BEELDKWALITEITSPLAN JULIANASTRAAT STERREBOSSTRAAT HAAKSBERGEN. gemeente Haaksbergen

Transcriptie

1 BEELDKWALITEITSPLAN JULIANASTRAAT STERREBOSSTRAAT HAAKSBERGEN gemeente Haaksbergen

2 BEELDKWALITEITSPLAN JULIANASTRAAT STERREBOSSTRAAT HAAKSBERGEN opdrachtgever: Gemeente Haaksbergen APRIL 2012 opgesteld door: CZT Ruimtelijk Advies & Procesmanagement Deventer

3 INLEIDING Voorliggend beeldkwaliteitsplan is opgesteld als toetsingskader bij de ontwikkeling van het inbreidingsplan voor de Julianastraat - Haaksbergen in de gemeente Haaksbergen. De basis van dit beeldkwaliteitsplan is het architectonisch schetsontwerp voor de genoemde locatie, de gemeentelijke uitgangspunten zoals de Welstandsnota en de nota gebiedsvisie Julianastraat/Buursestraat en de stedenbouwkundige interpretatie van de locatie. Dit beeldkwaliteitsplan voor het plan Julianastraat - Haaksbergen is opgesteld in opdracht van de gemeente Haaksbergen door CZT Ruimtelijk Advies & Procesmanagement uit Deventer. Het voorliggend beeldkwaliteitsplan voor het plan Julianastraat, Haaksbergen bestaat uit de volgende onderdelen: doel en belang van regie op beeldkwaliteit; het vigerende welstandsbeleid; beschrijving van de locatie; beschrijving van het schetsontwerp voor de locatie; vaststellen van de gewenste beeldkwaliteit in toetsingscriteria. 1

4 BEELDKWALITEIT EN BEELDKWALITEITSPLAN In een beeldkwaliteitsplan worden de ontwerpuitgangspunten vertaald in welstandscriteria voor de inrichting en de bebouwing. Hierdoor dragen de verschillende inrichtingselementen sterk bij aan de beeldkwaliteit van het gebied. Kernbegrippen bij beeldkwaliteit zijn structuur, identiteit en belevingswaarde. Een duidelijke, heldere structuur draagt bij aan de leesbaarheid van de omgeving. De gebruiker is hierdoor in staat een duidelijke ruimtelijke voorstelling van een gebied te maken en zich te oriënteren. Identiteit zorgt voor herkenbaarheid en de belevingswaarde geeft de waardering van de gebruiker voor zijn omgeving. Onderdelen die bijdragen aan de structuur zijn: herkenbare dragers van een stedenbouwkundig plan; de aanwezigheid van zichtbare oriëntatiepunten zowel in bebouwing als in ruimte; duidelijkheid over knopen, schakels en hiërarchie in de ruimtelijke structuur. Identiteit wordt in belangrijke mate bepaald door: herkenbaarheid in deelgebieden, door samenhangende stijl, materialisatie, functie en typologie, en daarmee onderscheidend van andere gebieden; gebruik(en) van beeldbepalende herkenbare elementen, die refereren aan bekende archetypen; authenticiteit en herhaling. Het mag duidelijk zijn dat een juist hanteren van de bepalende elementen voor structuur, identiteit en beleving een ondersteuning en versterking is van de stedenbouwkundige en architectonische invulling van een gebied. Om de goede beeldkwaliteit te verkrijgen is het van belang dat er een visie is op plaatsing, verschijning en samenhang van die elementen die specifiek voor de locatie en het ontwerp van belang zijn. Deze visie leggen we vast in een beeldkwaliteitsplan. Het beeldkwaliteitsplan vormt het kader voor de toetsing door welstand van te ontwikkelen bouwplannen. Er zijn bindende randvoorwaarden opgenomen voor de stedenbouwkundige en architectonische vormgeving van een gebied. Het beeldkwaliteitsplan heeft meerdere functies: het beeldkwaliteitsplan vormt samen met het bestemmingsplan het ruimtelijk kader, hierin zijn de hoofdlijnen van de structuur, de bouwmogelijkheden en de beeldkwaliteit vastgelegd; het beeldkwaliteitsplan dient als toetsingskader bij de gemeentelijke beoordeling op welstandsaspecten van bouwplannen; het beeldkwaliteitsplan dient als ruimtelijk kader voor de plannen voor ontwerp, inrichting en beheer van de openbare ruimte. De belevingswaarde heeft betrekking op het aanzien en de betekenis van een ruimte of object. De belevingswaarde wordt onder andere bepaald door: de architectonische kwaliteit en expressie; de vorm en samenhang van geheel van bebouwing en ruimte; de kwaliteit van aanleg en beheer; het gebruik van ruimte en gebouwen. 2

5 RELATIE MET DE WELSTANDSNOTA Uit het voorgaande wordt duidelijk dat er een sterke relatie is tussen de welstandsnota en het beeldkwaliteitsplan. Het beeldkwaliteitsplan is in belangrijke mate een gedetailleerde uitwerking van de welstandsnota en voegt toetsingscriteria met betrekking tot de beeldkwaliteit toe voor niet in de welstandsnota opgenomen plannen of gebieden. Het Welstandsbeleid van de gemeente Haaksbergen is geregeld in de in 2005 vastgestelde Welstandsnota Haaksbergen, opgesteld door Pouderoyen Compagnons. Hierin is een gebiedsgericht welstandsbeleid vastgesteld voor de gehele gemeente. Middels aanvullingen op de welstandsnota en vastgestelde beeldkwaliteitplannen wordt het welstandsbeleid in de gemeente actueel gehouden. Voorliggend beeldkwaliteitsplan Julianastraat, Haaksbergen is een partiële herziening van de welstandsnota. afbeelding: belangrijke ingrediënten uit de Welstandsnota Haaksbergen (2005) 3

6 HET PLANGEBIED EN DE WELSTANDSNOTA De locatie van het plan Julianastraat, Haaksbergen ligt aan de rand van het centrum van Haaksbergen, aansluitend bij de centrumring (Sterrebosstraat). Deze omgeving is tot stand gekomen kort na de 2de wereldoorlog en is de laatste jaren op een aantal plaatsen vernieuwd. De locatie valt volgens de welstandsnota uit 2005 in het thema woonwijk in traditionele blokverkaveling. In de welstandsnota van de gemeente Haaksbergen wordt voor het thema woonwijk in traditionele blokverkaveling een reguliere welstandsbeoordeling nagestreefd. Dit betekent dat nieuwbouwplannen worden getoetst aan passendheid in de omgeving. De hoofdaspecten (situering, massavorm, gevelopbouw, materiaal en kleur) worden getoetst aan de directe omgeving. Dit geldt ook voor de deelaspecten (compositie massa en onderdelen, gevelindeling, vormgeving gevelelementen) en de detailaspecten (materialen, kleuren en detaillering). In het voorliggend beeldkwaliteitsplan zijn voor deze onderdelen toetsingscriteria opgesteld. afbeelding: De traditionele blokverkaveling in de Julianastraat 4

7 BESCHRIJVING PLANGEBIED De Julianastraat kenmerkt zich door de eenvoudige verkaveling, aan begin en einde voorzien van een kleine groenplek. Functioneel is er sprake van overwegend woningbouw, met name gebouwd in de jaren 50 en 60 van de vorige eeuw. Er is sprake van hoofdzakelijk rijwoningen in donkerrode baksteen met zwart pannendak. In een strakke, sobere vormgeving. De straten zijn voor gemengd verkeer, met gebakken klinkers en aparte trottoirs. Voor de woningen liggen voortuinen. De Julianastraat heeft een rustig, overzichtelijk en groen karakter met een duidelijke samenhang tussen de bebouwing en de straat. De specifieke locatie (kop Julianastraat/Sterrebosstraat) kenmerkt zich door de ligging aan de centrumring en de aanwezigheid van diverse nieuwe ontwikkelingen nabij dit punt van de centrumring, zoals het tegenoverliggende appartementencomplex Sterrebos en de nieuwbouw op de locatie van het voormalig postkantoor, bestaande uit appartementen op den plint van detailhandel. Beide nieuwe compexen zijn in vier lagen, met een moderne intepretatie van architectuur uit de jaren `30. Direct tegenover de locatie ligt het culturhus t Iemenschoer, in de voormalige school, dit complex uit de jaren `50 bestaat uit meerdere gebouwdelen, met een heldere architectuur met beperkte middelen of details. Het begin van de Julianastraat is goed zichtbaar vanaf de centrumring, zowel vanaf de noordzijde als vanuit het westen. Zowel de maat en schaal van de aangrenzende bebouwing aan de Sterrebosstraat als de zichtbaarheid van de kop van de Julianastraat zijn redenen om de bebouwing hier ruimtelijk en architectonisch een accent mee te geven. afbeelding: analyse van de omgeving De hiervoor beschreven uitgangspunten zijn het ijkpunt voor nieuwe ontwikkelingen, waarin behoud en versterking van sfeer en karakter wordt nagestreefd in een combinatie met een verbijzondering van de kop van de Julianastraat. 5

8 afbeelding: appartementengebouw Sterrebos afbeelding: groenplek Julianastraat / Sterrebosstraat afbeelding: Culturhus `t Iemenschoer afbeelding: nieuwbouw voormalige postkantoor 6

9 BESCHRIJVING SCHETSPLAN De Julianastraat in Haaksbergen wordt gekenmerkt door een lange doorlopende rijbebouwing met een tuindorpkarakter. Samen met de herkenbare materialisering; donkerrode baksteen en donkere pannen, de grote voortuinen en het vele groen in de straat levert dit een eigen intieme sfeer op binnen de kern van Haaksbergen. Door de woningcorporatie Domijn zijn 75 grondgebonden woningen in de straat recent gerenoveerd. De woningplattegronden zijn gewijzigd en aangepast aan de huidige tijd, waarbij aandacht is besteed aan het intact houden van de bestaande uiterlijke kenmerken. Daarnaast worden 17 grondgebonden woningen gesloopt om plaats te maken voor twee appartementengebouwen op de hoek Julianastraat Sterrebosstraat. Hiervoor is een schetsontwerp gemaakt door BDG architecten uit Zwolle. Dit schetsontwerp is het uitgangspunt voor voorliggend beeldkwaliteitsplan. Het handhaven van de herkenbaarheid is een belangrijk uitgangspunt geweest in het ontwerp van de nieuwbouw. De afbeelding: positionering nieuwbouw in de Julianastraat (BDG Architecten) afbeelding: doorkijk Julianastraat (afbeelding BDG Architecten) vormtaal van de nieuw te bouwen woongebouwen sluit dan ook op een eigentijdse manier aan op de bestaande woningen. Het dieper in de Julianastraat gelegen appartementenblok wordt twee lagen met een kap en is een voortzetting van de bestaande straatwand. Het blok aan de Sterrebosstraat krijgt een hogere gootlijn (drie lagen met kap). Deze gootlijn komt omhoog om de hoek beter te begeleiden en tegenwicht te bieden aan het appartementencomplex aan de overzijde. Door deze architectonische verbijzondering wordt het bestaande groene pleintje op de hoek van de Julianastraat Sterrebosstraat versterkt. De woningen zijn allen straatgericht en krijgen tuintjes voor de voorgevel. Het parkeren vindt plaats op het achterterrein. Op deze manier wordt er woonprogramma toegevoegd in de straat zonder dat het eigen karakter van de Julianastraat verloren gaat. 7

10 afbeeldingen: Schetsontwerp voor Julianastraat van BDG Architecten (afbeeldingen van BDG architecten) 8

11 TOETSINGSCRITERIA BEELDKWALITEIT Toelichting De nieuwbouw moet qua maatvoering, schaal, massa en vormgeving aansluiten op de bestaande bebouwing van de Julianastraat. De nadruk op behoud van de kleinschaligheid en de versterking van het tuindorpkarakter. Richting Sterrebosstraat (tegenover het appartementencomplex Sterrebos) en aan de Sterrebosstraat zelf mag de bebouwing meer een stedelijk karakter hebben. Aansluitend aan de woning Julianastraat 38 mag de bebouwing maximaal twee bouwlagen met kap zijn en richting Sterrebosstraat geldt maximaal drie bouwlagen met kap. Verder mag er aan de Sterrebosstraat een aaneengesloten bebouwingswand ontstaan. De hoek Julianastraat/Sterrebosstraat mag uit stedenbouwkundig en architectonisch oogpunt de aandacht trekken. In principe is alleen de functie wonen op deze plek geoorloofd. Hoofdaspecten Situering de nieuwbouw dient in een lijn met de bestaande (belendende) bebouwing te worden geplaatst; het bestaande straatprofiel (woning groene voortuin trottoir brede woonstraat zonder indeling) dient gehandhaafd te blijven. Massavorm de nieuwbouw sluit qua maatvoering, schaal, hoogte, massa, vormgeving en kapvorm aan bij de bestaande bebouwing; de afdekking van de hoofdgebouwen dient te geschieden met dakvormen die ook op de belendende panden voorkomen, een een volledig plat dak is niet toegestaan; de gebouwdelen welke direct grenzen aan of goed zichtbaar zijn vanuit de Sterrebosstraat krijgen een stedenbouwkundig accent (hoogte en/of architectonische verbijzondering). Gevelopbouw zijgevels die gericht zijn op de openbare ruimte dienen als voorgevels behandeld te worden. Materiaal de materialisatie dient afgestemd te zijn op de bestaande bebouwing (riwoningen) in de Julianastraat. Kleur het kleurgebruik dient afgestemd te zijn op de bestaande bebouwing in de Julianastraat. 9

12 Deelaspecten Compositie de hoofdmassa moet eenvoudig en goed herkenbaar zijn; eventuele bij- en aanbouwen zijn niet aan de voorgevelzijde gelegen; dakopbouwen hebben een sterk ondergeschikte omvang ten opzichte van het dakvlak. Gevels de gevels zijn volgens een eenvoudig en herkenbaar stramien ingedeeld; de gevel kent weinig tot geen sprongen; eventuele balkons aan de voorgevel zijn meegenomen in het stramien van de gevelindeling en uitgevoerd in gelijke materialen als de rest van het gebouw. Detailaspecten Materialen de materialen zijn gelijk aan de bestaande bebouwing aan de Julianastraat, te weten baksteen, prefab betonelementen en dakpannen. Kleuren het kleurgebruik van de gevels is beperkt, de basis is een donkerrode baksteen; de daken zijn gedekt met een antraciet dakpan. Detaillering er is sprake van een soberheid in details, maar de aanwezige details zijn met veel aandacht ontworpen. gevelindeling details metselwerk dak 10

13