Onderwerp 2: Die eerste boere in Suid-Afrika

Transcriptie

1 Onderwerp 2: Die eerste boere in Suid-Afrika Eenheid 8: Ruilhandel Afrika-boere het nie afgesonder van mekaar geleef nie. Hulle het geweet waar verskillende opperhoofde se nedersettings was - selfs dié wat ver weg was. Goeie inligting oor buurdorpies was waardevol vir ruilhandel en dorpies het goedere met mekaar geruil. Afrika-boere was hoofsaaklik selfversorgende bestaansboere. Hulle het hul eie gewasse gesaai en geplant, en hul eie beeste, skape en bokke aangehou. Hulle het ook sommige goed self gemaak, asook artikels waarmee hulle ruilhandel kon dryf. 'n Dorpie in 'n gebied ryk aan ystererts het bv. ystergereedskap gemaak, en 'n dorpie in 'n gebied waar baie koper was het koper-juwele geproduseer. Hulle het dan die koper en yster vir beeste verruil met groepe mense wat in die gebiede gewoon het waar geen yster- of kopererts was nie. Hierdie mense het dan sommige van die metaalartikels wat hulle ontvang het met die Khoikhoi vir beeste verruil. Afrika-boere het ook metaalwerktuie met die San vir diervelle verruil. Nuwe woorde: bestaansboere ruilhandel boere wat genoeg produseer vir hulself en/of hul gesinne om van te leef wat plaasvind wanneer een ding vir 'n ander verruil word Bl 1 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

2 Ruilhandel: koper- /ysterartikels beeste diervelle Eenheid 9: Godsdiens, medisyne en genesing Afrika-boere het geglo dat die siel voortleef wanneer die liggaam sterf, maar in 'n ander vorm. Die siel het deel van die geesteswêreld geword as voorouers wat oor mense waak. Ou mense is met groot respek behandel want hulle sou binnekort voorouers wees en sou beter weer wat die voorouers wou hê as jonger mense. Genesers was spesiale mense wat lank spesiale opleiding ontvang het. Hulle is deur die voorouers gekies en het 'n geestelike roeping gehad. Is ook sangomas of nyangas genoem. Het noue kontak met die voorouers gehad. Hulle het uitgevind watter siekte dit was en het mense gehelp om beter te word. Was ook soms 'n kruiedokter. Soms het 'n geneser net met 'n kruiedokter saamgewerk om pasiënte met plantmedisyne te behandel. 'n Kruiedokter het 'n baie goeie kennis gehad van plante wat genesende eienskappe het. Bl 2 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

3 Nuwe woorde: genesers kruiedokter mense wat uitvind watter siektes mense het en hulle help om beter te word. 'n persoon wat plantmedisyne gebruik om siektes gesond te maak. Genesers Kruiedokters lank spesiale opleiding ontvang deur voorouers gekies het 'n geestelike roeping gehad sangomas of nyangas noue kontak met voorouers uitgevind watter siekte jy het en gehelp om beter te word Het soms met genesers saamgewerk om pasiënt met plantmedisyne te behandel. Hulle het goeie kennis gehad van plante met genesende eienskappe. Bl 3 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

4 Eenheid 10: Jag Deur te jag kon mense vleis, ivoor, pelse en velle kry waarmee hulle kon handel dryf. Die opperhoof het besluit wie die produkte van die jagtog kon kry. Hy't ook 'n gedeelte daarvan vir homself geneem. Afrika-boere wou baie graag olifanttande(ivoor) hê. Boere wat in gebiede gewoon het waar baie olifanttroppe was, het met ander gemeenskappe met ivoor handel gedryf. Ivoor was 'n simbool van mag en dit kon slegs deur die familie van opperhoofde gedra word. Armbande en hangertjies is onder meer van ivoor gemaak. Belangrike families het velle en pragtige pelse gedra. Luiperdpels was 'n simbool van mag en slegs belangrike mans en oppehoofde kon dit dra. Tradisionele leiers dra vandag nog luiperdpels. Die San het deel uitgemaak van die netwerk van handelaars wat met jagprodukte ruilhandel gedryf het. Hulle het diere in strikke gevang en vir hul velle en pelse gejag. Dit is dan vir metaalartikels verruil. Nuwe woorde: hangertjie netwerk 'n stuk juweliersware wat om die nek hang 'n ketting of stelsel van mense wat met mekaar verbind is Bl 4 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

5 Honderde jong mans (A) het 'n goed georganiseerde ry diep gate gegrawe (B) en dan troppe diere (C) daarheen gejaag. Die diere het hulle óf onmiddellik doodgeval óf hulle bene is gebreek; dan was dit maklik om hulle dood te maak. Bl 5 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

6 Blokkiesraaisel Af: 1. 'n Persoon wat plantmedisyne gebruik om siektes gesond te maak. Boere wat genoeg produseer vir hulself en/of hul gesinne om van te leef. 2. Afrika-boere wou baie graag (ivoor) hê, dit was 'n simbool van 3. mag. Dwars: Mense wat uitvind watter siektes mense het en hulle help om beter te word Afrika-boere het geglo dat die voortleef wanneer die liggaam sterf. 3. Deur te jag het mense, ivoor, pelse en velle gekry om mee handel te dryf. -pels is 'n simbool van mag, en word vandag nog deur tradisionele leiers 4. gedra. 5. 'n Ketting of stelsel van mense wat met mekaar verbind is. 6. 'n Stuk juweliersware wat om die nek hang. 7. Kruidedokters het baie goeie kennis van plante met _ eienskappe gehad. Bl 6 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

7 Woordsoek g e n e s e r s f g r k v t v d e r b e e s t e e w r f y l f w f e b h j o r j u u y g e v w t e r t u i t g b i u h i i d f r g h k p e l s e j j s v m e l k g t y h j k d m k l o d w i e r y k l e u o e m v o c r n a n e t w e r k t n e r f t g x r t g y u k t e g l p g g r u i l h a n d e l f l i h w e d r t y u i o r c r e j g e s i n n e h j k s k c g s e l f v e r s o r g e n d e Leidrade: 1. Mense wat uitvind watter siektes mense het en hulle help om beter te word. 2. Persone wat plantmedisyne gebruik om siektes gesond te maak. 3. 'n Ketting of stelsel van mense wat met mekaar verbind is. 4. Olifanttande is ook bekend as. 5. Bestaansboere is boere wat genoeg produseer vir hulself en hul om van te leef. 6. Wat plaasvind wanneer een ding vir 'n ander verruil word. 7. Afrika-boere was hoofsaaklik bestaansboere. 8. Deur te jag het mense ivoor,, en gekry om mee handel te dryf. Bl 7 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

8 Waar of Onwaar Waar Onwaar 1. Goeie inligting oor buurdorpies was waardevol vir ruilhandel. 2. Deur te jag, het mense vleis, ivoor, pelse en velle gehad om mee handel te dryf. 3. Genesers was persone wat ander met plantmedisyne kon gesond maak. 4. Kruiedokters het goeie kennis gehad van plante wat genesende eienskappe gehad het. 5. Enige iemand kon ivoor dra in die vorm van hangertjies en armbande. 6. Die opperhoof het besluit wie die produkte van 'n jagtog kon kry, en hy't ook 'n deel daarvan vir homself geneem. 7. 'n Geneser is deur 'n voorouer gekies en het 'n geestelike roeping gehad. 8. Afrika-boere het geglo dat die siel voortleef as die liggaam sterf. 9. Ou mense is nie met baie respek behandel nie. 10. Net belangrike families het velle en pragtige pelse gedra. Bl 8 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10

9 Pas A by B bestaansboere ruilhandel genesers kruiedokters hangertjie netwerk ivoor luiperdpels opperhoof Sangomas of nyangas 'n Ketting of stelsel van mense wat met mekaar verbind is. Boere wat genoeg produseer vir hulself en/of hul gesinne. Olifanttande. Simbool van mag wat slegs deur die familie van opperhoofde gedra kon word. Mense wat uitvind watter siektes mense het en hulle help genees. Genesers was ook só genoem. Wat plaasvind wanneer een ding vir 'n ander verruil word. 'n Stuk juweliersware wat om die nek hang. 'n Persoon wat plantmedisyne gebruik om siektes te genees. 'n Simbool van mag wat vandag nog deur tradisionele leiers gedra word. Hy het besluit wie die produkte van 'n jagtog kon kry. Bl 9 van 9 SW Geskiedenis Graad 5 (K2) Onderwerp 2; Eenheid 8, 9, & 10