Bewaking van de luchtkwaliteit tijdens ontmanteling en demontage Chemie-Pack

Transcriptie

1 Provincie Noord-Brabant Bewaking van de luchtkwaliteit tijdens ontmanteling en demontage Chemie-Pack Rapport L-O, gewijzigde versie, 21 september 2012 Vanaf de start van de ontmanteling en demontage van het Chemie-Pack terrein wordt, in de directe omgeving, de luchtkwaliteit bewaakt middels luchtmetingen. De opzet en meetstrategie zijn conform het advies van de GGD uitgevoerd. Op deze wijze is een goed beeld gevormd van de optredende emissies en mogelijke blootstelling naar de omgeving (buiten de terreingrenzen van Chemie-Pack). Dit rapport is een gewijzigde versie van rapport L-O, 12 september De verwijzing in vorige versie naar geaccrediteerde laboratoria is verwijderd, omdat dat ongewild de suggestie wekt dat alle verrichtingen onder accreditatie zouden zijn uitgevoerd. Projectverantwoordelijke: P.Hubers Provincie Noord-Brabant Directie Ruimtelijke ontwikkeling & Handhaving (ROH) Bureau Milieumetingen (MM) Postbus 90151, 5200 MC s Hertogenbosch Telefoon Fax

2 Samenvatting Op verzoek van bureau NV van de directie ECL is een (immissie)onderzoek uitgevoerd in de directe omgeving van het voormalige bedrijventerrein van Chemie-Pack aan de Vlasweg te Moerdijk. Aanleiding onderzoek: In januari 2011 heeft een grote brand gewoed op het bedrijven terrein van Chemie Pack aan de Vlasweg in Moerdijk. Ten gevolge hiervan is een enorme grondverontreiniging ontstaan door bluswater en chemicaliën, die bij Chemie-Pack waren opgeslagen. De sanering van het terrein is gestart in april Het doel van het luchtkwaliteitsonderzoek is: - het vaststellen van de immissie van schadelijke en geurhinderlijke stoffen op de terreingrens van Chemie-Pack (bewaking binnenring) en in de directe omgeving (bewaking buitenring) ten gevolge van de sanering (demontage-, sloop- en afvoerwerkzaamheden) van het voormalige Chemie-Pack terrein. - het vaststellen van de immissie van schadelijke en geurhinderlijke stoffen in de omgevingslucht ten gevolge van de stortwerkzaamheden van de residulaag bij stortlocatie De Spinder te Tilburg. - Toetsing aan beoordelingscriteria conform GGD advies. Naast de feitelijke vaststelling van de immissienivo s van de diverse componenten zijn de metingen tevens gebruikt om, indien noodzakelijk, de saneringsactiviteiten bij te sturen. Indien naar verloop van tijd blijkt dat er geen risico s of gevolgen voor de volksgezondheid worden geacht, kan het meetregime, in overleg met GGD, vervolgens worden aangepast tot een meer controlerend regime in een beperkte omvang. De meetresultaten in deze rapportage dienen derhalve als basis voor toekomstige risicobeoordelingen bij de nog uit te voeren saneringswerkzaamheden. Realisatie doel: Om dit doel te realiseren zijn, in overleg met het projectteam Chemie-Pack en de GGD, drie meetplannen opgesteld: - meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit op meetlocaties bij buurtbedrijven rondom Chemie-Pack (bewaking buitenring) [2] - meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit op de terreingrens van Chemie-Pack (bewaking binnenring) [3] - meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit tijdens de stortwerkzaamheden bij De Spinder, Tilburg [4] De meetresultaten van de drie meetprogramma s zijn in onderhavig (feiten)rapport samengevat. Rapport: L-O / 21 september /16

3 Conclusie: Erfgrensbewaking: Uit de resultaten van de luchtkwaliteitsmetingen (terreingrens Chemie-Pack en directe omgeving rondom stortkuil Spinder) blijkt dat er, als gevolg van de saneringswerkzaamheden en stort van de residulaag, nauwelijks schadelijke en geurhinderlijke stoffen in de omgevingslucht zijn vrijgekomen. Er zijn geen beoordelingscriteria overschreden als gevolg van de saneringswerkzaamheden van de in dit onderzoek betrokken componenten, zodat geconcludeerd wordt dat er geen risico is geweest voor de volksgezondheid. Gedurende de saneringsfase is, op basis van de luchtmetingen op de terreingrens, geen aanleiding geweest de werkzaamheden bij te sturen. Omliggende bedrijven: Uit de resultaten van de metingen op de buitenring (bedrijven rondom Chemie-Pack terrein) wordt geconcludeerd dat er op de meetlocaties bij ZHD en MVO veelvuldig sprake is van een verhoogde benzeenconcentratie in de buitenlucht. In relatie met meteo-data en meetresultaten op de terreingrens van Chemie-Pack, is het uitgesloten dat deze verhoogde concentraties het gevolg zijn (geweest) van de saneringswerkzaamheden bij Chemie-Pack. Rapport: L-O / 21 september /16

4 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Algemeen Situatie Chemie-Pack Normering 7 3 Uitvoering onderzoek Inleiding Bewaking luchtkwaliteit binnenring Bewaking luchtkwaliteit buitenring Bewaking luchtkwaliteit tijdens stort van residulaag Onnauwkeurigheden Analyse 10 4 Resultaten Inleiding Meetresultaten terreingrens Chemie-Pack (bewaking binnenring) Meetresultaten omringende bedrijven (bewaking buitenring) Meetresultaten stort residulaag bij Spinder, Tilburg 14 5 Conclusie 15 6 Referenties 15 7 Verantwoording 16 Bijlage A. Meetplannen luchtmetingen Chemie Pack terrein en Spinder 25 pagina s Bijlage B. Situatie Chemie-Pack terrein en Spinder 4 pagina s Bijlage C. Beoordelingscriteria componenten in lucht 2 pagina s Bijlage D. Meetonnauwkeurigheid 2 pagina s Bijlage E. Dagrapportages luchtkwaliteit op terreingrens Chemie-Pack 61 pagina s Bijlage F. Overzicht van meetresultaten van benzeen middels gaschromatografische metingen buitenring Chemie-Pack 4 pagina s Bijlage G. Dagrapportages meetresultaten stortkuil Spinder te Tilburg 20 pagina s Rapport: L-O / 21 september /16

5 1 Inleiding Op verzoek van bureau NV van de directie ECL is een (imissie)onderzoek uitgevoerd in de directe omgeving van het voormalige bedrijventerrein van Chemie-Pack aan de Vlasweg te Moerdijk. Aanleiding onderzoek: In januari 2011 heeft een grote brand gewoed op het bedrijven terrein van Chemie Pack aan de Vlasweg in Moerdijk. Ten gevolge hiervan is een enorme grondverontreiniging ontstaan door bluswater en chemicaliën, die bij Chemie-Pack waren opgeslagen. De sanering van het terrein is gestart in april In opdracht van de gemeente Moerdijk zijn in 2011 rond het terrein van Chemiepack in Moerdijk reeds metingen verricht met betrekking tot het bepalen van de luchtkwaliteit ter plaatse. Tevens zijn metingen verricht tijdens het plaatsen van verticale filters. Deze metingen zijn destijds uitgevoerd om na te gaan welke componenten vrij zouden kunnen komen in de lucht tijdens de saneringswerkzaamheden. Vervolgens is door de GGD een advies uitgebracht om de betreffende sanering uit te voeren (Omgevingsplan Ontmanteling en demontage Chemie-Pack, Vlasweg 4 Moerdijk, [1]). Dit advies heeft gefungeerd als leidraad voor de gekozen meetstrategie in onderhavig onderzoek. Doel onderzoek: Het doel van het luchtkwaliteitsonderzoek is: - het vaststellen van de immissie van schadelijke en geurhinderlijke stoffen in de omgevingslucht ten gevolge van de sanering (demontage-, sloop- en afvoerwerkzaamheden) van het voormalige Chemie-Pack terrein. - het vaststellen van de immissie van schadelijke en geurhinderlijke stoffen in de omgevingslucht ten gevolge van de stortwerkzaamheden van de residulaag bij stortlocatie De Spinder te Tilburg. - Toetsing aan beoordelingscriteria conform GGD advies Realisatie doel: Om dit doel te realiseren zijn, in overleg met het projectteam Chemie-Pack en de GGD, drie meetplannen opgesteld (zie bijlage A): L-O: meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit middels semi-continue monitoren (gaschromatografie) en passieve samplers (batches) op meetlocaties bij buurtbedrijven rondom Chemie-Pack (bewaking buitenring) [2] L-O: meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit middels bemonsteringsbuisjes en batches op de terreingrenzen van het te saneren Chemie-Pack terrein (bewaking binnenring) [3] L-O: meetplan voor de bewaking van de luchtkwaliteit tijdens de stortwerkzaamheden bij De Spinder, Tilburg [4] De meetresultaten van de drie meetprogramma s zijn in onderhavig rapport samengevat. Rapport: L-O / 21 september /16

6 De meetperiode heeft betrekking op de eerste drie fases van het totale saneringstraject van het Chemie-Pack terrein (3 april tot 3 juli 2012) en de afvoerfase van de residulaag naar De Spinder te Tilburg: - fase 1 reguliere ontmanteling (week 14 t/m 17) - fase 2 meest verontreinigde zone, plukken in residulaag (week 18) - fase 3 afvoer residu (week 19 en 25) De werkzaamheden zijn uitgevoerd door bureau Milieumetingen van de provincie Noord-Brabant. De koolbuis-en batchbemonsteringen op de terreingrenzen zijn uitgevoerd door Pro Monitoring BV. De analyses zijn uitbesteed aan laboratoria van RPS en Eurofins. De metingen zijn uitgevoerd in de periode van 3 april (start saneringswerkzaamheden Chemie- Pack) tot 3 juli (einde van de controlemetingen met betrekking tot afdeklaag de Spinder). Rapport: L-O / 21 september /16

7 2 Algemeen 2.1 Situatie Chemie-Pack In bijlage B1 is een overzicht gegeven van de ligging van het Chemie-Pack terrein. De rode dikke lijn geeft het gebied aan waarin de saneringswerkzaamheden worden uitgevoerd. Tevens zijn de meetpunten aangegeven van zowel de binnenring (groene punten op terreingrens Chemie-Pack) als de buitenring (rode punten bij de omringende bedrijven). In bijlage B2 is een overzicht gegeven van de stortplaats Spinder in Tilburg en is ingezoomd op het daadwerkelijke stortgedeelte (sectie C3-1) van de residulaag. Tevens zijn de meetpunten aangegeven. 2.2 Normering In het omgevingsplan van Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid (Ontmanteling en demontage Chemie-Pack, Vlasweg 4 Moerdijk) zijn beoordelingscriteria opgenomen voor alle mogelijk aanwezige componenten in de lucht. In bijlage C is een overzicht gegeven van deze selectie van componenten en bijbehorende vigerende beoordelingscriteria. Tevens is in de bijlage het GGDadvies opgenomen waarin wordt uitgelegd waarom op het industrieterrein dezelfde signaleringswaarden dienen te worden gehanteerd als die gelden voor woongebied (MRL-acuut). 3 Uitvoering onderzoek 3.1 Inleiding De uitvoering en componentselectie van de verschillende onderzoeken is steeds afgestemd met het projectteam conform de opgestelde omgevingsplannen, voorafgaand aan de start van de saneringswerkzaamheden. De drie meetprogramma s worden beschreven in: bewaking binnenring: bewaking van de luchtkwaliteit middels bemonsteringsbuisjes en batches op de terreingrenzen van het te saneren Chemie-Pack terrein, bewaking buitenring: van de luchtkwaliteit middels semi-continue monitoren (gaschromatografie) en passieve samplers (batches) op meetlocaties bij buurtbedrijven rondom Chemie-Pack, bewaking van de luchtkwaliteit tijdens de stortwerkzaamheden bij De Spinder, Tilburg Rapport: L-O / 21 september /16

8 3.2 Bewaking luchtkwaliteit binnenring Conform het plan van aanpak L-O is de luchtkwaliteit gecontroleerd tijdens de ontmanteling en demontage van Chemie Pack middels luchtmetingen op de terreingrenzen van Chemie Pack, conform het advies van de GGD (Omgevingsplan Ontmanteling en demontage Chemie-Pack, Vlasweg 4 Moerdijk). Op de vier meetlocaties op de erfscheiding van het terrein (zie bijlage B1) zijn de volgende bemonsteringen uitgevoerd: 1. Dagelijkse bemonstering op koolbuisjes: benzeen, ethylbenzeen, tetrachlooretheen (per), tolueen, trimethylbenzeen, bicyclopentadieen, naftaleen en xylenen. Gedurende de saneringswerkzaamheden is dagelijks buitenlucht door de buizen gezogen met een flow van circa 200 ml/min gedurende circa 8 uur. Direct na monstername zijn de buizen aan RPS aangeboden voor (spoed)analyse en directe terugkoppeling aan projectteam. 2. De component 2-ethyl-1-hexanol is simultaan bemonsterd op een tweede koolbuis volgens dezelfde methodiek als hierboven beschreven. De bemonstering is separaat uitgevoerd omdat ethyl-hexanol niet in Nederland kan worden geanalyseerd. Directe terugkoppeling vervalt derhalve voor deze component. 3. De component formaldehyde is in eerste instantie bemonsterd middels actieve samplers op DNPH, eveneens over een periode van circa 8 uur per dag. Analyse (spoed) zijn uitgevoerd door RPS en eveneens dagelijks teruggekoppeld. Gedurende het verloop van de sanering is formaldehyde bemonsterd middels passieve batches en incidenteel met een mobiele monitor (ter bewaking van personeel). 4. Het is onwaarschijnlijk dat de componenten koolstofdisulfide en dimethylsulfide tijdens de bovengrondse sanering in verontrustende mate aanwezig zijn in de lucht. Omdat deze componenten een lage geurdrempel hebben, dient het reukorgaan in eerste instantie als trigger om al dan niet de bemonstering op de terreingrenzen te starten en/of actie te nemen bij de uitvoering van de werkzaamheden. 3.3 Bewaking luchtkwaliteit buitenring Bureau Milieumetingen heeft in het voorjaar van het projectteam Chemie-Pack het verzoek gekregen om een voorstel te doen voor het continueren van de metingen in 2012 rond het terrein van Chemie-Pack zoals die tot april 2012 door de DCMR zijn uitgevoerd. Het bestaande meetnet is vervolgens uitgebreid met twee meetlocaties ten noord-oosten van het Chemie-Pack terrein (meetpunten ten oosten en westen van ATM) om een meer sluitend meetnet te creëren en om mogelijke stoorbronnen te kunnen onderscheiden. Conform het plan van aanpak L-O is de luchtkwaliteit gecontroleerd tijdens de ontmanteling en demontage van Chemie Pack middels (semi-continue) metingen op een vijftal locaties in de directe omgeving van het Chemie Pack terrein (zie bijlage B2). De immissiemetingen in de buitenring hebben betrekking op gasvormige componenten in het algemeen en in het bijzonder BTEX (Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen, Xylenen) en zijn uitgevoerd met gaschromatografie(gc). De meetresultaten zijn twee-wekelijks teruggekoppeld naar het projectteam en overige direct betrokkenen. Rapport: L-O / 21 september /16

9 Separaat aan de metingen m.b.v. de GC zijn, gedurende de saneringswerkzaamheden, passieve samplers uitgezet. Deze sample-batches zijn elke twee weken opgehangen en in het laboratorium gescreend en geanalyseerd. Rondom het terrein van Chemie-Pack is eveneens een netwerk aanwezig van elektronische neuzen. Deze e-neuzen geven additionele informatie en reageren direct op wijzigingen in de samenstelling van de omgevingslucht. Deze informatie kan belangrijk zijn om veranderingen tijdig te signaleren, maar kunnen ook gebruikt worden om bronnen te lokaliseren. De techniek staat nog in de kinderschoenen en de interpretatie van deze electronische neuzen is specialistisch werk en vergt veel data-analyse. Omdat het doel van onderhavig onderzoek het vaststellen van de immissie van schadelijke en geurhinderlijke stoffen betreft, wordt de interpretatie van de E-neuzen in dit rapport buiten beschouwing gelaten. De meetresultaten kunnen natuurlijk wel gebruikt worden bij aanvullend brongericht onderzoek, maar geven geen bijdrage in de risico-beoordeling mbt gezondheidsaspecten en bepaling van de mate van blootstelling. 3.4 Bewaking luchtkwaliteit tijdens stort van residulaag De residulaag op het Chemie Pack terrein is in twee fases van elk 3 dagen per as afgevoerd naar de stortplaats Spinder te Tilburg. Fase 1: 9,10, 11 (en uitloop 14) mei Fase 2: 19, 20 en 21 juni Tijdens de belading van de vrachtwagens is de luchtkwaliteit rondom het Chemie-Pack terrein bewaakt conform methodiek beschreven in hfst 3.2. Tijdens het lossen van het materiaal in de stortkuil is op identieke wijze de luchtkwaliteit bewaakt rondom de stortkuil. Om een goed beeld te krijgen van de mogelijke emissie van componenten naar de buitenlucht, zijn tevens monsternames verricht aan de lijzijde op het storttalud, in de directe omgeving van de stortactiviteit (dus in de pluim van de luchtverplaatsing als gevolg van het storten). Op deze wijze wordt inzichtelijk wat de blootstelling is in de directe omgeving van de stortactiviteiten. Na beide stortfases is de stortkuil afgedekt. Deze afdichting is gecontroleerd middels passieve monstername-batches rondom de stortkuil. Op de meetlocaties rondom de stortkuil (zie bijlage A2) zijn tijdens de eerste stortfase de volgende bemonsteringen uitgevoerd: 1. De componenten benzeen, ethylbenzeen, tetrachlooretheen (per), tolueen, trimethylbenzenen, 2-butanon, xylenen, naftaleen en bi-cyclopentadieen zijn bemonsterd op actief kool buisjes. Gedurende de stortwerkzaamheden is buitenlucht door de buizen gezogen met een flow van circa 200 ml/min gedurende de dagperiode. Net zoals bij de Rapport: L-O / 21 september /16

10 terreingrensbewaking in Moerdijk zijn de resultaten dagelijks teruggekoppeld aan projectteam. 2. De component 2-ethyl-1-hexanol is bemonsterd op een tweede koolbuis volgens dezelfde methodiek als hierboven beschreven. De bemonstering dient separaat uitgevoerd te worden op een tweede koolbuis, omdat ethyl-hexanol niet in Nederland kan worden geanalyseerd. Deze buizen worden, indien daar aanleiding voor is, derhalve opgestuurd naar een laboratorium van Eurofins in Denemarken. 3. De component formaldehyde is bemonsterd middels actieve samplers op DNPH, eveneens over een periode van circa 8 uur per dag. Analyse (spoed) zijn uitgevoerd door RPS en eveneens dagelijks teruggekoppeld. 4. De mercaptanen koolstofdisulfide en dimethylsulfide zijn in nalofaan monsterzakken bemonsterd en (indien daar aanleiding toe was) geanalyseerd. Het is onwaarschijnlijk dat de componenten koolstofdisulfide en dimethylsulfide tijdens de bovengrondse sanering in verontrustende mate aanwezig zijn in de lucht. Omdat deze componenten een lage geurdrempel hebben, dient het reukorgaan in eerste instantie als trigger om al dan niet de bemonstering op de terreingrenzen te starten en/of actie te nemen bij de uitvoering van de werkzaamheden. In de tweede stortfase is een beperkt controleregime gekozen waarbij alleen de monsters benedenwinds zijn geanalyseerd op de componenten benzeen, ethylbenzeen, tetrachlooretheen (per), tolueen, trimethylbenzenen, 2-butanon, xylenen, naftaleen en bi-cyclopentadieen. Het spoedkarakter van de analyses is ook komen te vervallen. Deze controlerende strategie is voorafgaande aan de tweede stortfase afgestemd met het projectteam, in overleg met het RIVM en GGD. 3.5 Onnauwkeurigheden In bijlage D is beschreven welke meetonzekerheden worden toegepast bij de in gebruik zijnde meetmethoden. 3.6 Analyse De laboratoriumwerkzaamheden zijn uitbesteed aan RPS en laboratoria van Eurofins. Rapport: L-O / 21 september /16

11 4 Resultaten 4.1 Inleiding De resultaten van de drie afzonderlijke meetprogramma s worden samengevat in: Meetresultaten op terreingrens Chemie-Pack terrein (bewaking binnenring) Meetresultaten bedrijven rondom Chemie-Pack (bewaking buitenring) Meetresultaten rondom stortplaats Spinder, Tilburg De meetperioden hebben betrekking op de eerste drie fases van het totale saneringstraject van het Chemie-Pack terrein (3 april tot 3 juli 2012) en de afvoerfase van de residulaag naar De Spinder te Tilburg: - fase 1 reguliere ontmanteling (week 14 t/m 17) - fase 2 meest verontreinigde zone, plukken in residulaag (week 18) - fase 3 afvoer residu (week 19 en 25) 4.2 Meetresultaten terreingrens Chemie-Pack (bewaking binnenring) In bijlage E zijn de dagrapportages gebundeld van de meetresultaten op de terreingrens van Chemie-Pack. Op elk dagrapport zijn de beoordelingscriteria gepresenteerd. Indien een criterium wordt overschreden, kleurt het meetresultaat van de betreffende component rood in het dagrapport. Uit de dagrapporten blijkt dat alleen op 2 mei 2012, meetpunt 2, de 8-uursgemiddelde concentratie van benzeen (33 ug/m 3 ) de MRL-acuut waarde van 30 ug/m 3 heeft overschreden. Tijdens deze dag was de overheersende windrichting Noord-West. Het meetpunt 2 lag gedurende de bemonsteringsperiode bovenwinds (ten Noordwesten) ten opzichte van het Chemie-Pack terrein. Tijdens de uitvoering van de metingen is organoleptisch nauwelijks geur waargenomen op de terreingrens aan de lijzijde van de saneringsactiviteiten (benedenwinds), waaruit geconcludeerd kan worden dat eveneens de beoordelingscriteria voor de componenten met een lage geurdrempel (zoals de zwavelhoudende componenten) niet kunnen zijn overschreden. Voor alle componenten (m.u.v. benzeen) geldt dat er geen beoordelingscriteria zijn overschreden als gevolg van de saneringswerkzaamheden. De concentraties van de overige componenten zijn overigens dusdanig laag, dat in dit onderzoek niet is gekeken naar de gecombineerde blootstelling. Rapport: L-O / 21 september /16

12 4.3 Meetresultaten omringende bedrijven (bewaking buitenring) Gaschromatografische metingen: In bijlage F is een overzicht van de resultaten gegeven van de gaschromatografische metingen. In het overzicht zijn de daggemiddelde concentraties op de vijf meetpunten in de buitenring gepresenteerd en is tevens de windhoek toegevoegd. Het overzicht in deze rapportage beperkt zich tot de enige kritische component: benzeen (gebaseerd op basis van de meetresultaten in relatie tot de bijbehorende beoordelingscriteria). Opgemerkt wordt dat twee wekelijks een compleet meetoverzicht is en wordt verstuurd naar het projectteam en direct betrokkenen. Uit de meetresultaten blijkt dat, voornamelijk op de meetpunten bij ZHD en MVO, veelvuldig het beoordelingscriterium voor benzeen (door GGD geadviseerde MRL-acuut) wordt overschreden. Twee wekelijkse passieve batch metingen: In tabel zijn de resultaten samengevat van de passieve twee wekelijkse batch-metingen. Tabel Overzicht analyse-resultaten batch-metingen buitenring meetperiode locatie Benzeen ug/m 3 Tolueen ug/m 3 Ethylbenzeen ug/m 3 0-xyleen ug/m 3 m/p xyleen ug/m 3 Naftaleen ug/m / Tetrapak < 1 B&S < 1 ERS < 1 HCM < 1 MVO/ATM < / Tetrapak < 1 B&S < 1 ERS < 1 HCM < 1 3 < 1 MVO/ATM / Tetrapak < 1 4 < 2 B&S < 2 ERS < 2 HCM < 1 3 < 2 MVO/ATM < 2 Rapport: L-O / 21 september /16

13 Vervolg tabel Overzicht analyse-resultaten batch-metingen buitenring meetperiode locatie Benzeen ug/m 3 Tolueen ug/m 3 Ethylbenzeen ug/m 3 0-xyleen ug/m 3 m/p xyleen ug/m 3 Naftaleen ug/m / Tetrapak < 1 3 < 2 B&S < 1 4 < 2 ERS < 2 HCM < 2 MVO/ATM / Tetrapak < 3 B&S < 1 4 < 3 ERS < 3 HCM < 1 4 < 3 MVO/ATM < / Tetrapak < 2 B&S < 2 ERS < 2 HCM < 1 2 < 2 MVO/ATM < 2 Indien de MRL-acuut van de betreffende component is overschreden, wordt de concentratie rood gemarkeerd in de tabel. Uit de resultaten blijkt dat de MRL-acuut voor benzeen van 30 ug/m 3 continu wordt overschreden op de meetlocatie tussen ATM en MVO. Opgemerkt wordt dat bij ZHD geen batch-metingen zijn uitgevoerd. Hier is de luchtkwaliteit alleen middels gaschromatografie bewaakt. Rapport: L-O / 21 september /16

14 4.4 Meetresultaten stort residulaag bij Spinder, Tilburg In bijlage G zijn de dagrapportages gebundeld van de meetresultaten op de meetpunten rondom de stortkuil bij de Spinder te Tilburg. Op elk dagrapport zijn de beoordelingscriteria gepresenteerd. Indien een criterium wordt overschreden, kleurt het meetresultaat van de betreffende component rood in het dagrapport. Uit de dagrapporten blijkt dat voor alle componenten geldt dat er geen beoordelingscriteria zijn overschreden op de meetpunten rondom de stortkuil. Datzelfde geldt voor de meetresultaten van de controle op lekdichtheid na het afdekken van de stortkuil. De gemeten concentraties van de betreffende componenten zijn marginaal, zodat in dit onderzoek derhalve niet is gekeken naar de mate van de gecombineerde blootstelling. Tijdens de uitvoering van de metingen is organoleptisch nauwelijks geur waargenomen op de terreingrens aan de lijzijde van de saneringsactiviteiten (benedenwinds), waaruit geconcludeerd kan worden dat eveneens de beoordelingscriteria voor de componenten met een lage geurdrempel (zoals de zwavelhoudende componenten) niet kunnen zijn overschreden. In het monster op het Talud van de stortkuil is, benedenwinds in de directe omgeving van de stortactiviteit, voornamelijk tetrachlooretheen, ethylbenzeen, tolueen, trimethylbenzenen, xylenen en sporen 2-butanon en bi-cyclopentadieen aangetroffen. Verwezen wordt naar bijlage G, dagmonster talud. Rapport: L-O / 21 september /16

15 5 Conclusie Erfgrensbewaking: Uit de resultaten van de luchtkwaliteitsmetingen (terreingrens Chemie-Pack en directe omgeving rondom stortkuil Spinder) blijkt dat er, als gevolg van de saneringswerkzaamheden en stort van de residulaag, nauwelijks schadelijke en geurhinderlijke stoffen in de omgevingslucht zijn vrijgekomen. Er zijn geen beoordelingscriteria overschreden als gevolg van de saneringswerkzaamheden van de in dit onderzoek betrokken componenten, zodat geconcludeerd wordt dat er geen risico is geweest voor de volksgezondheid. Gedurende de saneringsfase is, op basis van de luchtmetingen op de terreingrens, geen aanleiding geweest de werkzaamheden bij te sturen. Omliggende bedrijven: Uit de resultaten van de metingen op de buitenring (bedrijven rondom Chemie-Pack terrein) wordt geconcludeerd dat er op de meetlocaties bij ZHD en MVO veelvuldig sprake is en is geweest van een verhoogde benzeenconcentratie in de buitenlucht. In relatie met meteo-data en meetresultaten op de terreingrens van Chemie-Pack is het uitgesloten dat deze verhoogde concentraties het gevolg zijn (geweest) van de saneringswerkzaamheden bij Chemie-Pack. 6 Referenties [1] Bureau Gezondheid, Milieu en Veiligheid. GGD-en Brabant/Zeeland. Omgevingsplan Ontmanteling en demontage Chemie-Pack, Vlasweg 4 Moerdijk, Ingrid Links [2] Plan van Aanpak, L-O, Immissiemonitoring rondom voormalig bedrijventerrein van Chemie-Pack, Paul Hubers, [3] Plan van Aanpak, L-O, Metingen op erfscheiding tijdens sloopwerkzaamheden, voormalig bedrijven terrein van Chemie-Pack te Moerdijk, Paul Hubers, [4] Plan van Aanpak, L-O, Metingen op erfscheiding De Spinder tijdens stort van afgeschraapt bovenlaag van terrein Chemie-Pack, Paul Hubers, Rapport: L-O / 21 september /16

16 7 Verantwoording Namen en taakverdeling van de medewerkers P.Hubers, projectverantwoordelijke P. Haagsma, medewerker W. van Dongen, medewerker E.S. van der Bij, medewerker T.H. Visser, medewerker Namen van instellingen waaraan een deel van het onderzoek is uitbesteed Pro Monitoring BV Eurofins RPS Datum waarop het onderzoek is gepubliceerd s-hertogenbosch, 21 september 2012 Ondertekening Goedgekeurd door P.Hubers Projectverantwoordelijke T. Visser Coördinator MM Rapport: L-O / 21 september /16

17 Bijlage A. Meetplannen luchtkwaliteit sanering Chemie-Pack Deze bijlage bestaat uit 16 pagina s inclusief voorliggende Rapport: L-O

18 PLAN VAN AANPAK Bureau Milieumetingen Mm-nummer project/onderzoek: L-O, Immissiemonitoring rondom het voormalig bedrijven terrein van Chemie Pack te Moerdijk Beschrijving te onderzoeken locatie/ project: Bedrijf / locatie : Chemie-Pack Adres : Vlasweg 4 Postcode/Plaats : Moerdijk Inrichtingsnummer : Contactpersoon : Jeroen Kemperman Telefoon/Fax : j.kemperman@rmd.nl Betrokkenen: Interne betrokkenen Functie naam Directie/bureau telefoon Opdrachtgever J. Bovendeur ECL/NV jbovendeur@brabant.nl Contactpersoon opdrachtgever P. de Paauw ECL/PMB pdpaauw@brabant.nl Aanvrager J. Kemperman RMD of J.Kemperman@rmd.n Projectleider P. Hubers ROH/MM of phubers@brabant.nl Projectmedewerkers E. van der Bij P. Haagsma T.Visser ROH/MM Phaagsma@ brabant.nl Tvisser@brabant.nl Overig J. van Loon ECL/MB jvloon@brabant.nl Externe betrokkenen Functie naam instantie telefoon Adviseur RIVM M.H. Broekman RIVM Marcel.broekman@rivm.nl Contact RIVM G. Stefess RIVM Guus.stefess@rivm.nl Coördinator Luchtkwaliteit monitoring Peter van Breugel DCMR Milieudienst peter.vanbreugel@dcmr.nl Aanleiding onderzoek In januari 2011 heeft een grote brand gewoed op het terrein van Chemie-Pack aan de Vlasweg in Moerdijk. Ten gevolge hiervan is een enorme bodemverontreiniging ontstaan door bluswater en chemicaliën, die bij Chemie-Pack waren opgeslagen. De sanering van het terrein wordt in 2012 uitgevoerd. In opdracht van de gemeente Moerdijk zijn in 2011 rond het terrein van Chemie-Pack in Moerdijk metingen verricht met betrekking tot het bepalen van de luchtkwaliteit ter plaatse. Tevens zijn metingen verricht om na te gaan welke componenten vrij kunnen komen tijdens de saneringswerkzaamheden. Deze componenten zijn samengevat in een omgevingsplan van de GGD. Bureau Milieumetingen heeft van het projectteam Chemie-Pack het verzoek gekregen om een voorstel te doen voor het continueren van de metingen in 2012 rond het terrein van Chemie-Pack zoals die tot nu toe door de DCMR zijn uitgevoerd. 1/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

19 Omdat Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM) in de directe nabijheid van het voormalig Chemie-Pack is gevestigd en mogelijk door dit bedrijf vergelijkbare stoffen worden geëmitteerd, wordt ATM bij de monitoring betrokken. In dit projectvoorstel wordt een voorstel uitgewerkt waarbij de monitoring van de luchtkwaliteit rond het terrein van Chemie-Pack en van ATM wordt gecombineerd, waardoor op een efficiënte wijze gehoor kan worden gegeven aan zowel het verzoek van bureau HB (mbt monitoring buitenlucht ATM) als van het projectteam Chemie-Pack. Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek richt zich op het vaststellen van de immissie ten gevolge van de saneringsactiviteiten van het voormalige Chemie-Pack terrein. Door middel van metingen op diverse plaatsen rondom het terrein van Chemie-Pack, maar ook rondom het ATM terrein, wordt een goed beeld verkregen van de optredende emissies en de gevolgen voor de volksgezondheid. Het toetsingskader wordt nader afgestemd binnen het projectteam Chemie-Pack. De extra metingen rondom ATM worden gebruikt om eventuele additionele bronnen in kaart te brengen. De immissiemetingen zullen betrekking hebben op gasvormige componenten in het algemeen en BTEX (Benzeen, Tolueen, Ethylbenzeen, Xyleen) in het bijzonder en worden uitgevoerd met gaschromatografie(gc). In bijlage A is een lijst met stoffen weergegeven, die in belangrijke mate bij bodemonderzoek zijn gevonden. Deze lijst dient mede als leidraad voor de te meten stoffen. Rondom het terrein van Chemie-Pack is een netwerk aanwezig van elektronische neuzen. Deze e-neuzen geven additionele informatie en reageren direct op wijzigingen in de samenstelling van de omgevingslucht. Deze informatie kan belangrijk zijn om veranderingen tijdig te signaleren. Naast de metingen m.b.v. GC worden passieve samplers uitgezet rondom het saneringsterrein en ATM. Deze samplers worden elke 2 weken opgehangen en geanalyseerd. Uit de resultaten van de metingen kan een conclusie worden getrokken over de niveau van blootstelling van de bevolking. Met behulp van een formaldehyde monitor zal regelmatig benedenwinds van het voormalig Chemie Pack terrein de concentratie aan formaldehyde worden gemonitoord. Relevante stappen in het uitvoeringstraject In de periode tot half april 2012 werden er rondom voormalige terrein van Chemie-Pack, metingen verricht door DCMR in opdracht van de gemeente Moerdijk. De metingen hebben ten doel de emissie ten gevolge van de brand en de toekomstige sanering van het terrein in kaart te brengen. In bijlage B is op een overzichtskaart aangegeven waar de meetpunten zich bevinden. Deze metingen zullen worden gecontinueerd door bureau Milieumetingen in opdracht van de provincie. Aangezien de meetpunten zich in de directe nabijheid bevinden van ATM, ligt een combinatie van deze meetpunten aangevuld met twee extra meetpunten voor de hand. Deze extra meetpunten worden gerealiseerd in een project, dat in samenwerking met bureau HB van ROH simultaan wordt uitgevoerd. In dit plan van aanpak wordt uitgegaan van het feit dat we gebruik maken van de meetpunten van het project Chemie-Pack (uitgevoerd door DCMR, bijlage B). Eén van de meetpunten is gesitueerd op het parkeerterrein bij Tetra Pak en bestaat uit een meetwagen van DCMR. Deze meetwagen moet worden vervangen door een vergelijkbaar ingericht meetpunt van de provincie. Door het kiezen van de extra meetpunten in aanvulling op de bestaande meetpunten op strategische plaatsen (rekening houdend met overheersende windrichtingen) kan een dekkend meetnet worden gecreëerd rondom het voormalige Chemie-Pack en ATM. Bij calamiteiten is de kans dan groter dat een definitieve veroorzaker kan worden aangewezen. Om het een en ander te realiseren zijn de volgende stappen van belang: Nagaan van de mogelijkheden om gebruik te maken van de bestaande, door DCMR beheerde meetpunten; Contact leggen met RIVM om zo mogelijk gebruik te maken van de gaschromatografen (GC), die momenteel ook door DCMR worden gebruikt. Indien dit niet tot de mogelijkheden behoort, zal zelf apparatuur moeten worden aangeschaft (eventueel ook in samenwerking met RIVM); Bepalen van de plaats van de extra meetpunten. Een eerste keus is aangegeven op bijlage B. Contact leggen met DCMR en inrichten van de meetpunten. Op één van de meetpunten zal tevens meteo apparatuur worden geplaatst voor het vastleggen van de weersomstandigheden. 2/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

20 Kostenraming maken van de benodigde apparatuur. De kosten zullen sterk afhankelijk zijn van het karakter van het meetpunt. Onderzoek naar de mogelijkheid van data-acquisitie en on-line presentatie. Overleg met leverancier is reeds gestart. Het voordeel van het inzetten van deze loggers is dat altijd direct informatie voorhanden is over de luchtkwaliteit ter plaatse. Het presenteren van automatische dagrapportages per behoort tot de mogelijkheden. Rapportage De metingen zullen in de eerste instantie dagelijks handmatig worden gevolgd. Dit is noodzakelijk om direct in te kunnen spelen op calamiteiten. De mogelijkheid voor on-line volgen van de resultaten en alarmering bij overschrijding van MTR grenswaarden wordt onderzocht. De rapportagevorm en frequentie zal nog worden afgestemd met de opdrachtgever. Tijdsbesteding en kosten In onderstaande tabel zijn de kosten gespecificeerd voor de afschrijving van apparatuur voor 2012 ten behoeve van de in rood aangegeven meetpunten in bijlage B (bestaande meetpunten DCMR). Vooralsnog is uitgegaan van de plaatsing in de bestaande bedrijfslocaties (afgezien van het meetpunt op de parkeerplaats). In aanvulling op de GC metingen, worden passieve samplers aan de terreingrenzen gehangen en 2 wekelijks geanalyseerd. Tevens wordt een formaldehyde monitor op een meetpunt benedenwinds gehangen voor de bemonstering van formaldehyde. Tabel 1: Kosten apparatuur 2012 Omschrijving apparatuur Kosten Mobiel meetstation 2000,- Dataloggers tbv 3 meetstations 6000,- Ijkgassen (3 gasflessen, 10 ltr) 4500,- Stikstoffles 60 Reduceren 2500,- Additionele kosten (leidingmateriaal, beugels, etc..) 2000,- GC s 12000,- Formaldehyde monitor 800,- Totaal 31560,- Tabel 2: Repeterende kosten metingen met passieve samplers (/2weken) Omschrijving apparatuur Kosten/dag 6 samplers voor meerdaagse metingen (bijv 2 weken) á 25/ analyses van meerdaagse metingen á 120/14 52,= Totaal 63,- Let op: de bedragen in tabel 2 zijn de kosten per 2 weken In tabel 3 wordt aangegeven welke menskosten gemoeid zijn met dit project. Hierbij moet in ogenschouw worden genomen dat het werk deels wordt gecombineerd met het project immisiemetingen ATM. Met nadruk wordt nogmaals vermeld dat deze metingen met passieve samplers arbeidsintensief zijn en niet is te vergelijken met het meetprogramma dat door DCMR is uitgevoerd. Voorgesteld wordt om na enige tijd de frequentie en het aantal passieve samplers nader te beschouwen. 3/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

21 Tabel 3: Menskosten Omschrijving werkzaamheden Mensuren monitoring Voorbereiding en inrichting 100 Immisiemetingen 400 Rapportage 1 PM Passieve samplers 2 wekelijks monsterneming/monsterverzending 4 uur/2 weken Interpretatie analyseresultaten 1 uur /2 weken 1 de tijdsbesteding is afhankelijk van de vraag. DCMR verzorgde in 2011 maandrapportages. In onderhavig project wordt dagelijkse info verwacht teneinde de omliggende bedrijven en bevolking tijdig in te lichten vanwege de te verwachten overlast. Kwaliteit De GC metingen vallen niet expliciet onder de accreditatie. De werkzaamheden en registraties zullen echter wel volgens de geldende procedures van bureau Milieumetingen worden uitgevoerd. ARBO en Veiligheidsaspecten Voor het handhaven van de veiligheid bij de voorbereiding en uitvoering van dit meetproject dienen de instructies gevolgd te worden die beschreven zijn in document MM-AP van het arbomanagementsysteem van Bureau Milieumetingen: Veilig werken en persoonlijke bescherming. In onderstaande tabel zijn de specifieke/belangrijkste veiligheidsmaatregelen van dit meetproject weergegeven Persoonlijke veiligheidsmiddelen: Veiligheidsschoenen veiligheidshelm veiligheidsbril Gehoorbescherming Miniwarn stof/damp masker Halfgelaatsmasker filter: Volgelaatsmasker filter: hesje Adembescherming Veiligheidsmaatregelen buitendienstwerkzaamheden: KLIC-melding Wegafzetting Aanvullende maatregelen (toelichting) Veiligheidsmiddelen werken op hoogte: ladder (rol)steiger hoogwerker portofoons veiligheidsharnas (valbescherming) Bedrijfsspecifieke veiligheidsmaatregelen Relevante telefoonnummers van hulpverlening BHV Alarm 112 X: aankruisen welke veiligheidsmaatregelen van toepassing zijn Tijdsplanning In onderstaande tabel is aangegeven welke tijdsplanning voor 2012 op dit moment is voorzien. Eén en ander moet nog worden afgestemd met de opdrachtgever. De planning is mede afhankelijk de medewerking van RIVM en DCMR inzake de overdracht van apparatuur ed. 4/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

22 wk voorbereiding Uitvoering metingen 8 X X 10 X X X X X 52 X Afronding uitbesteed (Tussen) (tussentijdse) werk rapportage evaluatie n.v.t. PM PM Akkoord Goedgekeurd door Projectleider paraaf/datum Coördinator MM paraaf/datum Opdrachtgever paraaf/datum P. Hubers T. Visser J. Bovendeur 5/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

23

24 Bijlage A. Aandachtstoffen bij sanering 6/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

25

26 Bijlage B. Overzicht bestaande meetpunten en voorstel nieuwe locaties In bovenstaande figuur zijn met de bestaande meetpunten aangegeven. De extra meetpunten om te komen tot een ATM dekkend netwerk zijn aangegeven met 7/ L-O, plan van aanpak immisiemetingen Chemie Pack_2

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36 Bijlage B. Situatie Chemie-Pack terrein en Spinder Deze bijlage bestaat uit 4 pagina s inclusief voorliggende Rapport: L-O

37

38 Meetpunten Chemie Pack Moerdijk Meetpunt MVO Meetpunt TPK Meetpunt ZHD Meetpunt ERS Meetpunt HCM Rapport: L-O

39 Rapport: L-O

40 Meetpunten stortplaats Spinder Tilburg Taludmeting mp3 noord benedenwinds mp2 oost mp4 west mp1 zuid Rapport: L-O

41

42 Bijlage C. Beoordelingscriteria componenten in lucht Deze bijlage bestaat uit 4 pagina s inclusief voorliggende Rapport: L-O

43

44 Beoordelingscriteria, alle waarden in μg/m 3 CAS Signaalwaarde MRL acuut MRL intermed MRL chron TCL GW werkn Geurdrempel (mediaan of range) Benzeen Tolueen Ethylbenzeen * 8.848* 265* Xylenen (som) Tetrachlooretheen butanon (a) Naftaleen Koolstofdisulfide (a) Dimethylsulfide (a) Bicyclopentadieen Formaldehyde , (b) 2-ethyl-1-hexanol Trimethylbenzeen Ethylbenzene (11/10) zie MRL list ATSDR February 2012 ( - geen VRW, MRL of TCL bekend (a) VRW (voorlichtingsrichtwaarde): de concentratie van een stof die met grote waarschijnlijkheid door het merendeel van de blootgestelde bevolking hinderlijk wordt waargenomen of waarboven lichte, snel reversibele gezondheidseffecten mogelijk zijn bij een blootstelling van één uur. Vaak is dit de concentratie waarbij blootgestelden beginnen te klagen over het waarnemen van de blootstelling. Bron Chemiekaarten (b) bron ATSDR en HSDB: odor threshold 0,5 ppm 1,0 ppm, andere bronnen andere ranges Signaalwaarde MRL acuut MRL intermed MRL chron TCL GW werkn Geurdrempel: = 3xMRL acuut, als geer MRL acuut bekend is, is de VRW weergegeven = bij blootstelling tussen 1 en 14 dagen; = bij blootstelling tussen 14 en 365 dagen: = bij blootstelling langer dan 365 dagen; = Toelaatbare Concentratie in de Lucht bij levenslange blootstelling, bron Circulaire Bodemsanering 2012 en RIVM = grenswaarde voor de werkplek, als Tijdgewogen gemiddelde over 8 uur, bron Arbeidsomstandighedenregeling 2012, Leidraad Veilig werken met chemische stoffen bron Circulaire bodemsanering 2012 en Haz-Map (range laagste-hoogste omgerekend van ppm naar μg/m 3 ) Rapport: L-O

45 Memo Gezondheidskundig advies buitenluchtconcentraties BTEX d.d Op het meetstation in dorp Moerdijk aan de Julianastraat worden de vluchtige organische koolwaterstoffen, BTEX gemeten. Bureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid GGD en Brabant/Zeeland (Bureau GMV) is gevraagd door de provincie Noord-Brabant een gezondheidskundig toetsingkader op te stellen over te nemen acties bij verhoging in gemeten concentraties van BTEX op dit meetstation. In deze memo wordt hier op ingegaan. Gezondheidskundig advies Het advies van Bureau Gezondheid, Milieu & Veiligheid GGD en Brabant/Zeeland is om wanneer de 24-uurs gemiddelde concentratie voor één van de BTEX de MRL acuutwaarde (Minimum Risk Level) overschrijdt contact op te nemen met Bureau GMV ( ). Bureau GMV kan vervolgens naar aanleiding van gevonden waarden adviseren over verder te nemen maatregelen, zoals het wel of niet (actief) informeren van de bevolking. Het is aan het bevoegd gezag/handhavers om te bepalen wanneer de meetresultaten verdere actie behoeven. Bureau GMV kan zich voorstellen dat dit bij onverklaarbare stijgingen/pieken in concentraties is of wanneer er (stank)klachten gemeld worden. Dit kan zelfs eerder plaatsvinden dan wanneer de MRL-acuutwaarde voor één van de BTEX wordt overschreden. Toelichting De MRL s zijn afgeleid door het Amerikaanse Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). Deze worden periodiek geüpdatet. Aangeraden wordt dan ook om regelmatig te checken in hoeverre deze nog actueel zijn ( De MRL acuutwaarde is een advieswaarde voor risicobeoordeling bij kortdurende blootstelling: 1 14 dagen. Overigens een overschrijding van deze norm betekent niet automatisch dat er sprake zal zijn van gezondheidsklachten, omdat er meestal bij de afleiding van de waarden nog veiligheidsfactoren/onzekerheidsfactoren worden ingebracht. Wanneer mensen een geur waarnemen is dit sterk individueel bepaald. Er wordt daarom bij de geurdrempel ook wel onderscheid gemaakt naar de mediaan en de laagste waarde. De mediaan is de gemiddelde geurdrempel, waarbij ongeveer de helft van de bevolking de geur kan waarnemen. De laagste waarde geeft aan bij welke waarde sommige mensen de geur al kunnen gaan waarnemen. Het verschil tussen mediaan en laagste waarde kan in concentraties aanzienlijk zijn. MRL acuut Geurdrempel (μg/m 3 ) 1 Mediaan Laagste benzeen ppm 0,009 μg/m tolueen ppm 1 μg/m ethylbenzeen ppm 5 μg/m Xyleen (mixed) ppm 2 μg/m Richtlijn voor luchtmetingen voor de risicobeoordeling van bodemverontreiniging, RIVM rapport / juni Bureau GMV: Ingrid Links & Loes Geelen

46 Aanvulling m.b.t. meetpunten op het industrieterrein Moerdijk Naast het meetpunt aan de Julianastraat in Moerdijk-dorp wordt benzeen ook gemeten op het industrieterrein van Moerdijk. Voor dit meetpunt adviseert de GGD om dezelfde signaleringswaarden te hanteren als deze voor woongebied. N.B. De signaleringswaarde voor woongebied is gebaseerd op onvrijwillige blootstelling gedurende een levenslange blootstelling en houdt rekening met gevoelige groepen, zoals kinderen en zwangeren. Waarom geldt niet de norm voor werknemersblootstelling? Voor blootstelling op de werkplek die gerelateerd zijn aan activiteiten van de werknemer (beroepsmatige blootstelling) geldt de grneswaarde voor de werkplek. Deze is hoger vanwege (1) kortere blootstellingduur (8 uur per dag gedurende 40 jaar); (2) zogenaamde healthy-workers dus niet rekening-houdend met gevoelige groepen; (3) vrijwilligheid in blootstelling. Het bewaken van de werknemerblootstelling valt onder arbozorg, een plicht van de werkgever. Voor blootstelling afkomstig van andere bronnen in de omgeving van de werkplek die niet gerelateerd zijn aan de activiteiten van de werknemer, adviseert de GGD om de signaleringswaarde te hanteren. Het gaat weliswaar om 8-uurs blootstelling, maar deze blootstelling is onvrijwillig en wordt niet bewaakt via arbozorg. 14 juni Bureau GMV: Ingrid Links & Loes Geelen

47

48 Bijlage D. Meetonnauwkeurigheid Deze bijlage bestaat uit 2 pagina s inclusief voorliggende Rapport: L-O

49

50 Meetonnauwkeurigheid Bij toetsing wordt de interpretatie van meetresultaten in relatie tot de emissie-eisen mede bepaald door de onzekerheid (onnauwkeurigheid) van de meetmethodiek. Een in de vergunning vastgestelde emissie-eis geldt als in acht genomen indien het resultaat van een meting verminderd met de onzekerheid van de meetmethode de emissie-eis niet te boven gaat. De meetonzekerheid van de meetmethoden, die bij Bureau MM in gebruik zijn is op 2 manieren vastgesteld: 1. meetonnauwkeurigheden bepaald door bureau Milieumetingen en ringonderzoeken, aangevuld met de meetonnauwkeurigheid van de analyses (bron laboratorium). 2. meetonnauwkeurigheden zoals vermeld in de toegepaste normvoorschriften. De meetonzekerheid voor de component CxHy op basis van FID metingen is gebaseerd op het normvoorschrift NEN-EN De meetonzekerheid voor de component CxHy op basis van koolbuismetingen is beschreven in rapport L-O en is bepaald op 10%. De in onderstaande tabel 1 gegeven meetonzekerheid voor gasvormige componenten is de gecombineerde meetonzekerheid van de gebruikte analysers, de monstername en de gebruikte kalibratiegassen. Tabel. Meetonzekerheid per component Component 95% betrouwbaarheidsinterval C x H y (koolbuis) Meetwaarde +/- 10% C x H y (FID) Meetwaarde +/- 20% Rapport: L-O

51

52 Bijlage E. Dagrapportages luchtkwaliteit op terreingrens Chemie-Pack Deze bijlage bestaat uit 61 pagina s inclusief voorliggende Rapport: L-O

53

54 datum analyseresultaten ug absoluut MP1 MP2 MP3 MP4 AK1 benzeen 0,28 0,531 0,532 0,271 AK1 ethylbenzeen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 tetrachlooretheen (PER) AK1 tolueen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 trimethylbenzeen AK1 xylenen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 dicyclopentadieen AK2 2-ethyl-1-hexanol (buitenland) DNPH 1 formaldehyde batch 0,78 0,1 0,1 0,1 actief * koolstofdisulfide * dimethylsulfide * wordt opgestart als AK2 komt te vervallen. Vermoedelijk vanaf 9 april. debietgegevens calibratiegegevens pompen in ml/min pomp AK1 203,1 200,3 200,2 201,3 pomp AK2 pomp DNPH1 monsernametijd monsternameduur in minuten pomp AK pomp AK2 pomp DNPH1 Resultaten berekeningen concentraties in ug/m3 MP1 MP2 MP3 MP4 AK1 benzeen 3, , , , AK1 ethylbenzeen 1, , , , AK1 tetrachlooretheen (PER) 12, , , ,00448 AK1 tolueen 1, , , , AK1 trimethylbenzeen 12, , , ,00448 AK1 xylenen 1, , , , AK1 dicyclopentadieen AK2 2-ethyl-1-hexanol (buitenland) #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! formaldehyde batch #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! DNPH 1 actief #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! * koolstofdisulfide #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! * dimethylsulfide #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0!

55 datum analyseresultaten ug absoluut MP1 MP2 MP3 MP4 AK1 benzeen 0,28 0,531 0,532 0,271 AK1 ethylbenzeen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 tetrachlooretheen (PER) AK1 tolueen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 trimethylbenzeen AK1 xylenen 0,1 0,1 0,1 0,1 AK1 dicyclopentadieen AK2 2-ethyl-1-hexanol (buitenland) DNPH 1 formaldehyde batch 0,78 0,1 0,1 0,1 actief * koolstofdisulfide * dimethylsulfide * wordt opgestart als AK2 komt te vervallen. Vermoedelijk vanaf 9 april. debietgegevens calibratiegegevens pompen in ml/min pomp AK1 203,1 200,3 200,2 201,3 pomp AK2 pomp DNPH1 monsernametijd monsternameduur in minuten pomp AK pomp AK2 pomp DNPH1 Resultaten berekeningen concentraties in ug/m3 MP1 MP2 MP3 MP4 AK1 benzeen 3, , , , AK1 ethylbenzeen 1, , , , AK1 tetrachlooretheen (PER) 12, , , ,00448 AK1 tolueen 1, , , , AK1 trimethylbenzeen 12, , , ,00448 AK1 xylenen 1, , , , AK1 dicyclopentadieen AK2 2-ethyl-1-hexanol (buitenland) #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! formaldehyde batch #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! DNPH 1 actief #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! * koolstofdisulfide #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! * dimethylsulfide #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0! #DEEL/0!