NMIJ scenario berekeningen Habitat Ecologisch potentieel NMIJ

Transcriptie

1 Ecologisch potentieel NMIJ Rijkswaterstaat Dienst IJsseleergebied 12 januari 2015 Definitief rapport 9V6742-0A2

2

3 HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. RIVERS, DELTAS & COASTS Jonkerbosplein 52 Postbus AD Nijegen Telefoon E-ail Internet Aersfoort KvK Docuenttitel Ecologisch potentieel NMIJ Verkorte docuenttitel Status Definitief rapport Datu 12 januari 2015 Projectnaa Natuurlijk Markereer IJeer Projectnuer 9V6742-0A2 Opdrachtgever Rijkswaterstaat Dienst IJsseleergebied Referentie 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Auteur(s) Collegiale toets Janneke Snijders Roel Knoben Datu/paraaf 12 januari Vrijgegeven door Roel Knoben Datu/paraaf 12 januari A copany of Royal HaskoningDHV

4

5 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Doel Leeswijzer 1 2 MODELSPECIFICATIES EN SCENARIO S Modelspecificaties Update kennisregels Koppeling slibodel (Delft3D) en Habitat Scenario s rekenronde Scenario s rekenronde RESULTATEN Basis gegevens Resultaten per soort rekenronde RESULTATEN Basisgegevens Resultaten per soort Resultaten per aatregel Aanleg oeras 67 5 CONCLUSIES Conclusies Discussie 70 6 LITERATUUR 72 Blz. BIJLAGEN 1. Habitat instruent 2. Rekenregels Habitat 3. Output spatial statistics Habitat 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport 12 januari 2015

6

7 1 INLEIDING 1.1 Doel Het Onderzoeksprograa Natuurlijk(er) Markereer IJeer (NMIJ) heeft onder andere tot doel o de effectiviteit van aatregelen vast te stellen, die bijdragen aan een robuust Toekostbestendig Ecologisch Systee (TBES) in het Markereer-IJeer. Met dit TBES wordt beoogd o veerkracht van het systee van het Markereer en IJeer te verbeteren, waardoor het gebied zich akkelijker zal kunnen aanpassen aan veranderingen. O dit te bewerkstelligen zijn diverse oplossingsrichtingen geïdentificeerd die hieraan bijdragen, zoals: ondiepe zones et helder water (bijv. door aanbrengen luwtestructuren); gradiënt in slibgehalte; geleide land-waterovergangen (bijv. via oeroeras); ecologische verbindingen. O het effect van dergelijke aatregelen op de ecologie (soorten en habitat) ten opzichte van de huidige situatie in beeld te brengen is gebruik geaakt van het odel Habitat (Haasnoot et al, 2005). Dit rapport presenteert de beoogde kwantificering van ecologische effecten van aatregelen. Er is zo veel ogelijk gebruik geaakt van het bestaande HABITAT odel voor het Markereer-IJeer, et de daarin opgenoen effectrelaties. 1.2 Leeswijzer Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van de odelspecificaties zoals gebruikt voor deze odelstudie. Gedurende de looptijd van dit project heeft een update van de kennisregels plaatsgevonden naar aanleiding van veranderingen in het (ecologisch) systee. De update in rekenregels en gevolgen daarvan voor de odelberekeningen zijn in dit hoofdstuk toegelicht. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van de opgestelde en beoordeelde scenario s. In hoofdstuk 3 zijn de resultaten van de scenario s uit 2012 besproken waarin onderscheidt wordt geaakt naar de verschillende doelsoorten. Daarnaast wordt ook ingegaan op het effect van de verschillende aatregelen zoals benoed in de scenario s. Dit alles in zowel absolute zin als ten opzichte van een referentie situatie. In hoofdstuk 4 staan de resultaten van de scenario s uit 2013 waarin onderscheidt wordt geaakt naar de verschillende doelsoorten. Daarnaast wordt ook ingegaan op het effect van de verschillende aatregelen zoals benoed in de scenario s. Dit alles in zowel absolute zin als ten opzichte van een referentie situatie. Hoofdstuk 5 geeft beknopt de conclusies weer en enkele aandachtspunten op basis van huidige resultaten en voorgaande studies. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

8 2 MODELSPECIFICATIES EN SCENARIO S In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de odelspecificaties en van de te beoordelen scenario s. 2.1 Modelspecificaties HABITAT is een ruitelijk analyse instruent dat gebruikt wordt voor ecologische effectstudies. HABITAT kan worden toegepast o de beschikbaarheid en de kwaliteit van leefgebieden voor individuele soorten te analyseren, aar ook o ruitelijke eenheden (bv. ecotopen) in kaart te brengen en veranderingen in habitatgeschiktheid in respons op enselijke ingrepen te voorspellen. HABITAT bestaat uit een software pakket en een kennisdatabase van effectrelaties. Voor eer inforatie wordt verwezen naar bijlage 1. In de afgelopen jaren zijn er verschillende versies geweest van Habitat. Het odel is continu in ontwikkeling en is op verschillende paraeters gekalibreerd en verbeterd (onder andere strijklengte, weging windrichting, bug fixing etc). De hier gepresenteerde resultaten zijn berekend et Habitat versie Voor de exacte opbouw van het odel inclusief deelodellen en alle rekenregels wordt verwezen naar bijlage Update kennisregels Scenarioberekeningen in 2012 en 2013, uitgevoerd eind 2013 toonden aan dat de voorspellingen van de huidige situatie in het Markereer en de geeten situatie in het veld slecht overeen kwaen. Hiervoor zijn een aantal belangrijke oorzaken aan te wijzen: De huidige rekenregels zijn gebaseerd op de gegevens van vooral de Randeren uit MACROMIJ. Hierdoor vinden foutieve voorspellingen voor waterplanten plaats. Ecologische gegevens (ANT) laten zien dat het ecologisch systee in de afgelopen 15 jaar is veranderd. Er vindt een systeatische overschatting van extinctie bij lage extinctiewaarden plaats. In 2014 heeft daaro een update van de kennisregels voor lichtkliaat, waterplanten en osselen plaatsgevonden. Voor eer inforatie hierover wordt verwezen naar Rapportage kennisregels.v4. 21 juli Deltares (in prep.) Hieronder wordt per onderdeel toegelicht hoe de resultaten van de update zijn eegenoen in de odelberekeningen van Habitat. Voor lichtkliaat (Lichextinctie) zijn vier nieuwe rekenregels opgesteld en et elkaar vergeleken. Geadviseerd wordt o het best fittende odel: de rekenregel voor extinctie op basis van doorzicht, Chlorofyl-a en zwevend stof te gebruiken. In Habitat is dan ook uitgegaan van de volgende rekenregel: Waarbij geldt E = lichtextinctie. Chlfa = Chlorofyl-a, Sd = doorzicht en ZS = zwevend stof 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

9 Voor de berekeningen van de huidige situatie is gebruikt geaakt van Chlorofyl-a etingen (geiddelde aanden aart, april en ei 2009 t/ 2013), doorzichtetingen (geiddelde aanden aart, april en ei 2009 t/ 2013) en voor zwevend stof is gebruik geaakt van de berekende slibconcentraties uit het slibodel (Delft-3D). De eetgegevens zijn geselecteerd uit waterbase, hierbij zijn dezelfde eetpunten aangehouden als gebruikt voor herziening rekenregels (één eetpunt per deelgebied, zie ook paragraaf waterplanten ). Bij de verschillende aatregelenscenario s is de verwachting dat Chlorofyl-a en doorzicht ook veranderen. Uit veldetingen blijkt echter dat er bij Chlorofyl-a weinig verschil is. Daaro is bij alle scenarioberekeningen de input voor Cholorfyl-A hetzelfde (geiddelde etingen waterbase). Doorzicht is echter per aatregelscenario berekend et de forule: Waarbij geldt Sd = doorzicht, Chlfa =- Chlorofyl-a en ZS = zwevend stof (output slibodel) Waterplanten Op basis van vegetatieopnaes en abiotiek zijn 7 karteringsgebieden vastgesteld binnen het Markereer. Elk karteringsgebied is gekoppeld aan een eetlocatie Figuur 2.1: Ligging karteringsgebieden en eetpunten (a)biotische data 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

10 Op de dataset bestaande uit vegetatieopnaes en gekoppelde abiotische gegevens, zijn regressie-analyses uitgevoerd. Vervolgens zijn de odellen door iddel van validatie op nieuwe gegevens beoordeeld. Uiteindelijk zijn rekenregels opgesteld voor 9 waterplantsoorten en voor totale bedekking waterplanten: Alisa graineu (salle waterweegbree); Chara sp. (kranswier); Draadwieren; Nitellopsis obtusa (sterkranswier); Myriophyllu spicatu (aarvederkruid); Potaogeton pectinatus (fonteinkruid); Potaogeton perfoliatus (fonteinkruid); Potaogeton pusillus (fonteinkruid); Zannichellia sp. (dobbewier); Totale bedekking waterplanten. De nieuwe rekenregels voor waterplanten in HABITAT zijn (deels) gebaseerd op veldgegevens. Dit betekent dat processen als copetitie tussen planten ipliciet in de rekenregels zijn opgenoen. Als gevolg hiervan wordt de ogelijke actuele verspreiding van soorten berekend (inclusief processen als copetitie, vogelgraas, enz), en niet het potentiële areaal van soorten. Mosselen De verschillende eigenschappen van de Quaggaossel t.o.v. Driehoeksossel uit onderzoeksresultaten en literatuur zijn vertaald naar ogelijke aanpassing van de kennisregels voor osselen. Hierdoor is het odel op vier punten aangepast: bodetype uitgeschakeld; onderste grens PO4 gewijzigd; HGI dieptezone gewijzigd; HGI schelpen gewijzigd. Voor opbouw en rekenregels van deelodel Driehoeksosselen en Quaggaosselen wordt verwezen naar bijlage Koppeling slibodel (Delft3D) en Habitat De output van het slibodel (Delft3D) vort input voor Habitat. Het berekende slibgehalte in water (in g/l) wordt gebruikt als input paraeter voor lichtextinctie. Daarnaast wordt het bij osselen gebruikt in het deelodel feeding. Bij osselen speelt ook de bodesaenstelling een rol. Het percentage slib in de bode (in %) wordt gegeneerd door Delft3D en als input in Habitat gebruikt. 2.4 Scenario s rekenronde 2012 In 2012 zijn vier verschillende scenario s doorgerekend et het slibodel (Delft3D). Het betreft de volgende scenario s: Huidige situatie; Huidige situatie inclusief grootschalig oeras; Huidige situatie + grootschalig oeras + luwtestructuren Noord-Hollandse kust tot Hoornse Hop; 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

11 Huidige situatie + grootschalig oeras + luwtestructuren Noord-Hollandse Kust tot Hoornse Hop + vooroever Lepelaarsplassen; In figuur 2.2 zijn de verschillende scenario s van rekenronde 2012 weergegeven: Scenario 1: Huidige situatie Scenario 2: Grootschalig oeras Scenario 3: Grootschalig oeras + luwtestructuren Scenario 4: Grootschalig oeras + luwtestructuren + vooroever lepelaarsplassen Figuur 2.2: Scenario s rekenronde V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

12 2.5 Scenario s rekenronde 2013 In 2013 zijn drie verschillende scenario s doorgerekend et het slibodel (Delft3D). de output van het slibodel is input voor Habitat. Het betreft de volgende scenario s: HH0 Huidige situatie; NH4- Huidige situatie + luwtestructuren Hoornse Hop en 500 ha Moeras + verdiepingen behorende bij 500 ha Moeras; NH8 - Huidige situatie + luwtestructuren Hoornse Hop + luwtestructuren Enkhuizerzand + ca ha Moeras + verdiepingen behorende bij 5000 ha Moeras. In figuur 2.3 zijn de verschillende scenario s van rekenronde 2013 weergegeven: Scenario HH0: Huidige situatie Scenario NH4: Luwtestructuren Hoornse Hop, 500 ha oeras Scenario NH8:Lluwtestructuren Hoornse Hop, luwtestructuren Enkhuizerzand en ca 5000 ha Moeras Figuur 2.3: Scenario s rekenronde V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

13 3 RESULTATEN Basis gegevens 2012 Hieronder staan de resultaten voor scenarioberekeningen huidig; grootschalig oeras; grootschalig oeras, luwtestructuren Noord-Hollandse kust tot Hoornse Hop; grootschalig oeras, luwtestructuren Noord-Hollandse kust tot Hoornse Hop en vooroever lepelaarsplassen. Voor de nieuwe kennisregels voor waterplanten geldt voor elke soort dat gebruikt wordt geaakt van vier input kaarten. De kaart et gebiedsintercepten (afhankelijk van de soort, per soort voor alle scenario s gelijk): Figuur 3.1: Voorbeeldkaart gebiedsintercepten (Alisagra) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

14 De kaart lichtextinctie (onafhankelijk van soort, wisselend per scenario) ziet er voor de vier scenario s als volgt uit: Figuur 3.2: Inputkaarten lichtextinctie per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

15 Vervolg - Figuur 3.2: Inputkaarten lichtextinctie per scenario De kaart strijklengte (onafhankelijk van soort, wisselend per scenario) ziet er voor de vier scenario s als volgt uit: Figuur 3.3: Inputkaarten strijklengte per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

16 Vervolg - Figuur 3.3: Inputkaarten strijklengte per scenario De kaart zoergeiddelde diepte (onafhankelijk van de soort, wisselend per scenario) ziet er voor de vier scenario s als volgt uit: Figuur 3.4: Inputkaarten diepte per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

17 Vervolg - Figuur 3.4: Inputkaarten zoergeiddelde diepte per scenario Op de volgende bladzijden zijn per soort de resultaten van de berekeningen in Habitat weergegeven. Habitat berekent het potentieel voorkoen van een soort op een bepaalde locatie (per cel van 10 bij 10 eter). De uitkost is een getal tussen 0 en 1, waarbij onderscheid wordt geaakt in 10 klassen. Een klasse van 0,1 betekent dat er 10% kans op potentieel voorkoen van de soort is. Voor elke soort is een tabel et de gesoeerd aantallen per klasse gegenereerd. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

18 In dit rapport wordt gekeken naar kans op voorkoen tussen 0,1 en 0,3 (10% tot 30%) 03 en 0,6 (30%-60%) en 0,6 en 1 (60%-100%). Onder de 10% wordt -vanuit ecologisch oogpunt- als te laag beschouwd o als realistisch potentieel habitat ee te neen. In bijlage 3 zijn de originele outputtabellen van habitat opgenoen (tabellen et gesoeerde aantallen per 0,1 /10% klasse). 3.2 Resultaten per soort rekenronde 2012 Alisagra (salle waterweegbree) Alisagra Figuur 3.5: Aantal hectare potentieel habitat Alisagra per klasse Figuur 3.6: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Alisagra (2012-1) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

19 Vervolg figuur 3.6: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Alisagra Uit figuur 3.6 kot naar voren dat in het zuidelijke gedeelte geschikt habitat voor Alisagra voorkot. De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

20 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.7: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario voor Alisagra Uit figuur 3.7 kot naar voren dat de totale aantallen per klasse (gesoeerd) weinig verschillen in aantal hectares. Scenario voorspelt de eeste hectares voor Alisagra: 4 eer ten opzichte van de huidige situatie. Myriophyllu spicatu Myriophyllu spicatu Figuur 3.8: Aantal hectare potentieel habitat Myriophyllu spicatu per klasse Figuur 3.9: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Myriophyllu spicatu 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

21 Vervolg - figuur 3.9: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Myriophyllu spicatu Uit figuur 3.9 kot naar voren dat geschikt habitat voor Myriophullu spicatu vooral aan de Noord-Hollandse kust van de Gouwzee voorkot. De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. Tevens zijn de luwtestructuren en het oeras witgekleurd (als harde structuren in odel opgenoen). 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

22 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.10: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Myriophyllu spicatu De gesoeerde aantallen laten een toenae zien van ca. 20 ha is tussen scenario en de huidige situatie. Vanaf scenario neet het aantal hectares et nae toe in de klasse 0,1-0,3. In scenario neet dit echter weer af. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel habitat voor Myriophyllu spicatu. Zannichellia sp.(dobbewier) Zannichellia sp ,1 Figuur 3.11: Aantal hectare potentieel habitat Zannichellia sp. per klasse Figuur 3.12: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Zannichellia sp. per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

23 Vervolg figuur 3.12: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Zannichellia sp. per klasse Uit figuur 3.12 kot naar voren dat in het zuidelijke gedeelte, langs de Noord-Hollandse kust van Asterda tot Monnickenda en bij Enkhuizerzand eer geschikt habitat ontstaat. De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

24 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.13: Gesoeerde aantallen hectare per scenario voor Zannichellia sp. De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 140 ha plaatsvindt tussen scenario en de huidige situatie. Vanaf scenario neet et nae het aantal hectares toe in de gesoeerde klassen 0,3-0,6 en 0,6-1. Tussen de verschillende aatregelenscenario s zit echter weinig verschil. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel habitat voor Zannichellia sp. Chara sp. (kranswier) Chara ,1 Figuur 3.14: Aantal hectares potentieel habitat Chara per klasse Figuur 3.15: geografische ligging voorkoen potentieel habitat Chara per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

25 Vervolg - figuur 3.15: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Chara per klasse Uit figuur 3.15 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat aan de Noord-Hollandse kust achter de luwtestructuren, aan de noordkant van het oeras nabij de Houtribdijk en aan in het zuidelijke deel (IJeer). De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

26 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.16: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario Chara sp. De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 240 ha plaatsvindt tussen scenario en de huidige situatie. Vanaf scenario is een toenae zichtbaar in alle gesoeerde klassen. Tussen de verschillende aatregelenscenario s zit echter weinig verschil. Scenario berekent de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor chara sp. Nitellopsis obtusa (kranswier) Nitellopsis obtusa Figuur 3.17: Aantal hectares potentieel habitat Nitellopsis obtusa per klasse Figuur 3.18: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Nitellopsis obtusa per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

27 Vervolg - figuur 3.18: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Nitellopsis obtusa per klasse Uit figuur 3.18 kot naar voren dat eer potentieel habitat ontstaat tussen het oeras en de Houtribdijk, achter de luwtestructuren en in de Gouwzee ontstaat. De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

28 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.19: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario Nitellopsis obtusa De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 80 ha plaatsvindt tussen huidige situatie (scenario ) en scenario De toenae zit vooral in de gesoeerde klassen 0,3-0,6 en 0,6-1. Tussen de verschillende aatregelenscenario s zit echter weinig verschil. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor Nitellopsis obtusa. Potaogeton pusillus (fonteinkruid) Potaogeton pussilus ,1 0,01 Figuur 3.20: Aantal hectares potentieel habitat Potaogeton pusillus per klasse Figuur 3.21: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeteon pusillus per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

29 Vervolg - figuur 3.21: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeteon pusillus per klasse Uit figuur 3.21kot naar voren dat eer potentieel habitat ontstaat tussen het oeras en de Houtribdijk en bij Enkhuizerzand. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

30 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.22: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Potaogeton pusillus De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 140 ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario De toenae bevindt zich in alle gesoeerde klassen. Tussen de verschillende aatregelenscenario s zit echter weinig verschil. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor Potaogeton pusillus. Potaogeton perfoliatus (fonteinkruid) Potaogeton perfoliatus ,1 Figuur 3.23: Aantal hectares potentieel habitat Potaogeton perfoliatus per klasse Figuur 3.24: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton perfoliatus per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

31 Vervolg - figuur 3.24: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton perfoliatus per klasse Uit figuur 3.24 kot naar voren dat er eer potentieel geschikt habitat ontstaat aan de Noord-Hollandse kust achter de luwtestructuren en bij de Hoornse Hop. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

32 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.25: Gesoeerde aantallen hectares potentieel voorkoen per scenario Potaogeton perfoliatus De gesoeerde aantallen laten een toenae zien van ca ha tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Bij scenario en scenario neet vooral potentieel geschikt habitat klasse 0,1-0,3 en 0,3-0,6 toe ten opzichte van scenario Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor deze soort. Potaogeton pectinatus (fonteinkruid) Potaogeton pectinatus Figuur 3.26: Aantal hectares potentieel habitat Potaogeton pectinatus per klasse Figuur 3.27: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton pectinatus per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

33 Vervolg - figuur 3.27: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton pectinatus per klasse Uit figuur 3.27 kot naar voren dat er eer potentieel geschikt habitat ontstaat tussen het oeras en de Houtribdijk en aan de Noord-Hollandse kust achter de luwtestructuren. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

34 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.28: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario Potaogeton pectinatus De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 330 ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Vanaf scenario neet vooral het potentieel habitat klassen 0,1-0,3 en klassen 0,6-1 toe. Tussen de verschillende aatregelenscenario s zit weinig verschil. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor Potaogeton pectinatus. Draadwieren Draadwieren ,1 0, Figuur 3.29: Aantal hectares potentieel habitat Draadwieren per klasse Figuur 3.30: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Draadwieren per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

35 Vervolg - figuur 3.30: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Draadwieren per klasse Uit figuur 3.30 kot naar voren dat er eer potentieel habitat voor Draadwieren ontstaat tussen het oeras en de Houtribdijk en in het zuidelijke deel (IJeer). 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

36 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.31: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario draadwieren De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca. 240 ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Vanaf scenario is een duidelijke toenae zichtbaar, et nae voor gesoeerde klasse 0,1-0,3. Tussen de verschillende aatregelscenario s zit weinig verschil. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor draadwieren. Totale bedekking waterplanten totale bedekking Figuur 3.32: Aantal hectares potentieel habitat totale bedekking waterplanten per klasse Figuur 3.33: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat totale bedekking waterplanten per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

37 Vervolg - figuur 3.33: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat totale bedekking waterplanten per klasse Uit figuur 3.33 kot naar voren dat areaal potentieel geschikt habitat toeneet tussen het oeras en de Houtribdijk en achter de luwtestructuren. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

38 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.34: Gesoeerde aantallen hectares potentieel voorkoen per scenario totale bedekking waterplanten De gesoeerde aantallen geven aan dat er een toenae van ca ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Vanaf scenario is een duidelijke toenae in hectares zichtbaar, die per scenario verder oploopt. Scenario voorspelt de eeste hectares potentieel geschikt habitat voor de totale bedekking waterplanten. Oevervegetatie Oevervegetatie ,1 Figuur 3.35: Aantal hectares potentieel habitat Oevervegetatie per klasse Figuur 3.36: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Oevervegetatie per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

39 Vervolg - figuur 3.36: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Oevervegetatie per klasse Uit figuur 3.36 kot naar voren dat in het zuidelijke gedeelte (IJeer) eer geschikt habitat ontstaat. De witte kleur in de figuur geeft het oeras, de luwtestructuren en de vooroever weer. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

40 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.37: Gesoeerde aantallen hectares potentieel habitat per scenario oevervegetatie De gesoeerde aantallen geven aan dat er een afnae van ca. 20 ha plaatsvindt tussen scenario en de huidige situatie. Het verschil lijkt te zitten in het verdwijnen van potentieel geschikt habitat bij Asterda-Oost. Dit is opvallend, odat de aatregelen in scenario , en zich niet op of nabij deze locatie bevinden. Overigens laat aatregelenscenario een toenae van 8 ha zien en voorspelt daaree de eeste hectares potentieel habitat voor oevervegetatie. Driehoeksosselen Driehoeksosselen ,1 0,01 Figuur 3.38: Aantal hectares potentieel habitat driehoeksosselen per klasse Figuur 3.39: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat driehoeksosselen per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

41 Vervolg - Figuur 3.39: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat driehoeksosselen per klasse Uit figuur 3.39 kot naar voren dat areaal potentieel geschikt habitat afneet door het oeras en de luwtestructuren. Dit kot doordat er door deze aatregelen inder waterbode aanwezig is waarop osselen zich kunnen vestigen. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

42 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.40: Gesoeerde aantallen hectares potentieel voorkoen per scenario driehoeksosselen De gesoeerde aantallen geven aan dat er een afnae van ca ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Dit geldt et nae voor de gesoeerde klasse 0,1-0,3. Quaggaosselen Quaggaosselen ,1 0,01 Figuur 3.41: Aantal hectare potentieel habitat quaggaosselen per klasse Figuur 3.42: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat quaggaosselen per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

43 Vervolg - Figuur 3.42: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat quaggaosselen per klasse Uit figuur 3.42 kot naar voren dat areaal potentieel geschikt habitat afneet door het oeras en de luwtestructuren. Dit kot doordat er door deze aatregelen inder waterbode aanwezig is waarop osselen zich kunnen vestigen. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

44 klasse ,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 3.43: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario quaggaosselen De gesoeerde aantallen geven aan dat er een afnae van ca ha plaatsvindt tussen de huidige situatie (scenario ) en scenario Dit geldt et nae voor de gesoeerde klasse 0,1-0,3 (10-30%). 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

45 4 RESULTATEN Basisgegevens 2013 Hieronder staan de resultaten voor scenarioberekeningen 2013: HH0 huidig; NH4 - Luwtestructuren Hoornse Hop, 500 ha oeras; NH8 - luwtestructuren Hoornse Hop, luwtestructuren Enkhuizerzand en ca 5000 ha Moeras. Wat betreft de nieuwe kennisregels voor waterplanten geldt dat voor iedere soort gebruikt wordt geaakt van vier input kaarten: De kaart et gebiedsintercepten (afhankelijk van de soort, voor alle scenario s gelijk). Figuur 4.1: Voorbeeldkaart gebiedsintercepten Alisagra 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

46 De kaart lichtextinctie (onafhankelijk van de soort, wisselend per scenario) ziet er voor de drie scenario s als volgt uit: Figuur 4.2: Lichtextinctie per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

47 De kaart strijklengte (onafhankelijk van de soort, wisselend per scenario) ziet er voor de drie scenario s als volgt uit: Figuur 4.3: Strijklengte per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

48 De kaart zoergeiddelde diepte (onafhankelijk van soort, wisselend per scenario) ziet er voor de drie scenario s als volgt uit: Figuur 4.4: Zoergeiddelde diepte per scenario 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

49 4.2 Resultaten per soort 2013 Hieronder worden enkele soorten en de totale bedekking van alle scenario s in tabellen en figuren et elkaar vergeleken. Alisagra (salle waterweegbree) Alisagra HH0 NH4 NH8 1 0,1 Figuur 4.5: Aantal hectare potentieel habitat Alisagra per klasse Figuur 4.6: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Alisagra 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

50 Vervolg - figuur 4.6: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Alisagra Uit figuur 4.6 kot naar voren dat in het zuidelijke gedeelte (IJeer) kleine stippen geschikt habitat voor Alisagra voorkot. De witte kleur in de figuur geeft extree lage getallen weer. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.7: gesoeerde aantallen ha per scenario Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.7) dan blijkt dat er tussen de scenario s weinig verschil in aantal hectare is. Scenario NH4 voorspelt de eeste hectares (evenveel als de huidige situatie) voor Alisagra. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

51 Myriophyllu spicatu Myriophyllu spicatu HH0 NH4 NH8 1 0 Figuur 4.8: Aantal hectare potentieel habitat Myriophyllu spicatu per klasse Figuur 4.9: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Myriophyllu spicatu 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

52 Vervolg - figuur 4.9: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Myriophyllu spicatu Uit figuur 4.9 kot naar voren dat in de Gouwzee potentieel geschikt habitat voor Myriophyllu spicatu voorkot. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.10: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Myriophyllu spicatu Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.10) dan blijkt dat er een toenae van ca. 50 hectare te zijn is ten opzichte van de huidige situatie. De toenae is voornaelijk zichtbaar in de gesoeerde klassen 0,1-0,3 (10-30%). Scenario NH8 voorspelt de eeste hectares potentieel habitat voor Myriophyllu spicatu. Zannichellia sp Zannichellia sp HH0 NH4 NH8 0,1 0,01 Figuur 4.11: Aantal hectare potentieel habitat Zannichellia sp. per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

53 Figuur 4.12: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Zannichellia sp. Uit figuur 4.12 kot naar voren dat in het zuidelijke deel (IJeer) potentieel geschikt habitat voor Zannichelia sp. voorkot. De grote witte vlek centraal in de figuur zijn extree lage getallen. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

54 klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.13: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Zannichellia sp. Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.13) dan is een toenae van ca. 130 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is vooral zichtbaar in de gesoeerde klassen 0,3-0,6 (30-60%) en 0,6-1 (60-100%). Beide aatregelenscenario s voorspellen dezelfde hoeveelheid hectares potentieel habitat voor Zannichelia sp. Chara sp. (kranswier) Chara sp ,1 0,01 HH0 NH4 NH8 Figuur 4.14: Aantal hectare potentieel habitat Chara sp. per klasse Figuur 4.15: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Chara sp. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

55 Vervolg - figuur 4.15: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Chara sp. Uit figuur 4.15 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat achter de luwtestructuren bij de Noord-Hollandse kust en achter de luwtestructuren bij Enkhuizerzand. De witte vlek centraal in de figuur zijn extree lage getallen. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.16: Gesoeerde aantallen ha per scenario Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.16) dan is een toenae van ca. 660 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is vooral zichtbaar in de gesoeerde klassen 0,1-0,3 (10-30%). Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor Chara sp. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

56 Nitellopsis obtusa (kranswier) Nitellopsis obtusa HH0 NH4 NH8 Figuur 4.17: Aantal hectare potentieel habitat Nitellopsis obtusa per klasse Figuur 4.18: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Nitellopsis obtusa 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

57 Vervolg - Figuur 4.18: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Nitellopsis obtusa Uit figuur 4.18 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat in de Gouwzee en in het zuidelijk deel (IJeer). De witte vlek centraal in de figuur zijn extree lage getallen. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.19: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Nitellopsis obtusa Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.19) dan is een toenae van ca.80 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is vooral zichtbaar in de gesoeerde klassen 0,3-0,6 (30-60%) en 0,6-1 (60-100%). Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor Nitellopsis obtusa. Potaogeton pusillus (fonteinkruid) Potaogeton pusillus HH0 NH4 NH8 0,1 0,01 Figuur 4.20: Aantal hectare potentieel habitat Potaogeton pusillus per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

58 Figuur 4.21: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton pusillus Uit figuur 4.21 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat achter de luwtestructuren bij Enkhuizerzand en in het zuiden (IJeer). 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

59 klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.22: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Potaogeton pusillus Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.22) dan is een toenae van ca. 200 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is bij alle gesoeerde klassen zichtbaar. Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor Potaogeton pusillus. Potaogeton perfoliatus (fonteinkruid) Potaogeton perfoliatus HH0 NH4 NH8 1 Figuur 4.23: Aantal hectare potentieel habitat Potaogeton perfoliatus per klasse Figuur 4.24: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton perfoliatus 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

60 Vervolg - figuur 4.24: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton perfoliatus Uit figuur 4.24 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat achter de luwtestructuren bij de Noord-Hollandse kust en achter de luwtestructuren bij Enkhuizerzand. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.25: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Potaogeton perfoliatus Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.25) dan is een toenae van ca ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is bij de gesoeerde klassen 0,1-0,3 (10%-30%) en 0,3-0,6 (30%-60%) zichtbaar. Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor Potaogeton perfoliatus. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

61 Potaogeton pectinatus (fonteinkruid) Potaogeton pectinatus HH0 NH4 NH8 1 Figuur 4.26: Aantal hectare potentieel habitat Potaogeton pectinatus per klasse Figuur 4.27: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton pectinatus 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

62 Vervolg - figuur 4.27: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Potaogeton perfoliatus Uit figuur 4.27 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat aan de Noord-Hollandse kust achter de luwtestructuren en achter de luwtestructuren bij Enkhuizerzand en de Houtribdijk. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.28: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Potaogeton perfoliatus Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.28) dan is een toenae van ca. 460 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae bij NH4 en NH8 is bij de gesoeerde klassen 0,1-0,3 (10%-30%)en 0,6-1 (60%-100%) zichtbaar. Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor Potaogeton pectinatus. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

63 Draadwieren Draadwieren HH0 NH4 NH8 0,1 Figuur 4.29: Aantal hectare potentieel habitat draadwieren per klasse Figuur 4.30: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat draadwieren 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

64 Vervolg - figuur 4.30: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat draadwieren Uit figuur 4.30 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat achter de luwtestructuren en bij Enkhuizerzand en de Houtribdijk en in het zuiden (IJeer). klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.31: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario draadwieren Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.31) dan is een axiale toenae van ca. 400 ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae is bij NH4 bij alle gesoeerde klassen zichtbaar. In scenario NH8 neet vooral klasse 0,1-0,3 (10%-30%) toe ten opzichte van scenario NH4. Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor draadwieren. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

65 Totale bedekking waterplanten totale bedekking waterplanten HH0 NH4 NH8 1 Figuur 4.32: Aantal hectare potentieel habitat totale bedekking waterplanten per klasse Figuur 4.33: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat totale bedekking waterplanten 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

66 Vervolg- figuur 4.33: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat totale bedekking waterplanten Uit figuur 4.33 kot naar voren dat er een toenae van potentieel habitat ontstaat achter de luwtestructuren en bij Enkhuizerzand en de Houtribdijk, achter de luwtestructuren bij de Noord-Hollandse kust en bij de Hoornse Hop. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.34: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario totale bedekking waterplanten Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.34) dan is een axiale toenae van ca ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze toenae is bij NH4 en NH8 bij alle gesoeerde klassen zichtbaar. Scenario NH8 voorspelt het eeste potentieel habitat voor de totale bedekking van waterplanten. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

67 Oevervegetatie Oevervegetatie HH0 NH4 NH8 0,1 Figuur 4.35: Aantal hectare potentieel habitat Oevervegetatie per klasse Figuur 4.36: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Oevervegetatie 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

68 Vervolg - figuur 4.36: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat Oevervegetatie Uit figuur 4.36 kot naar voren dat in het zuidelijke deel (IJeer) potentieel geschikt habitat voor oevervegetatie voorkot. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.37: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario oevervegetatie De gesoeerde aantallen geven aan dat er een afnae van ca. 20 ha plaatsvindt tussen scenario NH8 en de huidige situatie. Het verschil lijkt te zitten in het verdwijnen van potentieel geschikt habitat aan de zuidkant van het IJeer. Dit is opvallend, odat de aatregelen in scenario NH4 en NH8 zich niet op of nabij deze locatie bevinden. Driehoeksosselen Driehoeksosselen HH0 NH4 NH8 1 Figuur 4.38: Aantal hectare potentieel habitat driehoeksosselen per klasse 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

69 Figuur 4.39: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat driehoeksosselen Uit figuur 4.39 kot naar voren dat areaal potentieel geschikt habitat afneet door het oeras en de luwtestructuren. Dit kot doordat er door deze aatregelen inder waterbode aanwezig is waarop osselen zich kunnen vestigen. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

70 klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.40: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.40) dan is een afnae van ca ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze afnae is bij NH4 en NH8 in de gesoeerde klasse 0,1-0,3 (10%-30%) zichtbaar. In de huidige situatie wordt het eeste potentieel habitat voor driehoeksosselen voorspeld. Quaggaosselen Quaggaosselen HH0 NH4 NH8 1 Figuur 4.41: Aantal hectare potentieel habitat quaggaosselen per klasse Figuur 4.42: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat quaggaosselen 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

71 Vervolg- Figuur 4.42: Geografische ligging voorkoen potentieel habitat quaggaosselen Uit figuur 4.42 kot naar voren dat areaal potentieel geschikt habitat afneet door het oeras en de luwtestructuren. Dit kot doordat er door deze aatregelen inder waterbode aanwezig is waarop osselen zich kunnen vestigen. klasse HH0 NH4 NH8 0,1 0, ,3 0, , totaal Figuur 4.43: Gesoeerde aantallen hectare potentieel habitat per scenario quaggaosselen Wanneer wordt gekeken naar de totale aantallen per klasse (gesoeerd in figuur 4.43) dan is een afnae van ca ha te zien ten opzichte van de huidige situatie. Deze afnae is bij NH4 en NH8 in de gesoeerde klasse 0,1-0,3 (10%-30%) zichtbaar. In de huidige situatie wordt het eeste potentieel habitat voor quaggaosselen voorspeld. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

72 4.3 Resultaten per aatregel In voorgaande paragraven is voor de verschillende scenario s het potentiele aantal hectare per soort berekend. Tevens is het potentieel areaal van de totale bedekking waterplanten per scenario berekend. Het is ook ogelijk o per aatregel de toenae in potentieel areaal totale bedekking waterplanten uit te rekenen. Dit kan door de berekende hectares van de verschillende scenario s van elkaar af te trekken. Of door uitsnedes te aken van het plangebied (inzooen op aatregelgebied en daar potentieel hectares berekenen). In onderstaande tabel en figuur 4.44 is de toenae in aantallen hectares per aatregel weergegeven. Een belangrijke aannae is dat de klasse kans op voorkoen niet is eegenoen. De kans dat daar waterplanten voorkoen is daar zeer klein, terwijl het oppervlakte relatief groot is, dat daardoor een zeer vertekend beeld zou ontstaan (zo zou bijv. ook een kans van worden eegeteld). Totale bedekking waterplanten 0,1-1 >0,3 >0,6 Maatregelen Luwtestructuren Hoornse Hop 1207 ha 760 ha 188 ha Daen west 924 ha 856 ha 283 ha Luwtestructuren Enkhuizerzand 2060 ha 602 ha 145 ha Figuur 4.44: Vergelijking toenae potentieel habitat waterplanten per aatregel De Luwtestructuren bij Enkhuizerzand zorgen voor de eeste toenae in aantal hectares, echter wanneer gekeken wordt naar de kans op voorkoen dan scoort daen west beter vanaf 0.3 (of 30%). Naast kans op voorkoen is ook de dichtheid waarin de waterplanten voorkoen, van belang voor het realiseren van een levensvatbare populatie en gunstige habitatfunctie voor vis en acrofauna. Hiervoor wordt een grens van >15% dichtheid gehanteerd. Dichtheid van voorkoen is echter niet et habitat te voorspellen. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

73 De afgelopen jaren is het areaal waterplanten in het Markereer geonitord. De onitoringsgegevens zijn vergeleken et de odeloutput. De resultaten staan weergegeven in de tabel. Monitoring NMIJ Areaal Berekening Habitat Areaal Totale bedekking 5500 ha Totale bedekking waterplanten 5567 ha (kans op voorkoen %) Bedekking et dichtheid >15% 1800 ha Totale bedekking waterplanten 4.4 Aanleg oeras (kans op voorkoen >30%) Totale bedekking waterplanten (kans op voorkoen >60%) 2927 ha 1441 ha In de odelberekeningen is vanwege het ontbreken van een definitieve inrichting het oeras (klein of grootschalig) in de verschillende scenario s als harde structuren opgenoen. Uitgaande van een oeras van 4500 ha, bedraagt het oeras ca. 7% van het totale oppervlakte van Markereer. Hierdoor is de output van habitat een onderschatting van het totale ogelijke areaal voor de diverse soortgroepen. Vanuit de bureaustudie ecologie (2012) zijn echter wel randvoorwaarden gedefinieerd voor de inrichting van het oeras. Deze zijn hieronder in tabelvor weergegeven. In groen zijn de kansrijke habitats voor waterplanten aangegeven. % ha Grootschalig oeras nabij houtribdijk 100% 4500 Het aandeel plas-dras 50% 2250 slik 15% 675 ondiep water 20% 900 overige habitats 15% 675 De locatie van het aan te leggen oeras is nabij de houtribdijk (tussen structuren Enkhuizerzand en Flevoland (zie scenario , , en NH4 en N8). De dieptekaart laat zien dat op deze locatie de diepte dusdanig is, dat er geen waterplantengroei ogelijk is. De aatregel aanleg oeras zorgt dus voor extra habitat voor waterplanten. Uitgaande van de randvoorwaarden in de tabel, leidt de aanleg van een oeras tot axiale toenae van 900 ha aan waterplanten. Naar verwachting zal een vergroting van het areaal waterplanten ook leiden tot groter areaal voor waterplantetende vogels en vis. Dit is echter niet verder uitgewerkt. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

74 5 CONCLUSIES 5.1 Conclusies Uit de Habitatberekeningen kot naar voren dat het erendeel van de soorten profiteert van aatregelen zoals opgenoen in de scenario s. Voor acht waterplantsoorten neet het potentieel habitat toe. Voor één soort is geen duidelijk effect op potentieel habitat zichtbaar (Alisagra). Oevervegetatie en de osselsoorten ondervinden een negatief effect van de aatregelen. In tabel 1 staan de resultaten saengevat. Tabel 5.1: Overzicht resultaten Habitat per soort Soort Alisagra X Myriophyllu spicatu X X Zannichellia sp X X X Chara sp. X X Nitellopsis obtusa X X Poteogeton pusillus X X Potaogeton perfoliatus X X Potaogeton pectinatus X X draadwieren X X Totale bedekking X X waterplanten Oevervegetatie X Driehoeksosselen Quaggaosselen = huidige situatie = gelijk = toenae = afnae X = grootste voorspelde toenae Zowel de aatregelenscenario s rekenronde 2012 als de aatregelenscenario s rekenronde 2013 zorgen voor een toenae in potentieel habitat in het Markereer- IJeer. Scenario (NH8) levert in absolute aantallen de eeste hectares potentieel habitat op (2984 ha) ten opzichte van de huidige situatie. Hiervan worden de eeste hectares voorspeld in de gesoeerde klasse 10-30% kans. In tabellen 5.2 en 5.3 is dit weergegeven. Tabel 5.2: Toenae hectares in absolute aantallen per scenario Aantal ha % - 30% % - 60% % - 100% Toenae V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

75 Tabel 5.3: Toenae in hectares en procenten klasse ha % ha % 10% - 30% % % 30% - 60% % % 60% - 100% % % totaal % % In de verschillende scenario s berekent Habitat et nae de gevolgen van de luwtestructuren. Indien ook de aanleg van het oeras wordt eegenoen in de berekeningen (zie paragraaf 4.4), wordt een grotere toenae in aantal hectares voor waterplanten verwacht. Dit is opgenoen in tabel 5.4. Tabel 5.4: Toenae areaal waterplanten totaal Soort aatregelen ha ha Scenario s et oeras als harde structuur Oppervlak ondiep water in oeras Totaal De aanpassing van de rekenregels voor grenswaarden van Quaggaosselen heeft invloed op de resultaten in vergelijking et de resultaten van de driehoeksossel. Het totale Markereer (exclusief oeras en/of luwtestructuren) is habitat voor de osselsoorten. De verdeling binnen de klassen verschilt echter. Dit geldt voor de klassen 10%-20% tot en et 40%-50%, voor beide osselsoorten wordt iers geen potentieel habitat voorspeld et een kans > 50%. De liiterende factor hiervoor is fosfaat-concentratie. Fosfor is beperkend voor osselen via verlaging van de groeisnelheid, en daaree bepalend voor de dichtheid in biovolue. In figuur 5.1 worden de verschillen tussen de osselsoorten in grafiekvor weergegeven. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

76 Figuur 5.1: Vergelijking aantal hectare potentieel habitat driehoeksosselen en Quaggaosselen 5.2 Discussie De nieuwe rekenregels voor waterplanten in HABITAT zijn gebaseerd op veldgegevens. Dit betekent dat processen als copetitie tussen planten ipliciet in de rekenregels zijn opgenoen. Als gevolg hiervan wordt de ogelijke actuele verspreiding van soorten berekend (inclusief processen als copetitie, vogelgraas, enz), en niet het potentiële areaal van soorten. Zo wordt in de Gouwzee bijvoorbeeld sterker voorkoen van Sterkranswier voorspeld ten opzichte van Chara sp. Terwijl in potentie dit deelgebied voor beide soorten geschikt zijn. In de nieuwe kennisregels (rekenronde 2013) speelt de variabele soortafhankelijke gebiedsintercept (nieuwe variabele t.o.v. de oude kennisregels) een zeer belangrijke rol. Bij soige soorten betekent een lage gebiedsintercept dat er nooit een score hoger dan bijv kan worden gehaald (onafhankelijk van wat diepte, lichtextinctie of strijklengte bijdraagt). Tevens ontstaat hierdoor verschil in fijnheid/grofheid van input paraeters. De gebiedsintercept bestaat per soort uit 1 getal per deelgebied. Het Markereer bestaat uit 7 deelgebieden. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

77 Andere input bijv. diepte of strijklengte bestaat uit 1 getal per vlak van 10 bij 10. Het effect van dit verschil in nauwkeurigheid op de uitkosten (bijv. t.o.v. rekenronde 2012) is lastig te bepalen. Het oeras is in de huidige scenarioberekeningen (zowel 2012 als 2013) als no data ingevoerd. Dit kot odat een inrichting van het oeras (et nae diepte en type substraat) niet voor alle verschillende oerasvoren bekend zijn. In dit rapport is uitgegaan van eisen verwoord in bureaustudie ecologie (2012). Dit is echter op een grof schaal in vergelijking et de berekeningen zoals uitgevoerd et HABITAT. Juist de inrichting van het oeras zal naelijk leiden tot uitbreiding van habitat van soorten. Door de lage PO4 concentraties van de laatste 4 jaar in het Markereer is de geschiktheid voor zowel quagga s als driehoeksosselen erg laag ( ). De kans voorkoen van potentieel habitat ligt daaro niet hoger dan 50%. Tevens neet het areaal af odat ter plaatse van oeras en ligging luwtestructuren geen osselen zich eer kunnen vestigen. Mogelijk voren de luwtestructuren geschikt substraat voor de osselen. Het odel doet echter geen uitspraken over dichtheid of het ogelijk verticaal aanwezig zijn van osselen in de waterkolo. Overigens geldt dat dichtheid of verticale aanwezigheid voor waterplanten niet kan worden eegenoen in de odelberekeningen. Mosselen filteren het water en zorgen voor extra doorzicht. Dit effect is niet eegenoen in de berekeningen van Habitat. Mogelijk heeft dit lokaal een extra gunstig effect op ander soortgroepen als waterplanten. 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

78 6 LITERATUUR Haasnoot, M., J. Kranenbarg, R. van Buren, Seizoensgebonden peilen in het IJsseleergebied. Verkenning naar optialisatie van het peil voor natuur binnen de randvoorwaarden van veiligheid, scheepvaart en watervoorziening. WL rapport Q3889 Naar een toekostbestendig Ecologisch Systee in Markereer en IJeer. Kwantificering van het effect van de voorgestelde aatregelen et HABITAT. Haasnoot et al Deltares rapport / Update initiële bureaustudie ecologie. NMIJ. 15 noveber Rapport RoyalHaskoningDHV in opdracht van Rijkswaterstaat. Update kennisregels voor lichtkliaat, waterplanten en osselen. Bastiaan van Zuida et al., 21 juli Deltares. (in prep) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij 12 januari Definitief rapport

79 Bijlage 1 Habitat instruent 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport 12 januari 2015

80

81 HABITAT is een ruitelijk analyse instruent dat gebruikt wordt voor ecologische effectstudies. HABITAT kan worden toegepast o de beschikbaarheid en de kwaliteit van leefgebieden voor individuele soorten te analyseren, aar ook o ruitelijke eenheden (bv. ecotopen) in kaart te brengen en veranderingen in habitatgeschiktheid in respons op enselijke ingrepen te voorspellen. HABITAT bestaat uit een software pakket en een kennisdatabase van effectrelaties. De HABITAT software is gebaseerd op een GIS (PCRaster). GIS kaarten en inforatie over de abiotische ogeving (o.a. uitvoer van odellen of veldetingen) of landgebruik (o.a. aaibeheer of recreatie) worden gecobineerd o ruitelijke en kwantitatieve resultaten (in respectievelijk kaarten en tabellen) te genereren over te verwachten ecologische ontwikkelingen. Meestal wordt HABITAT gebruikt als postprocessing tool van hydrologischeen waterkwaliteitsodellen. In deze studie wordt bijv. eerst et het slibodel (bijllage D) de effecten op de slibgehaltes op de bode en in de waterkolo berekend. Andere voorbeelden zijn het gebruik van peilvariaties, overstroingsduren, zoutgehaltes en algenconcentraties. Figuur B1.1: Concept Habitat instruent Voor het analyseren van de effecten zijn effectrelaties nodig. Deze ecologische kennisregels beschrijven de relatie tussen stuurvariabelen (bijvoorbeeld waterdiepte, doorzicht) en het potentieel voorkoen van een soort of soortengroep. Voor alle aatregelen geldt derhalve dat ze vertaald oeten worden in een kaart van één of eer van de stuurvariabelen. Er oet dus bepaald worden waar de aatregelen liggen en hoe ze precies uitzien (vor en grootte). Bijlage 1 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

82 De relaties kunnen verschillende voren hebben, variërend van forules, gebroken lineaire functies tot tabellen. De relaties die saen het effect voor het potentieel voorkoen van 1 soort of soortengroep beschrijven heten een habitatodel. Het potentieel voorkoen van een soort of soortengroep wordt uitgedrukt in de habitatgeschiktheid, in een getal tussen 0 en 1, waarbij 1 een hoge geschiktheid van het gebied voor een bepaalde soort is en 0 een lage geschiktheid voor de soort en daaree ook een lage waarschijnlijkheid van voorkoen. Bij soige soortengroepen (in deze studie de ecotopen en vogels) is dit resultaat weer saengevat in het potentieel voorkoen (wel of niet). Meestal beschrijft een habitatodel de relaties voor iedere belangrijke randvoorwaarde van een soort apart. De totale habitat geschiktheid is dan het iniu van de geschiktheid berekend voor de afzonderlijke factoren. De eest beperkende factor bepaalt dus de habitatgeschiktheid. Daarna kan vervolgens bepaald worden of gebieden groot genoeg zijn of voldoende et elkaar verbonden zijn. De kennisdatabase is een belangrijke karakteristiek van HABITAT. Het doel van de kennisdatabase is het opslaan van inforatie over dosis-effectrelaties, zodat kennis gedeeld, hergebruikt en gereproduceerd kan worden. Het bestaat uit een wiki-database en een set kennisregels in de software. De wiki-database ( bestaat uit factsheets et daarin inforatie over het algeeen voorkoen van de soort of soortengroep, de ilieurandvoorwaarden, effectrelaties, toepassingsgebied en referenties. HABITAT is toegankelijk voor iedereen die aangeeft de effectrelaties te willen delen via de wiki (confor Dare to share principle of Soekijad 2005). Voor eer inforatie over HABITAT wordt verwezen naar de publieke deltares wiki ( 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 1 12 januari Definitief rapport

83 Bijlage 2 Rekenregels Habitat 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport 12 januari 2015

84

85 Opbouw odel Coposite odel Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

86 Deelodel waterpeil en turbiditeit Dieptevoorbereiding Diepte 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

87 Transparantie Doorzicht = (0.0664*ln(chlorofyla_0914))+(2.63/sqrt(hh0_slibwater)) Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

88 Lichtextinctie ( *chlorofyla_0914)+(1.646/(sqrt(DoorzichtHH0)))+(0.183*sqrt(hh0_slibwa ter)) Deelodel expositie Wateroppervlakte 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

89 Slopelength Strijklengte Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

90 Deelodel acrofyten Alisgra 1/(1+exp(-( alisgra *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*k d_ap *kd_ap *fetch))) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

91 Myriospic 1/(1+exp(-( yriospic *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) Zanni 1/(1+exp(-( zanni *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

92 Macrofyten_totaal Deelodel oevervegetatie Oevervegetatue expositie 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

93 Oevervegetatie diepte Oevervegetatie fluctuatie Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

94 HSIoeveregetatie Deelodel kranswieren Chara 1/(1+exp(-( chara *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

95 Nitelobt 1/(1+exp(-( nitelobt *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) Kranswieren total Deelodel fonteinkruid Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

96 Potapus 1/(1+exp(-( potapus *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) Potaperf 1/(1+exp(-( potaperf *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap-6.16E-5*fetch))) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

97 Potapect 1/(1+exp(-( potapect *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd _ap *fetch))) Fonteinkruiden_totaal Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015

98 fil_alg 1/(1+exp(-( fila_algae *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap-9.28E-5*fetch))) Tot cov 1/(1+exp(-( tot_cov *depthavsu *(depthavsu^2) *depthavsu*kd_ap *kd_ap *fetch))) 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Bijlage 2 12 januari Definitief rapport

99 Spatial statistic (gelijk voor elke soor) Bijlage 2 9V6742-0A2/R00204/902793/BW/Nij Definitief rapport januari 2015