Consulent Natuurlijke Gezondheid. Leef natuurlijk Proefles

Transcriptie

1 Consulent Natuurlijke Gezondheid Leef natuurlijk Proefles

2 Hoofdstukken lesmap Deze proefles bestaat uit een gedeelte van hoofstuk 1 en een gedeelte van hoofdstuk 4 uit de lesmap van jaar 1. Hoofdstuk 1 is een inleidend hoofdstuk waarin de verschillende concepten van de opleiding worden toegelicht. Gedurende de opleiding worden verschillende orgaansystemen behandeld, in het tweede deel van de proefles wordt een gedeelte van hoofdstuk 4 weergegeven waarin de lever en de gal worden behandeld. De lesmap van de opleiding Consulent Natuurlijke Gezondheid jaar 1 is opgebouwd uit de volgende hoofdstukken: 1 Kennismaking en inleiding concepten 2 Orgaansystemen naar de vier concepten 3 Spijsverteringskanaal 4 Lever en gal 5 Urinewegstelsel 6 Luchtwegen 7 Secundaire outputorganen: huid en geslachtsorganen 8 Protocol en advies 9 Praktijkdag aarde en vuur 10 Consulent training 11 Presenteren advies 12 Praktijkdag: lucht 13 Hoe word ik een succesvol consulent? 14 Praktijkdag: water 15 Examen

3 Open dag Je bent van harte welkom om ons te bezoeken op de open dag. Laat je inspireren en maak kennis met de opleiding Consulent Natuurlijke Gezondheid. Daarnaast kun je tijdens deze dag presentaties van andere opleidingen bijwonen en gedurende de hele dag kennismaken met medewerkers en docenten van Sonnevelt, lesmateriaal inkijken en je laten adviseren door onze studiecoach. Kijk hier voor actuele data van de open dagen en meld je aan! 3 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

4 1 Kennismaking en inleiding concepten 1.1 Leerdoelen - De student kent het beroepsprofiel van de Consulent Natuurlijke Gezondheid. - De student kan het beroep van de Consulent Natuurlijke Gezondheid plaatsen ten opzichte van een natuurgeneeskundig therapeut. - De student weet wat holisme is en kent de vier niveaus waarin we de mens onderscheiden in deze jaartraining. - De student kent het concept van input, verwerking en output en weet waarom er meer nadruk ligt op de output. - De student kent de vier natuurkwaliteiten, de vier elementen en de vier temperamenten. - De student kent de sleutelwoorden bij de natuurkwaliteiten. - De student kent het actie-reactiepatroon. - De student kent de visie op gezondheid die gekozen is voor deze training. - De student kan de concepten input, verwerking, output, het denkkader van de vier natuurkwaliteiten én de visie op gezondheid koppelen. - De student weet wat een portfolio is en heeft aan het eind van de opleiding zijn proces tot consulent hier in vormgegeven. 1.2 Portfolio Je hebt gekozen voor de opleiding Consulent Natuurlijke Gezondheid waar het studieproces als een dynamisch geheel wordt gezien en waarin leren centraal staat. Leren is het verrichten van inspanningen om leerdoelen te halen. De vakinhoudelijke leerdoelen staan omschreven in het onderwijsprogramma. Daarnaast bepaal en ontwikkel je persoonlijke leerdoelen binnen de opleiding, gerelateerd aan het vak. Docenten en medestudenten ondersteunen en sturen je daarbij, een proces van leren van en met elkaar. Het doel van het portfolio - Een instrument waarin de voortgang en stadia van je leerproces en studieproducten zichtbaar zijn gemaakt, nodig bij voortgangs- en evaluatiegesprekken en om jezelf en de docenten van informatie te voorzien. - Relevant studiemateriaal verzamelen waarmee je verantwoordt en aantoont welke doelen je hebt bereikt. - Een documentatie van professionele groei. - Een documentatie van je leerproces als consulent. 4 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

5 Gebruik van je portfolio - JIJ bent de eigenaar van jouw portfolio. - Je bent zelf verantwoordelijk voor je studie, je leerproces en je portfolio. - Deze map functioneert als communicatiemiddel en overzicht van je studievoortgang bij alle persoonlijke gesprekken. - Omdat deze map je onderwijsproces zichtbaar maakt, is het nodig om alles wat je verzamelt van datum en naam te voorzien. - De map maakt je leerdoelen en proces inzichtelijk en is een toetsing of je aan je opleidingseisen hebt voldaan. - Jouw portfolio heb je bij je voor: - gebruik in de colleges - voor het bijhouden van ingeleverde opdrachten - ter inzage bij geplande gesprekken - bewaren van de voorbereiding en de verslagen van de gesprekken. Het is JOUW persoonlijke portfolio: zorg ervoor dat deze map JOU representeert. Blijf hierin trouw aan jezelf! 1.3 Kennismaking en beroepsprofiel Kennismakingsoefeningen - Opwarmingsoefeningen: 1. rekken en strekken, 2. armen rondwieken voor- en achterom, 3. hoofd en schouders losdraaien, 4. pruimen plukken, voor, achter, rechts links boven en onder, 5. 3x rug afrollen op ritme van uitademing en opbouwen op ritme van inademing. 6. elkaars rug bekloppen. - Op alfabet gaan staan op voornaam en in rondje naam zeggen vooruit en achteruit en achternaam idem. Daarna zegt de buurvrouw/man je naam etc. - Handen voelen: binnenring en buitenring gaan staan, naar elkaar gericht. # Binnenring doet 3 passen rechtsom en buitenring doet 3 passen linksom. Ogen dicht, niet praten, enkel 5 minuten voelen hoe de handen van de ander voelen. Begeleider controleert of ieder een partner heeft gevonden. Na 5 minuten herhalen vanaf #. Dit in totaal 3x. Daarna met ogen open de gevoelde handen terugzoeken. - Binnen: tekening maken van de mijlpalen in je leven die er tot nu toe zijn geweest en belangrijk waren om tot de beslissing te komen om de opleiding te volgen. Hiervoor individueel 20 minuten. In kringgesprek iedere persoon 5 minuten om zijn tekening/levenslijnverhaal aan elkaar te vertellen. - Uitnodiging trek een kaart en deel een kaart uit. - Leerdoel delen: 1. Wat kom je brengen? 2. Wat kom je ontvangen? - Ga in volgorde staan vanaf wanneer jij je aangemeld hebt voor de opleiding. - Ga in volgorde van leeftijd. Alleen doe dit zonder iets te zeggen 5 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

6 Beroepsprofiel Consulent Natuurlijke Gezondheid Het is het belangrijkste dat er is.gezondheid! Maar hoe blijven we gezond? De laatste jaren zien we dat mensen steeds meer eigen verantwoordelijkheid willen nemen voor hun gezondheid. Ook zien we de vraag naar natuurlijke middelen en voeding toenemen. Dit is logisch in een samenleving waarin duurzaamheid voorop staat. Toch weten niet veel mensen hoe ze hun gezondheid op een natuurlijke manier optimaal moeten houden. In deze studie leer je hoe je mensen met deze vraag kunt helpen. Je wordt opgeleid tot consulent Natuurlijke Gezondheid met een eigen praktijk. Je geeft adviezen tot het behoud en de preventie van de gezondheid met behulp van leefstijladviezen, oefeningen, natuurlijke middelen en voeding. Je leert dat naast een gezonde input, zoals gezonde voeding en leefwijzen, ook een gezonde output belangrijk is, zodat het lichaam en de psyche zich kunnen ontdoen van producten die niet meer noodzakelijk zijn. In de ziel van de natuur, vind je de natuur van je ziel Doelen: - De consulent kan de cliënt adviseren met als doel het behoud en de preventie van de gezondheid. De advisering is preventief tegen ziekten, maar geldt niet voor ziektebestrijding! - De consulent kan adviezen geven voor gezonde input en output op het gebied van leefstijl en voeding. - De consulent kan de cliënt adviseren in ontstressen door de input en output te optimaliseren. - De consulent kan werken met drie concepten. - De consulent kan aan de hand van een protocol een gezondheidsadvies opstellen. - De consulent bevordert een duurzamer leven waardoor de cliënt in zijn keuzes een betrokkenheid laat zien voor de samenleving. - De consulent kan passie, inspiratie en enthousiasme laten zien voor het beroep. - De consulent heeft een lerende houding met als doel zijn cliënt optimaal te blijven adviseren. - De student kan aan het eind van het opleidingstraject in het examengesprek twee gezondheidsadviesplannen onderbouwen en verdedigen. 1.4 Holisme Holisme (Grieks: holon = het geheel) staat voor het bewustzijn dat in het geheel de delen wel te onderscheiden zijn, maar als een deel eenmaal van het geheel wordt afgescheiden, zowel het deel als het geheel onherroepelijk is veranderd. Een deel dat onderscheiden wordt, bevat de eigenschappen van het geheel; een deel dat afgescheiden wordt, heeft een wezenlijk andere relatie tot het geheel waar het voorheen bij hoorde. Dit bewustzijn houdt in dat de eigenschappen van het geheel niet kunnen worden teruggebracht tot de eigenschappen van de samenstellende delen wanneer deze delen afgescheiden worden bestudeerd. Holisme staat voor het geheel. (En Simpel en Complex, R. Koenders en E. Tenhagen 2009) 6 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

7 De mens kan in veel delen onderscheiden worden. In deze jaartraining wordt gewerkt met de volgende niveaus: 1.5 Input, verwerking, output All organisms encounter a specific kind of environment from the moment the are born. And every one of them has to be able to perceive that environment, take in information about it, and process that information in order to survive. There are no organisms that can or do exist in complete isolation from their environment and there never can be. Stephen Harrod Buhner De mens moet open staan voor prikkels uit de omgeving en deze kunnen ontvangen (beweging naar Warm en Vocht), deze prikkels kunnen verwerken (beweging naar Droog en Koud) en de producten die na verwerking niet meer nodig zijn, kunnen afvoeren (beweging naar Warm en Vocht) Input, verwerking en output naar de verschillende niveaus Open staan voor de omgeving is nodig om prikkels te ontvangen waarmee we gevoed worden. Ook hierin kunnen alle niveaus worden onderscheiden: fysiek, psychisch (emotioneel en mentaal), sociaal en spiritueel. Voorbeelden van input zijn: voedsel, drank, zuurstof, communicatie, contacten, inspiratie, enzovoorts. Deze input is nodig om op gang te komen of te blijven (brandstoffen) en om te bouwen en te groeien (bouwstoffen). Hiervoor is het noodzakelijk om voeding te kunnen verwerken of, anders gezegd, eigen te maken, zodat het ook iets voor dat organisme kan betekenen. Voor een verwerkingsproces is naast input ook output nodig. Immers, als de producten die bij de verwerking vrijkomen niet meer nodig zijn voor het organisme moeten deze afgevoerd worden om te voorkomen dat het organisme dichtslibt en tot stilstand komt. Ook hierin kunnen alle niveaus worden onderscheiden. Voorbeelden van output zijn: ontlasting, urine, adem, zweet, talg, traanvocht, oorsmeer, snot, menstruatiebloed, witte vloed, sperma, niezen, huilen, lachen, praten, schreeuwen, enzovoorts. 1.6 Concept: De natuurkwaliteiten Inleiding Al meer dan 2800 jaar wordt in Europa gebruikgemaakt van een universele typologie die gebaseerd is op het wereldbeeld van Empedokles ( v. Chr.). Verschijnselen werden door hem verklaard vanuit vier processen: vuur, lucht, water en aarde. Deze vier processen noemde hij de vier elementen. Deze processen traden afwisselend op in de wereld. 7 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

8 Belangrijke mensen uit onze geschiedenis borduurden voort op deze elementen. De Griekse geneesheer Hippocrates ( v. Chr.), de grondlegger van onze geneeskunde, gebruikte het om de zieke mens te kunnen duiden en Galenus ( ) beschreef heel gedetailleerd de primaire eigenschappen van de elementen: Warm, Koud, Vocht en Droog. Gedurende 1500 jaar heeft Galenus de geneeskunde, de mensenkennis en het cultureel en intellectueel denken in Europa beheerst. Hoewel deze typologie in de moderne tijd decennia lang werd verwaarloosd, kent het nu een opleving. Tot op heden wordt nog steeds gesproken van de Cholericus (Vuurtype), Sanguinicus (Luchttype), Flegmaticus (Watertype) en Melancholicus (Aardetype). Samengevat kwam Galenus tot de volgende conclusies: - De primaire kwaliteiten zijn Warm, Koud, Droog en Vochtig. - Vanuit de primaire kwaliteiten ontstaan de elementen. - De elementen van de kosmos zijn Vuur, Lucht, Water en Aarde. Uitgaande van de hypothese dat alles ontstaat vanuit de vier primaire elementen, deelde Galenus (en anderen) planten, dieren, voeding etc. in op basis van deze kwaliteiten. Deze classificatie diende een tweeledige behandelingsstrategie: 1. behouden van een goede gezondheid/welzijn; 2. bij disbalans zorgen dat de gezondheid/ welzijn wordt hervonden. Later in de geschiedenis hebben bijvoorbeeld Jung ( , grondlegger van de analytische psychologie en Steiner ( ), grondlegger van de antroposofie, gebruikgemaakt van de kennis van de vier elementen De vier natuurkwaliteiten Copyright: En simpel en Complex, R. Koenders en E. Tenhagen 8 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

9 Ik richt me op de gezond makende en houdende beweging in het leven. In mijn contact met mensen zoek ik altijd naar de verbinding. Ik zet mijn kennis en vaardigheden graag in zodra ik in contact ben met de ander. Als docent zorg ik voor een positieve dynamiek tijdens mijn individuele en groepssessies. Tineke Eleveld Docent Consulent Natuurlijke Gezondheid 9 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

10 1.6.3 De vier elementen Copyright: En simpel en Complex, R. Koenders en E. Tenhagen De vier temperamenten Copyright: En simpel en Complex, R. Koenders en E. Tenhagen 10 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

11 1.6.5 Beweging op de assen, actie-reactiepatroon De natuurkwaliteiten kun je wel onderscheiden, maar niet scheiden van elkaar. Alle kwaliteiten zijn altijd en overal en in alles aanwezig. Er zijn twee assen te onderscheiden. De as Warm/Koud en de as Droog/Vocht. Op beide assen is er voortdurend een beweging te zien. Als er te veel beweging naar Warm is, komt er een beweging naar Koud, en andersom. Als er te veel beweging is naar Droog, komt er een beweging naar Vocht, en andersom. Dit wordt het actie-reactiepatroon genoemd. Een kenmerk van een levend organisme is dynamiek. Continu wordt er reactie gezien. Dit is nodig, omdat de omgeving ook voortdurend in beweging is. Op een actie volgt een reactie en op deze actie wordt weer een andere reactie gezien. Om te kunnen leven, is er continu een actie en reactie nodig. Reflectiemodel vier natuurkwaliteiten Lesopdracht: plaats je eigen gedrag van de les op de assen. 11 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

12 1.7 Gezondheid Gezondheid is lastig te definiëren. In het boek En Simpel en Complex zeggen R. Koenders en E. Tenhagen daar het volgende over: De definities van gezondheid die worden gevonden zijn of heel algemeen, zoals de definitie van de World Health Organisation (WHO) of zijn vanuit een specifiek vakgebied ingegeven (zie kader). In een woordenboek staat: niet ziek. Hier wordt gezondheid gedefinieerd naar iets wat het niet is. Een medisch woordenboek stelt: Toestand van aanpassing van het organisme aan zijn fysieke, sociale, mentale en microbiologische milieu, om hem in staat te stellen effectief te functioneren. Kader met definities van gezondheid The WHO defines health as a state of complete physical, mental, and social well-being and not merely the absence of disease, or infirmity. Definities naar alledaagse ervaring : - lichamelijk welvaren - gaafheid. heelheid - harmonie, orde, evenwicht Wetenschappelijke definities : - negatieve omschrijving: * gezondheid = afwezigheid van ziekte - positieve omschrijving: * statistische definitie: gezondheid = meest voorkomende conditie van het menselijk lichaam bij een bepaalde populatie * biologische definitie : gezondheid = adaptatie aan de omgeving * psychologische definitie: gezondheid = optimale zelfverwerkelijking * sociologische definitie: gezondheid = vermogen van het individu om sociale rollen en taken te vervullen. * politieke definitie: gezondheid = volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welbevinden. * antropologische definitie: gezondheid = een proces van menswording, gedragen door een harmonieuze verhouding tussen de mens en zijn menselijke situatie. Het is opvallend dat geen van de definities gemakkelijk gebruikt kan worden om gezondheid te meten. Want hoe meet je iemands welbevinden of een harmonieuze verhouding of optimale zelfverwerkelijking of effectieve reactie? Zelfs tegen de statistische definitie van gezondheid kan ingebracht worden dat overgewicht of gaatjes in het gebit gezond zou zijn, omdat een zeer groot deel van de Nederlanders dit inmiddels heeft. Citaat: Koenders, R., Tenhagen, E.S. (2007). En Simpel en Complex. Roosendaal 12 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

13 1.7.1 Gedrag Gedrag is alles wat we doen. Alles wat we doen uit ons zelf, maar ook alles wat we doen als reactie op wat er om ons heen gebeurt. Gedrag bestaat uit wat we doen, wat we denken, maar ook onze reactie op een wondje, pijn, trauma s, enzovoorts. Gedrag laat zich dus op alle niveaus zien: op fysiek, psychisch, mentaal en spiritueel niveau. Er zijn twee soorten gedrag: Bewust gedrag: gedrag dat van tevoren bedacht is. Onbewust gedrag: gedrag waar niet van tevoren over nagedacht is. Van al het gedrag is ca. 5 % bewust en 95% onbewust. De lerende mens doorloopt vier stadia om tot een nieuwe vaardigheid of competentie te komen. 13 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

14 1.7.2 Gezond gedrag: vrij, zelfstandig en effectief Het is goed je te realiseren dat een definitie van gezondheid niet losstaat van je definitie van leven. Deze definitie van leven staat weer niet los van je mensbeeld. En deze wordt weer bepaald door je wereldbeeld. Wereldbeeld II Mensbeeld II Leven/dood II Gezondheid/ziekte Het volgende fragment komt uit het boek En simpel en complex van R. Koenders en E. Tenhagen. Hierin wordt een definitie gegeven van gezondheid: 14 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

15 De natuur streeft naar dynamisch evenwicht. Er wordt constant dynamiek op de assen gezien. Elke actie roept een reactie op. En deze reactie veroorzaakt weer een volgende (re)actie. Alles is met elkaar verbonden. In de vorige hoofdstukken is beschreven hoe de mens constant deze (re)acties en dynamiek laat zien. Net als in de natuur de kwaliteit Droog in balans wordt gehouden door de kwaliteit Vocht en de kwaliteit Warm door de kwaliteit Koud, worden ook in de mens deze reacties teruggezien, als compensatiemechanismen van een dynamisch evenwicht. Een mens kan indien nodig in een te Vochtige omgeving Droogte laten zien, in een te Koude omgeving Warmte, enzovoorts. Het streven naar dynamisch evenwicht wordt teruggezien in bijvoorbeeld de homeostase en tegelijkertijd in een evenwichtige psyche (mentaal en emotioneel) en een harmonisch sociaal en spiritueel leven. Deze compensatiemechanismen zijn essentieel voor het voortbestaan. Een levend mens is in staat (re)acties op beide assen te laten zien. Dit zou een definitie van het begrip leven kunnen zijn binnen het kader van de vier natuurkwaliteiten. In de natuur wordt gezien dat hoe effectiever de reactie op de assen, des te groter de kans is om in leven te blijven. Effectief wil zeggen met een zo gering mogelijk verlies aan energie, gerelateerd aan het geheel (de wet van de kleinste actie). Dit kan pas achteraf worden bepaald, als het succes of de schade van de (re)actie kan worden gemeten. Het geheel wordt vaak in de reacties van de mens uit het oog verloren. De reactie kan effectief lijken, maar op langere termijn voor hemzelf of voor het geheel juist meer energie kosten. Roken bij stress kan bijvoorbeeld ontspannen, maar geeft op de langere termijn een grotere kans op overlijden en gerelateerd aan het geheel, is roken schadelijk voor de omgeving. Effectiever zou een ontspanningsoefening bij stress kunnen zijn, maar nog effectiever voor het geheel zou het zijn als de oorzaak van de stress wordt aangepakt. Hoe zelfstandiger de mens deze effectieve reactie in relatie tot het geheel bereikt, hoe minder energie hoeft te worden omgezet of verbruikt. Op dit moment lijkt het of er veel energie is opgeslagen in (dode) tussenvormen (plastic, vervoer e.d.) zodat er minder energie overblijft die direct beschikbaar is voor leven van mens, dier en plant. Intensieve landbouw en veehouderij kosten veel energie die vooral zit in het verwarmen van de kassen en de stallen, de bestrijdingsmiddelen, de antibiotica, enzovoorts. De kassen en bestrijdingsmiddelen zorgen ervoor dat een plant niet meer zelfstandig hoeft te reageren op vijanden, waardoor afhankelijkheid aan deze middelen ontstaat en het reactievermogen verzwakt wordt. Het blijkt dat de voedingskwaliteit van deze planten minder is. Verwarmde stallen en antibiotica in het voer zorgen ervoor dat ook dieren steeds afhankelijker en zwakker worden. Deze dieren en planten vormen ons voedsel, waardoor ook de mens er steeds afhankelijker van wordt en zwakker wordt. Daarnaast kan de vraag gesteld worden of zwakkere planten en dieren voldoende voedingswaarde bieden. Ook chemische medicijnen die levenslang gebruikt moeten worden om een ziekte te onderdrukken, zorgen ervoor dat de mens afhankelijk is. Daarom is het voor de moderne mens steeds moeilijker om onafhankelijk, zelfstandig, effectief te reageren. Voorbeeld: iemand plast zijn statine of antidepressiva uit, via riolering en drinkwaterzuiveringsinstallatie komt het weer in ons drinkwater; een ander drinkt het op Een definitie van het begrip gezondheid binnen het kader van de vier natuurkwaliteiten zou kunnen zijn: effectieve, zelfstandige (re)acties geven die leiden tot dynamisch evenwicht van de vier natuurkwaliteiten. Effectief wil zeggen met behoud van zo veel mogelijk energie, gerelateerd aan het geheel. Citaat: Koenders, R., Tenhagen, E.S. (2007). En Simpel en Complex. Roosendaal 15 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

16 1.8 Nawoord/samenvatting Je hebt kennisgemaakt met beroepsprofiel van de Consulent Natuurlijke Gezondheid. In het kader van deze opleiding zijn de begrippen holisme, gezondheid en gedrag behandeld. Het concept van de vier natuurkwaliteiten en het concept van input, verwerking en output zijn bekend. De uitdaging ligt erin om deze begrippen en concepten toe te passen in praktische vaardigheden. Daarnaast ben je jouw proces tot consulent gestart. Deze ga je vormgeven in een portfolio. 1.9 Thuisopdrachten (in deze proefles 1 van de 3 thuisopdrachten) Thuisopdracht 1: Portfolio-opdracht: De vier natuurkwaliteiten Doel opdracht: 1. De student kan reflecteren op zijn gedrag als deelnemer in de groep m.b.v. het reflectiemodel van de vier natuurkwaliteiten. 2. De student kan zichzelf plaatsen in het kader van de vier natuurkwaliteiten. 3. De student kan de sleutelwoorden van de natuurkwaliteiten toepassen in zijn verslag. Tijd: Je bent met deze opdracht ongeveer 3 uur bezig, excl. lezen. Literatuur: H1 t/m H3 syllabus Simpel en Complex. Deel A. Schrijf een reflectieverslag van maximaal 1 A4 over jouw gedrag als deelnemer aan het college van Esther Tenhagen over de vier natuurkwaliteiten. Geef hierbij aan: Welke beweging heb je gemaakt op de WARM-KOUD as? En wat heeft jou dat gedaan/gebracht? Welke beweging heb je gemaakt op de VOCHT-DROOG as? En wat heeft je dat gedaan/gebracht? Warm: Waar kwam ik op in actie en was ik extravert? Wat toonde ik de buitenwereld? Koud: Waar was ik introvert, wat liet ik niet gemakkelijk zien? Wat is er in mij gebeurd? Vocht: Waar ging ik in mee, en hoe voelt dat? Wat ervoer ik als chaos? Droog: Waar was de structuur in mij en wat vind ik daarvan? Wat onderscheidde mij? 16 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

17 Deel B. Plaats jezelf in het kader van de vier natuurkwaliteiten. Geef hierbij aan: - Welke as je het makkelijkst vindt om jezelf op te plaatsen. - Welke beweging je het meeste maakt en op alle niveaus op de Warm/Koud as. Geef minimaal 6 argumenten m.b.v. de sleutelwoorden. - Welke beweging je het meeste maakt en op alle niveaus op de Droog/Vocht as. Geef minimaal 6 argumenten m.b.v. de sleutelwoorden. - Bij welk temperament je jezelf plaatst. - Hoe deel A zich verhoudt tot deel B. Ik ervaar de studie als zeer interessant. Zoals we onder andere leren tijdens de lessen gaat het erom dat een persoon een gezonde beweging maakt over de assen van warm naar koud en van droog naar vocht. Ik ben iemand die leert door te doen en dat komt in deze studie ook zeker naar voren. Doordat we les krijgen van twee leraressen met beiden een ander temperament, word ook ik goed uitgedaagd verschillende temperamenten op te zoeken en zo dus een gezonde beweging te maken. Dit alles in vrijheid en uiteraard, blijheid! :-) Wanda Oud student Consulent Natuurlijke Gezondheid 17 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

18 4 Lever en Gal (Gedeelte van dit hoofdstuk wordt hier weergegeven in de proefles) 4.1 Leerdoelen - De student kan de lever en galblaas aanwijzen/tekenen op het lichaam. - De student kent de functies van de lever en de gal. - De student kent de meest voorkomende ziekten aan lever en gal. - De student kan de lever en gal holistisch duiden. - De student kent de vier vragen voor de lever/gal. - De student kan onderscheid maken tussen een zwakke, belaste en sterke leverfunctie. - De student kan adviezen (voeding, leefwijzen, lichaamsgericht) geven om de lever-/ gal-functie te ontlasten of aan te zetten. - De student kent een aantal oefeningen om de lever-/galfunctie te activeren. 4.2 Portfolio Uitleg tijdens les 4.3 Anatomie en fysiologie van de lever/gal Ligging en bouw De lever neemt in de stofwisseling van de mens een centrale rol in. De lever (hepar) is de grootste klier in het lichaam met zeer veelzijdige eigenschappen en weegt tussen de 1,3 (vrouwen) en 1,6 (mannen) kilo. De lever vult bijna de volledige rechterbovenzijde van de buikholte en strekt zich uit over de middenlijn van de romp. De punt linksboven bevindt zich bijna onder de linkertepel. Aan de rechterkant komt de lever bijna tot aan de navel. De ribben beschermen de lever. De lever bestaat uit een grote rechterkwab (2/3) en een linkerkwab (1/3). Aan de onderkant bevindt zich de leverhilus, waar de leverslagader en de poortader de lever binnenkomen en de leverbuis en lymfevaten de lever uitgaan. Ook de zenuwen treden hier in en uit. Vlakbij de hilus ligt de galblaas. Wanneer je diep inademt, wordt de lever door het diafragma naar beneden gedrukt en is hij te palperen. De cellen waaruit de lever voornamelijk bestaat en die de meeste taken uitvoeren, zijn de hepatocyten (leverparenchymcellen). Ze halen stoffen uit het bloed en scheiden andere stoffen er juist in af. Ze zijn gerangschikt in diverse zeshoekige leverkwabjes. Tussen de kwabjes bevindt zich een bindweefselruimte, de driehoekjes van Kiernan. Hier bevindt 18 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

19 zich een bundel van drie vaten, die bestaat uit een vertakking van de leverslagader, de poortader en een galgang. Bloed stroomt vanuit de driehoekjes naar de centrale aderen. De gal, uitgescheiden door de hepatocyten in de galcapillairen, stroomt de andere kant op naar een leverbuis die uitmondt in de galbuis. Kleine lymfevaten lopen ook door de kwabjes. Ze vangen lymfe op en monden uit in grotere lymfevaten aan weerszijden van de driehoekjes. De galblaas is een langwerpige, peervormige zak, ongeveer 10 cm lang en 2 tot 3 cm breed, die onder de lever ligt en daaraan is bevestigd. De gal, die de lever verlaat bestaat voor 97% uit water, andere componenten zijn o.a. galzouten, galzuren, galpigmenten en cholesterol. Door de juiste stimulatie, zoals de aanwezigheid van vet, knijpt de galblaas samen, waardoor de gal in de twaalfvingerige darm terechtkomt, waar hij uitermate belangrijk is voor de vetvertering. Als de gal zijn werk heeft gedaan, zal een deel ervan het lichaam via de dikke darm verlaten. Dit geeft de ontlasting zijn kleur, zonder de gal zou de ontlasting lichtgrijs of wit zijn. Het grootste deel van de galoplossing wordt aan het eind van de dunne darm weer opgenomen en via het bloed naar de lever gebracht (enterohepatische kringloop). Bloedvoorziening De lever filtert zo n 600 liter bloed per dag. Het vormt een tussenstation tussen de milt en het maag-darmkanaal enerzijds en de onderste holle ader anderzijds. De lever heeft veel behoefte aan bloed, omdat de lever de producten van de spijsvertering moet verwerken, waarbij de ruwe stoffen worden omgezet in niet-giftige, nuttige stoffen. Drie grote bloedvaten spelen een rol. De leverslagader (aorta hepatica), die zuurstofrijk bloed naar de lever vervoert. De poortader, die het zuurstofarme bloed uit de milt en het spijsverteringskanaal (m.u.v. mond, keel, slokdarm, onderste deel rectum) naar de lever vervoert. Alle voedingsstoffen, behalve de grote vetpakketjes, gaan via de poortader naar de lever, waarna ze tot de grote circulatie worden toegelaten. De leveraders, deze voeren zuurstofarm bloed af van de lever en monden uit in de onderste holle ader en van daaruit stroomt het bloed naar het hart. 19 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

20 Onze leermethode 50% 30% 20% Leren door te ervaren Leren van elkaar Theorie Onze persoonlijke aanpak met klassikaal onderwijs zorgt voor een opleiding die wat extra s geeft: je krijgt wat je verwacht, maar er komt altijd iets bij. 20 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

21 1. Leveraders: via deze aders wordt het bloed uit de lever afgevoerd 2. Onderste holle ader: bloed dat door de lever is verwerkt, gaat via deze ader naar het hart 3. Slokdarm 4. Ligging 5. Maag 6. Alvleesklier: de alvleesklier scheidt spijsverteringsenzymen af en sap dat het maagzuur neutraliseert 7. Leverslagader: via deze slagader komt zuurstofrijk bloed in de lever 8. Galbuis: hierdoor komt de gal in de twaalfvingerige darm 9. Twaalfvingerige darm: zodra voedsel in deze darm terechtkomt, gaan alvleesklier en galblaas verteringssappen afscheiden 10. Galblaasgang: hierdoor wordt gal van de galblaas naar de galbuis gevoerd 11. Kwabje 12. Centraal adertje 13. Galblaas: in dit zakje wordt gal geconcentreerd en opgeslagen; gal is een spijsverteringssap dat door de lever van afvalstoffen uit het bloed wordt gemaakt 14. Lever: de lever produceert stoffen, slaat stoffen op en breekt stoffen af, naargelang het lichaam vraagt 15. Alvleesklierafvoerbuis: via deze centrale buis komt het sap in de twaalfvingerige darm 16. Poortader: via deze ader komt voedselrijk bloed van de dunne darm in de lever 21 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

22 4.3.2 Functies van de lever De leverfunctie kun je vergelijken met een chemische fabriek. In de lever spelen zich diverse processen af die belangrijk zijn voor een gezond functionerend lichaam. Bij de leverfuncties worden drie hoofdgroepen onderscheiden: - Vasculaire functie: de lever bevat een relatief groot bloeddepot en kan bijdragen aan het ontwikkelen van rode bloedcellen (deze ontwikkeling heet erythropoiesis). - Secretoire functie: de lever produceert gal, dat vervolgens wordt opgeslagen in de galblaas. - Metabole functie: de leverfunctie draagt sterk bij aan diverse stofwisselingsprocessen, zoals de koolhydraatstofwisseling, de vetstofwisseling, de eiwitstofwisseling, ontgifting (detoxicatie) van stoffen, de hormoonafbraak en de opslag van ijzer. De lever draagt ook bij aan het op peil houden van de lichaamstemperatuur; de activiteiten van de lever leveren zoveel warmte op dat daarmee het lichaam op temperatuur gehouden wordt. In de lever spelen zich ongeveer 600 verschillende processen af. Er worden allerlei essentiële stoffen geproduceerd, zoals vetten en eiwitten. Daarnaast maakt de lever giftige stoffen, zoals medicijnen of alcohol onschadelijk en speelt de lever een belangrijke rol bij de energiehuishouding Belangrijke functies van de lever Koolhydraatstofwisseling Glucose is een belangrijke energiebron voor de lichaamscellen. De lever is het belangrijkste orgaan dat voor de handhaving van de normale glucoseconcentratie in het bloed zorgt. Bij de vertering van voedsel komen suikers zoals glucose vrij. Deze suikers worden via het bloed naar de lever getransporteerd. De lever zet glucose, dat we niet direct nodig hebben, onder invloed van het hormoon insuline om glycogeen. Een gezonde lever bevat altijd veel glycogeen. Wanneer we behoefte hebben aan extra suikers, zet de lever glycogeen, onder invloed van de hormonen adrenaline en glucagon, om in glucose. Dit gebeurt bijvoorbeeld tijdens inspanning en sporten. Glucose wordt vervolgens afgegeven aan het bloed, wat energie levert om te bewegen. Op die manier speelt de lever een belangrijke rol bij het constant houden van de bloedglucosespiegel (hoeveelheid glucose per liter plasma). Eiwitstofwisseling De lever is het belangrijkste orgaan in het opbouwen en afbreken van eiwitten. Bij de vertering van eiwitten in de dunne darm ontstaan aminozuren. Deze worden via het bloed naar de lever getransporteerd. De lever kan van deze aminozuren nieuwe, bruikbare eiwitten vormen. De bruikbare eiwitten geeft de lever af aan het bloed, dat de eiwitten door het lichaam verspreidt. Eiwitten zijn bijvoorbeeld belangrijk bij de opbouw van spierweefsel. Daarnaast wordt in de lever een aantal belangrijke plasma-eiwitten (albumine, globulinen en ibrinogeen) gevormd, die aan het bloed afgegeven worden. Albumine is nodig om de juiste druk in de bloedbaan te handheven. Globuline speelt een belangrijke rol bij de afweer tegen ziekteverwekkers. Fibrinogeen is het voorstadium van het eiwit fibrine, dat een rol speelt bij de bloedstolling. 22 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

23 De lever is in staat bepaalde aminozuren om te zetten in andere aminozuren, dit heet transaminering. Hierdoor kunnen tekorten aan bepaalde aminozuren worden opgevangen. Essentiële aminozuren kunnen niet op deze wijze gevormd worden en dienen uit de voeding gehaald te worden. De lever kan de aminozuren, bij een overschot van aminozuren of een tekort aan brandstoffen, ook omzetten in glucose of in vetten. Dit heet desaminering. Vetstofwisseling In de dunne darm vindt de vertering van vetten plaats. Hierbij ontstaan vetzuren. Deze vetzuren worden via het bloed naar de lever getransporteerd. De lever verandert de vetzuren van structuur. Verzadigde vetten verandert de lever in onverzadigde vetten. Deze zijn beter bruikbaar voor de stofwisseling. Onverzadigde vetten kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden als brandstof of omgezet worden in lichaamsvet. Ontgifting Ons lichaam krijgt dagelijks te maken met schadelijke stoffen. Als antigiffabriek ondervangt en neutraliseert de lever giftige producten. Bijvoorbeeld giftige stoffen die we inademen of die we met onze voeding binnenkrijgen. Bij de eiwitstofwisseling (bij desaminering) ontstaan schadelijke producten, zoals ammoniak, welke de lever m.b.v. koolstofdioxide omzet in ureum. De lever voegt het ureum aan het bloed toe, waarna de nieren het uitscheiden. De lever heeft als taak lichaamsvreemde stoffen, zoals medicamenten en genotmiddelen, uit het bloed op te nemen en onschadelijk te maken. De lever doet dit door de schadelijke stoffen te binden aan een bepaald eiwit: glucuronzuur. Of door de schadelijke stoffen van structuur (opbouw) te veranderen, waardoor ze onschadelijk worden. Ook een teveel aan of uitgewerkte hormonen kunnen aan glucuronzuur worden gekoppeld. De onschadelijk gemaakte stoffen worden vervolgens via het urinewegstelsel of via de galwegen uitgescheiden. Bilirubine ontstaat door de afbraak van hemoglobine (uit rode bloedcellen) in de milt. Via de poortader komt de bilirubine de lever binnen, waarna het gekoppeld (geconjugeerd) wordt aan glucuronzuur. Deze afvalstof wordt vervolgens aan de gal toegevoegd en als galkleurstof (wat de ontlasting bruin kleurt) via de galwegen en de darmen met de ontlasting uitgescheiden. 23 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

24 Galvorming De lever is een exocriene klier dat galvloeistof produceert, iets meer dan een halve liter per dag. Gal bevat water, slijm, galzure zouten (emulgering van vetten), cholesterol en geconjugeerde bilirubine. De galvloeistof is van belang voor een goede vertering van vetten. Via de galwegen wordt de galvloeistof naar de galblaas getransporteerd. Als we vet eten, trekt de galblaas samen. Hierdoor wordt galvloeistof afgegeven aan de dunne darm. Gal emulgeert de vetten in kleinere eenheden, waardoor voor enzymen een groter oppervlak ontstaat en de vertering sneller kan verlopen. Daarbij activeren de galzure zouten het pancreasenzym lipase. Ze helpen ook in de resorptie van geëmulgeerde verzuren door de darmwand. De galzouten zelf worden ook grotendeels door de darmwand opgenomen en komen dan weer via de poortader in de lever terecht om weer opnieuw met de gal te worden uitgescheiden. Dit wordt de enterohepatische kringloop genoemd. De galzouten doorlopen deze kringloop ongeveer 10 keer per dag. Opslagfunctie In de levercellen kunnen allerlei stoffen opgeslagen worden. Bijvoorbeeld glycogeen, zoals hierboven bij koolhydraatstofwisseling te lezen is. Ook vetten, aminozuren, vitamines (o.a. A, D, foliumzuur en B12) en metalen zoals ijzer (afkomstig van de bloedafbraak) en koper kunnen in de levercellen worden opgeslagen, totdat het lichaam ze nodig heeft. Warmteproductie De lever speelt een belangrijke rol in de warmteproductie. Vooral in rust, bijvoorbeeld tijdens het slapen, is de lever de belangrijkste warmtebron voor het handhaven van de lichaamstemperatuur. Hormonen De lever speelt een belangrijke rol bij de productie van geslachtshormonen en verwijdert het overschot. Afweersysteem De lever vormt een onderdeel van het afweersysteem. De cellen van Kupffer, die de leversinussen bekleden, zijn mononucleaire fagocyten die lichaamsvreemde deeltjes (o.a. bacteriën en endotoxinen) onschadelijk maken. De gevormde stoffen worden afgegeven aan het bloed. Bloedreservoir De lever fungeert door het grote capillairennet als bloedreservoir Pathologie van de lever Niet in deze proefles Pathologie van de galblaas Niet in deze proefles 24 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

25 4.4 Lever/gal en holisme (Spreekwoorden en gezegden/metafysische achtergronden) In de natuurgeneeswijzen wordt holistisch naar de mens gekeken. Naast fysieke symptomen kunnen de lever en de gal ook op psychische niveau symptomen laten zien. Het verwerken van indrukken (fysiek, mentaal, emotioneel) kan een sterke invloed hebben op het functioneren van de lever. De lever en de gal spelen, zoals beschreven, een centrale rol in de stofwisseling. Al het bloed uit de darmen passeert via de poortader de lever. Naast het stoffelijk voedsel worden ook alle indrukken verwerkt door de lever. De darmen nemen de indrukken al dan niet op, de lever verzamelt en reinigt de indrukken. Spreekwoorden en gezegden laten vaak goed de relatie met de psyche zien. - Iets op je lever hebben: ergens mee zitten. Of ook: schuldig aan iets zijn. - Hem loopt een luis over de lever: hij wordt boos. - Iets komt fris van de lever: spontaan, vrij. - Long en lever verteren: alles opmaken. - Een hete en droge lever hebben: dorstig zijn, van alcohol houden. - De lever schudden: hard lachen. - Dat ligt op zijn lever: dat kan hij niet verkroppen. - Zo bitter als gal: erg bitter. - Zijn gal spuwen: zijn ongenoegen uiten. - Aan de gal zijn/liggen: opvliegend, driftig. - De gal loopt hem over: hij is woedend. - Iets vergallen: er het plezier van ontnemen. - Hij heeft honing op de lippen, maar gal in de keel: goed over iemand spreken, maar het slecht bedoelen. - Hij is zonder spat of gal: geen gebrek hebben. - Wie gal in de mond heeft, kan geen honing spuwen: wie slecht is, kan zich niet goed voordoen. - Iemands gal opwekken: iemands drift opwekken. - En botje zonder gal: zachtaardig. - De pen in de gal dopen: vinnige kritiek geven. Sonnevelt wil bijdragen aan kwalitatief goed leven voor iedereen. Dit vraagt om een hoog kwaliteitsniveau. Lees hier meer over onze kwaliteit. 25 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

26 De lever en gal staan voor verwerkelijking van je eigen leven. In hoeverre kan je jezelf, je dromen, idealen en talenten in de wereld neerzetten. In hoeverre kan je prikkels en je eigen visie op een creatieve manier op aarde vorm geven. Wanneer dat niet lukt, kan er irritatie en frustratie ontstaan, wat uiteindelijk tot boosheid en agressie kan leiden. Weten wat je talenten, idealen en dromen zijn en deze op een creatieve, daadkrachtige en assertieve manier om kunnen zetten zodat je er iets mee kan, is belangrijk voor een gezonde lever en gal. De lever staat centraal bij beeldvorming en verwerkingsprocessen. Vanuit de lever denken we in beelden. Het is belangrijk om het beeldend vermogen, de creativiteit, te stimuleren en te ontwikkelen. De lever is het orgaan dat aangeeft hoe je jezelf neer kunt zetten. Het vormgeven van je eigen idealen, fantasieën, het uitdrukken van jezelf in stoffelijke vorm. Leveraandoeningen blijken vaak iets te maken te hebben met een verstoring van ons beelddenken. Een belemmering om beeld (vorm) te kunnen geven aan onze diepste overtuiging en ideaalbeelden gaat vaak samen met een verminderde leverfunctie. Er ontstaat een gevoel niet te doen of te zeggen wat men eigenlijk zou willen. Alcohol wordt dan vaak gebruikt om de lever op te peppen en over de belemmering heen te komen. Een gevoel van alleen staan, psychische isolatie, in de kou staan kan leiden tot leveraandoeningen, waaronder geelzucht. Bij psychische aandoeningen zoals depressies, wordt in de holistische behandeling de leverfunctie vaak meegenomen. De ziekte van Pfeiffer, een verschijnsel bij schoolgaande kinderen en bij topsporters, is een protest van de lever; de lever heeft te veel indrukken, bijvoorbeeld in drukke spannende levenssituaties, moeten verwerken. Hoe meer prikkels je slikt die niet bij je horen of te veel zijn, des te zwaarder je lever het krijgt. Met name de indrukken (uit ons onderbewustzijn) die niet goed verwerkt kunnen worden, kunnen in dromen naar voren komen. Ons droomdenken zetelt in onze lever. Een onrustige lever geeft een onrustige slaap en vaak nare dromen. (De lever is het actiefst tussen en uur en het minst werkzaam tussen en uur.) Het is belangrijk voor het slapen gaan schoon schip te maken met wat je op je lever hebt. Beter strijdlustige gesprekken voor het slapen gaan dan de nacht ingaan met te veel niet geuite ideeën en overtuigingen. De functie van de gal staat in het teken van vormgevend vermogen en daadkracht en energie. Kenmerkend voor een galprobleem is dat je wel weet wat je wilt doen met je leven, maar dat je niet weet hoe je het neer moet zetten, dat je niet weet hoe je voor jezelf kan gaan staan. De gal wordt door de lever als zijn afvalproduct uitgescheiden. Stoffen en indrukken die door de lever als giftig worden ervaren, worden door de gal afgevoerd. Het is ook een krachtige manier om te laten zien wat je niet zint, je gal spuwen. Gebeurt dit afvoeren, gal spuwen, niet voldoende, dan kan het zich ophopen in de galblaas en kunnen er galstenen ontstaan. Het is belangrijk dat de gal en daarmee de toxinen kunnen blijven stromen. Door je te uiten en te zeggen wat je niet bevalt, raak je je gal kwijt. De galblaas voelt de chemie van woede. Galstenen kunnen het gevolg zijn van een verharding van woede, waarbij voorbijgegaan is aan het loslaten van de boosheid. Galstenen komen vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. Vrouwen hebben vaak meer moeite met het uiten van hun boosheid en agressie. Galstenen worden ook wel ergenisstenen genoemd. 26 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

27 In de lever zetelen onze gezondheid, onze wil om te leven en ons idealistisch voorstellingsvermogen. In de lever zetelt het leven zelf. Een goed functionerende lever geeft levensmoed, overtuigingskracht, optimisme en vrolijkheid. Het geeft een uitstralende persoonlijkheid. Iemand met een zwak functionerende lever is vaak hypochondrisch, zwaarmoedig, depressief, ontevreden en ongelukkig. Mensen die te weinig kunnen uiten wat hen niet bevalt. Een verstopte of vergiftigde lever vermoeit het organisme. Vermoeidheid en uitputting zijn het gevolg De vier natuurkwaliteiten Vanuit de vier natuurkwaliteiten (Warm, Koud, Droog en Vocht), die binnen de natuurgeneeskunde een belangrijke rol vervullen, kan er naar de beweging van de lever(pathologie) gekeken worden. De lever kan te koud of te warm reageren. Maar ook te droog of te veel beweging naar Vocht maken. De lever kan te warm, te koud, te droog zijn of te veel beweging naar Vocht laten zien Reckeweg Volgens de homotoxineleer van Reckeweg zijn de ziektentadia niets anders dan vergiftingsstadia van de lichaamsvochten. De homotoxineleer gaat ervan uit dat een ophoping van afvalstoffen in het lichaam verstoringen in het functioneren teweeg kunnen brengen. Het is voor het lichaam heel belangrijk zich van de gif- en afvalstoffen (zowel lichamelijk als geestelijk) te ontdoen. De zes fasen van Reckeweg, waarbij fase 1 de gezondste is, laten de mate van vergiftiging, de aanwezigheid van afvalstoffen in het lichaam, zien. Vanaf fase 4 kunnen er geen/nauwelijks afvalstoffen geloosd worden. De celstructuur wordt hier aangetast. In fase 5 wordt herstel bijna onmogelijk, omdat de schade diep ingrijpt in de orgaanstructuren. Wanneer we kijken naar de lever(pathologie), zijn de volgende fasen te onderscheiden: 27 Consulent Natuurlijke Gezondheid - Sonnevelt

28 Consulent Natuurlijke Gezondheid Studiecoach Tot zover de proefles van de opleiding Consulent Natuurlijke Gezondheid jaar 1. Voor vragen over de opleiding kun je altijd contact opnemen met onze studiecoach Jolien Mahler of stel je vraag direct aan de docenten tijdens een van onze open dagen.