Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk
|
|
- Daniël van der Laan
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over voedingsleer: over voedingsstoffen en de manier waarop ons lichaam met deze stoffen omgaat. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart kun je: vertellen welke rol het plantenrijk speelt en welke functie het heeft in de menselijke voedselvoorziening vertellen hoe het proces van koolstofassimilatie, ook wel fotosynthese genoemd, in grote lijnen verloopt vertellen welke drie taken voedingsstoffen voor het menselijk lichaam hebben per voedingsstof enkele producten noemen waarin deze voedingsstof voorkomt vertellen voor welke vier functies het menselijk lichaam energie nodig heeft in grote lijnen beschrijven hoe de spijsvertering bij de mens verloopt en het plantenrijk begint in het plantenrijk. Planten nemen veel verschillende stoffen op uit de bodem, zoals mineralen en stikstof. Onder invloed van zonlicht, water en kooldioxydegas (CO2) zetten de planten deze stoffen om in voedingsstoffen. Voorbeelden van voedingsstoffen zijn glucose (druivensuiker) of plantaardige eiwitten. Onder invloed van zonlicht, water en kooldioxydegas (dat zit bijvoorbeeld in de lucht die wij uitademen) zetten planten stoffen, zoals mineralen en stikstof, om in voedingsstoffen. Dit proces heet fotosynthese of koolstofassimilatie. In het onderstaande plaatje zie je hoe dit proces verloopt. Fotosynthese. Planten zijn de basis voor de voeding van de mens. De mens kan planten rechtstreeks eten, denk aan groenten. Als voedingstoffen rechtstreeks uit planten worden verkregen, noemt men deze voedingsstoffen dan ook plantaardige voedingsstoffen. De mens kan planten eerst aan dieren voeren en daarna de dieren slachten en opeten. Dan noemt men deze voedingsstoffen dierlijke voedingsstoffen. Plantaardige en dierlijke voedingsstoffen bestaan uit verschillende stoffen. Dit kunnen zijn: 1. eiwitten 2. vetten 3. koolhydraten 4. water 5. vitaminen 6. mineralen. Verderop in deze kaart gaan we dieper in op deze stoffen. We vertellen hieronder wat voedingsstoffen in ons lichaam doen. 1
2 Voedingsstoffen in ons lichaam Voedingsstoffen hebben drie taken in het menselijk lichaam: 1. Het lichaam opbouwen en herstellen. Dit zijn de bouwstoffen. 2. Processen regelen in het lichaam. Dit zijn regulerende stoffen. 3. Energie leveren. Dit zijn de energie-leverende stoffen. 1. Bouwstoffen Deze stoffen bouwen het lichaam op en houden het verder in stand. Ze maken je botten en spierweefsel aan, zodat je kunt groeien. Als je volwassen bent, vernieuwen deze stoffen voortdurend de cellen in je lichaam. Als je ziek bent zorgen zij, als dat mogelijk is, voor herstel. Voorbeelden van bouwstoffen zijn eiwitten, mineralen en water. 2. Regulerende stoffen De naam zegt het al: dit zijn stoffen die reguleren, ze regelen. Ze zijn de verkeerspolitie van je lichaam en zorgen ervoor dat allerlei processen (goed) verlopen. Voorbeelden zijn: de opbouw van je bloed, de verbranding en het afbreken van voedingsstoffen. Als je geen of onvoldoende regulerende stoffen in je lichaam hebt, gaat er van alles fout. Zo heb je voldoende vitamine C nodig, anders vallen je tanden en kiezen uit je mond. Voorbeelden van regulerende stoffen zijn: vitaminen en mineralen. 3. Energieleverende stoffen Energieleverende stoffen verbranden in het lichaam. Via een ingewikkeld proces komt daarbij energie vrij. Een mens heeft energie nodig om te lopen, praten, rennen, schrijven etc. In feite heb je voor alles energie nodig. Hoeveel energie een mens nodig heeft, hangt af van verschillende dingen. Meestal onderscheiden we vier energieverbruikers in ons lichaam, namelijk: 1. Arbeid 2. Warmte 3. Opbouw 4. Reserve De hoeveelheid energie die je opneemt, door bijvoorbeeld iets te eten, of die je verbruikt, door bijvoorbeeld te sporten, wordt gemeten in joules (J). Vroeger werd de calorie als eenheid gebruikt. Voor grote hoeveelheden energie wordt kilojoules (kj) gebruikt. 1 kilojoule is 1000 joule en 1 kilocalorie is weer gelijk aan 4,2 kj (4200 J). Op verpakkingen van voedingsmiddelen geeft men het aantal kilojoules of calorieën vaak aan. Het aantal kilojoules dat je op een dag binnenkrijgt, moet ongeveer hetzelfde zijn als het aantal kilojoules dat je gebruikt. De term energetische waarde kom je ook regelmatig tegen. Dit betekent de hoeveelheid energie die een voedingsmiddel of een gerecht levert wanneer je lichaam alles van dat voedingsmiddel verbrandt. Voorbeelden van energieleverende stoffen zijn: koolhydraten, vetten en eiwitten. Eiwitten zijn we ook al tegengekomen bij de bouwstoffen. Zij hebben dus twee functies. Hieronder beschrijven we de vier "energieverbruikers 1. Arbeid Hoe meer je lichamelijk beweegt, hoe meer energie je lichaam verbruikt. Zo vergen hardlopen, tennissen en zware meubels sjouwen meer energie dan wandelen, een boek lezen of op kantoor werken. Maar zelfs als het lichaam volkomen in rust is, wordt er gewerkt en dus is er energie nodig. Het hart klopt, je haalt adem, je darmen en maag blijven hun werk doen. 2
3 Maar slaat je lichaam te veel reserves op, dan neemt je lichaamgewicht toe. De spijsvertering Als je rent, levert je lichaam arbeid en verbruik je energie. 2. Warmte Onze lichaamstemperatuur is 37 C. Door een goede energietoevoer blijft het lichaam op deze temperatuur. Als je lang niets hebt gegeten, merk je dat je het koud krijgt en je niet lekker gaat voelen. Na een stevige maaltijd voel je je dan weer prima. Als je het koud hebt, stookt je lichaam je temperatuur namelijk weer op. Hiervoor heeft het lichaam dan wel weer energie nodig. 3. Opbouw Kinderen die nog groeien, hebben meer voedingsstoffen nodig dan volwassenen die niet meer groeien. Maar ook bij volwassenen is het lichaam voortdurend bezig zichzelf op te bouwen en in stand te houden. Ook dit vraagt energie. 4. Reserve Het lichaam legt reserves aan in de vorm van vet. In geval van nood heeft het dan een voorraadje energie. Als je eens wat later dan normaal eet, is dit geen probleem omdat er een constante aanvoer van energieleverende stoffen in het lichaam is. Als jij besluit in zwemkleding in de sneeuw te gaan staan, probeert je lichaam dat toch op te vangen. En als je ziek bent en je lichaam niet goed functioneert, zijn die reserves hard nodig. Door voedsel te bereiden (snijden, koken, bakken) kan het lichaam de voedingsstoffen gemakkelijker opnemen. Als we een stuk vlees hebben gebakken of aardappels gekookt, zijn deze geschikt voor consumptie. Rauwe aardappels zijn bijna niet te verteren, terwijl gekookte aardappels dit wel zijn. Door het koken wordt het onverteerbare zetmeel in de aardappels omgezet in een verteerbare vorm. Maar er moet nog heel wat gebeuren voordat het lichaam deze stoffen kan opnemen. Via een ingewikkeld proces bewerkt het lichaam de voedingsstoffen die een mens tot zich neemt. Deze voedingsstoffen worden gesplitst in bruikbare stoffen en niet-bruikbare stoffen, de afvalstoffen. Het lichaam neemt de bruikbare stoffen in het bloed op. De afvalstoffen verlaten het lichaam via urine en ontlasting. Dit hele proces heet de spijsvertering. Een ander woord voor dit proces is de stofwisseling. De spijsvertering begint in de mond. Door goed te kauwen maal je het voedsel fijn. De eiwitten in het speeksel (enzymen) lossen de voedingsstoffen op tot een soort papje. Via de slokdarm komen de voedingsstoffen in de maag. De maag bevat maagsappen die uit een bijtende stof bestaan, zoutzuur. De maagsappen werken in op het voedsel waardoor het verzuurt. Dit kun je merken als je last van maagzuur hebt. Als het voedsel gedeeltelijk is verteerd, verlaat het met kleine beetjes de maag en komt het in de twaalfvingerige darm. Een kleine of een lichte (niet vette) maaltijd verlaat de maag binnen het uur. Bij een flinke maaltijd kan het wel drie uur duren voordat alle voedingsstoffen de maag verlaten. Vloeistoffen gaan vrijwel direct uit de maag naar de darmen toe. 3
4 De twaalfvingerige darm is een onderdeel van de dunne darm. In de twaalfvingerige darm komen sappen en stoffen uit de alvleesklier en de lever (gal) bij het zure voedsel, waardoor het voedsel weer neutraal wordt. De sappen en stoffen breken het voedsel en de vetten verder af. In de rest van de dunne darm komen weer andere sappen bij het voedsel. Deze sappen zetten voedingsstoffen om in andere stoffen: koolhydraten veranderen in glucose eiwitten veranderen in aminozuren vetten veranderen in vetzuren en glycerol Nu zijn de voedingsstoffen voldoende verteerd. Het lichaam kan ze opnemen via de bloedvaten en lymfevaten in de dunne darm. In onderstaande figuur zie je waaruit het spijsverteringskanaal van de mens bestaat. 1. Mondholte, tanden, keelgat 2. Speekselklieren 3. slokdarm 4. Maag 5. Galblaas 6. Lever 7. Alvleesklier 8. Twaalfvingerige darm 9. Dunne darm 10.Dikke darm 11.Blinde darm 12.Wormvormig aanhangsel 13.Endeldarm Het lichaam heeft zuurstof nodig om voedsel of energie te kunnen verbranden. Het bloed voert met behulp van de longen zuurstof naar alle plaatsen waar verbranding moet plaatsvinden. De afvalstoffen, stoffen die het lichaam niet nodig heeft of niet kan opnemen, worden afgevoerd via de dikke darm. In de dikke darm wordt het water uit de afvalstoffen gehaald en in het bloed opgenomen. De stoffen die dan nog overblijven verlaten als ontlasting het lichaam via de endeldarm. Andere afvalstoffen verlaten je lichaam in de vorm van koolzuurgas (door uitademing via de longen) en in de vorm van urine (via het urinekanaal). Spijsverteringskanaal 4
5 Vragen 1. *Leg uit waarom planten zo belangrijk zijn voor de voeding van de mens. 2. *Wat is het verschil tussen plantaardige en dierlijke voedingsstoffen? 3. Wat is een ander woord voor koolstofassimilatie? 4. Noem de drie taken van voedingsstoffen in het menselijk lichaam. 5. a. Noem de drie soorten voedingsstoffen. Vul ze in de tabel in. b. *Noem bij elke soort voedingsstof drie producten waarin deze voedingsstof voorkomt. Vul de producten in de tabel in. 6. Noem de vier energieverbruikers van het menselijk lichaam. Opdracht 1. a. Zet de juiste woorden bij de juiste onderdelen van het spijsverteringskanaal. b. Controleer je antwoorden met het figuur welke eerder is afgebeeld. Deze opdracht kun je alleen of samen met een klasgenoot maken. Soort voedingsstof Producten waarin de voedingsstof voorkomt 5
Spijsvertering. Voorwoord. Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering.
Spijsvertering Voorwoord Mijn spreekbeurt gaat over de reis van het voedsel. Met een moeilijk woord heet dat Spijsvertering. Spijsvertering betekent: "Het verteren van het voedsel tot stoffen die door
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Spijsvertering NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de
Nadere informatieAantekeningen B4T1 Voeding en vertering
Naam: klas: Aantekeningen B4T1 Voeding en vertering Basisstof 1 Natuur & Gezondheid Voedingsmiddel =. Voedingsstof =... Verzamelnaam voor alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel =.. Functies
Nadere informatieExamentrainer. Vragen. Vertering. Wat is de naam van P?
Examentrainer Vragen Vertering 1p 1 In de afbeelding worden organen van het verteringsstelsel weergegeven. Enkele van deze organen produceren verteringssappen met enzymen. Een orgaan is aangegeven met
Nadere informatieMitochondriële ziekten Spijsvertering
Mitochondriële ziekten Spijsvertering Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de spijsvertering en de spijsverteringsorganen. Inleiding
Nadere informatieThema 3 Voeding en je lichaam
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 3 Voeding en je lichaam Samenvatting Voeding en je lichaam Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig. Die zitten in ons eten en drinken. Voedsel en vocht zijn
Nadere informatie1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.
THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken
Nadere informatieSamenvatting Biologie 1-1 tot 1-3
Samenvatting Biologie 1-1 tot 1-3 Samenvatting door K. 1464 woorden 10 december 2012 5,6 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 8.1 Het werkt! Hoe werkt je lichaam? Organen: delen van het lichaam
Nadere informatie7. Het gebit De bouw van het gebit Tanden en kiezen noem je gebitselementen. kroon. wortel
Samenvatting biologie voeding en vertering 5tm9 5 eerlijk zullen we alles delen Ondervoeding Vooral in ontwikkelingslanden Oorzaken - Doordat er geen voedsel is - Doordat ze niet genoeg voedsel kunnen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 2
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 2 Samenvatting door L. 718 woorden 5 maart 2016 7,9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voedingsstoffen à stoffen die je lijf nodig heeft Voedingsmiddelen
Nadere informatieBij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice
Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies krijg je een dorstsignaal? Ong. 2% Bewerkt door
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieVitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli
Toetsvragen voedingsleer 1. Voedingsmiddel of voedingsstof? Kruis het juiste antwoord aan! Voedingsmiddel Voedingsstof Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieVoeding en techniek. 2inkijkexemplaar
1inkijkexemplaar Voeding en techniek 2inkijkexemplaar Datum Blz. 1. Voedingsstoffen 4 1.1. Energieleverende stoffen 7 1.2. Hoeveel energie heb je nodig? 8 2. Gezond leven en gezond eten 10 2.1. Wat is
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/88213
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 16 december 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/88213 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voeding en vertering
Samenvatting Biologie Voeding en vertering Samenvatting door een scholier 1402 woorden 8 november 2009 6 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Voeding en vertering. 1.Voedingsmiddelen
Nadere informatiebeschermende bouwstoffen brandstoffen reservestoffen eiwitten x x vetten x x x vitamine x x water x Mineralen x x koohlydraten x x x
Samenvatting door N. 970 woorden 25 maart 2014 9 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Paragraaf 1. Voedingsmiddelen = alle producten die je eet drinkt. Voedingsstoffen = de bruikbare
Nadere informatieSpijsvertering vmbo-b12
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 04 juli 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62399 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieSamenvattingen. Samenvatting Thema 1: Stofwisseling. Basisstof 1. Organische stoffen:
Samenvatting Thema 1: Stofwisseling Basisstof 1 Organische stoffen: - Komen af van organismen of zitten in producten van organismen - Bevatten veel energie (verbranding) - Voorbeelden: koolhydraten, vetten,
Nadere informatieSamenvatting Biologie H2: Voedsel en vertering
Samenvatting Biologie H2: Voedsel en vertering Samenvatting door Eva 568 woorden 19 november 2016 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 2 voeding en vertering 1 Voedsel Voor het goed functioneren
Nadere informatieBoekverslag door Anoniem 860 woorden 16 april Samenvatting Hoofdstuk 2 Voeding en vertering
https://www.scholieren.com/verslag/106187 Boekverslag door Anoniem 860 woorden 16 april 2017 Samenvatting Hoofdstuk 2 Voeding en vertering Pagina {PAGENO} van {nb} Vak Biologie 6.5 7 keer beoordeeld 2.1
Nadere informatieWij, Nederlanders, hebben er ook veel nieuwe eetgewoontes bij gekregen. Dat komt door drie dingen:
Samenvatting door B. 739 woorden 29 november 2016 6,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende dingen af: je voorkeur voor eten
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voeding en vertering
Samenvatting Biologie Voeding en vertering Samenvatting door een scholier 1000 woorden 13 maart 2008 6,1 24 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie Voeding en vertering
Nadere informatieCellen aan de basis.
Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema
Nadere informatiemijn wetenschappelijke experimenten
naam Datum werkblaadje 3 mijn wetenschappelijke experimenten het spijsverteringsstelsel werkblaadje 3 b experiment 1: het SpeekSel citroensap of azijn onderzoeksvraag: water in de mond krijgen, bestaat
Nadere informatieVoedingsstoffen. Green Science CITAVERDE. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/81652
Auteur Green Science CITAVERDE Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 september 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/81652 Dit lesmateriaal is gemaakt met
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieAmy (41 jaar, uit Zwolle) Anita (49 jaar, uit Klundert)
Proeflessen Voorwoord Voel je goed! Amy (41 jaar, uit Zwolle) Lunna (52 jaar, uit Zwartsluis) Dicky (47 jaar, uit Amsterdam) Anita (49 jaar, uit Klundert) Dag beste deelnemer Voel je goed!, Wij zijn Amy,
Nadere informatie2,7. Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door Niels 1791 woorden 6 december 2017 2,7 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou BIO Hoofdstuk 2 voeding en vertering samenvatting/opdrachten paragraaf 1 bouwstof! Voedingsmiddelen
Nadere informatieMitochondriële ziekten Stofwisseling
Mitochondriële ziekten Stofwisseling Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de stofwisseling. De stofwisseling is niet eenvoudig daarom
Nadere informatie"Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen."
Dagelijkse voeding Als je wat meer op je voeding wilt gaan letten, dan sta je vast stil bij wat je allemaal op een dag eet. En je vraagt je vast af wat heb je nu direct nodig en wat niet? Wat voor effect
Nadere informatieTHEMA: VOEDING EN VERTERING VWO
THEMA: VOEDING EN VERTERING VWO H E N R Y N. H A S S A N K H A N S C H O L E N G E M E E N S C H A P L E L Y D O R P [ H H S - S G L ] A R T H U R A. H O O G E N D O O R N A T H E N E U M - V R I J E A
Nadere informatie5,8. Bs 1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen. Samenvatting door een scholier 1678 woorden 31 oktober keer beoordeeld.
Samenvatting door een scholier 1678 woorden 31 oktober 2012 5,8 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Bs 1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen Alle producten die je eet of drinkt en
Nadere informatieHerhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan.
Herhalingsles Het lichaam Ademhaling Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Als we ademen, stroomt er lucht binnen in ons lichaam. Welke weg legt deze lucht af? Vul het schema aan.
Nadere informatieDia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten
Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je
Nadere informatieLespakket: De spijsvertering
Lespakket: De spijsvertering Werkbundel Naam:... Klas:... 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave... 1 1. Over het lespakket... 2 1.1. Leerinhoud... 2 1.2. Werkvorm en werkwijze... 2 1.2.1. Werkvorm... 2 1.2.2.
Nadere informatieNaam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken
Naam: VOEDINGSSTOFFEN Gezond eten en drinken Wat zijn voedingsstoffen Voedingsstoffen zijn stoffen die je nodig hebt om te lopen, te denken enz. Er zijn 6 soorten voedingsstoffen. 1. eiwitten (vlees, peulvruchten.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatieEnergie en voeding. Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! Brood - koolhydraten, vetten. werkblad 3 - pagina 1
Energie en voeding werkblad 3 - pagina 1 Stempelpost 9 (22,5 km) - Gooi je tank vol! In de vorige les heb je gezien dat je lichaam energie nodigt heeft om goed te kunnen functioneren. Vergelijk het maar
Nadere informatieOrganismen die organisch en anorganische moleculen kunnen maken of nodig hebben zijn heterotroof
Boekverslag door A. 1802 woorden 20 juni 2007 5 71 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting stofwisseling Stofwisseling is het totaal van alle chemische processen in een organisme
Nadere informatieSamenvatting H H7 Eten H9 Je lichaam werkt
Boekverslag door Paul 2186 woorden 19 november 2017 6.7 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting H7+9.1+9.2 H7 Eten H9 Je lichaam werkt https://www.scholieren.com/verslag/112118 Pagina
Nadere informatieEiwitten. Voeding en Welzijn
Eiwitten Voeding en Welzijn Vandaag Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten? Filmpje Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet? Opdracht Pak ons voedsel erbij.
Nadere informatieVoedingsadviezen na een Whipple-operatie
Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie
Nadere informatieGezonde voeding vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62382
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 07 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62382 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie6,8. Samenvatting door een scholier 2043 woorden 8 december keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door een scholier 2043 woorden 8 december 2010 6,8 401 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou SAMENVATTING BIOLOGIE Thema 2: Voeding & Vertering Basisstof 1: Voedings middelen
Nadere informatieSamenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4. M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool
Samenvatting Voeding en Vertering Biologie voor Jou VMBO 4 5.1 Voedselproductie m.b.v. bacterie: M.b.v. melkzuurbacteriën kun je melk omzetten in yoghurt Kaas en zuurkool Voedselproductie m.b.v. schimmel:
Nadere informatieDe hele familie wil een stuk van deze supergrote pizza, ook benito de hond, maar die moet hem delen met de kleine carlo. Verdeel met een viltstift de
10 E Eerlijk delen! De hele familie wil een stuk van deze supergrote pizza, ook benito de hond, maar die moet hem delen met de kleine carlo. Verdeel met een viltstift de pizza in gelijke delen (Kijk voor
Nadere informatieHoofdstuk. Gezonde voeding.
Hoofdstuk 6 Gezonde voeding 1 Vijf reden opsommen waarom we voedsel nodig hebben 2 Vijf fouten in onze voedingsgewoonten opsommen 3 Een voorbeeld geven om het gebruik van groenten en fruit te bevorderen
Nadere informatieWerkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam
Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam 3.1 Wat heeft je lichaam nodig? Je lichaam is heel slim Een heel slimme machine Je lichaam kan rennen en kijken en groeien een snee gaat vanzelf weer dicht
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 Biologie Eten
Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende
Nadere informatiePRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid. over houden van huisdieren
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:
Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieEnergie-uitwisseling en stofomzetting in organismen. Plantyn Copyright
4 Energie-uitwisseling en stofomzetting in organismen In dit deel: leer je waar je lichaam zijn bouwstoffen en energie vandaan haalt. ontdek je waarom je ademt. onderzoek je hoe de bloedsomloop als een
Nadere informatieWe zullen wentelteefjes maken!
Bijna dagelijks wordt er in een gezin brood gekocht. Soms is het brood van de vorige dag nog niet helemaal opgegeten maar al wel een beetje uitgedroogd. Wat kun je zoal doen met uitgedroogde broodsneden?...
Nadere informatieLezing Rijpaardenfokvereniging Limburg
Lezing Rijpaardenfokvereniging Limburg Bijzonderheden spijsvertering paard Het paard: Produceert voortdurend maagzuur Is een lange duureter Heeft een zeer kleine maag Heeft relatief weinig zetmeelsplitsende
Nadere informatieSPIJSVERTERINGSKLACHTEN
DE VOEDINGSSUPPLEMENTEN VAN ALFA AAN JE GEZONDHEID BOUW JE ELKE DAG SPIJSVERTERINGSKLACHTEN ONDERSTEUNING VAN EEN VLOTTE MAAGWERKING DE SPIJSVERTERING, EEN INGEWIKKELD PROCES De spijsvertering bestaat
Nadere informatieColofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid
Colofon Dit e-book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)
Nadere informatiePRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid. over houden van huisdieren
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid
Nadere informatieSuiker in een gezonde leefstijl. Een kwestie van balans
Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Suiker in een gezonde leefstijl Een kwestie van balans Je lichaam heeft overal energie voor nodig. Sporten, werken, fietsen, wandelen, tuinieren,
Nadere informatie6 groepen voedingsstoffen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water mineralen en vitamines. Je hebt alle 6 voedingsstoffen nodig om gezond te blijven.
Boekverslag door D. 1946 woorden 21 juni 2014 7 3 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1 Alle producten die je eet of drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voedingsmiddelen kunnen plantaardig of dierlijk
Nadere informatiePRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid
Nadere informatiePRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren
l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/63342
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/63342 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieLes 6 Spijsvertering en enzymen. Spijsvertering Metabolisme = anabolisme + katabolisme. Spijsverteringstaak
Les 6 Spijsvertering en enzymen Spijsvertering, voeding, energie, enzym, oesophagus ANZN 1e leerjaar - Les 6 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Spijsvertering Metabolisme = anabolisme + katabolisme Metabolisme
Nadere informatieSamenvatting Biologie, 8.1 t/m 8.5
Samenvatting Biologie, 8.1 t/m 8.5 8.1 Het werkt! Organen zijn delen van het lichaam met een bepaalde taak (hart, longen, darmen, enzovoort). De meeste organen liggen in je romp. Je kan de romp verdelen
Nadere informatieFig. 0. 1 De Leefstijlacademie
Inleiding Wat goed dat je hebt doorgezet naar de volgende cursus! Je wilt dus nog meer te weten komen over hoe je lichaam precies in elkaar zit en hoe het werkt! En dat precies is wat je in deze cursus
Nadere informatieUitscheiding vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63343 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieEnergiebalans. Opdracht 8B. Opdracht
Opdracht 8B Energiebalans Opdracht Doel: Introductie vragen (Bijlage 1) 20 min. Opdracht 1 (Werkboekje Energiebalans) 30 min. Aan de hand van het deze opdracht leren de kinderen: Wat de energiebalans is;
Nadere informatieUitscheiding vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73599 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie- Yoghurt: aan melk worden speciale soorten bacteriën toegevoegd. Deze bacteriën zetten energierijke stoffen in melk om in melkzuur.
Samenvatting door P. 1625 woorden 7 januari 2013 5,4 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Voedselproductie Bacteriën worden gebruikt bij de productie van o.a yoghurt en
Nadere informatieLeerlingenmateriaal II: Practicum, wat gebeurt er met moleculen en energie in een
Leerlingenmateriaal II: Practicum, wat gebeurt er met moleculen en energie in een (brandende) pinda? Inleiding De pinda (Arachis hypogaea), is een peulvrucht. Het bijzondere van de pinda is dat de peul,
Nadere informatieDuplo-brokken. door de klassendarm
Duplo-brokken door de klassendarm Wie jarig is, trakteert. De Praktijk bestaat dit jaar tien jaar een mooie gelegenheid om u bij wijze van kadootje een complete handleiding aan te bieden voor drie van
Nadere informatieSpijsverteringsstelsel. Anatomie. Mondholte Andere namen: Transportfunctie. Digestieapparaat Spijsverteringsapparaat
Spijsverteringsstelsel Andere namen: Digestieapparaat Spijsverteringsapparaat Transportfunctie Mond Keelholte Slokdarm Maag Darmen: dunne darm dikke darm Lever Alvleesklier Anatomie Mondholte 1 Tong Smaakpapillen
Nadere informatie- Bij dierlijke voedingsmiddelen wordt bederf vaak veroorzaakt door salmonellabacteriën.
Samenvatting door E. 1754 woorden 21 januari 2013 5,6 12 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Thema 5 voeding en vertering Paragraaf 1 Rol bacteriën en schimmels voedselproductie en voedselbederf:
Nadere informatieWAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten?
WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? Alles wat je eet en drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: brood, boter, groenten en vlees. In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen:
Nadere informatieS C H I J F V A N V I J F
SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn
Nadere informatieSamenvatting Biologie thema 2 voeding en vertering
Samenvatting Biologie thema 2 voeding en vertering Samenvatting door een scholier 2338 woorden 8 juni 2011 7,4 65 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H2.1 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen.
Nadere informatie5,4. Antwoorden door een scholier 913 woorden 31 januari keer beoordeeld. Basisstof 1; voedselproductie
Antwoorden door een scholier 913 woorden 31 januari 2003 5,4 145 keer beoordeeld Vak Biologie Basisstof 1; voedselproductie Opdr1 1. Door bacteriën wordt de melk zuur. 2. In de koelkast planten bacteriën
Nadere informatieIleostoma. Ileostoma
Ileostoma Ileostoma Afdeling Afdeling algemene algemene chirurgie chirurgie Binnenkort wordt bij u (een gedeelte van) de dikke darm weggenomen. Dit kan het gevolg zijn van een chronische aandoening, een
Nadere informatie2.2 De Weende-analyse bij veevoeding
2.2 De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE31-VE41, 2018-2019 Auteur: E. Held; bewerkt door H. Hermans : Hoofdstuk 2 De Weende-analyse (presentatie) 1 Bij het oprispen boeren komt methaan (CH4)
Nadere informatieInfofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen
Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen weten welke voedingsstoffen het lichaam nodig heeft en waarom ze zo belangrijk zijn. De leerlingen zien in dat een gezonde voeding alle essentiële voedingsstoffen
Nadere informatieSamenvatting Biologie Voeding en vertering
Samenvatting Biologie Voeding en vertering Samenvatting door een scholier 2025 woorden 5 februari 2008 7,5 53 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 * Bacteriën en schimmels
Nadere informatie5. a) Ja, brood bevat vel zetmeel (polysachariden) en snoep veel suiker (disachariden) b) D Want zonnebloem olie bevat meer onverzadigd vet
Paragraaf 3.1 1. a)consumenten b) producenten c) producenten 2. (Per stap van de voedselpyramide gaat 70-90 % van de biomassa verloren, dus voor 1 kilo vlees is 6-10 kilo plantaardig voedsel nodig, wat
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieExtra: Broodje gezond hv12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 October 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76270 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieZiek van te veel... ziek van te weinig. Ben ik te lang of te kort? In de meter passen
Ziek van te veel... ziek van te weinig Ben ik te lang of te kort? Je gaat in deze opdracht uitzoeken of jouw lengte en jouw lichaamsgewicht een beetje bij elkaar passen. Til er niet te zwaar aan. Voor
Nadere informatieBorrelhapjes met energie
Borrelhapjes met energie Keuzeopdracht voor biologie bovenbouw vwo Een practicum over voedingstoffen, voedingsmiddelen en energie Voorkennis: kennis over voeding uit de onderbouw biologie/verzorging. Termen
Nadere informatieNaam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten:
Naam: GEZOND ETEN Gezonde voeding zorgt voor een gezond lichaam. Als je daarbij genoeg beweegt blijf je op een gezond gewicht. Daardoor word je minder snel ziek. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf
Nadere informatieDeze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes
Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je
Nadere informatie6,9. Samenvatting door E woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door E. 2464 woorden 6 november 2011 6,9 56 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting Thema 2 Basisstof 1 t/m 11 Voeding en vertering B1 voedingsmiddelen
Nadere informatieDe Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans
De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE41, 2017-2018 Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans Weende-analyse: DS-gehalte Droge stof (DS): Het materiaal dat overblijft als, door verwarming
Nadere informatie6,5. Samenvatting door een scholier 1940 woorden 21 januari keer beoordeeld. Biologie voor jou
Samenvatting door een scholier 1940 woorden 21 januari 2006 6,5 17 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1 paragraaf 1,2,3,4,5 Basisstof 1 Alles wat je eet of drinkt
Nadere informatieWoordenlijst. Aminozuurpreparaat Wordt in dit handboek ook preparaat genoemd. Zie preparaat. Arts metabole ziekten Zie metabool arts.
Woordenlijst. Aminozuur Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten. Het lichaam maakt zelf veel aminozuren aan, maar andere moeten uit de voeding worden opgenomen: de zogenoemde essentiële aminozuren.
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:
Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen
Nadere informatie