Watermeter 2014 Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

Transcriptie

1 Vlaanderen is milieu Watermeter 2014 Drinkwaterproductie en -levering in cijfers VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ

2 DOCUMENTBESCHRIJVING Titel Watermeter 2014 Samenstellers Dienst Reguleringsinstantie - WaterRegulator Samenvatting Dit rapport geeft een statistisch overzicht van de drinkwaterproductie en -levering in Vlaanderen van bron tot kraan. Wijze van refereren Vlaamse Milieumaatschappij (2015), Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers Verantwoordelijke uitgever Michiel Van Peteghem, VMM Vragen in verband met dit rapport Vlaamse Milieumaatschappij Dokter De Moorstraat Aalst Tel: info@vmm.be Fotografie VMM-archief, Shutterstock.com Depotnummer D/2015/6871/014

3 WATERMETER 2014 IN EEN OOGOPSLAG 100 % publieke aandeelhouders 10 3 Watermaatschappijen miljoen abonnees 348 1% miljoen m³ minder m³ verbruik per liter drinkwater gefactureerd gefactureerd verbruik jaar voor een per dag in 2013 in 2013 tov 2012 gemiddeld per persoon 100 % kwaliteit gegarandeerd 4,3 1,9 2,4 per m³ per m³ per m³ (incl 6% BTW) voor drinkwater voor sanering duizend km watertorens miljoen m³ miljoen miljoen leidingen opslagcapaciteit omzet uit investeringen waterverkoop

4 INHOUDSOPGAVE Inleiding...6 Kenmerken van drinkwatervoorziening in Vlaanderen...7 Organisatie van drinkwatervoorziening in Vlaanderen...7 Juridische vorm van watermaatschappijen... 8 Samenwerkingsverbanden tussen watermaatschappijen...10 ISWa...10 Synductis...10 Overkoepelende structuren...10 Belgaqua...10 AquaFlanders...10 Overige activiteiten...11 Reguleringskader drinkwatervoorziening...11 Lokale overheid...11 Provincies...11 Regionale overheid (Vlaams Gewest)...12 Federale overheid (België)...12 Europese overheid...12 Distributiegebieden en infrastructuur van watermaatschappijen...13 Evolutie van aantal watermaatschappijen...13 Karakteristieken van distributiegebieden...14 Infrastructuur voor drinkwatervoorziening...15 Inspanningen voor duurzaam waterverbruik...16 Drinkwaterbalans: van bron tot kraan Drinkwaterketen van bron tot kraan Waterproductie...18 Waterbalans...22 Waterlevering en -verkoop...24 Drinkwaterkwaliteit...34 Kwaliteit in het net...35 Kwaliteit aan de kraan...35 Conclusie...35 Prijs van leidingwater Integrale waterfactuur Evolutie van integrale waterfactuur van een gemiddeld...38 Evolutie integrale waterfactuur voor verschillende stypes...40 Relativiteit van evolutie van integrale waterfactuur...42 Aandeel in totale consumptie van een...43 Aandeel in het beschikbaar inkomen voor verschillende inkomensgroepen...44 Tarieven en prijs voor productie en levering van leidingwater (drinkwatercomponent)...48 Tariefstructuren voor nen...48 Tarieven en prijs voor productie en levering van leidingwater voor nen...50 Prijsvergelijking voor drinkwatercomponent met omliggende regio s...56 Tariefstructuren voor bedrijven...58 Tarieven en prijs voor de productie en levering van leidingwater voor bedrijven Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

5 Bedrijfseconomische gegevens...64 Globale sectorgegevens...64 Sectorale balans...64 Sectorale resultatenrekening...65 Sectorale ratio s...66 Evolutie ratio s per watermaatschappij Financiële gegevens wateractiviteit...70 Omzet uit waterverkoop...70 Relatieve opbrengstenstructuur Relatieve kostenstructuur Investeringen in watervoorziening Verklarende woordenlijst...77 Bijlage 1: Overzicht van figuren Bijlage 2: Overzicht van tabellen...80 Bijlage 3: Contactgegevens watermaatschappijen...81 Bijlage 4: Overzicht van bedeelde gemeenten per watermaatschappij met aandeel van de bedeelde bevolking...83 Bijlage 5: Overzicht van gemiddeld jaarleidingwaterverbruik per stype, per provincie en per watermaatschappij...89 Bijlage 6: Verdeling van de nen naar huishoudgrootte over de distributiegebieden...92 Bijlage 7: Overzicht van de berekende integrale waterfactuur voor verschillende stypes

6 INLEIDING Het voorliggend rapport geeft een statistisch overzicht van de drinkwatersector in Vlaanderen, van bron tot kraan. De WaterRegulator wil met de Watermeter aan de hand van cijfers en statistieken, een duidelijk beeld schetsen van die sector in Vlaanderen en wil daarmee een bijdrage leveren tot meer transparantie. Doel van dit document is om elke lezer duidelijke informatie te geven over de productie en levering van ons drinkwater. Elk jaar opnieuw wordt ernaar gestreefd om de aangereikte informatie te verfijnen en te vervolledigen, zonder de ambitie om volledig te zijn voor alle aspecten van de waterketen. Voor de drinkwaterkwaliteit en afvalwatersanering bijvoorbeeld, is slechts een beperkt aantal gegevens opgenomen. Meer gedetailleerde informatie hierover is terug te vinden in andere specifiek aan die onderwerpen gewijde VMM-rapporten die terug te vinden zijn op De informatie in het rapport heeft betrekking op de situatie geldig op 1 januari 2014, tenzij anders weergegeven. De berekeningen in de tabellen zijn uitgevoerd met de meest gedetailleerde, beschikbare cijfers. Om de leesbaarheid te vergroten worden de getallen weergegeven tot maximum 2 cijfers na de komma. Daardoor kunnen afrondingsverschillen voorkomen. Een verklarende woordenlijst staat achteraan in het document. 6 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

7 KENMERKEN VAN DRINKWATERVOORZIENING IN VLAANDEREN ORGANISATIE VAN DRINKWATERVOORZIENING IN VLAANDEREN De drinkwatervoorziening in Vlaanderen is een gemeentelijke opdracht. Om een betere dienstverlening te kunnen bieden, hebben veel gemeenten een samenwerkingsverband opgericht voor de productie en levering van leidingwater. Omdat elke gemeente (en dus ook elk samenwerkingsverband) verschillende mogelijkheden heeft om de drinkwatervoorziening te organiseren, is er een grote diversiteit ontstaan in het beheer van het net, de investeringsplannen en de dienstverlening. Ook de inbreng van de deelnemende gemeenten in de samenwerkingsverbanden is sterk verschillend. Het openbare waterdistributienetwerk in de 308 Vlaamse gemeenten wordt op 1 januari 2014 beheerd door 10 exploitanten (verder ook watermaatschappijen genoemd) 1. Op het grondgebied van 26 gemeenten zijn twee watermaatschappijen actief. Bijlage 3 bij dit rapport bevat een lijst met de contactgegevens van de exploitanten. Een overzicht van de bedeelde gemeenten per watermaatschappij staat in bijlage 4. figuur 1: Distributiegebieden watermaatschappijen Situatie 2014 Legende AGSO Knokke-Heist Brabant Water (NL) De Watergroep FARYS/TMVW IWM (De Watergroep) IWVA IWVB pidpa VIVAQUA Water-link Bron: AquaFlanders, VMM Waterbank 1 Vanaf 1 januari 2015 worden de activiteiten van IWM overgenomen door De Watergroep. Dit brengt het aantal exploitanten vanaf 1 januari 2015 op 9. AWW voerde een naamswijziging door in 2014 en is Water-link geworden. 7

8 JURIDISCHE VORM VAN WATERMAATSCHAPPIJEN Bijna al het leidingwater wordt in Vlaanderen geleverd door intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, intercommunales en een autonoom Vlaams overheidsbedrijf. Daarnaast is er in 2014 nog één gemeentelijke en één buitenlandse watermaatschappij actief. De sector is op 01/01/2014 volledig in publieke handen. tabel 1: Juridische vorm watermaatschappijen (2014) Intergemeentelijk samenwerkingsverband Intercommunale Autonoom Vlaams overheidsbedrijf Gemeentelijk Waterbedrijf Naamloze vennootschap naar Nederlands recht AGSO Knokke-Heist Brabant Water (NL) VMW De Watergroep FARYS/TMVW Einde 22/12/2041 IWM Einde 09/11/2019 IWVA Einde 05/2019 IWVB Einde 24/02/2018 Pidpa Einde 09/11/2019 VIVAQUA Einde 01/01/2041 Water-link Einde 31/12/2025 Bron: VMM Waterbank 8 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

9 Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden De intergemeentelijke samenwerkingsverbanden vinden hun juridische grondslag in het decreet houdende de intergemeentelijke samenwerking. Het zijn meer bepaald opdrachthoudende verenigingen: samenwerkingsverbanden met beheersoverdracht waaraan de deelnemende gemeenten de uitvoering van een of meer duidelijk omschreven bevoegdheden met betrekking tot een of meer functioneel samenhangende beleidsdomeinen toevertrouwen. In een dergelijk samenwerkingsverband kunnen enkel gemeenten actief zijn, samen met provincies, autonome gemeentebedrijven, openbare centra voor maatschappelijk welzijn en hun verenigingen, voor zover die uitsluitend uit openbare rechtspersonen bestaan. Ook andere samenwerkingsverbanden die opgericht zijn volgens de bepalingen van het decreet houdende de intergemeentelijke samenwerking, kunnen erin worden betrokken. Voor opdrachthoudende verenigingen is bestuurlijk toezicht voorzien. Oprichtingen en statutenwijzigingen zijn aan bijzonder goedkeuringstoezicht van de Vlaamse Regering (met delegatie aan de Vlaamse minister van Binnenlandse Aangelegenheden) onderworpen. De verenigingen moeten eveneens een beknopt overzicht van de genomen beslissingen verzenden aan de toezichthoudende overheid. Intercommunales De intercommunales vinden hun juridische grondslag in de wet van 22 december 1986 betreffende de intercommunales. Op die organisaties zijn de bepalingen van het hierboven vermelde decreet niet van toepassing. Daarin wordt immers uitdrukkelijk bepaald dat het decreet enkel geldt voor de samenwerkingsverbanden van gemeenten waarvan het gehele ambtsgebied binnen de grenzen van het Vlaams Gewest valt. Dit is bij TMVW en VIVAQUA niet het geval. De Vlaamse regering heeft eind 2013 wel een ontwerp van samenwerkingsakkoord met de andere gewesten over het toezicht op gewestoverschrijdende intercommunales goedgekeurd. In principe zal TMVW op basis van dit akkoord vanaf 1 juli 2014 onderworpen worden aan Vlaams bestuurlijk toezicht, VIVAQUA aan Brussels bestuurlijk toezicht. FARYS is een CVBA opgericht op 26 juni 2014 en fungeert als operator van de intercommunale TMVW. Naast TMVW zijn het Algemeen Ziekenhuis Jan Palfijn Gent en de BVBA Solar Invest ook aandeelhouder van FARYS. Autonoom Vlaams overheidsbedrijf De juridische grondslag van de grootste in Vlaanderen actieve watermaatschappij, De Watergroep, is terug te vinden in haar oprichtingsdecreet: het decreet van 28 juni 1983 houdende de oprichting van de instelling Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW). De commerciële naam van VMW veranderde op 1 januari 2013 in De Watergroep. Gemeentelijke waterbedrijven (GW) Op 1 januari 2014 is nog slechts één gemeentelijke waterbedrijf actief. Het waterbedrijf van Knokke-Heist maakt sinds 2012 deel uit van het Autonoom Gemeentebedrijf StadsOntwikkeling (AGSO). Naamloze vennootschap naar Nederlands recht In de gemeente Baarle-Hertog levert het Nederlandse Brabant Water leidingwater aan een deel van de bevolking. Brabant Water is een naamloze vennootschap, uiteraard naar Nederlands recht. 9

10 SAMENWERKINGSVERBANDEN TUSSEN WATERMAATSCHAPPIJEN ISWA In de loop van 1992 richtten de IWVA en de Vereniging Limburgse Waterbedrijven bestaande uit de Intercommunale Watermaatschappij (IWM) en de GW Tongeren, GW Heusden-Zolder en GW Leopoldsburg het Intercommunaal Samenwerkingscomité voor Waterbedrijven (ISWa) op. Later sloten ook andere gemeentelijke en stedelijke waterbedrijven daarbij aan (SW Ieper, SW Oudenaarde, GW Knokke-Heist, enz.). Binnen ISWa wordt overleg, en op bepaalde vlakken concrete samenwerking, tussen de leden georganiseerd. Alleen IWM en AGSO Knokke-Heist zijn op 1 januari 2014 nog ISWa-leden die als exploitant actief zijn. IWM zal uiterlijk op 1 januari 2015 opgenomen worden in De Watergroep. Vanaf 2015 zet ISWa haar activiteiten stop. SYNDUCTIS FARYS/TMVW, IWVB en IWVA werken met EANDIS (en Belgacom als waarnemende partner) samen in het in 2012 opgerichte samenwerkingsverband Synductis. Het doel van deze samenwerking is om de planning van nutswerken beter op elkaar af te stemmen en de uitvoering van de werken te coördineren. OVERKOEPELENDE STRUCTUREN BELGAQUA Belgaqua is de Belgische Federatie voor de Watersector. Die beroepsvereniging groepeert de Gewestelijke Verenigingen voor de Watersector in België: AQUABRU voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, AQUAWAL voor het Waals Gewest en AquaFlanders voor het Vlaams Gewest. Belgaqua verdedigt de gemeenschappelijke belangen van haar leden op federaal, Europees en internationaal vlak. De federatie stimuleert de realisatie van studies en geeft informatie aan professionals en verbruikers over het gebruik van leidingwater en de bescherming van de waterkwaliteit. Belgaqua keurt bovendien de apparatuur aangesloten op het leidingwaternet en de materialen die in contact komen met het drinkwater. AQUAFLANDERS AquaFlanders verenigt de Vlaamse watermaatschappijen. AquaFlanders wil door een meer gerichte samenwerking tussen haar leden de transparantie verbeteren, de efficiëntie verhogen en meer uniformiteit in de benadering van de klanten en in de werkwijzen verkrijgen. Daarnaast wil AquaFlanders bijdragen tot een effectievere uitvoering van het waterbeleid door als vertegenwoordiger van haar leden in diverse fora op te treden Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

11 OVERIGE ACTIVITEITEN Naast de dienstverlening verbonden aan de productie en levering van drinkwater via het openbaar waterdistributienet leveren de watermaatschappijen ook andere diensten. Zo heeft een aantal watermaatschappijen, al dan niet juridisch gescheiden van het waterbedrijf, een specifiek aanbod voor industriële bedrijven (leveren van water op maat, wateraudits, optimaliseren interne waterstromen, afvalwater hergebruiken binnen het productieproces, ). Vanaf 2005 zijn daarnaast alle watermaatschappijen saneringsplichtig voor het door hen geleverde water. Zij produceren en leveren dus niet alleen het drinkwater, maar ze moeten ook zorgen dat het afvalwater van hun klanten gezuiverd wordt zodat de kwaliteit van het geleverde drinkwater gegarandeerd blijft (saneringsactiviteit). Een aantal maatschappijen heeft daarnaast ook nog niet-watergerelateerde activiteiten (andere activiteiten): het waterbedrijf Knokke-Heist maakt deel uit van het Autonoom Gemeentebedrijf StadsOntwikkeling waarbinnen ook vastgoedtransacties en concrete stadsontwikkelingsprojecten uitgevoerd worden, alsook het grond- en pandenbeleid dat zich vooral richt op de realisatie van betaalbare woningen. FARYS/TMVW profileert zich als partner van haar gemeentelijke vennoten en dit onder meer via het beheren van zwem- en sportinfrastructuur en via het aanbieden van raamovereenkomsten voor aankoop, onderhoud, exploitatie en beheer van diensten (hersteldienst, ) en goederen (papierwaren, strooizout, telecom, ). REGULERINGSKADER DRINKWATERVOORZIENING LOKALE OVERHEID De drinkwatervoorziening in Vlaanderen is een gemeentelijke opdracht. In de praktijk wordt deze opdracht veelal door intergemeentelijke samenwerkingsverbanden uitgevoerd. De gemeentelijke vennoten besturen deze maatschappijen via hun vertegenwoordigers in de daarvoor voorziene bestuursorganen (Raad van Bestuur, Algemene Vergadering, specifieke comités, ). PROVINCIES Provincies hebben geen bevoegdheden inzake drinkwater. Sommige nemen wel deel aan intergemeentelijke samenwerkingsverbanden die instaan voor de productie en levering van leidingwater (bv. Provinciebestuur Antwerpen - Pidpa). 11

12 REGIONALE OVERHEID (VLAAMS GEWEST) Waarborgen kwantiteit en kwaliteit drinkwater In toepassing van het grondwaterdecreet zijn rond grondwaterwinningen ten behoeve van drinkwaterproductie beschermingsgebieden aangeduid. In deze beschermingsgebieden worden activiteiten verboden of beperkt die het grondwater kunnen verontreinigen. De Toezichthoudende Ambtenaar (georganiseerd binnen de VMM) ontwikkelt en houdt toezicht op het drinkwaterdecreet en de daaruit volgende besluiten en openbare dienstverplichtingen. Dit toezicht betreft vooral de kwaliteit van het geleverde water als ook de toepassing van het Algemeen Waterverkoopreglement. Waarborgen transparantie en efficiënte werking watermaatschappijen De WaterRegulator (georganiseerd binnen de VMM) focust zich op het verhogen van de transparantie over drinkwaterproductie en -levering in Vlaanderen. De WaterRegulator vergelijkt de prestaties en de efficiëntie van de watermaatschappijen die in Vlaanderen actief zijn, met de bedoeling na te gaan of drinkwater geleverd wordt tegen een correcte prijs. Daarnaast voert de WaterRegulator studies uit en verleent op basis van de resultaten advies aan de Vlaamse Regering via de Vlaamse minister bevoegd voor leefmilieu. Bestuurlijk toezicht Het bestuurlijk toezicht op de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden gebeurt onder leiding van de Vlaamse minister bevoegd voor binnenlandse aangelegenheden. FEDERALE OVERHEID (BELGIË) Op 1 juli 2014 is de bevoegdheid voor de regulering van de drinkwatertarieven overgedragen aan Vlaanderen. EUROPESE OVERHEID De Drinkwaterrichtlijn legt normen voor de kwaliteit van drinkwater op. De Kaderrichtlijn Water legt onder andere de principes inzake kostentoerekening voor de waterdiensten, waaronder productie- en levering, vast. Deze werden reeds grotendeels vertaald in Vlaamse regelgeving Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

13 DISTRIBUTIEGEBIEDEN EN INFRASTRUCTUUR VAN WATERMAATSCHAPPIJEN EVOLUTIE VAN AANTAL WATERMAATSCHAPPIJEN Het aantal watermaatschappijen daalt terwijl de grotere maatschappijen groter worden. Dit betekent concreet dat de gemeentelijke waterbedrijven verdwijnen en hun activiteiten overgenomen worden door de grotere watermaatschappijen. In 1998 waren er nog 14 gemeentelijke of stedelijke waterbedrijven. In 2010 was hun aantal gedaald tot 4, en op 1 januari 2014 is er nog slechts 1 gemeentelijke waterbedrijf actief, namelijk in Knokke-Heist. Vanaf 1 januari 2015 worden de activiteiten van IWM overgenomen door De Watergroep. Dit brengt het aantal exploitanten vanaf 1 januari 2015 op 9. figuur 2: Evolutie van aantal watermaatschappijen ( ) Totaal aantal watermaatschappijen Aantal gemeentelijke waterbedrijven Bron: VMM Waterbank 13

14 KARAKTERISTIEKEN VAN DISTRIBUTIEGEBIEDEN Een aantal karakteristieke statistische gegevens over de distributiegebieden van de verschillende watermaatschappijen is opgenomen in tabel 2. tabel 2: Statistieken van distributiegebieden - waarden 2 (2014) Watermaatschappij Oppervlakte (km 2 ) Aantal inwoners (x 1.000) (2014) Bevolkingsdichtheid (inwoners/km 2 ) Aantal ondernemingen NIET landbouw, bosbouw en visserij (2014) Aantal ondernemingen landbouw, bosbouw of visserij (2014) AGSO Knokke-Heist Brabant Water (NL) De Watergroep FARYS/TMVW IWM IWVA IWVB Pidpa VIVAQUA Water-link Totaal Bron: FOD Economie, CORVE, VMM Waterbank, bevraging gemeenten In tabel 3 worden die karakteristieken tussen de verschillende maatschappijen afgewogen. Het distributiegebied van de drie grootste maatschappijen samen (De Watergroep, Pidpa en FARYS/TMVW) strekt zich uit over meer dan 90% van het Vlaamse grondgebied. Samen verzorgen ze de drinkwatervoorziening voor meer dan 80% van de bevolking. tabel 3: Statistieken van distributiegebieden relatief (2014) Watermaatschappij Oppervlakte (km 2 ) Aantal inwoners (x 1.000) (2014) Rang Bevolkingsdichtheid (inwoners/km 2 ) Aantal ondernemingen NIET landbouw, bosbouw en visserij (2014) Aantal ondernemingen landbouw, bosbouw of visserij (2014) AGSO Knokke-Heist 0,4% 8 0,5% 9 5 0,8% 8 0,5% 8 Brabant Water (NL) 0,02% 10 0,03% ,0% 10 0,1% 9 De Watergroep 55,5% 1 44,8% ,4% 1 59,4% 1 FARYS/TMVW 16,8% 3 19,6% ,2% 2 18,4% 2 IWM 1,9% 7 1,6% 6 8 1,7% 6 2,0% 5 IWVA 2,3% 4 1,0% ,1% 7 2,0% 4 IWVB 1,9% 6 3,8% 5 3 3,4% 5 1,1% 6 Pidpa 19,1% 2 18,5% ,6% 3 15,7% 3 VIVAQUA 0,2% 9 0,6% 8 2 0,5% 9 0,1% 10 Water-link 2,1% 5 9,6% 4 1 9,3% 4 0,8% 7 Totaal 100% 100% 100% 100% Bron: FOD Economie, CORVE, VMM Waterbank, bevraging gemeenten 2 Het aandeel ondernemingen is de som van het aantal BTW-plichtige natuurlijke personen en het aantal BTW-plichtige rechtspersonen in de aard van een handelsonderneming (bvba, nv ) Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

15 INFRASTRUCTUUR VOOR DRINKWATERVOORZIENING Tabel 4 geeft een overzicht van de infrastructuur per watermaatschappij voor de productie en levering van leidingwater. Door het verschillende karakter van de distributiegebieden van de watermaatschappijen is het logisch dat er ook in de infrastructuur verschillen zijn. Zo valt bijvoorbeeld het verschil op tussen Pidpa en FARYS/TMVW. Ondanks de vergelijkbare grootte van hun distributiegebied verschillen ze vrij sterk qua infrastructuur. Pidpa beschikt over voldoende grondwater binnen haar eigen distributiegebied om decentraal water te produceren en beschikt daartoe over twaalf waterproductiecentra. FARYS/TMVW daarentegen koopt vooral water aan om aan de vraag te kunnen voldoen en beschikt slechts over twee eigen waterproductiecentra. Alleen Waterlink en De Watergroep beschikken over oppervlaktewaterbronnen. IWVB is de enige watermaatschappij die niet over eigen bronnen voor de productie van drinkwater beschikt. Al het water dat door IWVB geleverd wordt aan abonnees, wordt aangekocht bij andere watermaatschappijen. De beschikbare opslagcapaciteit van drinkwater in waterbergingen en watertorens in Vlaanderen bedraagt 984 miljoen m 3. Dit is iets meer (104%) dan de berekende dagelijks geleverde hoeveelheid water 3 (944 miljoen m 3 / per dag). tabel 4: Infrastructuur voor productie en levering van leidingwater (2014) Watermaatschappij Aantal bronnen grondwater Aantal bronnen oppervlaktewater Aantal waterproductiecentra Aantal bergingen reinwater Aantal watertorens Aantal opjaagstations Netlengte (km) Beschikbare opslagcapaciteit drinkwater (x m 3 ) Brabant Water (NL) FARYS/TMVW De Watergroep ISWa leden IWVA IWVB Pidpa VIVAQUA Water-link Totaal Bron: VMM, Waterbank 3 Dagelijks geleverde hoeveelheid water 2013 = 344,7 mln m 3 /365 = 0,944 mln. m 3 per dag 15

16 INSPANNINGEN VOOR DUURZAAM WATERVERBRUIK Sinds medio 2011 zijn de watermaatschappijen verplicht de bepalingen van het Algemeen Waterverkoopreglement toe te passen. De watermaatschappijen moeten bijvoorbeeld met acties en sensibiliseringscampagnes onder meer duurzaam waterverbruik bij hun klanten bevorderen. Daarbij moeten ze ook bijzondere aandacht schenken aan kwetsbare groepen. In 2013 zijn onder andere onderstaande acties gerealiseerd. Twee maatschappijen beschikken over een eigen educatief centrum: het bezoekerscentrum van IWVA in Koksijde en het interactieve water-doe-centrum Hidrodoe van Pidpa in Herentals. In beide centra wordt het thema duurzaam watergebruik onder de aandacht gebracht. De Watergroep en FARYS/TMVW pakken op vele plaatsen in Vlaanderen uit met waterbars, waarbij op evenementen deelnemers van gratis leidingwater worden voorzien. FARYS/TMVW organiseert ook specifieke projecten voor kansarmen. Alle maatschappijen hebben, in min of meerdere mate, op hun website aandacht voor het thema. Ook beschikken de meeste maatschappijen over publicaties over duurzaam watergebruik. De Watergroep sensibiliseert via artikels rond rationeel watergebruik in haar klantenmagazine Waterwereld en informeert vennoten in de zomer via mailings specifiek over duurzaam waterverbruik. Op sectorniveau wordt via AquaFlanders samengewerkt met GoodPlanet Belgium vzw voor het opzetten van de actie Kranig Water. Leerlingen uit het lager en middelbaar onderwijs worden gestimuleerd om kraantjeswater te drinken en duurzaam om te gaan met water. Ze leren ook de CO 2 -uitstoot verlagen door het verpakkingsafval te verminderen. Scholen kunnen zich inschrijven voor de actie en/of de wedstrijd om te strijden voor de titel van kranigste school Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

17 DRINKWATERBALANS: VAN BRON TOT KRAAN DRINKWATERKETEN VAN BRON TOT KRAAN De drinkwaterketen bestaat uit twee op elkaar volgende hoofdprocessen: de productie en de levering of distributie. Figuur 3 geeft daarvan een verkorte schematische voorstelling. figuur 3: Drinkwaterketen van bron tot kraan Bron: VMM 17

18 WATERPRODUCTIE Er werd voor Vlaanderen in 2013 meer dan 400 miljoen m 3 drinkwater geproduceerd door watermaatschappijen. Bijna 80% van het voor Vlaanderen geproduceerde drinkwater wordt daadwerkelijk ook in Vlaanderen geproduceerd. Het overige deel (20%) wordt buiten Vlaanderen geproduceerd en wordt nagenoeg allemaal (18%) door onze watermaatschappijen ingekocht. FARYS/TMVW is de enige Vlaamse maatschappij die buiten Vlaanderen (in Wallonië) water wint en produceert, namelijk 9 miljoen m 3 of 2% van het voor Vlaanderen geproduceerde drinkwater. De Watergroep heeft eind 2011 haar winningen gelegen in Wallonië overgedragen aan de Waalse watermaatschappij SWDE (Société Wallonne des Eaux). Hierdoor wordt er vanaf 2012 iets meer dan 6% van het voor Vlaanderen geproduceerde drinkwater door het Waalse SWDE geproduceerd en vervolgens door De Watergroep aangekocht bij SWDE. De Brusselse maatschappij VIVAQUA produceert 12% van het voor Vlaanderen geproduceerde drinkwater. Het overgrote deel hiervan verkoopt ze aan andere Vlaamse watermaatschappijen, een kleiner deel distribueert ze zelf in Vlaanderen. Deze maatschappij wint en produceert nagenoeg al haar water in Wallonië. In Vlaanderen (Zaventem) heeft VIVAQUA één kleine winning en één productie-eenheid, goed voor iets minder dan m 3 per jaar. Minder dan 1% van ons drinkwater komt uit Nederland en Frankrijk. De Vlaamse watermaatschappijen verkopen op hun beurt ook drinkwater aan watermaatschappijen in Wallonië en in Nederland (+/- 8 miljoen m 3 ). In Vlaanderen wordt iets meer drinkwater geproduceerd uit oppervlaktewater dan uit grondwater. Het drinkwater dat aangekocht wordt buiten Vlaanderen, wordt grotendeels geproduceerd uit grondwater. Meer informatie over waterkwantiteitgegevens is terug te vinden in het rapport Leidingwaterbalans voor Vlaanderen Legende bij figuur 4 Vlaams Gewest (79,7%) Waals Gewest (19,6%) - (11% via Brussel) Brussels Gewest (VIVAQUA - herkomst/productie water = Waals Gewest) Buitenland (0,7%) Aantal miljoen m 3 drinkwater geproduceerd in het Vlaamse Gewest uit oppervlaktewater (174 mio m 3 ) geproduceerd in het Vlaamse Gewest uit grondwater (161 mio m 3 ) geproduceerd buiten het Vlaamse Gewest uit grondwater (9 mio m 3 ) aangekocht in het Waalse Gewest - grondwater (27 mio m 3 ) aangekocht in het Brusselse Gewest (VIVAQUA) - grondwater (29 mio m 3 ) aangekocht in het Brusselse Gewest (VIVAQUA) - oppervlaktewater (17 mio m 3 ) aangekocht in Nederland (2 mio m 3 ) aangekocht in Frankrijk (1 mio m 3 ) Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

19 figuur 4: Waterproductie voor Vlaanderen (2013) in miljoen m 3 0,5% 0,2% 6,9% 4,1% 2 1 6,4% ,2% 27 9 m³ ,3% ,4% Bron: VMM Waterbank 19

20 Water-link is de grootste drinkwaterproducent voor Vlaanderen, gevolgd door De Watergroep, Pidpa en VIVAQUA. In de bevoorrading van Vlaanderen speelt VIVAQUA een dubbele rol: enerzijds als exploitant van een openbaar waterdistributienetwerk voor abonnees in 4 gemeenten (Kraainem, Linkebeek, Steenokkerzeel, Wezembeek-Oppem) en anderzijds als toeleverancier van water aan andere watermaatschappijen (voornamelijk aan FARYS/TMVW en IWVB). Uit tabel 5 blijkt dat VIVAQUA slechts 1% van het voor Vlaanderen geproduceerde water rechtstreeks levert aan abonnees, maar wel 12% van het water voor Vlaanderen produceert. tabel 5: Overzicht van aandeel productie voor Vlaanderen <> levering aan abonnees in Vlaanderen (2013) Watermaatschappij Produceert (toeleverancier) Rang Levert aan abonnees (exploitant) Rang Brabant Water (NL) 0% 8 0% 9 De Watergroep 31% 2 35% 1 FARYS/TMVW 3% 5 16% 4 ISWa leden 2% 6 2% 6 IWVA 1% 7 1% 7 IWVB 0% 9 3% 5 Pidpa 16% 3 17% 3 VIVAQUA 12% 4 1% 8 Water-link 35% 1 25% 2 Vlaanderen 100% 100% Bron: VMM Waterbank 20 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

21 Figuur 5 geeft per watermaatschappij een beeld van het aandeel eigen productie uit grond- of oppervlaktewater en het aandeel ingekocht water in Uit de figuur blijkt duidelijk dat Water-link nagenoeg al haar drinkwater zelf produceert uit oppervlaktewater. Brabant Water en Pidpa doen dat ook, maar dan uit grondwater. IWVB is volledig en FARYS/TMVW grotendeels aangewezen op inkoop. figuur 5: Waterbronnen per watermaatschappij (2013) 100% 80% 60% 40% 20% 0% Brabant Water De Watergroep FARYS/TMVW ISWa leden IWVA IWVB Pidpa VIVAQUA * (NL) * Water-link Geproduceerd drinkwater uit oppervlaktewater Geproduceerd drinkwater uit grondwater Inkoop drinkwater * Voor Brabant Water en VIVAQUA is de herkomst van het voor distributie in Vlaanderen bestemde water weergegeven Bron: VMM Waterbank 21

22 WATERBALANS In figuur 6 staat de totale waterbalans voor de in Vlaanderen actieve exploitanten voor het jaar VIVAQUA is in deze balans opgenomen met de hoeveelheid water gewonnen en geproduceerd voor Vlaanderen. Cijfers voor Brabant-Water zijn niet opgenomen. De balans toont de waterwinning, per type ruwwaterbron, de gewonnen hoeveelheid water, de geproduceerde en de geleverde hoeveelheden drinkwater voor de totale Vlaamse sector. figuur 6: Waterbalans voor de sector in miljoen m 3 (2013) Gewonnen grondwater 204,1 Totaal 200,1 gewonnen water 404,2 Gewonnen oppervlaktewater Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 4,8 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 106,6 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 30,0 Geproduceerd drinkwater 390,2 Berekende input distributienetwerk 412,1 Productieverlies 9,2 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 106,5 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 8,2 Niet geregistreerd 67,4 Geleverd drinkwater* 344,7 SECTOR miljoenen m³ * uitgaande van geraamde verkoop 2013 WM: watermaatschappijen Bron: VMM Waterbank 22 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

23 In figuur 7 staat de totale waterbalans voor het jaar 2013 voor elke watermaatschappij afzonderlijk. De balans van VIVAQUA toont de hoeveelheid water, gewonnen en geproduceerd, voor Vlaanderen. figuur 7: Waterbalans per watermaatschappij in miljoen m 3 (2013) Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 90,4 Totaal 40,2 gewonnen water 130,6 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 3,4 Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 10,1 Totaal 0,1 gewonnen water 10,2 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,1 Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 6,9 Totaal 0,0 gewonnen water 6,9 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,0 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 14,5 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 27,2 Geproduceerd drinkwater 122,4 Berekende input distributienetwerk 155,5 Productieverlies 4,7 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 4,9 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 3,8 Niet geregistreerd 34,0 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 71,8 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 2,0 Geproduceerd drinkwater 10,1 Berekende input distributienetwerk 70,5 Productieverlies 0,0 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 12,2 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 1,2 Niet geregistreerd 13,8 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 2,7 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Geproduceerd drinkwater 6,8 Berekende input distributienetwerk 9,5 Productieverlies 0,1 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 0,0 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Niet geregistreerd 2,0 Geleverd drinkwater* 121,5 De Watergroep * uitgaande van geraamde verkoop 2013 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen Geleverd drinkwater* 56,7 FARYS/TMVW miljoenen m³ * uitgaande van geraamde verkoop 2013 WM: watermaatschappijen Geleverd drinkwater* 7,5 ISWa miljoenen m³ * uitgaande van geraamde verkoop 2013 WM: watermaatschappijen Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 3,6 Totaal 0,0 gewonnen water 3,6 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,0 Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 0,0 Totaal 0,0 gewonnen water 0,0 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,0 Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 63,9 Totaal 0,0 gewonnen water 63,9 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,0 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 0,2 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,8 Geproduceerd drinkwater 3,6 Berekende input distributienetwerk 4,5 Productieverlies 0,1 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 0,1 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Niet geregistreerd 0,5 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 13,3 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Geproduceerd drinkwater 0,0 Berekende input distributienetwerk 13,3 Productieverlies 0,0 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 0,0 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Niet geregistreerd 2,8 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 3,0 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Geproduceerd drinkwater 62,5 Berekende input distributienetwerk 64,3 Productieverlies 1,4 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 1,2 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Niet geregistreerd 6,6 Geleverd drinkwater* 4,0 IWVA * uitgaande van geraamde verkoop 2013 Geleverd drinkwater* 10,5 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen IWVB * uitgaande van geraamde verkoop 2013 Geleverd drinkwater* 57,7 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen Pidpa * uitgaande van geraamde verkoop 2013 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 29,2 Totaal 17,1 gewonnen water 46,3 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 0,0 Gewonnen Gewonnen grondwater oppervlaktewater 0,0 Totaal 142,7 gewonnen water 142,7 Verkoop 'ruw water' en 'ander water' 1,3 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 0,0 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Geproduceerd drinkwater 46,3 Berekende input distributienetwerk 2,2 Productieverlies 0,0 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 44,1 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Niet geregistreerd 0,3 Inkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 1,0 Inkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 0,0 Geproduceerd drinkwater 138,5 Berekende input distributienetwerk 92,2 Productieverlies 2,9 Verkoop ONDERLING (WM actief in Vlaanderen) 44,2 Verkoop EXTERN (WM NIET actief in Vlaanderen) 3,1 Niet geregistreerd 7,3 Geleverd drinkwater* 1,9 VIVAQUA * uitgaande van geraamde verkoop 2013 Geleverd drinkwater* 84,9 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen Water-link * uitgaande van geraamde verkoop 2013 miljoenen m³ WM: watermaatschappijen Bron: VMM Waterbank 23

24 WATERLEVERING EN -VERKOOP Densiteit van het netwerk Tabel 6 toont een aantal kerncijfers over de waterlevering per watermaatschappij. De aansluitingsdichtheid van het netwerk hangt sterk samen met het stedelijke, dan wel het meer landelijke karakter van het distributiegebied. Een hogere bevolkingsdichtheid en verstedelijkingsgraad leidt tot een hogere aansluitingsdichtheid. In Vlaanderen wordt in 2013 gemiddeld liter water gefactureerd per meter leiding. Water-link heeft het meest geconcentreerde netwerk met 73 abonnees (actieve meters) per km leiding. De Watergroep heeft met 40 abonnees per km de laagste aansluitingsdichtheid. Water-link factureert meer dan liter water per meter leiding. Dat is bijna 10 keer meer per meter leiding dan De Watergroep en IWVA. Zij factureren gemiddeld liter water per meter leiding. Het verschil tussen dichtheid per aansluiting en per abonnee wijst op een belangrijke aanwezigheid van huizenblokken in het distributiegebied. Dat is vooral opvallend bij IWVA (= kust) en in beperktere mate bij IWVB en Water-link (= vooral stedelijke omgeving). tabel 6: Kerngetallen van waterlevering en verkoop (2013) Watermaatschappij Aantal Abonnees (x 1.000) Netlengte (km) Aansluitingen (aantal/km) Abonnees (actieve meters) (aantal/km) Gefactureerd verbruik 2013 (miljoen m 3 ) Gefactureerd verbruik 2013 (m 3 / km) Brabant Water (NL) De Watergroep FARYS/TMVW ISWa leden IWVA IWVB Pidpa VIVAQUA Water-link Totaal Bron: VMM Waterbank, VMM Waterboeken 24 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

25 Evolutie van gefactureerd leidingwaterverbruik In figuur 8 wordt de evolutie van het door de watermaatschappijen in Vlaanderen gefactureerde waterverbruik tussen 2003 en 2013 weergegeven. De trend is dalend. Het gefactureerde verbruik is in 10 jaar tijd met ongeveer 6% gedaald. Ten opzichte van 2012 is het gefactureerde verbruik met 1% gedaald. figuur 8: Evolutie van gefactureerd waterverbruik ( ) miljoen m³ Gefactureerd waterverbruik Trendlijn Bron: VMM Waterboek 25

26 Klantenprofielen Er bestaan zo goed als geen afzonderlijke netwerken voor de levering van leidingwater aan de drie in de Kaderrichtlijn Water genoemde doelgroepen (huishoudens, industrie en landbouw). De kwaliteit van het water geleverd via een openbaar waterdistributienetwerk staat dus meestal los van de doelgroep waartoe de verbruiker behoort en voldoet altijd aan de normen. Aan de hand van de bestemming van het geleverde water (namelijk het feit of leidingwater gebruikt wordt voor huishoudelijke activiteiten (nen), voor industriële activiteiten (in het kader van het uitoefenen van een professionele activiteit, exclusief landbouw) of voor landbouwactiviteiten) kunnen de abonnees wel onderverdeeld worden in huishoudens, industrie en landbouw 5. Door het kruisen van parameters uit verschillende databanken kan een groot deel van de abonnees (86%) met een vrij grote zekerheid toegewezen worden aan deze doelgroepen. De niet toe te wijzen abonnees worden aangeduid in figuur 9 als restgroep. Hoewel het aantal inwoners in Vlaanderen tussen januari 2009 en januari 2014 steeg met 4%, blijft het leidingwaterverbruik van huishoudens vrij stabiel rond 190 miljoen m 3 per jaar. Dat betekent dat het verbruik per inwoner daalt. Het aan de industrie gefactureerd verbruik is net geen 135 miljoen m 3 in De daling van het totaal gefactureerd verbruik tussen 2009 en 2013 kan wel grotendeels toegeschreven worden aan een daling van het verbruik van de industrie. figuur 9: Evolutie van gefactureerd waterverbruik aan de verschillende doelgroepen ( ) miljoen m³ Huishoudens Industrie Landbouw Restgroep Totaal Bron: VMM Heffingendatabank, VMM Waterbank, VMM Waterboek 5 De definities van de doelgroepen zijn terug te vinden in de verklarende woordenlijst achteraan in dit rapport Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

27 Bijna 80% van de abonnees zijn huishoudens en zij zijn goed voor iets meer dan de helft (56%) van het in 2013 gefactureerde leidingwater. De industrie vertegenwoordigt slechts 7% van het aantal abonnees maar is wel goed voor 38% van het verbruik. Landbouw vertegenwoordigt met 1% van de abonnees een zeer kleine groep en is goed voor iets meer dan 2% van het verbruik. figuur 10: Verdeling van abonnees en gefactureerd waterverbruik over doelgroepen (2013) verdeling abonnees 1% 13% 14% verdeling verbruik 2% 5% 5% 6% 7% 38% 40% 53% 56% 81% 78% Huishoudens Industrie Landbouw Restgroep Bron: VMM Heffingendatabank, VMM Waterboek, VMM Waterbank 27

28 sprofielen In tabel 7 wordt het gefactureerde verbruik van de abonnees die konden worden toegewezen aan de drie doelgroepen (huishoudens, industrie en landbouw) dieper geanalyseerd. Op basis van de facturatieperiode en het gefactureerde verbruik in 2013 is voor elke abonnee het jaarleidingwaterverbruik berekend. Vervolgens is voor alle abonnees hun respectievelijk gefactureerd verbruik toegewezen aan de relevante jaarverbruiksschijven. Uit de analyse blijkt dat meer dan 75% van alle abonnees een gefactureerd verbruik heeft dat lager ligt dan 100 m 3 per jaar. Huishoudens hebben onmiskenbaar het overgrote aandeel in die groep. Zij zijn dan ook zo goed als volledig verantwoordelijk voor het verbruik lager dan 100 m 3 per abonnee. Wanneer men de groep van huishoudens verder in detail bekijkt, valt vooral op dat de grootste groep (25%) een jaarleidingwaterverbruik heeft dat tussen 50 en 100 m 3 ligt. 16 % verbruikt tussen 25 en 50 m 3. Ongeveer 12% heeft een factuur voor een verbruik lager dan 15 m 3 per jaar, 6 % hiervan betreft geen of een negatief verbruik 6. Wanneer men specifiek naar de groep industrie kijkt, blijkt dat, ten opzichte van alle verbruiksschijven, er merkelijk meer verbruik zit in de schijven tussen m 3 en m 3. Het echt grote industriële verbruik zit evenwel vooral geconcentreerd in de schijven boven m 3. Dit is bovendien een zeer beperkt aantal abonnees (0,004% van het totaal aantal abonnees) die samen bijna 21% van het totale leidingwaterverbruik voor hun rekening nemen. tabel 7: Vertaling van gefactureerd leidingwaterverbruik in jaarverbruiksschijven (2013) schijven (van - tot m 3 ) % van aantal abonnees 28 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers TOTAAL HUISHOUDENS INDUSTRIE LANDBOUW % van aantal m 3 % van TOTAAL aantal abonnees % van TOTAAL aantal m 3 % van TOTAAL aantal abonnees % van TOTAAL aantal m 3 % van TOTAAL aantal abonnees % van TOTAAL aantal m 3 Geen of negatief verbruik 12,92% -0,59% 6,32% -0,28% 2,13% -0,15% 0,12% -0,02% van 0 m 3 tot 5 m 3 4,39% 0,10% 1,63% 0,04% 0,71% 0,02% 0,02% 0,00% van 6 m 3 tot 10 m 3 3,30% 0,24% 1,90% 0,14% 0,35% 0,02% 0,01% 0,00% van 11 m 3 tot 15 m 3 3,38% 0,40% 2,31% 0,27% 0,27% 0,03% 0,01% 0,00% van 16 m 3 tot 25 m 3 7,25% 1,35% 5,64% 1,05% 0,40% 0,07% 0,02% 0,00% van 26 m 3 tot 50 m 3 18,41% 6,31% 15,88% 5,46% 0,60% 0,20% 0,04% 0,01% van 51 m 3 tot 100 m 3 27,75% 18,34% 25,32% 16,75% 0,61% 0,40% 0,07% 0,05% van 101 m 3 tot 150 m 3 12,57% 13,82% 11,49% 12,63% 0,34% 0,38% 0,05% 0,06% van 151 m 3 tot 200 m 3 4,75% 7,37% 4,19% 6,50% 0,22% 0,35% 0,04% 0,06% van 201 m 3 tot 250 m 3 1,89% 3,79% 1,56% 3,13% 0,16% 0,32% 0,02% 0,05% van 251 m 3 tot 350 m 3 1,44% 3,78% 1,06% 2,79% 0,20% 0,55% 0,03% 0,09% van 351 m 3 tot 500 m 3 0,77% 2,88% 0,48% 1,79% 0,18% 0,68% 0,03% 0,11% van 501 m 3 tot m 3 0,70% 4,31% 0,34% 2,05% 0,26% 1,65% 0,04% 0,27% van m 3 tot m 3 0,28% 3,44% 0,09% 1,10% 0,15% 1,87% 0,03% 0,33% van m 3 tot m 3 0,16% 4,65% 0,04% 1,10% 0,10% 3,05% 0,02% 0,42% van m 3 tot m 3 0,03% 2,07% 0,01% 0,50% 0,02% 1,48% 0,00% 0,08% van m 3 tot m 3 0,02% 2,42% 0,00% 0,45% 0,02% 1,89% 0,00% 0,05% van m 3 tot m 3 0,01% 3,23% 0,00% 0,24% 0,01% 2,87% 0,00% 0,12% van m 3 tot m 3 0,00% 1,33% 0 0 0,00% 1,30% - - van m 3 tot m 3 0,003% 7,03% - - 0,003% 6,98% - - > m 3 0,001% 13,72% - - 0,001% 13,72% - - Totaal 100% 100% 78% 56% 7% 38% 1% 2% Bron: VMM Heffingendatabank, VMM Waterbank, VMM Waterboek 6 Negatief verbruik kan veroorzaakt worden door een overschatting van het verbruik in voorgaande periodes. Bij een afrekening na een reële meteropname zal dit bijgevolg leiden tot creditnota s en aldus tot negatief verbruik.

29 figuur 11: Relatie klantenprofielen versus verbruiksprofielen (2013) Vlaanderen % 99,93% 100% 90 90% 90% 80 80% 77% 70 70% 70% 60 60% 58% 50 50% 40 40% 41% 30 30% 20 26% 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Bron: VMM Waterbank Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) In figuur 11 wordt de relatie tussen het totaal aantal abonnees en het totaal gefactureerd waterverbruik getoond voor Vlaanderen. In figuur 12 wordt dezelfde oefening gemaakt maar dan per watermaatschappij. Opvallend is dat 77% van alle abonnees een verbruik heeft dat lager ligt dan 100 m 3 per jaar, maar dat deze groep slechts 26% van het totaal gefactureerde water vertegenwoordigt. Daar tegenover staat dat een zeer kleine groep (0,07%) verantwoordelijk is voor 30% van het totaal gefactureerde waterverbruik. Bij AGSO Knokke, FARYS/TMVW, De Watergroep West-Vlaanderen en IWVA is het aandeel van de minder dan 100 m 3 verbruikers zelfs hoger dan 80%. Bij IWVA loopt dit op tot 88% van de abonnees. Het grote aantal 2 de verblijven in de kustregio speelt hier ongetwijfeld een rol. Water-link toont het meest afwijkende beeld tegenover de andere maatschappijen. Bij Water-link heeft slechts 58% van de abonnees een verbruik dat lager ligt dan 100 m 3. Alleen bij Brabant Water ligt dit met 56% nog lager. Het verbruik groter dan m 3 zit hoofdzakelijk geconcentreerd bij Water-link, dat 67% van het leidingwaterverbruik in zijn distributiegebied factureert aan 0,24% van zijn abonnees. De Watergroep West-Vlaanderen heeft eveneens een niet onbelangrijk aantal grote verbruikers onder zijn abonnees en factureert 30% van het verbruik in zijn distributiegebied aan 0,06% van zijn abonnees. 29

30 figuur 12: Relatie klantenprofielen versus verbruiksprofielen per watermaatschappij (2013) AGSO Knokke-Heist % 99,95% 100% 90 88% 90% 93% 80 80% 80% 70 70% 67% 60 60% 50 50% 40 40% 39% 30 30% 27% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) Brabant Water % 98% 99,91% 90 90% 95% 80 80% 70 70% 75% 78% 60 60% 56% 50 50% 40 40% 40% 30 30% 20 20% 21% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) De Watergroep Limburg % 90 90% 90% 80 80% 70 70% 75% 78% 60 60% 50 50% 56% 40 40% 30 30% 36% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees 99% 99,95% Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) 89% Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) De Watergroep Oost-Vlaanderen % 99,97% 100% 92% 90 90% 80 79% 86% 80% 70 76% 70% 60 60% 57% 50 50% 40 40% 38% 30 30% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) De Watergroep Vlaams-Brabant % 90 91% 90% 80 80% 76% 70 76% 70% 60 60% 50 56% 50% 40 40% 30 36% 30% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees 99% 99,95% Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) 89% Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) De Watergroep West-Vlaanderen % 99,94% 100% 94% 90 90% 86% 80 80% 70 70% 70% 60 60% 58% 50 50% 40 45% 40% 30 30% 33% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) Bron: VMM Waterbank 30 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

31 FARYS/TMVW % 99% 99,94% 92% 90 90% 80 80% 82% 82% 70 70% 60 60% 67% 50 50% 49% 40 40% 30 30% 34% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) IWVA % 90 90% 80 80% 70 70% 60 60% 50 50% 40 40% 30 30% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Gefactureerd verbruik 94% 88% Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) 42% 33% Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) 98% 99,94% 56% Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) 83% Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) IWVB % 90 90% 87% 90% 80 80% 70 72% 75% 70% 60 60% 50 50% 50% 40 40% 30 30% 31% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees 98% 99,92% Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) Pidpa % 99% 99,94% 90 90% 88% 80 80% 84% 70 70% 72% 73% 60 60% 50 50% 50% 40 40% 30 30% 31% 20 20% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) VIVAQUA % 90 90% 84% 80 80% 84% 70 70% 60 60% 65% 67% 50 50% 40 40% 43% 30 30% 20 20% 24% 10 10% 0% 0 Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees 98% 99,91% Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) Water-link ,76% 100% 96% 90 90% 80 80% 75% 70 70% 60 60% 58% 50 50% 40 40% 30 30% 33% 20 20% 22% 10 10% 10% 0% 0 6% Geen of negatief verbruik Schijf 1 (0m 3-5m 3 ) Schijf 2 (6m 3-10m 3 ) Schijf 3 (11m 3-15m 3 ) Schijf 4 (16m 3-25m 3 ) Schijf 5 (26m 3-50m 3 ) Schijf 6 (51m 3-100m 3 ) Schijf 7 (101m 3-150m 3 ) Schijf 8 (151m 3-200m 3 ) Schijf 9 (201m 3-250m 3 ) Schijf 10 (251m 3-350m 3 ) Gefactureerd verbruik Aantal abonnees Schijf 11 (351m 3-500m 3 ) Schijf 12 (501m m 3 ) Schijf 13 (1.001m m 3 ) Schijf 14 (2.001m m 3 ) Schijf 15 (6.001m m 3 ) Schijf 16 (10.001m m 3 ) Schijf 17 (20.001m m 3 ) Schijf 18 (60.001m m 3 ) Schijf 19 ( m m 3 ) Schijf 20 (> m 3 ) 31

32 Berekend gemiddeld verbruik typenen Voor de berekening van het typisch jaarleidingwaterverbruik van nen is uitgegaan van de eindfacturen van de watermaatschappijen aan abonnees met gedomicilieerden in 2013 met een facturatieperiode tussen 10 en 14 maanden. Merk wel op dat het aantal effectief inwonende sleden niet noodzakelijk overeenstemt met het aantal gedomicilieerde personen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan nieuw samengestelde nen. Een berekend gemiddeld in Vlaanderen bestaat in 2013 uit 2,33 personen. Dit gemiddeld heeft een berekend leidingwaterverbruik van 84 m 3 per jaar of 99 l per persoon per dag. Dit theoretisch gemiddeld wordt in de prijsberekeningen verder in dit rapport gebruikt als type. Bijlage 5 bevat een meer gedetailleerd overzicht met het berekende gemiddelde verbruik per ssituatie in de verschillende provincies en per watermaatschappij. tabel 8: Gemiddeld jaarleidingwaterverbruik per ssituatie (2013) Aantal gedomicilieerden Gemiddeld jaarleidingwaterverbruik per type (m 3 ) Gemiddeld jaarleidingwaterverbruik per gedomicilieerde (m 3 ) Gemiddeld dagleidingwaterverbruik per gedomicilieerde (in liter) Gemiddeld 2, Bron: VMM Waterbank, VMM Waterboek 32 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

33 In Vlaanderen is sverdunning al jaren een trend. Het aantal personen in een gemiddeld is in 10 jaar 3% afgenomen (van 2,40 naar 2,33 personen per ). Het aantal nen stijgt evenwel en is in dezelfde periode toegenomen met 9 %. De 1- en 2-persoonsnen maken in 2014 al 65% (31% + 34%) uit van het totaal aantal nen in Vlaanderen. De 3- en 4-persoonsnen hebben een aandeel van respectievelijk 15% en 14%. De 5- en meer dan 5-persoonsnen vertegenwoordigen nog slechts 5% en 1% 7. In bijlage 6 is een overzicht over de verdeling van de huishoudtypes over watermaatschappijen opgenomen. Deze trends weerspiegelen zich logischerwijze ook in de evolutie van het aantal abonnees van de watermaatschappijen. De 1- en 2-persoonsnen vertegenwoordigen bijna de helft van alle abonnees (20% + 28%). De 3-, 4- en 5-persoonsnen zijn samen goed voor iets minder dan 30% (13% + 12% + 4%). Grote nen met 6 of meer gedomicilieerden vertegenwoordigen minder dan 3% van het aantal abonnees. Abonnees zonder gedomicilieerden hebben een aandeel van 21%. De kleine nen kennen ook de sterkste groei bij de abonnees. Hun absoluut aantal is de laatste vijf jaar met respectievelijk 11% (1-pers.) en 5% (2-pers.) toegenomen. Het aandeel van de 1-persoons nen in het gefactureerd verbruik is met 4,2 % toegenomen. Dit staat wel tegenover een groei van 11% in aantal 1-persoons-nen. tabel 9: Evolutie van het aantal abonnees ( ) Aantal gedomicileerden Aandeel in totaal aantal abonnees 2013 Evolutie aantal abonnees Aandeel in totaal gefactureerd verbruik 2013 Evolutie gefactureerd verbruik (m 3 ) ,3% 11,0% 7,1% 4,2% 2 27,5% 4,9% 15,7% -0,3% 3 12,7% -0,4% 10,5% -4,7% 4 11,7% 2,4% 11,7% -5,0% 5 4,1% 1,5% 5,1% -5,5% 5+ 2,6% -1,3% 9,5% -30,4% Geen 21,1% 11,6% 40,3% -5,6% 100% 6,2% 100% -3,5% Bron: VMM Waterbank, VMM Waterboek 7 FOD Economie - ADSEI- DAR (eigen bewerking gegevens) 33

34 DRINKWATERKWALITEIT Drinkwater is water bestemd voor menselijke consumptie dat dus veilig en gezond kan gedronken worden. Het besluit van de Vlaamse Regering van 13 december 2002 vormt het algemeen wettelijk kader voor de kwaliteitsgarantie van het drinkwater. Dit besluit legt de minimale kwaliteitseisen voor drinkwater vast en regelt de organisatie van een minimumcontrole op de productie en distributie van het drinkwater. De watermaatschappijen zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van deze wettelijk verplichte controle. Jaarlijks maken ze een controleprogramma op dat moet worden goedgekeurd door de VMM. De controle van de drinkwaterkwaliteit wordt georganiseerd per leveringsgebied. Een leveringsgebied is een geografisch afgebakend gebied waarvan de kwaliteit vrijwel uniform is en waarbij het water afkomstig is uit één of enkele bronnen. In totaal zijn in Vlaanderen zo n 90 verschillende leveringsgebieden afgebakend. In Vlaanderen moet het leidingwater aan de kwaliteitseisen voldoen op het punt waar het water ter beschikking komt van de klant. De monstername gebeurt ter hoogte van de keukenkraan in woningen of publieke gebouwen. Voor het water dat door het distributienetwerk tot aan de watermeter stroomt, is het drinkwaterbedrijf verantwoordelijk. Het functioneren van de binneninstallatie is de verantwoordelijkheid van de eigenaar van het gebouw of de woning. figuur 13: Kwaliteit van het drinkwater in het openbare distributienet in Vlaanderen (2013) Bron: VMM 34 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers

35 Figuur 13 geeft per leveringsgebied de kwaliteit van het geleverde water weer. Voor de gezondheidskundige parameters, werd per parameter de jaarlijkse mediane waarde bepaald. Deze mediane waarde werd getoetst aan de drinkwaternormen. In het overgrote deel, met name 88%, van de leveringsgebieden die werden geëvalueerd, lag de mediaan voor alle gezondheidsparameters onder 50 % van de normwaarde. Voor de chemische parameters arseen, benzo(a)pyreen, bromaat, fluoride, nitraat, nitriet, totaal trihalomethanen is de signaalwaarde van 50% van de normwaarde in een beperkt aantal leveringsgebieden overschreden. KWALITEIT IN HET NET De watermaatschappijen voeren naast de wettelijke verplichte controle aan de kraan bij de klant ook bijkomende controles uit ter hoogte van het waterproductiecentrum of van belangrijke opslaglocaties. De resultaten van deze operationele controle geven, in tegenstelling tot die aan de kraan, een representatiever beeld van de kwaliteit van het drinkwater in een bepaald leveringsgebied. De binneninstallatie van de klant kan immers een belangrijke invloed hebben op het resultaat van een analyse. Een analyse van de resultaten van de operationele controle toont aan dat het drinkwater dat in Vlaanderen verdeeld wordt, bijna steeds voldoet aan de opgelegde normen. Het totaal conformiteitspercentage ligt hier boven de 99 %. Voor de vier gezondheidsrelevante parameters E. coli, Enterococcen, benzo(a)pyreen en nitriet werden in een beperkt aantal leveringsgebieden normoverschrijdingen vastgesteld. Deze werden steeds onmiddellijk opgevolgd door de watermaatschappij waardoor er geen risico s voor de volksgezondheid ontstonden. KWALITEIT AAN DE KRAAN De watermaatschappijen controleren voldoende tot zelfs meer dan de minimumvereisten. In 2013 werden in totaal bewakingen en audits uitgevoerd. De drinkwaterkwaliteit aan de kraan was ook in 2013 goed. Het totale conformiteitpercentage - berekend op basis van het totale aantal analyses en het totale aantal vastgestelde normoverschrijdingen voor alle parameters samen - ligt ook hier boven 99 %. Een analyse van de vastgestelde normoverschrijdingen voor de parameters met een relevantie voor de volksgezondheid, toont aan dat de meeste normoverschrijdingen werden vastgesteld voor lood, nikkel, Enterococcen, nitriet en E. coli. Het hoogste normoverschrijdingspercentage (0,6%) werd vastgesteld voor lood. Een groot aantal van de overschrijdingen voor E. coli, Enterococcen, nikkel en nitriet wordt niet bevestigd bij herbemonstering. Dit wijst wellicht op tijdelijke kwaliteitsveranderingen. Voor lood ligt de oorzaak vooral bij de abonnee en gedeeltelijk bij de waterleverancier. Meer over lood in drinkwater is terug te vinden in de rapportering over het jaar 2013 van het Actieplan Loodpreventie in drinkwater 8. CONCLUSIE Samengevat kan worden gesteld dat, zowel uit de resultaten van de jaarlijkse wettelijke verplichte minimumcontrole aan de kraan als uit de resultaten van de operationele controle die de watermaatschappijen uitvoeren, de kwaliteit van het drinkwater in Vlaanderen in zeer grote mate voldoet aan de opgelegde kwaliteitseisen. Meer informatie over de kwaliteit van het drinkwater is terug te vinden op de VMM-Website

36 36 - Watermeter Drinkwaterproductie en -levering in cijfers