KAS SELECTIONS Fund special

Transcriptie

1 KAS SELECTIONS Fund special Februari 2013 W.P. Stewart KAS-Trust als bewaarder voor beheerders van beleggings instellingen Ontzorgen bij de introductie van de Staal Beleggingsfondsen Dividend blijft een actueel beleggings thema Nieuwe kansen voor beleggingsfondsen door AIFMD Trends en ontwikkelingen in beleggings fondsen Ronde tafel AIFMD Global Fund Services Fondsendistributie

2 KAS Selections KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Fund special, februari 2013 In dit nummer: W.P. Stewart 3 KAS-Trust als bewaarder voor beheerders van beleggings instellingen 5 Ontzorgen bij de introductie van de Staal Beleggingsfondsen 7 Dividend blijft een actueel beleggingsthema 8 Nieuwe kansen voor beleggingsfondsen door AIFMD 9 Trends en ontwikkelingen in beleggingsfondsen 10 Ronde tafel AIFMD 12 Global Fund Services 18 Fondsendistributie 19 Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan: Client Management Managing director: Mark Schilstra mark.schilstra@kasbank.com Clearing & Banking Services Director: Jeroen Duijn jeroen.duijn@kasbank.com Fund & Insurers Services en KAS-Trust Director: Sicco Plesman sicco.plesman@kasbank.com Institutional Services Director: Tamis Stuker tamis.stuker@kasbank.com Sales & Business Development (S & BD) Managing director Mark van Weezenbeek mark.van.weezenbeek@kasbank.com Tekstredactie: Robbert Veltman Eindredactie: Carla Boogers carla.boogers@kasbank.com Vormgeving: Ebbenhorst Design, De Meern Druk: KAS BANK, Document & Systems Services Voorwoord Regelgeving is één, uitvoering daaraan geven is twee. Een van de belangrijkste vereisten voor een juiste implementatie is duidelijkheid over de interpretatie van de regelgeving. Bij de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) is dat nog niet helemaal het geval. Zo laat de richtlijn ruimte voor bescherming van nationale belangen, bijvoorbeeld door lokaal soepeler eisen te stellen aan beheerders van beleggingsinstellingen die een vergunning willen aanvragen onder de AIFMD. Niettemin biedt de AIFMD volop uitdagingen voor de Nederlandse fondsenindustrie. Voor beleggingsinstellingen is het, in de woorden van Heleen Rietdijk van KPMG, een unieke kans om hun strategie goed tegen het licht te houden en zo nodig te herijken. Samen met zeven andere specialisten besprak zij de recente ontwikkelingen rondom de AIFMD tijdens een Ronde Tafel gesprek bij KAS BANK op 22 januari. Daarbij kwamen allerlei praktische vragen aan de orde over de interpretatie van de nieuwe regelgeving en de veranderende rol van beheerders en bewaarders. Met als hamvraag natuurlijk: wat schiet de belegger ermee op? Maar ook vragen als: is in de toekomst nog wel een MiFID vergunning nodig voor beleggingsdienstverlening? Bestaat er wel een inspanningsverplichting voor beheerders met een bestaande vergunning om zo snel mogelijk aan de AIFMD te voldoen? Hoe ziet straks de relatie tussen beheerder, bewaarder en accountant eruit? De AIFMD zorgt ervoor dat bijna alle beheerders van niet-ucits beleggingsinstellingen (verhandeld aan professionele beleggers) een vergunning moeten aanvragen en een AIFMD bewaarder moeten aanstellen. Via onze dochteronderneming KAS-Trust B.V. treden wij al langer op als bewaarder voor beleggingsfondsen. De nieuwe rol van de bewaarder onder de AIFMD geeft KAS-Trust de mogelijkheid om nieuwe markten te ontginnen en de bestaande bewaarderactiviteiten in Nederland (en in de toekomst het Verenigd Koninkrijk en wellicht ook Duitsland) verder uit te bereiden. U leest er meer over in ons artikel over KAS-Trust. Wij streven ernaar om als AIFMD bewaarder een leidende rol te kunnen spelen in de markt voor beleggingsinstellingen. Om de transformatie van de huidige bewaarderfunctie naar een AIFMD bewaarder verder vorm te geven is Sicco Plesman per 1 februari 2013 benoemd als managing director van KAS-Trust B.V.. Sicco s rijke ervaring met beleggingsfondsen gaat hem daar zeker bij van pas komen. Drie vooraanstaande fondsbeheerders gaan dieper in op de trends en ontwikkelingen in fondsenland. Komt er een revival van door de vermogensbeheerder zelf gemanagede fondsen, blijft de sterke opkomst van ETF s in Europa aanhouden of is er een trend waarneembaar naar actief beheerde balanced portfolio s? Wij openen deze special echter met een interview met Ton Wijsman van W.P. Stewart. Deze vermogensbeheerder belegt in een beperkt aantal Amerikaanse groeibedrijven en hanteert daarbij lange termijn criteria die grotendeels overeenkomen met de United Nations Principles for Responsible Investments, de UNPRI. Op die manier wil W.P. Stewart, net als KAS BANK, via een dialoog verbeteringen op het gebied van verantwoord beleggen tot stand te brengen. Als u naar aanleiding van deze Fund special vragen of wensen heeft, dan bespreken wij deze uiteraard graag met u. Wij zien het immers als onze belangrijkste taak om een brug te slaan tussen de ontwikkelingen op de markten en de behoeften van onze klanten. Sikko van Katwijk Raad van Bestuur KAS BANK

3 Om voornamelijk Nederlandse beleggers toegang te bieden tot Amerikaanse groeiaandelen is in 1989 het W.P Stewart Holdings Fund opgericht. In 1996 kreeg het fonds een notering aan Euronext Amsterdam. In 2011 kreeg het fonds de VEB Beleggingsfonds Award. Ton Wijsman gaat dieper in op de visie van W.P. Stewart van actief vermogensbeheer. W.P. Stewart belegt bewust al sinds de oprichting in geconcentreerde portefeuilles. Waarom hebben jullie gekozen voor deze beleggingsstrategie? Wij willen liever veel weten van weinig ondernemingen. Dan een klein beetje van veel ondernemingen dit resulteert in geconcentreerde portefeuilles. Als bottom-up asset manager geloven wij niet in de waan van de dag. Duurzame winstgroei van de door ons gevolgde bedrijven is de driver voor de lange termijn performance van onze beleggingsportfolio. Bij de selectie van de ondernemingen en de samenstelling van de portfolio s hanteren wij een aantal duidelijke criteria: het bedrijf moet unieke producten en diensten hebben, laag cyclisch zijn, een hoge cashflow, een gezonde balans met een lage schuldenlast, een gestage inkomstenstroom, goede governance en ervaren management, transparantie en verhandelbaarheid. De research wordt verricht door onze analisten in New York, Londen en Hongkong. Een bedrijf moet de tijd krijgen om zich te bewijzen. Vandaar dat wij geïnteresseerd zijn in de komende vijf jaar in plaats van het volgende kwartaal. De stijl van beleggen vinden wij belangrijker dan de vorm. Of je nu belegt in een fonds of via mandaten, het gaat uiteindelijk om de performance en het risico. Wat dat betreft kent W.P Stewart een uitstekend track record. Met een rendement van gemiddeld ca. 11%/jr. presteren wij sinds de oprichting van het fonds aanzienlijk beter dan de markt. Daarnaast hebben wij door onze aanpak zeperds als Enron, WorldCom of Lehmann kunnen voorkomen. Wij beleggen niet volgens thema s of in regio s. Wel kennen wij naast de Amerikaanse portefeuille sinds acht jaar een Global Portfolio met daarin naar onze maatstaven de beste groeibedrijven ter wereld. Wij willen ons meer richten op institutionele beleggers naast onze traditionele doelgroepen family offices, vermogende particulieren en de private banken. Institutionele beleggers deden het gewone beleggen in aandelen de afgelopen jaren liever zelf. Voor de meer exotische beleggingen zoals hedge fondsen werkten zij met mandaten bij externe managers. Mede door de financiële crisis is nu een kentering zichtbaar. Institutionele beleggers lijken zich weer meer te gaan richten op fundamenteel beleggen. Wij komen daardoor nu vaker aan tafel. W.P. Stewart concurreert op kwaliteit in plaats van kosten. Ons valt op dat lange termijn beleggers als pensioenfondsen en verzekeraars vaak een korte termijn visie hanteren. Dat is mede ingegeven door de manier waarop de toezichthouder opereert. Pensioenfondsen en verzekeraars moeten jaarlijks en zelfs per kwartaal over hun beleggingsresultaten rapporteren. Dat werkt soms een korte termijn visie in de hand. Om risico s te verminderen en de dekkingsgraad omhoog te krijgen zijn aandelen bijvoorbeeld verkocht ten gunste van obligaties. Maar als de rente weer stijgt, daalt het rendement. De toezichthouder zou verder in de toekomst moeten kijken. Aandelen van kwalitatief hoogwaardige groeibedrijven blijven wat dat betreft in onze ogen aantrekkelijk. Het W.P Stewart Holdings Fund heeft een five stars rating van Morningstar en kreeg in 2011 de VEB Beleggingsfonds Award. Een van de redenen voor het toekennen van de Award was de kostenstructuur van het fonds. Hoe ziet die kostenstructuur eruit? Wij berekenen in dit fonds een vaste fee en een variabele performance fee. Samen met de overige kosten vormt dat de Total Expense Ratio. Bij een goede performance ligt de TER dus iets hoger. Voor de performance fee berekening hanteren wij een high watermark. Performance fee wordt alleen in rekening gebracht als de eindejaar koers hoger is dan de laatste hoogste eindejaar intrinsieke waarde van het fonds. Wij kijken dus naar een 12-maands periode en niet naar de prestatie over het afgelopen kwartaal. Het kan gebeuren dat in een bepaald jaar geen performance fee in rekening wordt gebracht. De kosten worden dagelijks berekend en zijn onderdeel van de NAV. De TER wordt onafhankelijk gecontroleerd door de auditor. Hanteren jullie bij jullie beleggingen ook criteria voor maatschappelijk verantwoord beleggen? W.P. Stewart heeft zich als een van de weinige Amerikaanse asset managers aangesloten bij de United Nations Principles for Responsible Investments, de UNPRI. Onze lange termijn Fund special februari

4 beleggingscriteria komen grotendeels met de UNPRI overeen. Wij beleggen bijvoorbeeld nooit in de wapenindustrie. Bij onze analyses keken wij overigens altijd al naar duurzame criteria. Wij willen niet dat de door ons geselecteerde ondernemingen slecht in het nieuws komen (bijv. tabaksindustrie of sterk vervuilende ondernemingen). Onze analisten vragen altijd door op het gebied van verantwoord ondernemen in hun gesprekken met de door ons gevolgde bedrijven. Dat past in het proces om tot een goede samenwerking te komen. Uiteindelijk gaat het erom via een dialoog verbeteringen op het gebied van verantwoord ondernementot stand te brengen. Welke trends zien jullie in de Amerikaanse aandelenmarkt? De trend is dat bedrijven die met hun business model ook succesvol zijn buiten de VS tot de winners behoren. Veel van de door ons geselecteerde bedrijven genereren een zeer aanzienlijk deel van hun omzet en winst buiten de VS. Een onderneming als Yum! Brands genereert veel cash flow in Amerika en financiert daarmee zijn wereldwijde groei. Zij openen bijvoorbeeld twee restaurants per dag in China! Ook de Chinese middenklasse gaat nu uit eten bij KFC of de Pizza Hut. Een meer algemeen economische trend is dat de Amerikaanse industrie en de industriële productie weer herstelt. Dat geldt met name voor de maakindustrie. De robotisering compenseert steeds meer de lage lonen in landen buiten de VS. Productie komt dus weer terug naar de V.S. En met hun grote schaliegas en olievondsten raken de VS de komende tientallen jaren relatief minder afhankelijk van import van energiebronnen. Hoe wordt een Amerikaans fonds in het algemeen ontvangen in Europa? Eind jaren 90 was een beperkt aantal op Amerika gerichte fondsen beschikbaar, nu zijn het er tientallen zo niet honderden. Dat maakt het lastig om de krenten uit de pap te halen. Door onze specifieke aanpak weten wij ons wel te onderscheiden. Nederlandse beleggers zijn sterk internationaal georiënteerd. Voor hen zijn performance, transparantie en consistente beleggingsaanpak belangrijke criteria. Consultants spelen ook een belangrijke rol bij de acceptatie van Amerikaanse aandelen was wereldwijd een verloren beleggingsjaar maar wij zagen in 2012 een inhaaleffect, juist ook voor Amerikaanse aandelen. Met de stabilisering en voorzichtige groei van de huizenmarkt, de betere werkloosheidcijfers en de industriële revival zal de Amerikaanse economie de komende jaren een motor kunnen zijn voor het herstel in de rest van de wereld. Onze ondernemingen zullen daar zeker van profiteren. Ton Wijsman (55) is Managing Director van de W.P. Stewart vestiging in Amsterdam. Samen met zijn collegae is hij verantwoordelijk voor het opbouwen en onderhouden van de cliëntenrelaties van W.P. Stewart in Europa waarbij de focus met name ligt op Nederland, België, Luxemburg, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en het Midden Oosten. Hij is sinds 1997 werkzaam bij de W.P. Stewart organisatie. Na het doctoraal wis- en natuurkunde en het apothekers examen aan de RU Utrecht bekleedde hij vanaf 1984 een aantal internationale management posities bij de Koninklijke DSM waaronder vijf jaar als Managing Director in de VS. Op welke manier werken jullie samen met KAS BANK? Als beursgenoteerd beleggingsfonds waren wij in Nederland op zoek naar een betrouwbare partner die ons als Euroclear Nederland Agent en Fund Agent kan vertegenwoordigen. KAS BANK kwam naar voren als de grootste en meest ervaren partij. Dat is wel gebleken, want de notering en begeleiding van ons recent geïntroduceerde euro-klasse fonds is zeer professioneel en efficiënt verlopen. Er is ook duidelijk sprake van synergie bij de begeleiding van onze andere internationale activiteiten. Onze fondsen zijn bijvoorbeeld opgenomen in jullie internationale netwerk van beursgenoteerde fondsen. Het is goed om te zien dat KAS BANK veel meer is dan een settlement agent. De informatievoorziening via KAS-Web verloopt uitstekend en vragen worden door de Service- en Support afdelingen snel en professioneel beantwoord. Net als W.P. Stewart zijn jullie ook heel transparant qua kostenstructuur. Kortom, de samenwerking bevalt ons prima. De Amerikaanse beleggingsfirma W.P. Stewart is opgericht in 1975 door Bill Stewart. Vanaf de oprichting hanteert de firma dezelfde eenduidige transparante beleggingsfilosofie. Het bedrijf analyseert en investeert alleen in aandelen van beursgenoteerde bedrijven met een jaarlijkse lange termijn winstgroei van procent. Vanuit een universum van circa 40 zorgvuldig geselecteerde ondernemingen worden 15 tot 20 fondsen opgenomen in de Amerikaanse beleggingsportefeuille. Op 31 september 2012 bedroeg het totaal beheerd vermogen USD 1,6 miljard. 4 Fund special februari 2013

5 KAS-Trust als bewaarder voor beheerders van beleggingsinstellingen Per 22 juli 2013 treedt de Europese Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) in werking voor beheerders van beleggingsinstellingen niet-zijnde UCITS. De AIFMD heeft tot gevolg dat beheerders van bijna alle beleggingsinstellingen een vergunning moeten aanvragen. Een belangrijke vereiste voor deze vergunning is dat voor ieder beleggingsfonds een onafhankelijke bewaarder moet worden aangesteld. Deze bewaarder voert bepaalde toezicht- en controletaken uit ten opzichte van de beheerder, maar is onder de AIFMD ook verantwoordelijk voor de bewaar neming van de activa. De bewaarder krijgt daarmee een grotere rol dan de huidige Wft-bewaarder voor beleggings fondsen. In dit artikel zullen wij ingaan op de belangrijkste wijzigingen. De AIFMD creëert een geharmoniseerd wetgevings- en toezichtkader voor beheerders van beleggingsinstellingen (niet-zijnde UCITS) die worden aangeboden aan professionele beleggers. In Nederland wordt de AIFMD geïmplementeerd in de Wet financieel toezicht. De reikwijdte van de AIFMD is zo ruim dat beheerders van vrijwel alle typen beleggingsfondsen onder het nieuwe regime zullen vallen. Naast aandelenfondsen en obligatiefondsen zullen ook bijvoorbeeld private equity funds, hedge funds en vastgoedfondsen onder de AIFMD komen te vallen. Nederland maakt tevens van de gelegenheid gebruik om de eisen uit de AIFMD ook in te voeren voor beheerders van retail-fondsen die niet voldoen aan de vrijstellingseisen om in aanmerking te komen voor het lichtere regime. Vergunningplicht De AIFMD onderwerpt beheerders van beleggingsinstellingen aan een vergunningplicht en bijbehorende (doorlopende) vereisten, zoals de deskundigheid van het bestuur, integere bedrijfsvoering, ondervangen van belangenconflicten, het aanstellen van een bewaarder, het eigen vermogen van de beheerder en het risico- en liquiditeitsbeheer 1. Ook worden informatieverplichtingen en rapportageverplichtingen opgelegd richting de toezichthouder. Of een beheerder van een beleggingsinstelling vergunningplichtig is onder het nieuwe regime, is in eerste instantie afhankelijk van de totale waarde die de beheerder in beleggingsinstellingen beheert. Vrijgesteld zijn beheerders die niet meer dan 100 miljoen (incl. leverage) beheren of 500 miljoen (excl. leverage) en closed-end zijn opgezet voor een periode van ten minste vijf jaar. In Nederland zal de vergunningplicht gaan gelden voor zowel beheerders die Nederlandse beleggingsinstellingen beheren of aanbieden aan professionele beleggers als aan nietprofessionele beleggers. Reeds actieve fondsbeheerders moeten vanaf 22 juli 2014 aan de nieuwe eisen van de AIFMD voldoen, maar kunnen tot 21 juli 2014 een vergunningaan vraag indienen bij toezichthouder AFM. Vrijstellingen zijn alleen nog mogelijk voor beleggingsinstellingen die onder specifieke voorwaarden worden aangeboden aan niet-professionele beleggers. Vrijgestelde beheerders dienen zich wel te registreren bij de toezichthouder. De bewaarder onder de AIFMD Onder de AIFMD gaat de rol en de taak van de bewaarder sterk veranderen. Om te beginnen moet voor iedere beleggingsinstelling een onafhankelijke bewaarder worden aangesteld die verantwoordelijk is voor de controle- en toezichtstaken en de bewaarneming van de activa. De bewaarder heeft een vergunning nodig en staat onder toezicht van de nationale toezichthouder. In Nederland is dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De bewaarder moet zijn gevestigd in het land van herkomst van de beleggingsinstelling. De bewaarder voert bepaalde toezicht- en controletaken uit ten opzichte van de beheerder. Dit ter bescherming van de 1 Voor een uitgebreide beschrijving van de vereisten van de AIFMD (en UCITS) is een brochure beschikbaar die wij u graag toesturen. Fund special februari

6 belangen van de deelnemers in het fonds. Naast de gebruikelijke toezicht- en controle taken met betrekking tot het beleggingsbeleid en de intrinsieke waardeberekening is de bewaarder onder de AIFMD bijvoorbeeld ook verantwoordelijk voor het monitoren en reconciliëren van de kasstromen van het fonds. Verder is hij voortaan verantwoordelijk voor de bewaarneming van de activa van het fonds. In het geval van beursgenoteerde effecten is het aannemelijk dat de bewaarder dit zal delegeren aan een custodian. Indien het fonds belegt in niet-beursgenoteerde effecten is de bewaarder o.a. verantwoordelijk voor de eigendomsverificatie en het bijhouden van een register van deze activa. De bewaarder zal dus een belangrijke rol krijgen in de keuze van de custodian voor het fonds. Hij moet ook aantoonbaar in control zijn over zijn operationele processen via bijvoorbeeld een ISAE 3402 Type 2 verklaring met een schone verklaring van een onafhankelijke auditor. Ten slotte moet de bewaarder een eigen jaarrekening deponeren. De bewaarder krijgt dus een grotere rol dan de huidige Wft-bewaarder voor beleggingsfondsen. KAS-Trust als bewaarder KAS-Trust B.V. is onafhankelijk van KAS BANK, heeft een zelfstandig bestuur en heeft reeds jarenlang ervaring als bewaarder van beleggings instellingen. KAS-Trust biedt geen eigen fondsen aan en is daardoor neutraal en onafhankelijk. Als gevolg van de AIFMD wetgeving heeft KAS-Trust besloten haar diensten buiten Nederland aan te bieden. Zij heeft daarom een aanvraag ingediend voor een vergunning als beleggingsonderneming. Hierdoor kan KAS-Trust zelfstandig optreden als beleggings onderneming. Zodra de vergunning voor de belegginsonder neming is verkregen wordt een Branch geopend in het Verenigd Koninkrijk om ook daar op te kunnen treden als bewaarder. De bewaarderactiviteiten zullen echter centraal plaatsvinden bij KAS-Trust in Amsterdam. Om het fonds vermogen af te scheiden, maakt KAS-Trust gebruik van een structuur waarbij voor ieder beleggingsfonds een aparte juridische eigenaar wordt opgericht. De activa van het fonds worden bewaard op naam van de juridische eigenaar of, in het geval van een beleggingsmaatschappij, op naam van de beleggingsmaatschappij. KAS-Trust kan optreden als bestuurder of directie van de juridisch eigenaar van de stukken. Naast AIFMD bewaarder opereert KAS-Trust ook als pensioenbewaarder voor premiepensioeninstellingen. Multi-custodian Een efficiënte beleggingsadministratie en een betrouwbare custodian zijn essentiële randvoorwaarden voor een goede uitvoering van de functie van bewaarder. KAS-Trust werkt met KAS BANK als preferred custodian en heeft hiervoor een Service Level Agreement afgesloten. Als klanten van KAS-Trust gebruik willen maken van een andere custodian voor de bewaarneming van hun effecten zal KAS-Trust zich een oordeel vormen over deze custodian en zijn subcustodians. Als naar aanleiding van de acceptatieprocedure van KAS-Trust deze custodian kan worden geaccepteerd wordt ook met deze custodian een SLA afgesloten. Hetzelfde geldt voor de beleggingsadministratie. Uit het oogpunt van efficiency verdient het de voorkeur dat KAS BANK de beleggingsadministratie voert. Dit is echter niet noodzakelijk om haar taken als bewaarder aan te beiden. Uiteraard zal KAS-Trust ook hier een acceptatieprocedure hanteren. AIFMD Complient De AIFMD raakt bijna alle beheerders van beleggingsinstellingen niet-zijnde UCITS en onderwerpt deze beheerders aan een vergunningsplicht. De bijbehorende vereisten zijn divers en hebben een vergaande impact op de bedrijfsvoering van de beheerder. Een van de vereisten is het aanstellen van een onafhankelijke bewaarder die niet alleen verantwoordelijk is voor de controle- en toezichtstaken, maar ook verantwoorde lijk voor de bewaarneming van de activa. De level 2 uitwerkingsverordening maakt duidelijk dat de controle- en toezichtstaken van de bewaarder verder worden uitgebreid. De bewaarder wordt verantwoordelijk voor het monitoren van de kasstromen van het fonds en het nagaan dat de geldrekeningen worden aangehouden op de juiste naam bij de juiste instelling. Ook het verifiëren van het eigendom van de overige activa en het bijhouden van een register voor die activa zijn voorbeelden van de toegenomen taken en verantwoordelijkheden van de bewaarder. Het is daarmee duidelijk dat de bewaarder onder de AIFMD een grotere rol krijgt dan de huidige Wft-bewaarder voor beleggingsfondsen. Wij raden beheerders van beleggingsfondsen dan ook aan tijdig te beginnen aan het AIFMD compliant maken van hun organisatie. Sicco Plesman is thans werkzaam binnen het client management van KAS BANK als director Fund & Insurers Services. Sicco is per 1 februari benoemd tot Managing Director van KAS-Trust B.V. om leiding te gaan geven aan de AIFMD bewaarder initiatieven in de Nederlandse en Engelse markt. 6 Fund special februari 2013

7 Ontzorgen bij de introductie van de Staal Beleggingsfondsen De Staalbankiers Multi Asset Fondsen zijn eind 2012 gelanceerd. Middels de in 2009 geïntroduceerde methodiek, de zogenaamde Multi Asset Optimalisatie, wordt de mogelijkheid geboden om met een vermogen onder de in het fonds te participeren. De Multi Asset Optimalisatie methodiek is gebaseerd op een portefeuille benadering van Nobelprijswinnaar Harry M. Markowitz. Essentieel hierin is het beperken van het risico door middel van een uitgebalanceerde strategische allocatie van de beleggingen. Het fonds onderscheidt 16 verschillende asset classes. Hierin wordt een optimale verhouding tussen het risico, dat bij een specifiek fonds hoort, en het verwachte rendement nagestreefd. bereikbaar voor de kleinere vermogens. Nu kunnen alle cliënten van Staalbankiers participeren in de Multi Asset manier van beleggen. Wat zijn bijzondere aandachtspunten tijdens de oprichting van het beleggingsfonds? De keuze voor de juridische structuur en regelgeving voor het fonds is een belangrijke keuze. KAS BANK organiseerde vorig jaar een congres ten aanzien van AIFMD en UCITS IV en heeft daarmee bijgedragen aan de keuze die wij hebben gemaakt ten aanzien van de juridische structuur. Hierbij is uiteindelijk de keuze inzake de regelgeving voor de Europese standaard van UCITS IV gemaakt. Invulling van de verschillende beleggingscategorieën gebeurt met transparante index trackers. Hierdoor worden de kosten van beleggen zo laag mogelijk gehouden. Om de onafhankelijke rol hierin te waarborgen wordt door Staalbankiers geen gebruik gemaakt van eigen beleggings producten. Het fonds heeft een zogenaamde paraplustructuur, wat inhoudt dat het fonds is onderverdeeld in drie subfondsen. De drie gekozen profielen bestaand uit defensief, neutraal en offensief. Voor de samenstelling van de fondsen is gekozen voor een zevental beleggingscategorieën, onderverdeeld in zestien asset classes: aandelen uit volwassen markten, aandelen uit opkomende markten, obligaties, private equity, grondstoffen, vastgoed en hedge funds. Duco Smit, Senior Portefeuillemanager vertelt hoe Staalbankiers bij de introductie te werk is gegaan. Vorig jaar zijn jullie overgegaan tot het opzetten van beleggingsfondsen. Waarom zijn jullie daartoe overgegaan? De Multi Asset filosofie wordt al ruim 3 jaar succesvol toegepast in onze vermogensbeheerportefeuilles. Voor kleinere vermogens is deze aanpak echter niet efficiënt uit te voeren vanwege de grote mate van spreiding. Door de opzet van deze fondsen wordt de Multi Asset filosofie nu ook Hoe zijn jullie daarbij door KAS BANK ondersteund en hoe hebben jullie dat ervaren? Bij het opzetten van de beleggingsfondsen heeft KAS BANK middels haar Funddesk tijdens dit proces een specialist aan Staalbankiers toegewezen. Die heeft ons begeleid en daar waar nodig geadviseerd. Ontzorgen van Staalbankiers is hier telkens key geweest. Dit heeft ons in staat gesteld om daadwerkelijk invulling te geven aan het te volgen beleggingsbeleid. Het fungeren als gesprekspartner en als klankbord is door Staalbankiers als prettig ervaren. Duco Smit, Senior Portefeuillemanager Fund special februari

8 Dividend blijft een actueel beleggingsthema Door Pieter Furnée Het bleek de hype van 2012, afgaande op zowel de aandacht in de media als op de vraag van beleggers: dividendbeleggen. Hypes verdwijnen vaak zo snel als ze zijn verschenen, maar volgens mij is dividend geen thema dat spoedig weer overwaait. Ook het komende jaar zal dividend een belangrijk onderwerp zijn voor beleggers. Sterker nog: dat zal wel zo blijven, zolang we verkeren in een laagrenderende omgeving met veel economische onzekerheid. Dan is dividend immers een aansprekende alternatieve bron voor beleggingsopbrengsten. Ofschoon al veel vermogen naar dividendfondsen is gevloeid, denk ik niet dat het einde van die stroom in zicht is. Er zijn nog weinig signalen voor een aantrekkende groei in de Westerse wereld, en na de stijgingen in 2012 kun je als aandelenbelegger op koerswinst dit jaar niet te hard rekenen. Dit jaar zal dividendbeleggen als thema mogelijk zelfs een tandem gaan vormen met die andere hype die evenmin een hype is: opkomende markten. Deze combinatie zal misschien niet hét onderwerp van het jaar worden, maar het is op zijn minst een interessante beleggingscasus. Menigeen zal bij dividendaandelen in eerste instantie denken aan bedrijven uit ontwikkelde economieën, met een jarenlange ervaring in het opbouwen en onderhouden van relaties met hun aandeelhouders. In de praktijk is sprake van een verschuiving: inmiddels is het ook interessant om in opkomende markten te kijken naar dividendaandelen. In het algemeen betalen bedrijven in dit segment relatief hoge dividenden uit. Zo is bijvoorbeeld in de afgelopen tien jaar het aantal dividenduitkerende bedrijven het snelst gestegen in Azië. Vergeleken met hun Westerse evenknieën hebben bedrijven in opkomende markten het voordeel dat ze opereren in een omgeving met een relatief hoge economische groei. Ze hebben doorgaans hoge kasstromen, terwijl ze bovendien relatief lage schuldniveaus hebben. Tegelijkertijd zien de fundamenten van veel van deze bedrijven er aantrekkelijker uit dan bijvoorbeeld hun Europese evenknieën, terwijl ze meestal aanzienlijk betere groeiperspectieven hebben. Het dividendbeleid van Westerse bedrijven komt door de laagrenderende omgeving toch al onder een vergrootglas te liggen, want beleggers willen immers een beloning op hun investeringen terugzien. Ze staan onder hoge druk om met een passend antwoord te komen nu ze moeten concurreren om het geld van de belegger met bedrijven uit opkomende markten, die betere fundamenten en groeivooruitzichten hebben. Ook dat biedt gunstige perspectieven voor de aantrekkelijkheid van dividendfondsen, want dan snijdt het mes aan twee kanten. Intussen wordt het ook voor een belangrijke groep beleggers steeds belangrijker om niet alleen rendement of vermogensgroei, maar ook inkomsten uit beleggingen te genereren. In westerse landen, en zeker ook Nederland, is vergrijzing in onze sector van steeds groter belang. De aanhoudende tegenwind op de financiële markten heeft weinig goeds gedaan voor pensioenbeleggingen, en een steeds grotere groep gepensioneerden zal behoefte hebben aan reguliere dividenduitkeringen. Kortom: de populariteit van dividendbeleggen mag misschien de uiterlijke kenmerken hebben van een hype, het is een trend die in 2013 en wellicht nog langer alleen maar aan belang zal winnen. 8 Fund special februari 2013

9 Nieuwe kansen voor beleggingsfondsen door AIFMD Zowel op Europees als nationaal niveau wordt steeds meer wet- en regelgeving voor financiële instellingen ingevoerd. De nieuwe wet- en regelgeving gaat ook aan het collectief vermogensbeheer niet voorbij. Zo heeft de Alternative Investment Fund Managers Directive (AIFMD) een grote impact op het huidige toezichtregime voor beleggingsinstellingen en het totale Europese fondsenlandschap. Tegelijkertijd biedt de AIFMD volop kansen voor nieuwe fondsen en uitbreiding van de activiteiten naar nieuwe markten. Het AIFMD hek is duidelijk van de dam. De kennis en awareness over de AIFMD neemt bij alle betrokken partijen in rap tempo toe. Om tijdig AIFMD compliant te zijn moet veel werk worden verzet. Zo moeten in Nederland alle beheerders van niet-ucits beleggingsinstellingen uiterlijk 22 juli 2014 een vergunning aanvragen bij de AFM. Dan moet ook een bewaarder zijn aangesteld. Bestaande en nieuwe beleggingsinstellingen denken daarom op dit moment goed na over zaken als jurisdictie van de beheerder, herstructureren van fund ranges en uitbesteding van operationele processen. Ook de andere spelers in het Europese fondsenlandschap, zoals service providers, juristen en accountants, bereiden zich volop op het nieuwe landschap voor. Kenmerkend voor de AIFMD is namelijk de toenemende samenwerking tussen de accountant, administrateurs, custodian en bewaarder van de beleggingsinstelling in het efficiënt structureren van de gewenste set-up van de bewaarder. Eind december 2012 is de nadere uitwerking (Level 2) van de AIFMD gepubliceerd. Hoewel de uitwerking nog steeds ruimte laat voor interpretatie, is wel duidelijker geworden wat straks de taken en verantwoordelijkheden van beheerders en bewaarders zijn. Uit onze gesprekken met klanten komt in ieder geval naar voren dat schaalgrootte ( substance ) en efficiency doorslaggevende elementen zijn bij de keuze van een bewaarder. Daarnaast zijn ervaring en marktkennis onontbeerlijk. KAS BANK ziet goede mogelijkheden voor de uitbouw van de huidige bewaarderactiviteiten na invoering van de AIFMD. Om onze rol verder vorm te geven voeren wij intensieve gesprekken met beheerders van beleggingsinstellingen en hun service providers. In de fondsenwereld is een terugkeer zichtbaar naar een basis financiële dienstverlening en een low risk productaanbod. Dat komt vooral tot uiting in nieuw op te zetten (gediversifieerde) huisfondsen. Een andere trend zijn de zogeheten boetiek fondsen met een speciaal karakter. Kleine fondsbeheerders kunnen zich doorgaans niet op alle markten richten, zoals grote fondsbeheerders dat wel kunnen doen. Zij zullen daarom eerder proberen om via een gespecialiseerd fonds alfa te creëren of als duidelijke niche speler in een specifieke markt. Als marktleider volgen wij de ontwikkelingen nauwlettend. Floris Jan Zwijnen, Product Salesmanager AIFMD specialist. Zo biedt de AIFM beleggingsinstellingen, in welke vorm dan ook, volop kansen om nieuwe markten te ontginnen, zowel binnen als buiten Nederland. Als beheerder kunt u daarbij rekenen op de specifieke marktkennis en ondersteuning van KAS BANK. Fund special februari

10 Trends en ontwikkelingen in beleggingsfondsen De Europese fondsenmarkt is sterk in beweging als gevolg van de vele veranderingen vanwege de Europese richtlijnen AIFMD en UCITS IV. Op verzoek van KAS Selections laten drie fondsenbeheerders hun licht schijnen over de laatste trends en ontwikkelingen in fondsenland en de gevolgen voor zowel beheerders als bewaarders. Zo verwacht Michiel Alofs een revival van door de vermogensbeheerder zelf gemanagede fondsen. Wytze Riemersma ziet de opkomst van ETF s in Europa nog sterk aanhouden. Kjeld Boerendonk bespeurt een trend naar actief beheerde balanced portfolio s. Wat zijn de algemene trends op de markt voor vermogensbeheer en beleggingsfondsen? Michiel Alofs, directeur & partner Optimix: Als wij als Optimix naar het vermogensbeheerlandschap kijken zien wij een landschap dat volledig in verwarring is, waar de traditionele business modellen door marge- en regeldruk niet meer te handhaven zijn. De industrie kan slechts op twee manieren reageren. Of inzetten op schaalvoordelen, efficiëntie en dat zo groot mogelijk proberen neer te zetten. Dit is de richting van de grootbanken en de internationale spelers op de Nederlandse markt. De tweede mogelijkheid is accepteren dat je een boetiek en niche speler bent die slechts één bepaald gedeelte van het financiële landschap kan afdekken. Het voordeel van de grootbank richting is dat als je een efficiënt platform hebt gecreëerd er inderdaad enorme schaalvoordelen te behalen zijn. De consequentie van die keuze is dat echt maatwerk voor klanten dan pas vanaf 25 miljoen mogelijk is. Het is duidelijk dat Optimix kiest voor het tweede model. Ten aanzien van de beleggingsfondsenmarkt zijn een aantal duidelijke trends waarneembaar die ook weer op hun beurt invloed hebben op de strategie van een vermogensbeheerder. Voor de industrie als geheel zal verdere rationalisering van het productaanbod en de invoering van share classes zonder distributievergoeding een hot item blijven. De trend van the winner takes it all zal ook in Europa steeds meer gevoeld worden en fondshuizen dwingen om keuzes te maken in hun fondsenaanbod. De ETF en tracker-markt zal gedomineerd gaan worden door een paar grote spelers, dat zien we nu al. De rest van de markt zal moeten kiezen tussen thematische fondsen, speciale alpha strategieën óf strategieën gericht op alternatieve benchmarks (oftewel smart-beta producten). Vanwege de focus op de kostenkant van beleggingsfondsen en de op gang gekomen discussie omtrent de Total Cost of Ownership zal het ons niet verbazen als we bij vermogensbeheerders een revival van eigen gemanagede fondsen zien. Ik denk dat deze revival pas echt vanaf 2014 een thema gaat worden. Kjeld Boerendonk, Managing Director Allianz Nederland Asset Management: Wij voorzien geen groei van de Europese economie. Vanuit dat perspectief verwachten wij geen sterke stijging van de rente. De spreads voor credits en high yield zijn fors ingekomen afgelopen jaar. Dus voor vast rentende waarden verwachten wij een beperkt rendement. Wij blijven positief op aandelen. Voor beide beleggings categorieën blijft het van belang selectief te zijn. Aangezien de meeste beleggers terughoudend zijn om in te stappen verwachten wij een trend naar actief beheerde balanced portfolio s. Ons Allianz Holland Selectie Fonds speelt in op die trend. 10 Fund special februari 2013

11 Wytze Riemersma, Managing Director Intereffekt Investment Funds: Een van de belangrijkste ontwikkelingen in 2013 zal zijn dat het aantal onder toezicht staande beleggingsfondsen c.q. beheerders fors zal worden uitgebreid. Door de introductie van de AIFM richtlijn zullen de meeste beleggingsinstellingen die nu niet onder de Wft vallen, te maken krijgen met een toezichthouder. De vergunningsplicht voor private equity en bijvoorbeeld onroerendgoed beheerders is voor veel partijen nieuw. Daarnaast zal de introductie van de bewaarder onder de AIFM richtlijn waarschijnlijk voor de traditionele custodians een vloedgolf aan extra werkzaamheden gaan opleveren. Verder zie ik voor beleggingsfondsen die zich richten op brede en gangbare aandelenmarkten de trend van schaa l- vergroting en kostenverlagingen doorzetten. Ook de opkomst van de ETF s zal zeker in Europa nog sterk aanhouden. Dat betekent dat de herverdeling tussen actief en passief nog niet voltrokken is. Voor specialistische fondsen en beheerders die duidelijk durven af te wijken van het kuddegedrag is er in iedere portefeuille ruimte. Een portefeuille die immers alleen uit index beleggingen bestaat kent ook een minimale spreiding over strategieën. Level 2 voor de AIFMD is eind december 2012 gepubliceerd. Wat verwacht u van de implementatie hiervan? Heeft het voor uw bedrijf veel consequenties? Boerendonk: Allianz Nederland Asset Management zal hoogstwaarschijnlijk voor UCITS IV opteren, omdat dit beter aansluit op de strategie. Dat neemt niet weg dat deze keuze gevolgen zal hebben op het beleggingsbeleid, de organisatie en de fondsenstructuur. Hier zal in 2013 aan gewerkt worden. De klant merkt hier weinig van. Het is van belang een goed product voor vermogensvorming aan te bieden aan onze klanten. Allianz heeft als missie de meest betrouwbare partner in financiële dienstverlening te zijn. AIFMD of UCITS zullen hier geen verandering in aanbrengen. Riemersma: De implementatie zal voor veel instellingen de nodige veranderingen met zich meebrengen. In eerste instantie zien wij de werkzaamheden voor de beheerder verder toenemen. Naast de huidige toezichthoudende en controlerende instanties, zoals de compliance afdeling, riskmanager, accountant, Raad van Commissarissen en AFM, schuift nu ook de bewaarder aan in het rijtje van controleurs en toezichthouders. Dat betekent dat de beheerder ook met de bewaarder een intensieve correspondentie zal moeten voeren over alle controles die door de bewaarder nieuwe stijl worden uitgevoerd. Deze structuurwijziging brengt voor de Wft vergunningshouders een extra controle laag met zich mee, bovenop de reeds bestaande checks and balances. De voordelen zijn er met name in de zin van instellingen die nu niet onder toezicht staan en dat onder de nieuwe richtlijn wel moeten toestaan. Voor het beleggend publiek betekent dit een extra zekerheid voor beleggingen in assets waar voorheen veelal geen sprake was van dit type toezicht. Voor de beleggers in beleggingsfondsen die nu reeds onder de Wft vallen zie ik weinig voordelen. Het belangrijkste nadeel zal zijn dat de kosten voor de belegger verder worden verhoogd. De komende periode zal uitwijzen hoe hoog deze kosten zullen uitvallen. Door de bewaarder nieuwe stijl met een juridische aansprakelijkheid op te zadelen wordt in de markt met name met spanning uitgekeken naar de risicopremie die hiervoor moet worden betaald. Alofs: De nieuwe AIMFD heeft tot op zekere hoogte consequenties voor een firma als Optimix. Als onderdeel van de maatwerkportefeuilles die wij voor onze klanten beheren wordt ook belegd in beursgenoteerde eigen fondsen. Deze Fund special februari

12 fondsen hebben geen UCITS status en worden daardoor direct als AIF (Alternative Investment Fund) gekwalificeerd. Dat houdt voor ons vooral in dat de functie van bewaarder zoals vermeld extra aandacht en vorm zal krijgen. De aankomende maanden zullen wij hier verder naar kijken en wat dat betreft is een organisatie als KAS BANK uiteraard goed gepositioneerd om hierbij een rol te spelen. Over Intereffekt Investment Funds Intereffekt Investment Funds N.V. heeft ruim 22 jaar ervaring op het gebied van beheer van beursgenoteerde beleggings instellingen, gericht op emerging markets (opkomende markten) en derivaten (warrants en andere financiële producten met een optie-karakter/ hefboomwerking). Ronde tafel AIFMD Op uitnodiging van KAS BANK bespraken vijf specialisten op het gebied van de AIFMD: Heleen Rietdijk (KPMG), Minke Hoekstra (ING), Huug Laoh (Delta Lloyd Asset Management), Nonka Donev (SNS Beleggingsfondsen) en Kees Groffen (De Brauw Blackstone Westbroek) de praktische en juridische consequenties van deze richtlijn voor beheerders van AIF s in Nederland. Daarnaast waren de AIFMD-specialisten van KAS BANK aanwezig: Sicco Plesman (Managing Director KAS-Trust B.V.), Floris Jan Zwijnen (Product Sales) en Arwen Josemans (Jurist). Gespreksleider Mark van Weezenbeek vroeg de deelnemers als eerste naar de inspannings verplichting van beleggingsinstellingen om op tijd compliant te zijn met de AIFMD. Over Allianz Nederland Asset Management Allianz Nederland Asset Management is een financiële dienstverlener die zich richt op vermogensopbouw en is onderdeel van Allianz Group, één van de grootste financiële instellingen ter wereld met ruim 76 miljoen klanten en ruim 2000 miljard euro onder beheer. Over Optimix Optimix is een partnership en al 30 jaar actief als onafhanke lijke vermogensbeheerder. Haar cliënten zijn voornamelijk vermogende particulieren en stichtingen. Optimix beheert 1,4 miljard in de vorm van maatwerkmandaten, via haar beleggingsgiro en door gebruik te maken van onze eigen beursgenoteerde beleggingsfondsen. Optimix is in handen van de partners en haar medewerkers. Volgens Kees Groffen is de implementatiedatum van de AIFMD duidelijk, maar is in veel landen het wachten nog steeds op de onderliggende nationale wetgeving. In Nederland kan vanaf 22 mei 2013 een vergunning worden aangevraagd bij de Autoriteit Financiële Markten en vanaf 22 juli 2013 kan een vergunning worden verleend. Beheerders van AIF s moeten uiterlijk 22 juli 2014 alles op orde hebben. Tot die tijd mogen zij onder de oude regelgeving verder gaan. Beheerders kunnen ook gebruik blijven maken van de oude vrijstellingen. Van beheerders met een bestaande vergunning wordt de vergunning automatisch geconverteerd naar een retail vergunning onder de AIFMD. Hoewel de AIFMD bepaalt dat beheerders met een bestaande vergunning zich moeten inspannen zoveel mogelijk al aan de AIFMD te voldoen, wordt dit niet in de Nederlandse wetgeving verplicht gesteld. Een wettelijke basis voor een inspanningsverplichting ontbreekt. In principe hoeft een bestaande beheerder dus pas op 22 juli 2014 te voldoen aan de AIFMD-eisen. Of het verstandig is zolang te wachten, is weer een andere vraag. De AIFMD biedt beleggingsinstellingen een unieke kans om hun strategie goed tegen het licht te houden en zo nodig te herijken, reageert Heleen Rietdijk. In feite bepaalt de commerciële strategie of, hoe en op welk moment een 12 Fund special februari 2013

13 beleggingsinstelling een vergunning aanvraagt. Voor aanbieders van nationale fondsen is het misschien verstandig om de overgangsperiode tot 22 juli 2014 optimaal te benutten. Instellingen die over de grens opereren of willen gaan opereren kunnen beter direct een vergunning aanvragen in verband met hun Europees paspoort. Het is nu een goed moment om even achteruit te stappen en jezelf af te vragen: wat wil ik eigenlijk als beheerder van fondsen en aanbieder van vermogensbeheeractiviteiten? Sicco Plesman: Verwacht je dan een centralisatie van fondsen? toch nog oprichten voor 22 juli 2013 om onder de huidige regeling te vallen? Of kun je beter wachten tot helemaal duidelijk is hoe de AFM met alle vergunningaanvragen omgaat? Rietdijk: Ik verwacht een opschoning onder beheerders. Zij moeten hun huidige constructie goed analyseren en dan besluiten of een fonds wordt voortgezet onder de AIFMD. En zo ja, wie wordt dan de manager in de fondsenstructuur? Kan ik fondsen niet beter laten fuseren? Die vragen zijn straks ook van belang bij de invoering van UCITS V en VI en MiFID 2. Rietdijk: Dat hangt er mede van af of je voor een paspoort constructie kiest. Voor een fonds met veel niet-europese beleggers is een parallele structuur misschien beter. Huug Laoh: Ik zie eerder een fondsenrationalisatie optreden. Nu bestaan er drie structuren. Wij gaan vooral het aantal fondsen beperken om kosten te besparen. Dat doen wij zowel door fondsen te laten fuseren als via een masterfeeder structuur. Bij ING pakken wij de zaak breder op, zegt Minke Hoekstra. De implementatie van de AIFMD is zeer arbeidsintensief en raakt de hele organisatie. Bovendien krijgen we naast de AIFMD de komende jaren ook nog te maken met FATCA, UCITS V/VI, MiFID 2, EMIR. Grote beleggingsinstellingen zijn een soort olietankers. Het duurt even voordat de koers is verlegd. Daarom is het zaak om nu al tien jaar vooruit te kijken. Wij nemen het overgangsjaar van de AIFMD daarom bewust mee. In die tijd kunnen wij nader bepalen of een fonds een AIF of beter een UCITS kan zijn. Op dit moment is ook nog onduidelijk hoe de toezichthouder met nieuwe initiatieven omgaat. Kun je nieuwe fondsen beter Heleen Rietdijk werkt als CCC bij KPMG LLP (UK) en adviseert beheerders bij de implementatie van de AIFMD. Groffen: De overgangsperiode tot juli 2014 roept ook nu de vraag op of een beheerder nieuwe fondsen gaat opzetten onder de bestaande of de nieuwe vergunning. Doe je dat nog onder het huidige regime en rol je die fondsen daarna door onder de AIFMD? En in welke entiteit breng je nieuwe activiteiten onder, gezien de beperkte nevenactiviteiten die een beheerder onder de nieuwe regels mag verrichten? Van Weezenbeek: Uit deze discussie blijkt al direct hoe complex de AIFMD is. Is de reikwijdte van de regeling al wel voldoende duidelijk? Hoe gaat SNS daar bijvoorbeeld mee om? Nonka Donev: Bij SNS REAAL zijn we ons al ruim een jaar aan het voorbereiden op de AIFMD. Voor ons is de reikwijdte wel duidelijk. Voor SNS REAAL ligt dat misschien ook wat eenvoudiger, want wij kiezen bewust voor alleen Nederlandse fondsen. Uiteindelijk vallen die straks allemaal onder de AIFMD en waarschijnlijk ook de fund of funds. Als beheerder is dit een goed moment om naar je totale fondsenstructuur te kijken. Maar wij zullen zeker niet de eerste zijn met een vergunningaanvraag, omdat nog het nodige onduidelijk is. Daarom willen wij eerst kijken hoe de AFM precies met de vergunningsaanvragen omgaat. Arwen Josemans: In onze ogen is de reikwijdte nog niet helemaal duidelijk. Het is bijvoorbeeld nog steeds onduidelijk wanneer een entiteit nu precies kwalificeert als een Alternative Investment Fund. En wat is het effect op pooling? Is dat wel of niet een AIF? En zo nee, is dan extra pooling mogelijk als niet-aif? Master-feeder structuren leveren onder de AIFMD twee toezichtniveaus op. De master Fund special februari

14 zou best eens buiten de reikwijdte van de AIFMD kunnen vallen. Dat is allemaal belangrijk om te weten voordat je de risicoanalyse van de reikwijdte kunt doen. Rietdijk: In de UK roepen ze graag dat zij niet in scope zijn wat de AIFMD betreft, omdat de UK zoveel aparte structuren kent. Zij vinden hun eigen regelgeving wel voldoende. Toch vallen die allemaal in scope, ook volgens de FSA. In Ierland en Luxemburg gaan de wetgever en de toezichthouder daar flexibeler mee om. Zij denken met de beheerders mee bij de toepassing van de regelgeving, met name ten aanzien van substance in de beheerder en intern beheerde fondsen. Minke Hoekstra Tot en met februari 2013 werkte Minke Hoekstra als Regulatory Affairs Counsel voor ING Investment Management. Daar was zij verantwoordelijk voor regulatory affairs gerelateerde zaken en de implementatie van nieuwe regelgeving. Groffen: In verband met de reikwijdte is het ook belangrijk om je als instelling goed af te vragen hoeveel beheerders je wilt overhouden met een eigen vergunning. De steeds zwaardere eisen zijn zeker een argument om tot één beheerder te komen. Donev: Dit onderwerp is actueel bij SNS Beleggingsfondsen. Vooruitlopend op de komst van AIFMD zijn per 1 januari 2013 institutionele fondsen die nu niet onder toezicht staan overgebracht naar één beheerder. Hoekstra: De kapitaalseisen voor vergunninghoudende entiteiten, inclusief beheerders van beleggingsinstellingen gaan fors omhoog. Ook vanuit dat oogpunt kan het beter zijn om entiteiten samen te voegen in één entiteit. Waar het kan, ligt samenvoegen voor de hand om zo kapitaal vrij te houden. Thans is nog onduidelijk of een MiFID en AIFMD/ UCITS vergunning door een en dezelfde entiteit gehouden kan worden. De Europese Commissie, of ESMA, moet daar nog een standpunt over innemen daar de toezichthouders, FSA en DNB bijvoorbeeld, en de markt verschillend lijken te denken over dit onderwerp. Groffen: Je kunt je zelfs de vraag stellen of in de toekomst nog wel een MiFID vergunning nodig is voor beleggingsdienstverlening. In Nederland kunnen AIF- en UCITSbeheerders een beperkt aantal beleggingsdiensten verrichten, waaronder individueel vermogensbeheer. De vraag is of deze beleggingsdiensten ook grensoverschrijdend kunnen worden verricht. Dit is nog onduidelijk. Je kunt wel activiteiten samenvoegen zodat één entiteit overblijft die naast het zijn van beheerder ook beleggingsdiensten verricht. Maar dan gelden de beperkingen op nevenactiviteiten voor beheerders die voor sommigen te beperkt zijn, waardoor beleggingsdienstverlening toch in een aparte entiteit moet worden ondergebracht. Rietdijk: Het is ook wachten op de ESMA voor een duidelijke visie op het level playing field. Anders weten wij straks helemaal niet meer waar wij aan toe zijn. Wat is bijvoorbeeld substantieel als het om de opzet van een beheerder gaat? Hoe gaan we om met beheerders die intragroep uitbesteden en waarvan de uitbesteding buiten hun eigen land of zelfs buiten de Europese Unie is gevestigd? Nonka Donev, Kees Groffen, Sicco Plesman, Minke Hoekstra en Mark van Weezenbeek 14 Fund special februari 2013

15 Groffen: Zolang niet duidelijk is wat wel en niet onder vrijstellingen gaat vallen is het wat mij betreft aan te raden zo lang mogelijk te wachten met de definitieve keuze voor een bepaalde entiteit. Hoekstra: Er zijn voor- en nadelen aan het als eerste een AIFMD vergunning aanvragen. Nadeel is dat de wetgeving en interpretatie door de toezichthouder nog onvoldoende duidelijk is. Voordeel is dat je een open dialoog met de toezichthouder kunt aangaan en daardoor wellicht samen met de toezichthouder tot de juiste/werkbare interpretatie en toepassing kan komen. In zekere zin kan de toezicht houder gevoed worden met de standpunten van de praktijk. Dat vergroot de speelruimte. Rietdijk: Inderdaad, first movers hebben nu nog onderhandelingsruimte. Ik zou daarom niet wachten met een vergunning aanvragen tot juli Van Weezenbeek: Hoe raakt dit de kleinere partijen op de markt? Rietdijk: Inventariseer eerst grondig je positie op de markt en onderzoek of je boven of onder de drempel valt van de AIFMD. De vraag is hoe je je fonds wil vermarkten. Dat bepaalt goeddeels het moment van de vergunning s- aanvraag. Hoekstra: Juist voor kleine partijen zijn de veranderingen enorm. Van niet-gereguleerde fondsbeheerders gaan zij naar een gereguleerde omgeving. Dan krijg je te maken met zaken als compliance en risk management en control. Dat zijn geen functies die je zomaar even invult. Daar moet goed over worden nagedacht. Van Weezenbeek: Wat is dan naar jullie idee het beste tijdstip voor implementatie door de beheerder? Donev: Gisteren, zou ik zeggen. Voor grote beheerders is de AIFMD vooral een verdiepingsslag voor bestaande procedures en de inrichting van hun fonds. Maar kleinere partijen gaan hier een enorme kluif aan krijgen. Nonka Donev is Senior Projecmanager bij SNS Beleggingsfonden en daar verantwoordelijk voor de implementatie AIFMD en de Herstructurering Beleggingsfondsen. Hoekstra: Als je tijdig bent voorbereid kun je transparant communiceren richting investeerders. Transparantie en betere bescherming van de belegger zijn kernpunten van de AIFMD. Maar linksom of rechtsom komen de kosten voor de implementatie van de AIFMD uiteindelijk bij de investeerder terecht. Daar zal je dus open over moeten communiceren. Laoh: Geen enkele partij moet er te licht over denken. Schakel daarom zo nodig een externe partij in om je laten adviseren en te laten meedenken over de stappen die je moet zetten. De AIFMD laat veel interpretaties mogelijk. Dan moet je ook overal aan proberen te denken. Rietdijk: Het motto zou moeten zijn: Bezint eer gij begint. Je marktstrategie moet leidend zijn. Vervolgens kijk je wat je daar allemaal bij nodig hebt. Zijn er voldoende geschoolde medewerkers? Heb ik al een vergunning voor een MiFID dienst die straks ook onder de reikwijdte valt van de AIFMD? Heb ik straks alles zo ingericht dat ik met een Europees paspoort mijn fondsen elders in de EU kan aanbieden? Daar komt de ongewisse factor van de politieke discussie nog bij. Het is niet ondenkbaar dat invoering van de Financial Transaction Tax in Nederland tot een uittocht van beheerders leidt. Water zoekt altijd het laagste punt. Luxemburg en Ierland zijn echte fondsenlanden, terwijl Nederland een beheerdersland is. Luxemburg wil graag een vestigingsland worden voor AIFM s en stelt daarom mogelijk flexibelere eisen aan de substance van de beheerder en de bewaarder. Daar staat tegenover dat Nederland een duidelijke structuur heeft liggen en goedkoper is. Van Weezenbeek: De rol van de bewaarder wordt duidelijk anders. Hoe zien jullie dat voor je? Fund special februari

16 Huug Laoh, is Compliance Officer bij Delta Lloyd Asset Management en verantwoorde lijk voor de implementatie van de AIFMD bewaarneming verzorgen. De bewaarneming van financiële instrumenten wordt ondergebracht bij een custodian. De compliance taken worden uitgevoerd door KAS-Trust die hiervoor zal beschikken over een vergunning als beleggingsonderneming. Wij zijn voornemens om deze activiteiten uit te breiden naar de landen waar KAS BANK lokaal al aanwezig is. Wij maken hiervoor gebruik van het Europese paspoort van de beleggingsonderneming. Groffen: Onder de AIFMD moet een groot aantal functies worden ingevuld. Die kun je niet verenigen in één persoon, of de koffiejuffrouw vragen om de waardering van de fondsen te doen. Voor bewaarders als KAS BANK liggen daar enorme kansen. Zeker omdat ieder type instelling om een eigen soort bewaarder vraagt. Maar het wordt nog een opgave om de open normen voor de bewaarder verder in te vullen. Zo komt het aansprakelijkheidsrisico bij de bewaarder te liggen. Van Weezenbeek: Een belangrijke verandering voor de bewaarders is dat zij aansprakelijk worden voor de beleggingen. Wat gaat daar precies in veranderen? Groffen: De bewaarder is in beginsel aansprakelijk in geval van verlies van beleggingen in custody. Deze risicoaansprakelijkheid is nieuw. Daarnaast is de bewaarder aansprakelijk indien hij tekortschiet in de nakoming van andere verplichtingen, zoals de eigendomsverificatie bij non-custody beleggingen als vastgoed en private equity. Floris Jan Zwijnen: In de richtlijn staan aspecten die nauw aansluiten met de werkzaamheden van de bewaarder en de accountant van het fonds. KAS BANK is in gesprek met deze partijen om een efficiënt basis model te creëren en zo onnodige dubbele werkzaamheden te vermijden. Efficiency is cruciaal bij het structureren van de AIFMD bewaarder. Wij verwachten onder AIFMD een sterk aangescherpte driehoeks verhouding tussen beheerder, accountant en bewaarder. Het vooraf creëren van deze basis helpt bij het spoedig opzetten van deze connecties. Denk hierbij aan wederzijdse informatievoorziening voor de verplichte controlewerkzaamheden van de accountant en de bewaarder. Hoekstra: Het analyseren van de taken van een bewaarder is een enorme klus. De wetgeving bevat veel open normen. Een beweging die wij waarnemen in de markt is dat de bewaartaken als een soort custody-plus worden opgezet. De vraag die dan opkomt, is of dat voldoende recht doet aan de aan de bewaarder opgedragen taken. Het lijkt mij lastig om controle uit te oefenen op taken die je zelf als custodian uitvoert. Plesman: KAS BANK zal haar bestaande dochter KAS-Trust B.V. volledig compliant maken voor de AIFMD. KAS-Trust zal dan zowel de compliance als de Rietdijk: De bewaarder zal een stevig risicomanagement moeten optuigen. Ook moet hij voor zichzelf bepalen welke assets en wat voor beheerders hij in bepaalde landen wil accepteren. Desnoods kan hij weigeren om als bewaarder voor een beheerder op te treden of alsnog terugtreden. De aansprakelijkheid kan ook beperkt worden door bepaalde assets uit te sluiten. Dat kan weer van belang zijn om de eigendomsverificatieverplichting als bewaarder goed uit te kunnen voeren. Van Weezenbeek: Kan de beheerder omgekeerd ook bepaalde selectiecriteria voor zijn bewaarder hanteren? Hoekstra: Voor een beheerder zijn verschillende opties denkbaar: een interne bewaarder, een global custodian die ook de bewaartaken op zich neemt of een volledig zelfstandige derde partij, niet zijnde de custodian. In alle gevallen is de vraag: wat kan de bewaarder mij bieden en wat gaat dat kosten? Belangrijk is ook of de systemen van beheerder en bewaarder op elkaar aansluiten. Ik ben erg benieuwd welke partijen de bewaarfunctie gaan aanbieden en hoe zij de uitvoering van hun taken zullen invullen. Interessant is daarbij om te zien in hoeverre de bewaarder de samenwerking gaat opzoeken met andere controlerende instanties zoals de toezichthouder en/of de accountant. 16 Fund special februari 2013

17 Mark van Weezenbeek, Huug Laoh, Arwen Josemans, Heleen Rietdijk, Floris Jan Zwijnen Van Weezenbeek: Maar de onafhankelijkheid van de bewaarder moet toch zijn gewaarborgd? Groffen: Voor een interne bewaarder kunnen de eisen van de AIFMD en de bijbehorende werkzaamheden misschien teveel zijn. De categorie met de minst strenge eisen is die van de UCITS bewaarder. De AFM zal echter goed kijken of zo n interne bewaarder voldoende substance heeft om de toegenomen taken te kunnen vervullen. Ook zal de UCITS V richtlijn strengere eisen gaan stellen aan de bewaarder die uiteindelijk kunnen leiden tot strengere eisen aan de AIFMD bewaarder. Laoh: Ik ben vooral benieuwd hoe de communicatie tussen de beheerder en bewaarder gaat verlopen als een externe bewaarder wordt aangesteld. Vanwege de aansprakelijkheid zal op iedere rapportage direct actie moeten volgen. Daarvoor is een zwaardere monitoringfunctie nodig. Plesman: De bewaarder krijgt een zwaardere monitoring functie omdat het aantal taken fors wordt uitgebreid. Neem alleen al de verplichting om de kasstromen te monitoren. Hoe wordt omgegaan met overschrijdingen moet worden vastgelegd in een escalatieprocedure tussen beheerder en bewaarder. Rietdijk: In de driehoek accountant/beheerder/bewaarder gaat de rol van de accountant veranderen. Als de bewaarder Kees Groffen, is Notaris/ Advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek en adviseert Beleggingsfondsen en Vermogensbeheerders bij de invoering van o.a. de AIFMD. al meekijkt bij de beheerder, wat is dan nog de taak van de accountant? Dat gaat de beheerder zich afvragen. Echter, er zal eerder een toegenomen vraag aan assurance zijn bij de bewaarder en de beheerder waardoor de accountant diensten anders kan aanbieden en er sprake kan zijn van een actieve wisselwerking tussen bewaarder en accountant. Van Weezenbeek: Dan de hamvraag: wat schiet de belegger ermee op? Rietdijk: Meer transparantie. Fondsen en beheerders moeten meer gaan toelichten wat zij doen. In theorie worden fondsen daardoor beter vergelijkbaar. Of de belegger daar altijd iets mee opschiet, is de vraag. Gesloten fondsen moeten nu ook een toelichting gaan geven, maar als belegger kun je alleen op bepaalde momenten in- of uitstappen. Ondertussen gaan de kosten van de fondsen wel omhoog. Donev: Voor retail fondsen verandert er niet zoveel. Voor institutionele fondsen kan de AIFMD als een soort keurmerk gaan werken. Alle eisen onder de AIFMD dwingen de fondsen wel tot efficiënter werken binnen de eigen organisatie. Aan de andere kant dreigt het gevaar van een overkill aan informatie waardoor de belegger door de bomen het bos niet meer ziet. Rietdijk: De richtlijnen zijn vooral handig voor de bewuste belegger die toch wel vragen stelt. En het is een goede zaak dat veel meer partijen onder toezicht komen. Laoh: De grootste winst zit bij beleggers die nu, vaak zonder het te weten, in een rare beleggingsconstructie zijn beland. Door de drempels die aan fondsen worden gesteld zal dat soort fondsen ongetwijfeld gaan verminderen. Al blijft het de verantwoordelijkheid van de belegger om zich daar eerst goed in te verdiepen. Fund special februari

18 Hoekstra: Ik zie de AIFMD inderdaad ook als een soort keurmerk voor de manier waarop het fonds of de beheerder is georganiseerd. Dat keurmerk en het doorlopend toezicht biedt uiteindelijk een betere waarborg dan een eenmalig uitgevoerde due diligence. Global Fund Services Via KAS BANK handelt u in een breed scala van beleggingsfondsen wereldwijd. Groffen: Er is altijd sprake van een afweging tussen marktrisico en beleggersbescherming. Nederland kiest ervoor om de kleine beheerder die aan retail aanbiedt buiten de vergunningplicht te houden doordat deze gebruik kan blijven maken van de al bestaande uitzonderingen en vrijstellingen. Dat levert een risico op voor excessen, omdat voor dergelijke fondsen alleen een register maar geen toezicht bestaat. Hoekstra: De AIFMD veronderstelt een actieve toezichthouder. Ik ben heel benieuwd hoe de AFM deze rol gaat vervullen. Samenvatting: Het is duidelijk dat de aankomende introductie van de AIFMD enorme uitdagingen voor de industrie met zich meebrengt. Bijna alle beheerders van instellingen voor collectieve beleggingen (bijv. asset pooling structuren) zullen een vergunning onder de AIFMD moeten gaan aanvragen. Hierdoor zullen procedures opnieuw herijkt en beschreven worden en de verschillende rollen opnieuw worden ingevuld. Voor de belegger zal er optisch niet veel veranderen. De toegenomen transparantie, duidelijke regelgeving en ingebouwde zekerheden komen hem wel ten goede. Voor beheerders is de introductie van een nieuw toezichtregime een goed moment om de commerciële en strategische ambities en bijbehorende structuur opnieuw op passendheid te toetsen. De bewaardersrol zal worden verzwaard en anders worden ingekleed. Efficiency en het veilig bewaren van data zullen belangrijke elementen zijn in het structureren van de AIFMD bewaarder. KAS BANK, beheerders en adviseurs maken zich klaar voor de AIFMD. In februari 2011 hebben wij u in onze Fund special geïnformeerd over ons fondsenplatform Global Fund Services. In dit artikel werd ingegaan op de ontwikkelingen en complexiteit van de handel in niet beursgenoteerde beleggingsfondsen. Sinds de laatste publicatie hebben wij als bank significante groei doorgemaakt in termen van assets under administration. Het aantal transacties in niet beursgenoteerde beleggingsfondsen is fors toegenomen en de functionaliteiten van ons platform zijn sterk uitgebreid. Een scherpe kentering is zichtbaar gaande van discretionaire portefeuilles naar beleggingsfondsen. Deze kentering vraagt om een hogere mate van straight through processing (STP), voornamelijk gedreven vanuit risico mitigatie, uitbreiding van de dekking met complexe en alternatieve fondsen en het faciliteren van distributiekracht voor onze relaties. Mitigeren van operationele risico s is cruciaal Straight Through Processing : Als bank streven wij naar een 100% STP ratio voor onze relaties. Om dit te kunnen bewerkstelligen hebben wij ons platform geschikt gemaakt voor orders via SWIFT, FIX, CSV files en onze web portal KAS-Web. Deze ontwikkeling stelt de gebruikers in staat zonder manuele interventie orders te routen naar het handelsplatform. STP processing houdt echter niet op bij de ontsluiting tussen relatie en bank. Om operationele risico s te mitigeren heeft KAS BANK het Global Fund Services platform zo door ontwikkeld dat KAS BANK via SWIFT communiceert met ons wereldwijde netwerk van transfer agents (momenteel beleggingsfondsen). Een belangrijke ontwikkeling hierbij is de ontsluiting van Citco Bank. Hierdoor is KAS BANK in staat naast mutual en money market fondsen 18 Fund special februari 2013

19 Straight Through Processing: Global Fund Services Platform Clients (Private) Banks Asset Managers Insurers Brokers Pensioenfondsen Investment Funds Voordelen Global Fund Services Mitigatie van operationeel risico (100% STP order processing). Vraag gedreven open architectuur, geen uitsluiting van fondsen. Statements of holdings van een onafhankelijke custodian bank. Transparante tariefstelling, geen verborgen kosten. Bewezen set-up KAS BANK custody klanten. Posities geadministreerd op gesegregeerde nominee accounts Toe- & Uittredingen Ontvangst mainframe Systeem checks holdings & credits. Connect to TA SWIFT MX Open architectuur Confirmation trade/ settlements SWIFT MT 515 Acceptatie order SWIFT MX Transfer agents Register services Funds (N) ook private equity, real estate en hedge fondsen via deze STP methodiek voor onze relaties te ontsluiten. Daarnaast voorziet KAS BANK in uitgebreide fondsinformatie die wordt ontsloten via onze webportal KAS Web. Fondsen distributie Hoe zorgt u ervoor dat uw beleggingsfondsen beter verhandelbaar worden? Er bestaat voor custodians een nauwe verwantschap tussen de handel in en distributie van niet-beursgenoteerde beleggingsfondsen. In het bijzonder de laatst genoemde zijn een steeds belangijker aandachtspunt gebleken voor onze relaties. Gedreven vanuit wet- en regelgeving (bijvoorbeeld de ophanden zijnde afschaffing van distributievergoedingen) maar ook de zoektocht naar nieuw kapitaal, slaan onze relaties nieuwe routes in. Steeds vaker wordt bijvoorbeeld in plaats van een listing op gereguleerde markten ook gekeken naar verhandelbaarheid op fondsenplatformen. KAS BANK is actief als transfer agent op alle grote fondsplatformen, zoals het Euroclear platform Fundsettle, het Clearstream platform Vestima en het All Funds Bank fondsenplatform. Wij vormen hier als transfer agent de functionele schakel tussen investeerders (veelal financiële intermediairs en institutionele investeerders) en de fondsmanager/promotor. Veranderende (markt) omstandigheden vragen om een andere aanpak In onze hoedanigheid als transfer agent zijn wij verantwoordelijk voor het ontvangen van toe- en/of uittredingen, confirmeren van transacties, verstrekken van contract notes en verzorgen van de afwikkeling van de toe- en uittredingen in uw beleggingsfonds(en). Daarnaast vervullen wij de sleutelrol in het reconciliatieproces. Wij gaan graag verder met u in gesprek over hoe u uw operationeel risico op het gebied van niet beursgenoteerde beleggingsfondsen kunt verkleinen en/of de distributie kracht van uw fondsen kunt vergroten. Paul Smit Sales Manager, Global Investment Funds paul.smit@kasbank.com Fund special februari

20 NETHERLANDS NETHERLANDS UNITED KINGDOM GERMANY KAS BANK AMSTERDAM P.O. Box DB Amsterdam The Netherlands Spuistraat VT Amsterdam The Netherlands T: Fund special februari 2013 KAS BANK LONDON 5th Floor 10 Old Broad Street London EC2N 1AA United Kingdom T: KAS BANK WIESBADEN Biebricher Allee Wiesbaden Germany T: