LANDBOUKUNDIGE POTENSIAAL VAN GEDEELTES 11, 12, 13 EN 32 VAN DIE PLAAS EERSTE RIVIER 626 IN DIE TSITSIKAMMA

Transcriptie

1 LANDBOUKUNDIGE POTENSIAAL VAN GEDEELTES 11, 12, 13 EN 32 VAN DIE PLAAS EERSTE RIVIER 626 IN DIE TSITSIKAMMA T.A. Robertson 2008/09/02

2 LANDBOUKUNDIGE POTENSIAAL VAN GEDEELTES 11, 12, 13 EN 32 VAN DIE PLAAS EERSTE RIVIER 626 IN DIE TSITSIKAMMA 1. INLEIDING 'n Grondondersoek is gedoen ten einde die landboukundige potensiaal van genoemde eiendomme te bevestig. Die 4 gedeeltes is sowat 181 hektaar groot. Daar word beoog om met behulp van onderverdeling en konsolidering n gedeelte van sowat 99 hektaar van die totale eiendomme af te sny en te voeg by die bestaande Skuitbaai ontwikkeling. Dit sal dan n gekonsolideerde eenheid van + 82 hektaar as restant beskikbaar hê vir landboudoeleindes. 2. FISIESE BESKRYWING VAN STUDIEGEBIED 2.1 Geologie Die onderliggende rots bestaan uit kwartsitiese sandsteen en skalie van die Groep Tafelberg. Dieper windgewaaide sandafsettings kom voor aan die hoërliggende noordelike- en suidelike grens van die opnamegebied. 2.2 Topografie Die eiendom is geleë aan die suidelike grens van die kusplato. Die terrein het, soos hierbo genoem, n lae duin kordon aan die noordelike en suidelike grens van die opnamegebied. n Rollende topografie, tiperend van n duinlandskap kom veral aan die suidelike gedeelte van die gebied voor. n Groot gelykliggende landskap met min helling (<4%) kom voor tussen die twee duinkordonne. Die invloed van die hoogtes en laagtes in die landskap word weerspiëel in die gronde wat daar voorkom. 2.3 Klimaat Die eiendom is geleë in n klimaatstreek waar die Tsitsikamma bergreeks relatief na aan die kus geleë is en hoë orografiese reënval regdeur die jaar aangetref word. Maandelikse gemiddelde reënval vir Blouleliesbos en Witelsbos bosboustasies word in Tabel 1 weergegee. Tabel 1 STASIE GEMIDDELDE MM REËN PER MAAND JAN FEBR MRT APR MEI JUN JUL AUG SEPT OKT NOV DES TOTAAL 94,5 83,7 91,4 83,9 99,4 82,5 87,8 102,2 120,9 115,1 102,0 101,0 1165,4 Dae met reën ,8 70,7 78,6 71,9 121,8 79,3 97,2 142,3 136,5 111,9 117,8 87,2 1211,0 Dae met reën

3 Volgens studies is bereken dat by Witelsbos, geprojekteer oor n 100 jaar periode, die kans dat dit oor n 4 weke, 2 weke en 1 week periode sal reën onderskeidelik 99%, 95% en 83% is. Temperature is gematigd met hoogste daaglikse gemiddeld in Februarie en die koudste maand in Julie. Geen noemenswaardige ryp kom hier voor nie en hael is n rariteit. Evapotranspirasie oorskry effektiewe reënval in Januarie tot April en weer vanaf Oktober tot Desember. n Totale berekende besproeiingsbehoefte vir wiedings op Blouleliesbos is sowat 380mm/jaar. n Effektiewe reënval van 55% van die gemiddelde word gebruik in die berekeninge. 2.5 Huidige grondgebruik Die eiendom in sy geheel is onder aangeplante weiding. Die weidings word aanvullend tot reënval besproei vanuit 2 opgaardamme. Laasgenoemde damme is in klowe gemaak en is afhangklik van afloopwater vanuit die opvanggebied. Besproeiingsinfrastruktuur in die vorm van moederlyne kom ekstensief oor die eiendom voor. Vanweë die hoë reënval en die kort intervalle tussen neerslag, is besproeiing grotendeels beperk tot die somermaande. Die gronde is egter betreklik diep en kan groot hoeveelhede grondwater daarin gestoor word. Die dominante gras is kikoejoe met n sterk en diep wortelstelsel wat water uit die diep lae kan oes. In die winter word kikoejoe oorgesaai met raaigras om die voervloeikurwe konstant te hou. Surplusweiding word ingekuil. Die weidings word benut deur suiweldiere. 2.6 Die gronde Sowat vyftig grondprofiele is beskryf met behulp van n grondboor. Gate is tot 1,2 meter diep geboor en die gronde geklassifiseer volgens Grondklassifikasie- n Taksonomiese Sisteem vir Suidelike Afrika Grondklassifikasie Werkgroep, Die dominante grond (+ 76%) is fyn- tot mediumleemsand, Tukulugronde met n effektiewe worteldiepte van gemiddeld 70cm. Kroonstadgronde met dieptes van +30cm word in die natter laagliggende posisies aangetref. Die gronde het hoë koolstofvlakke in beide die bogrond en neokutaniese B horisonte. Dit dra veral by tot die grondvrugbaarheid en waterhouvermoë van die gronde op die eiendom. Kikoejoegras gedy op hoë koolstofvlakke, hoë reënval en beskikbare grondvog. Vandaar die goeie stand van weiding. In Tabel 2 is n opsomming van die gronde soos per grondkaarteenheid. Die verspreiding van die grondkaarteenhede word aangetoon op meegaande fotobeeld met n skaal van +1:

4 3. LANDBOUKUNDIGE POTENSIAAL Die landbou potensiaal van die gronde vir ander wei- en akkerbougewasse word weergegee in Tabel 3. Die potensiaal van beide droëland en besproeiingsgewasse is ondersoek. Dit is duidelik vanuit hierdie tabel dat n groot persentasie van die area hoogs geskik is vir die gewasse wat in die groter Tsitsikamma boerderygebied verbou word. Wat langtermyngewasse soos bv. Sagte sitrus en Makadamia neutbome betref, het eenhede I tot III n bogemiddelde potensiaal wat verhoog kan word deur die bome op walle te plant. Fynbosspesies soos proteas, speldekussings en tolbosse sal goed presteer mits die fosforvlakke nie te hoog is nie. Die algehele beste boerderytipe vir die plaas is weidings wat benut kan word deur melkbeeste of vleisbeeste. Wat laasgenoemde betref, is die afrond van speenkalwers op hierdie weidings n goeie keuse en praktyk. In soverre die afsnyding van n gedeelte van die grond betref, sal dit noodwendig lei tot n inkorting van die potensiële landbou-aktiwiteit. Slegs sowat 82 hektaar sal nou beskikbaar wees vir bv. Veeboerdery. Ongeveer koeie kan op so n eenheid gemelk word of sowat speenkalwers kan ter enigertyd hier van weiding voorsien word. 4. OPSOMMEND Die eiendom is geleë in n streek met goedverspreide reënval en aanvullende besproeiing is hoofsaaklik beperk tot die warm somermaande. Kikoejoe oorgesaai met eenjarige raaigras is die hoof weidingskomponent wat regdeur die jaar aan die voedingsbehoeftes van grootvee kan voorsien. Die gronde is bogemiddeld en het n hoë landboukundige potensiaal vir weidings asook vir sekere alternatiewe gewasse wat hier verbou kan word Afsnyding van n groot gedeelte van die eiendom sal noodwendig lei tot n inkorting van landbou-aktiwiteite. Die restant kan egter as n eenheid op sy eie funksioneer met n verwagte koei melkeenheid of n stuk speenkalwers vir vleisproduksie. Drakrag en potensiaal is egter gekoppel aan goeie bestuurs- en boerderypraktyke. T.A. Robertson erfpag@hilbert.co.za

5 Tabel 2 - II 49,9 Effe plat tot konvekse rue 1 4% helling III 56,5 Effe konkaaf tot plat 1 3% helling IV 41,0 Konkawe voethange en depressie areas. Huisves ook 2 damme GRONDBESKRYWING 0-30cm - Ortiese Ae, melmsa, donkergrysbruin, apedaal, duidelike 30 75cm - Neokutaniese B, fl-me salm, donkerbruin, apedaal, geleidelike cm - E-horison, me Sa, ligbruin tot grys, enkelkorrel, enkele natheidsvlekke 0 30cm - Ortiese Ae, flmsa, donkergrysbruin, apedaal, duidelike 30-80cm - Neokutaniese B, fsalm, donkerbruin tot bruin, apedaal, geleidelike cm - E-horison/sagte plinteit, flmsa, ligbruin tot geel, apedaal, algemene natheidsvlekke 0 30cm - Ortiese Ae, flmsa, donkergrysbruin, apedaal, duidelike 30 60cm - Neokutaniese B, flsalm, donkergrysbruin, enkele natheidsvlekke, apedaal, geleidelike 60 80cm - E horison, flmsa sa, liggrys, algemene natheidsvlekke, abrubte 80cm+ - Gley materiaal, klei, geel, gestruktuurd hard 0 30cm - Ortiese Ae, flmsa, donkergrys-swart, apedaal, roesvlekke algemeen, duidelike 30 60cm - E-horison, fsa, liggrysbruin, apedaal, algemene natheidsvlekke, abrubte 60 90cm+ - B gley, kllm-kl, geel en grys, gestruktuurde, algemene vergleying EWD (cm) KAART- GROOTTE TOPOGRAFIE EENHEID (ha) I 30 Konvekse rue en skouerhange 2 6% helling GROND- KLASSIFIKASIE Tukuluvorm 2110 Mostertshoek familie Tukuluvorm 2120 Scheepersrus familie Tukuluvorm 2120 Scheepersrus familie Kroonstadvorm 1000 Morgendal familie

6 Tabel 3 Potensiaal van grondkaarteenhede GEWASSE GRONDKAARTEENHEID I II III IV BESPROEIINGSGEWASSE Weidings en voergewasse Meerjarige grasweidings H H H M - H Eenjarige grasweidings H H H L Lusern\gras H H M L Klawers\gras H H H M H Mielies H H H L Kleingrane H H H L Groente Aartappels H H M L Brassica s H H H L Wortels H M - H M H L Suikermielies H H H L Groenbone H H H L Vrugte en neute Sagte sitrus op walle H H M H L Makedamia s op walle H H M H L Ander Fynbos (mits P<20) H H M L DROËLAND Meerjarige grasse H H M H M Eenjarige grasse H H H L Kleingrane H H H L Mielies H H M - H L Legende: H = Hoë potensiaal onder normale toestande sal dit suksesvol wees M = Matige potensiaal onder normale toestande mag daar risiko in wees L = Lae potensiaal onder normale toestande nie aan te beveel

7 (gedeeltes 11, 12, 13 en 32) Skaal + 1: II = sien verslag vir beskrywing van grondkaarteenheid = grondgrense N