25. Ontwikkelde en ontwikkelende lande

Transcriptie

1 SW Aardrykskunde 25. Ontwikkelde en ontwikkelende lande Aktiwiteite Die volgende artikels word in Afrika gemaak. Hierdie kunsartikels word vir n appel en n ei in Afrika gekoop en ten duurste in ontwikkelde lande verkoop. 1. Is dit regverdig dat mense wat artikels soos hierdie maak, slegs n klein gedeelte van die geld ontvang waarvoor hierdie artikels in ontwikkelde lande verkoop word? 2. n Bose kringloop bestaan waarvolgens persone in arm lande net n klein deeltjie van die uiteindelike prys kry. Een ding lei tot n ander en dit is moeilik om aan die kringloop te ontkom. Bespreek in jul groepe wat lande in Afrika en in ander dele van die wêreld kan doen om die kringloop te verbreek. Hier is een gedagte om julle aan die dink te sit: Die armer lande moet meer fabrieke hê sodat hulle hul eie produkte kan vervaardig. 3. Wat dink julle is die verskil tussen n ontwikkelde en ontwikkelende land? Watter een van die twee is Suid-Afrika? Leerinhoud Die verlede bou die hede Wat vandag gebeur, gebeur dikwels vanweë die dinge wat in die verlede gebeur het. Waar jy woon en die tale wat jy praat, word onder andere bepaal deur wat in die verlede gebeur het. Afrika is steeds armer as Europese lande vanweë die dinge wat in die 87

2 verlede gebeur het. Maar ongelukkig beskik baie Afrikalande vandag nog nie oor die kundigheid of vermoë om hierdie foute van die verlede reg te stel nie. Die ryker lande is meestal bereid om te help mits dit tot hul eie voordeel strek. Die Skriftuurlike beginsel dat jy jou naaste se belange voorop stel, word beslis nie toegepas as dit by internasionale handel kom nie. In die reël tree elke belegger slegs tot sy eie voordeel op. Dit verklaar waarom onderontwikkelde lande so dikwels deur persone van ontwikkelde lande uitgebuit word. Sommige Afrikalande beskik oor goeie landboupotensiaal, maar ver-bou nie genoeg voedsel vir hul eie gebruik nie. Een oorsaak hiervan is wanbestuur Minerale of kommoditeite wat in Afrika ontgin word, word na ontwikkelde lande uitgevoer van regerings. Onder koloniale regering is baie grond suksesvol gebruik om vir Europese lande gewasse soos tabak, katoen en grondboontjies te verbou. Met die vertrek van die Europese moondhede het die kundigheid om sulke gewasse te verbou, verlore geraak. Die gevolg hiervan was dat baie Afrikalande na onafhanklikheid ekonomies geweldig gesukkel het. Hulle het geld nodig gehad om produkte te verbou om aan Europese moondhede te verkoop. Lande soos Suid-Afrika het goed daarin geslaag om hierdie probleem te oorkom, maar ander lande kon veelal weens interne stryd nie daarin slaag om hulself op ekonomiese gebied op te hef nie. Vandag produseer Afrikalande nog steeds baie grondstowwe en kommoditeite om te verkoop. Die ryker lande koop hierdie grondstowwe om produkte soos sigarette en klere te vervaardig. Afrikalande koop dan die vervaardigde goedere teen hoë pryse terug. Omdat Afrikalande in die algemeen nie oor kundigheid of geld beskik het nie, is min fabrieke gebou om produkte te verwerk. Afrika het n vasteland geword wat grondstowwe ontgin, na die Weste en Ooste uitvoer vir verwerking en dan weer ten duurste as verwerkte produkte aankoop. Invoer en uitvoer Invoer is wat een land van n ander koop; uitvoer is wat n land aan n ander verkoop. Deur internasionaal handel te dryf, verkoop n land As gevolg van tegnologiese ontwikkeling geskied internasionale handel vandag op enorme skaal regoor die wêreld 88

3 wat produkte produseer om te betaal vir dinge wat dit nie self kan produseer nie. Wanneer n land nie genoeg rykdom skep nie, moet dit van n ander land geld leen om vir invoer te betaal. Ontwikkelde en ontwikkelende lande Die verskillende lande van die wêreld is op verskillende vlakke van tegnologiese ontwikkeling. Baie van die Westerse lande in die noordelike halfrond word as ryk of as ontwikkelde lande beskou, omdat hul inwoners se lewenstandaard hoog is (hulle het goeie inkomstes, kos en geriewe). Ander lande is weer tegnologies swak ontwikkel. Hulle word arm of ontwikkelende lande genoem, waar mense min inkomste en lae lewenstandaarde het. Baie van die lande is in die suidelike halfrond geleë, vandaar die terme arm suide en ryk noorde of die noordsuid-verskil. n Plakkerskamp in die arm suide Iemand van n ontwikkelde land verbruik 20 tot 30 maal meer van die aarde se hulpbronne as iemand van n ontwikkelende land. Die gemiddelde Ghanees bestee $5 per maand in winkels en die gemiddelde Japanner $ Hieruit blyk dit duidelik dat sekere lande in weelde leef, terwyl ander lande van armoede krepeer. Vir die gelowige is so n situasie nie regverdigbaar nie. Die Skrif leer ons om aan hulle wat in nood verkeer, hulp en bystand te verskaf. Om persone in arm lande uit te buit bloot om jouself daardeur te verryk, is beslis nie in lyn met dit wat die Skrif ons leer nie. Maar ons weet ook uit die Skrif dat daar altyd verskille tussen ryk en arm sal wees. Daar hoef niks mee verkeerd te wees nie, as dit nie n kwessie van uitbuiting, egoïsme en gebrek aan naasteliefde is nie. Rykdom en handel n Land se rykdom hang af van sy benutting en aanwending van produksiefaktore soos natuurlike hulpbronne, kapitaal en arbeid. Sommige lande is ryk aan minerale soos steenkool, olie, goud en koper, maar kan dit nie benut nie. Ander het baie kapitaal opgebou deur handel, dienste, of n vaardige en ywerige werkmag. 89

4 Faktore wat die lewenspeil beïnvloed Daar is ook armoede in ontwikkelde (ryk) lande. Faktore waaraan lewenspeil gemeet word, is as volg: Siekte In ontwikkelende lande is daar n neiging tot siektes, veroorsaak deur ongesonde kos en water, swak higiëne en onvoldoende gesondheidsdienste. In dié lande loop kinders die grootste risiko: die lewensverwagting by geboorte is laag en siektes tref baie mense. Siektes wat met nywerhede en rykdom verband hou, soos kanker en hartsiektes, veroorsaak nuwe gesondheidsprobleme in ontwikkelde lande. Aansteeklike siektes is vir 25% van alle sterftes in die onontwikkelde wêreld verantwoordelik, vergeleke met slegs 1,4% van alle sterftes in die ontwikkelde wêreld. Kos en voeding Kosproduksie styg om met die stygende wêreldbevolking tred te hou. Voeding is nie net n saak van goeie kos nie. Inenting, n skoon watervoorraad en basiese opvoeding help om kinderwanvoeding te verminder. Sowat n derde van die ontwikkelende wêreld se kinders is ondervoed en dus ondergewig. In Afrika word 80% van die kos vir tuisverbruik deur vroue wat reeds oorbelas is, verbou. Waterfeite Byna twee miljard mense, die meeste in die ontwikkelende wêreld, het geen toegang tot die minimum van skoon veilige drinkwater nie. ( Veilige water word omskryf as 20 liter per persoon per dag, uit n bron binne een kilometer van die Lopende water is in talle onontwikkelde lande n groot noodsaak gebruiker se woning.) 22% van Mosambiek se bevolking het geen veilige water nie. Twee derde van die wêreld se gesinne het geen lopende water in hul wonings nie. Skoon, veilige water sou 80% van siektes in die wêreld kon voorkom, word beraam. Onderwysfeite In ontwikkelende lande woon byna 80 miljoen kinders nie n laerskool by nie. 90

5 In Afrika kan slegs 38,5% van die vroue en 61,7% van die mans lees en skryf. Bevolkingsaanwas Sowat 97% van die wêreldaanwas tussen nou en 2050 sal in Afrika, Asië en Latyns-Amerika plaasvind in lande wat die armste is en waar die lewensmoontlikhede die laagste is. In ontwikkelende lande het mense meer kinders, maar gesondheidsorg is swak, baie babas sterf by geboorte en Gebrek aan onderwysfasiliteite kortwiek Afrika is sy verdere ontwikkeling mense leef nie lank nie. In sulke lande het die getalle jong mense dramaties toegeneem: in Afrika is byna die helfte van die bevolking jonger as 15. Ons roeping Hoewel die behoefte aan beter mediese versorging, kos, skoon drinkwater en goeie en arm lande te voorsien nie, maar primêr om aandag aan hul geestelike nood te gee. Hulpverlening sonder die verkondiging van die blye boodskap kan wel verligting vir die aardse nood en lyding bied, maar dis op kort termyn en bied geen ware oplossing vir die probleme nie. As diegene wat in nood verkeer, Christus as hul Saligmaker leer ken, verander alles. Nie net is daar die sekerheid op n ewige lewe sonder pyn en lyding nie, maar dan besef sulke persone ook wat die Here van hulle vereis. In geloofsgehoorsaamheid word skouer aan die wiel gesit om nie net self in jou eie daaglikse behoeftes te voorsien nie, maar ook om genoeg te hê om vir ander in nood te gee. Dit blyk duidelik uit die in die 16e eeu. Vrae 1. Noem vier faktore waaraan die ontwikkelingspeil gemeet word. 2. Is daar ook armoede in ontwikkelde lande? 3. Wat word bedoel met die term veilige water? 4. Hoevel persent van Afrika-vroue is ongeletterd? 5. Hoe kan swak of geen onderwys n land ekonomies beïnvloed? 6. Hoekom gaan mense vroeër dood in ontwikkelende lande? 7. Watter lande se mense is die produktiefste/hardwerkendste in die wêreld? 91