VERSLAG. VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM. W O E N S D A G 1 7 m e i 2017

Transcriptie

1 VERSLAG VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM W O E N S D A G 1 7 m e i 2017 Locatie: Het Timmerhuis Halvemaanpassage 90 1 e verdieping, kamer AANWEZIG Commissie: Michel (voorzitter), Galema, Molenaar, Diederen, Van Oort, Ruitenbeek Secretariaat: Van der Klauw (verslag), Pronk (gedeeltelijk), Pennock (gedeeltelijk) Bureau Monumenten: Knibbeler, Wessels (gedeeltelijk) 4 PLANNEN 14:30 16: Hillelaan 77, Feijenoord (1 e behandeling) (20 min) 14:30 omschrijving: The View fase 2: nieuwbouw woningen en commerciële functies ontwerp/opdracht: Joke Vos (Joke Vos Architecten) OLO (conceptaanvraag) 4.2 Galvanistraat 15, Delfshaven (1 e behandeling) (20 min) 14:50 omschrijving: Transformatie Europoint torens naar wonen ontwerp/opdracht: Paul Diederen (DiederenDirrix), Peter Lubbers (Buro Lubbers) OLO (conceptaanvraag) 4.3 Mathenesserweg 136, Delfshaven (2 e behandeling) (20 min) 15:10 omschrijving: Renovatie en gevelwijziging van drie appartementengebouwen ontwerp/opdracht: Martijn Glas (Habeon Architecten BV), Havensteder OMV (eerdere conceptaanvraag OLO ) PAUZE 15:30-15: Vreewijk, deelgebied (1 e behandeling) (30 min) 15:40 omschrijving: Cultuurhistorische waardestelling en beeldkwaliteitplan linker halve vlieger Vreewijk supervisoren: Joris Molenaar (Molenaar & Co) en Anneke Nauta (Bleeker Nauta) OLO (conceptaanvraag) 1

2 PLANNEN 4.1 Hillelaan 77, Feijenoord (1 e behandeling) 14:30 omschrijving: ontwerp/toelichting: The View fase 2: nieuwbouw woningen en commerciele functies Joke Vos (Joke Vos Architecten) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect presenteert het plan voor de nieuwbouw van de tweede fase van het project The View. Reeds eerder is het plan voor de eerste fase behandeld. Op hoofdlijnen is dit plan een voorzetting hiervan. De onderbouw wordt op dezelfde wijze vormgegeven als de eerste fase, met hoge puien en houten rasters voor reclamevoorzieningen. Ook de distributie-entree voor de supermarkt is hier ingepast, het laden en lossen gebeurt in het gebouw. De onderbouw wordt voorzien van een vegetatiedak waarop tevens een terras voor de horecagelegenheid is bedacht. De hoogbouw, die een stuk hoger is dan de eerste fase, kent een eigen vormgeving. De balkons en galerijen van de woningen spelen hierin een grote rol omdat ze een groot deel van de voor- en achtergevel innemen. De balkons en galerijen worden voorgesteld in glas. De overige gevel bestaat uit een wit betonnen raster met pui-invullingen. In de presentatiebeelden wordt een loopbrug naar het metrostation en één naar pakhuis Santos getoond, beide loopbruggen en de voorgestelde secundaire entree in de zijgevel van pakhuis Santos maken geen onderdeel uit van deze aanvraag. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Rivierlocaties Welstandsniveau: Ontwikkeling (welstandsparagraaf ECC Katendrecht) Relevante criteria Relatie met de omgeving: - Het ECC is een ensemble van gebouwen. - De verschillende gebouwen dienen voldoende verwant te zijn voor wat betreft compositie, verhoudingen, gevelstructuur, materiaal- en kleurgebruik om architectonisch een samenhangend ensemble te vormen. Gebouwen op zichzelf: - Massa refereert aan havengebouwen, de uitstraling is eigentijds. - De bebouwing op de verschillende plots bestaat uit een basement met één of twee verticale accenten. - De gevel wordt gekenmerkt door een plastiek van grote lijnen en vlakken die de maat van de individuele bouwstenen overstijgen. - De gebouwen tonen zich robuust langs de buitenranden van het plangebied en refereren daar aan de oude havenbebouwing. - Binnen het plangebied zijn de gevels kleinschaliger, in elk geval over de onderste lagen. Hier ontstaat het nieuwe stedelijke interieur van het ECC. - Balkons worden in het gevelvlak opgenomen of vormen een nieuw vlak. - De gebouwen zijn aan alle zijden evenwaardig. Gevels langs het openbaar gebied dienen als uitgesproken voorgevel te worden ontworpen. Detaillering, materiaal en kleurgebruik: - De gevels langs de buitenranden moeten de uitstraling krijgen van een stoer havengebouw, dat zich onderscheidt van een standaard woon- en/of kantoorgebouw. - De gevels zijn robuust en hebben een constructief en industrieel karakter. - De entrees in de gevel hebben een forse maat. - Als materialen komen beton, staal en glas in aanmerking. - De kleuren zijn licht (van grijs tot blauw) en rustig. Materialen en kleuren sluiten aan bij de bestaande bedrijfsgebouwen zoals Codrico. - De gebruikte materialen en kleuren in het binnengebied zijn expressiever en geven uitdrukking aan het bijzondere programma van het ECC. - De afmetingen van de gevelopeningen en de verhoudingen open/dicht wijken af van standaard woningbouwgevels, doordat er meer of juist minder openheid wordt gemaakt. - Materialisatie en detaillering zodanig toepassen dat veroudering en weertype geen negatieve gevolgen hebben op de kwaliteit. Het betreft hier o.m. de gevolgen van verwering van materiaal, de werking van (zon)licht op het geveloppervlak en het verschil tussen dag- en nachtbeeld. 2

3 Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie reageert enthousiast op de voorzetting van het project dat samen met de 1 e fase een geheel zal gaan vormen. Hierdoor zal deze belangrijke hoek van het Polsgebied enorm verbeteren. Op de onderbouw reageert de commissie positief, de onderbouw is duidelijk in samenhang met de eerste fase ontworpen. Waar de commissie niet van overtuigd is, is de vormgeving van de hoogbouw. Het gevelontwerp is op een aantal punten strijdig met de geldende criteria. Ten eerste vertoont de gevelcompositie in zichzelf onvoldoende samenhang, de hoogbouw valt uiteen in verschillende gevelprincipes die daarnaast ook weer afwijkend zijn van de eerste fase. De commissie vraagt de architect te zoeken naar een vormgeving die meer samenhang vertoont met de eerste fase. De commissie zou graag zien dat de hoogbouw binnen dezelfde thematiek wordt ontworpen waardoor de ensemblewerking versterkt. Als tweede punt worden de criteria aangehaald die betrekking hebben op de balkons en de verlangde stoere havenarchitectuur die de individuele bouwsteen overstijgt. Doordat de balkons van de woningen het gevelbeeld in grote mate bepalen, zijn de achtergelegen individuele woningen telbaar en afleesbaar. Dit is vanuit de criteria niet de bedoeling. De gevraagde stoere en robuuste havenarchitectuur die de schaal van de individuele woning overstijgt, mist in het ontwerp. Ten slotte meent de commissie dat de voorgestelde open hoeken bij de balkons en galerijen afbreuk doen aan het stoere en robuuste havenkarakter. De commissie vraagt de architect een stap terug te doen in het ontwerp om zo te komen tot een abstracter en meer alzijdig gevelontwerp voor de hoogbouw, passend bij de eerste fase van het plan en het stoere havenkarakter van dit gebied. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal vooralsnog geen positief advies aan het bestuur afgegeven kunnen worden.

4 4.2 Galvanistraat 15, Delfshaven (1e behandeling) 14:50 omschrijving: ontwerp/opdracht: Transformatie Europoint torens naar wonen Paul Diederen (DiederenDirrix), Peter Lubbers (Buro Lubbers) OLO (conceptaanvraag) Commissielid Diederen trekt zich gedurende dit agendapunt terug uit de commissie Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect en landschapsarchitect presenteren samen het plan voor de herbestemming van twee leegstaande kantoortorens naar woningen. De Europoint torens zullen worden getransformeerd naar full-service woningen, variërend in grootte tussen 38 en 65 m 2, volledig ingericht en voorzien van een 24-uurs receptie. De begane grond en bovenste verdieping zal ruimte bieden aan werkruimtes en horeca. Op het dak wordt een gezamenlijke daktuin gecreëerd. De later aangebrachte tussenbouw zal worden verwijderd. Tussen de torens wordt een nieuwe entree geplaatst die vanuit beide zijden bereikbaar is. De entree wordt voorzien van een forse bronskleurige luifel, met sedumdak die het bestaande grid oppakt in zowel de vormgeving en constructie van het plafond en de positionering van de ondersteunende kolommen. Voorgesteld wordt om alle bestaande kozijnen te vervangen door een tweedelige pui waarvan het bovenste deel in zijn geheel naar beneden kan. Hierdoor ontstaat als het ware een Frans balkon. Het bestaande kozijn is niet te verwijderen zonder het Travertin van de gevel te beschadigen. Daarom wordt voorgesteld om het bestaande stalen kozijn te verjongen en te gebruiken als stelkozijn voor de nieuwe pui. In de kroon van het gebouw zijn ook commerciële functies gepland, de forse hoogte van twee verdiepingen blijft hier in stand. Ook de inrichting van het omliggende gebied is geënt op het bestaande grid. De landschapsarchitect toont het voorstel hiervoor. De opdracht beperkt zich niet alleen tot de twee torens, het gehele gebied wordt aangepakt. Voorgesteld wordt om het eilandachtige karakter extra te benadrukken, daarom wordt een haag rondom het gebied voorgesteld. Echter blijft het gebied doorwaadbaar en openbaar vanaf beide zijden (Marconiplein en Galvanistraat). Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: stedelijke knooppunten Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Daken die zichtbaar zijn vanuit de omliggende bebouwing krijgen dezelfde kwaliteit als de gevel en worden ingericht als groene daken (of op andere wijze aantrekkelijk vormgegeven). - Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave en gaat uit van richtlijnen zoals verwoord in het Lichtplan Rotterdam. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie reageert enthousiast op de voorgenomen herbestemming. Ook het voornemen om het omliggende gebied, dat nu geen beste indruk maakt, hierin mee te nemen wordt gewaardeerd. Echter roept het plan ook een aantal vragen op bij de commissie. Om te beginnen is de commissie niet overtuigd van de conceptuele keuze het gebied als eiland te benaderen. Juist nu de herontwikkeling van het Merwe-Vierhavengebied aanstaande lijkt, is een minder afschermende benadering een logischer vertrekpunt. De voorgestelde haag die rondom het ruimere gebied wordt voorgesteld overtuigt daarom niet. Daarnaast meent de commissie dat een haag onvoldoende robuust is om ook de delen die buiten het eigenlijke project vallen (een drive-in fastfood en parkeergarage) te omzomen.

5 De commissie bepleit daarom om de verbindende sokkel van travertin tussen de torens als vertrekpunt te nemen voor de inrichting en materialisering van de buitenruimte en de niveauverschillen tussen maaiveld en sokkel te benutten om een krachtige aanhechting op de omgeving te bewerkstelligen. De samenhang met de ruimere omgeving moet vervolgens met de buitenruimteontwerper van de gemeente worden afgestemd. Op gebouwniveau heeft de commissie ook een aantal vragen en opmerkingen. Allereerst wordt waardering uitgesproken over het behoud van het travertin en de wijze waarop de ingrepen met respect voor het bestaande gebouw worden voorgesteld. Het gekozen afwijkende pui-type roept vragen op bij de commissie omdat deze ingreep afbreuk doet aan de sterke ensemblewerking van de drie exact gelijke torens mede gedragen door de extreem gladde detaillering van het oorspronkelijke gevelontwerp. Door de toepassing van een pui met verspringende glaslijn wordt reliëf aan de vlakke toren toegevoegd, hierdoor ontstaat een afwijkend beeld. Dit lijkt de strakke compromisloze architectuur van de gevel niet te verdragen. Ook de tint en mate van reflectie van het glas spelen een belangrijke rol in een overtuigende uitwerking. De commissie vraagt de architect om een nadere studie te verrichten naar de keuze voor de pui en het glas, om zo te komen tot een ontwerp dat zich minder loszingt van het bestaande beeld, en de ensemblewerking van de drie torens zo veel mogelijk in stand blijft. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft.

6 4.3 Mathenesserweg 136, Delfshaven (2 e behandeling) 15:10 omschrijving: Renovatie en gevelwijziging van drie appartementengebouwen ontwerp/opdracht: Martijn Glas (Habeon Architecten BV), Havensteder OMV (eerdere conceptaanvraag OLO ) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aanvraag omgevingsvergunning getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 8 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect toont het plan voor de renovatie van de bestaande naoorlogse woongebouwen waar nu een definitieve aanvraag omgevingsvergunning voor is ingediend. In de vergadering van 22 maart is het plan reeds met de commissie besproken. De architect is met de opmerkingen van de commissie aan de slag gegaan. De karakteristieke koppen van de bouwblokken werden eerder in stucwerk voorgesteld. Nu toont de architect een beeld waarin de koppen met minerale strips, gelijkend op het bestaande metselwerk, worden bekleed. Hiermee wordt getracht het steenachtige gevelbeeld op de koppen in stand te houden. De bloemkozijnen, die eerder in oranje voorgesteld werden, worden nu in een blauw voorgesteld. Voor wat betreft de bloembakken, die onderdeel uitmaakten van de oorspronkelijke gevel, geeft de architect aan dat deze komen te vervallen. In de huidige situatie worden deze slechts gebruikt om schotels aan te bevestigen dat het beeld van de gevel niet ten goede komt. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Planmatige stedelijke uitbreidingen Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Aan- en uitbouwen, dakkapellen, dakopbouwen en andere ingrepen aan het hoofdgebouw zijn in samenhang met de architectonische eenheid ontworpen. - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Het gevelontwerp kent een driedeling (basement, middendeel, gevelbeëindiging) en heeft een afgewogen verhouding open - gesloten die aansluit bij de oorspronkelijke bebouwing. - Vormgeving of accentuering van de hoeken vindt plaats in samenhang met het blok als geheel en met de omringende blokken. - Bindende elementen binnen een gevelwand (dakvlak, daklijst, vensters, ingangspartijen en erkers) blijven bij verbouw in stand of sluiten bij nieuwbouw aan op het bestaande. - In- en uitspringende delen van de gevel (balkons, erkers en loggia s) blijven ondergeschikt aan de hoofdmassa en maken deel uit van het gevelontwerp. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - Bij kozijnen zijn de negge (diepte van het raam ten opzichte van het gevelvlak) en de vorm van het kozijn als deel van een reeks van belang. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende aanvraag omgevingsvergunning, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie waardeert de gemaakte stappen in het ontwerp. De commissie vindt het jammer dat het bestaande metselwerk wordt vervangen door minerale steenstrips in plaats van metselwerk. Desalniettemin meent de commissie dat als de strips nauwkeurig op het metselwerk afgestemd worden, het voorstel akkoord is. Voor de definitieve beoordeling van de toepassing van de steenstrips vraagt zij daarom om op locatie een proefopzet te maken. Bij de beoordeling zal gekeken worden of de steenstrip en voeg qua kleur, maat en structuur nauwkeurig aansluiten bij het bestaande beeld. Hierbij dient ook het stucwerk en het aluminium zetwerk (in kleur) te worden getoond. Voor wat betreft het kader van het bloemkozijn, dat nu in donkerblauw wordt voorgesteld, is de commissie niet overtuigd. Deze kleur acht de commissie niet passend bij de architectuur en wijst de architect op de criteria uit het welstandsbeleid waar gevraagd wordt om terughoudende kleuren, afgestemd op de omliggende bebouwing. Het

7 materiaalbeeld van de oorspronkelijke schokbetonnen kaders in het gevelontwerp strekt tot voorbeeld. De details zullen zo spoedig mogelijk nader worden bekeken, daarom wordt hierop een voorbehoud gemaakt. Conclusie Er is geconstateerd dat dit plan op hoofdlijnen akkoord is. De commissie mandateert het secretariaat voor de verdere beoordeling van de details. Hierop geldt een voorbehoud. Indien de details akkoord zijn, zal de commissie overgaan tot een positief onder voorwaarde advies. De voorwaarde luidt als volgt: - Dat ruim voor de start van de werkzaamheden aan de gevel ter beoordeling van de commissie, op locatie een integrale proefopstelling wordt gemaakt van de verschillende toe te passen materialen in de juiste kleurstelling, waaronder: minerale steenstrips met voeg (proefvlak direct naast bestaand metselwerk opzetten), kader bloemkozijn (in aangepaste, meer terughoudende kleur) en het stucwerk (in kleur). De aanvrager/gemachtigde heeft toegezegd zich aan de gestelde voorwaarden te houden. Omdat de details nog beoordeeld moeten worden is het advies aan het bestuur vooralsnog negatief tenzij.

8 4.4 Vreewijk, Feijenoord (1 e behandeling) 15:40 omschrijving: supervisoren: Cultuurhistorische waardestelling en beeldkwaliteitsplan linker halve vlieger Vreewijk Joris Molenaar (Molenaar & Co) / Anneke Nauta (BleekerNauta) OLO (conceptaanvraag) Commissielid Molenaar trekt zich gedurende dit agendapunt terug uit de commissie Gespreksverslag van het overleg tussen de supervisoren en de commissie Het doel van het gesprek is om een toelichting te geven op twee rapporten, namelijk het beeldkwaliteitplan en het rapport Cultuur Historische Waarde van de Linker Halve Vlieger van Vreewijk. Er ligt een cultuurhistorische verkenning Vreewijk van De Nijl Architecten uit oktober Voortbouwend op dit onderzoek is het rapport Cultuur Historische Waarde opgesteld door Molenaar & Co architecten in mei Het beeldkwaliteitsplan voor de Linker Halve Vlieger is opgesteld door Anneke Nauta (supervisor groenstructuur buitenruimte) en Joris Molenaar (supervisor architectuur en cultureel erfgoed). Deze documenten zullen vastgesteld worden door het bestuur. Tezamen met het Welstandsbeleid zullen deze stukken in de toekomst als toetsingskader dienen voor het renovatieplan van dit deel van Vreewijk. De aanvraag hiervoor zal in het najaar van 2017 worden ingediend als aanvraag omgevingsvergunning. Na de eerste pilot in de Valkenierswijk is nu gestart met het maken van de onderleggers voor de tweede fase van de grootschalige renovatie van Vreewijk. De volgende fase betreft de Linker Halve Vlieger (onderdeel beschermd stadsgezicht Vreewijk). Ook in dit deel van Vreewijk is door de jaren heen veel gebeurd. Deze woningen zijn ook tijdens de eerdere renovaties vergroot door middel van forse dakkapellen. Het groen is verwilderd, de straten verrommeld en de zichtlijnen door de straten (vista s) zijn niet meer zoals deze van oorsprong bedacht waren. Ook dit deel van Vreewijk bestaat uit een grote diversiteit van woningtypes. De renovatie wordt uitgevoerd conform het recept van Vreewijk : eenheid brengen in materiaal, kleur en detail. Dit betekent onderhoud renovatie en reconstructie. De renovatie richt zich op het herstel van de lange lijnen en ankerpunten in de wijk. De vista s speelden een belangrijke rol in de wijk, deze zullen zoveel mogelijk worden hersteld. Ook op gebouwniveau wordt ingezet op herstel van de lange lijnen, de goot en het daklandschap is hierbij een belangrijk onderdeel. Voor de renovatie is een aantal algemene principes vastgesteld, een belangrijke afspraak hieruit is dat het bestaande woonoppervlak en volume het uitgangspunt zijn. Maar ook dat het oorspronkelijk ontwerp van de gevels en daken inspiratie is voor het renovatievoorstel. Met deze uitgangspunten in het achterhoofd is door de supervisoren een beeldkwaliteitplan opgesteld. De punten die hierin zijn omschreven zijn tevens vertaald in impressies die als leidraad meegegeven worden aan de architect die het renovatieplan tot op detail zal uitwerken. De commissie geeft tijdens het gesprek aan zich te kunnen vinden in de opgestelde rapporten. Ook worden een aantal vragen gesteld en opmerkingen meegegeven. Een aantal vragen is tijdens de bespreking reeds beantwoord door de supervisor. De resterende vragen en opmerkingen die zijn meegegeven worden hieronder kort verwoord: 1. De vraag wordt gesteld of de impressiebeelden geen misleidend beeld geven omdat de auto s hier weggelaten worden. Zijn de bedachte oplossingen wel robuust genoeg? Het gaat volgens de commissie om de balans in het profiel. Ook wordt gevraagd naar hoe het beoogde beeld in stand gehouden wordt. 2. Verder vraagt de commissie naar wat er bijvoorbeeld wordt gedaan met afvalcontainers. De commissie adviseert om ook dit soort onderdelen mee te nemen in het ontwerp. De commissie ziet met belangstelling de uitgewerkte plannen voor de Linker Halve Vlieger van Vreewijk, gebaseerd op de gepresenteerde documenten, tegemoet.