VERSLAG. VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM. W O E N S D A G 1 6 a u g u s t u s 2017

Transcriptie

1 VERSLAG VERGADERING van de COMMISSIE VOOR WELSTAND EN MONUMENTEN ROTTERDAM W O E N S D A G 1 6 a u g u s t u s 2017 Locatie: Het Timmerhuis Halvemaanpassage 90 1 e verdieping, kamer AANWEZIG Commissie: Michel (voorzitter), Bloks, Galema, Molenaar, Diederen, Ruitenbeek, Van Oort Secretariaat: Pronk, Van der Klauw (verslag), Pennock (gedeeltelijk) Bureau Monumenten: Koudijs (gedeeltelijk) 5 BOUWPLANNEN (openbaar) 16:00 17: Binnenrotte 192, Centrum (1 e behandeling) (20 min) 16:00 omschrijving: Transformatie PTT gebouw naar woningen, kantoren en horeca ontwerp/opdracht: Jeroen Schipper (JSA) OLO (conceptaanvraag) 5.2 Zuidplein 54, Charlois (1 e behandeling) (20 min) 16:20 omschrijving: Gevelwijziging kantoorgebouw ABN AMRO ontwerp/opdracht: Jasper Overkleeft (T&W architecten en adviseurs) OLO (conceptaanvraag) 5.3 Westzeedijk 507, Delfshaven (3 e behandeling) (rijksmonument) (30 min) 16:40 omschrijving: Oceaanhuis: herbestemming naar woningen, incl. optopping ontwerp/opdracht: Robert Winkel (Mei architecten) OLO (conceptaanvraag) 5.4 Aanwijzingsverzoek (1 e behandeling) (10 min) 17:10 omschrijving: Adviesvraag op aanwijzing tot gemeentelijk monument van 18 objecten toelichting: Denise Güth (Bureau Monumenten)

2 PLANNEN (openbaar) 5.1 Binnenrotte 192, Centrum (1 e behandeling) omschrijving: ontwerp/opdracht: Transformatie PTT gebouw naar woningen, kantoren en horeca Jeroen Schipper (JSA) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect toont het plan voor de herbestemming van de al lange tijd leegstaande vleugel van het PTT gebouw aan de Binnenrotte. Voorgesteld wordt om de begane grond te transformeren naar horeca, de eerste en tweede verdieping naar kantoren (in de toekomst mogelijk woningen) en de derde en kap verdieping naar woningen. Om dit mogelijk te maken wordt een aantal ingrepen voorgesteld. Op de begane grond worden op vier plekken entreepartijen toegevoegd. Op de verdiepingen worden kleine balkons met openslaande deuren voorgesteld. In de kap worden dakterrassen gerealiseerd en optioneel hoge, smalle dakkapellen. Daarnaast wordt nader gestudeerd op het inpassen van zonnepanelen op een wijze waarop deze zo min mogelijk opvallen. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Centrummix Welstandsniveau: Bijzonder Relevante criteria Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Ingrepen aan de gevels behouden de karakteristieken van de oorspronkelijke gevelindeling (bijvoorbeeld weefgevel met vervlochten horizontaliteit en verticaliteit). - Ingrepen aan de gevel, waaronder nieuwe balkons en luifels of winkelpuien, passen binnen de structuur, maat en schaal van het hoofdgebouw. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. Materiaal, kleur en detaillering - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Toepassing van hoogwaardige materialen en detaillering in overeenstemming met de hoge centrumambities. - Materiaal en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en van gelijke kwaliteit (vervanging van gevelonderdelen conform het origineel). - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave en gaat uit van richtlijnen zoals verwoord in het Lichtplan Rotterdam. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Daken die zichtbaar zijn vanuit de omliggende bebouwing krijgen dezelfde kwaliteit als de gevel en worden ingericht als groene daken (of op andere wijze aantrekkelijk vormgegeven). - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie reageert enthousiast op het initiatief van de functieverandering maar is niet overtuigd van het getoonde ontwerp. Zij meent dat met de voorgestelde ingrepen het oorspronkelijke karakter van het gebouw in te grote mate wordt aangetast. Het heldere, ingetogen en abstracte gevelbeeld valt door de veelheid aan kleine toevoegingen uiteen. Daarnaast ontstaat door de wijze waarop deze toevoegingen nu ingepast zijn een ongewenste verticale parcelering in de gevel. Het is simpel gezegd of het gebouw wordt opgeknipt in een reeks pandjes. Dit komt met name door de dakkappelen maar ook door de wijze waarop de entreepartijen op de begane grond zijn ingepast. De commissie vraagt de architect een stap terug te doen en te kijken of ook met grotere gebaren, in plaats 2

3 van een optelling van elementen, de gevel van het gebouw geschikt gemaakt kan worden voor wonen. Verder mist de commissie de samenhang met het andere deel van het gebouw. Ook is het van belang dat bij de herbestemming het ensemble niet uiteen valt. De commissie vraagt om ook de andere vleugel mee te nemen in de tekeningen en impressies zodat deze in samenhang beoordeeld kunnen worden. De commissie acht het openen van de zijgevel zeker voorstelbaar en van meerwaarde voor het omliggende openbare gebied. Maar ook hier geldt dat de wijze waarop dat nu wordt voorgesteld de commissie nog niet overtuigt. Verder vragen de criteria om uitnodigende en kwalitatief hoogwaardige entreepartijen. De commissie meent dat het plan op dit punt nog kan verbeteren. De commissie geeft voor wat betreft de zonnepanelen mee dat deze zo onopvallend mogelijk moeten worden ingepast. De commissie wordt graag in een volgend overleg geïnformeerd over de wijze waarop in het ontwerp omgegaan wordt met stalling van fietsen en vuilopslag. Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal vooralsnog geen positief advies aan het bestuur afgegeven kunnen worden. 3

4 5.2 Zuidplein 54, Charlois (1 e behandeling) omschrijving: ontwerp/opdracht: Gevelwijziging kantoorgebouw ABN AMRO Jasper Overkleeft (T&W architecten en adviseurs) OLO (conceptaanvraag) Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de conceptaanvraag getoetst aan redelijke eisen van welstand op basis van de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: Bouwverordening Rotterdam artikel 9.1 en artikel 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan De architect presenteert het plan voor de gevelrenovatie van het ABN AMRO kantoor aan het Zuidplein. Het bestaande kantoor wordt anders ingericht vanwege nieuwe werkwijze en wordt hierdoor kleiner. De overige ruimte zal worden verhuurd aan derden. Verduurzaming van de gevel is een van de belangrijke uitgangspunten. Voorgesteld wordt om voor de bestaande gevel een isolatiepakket aan te brengen. De nieuwe gevelafwerking bestaat uit een patroon van keramische beplating en keramische lamellen in terracotta tinten. Het gebouw maakt geen onderdeel uit van het Hart van Zuid project maar sluit hier wel direct op aan. Beleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Stedelijke knooppunten Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Verschijningsvorm - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - Ingrepen aan de gevel, waaronder nieuwe balkons en luifels of winkelpuien, passen binnen de structuur, maat en schaal van het hoofdgebouw. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. - Beganegrondgevels aan de openbare ruimte hebben een bij de situatie passende openheid. In woon-, winkel-, en kantoorgebieden zijn dichte (bergings-)gevels aan de straat ongewenst. Materiaal, kleur en detaillering - Kleuren zijn terughoudend en afgestemd op de omliggende bebouwing. - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Daken die zichtbaar zijn vanuit de omliggende bebouwing krijgen dezelfde kwaliteit als de gevel en worden ingericht als groene daken (of op andere wijze aantrekkelijk vormgegeven). - Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave en gaat uit van richtlijnen zoals verwoord in het Lichtplan Rotterdam. - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. Reactie van de commissie op de ingediende conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie begrijpt de wens tot revitalisering van de bestaande gevel maar geeft aan dat het ontwerp dat nu getoond wordt haar niet overtuigt. In deze veranderende omgeving waar met het initiatief Hart van Zuid de ambities hoog zijn, vraagt een dergelijke transformatie om afstemming. Met de toekomstige ontwikkelingen in het achterhoofd maar ook gezien het kleur- en materiaalgebruik van de omliggende bebouwing, acht de commissie het gekozen gevelmateriaal en de kleur niet passend. Vanuit de criteria wordt afstemming met omliggende bebouwing verlangd. Hiervan lijkt nu nog geen sprake te zijn. Daarnaast vraagt de commissie aandacht voor het entreegebied en de openheid van de begane grondgevel. Vanuit de criteria worden kwalitatief hoogwaardige en uitnodigende entreepartijen verlangd. Ook vragen de criteria om zoveel mogelijk openheid op de begane grond. De commissie meent dat het plan op deze punten nog zou kunnen verbeteren. Ook worden vragen gesteld over het parkeerterrein en de inrichting ervan. Hoe sluit het parkeerterrein aan op het nieuwe inrichtingsplan? De commissie verzoekt de architect en eigenaar dringend om in contact te treden met de afdeling Stedenbouw. 4

5 Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. Op een definitieve aanvraag overeenkomstig het nu voorliggende plan zal een negatief advies aan het bestuur afgegeven worden. 5

6 5.3 Westzeedijk 507, Delfshaven (3 e behandeling) (rijksmonument) omschrijving: Oceaanhuis: herbestemming naar woningen, incl. optopping ontwerp/opdracht: Robert Winkel (Mei architecten) OLO Toetsingskader De commissie voor Welstand en Monumenten heeft de aangepaste en verder uitgewerkte conceptaanvraag getoetst aan de in de redengevende omschrijving beschreven monumentale waarde. (grondslag: Wet algemene bepalingen omgevingsrecht 2.1, lid 1 onder f) Daarnaast is de conceptaanvraag getoetst aan de criteria zoals omschreven in de Welstandsnota Rotterdam. (grondslag: art. 9.1 van de Bouwverordening Rotterdam en art. 10 van het reglement van orde) Omschrijving van het plan Naar aanleiding van de behandeling van het plan in de commissievergadering van 31 mei jl. is het plan verder uitgewerkt en op een aantal punten aangepast. Tijdens de voorgaande behandeling is aangegeven dat de commissie een complete restauratievisie miste en dat de vormgeving en hoogte van de dakopbouw de commissie nog niet overtuigde. Terwijl de commissie wel mogelijkheden zag in het ontwerp dat op 8 februari werd getoond. In de tussentijd is de restauratievisie verder uitgewerkt en is het plan aan de hand daarvan op een aantal punten aangepast. Op hoofdlijnen komt het er op neer dat het gebouw altijd in beweging is geweest en daarom een stapeling van tijdlagen is geworden. Het ontwerpteam acht juist het feit dat het gebouw altijd onderhevig is geweest aan veranderingen zeer waardevol. De eerstvolgende verandering betreft de transformatie naar wonen. Alle tijdslagen worden daarom gewaardeerd. Wel wordt gekeken naar verstorende elementen zoals de luifels aan de entrees en de later aangebrachte liftomkleding van de goederenlift in het atrium, voorgesteld wordt om deze te verwijderen. Ook levert een aantal elementen in het gebouw een conflict op met de herbestemming waaronder: de lift in het atrium, de lichtstraten in het daklandschap en het glas in de dakkap van de lichthof. In de presentatie laat de architect zien hoe hier mee omgegaan wordt. Een grote wijziging in het plan betreft de buitengevel van het monument. De oorspronkelijke schokbetonnen kozijnen met stalen ramen zullen behouden blijven, wel wordt voorgesteld om draaiende delen toe te voegen. Hiervoor zal een mock-up gemaakt worden op locatie. In de presentatie is een aantal beelden toegevoegd waarmee de impact van de dakopbouw beter te beoordelen is vanuit het omliggende gebied. De dakopbouw bestaat nog steeds uit vier bouwlagen, wel is de hoogte met 1,1 meter gereduceerd. De bovenste laag is een setback, uitgevoerd met een glazen gevel. De twee tussenlagen worden voorzien van een messingkleurige sluier van vaste en beweegbare delen, de hoeken van deze twee lagen zijn afgerond. Welstandsbeleid (Welstandsnota Rotterdam) Gebiedstype: Planmatige stedelijke uitbreidingen Welstandsniveau: Regulier Relevante criteria Ruimtelijke inpassing - Bouwinitiatieven houden de stedenbouwkundige structuur herkenbaar en verstoren deze niet. - Bouwinitiatieven passen binnen de architectonische eenheid van het ensemble (in dit gebiedstype het bouwblok of een aantal blokken of gespiegelde wanden). Verschijningsvorm - Uitgangspunt voor bouwinitiatieven is de samenhang binnen de architectonische eenheid - Het gevelontwerp is consequent en goed van verhouding, en qua indeling en plasticiteit afgestemd op de omliggende bebouwing. - In- en uitspringende delen van de gevel (balkons, erkers en loggia s) blijven ondergeschikt aan de hoofdmassa en maken deel uit van het gevelontwerp. - Entreegebieden van gebouwen, inclusief luifels en logo s, zijn uitnodigend en kwalitatief hoogwaardig vormgegeven. Materiaal, kleur en detaillering - Materiaal, kleur en detaillering ondersteunen de verschijningsvorm op samenhangende wijze. - Materialen en detaillering zijn afgestemd op die van de oorspronkelijke bebouwing en kwalitatief ten minste gelijkwaardig daaraan. - Materialen en detaillering worden zo gekozen dat veroudering en weersinvloeden geen negatieve gevolgen hebben voor het uiterlijk. - In woon-, kantoor- en winkelgebieden zijn detaillering en materiaalgebruik van de beganegrondgevel aan de straatzijde (met name rond de entree) van hoge kwaliteit (rijker en expressiever). - Zonwerend glas of folie op glas verhinderen de visuele relatie tussen binnen en buiten niet. - Ventilatieroosters zijn niet zichtbaar of architectonisch ingepast in het gevelontwerp. 6

7 Reactie van de commissie op de gewijzigde conceptaanvraag, de beelden zoals toegelicht, en de nabespreking De commissie spreekt haar waardering uit over de gemaakte stappen in het proces en de heldere aanpak, geredeneerd vanuit de waarden van het rijksmonument. De benadering waarbij alle tijdlagen worden gewaardeerd en de transformatie naar woongebouw een nieuwe tijdlaag vormt, overtuigt de commissie. Op de stappen die zijn gezet met betrekking tot het behoud van de kozijnen reageert de commissie dan ook heel enthousiast. Voor elk waardevol onderdeel van het rijksmonument dient eenzelfde zorgvuldige afweging gemaakt te worden. Deze zorgvuldige afweging en de ingestoken aanpak mist zij bij de omgang van de goederenlift in het atrium, zeker nu is gebleken dat de lift uit 1950 hier nog achter schuilt en van hoge monumentwaarde is. Het voorstel om de lift geheel te verwijderen strookt naar mening van de commissie niet met restauratievisie. Hetzelfde geldt voor de lichthoven waarvan voorgesteld wordt om deze te verkleinen. De commissie vindt dat dit afbreuk doet aan de heldere aanpak. Kan hier in de plattegrond van de woning niet anders mee omgegaan worden? Zo zullen zich wellicht nog meer vraagstukken voordoen bij de verdere uitwerking van het plan. Hoe wordt bijvoorbeeld omgegaan met de trappen en liften die doorgaan naar het nieuwe deel? Hoe grijpt dit in op de monumentale waarde van de trappenhuizen? De commissie vraagt om bij elk onderdeel een zuivere afweging te maken die strookt met de ingestoken restauratievisie. Voor wat betreft de dakopbouw geeft de commissie, in lijn met haar vorige reactie, aan dat deze denkbaar is maar wel dat dit vanuit het monument geredeneerd een hele heldere, abstracte toevoeging moet zijn. Voor wat betreft de gevel van de twee tussenlagen is hier een overtuigend middel voor gevonden die het abstracte karakter waarmaakt. Echter meent de commissie dat de terugliggende vierde laag met glazen gevel en glazen balustrade deze helderheid juist weer ontkracht. De commissie meent dat vanuit het monument geredeneerd één heldere dakopbouw voorstelbaar is. Het is aan de afdeling Stedenbouw om zich uit te spreken over de hoogte van de opbouw. Ten slotte vraagt de commissie aandacht voor de Julianazaal. Zij vraagt of het wel een realistisch idee is om hier een woning van te maken? Zou een andere functie hier niet beter passen? Conclusie De commissie vraagt aandacht voor de bovengenoemde opmerkingen en vragen. Zij ziet de architect graag in een volgende vergadering terug met een plan dat hier antwoord op geeft. 7

8 5.4 Aanwijzingsverzoek (1 e behandeling) omschrijving: toelichting: Adviesvraag op aanwijzing tot gemeentelijk monument van 18 objecten Denise Güth (Bureau Monumenten) Toelichting Het college van Burgemeester en Wethouders heeft aangegeven de komende jaren elk jaar 20 objecten te willen toevoegen aan de gemeentelijke monumentenlijst. Deze objecten maken onderdeel uit van een eerder samengestelde selectielijst. Om te komen tot goede prioriteiten en inhoudelijke discussie is door bureau Monumenten en Cultuurhistorie een samenwerkingsverband aangegaan met de in Rotterdam opererende erfgoedpartijen Roterodamum, Heemschut en het Cuypersgenootschap. De tweede tranche, van 18 objecten, is nu onderzocht en beschreven en de redengevende omschrijvingen liggen nu ter advisering voor aan de commissie. Vanuit de commissie heeft de Werkgroep Monumenten het proces begeleid en de opmerkingen op de structuur en de inhoud van de beschrijvingen worden momenteel verwerkt. Het advies van de commissie zal straks onderdeel uitmaken van het voorstel aan het college van BW om de objecten definitief aan te wijzen als gemeentelijk monument. Adressenlijst van de desbetreffende 18 objecten: 1. Beukendaal 2-6 (Feijenoord) Heilige Kruisvindingskerk en voormalige pastorie, Breeplein 1 (Feijenoord) Breepleinkerk, Boompjes/Maaskade (Centrum/Feijenoord) bruggenhoofden van de Oude Willemsbrug, Charloisse Kerksingel 2 (Charlois) voormalig Raadhuis van Charlois, Delftweg 94b (Overschie) Villa Maria, circa Duinweg 39 (Hoek van Holland) Villa Calorama, Grondherenstraat 62 (Charlois) voormalige Schippersschool Waalhaven, Havenstraat 9 (Delftshaven) voormalig koffiehuis met bovenwoning, Havenstraat 11 (Delftshaven) voormalige winkel van stoom distilleerderij en likeurstokerij Hellebrekers met bovenwoning, Havenstraat 13 (Delftshaven) voormalige sigarenhandel met bovenwoning, Kandelaarweg 110 (Overschie) voormalig poldergemaal met woonhuis, Maaskade 127 (Feijenoord) voormalig kantoor van de Rijnrederij W. van Driel s Stoomboot- en Transportonderneming N.V., circa Oranjeboomstraat (Feijenoord) voormalig schoolgebouw met schoolmeesterwoning, Rotterdamse Rijweg 86 (Overschie) Villa Zonnewijk, Vestastraat (Charlois) voormalig Jonggezellenhuis, West-Sidelinge 184 (Overschie) Rioolgemaal, Westzeedijk (Centrum) Parkflat,

9 18. Willem Buytewechstraat 45 (Delftshaven) voormalige Hogere Zeevaartschool De Machinist, Reactie van de commissie op de voorgenomen aanwijzingen De commissie ondersteunt de monumentenaanwijzing van de nu voorgestelde 18 objecten. 9