VERSLAG C O M M I S S I E V O O R W E L S T A N D E N M O N U M E N T E N R O T T E R D A M

Transcriptie

1 VERSLAG VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM W O E N S D A G 2 7 s e p t e m b e r Locatie: Het Timmerhuis Halvemaanpassage 90 1 e verdieping, kamer AANWEZIG Commissie: Michel (voorzitter), Bloks, Galema, Ruitenbeek, Molenaar, Van Oort Secretariaat: Pronk, Van den Berg (verslag) Bureau Monumenten: Knibbeler 4 PLANNEN 14:15 15: Putsebocht 21, Feijenoord (1 e behandeling) (20 min) 14:15 omschrijving: Nieuwbouw Kindercampus, CBS de Sleutel ontwerp/opdracht: Lisette Plouvoir en Bart van Kampen (De Zwarte Hond) OLO (conceptaanvraag) 4.2 Stationsplein 45, Centrum (1 e behandeling) (rijksmonument) (20 min) 14:35 omschrijving: Kerstverlichting Groothandelsgebouw ontwerp/opdracht: Wilbert van Oostenbrugge (Pole-led) OMV (conceptaanvraag) 4.3 Berberisweg, Hillegersberg / Schiebroek (1 e behandeling) (20 min) 14:55 omschrijving: Nieuwbouw woningen toelichting: Niels de Vries (Zaak van NN) OLO (conceptaanvraag)

2 PLANNEN 4.1 Putsebocht 21, Feijenoord (1 e behandeling) (20 min) 14:15 omschrijving: ontwerp/opdracht: Nieuwbouw Kindercampus, CBS de Sleutel Lisette Plouvoir (De Zwarte Hond) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect presenteert het voorstel om een deel van de bestaande bebouwing aan de Putsebocht te vervangen voor een nieuwe basisschool. De locatie bestaat uit een ensemble van verschillende monumentale schoolgebouwen, die aan de randen en op de hoeken van het driehoekige plot zijn gesitueerd. Aangegeven wordt dat het uitgangspunt voor de ontwerpgave is aan te sluiten bij dit ensemble. In het midden van de schoolgebouwen en -pleinen wordt een openbare tussenruimte gecreëerd. Tussen de nieuwe school en de Putsebocht wordt een bestaande groenstrook met bomen behouden. Het voorstel voor de basisschool betreft in hoofdopzet twee volumes die in een rechte hoek, gedeeltelijk in elkaar zijn geschoven. Hierdoor ontstaat er een voorplein met een hoofdentree. Rondom het gebouw bevinden zich diverse entrees en speelpleinen. Voor de uitwerking van het gebouw worden verschillende elementen uit de aangrenzende Bloemhofschool op een eigentijdse manier vertaald naar elementen in de gevelopbouw. De hoofdvolumes worden hiermee voorzien van verschillende uitkragende volumes en een spel van repeterende en bijzondere gevelopeningen. Het gebouw wordt voorgesteld met een blokverband metselwerk gevel rondom. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Planmatige stedelijke uitbreidingen Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven passen binnen de architectonische eenheid van het ensemble (in dit gebiedstype het bouwblok of een aantal blokken of gespiegelde wanden). - Bouwinitiatieven (waaronder hoogbouw) zijn in maat en schaal afgestemd op de omliggende bebouwing en de stad als geheel. Verschijningsvorm - Nieuwbouw heeft een bij de omliggende bebouwing passende hoofdvorm. - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid. - Aan- en uitbouwen, dakkapellen, dakopbouwen en andere ingrepen aan het hoofdgebouw zijn in samenhang met de architectonische eenheid ontworpen. - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Het gevelontwerp kent een driedeling (basement, middendeel, gevelbeëindiging) en heeft een afgewogen verhouding open - gesloten die aansluit bij de oorspronkelijke bebouwing. - Vormgeving of accentuering van de hoeken vindt plaats in samenhang met het blok als geheel en met de omringende blokken. - In- en uitspringende delen van de gevel (balkons, erkers en loggia s) blijven ondergeschikt aan de hoofdmassa en maken deel uit van het gevelontwerp. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). 2

3 - Erfafscheidingen zijn van hoogwaardig materiaal en worden zorgvuldig gedetailleerd. - Bij kozijnen zijn de negge (diepte van het raam ten opzichte van het gevelvlak) en de vorm van het kozijn als deel van een reeks van belang. - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie waardeert de intentie om aansluiting te zoeken bij het bestaande ensemble van monumentale schoolgebouwen. Dit uitgangspunt is echter niet goed leesbaar in de planopzet. De opbouw van de in elkaar geschoven volumes heeft geen duidelijke relatie met de aangrenzende, langgerekte volumes met een kap en verbijzonderde koppen. De terugliggende hoek van het nieuwe gebouw en het tussenliggende plein vertellen een ander verhaal dan de aangrenzende gebouwen die op de hoeken juist een stevig accent maken. Daarnaast staan de aangrenzende gebouwen met ommuurde pleinen duidelijk aan de straat, terwijl de behouden groenzone aan de Putsebocht juist een tussenzone creëert. Hiermee wordt het zowel in de situering als in de vormgeving van het schoolgebouw onduidelijk of er wordt gekozen voor aansluiting bij het ensemble of een losstaand en afwijkend element in het groen. De commissie vraagt de architect om aan de hand van de criteria een duidelijke keuze hierin te maken en dit consequent door te zetten in de verdere uitwerking. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal vooralsnog geen positief advies aan het bestuur afgegeven kunnen worden. 3

4 4.2 Stationsplein 45, Centrum (2 e behandeling) (rijksmonument) (20 min) 14:35 omschrijving: ontwerp/opdracht: Kerstverlichting Groot Handelsgebouw Wilbert van Oostenbrugge (Pole-led); Rebecca Sigmond (Groot Handelsgebouw) OMV Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste aanvraag omgevingsvergunning getoetst aan de in de redengevende omschrijving beschreven monumentale waarde. (grondslag: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 2.1, lid 1 onder f) Omschrijving van het plan Het planvoorstel betreft het aanbrengen van tijdelijke kerstverlichting (led-verlichting) op een deel van de gevels van het Groot Handelsgebouw. De aanvraag wordt gedaan voor een periode van vijf jaar. De verlichting en bijbehorende constructie is volledig reversibel en zal elk jaar opnieuw worden aangebracht tijdens de kerstperiode (november januari). Het gebouw is gesitueerd aan het Stationsplein 45 en beschermd als rijksmonument. Het Groot Handelsgebouw geeft aan het monument in de kerstperiode te willen verfraaien in een gezamenlijk streven met de vereniging Rotterdam Central District om van dit gebied een goede verblijfsplek te maken. Met het verlichtingsconcept wil ze de schoonheid van het gebouw en haar bijzondere ondernemerscultuur delen met de buitenwereld. Het Groot Handelsgebouw doet dit op eigen initiatief en met eigen middelen. De verlichting wordt aangebracht op de gevel aan het Stationsplein en wordt overhoeks doorgezet over de eerste drie traveeën van de zijgevels aan Weena en Conradstraat. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de architectonische karakteristieken van het gebouw. Beide afgeronde hoeken van het gebouw worden daarnaast, binnen de kaders, voorzien van gestileerde kerstbomen. Er is een warme lichtkleur voorzien met een witte horizontale afsluiting aan de bovenzijde. Door gebruikmaking van de holle verticale kolommen en de betonnen balkons kan een ingewikkelde draagconstructie achterwege blijven. Het verlichtingsconcept betreft nagenoeg de totale gevelhoogte. De verlichting wordt om praktische redenen (vandalisme) niet aangebracht in de plintzone. Naar aanleiding van een eerder uitgebracht advies op de aanvraag, een reactie daarop van het Groot Handelsgbouw en een daarop volgend gesprek tussen directie Groot Handelsgebouw en voorzitter commissie, zijn een aantal aanpassingen doorgevoerd in het plan dat nu ter advisering wordt aangeboden. Het betreft: - Het toevoegen van lichtelementen boven de entree om deze zo meer te accentureren; - Het binnen de kaders opnemen van de op de gevelhoeken voorgestelde kerstbomen; - Het doortrekken van de horizontale lijn op de 7 e verdieping, zijde Conradstraat om zo meer aansluiting te krijgen en de assymmetrie beter te benadrukken; - De balkons worden nu aan de onderzijde voorzien van elementen om v - lakverdeling en de gevelritmiek te behouden. - De afsluitende witte laag op de 7 de verdieping loopt nu door naar de karakeristieke dakspanten, waarmee meer vorm, diepte en hoogte wordt nagestreefd. Reactie van de commissie op de aangepaste aanvraag omgevingsvergunning, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie geeft aan dat het er bij beoordeling van deze aanvraag in eerste instantie om moet gaan of het beschermde monument fysiek nadelen van de voorgestelde wijzigingen zal ondervinden. Tevens acht zij het van belang dat wijzigingen de beeldwaarde van het monument ondersteunen. De commissie bedankt de aanvrager voor het overnemen van een aantal suggesties waardoor het geheel in haar ogen een rustiger beeld oplevert en de structuur van het gebouw (nog) beter zichtbaar kan worden gehouden. Met het aangepaste plan zijn de eerdere bezwaarpunten van de commissie dan ook weggenomen. Tevens constateert de commissie dat de constructieve dragers van het verlichtingsconcept zonder schade aan het monument kunnen worden aangebracht en jaarlijks ook weer worden verwijderd, waardoor het monument niet in haar karakteristiek wordt benadeeld. Wel vraagt de commissie aandacht voor de toe te passen lichtkleur. Ze verzoekt de aanvrager om deze net zo warm te houden als op de getoonde renderings. Conclusie De commissie constateert dat er in de aanvraag omgevingsvergunning in voldoende mate rekening wordt gehouden met de monumentale waarde van het rijksmonument. Het advies aan het bestuur is daarom positief ten aanzien van het afgeven van de omgevingsverguning voor de activiteit Handelingen met gevolgen voor beschermde monumenten, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 2.1, lid 1 onder f. 4

5 4.3 nabij Berberisweg 332, Hillegersberg / Schiebroek (1 e behandeling) (20 min) 14:55 omschrijving: toelichting: Nieuwbouw woningen Niels de Vries (Zaak van NN) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect presenteert het voorstel voor de nieuwbouw van een appartementengebouw, met een achterliggende rij eengezinswoningen en een kinderdagverblijf. Het appartementen gebouw is aan het Schiebroeksepark gesitueerd en wordt deels op een bestaande ondergrondse parkeergarage gebouwd. Het volume bestaat uit een schijf met galerijen aan de parkzijde, die een verspringing maakt ter plaatse van de onderliggende garage. Aan de buitenzijde zijn twee trappenhuizen afleesbaar, die op de kop en in het midden van de schijf zijn geplaatst. De voorgevel bestaat uit metselwerk schijven en kaders, betonnen galerijen met glazen balustrades en donkere horizontale delen in de puien. De kopgevels bestaan uit metselwerk voorzien van verticale openingen, de achtergevel is voorzien van balkons in glas en in metselwerk. De achterliggende eengezinswoningen zijn voorgesteld met overeenkomstige materialen, en zijn met het appartementengebouw verbonden door middel van een metselwerk wand. Ze bestaan uit twee lagen met een donkere kap, waarbij de gevel op de verdieping is uitgevoerd in donker horizontale delen. Op één van de woningen is een verbijzondering aangebracht door een metselwerk opbouw die door het zadeldak steekt. Het kinderdagverblijf is opgebouwd vanuit een woningbouwtypologie, in verband met een mogelijke latere transformatie. Deze bestaat uit een metselwerk gevel met een afgeschuinde kap aan de voorzijde, en verspringende terrassen aan de achterzijde. De koppen zijn opgebouwd uit metselwerk zonder gevelopeningen. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Tuindorpen Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven passen binnen de architectonische eenheid van het ensemble (in dit gebiedstype gevormd door rijen woningen), blijven daaraan ondergeschikt en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven (waaronder hoogbouw) zijn in maat en schaal afgestemd op de omliggende bebouwing en de stad als geheel. Verschijningsvorm - Nieuwbouw heeft een bij de omliggende bebouwing passende hoofdvorm. - Nieuwbouw heeft een heldere en eenvoudige hoofdvorm. - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid. - Bijgebouwen zijn herkenbaar als op zichzelf staande volumes en zijn ondergeschikt aan het hoofdgebouw. - Aan- en uitbouwen, dakkapellen, dakopbouwen en andere ingrepen aan het hoofdgebouw zijn in samenhang met de architectonische eenheid ontworpen. - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - De koppen van een woningrij, aan het plein of op de hoek van de straat worden verbijzonderd. - Ingrepen aan de gevel, waaronder nieuwe balkons en luifels of winkelpuien, passen binnen de structuur, maat en schaal van het hoofdgebouw. - Bindende elementen binnen een gevelwand (dakvlak, gootlijn, ingangspartijen, schoorstenen, balkonstroken e.d.) blijven bij verbouw in stand of sluiten bij nieuwbouw aan op het bestaande. - Ritmerende elementen zoals voordeuren, vensters en schoorstenen zijn bij vervanging per architectonische eenheid gelijk of krijgen tenminste dezelfde vormentaal. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. - Gebouwde erfafscheidingen zijn onderdeel van de architectonische eenheid. - Het duidelijke onderscheid tussen privégroen en (groene) openbare ruimte blijft intact, voor zover mogelijk met behoud van de oorspronkelijke groene of gebouwde erfafscheidingen en voortuinen. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. 5

6 - Detaillering is ambachtelijk en benadrukt het kleinschalige karakter van de bebouwing. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing (vooral baksteen, hout en zink) en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Erfafscheidingen zijn van hoogwaardig materiaal en worden zorgvuldig gedetailleerd. - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie geeft aan dat het een uitdagende locatie betreft door de complexe samenkomst van de omliggende tuindorp bebouwing, de bestaande parkeergarage en de afwijkende, hoge bebouwing. De keuze voor het grote volume aan het park en de achterliggende, lage bebouwing is hierbij goed voorstelbaar. Door deze verschillende typologieën door middel van materialisering en een doorlopende wand aan elkaar te koppelen is echter veel minder voor de hand liggend. Appartementengebouw De architect heeft gekozen voor een verspringing in het volume die de hoofdvorm doorbreekt, terwijl de criteria vragen om een heldere en eenvoudige hoofdvorm, met een consequent gevelontwerp. De uitwerking van de voorgevel is onrustig door die verspringing, de positionering van de trappenhuizen en de vele vlakverdelingen. De commissie doet de suggestie te onderzoeken of beide trappenhuizen op de koppen geplaatst kunnen worden, om zo tot een evenwichtiger gevelbeeld en levendigere straathoeken te komen. Daarnaast zullen de gevels door het donkere gevelmateriaal, in het bijzonder achter de galerijen aan de noordzijde, een zeer sombere uitstraling krijgen. Eengezinswoningen De eengezinswoningen sluiten in volume goed aan bij de bebouwing aan De Villeneuvestraat en het overige deel van de Berberisweg. De donkere gevelbekleding maakt de woningen echter zeer gedrukt en sluit niet goed aan bij de lichtere materialisering van het omliggende tuindorp. Daarnaast is het kenmerk van de tuindorpen dat verbijzonderingen op de koppen plaatsvinden, terwijl deze aan de voorzijde van het blok is voorgesteld. Kinderdagverblijf De gekozen woningbouwtypologie met een afgeschuind dak en verschillende terrassen sluit niet aan bij de eengezinswoningen. De kopse kanten van het blok zijn volledig dicht wat zeer ongewenst is binnen het gebiedstype. De commissie vraagt zich af waarom er niet gekozen is voor een kinderdagverblijf, vormgegeven als bijzonder element in het binnengebied, dat later getransformeerd kan worden tot een woonbestemming. Op dit moment is er gekozen voor de omgekeerde redenatie. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal vooralsnog geen positief advies aan het bestuur afgegeven kunnen worden. 6