Cellen aan de basis.

Transcriptie

1 Cellen aan de basis.

2 Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema 1, leerjaar 4 versie 6 of gecombineerd thema 1 planten, leerjaar 4 versie 7) In de cellen van organismen vindt de stofwisseling plaats. De twee stofwisselingsprocessen die je moet weten zijn verbranding en fotosynthese en het onderlinge verband tussen de twee begrijpen.

3 In de biologie bestuderen we organismen

4 LEVEND = ORGANISME DAT ALLE LEVENSVERSCHIJNSELEN VERTOOND DOOD = IETS WAT OOIT GELEEFD HEEFT LEVENLOOS = IETS WAT NOOIT GELEEFD HEEFT

5

6 wollen trui Griepvirus

7 LEVENSKENMERKEN Binnen de biologie wordt iets als levend gezien als het aan alle levenskenmerken voldoet. Een organisme moet kunnen: 1: Ademen, 2: voeden, 3: uitscheiden => dit noemen we stofwisseling 4: Waarnemen en 5: bewegen => noemen we reageren op prikkels 6: Voortplanten 7: Groeien

8 STOFWISSELING IS EEN LEVENSKENMERK Deze drie processen spelen een rol bij de stofwisseling: Voeden Ademhalen Uitscheiden De stofwisseling behoort tot een levenskenmerk en komt bij alle organismen voor

9 Uitscheiding: Nieren spijsverteringsstelsel longen plassen poepen uit ademen

10 = samen reageren op prikkels

11 7 levensverschijnselen: 1. Stofwisseling (voeden, ademhalen en uitscheiden) 2. Reageren op prikkels (bewegen en waarnemen) 3. Voortplanten 4. Groeien (uit je hoofd leren)

12 Organisatieniveau CEL, WEEFSEL, ORGAAN, ORGAANSTELSEL EN ORGANISME

13

14

15 Bacteriën 1. Wel een celwand 2. Geen celkern 3. Geen Bladgroenkorrels

16 Schimmels 1. Wel een celwand 2. Wel een celkern 3. Geen bladgroenkorrels

17 Planten 1. Wel een celwand 2. Wel een celkern 3. Wel bladgroenkorrels

18 Dieren 1. Geen celwand 2. Wel een celkern 3. Geen bladgroenkorrels

19 Planten cel Dierlijke cel

20

21 Orgaanstelsels Elk orgaan heeft één of meer functies. Vaak hebben enkele organen samen een functie. Ze werken samen. Een orgaanstelsel is een groep samenwerkende organen.

22

23 Stofwisseling STOFFEN DIE OMGEZET WORDEN IN ANDERE STOFFEN

24 Wat is stofwisseling? In het lichaam vindt stofwisseling plaats Dit zijn alle processen in een organisme, waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen Voorbeeld hiervan is verbranding: Je eet een boterham, deze boterham wordt in het lichaam omgezet in andere stoffen. Er komt nu energie vrij die je bijvoorbeeld nodig hebt om te bewegen of om je warm te houden Stofwisseling vindt plaats in de cellen van organismen

25 Twee groepen stoffen Anorganische stoffen : Zijn afkomstig van de levenloze natuur - water (H2O) - ijzer - steen Organische stoffen : Zijn afkomstig van organismen (de levende natuur) - koolhydraten - eiwitten - vetten - aardolie

26

27

28 Stofwisseling vindt plaats onder een reactie Bij stofwisseling in een organisme vinden verschillende reacties plaats.

29 Enzymen versnellen reacties Door enzymen worden verschillende reacties versneld, enzymen spelen een belangrijke rol bij de stofwisseling.

30

31 Wat je van enzymen moet weten 1. Enzymen zijn eiwitten 2. Enzymen worden bij een reactie niet verbruikt. Ze kunnen dus hergebruikt worden bij een volgende reactie 3. Enzymen zijn specifiek: één enzym kan maar één soort reactie versnellen. Er zijn dus vele verschillende enzymen.

32 Fotosynthese HOE ZUURSTOF EN GLUCOSE WORDEN GEMAAKT

33 Fotosynthese Is het proces waar van zonlicht, water en koolstofdioxide => glucose en zuurstof wordt gemaakt

34 Bij fotosynthese worden anorganische (levenloze) stoffen omgezet in een organische (levende of dode) stoffen

35

36 Bladgroenkorrels In de cel van een plant vindt fotosynthese plaats Dit gebeurt in de bladgroenkorrel Bladgroenkorrels kunnen koolstofdioxide en water met behulp van zonlicht (energie) omzetten in zuurstof en glucose. Glucose (ofwel suiker) is een organische stof Van twee anorganische stoffen wordt dus een organische stof gemaakt.

37 HT TP://SCHOOLTV.NL/VIDEO/FOTOSYNTHESE -DANK-DE-ZON-VOOR- ADEM/#Q=FOTOSYNTHESE

38

39 Opbouw plant In bladgroenkorrels vindt fotosynthese plaats 1. Water trekt hij met zijn wortels omhoog 2. CO2 (koolstofdioxide) wordt via huidmondjes binnen gelaten (en zuurstof weer uit de plant verwijderd)

40 Glucose als brandstof GLUCOSE OMZETTEN IN ANDERE STOFFEN.

41 Van organische stoffen naar organische stoffen. 1. Een plant kan van anorganische stoffen een organische stof maken: Glucose 2. Glucose kan weer omgezet worden in andere organische stoffen zoals: Suikers, zetmeel, cellulose, eiwitten, vetten

42 Glucose omzetten Het proces om glucose om te zetten in andere grotere organische stoffen (moleculen) noemen we ook wel: ASSIMILATIE

43 Glucose omzetten (in een plant) Glucose kan worden omgezet in: 1. In andere suikers 2. In zetmeel 3. In cellulose 4. In eiwitten 5. In vetten In de plant heeft dit volgende functie: 1. Vervoer van voedingstoffen door de plant 2. Opslag in bladeren en ondergrondse plantdelen 3. Opbouw van celwanden 4. Maken van cytoplasma, opslag in zaden 5. Opslag in zaden

44

45

46 Verbranding HOE WERKT VERBRANDING

47 Van Fotosynthese naar verbranding Een plant maakt met fotosynthese de volgende producten: 1. Glucose 2. Zuurstof

48 Verbranding Voor verbranding in het lichaam zijn de volgende producten nodig: 1. Glucose 2. Zuurstof

49

50 Verbranding van stoffen Wat heb je nodig : 1. Brandstof: - benzine/diesel/gas - hout - kaarsvet - glucose Wat levert verbanding op: 3. koolstofdioxide 4. water (H2O) En 2. Zuurstof 5. Energie

51

52

53 Wat is het doel van verbranding? Het verkrijgen van energie!

54

55 Energie en stofwisseling In je spieren wordt energie vrij gemaakt Deze wordt gebruik voor: - beweging - warmte Spieren geven warmte af aan je bloed. Ook als je slaapt vindt er verbranding in je lichaam plaats. De stofwisseling van een lichaam in rust noemen we: Grondstofwisseling De hoeveelheid energie die je lichaam vrijmaakt wordt weergegeven in kilocalorieën of kilojoule

56 Verbranding 1. Verbranding vindt plaats in alles cellen van het lichaam 2. In alle levende wezens (bacteriën, schimmels, planten en dieren.) uur per dag

57 Fotosynthese en verbranding

58 Kringloop van energie Fotosynthese: maakt van CO2, water en zonlicht Glucose en zuurstof Verbranding: maakt van glucose en zuurstof -> Water + koolstofdioxide + energie Deze twee stofwisselingsprocessen vormen samen een kringloop

59

60 Verbranding + fotosynthese Overdag: Vindt er verbranding en fotosynthese plaats s Nachts: Vindt er alleen verbranding plaats

61 Overdag: Vindt er fotosynthese en verbranding plaats Er is glucose en zuurstof over van de fotosynthese Glucose wordt omgezet in zetmeel Zuurstof wordt afgegeven via de huidmondjes aan de lucht

62 s nachts In de nacht is er alleen verbranding (voor fotosynthese is er zonlicht nodig) Voor verbranding is glucose en zuurstof nodig Zuurstof komt de plant binnen Plant zet zetmeel om in suiker Van deze suikers kan de plant glucose maken voor de verbranding Het suiker wordt vervoerd naar andere delen van de plant Van suiker kan de plant andere organische stoffen maken.

63

64 Even oefenen!

65 Antwoorden: 1. Koolstofdioxide 2. Water 3. zonlicht 4. Glucose 5. zuurstof 6. Glucose 7. Zuurstof 8. Koolstofdioxide 9. water 10. Energie (licht, warmte, straling)