Samen werken voor kinderen! Educatief Centrum. Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang

Transcriptie

1 Educatief Centrum Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang Samen werken voor kinderen! Stichting Archipel en kinderopvang De Blokkentoren werken samen aan het educatief centrum

2 De Blokkentoren verzorgt in de regio s Zutphen en Barneveld diverse vormen van kinderopvang: peuterspeelzaalwerk, kinderdagopvang, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Stichting Archipel bestuurt 23 openbare basisscholen en één basisschool voor speciaal onderwijs in de gemeenten Brummen, Voorst en Zutphen.

3 Voorwoord De kinderopvang in Nederland is enorm in ontwikkeling en de vraag naar buitenschoolse opvang is de laatste jaren explosief gegroeid. Ook De Blokkentoren opent de ene na de andere BSO. Steeds vaker in of dichtbij een basisschool. Dat is niet zo vreemd want door de motie Van Aartsen Bos zijn de schoolbesturen verantwoordelijk gesteld voor buitenschoolse opvang. In de meeste gevallen besteden zij de opvang weliswaar uit, toch is hun betrokkenheid groter geworden. Wij juichen deze ontwikkeling toe. Hierdoor kunnen we met onze BSO s een echte partner zijn van de scholen. Ook voor ouders en kinderen is buitenschoolse opvang steeds gewoner geworden. Voor veel kinderen is de BSO het derde leefmilieu, naast thuis en school. Wij zijn van mening dat goede kinderopvang goed is voor kinderen, dat het een aanvulling is op de opvoeding thuis. In het verleden waren school en opvang nog twee gescheiden werelden, die tijd is voorbij. We beseffen steeds meer dat we met dezelfde kinderen werken en dat school en opvang in elkaar overlopen. Praktische afstemming van bijvoorbeeld school- en opvangtijden geeft ouders meer ruimte, een pedagogisch doorgaande lijn komt kinderen ten goede. Zowel op praktisch gebied als pedagogisch inhoudelijk willen we de samenwerking met de scholen intensiveren. Door het project Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang werken we, in vier pilots, intensief samen met de basisscholen van stichting Archipel. Archipel wil haar scholen ontwikkelen tot educatieve centra en die centra willen wij graag samen met hen vormgeven. De eerste stappen zijn gezet, de eerste hobbels zijn genomen. Het vraagt verandering van de leerkrachten, het vraagt aanpassing van onze pedagogisch medewerkers (nog vaak leidsters genoemd) maar het levert ook wat op: een beter aanbod voor ouders en kinderen! Ik nodig u graag uit een kijkje te nemen achter de schermen van de vier pilots. Emilia Borninkhof regiodirecteur De Blokkentoren Zutphen, mei 2010

4 Inhoud Inleiding Inleiding 2 De Hoven 4 Leesten 8 Terwolde 12 Waterkwartier kinderen willen geen opvang 20 Achtergrondinformatie 22 Overige uitgaven 24 Colofon 25 Ouders hebben steeds meer behoefte aan samenhang tussen verschillende voorzie ningen voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Meer samenwerking tussen peuterspeelzaal en school bijvoor beeld of tussen school en buitenschoolse opvang (BSO). Dat levert praktische voor delen op maar biedt ook meer ontwikkelingsmogelijk heden voor kinderen en op pedagogisch gebied meer rust en stabiliteit. Overal in het land ontstaan initiatieven om aan deze ontwikkeling vorm te geven. Voorbeelden daarvan zijn de Brede School, het Integraal Kindcentrum of de Sterrenschool. In de regio Zutphen hebben stichting Archipel en kinderopvang De Blokkentoren het voortouw genomen als het gaat om het doorbreken van de scheiding tussen onderwijs en kinderopvang. Samen ontwikkelen zij een integraal programma voor onderwijs, opvang en ontwikkeling. Deze samenwerking is de eerste stap in de richting van wat hier het educatief centrum genoemd wordt. In een educatief centrum kiezen organisaties voor onderwijs, opvang en ontwikkeling voor een gezamenlijke pedagogische visie en een integrale aanpak. Samen met

5 Samen werken voor kinderen! 3 de muziekschool, bibliotheek, sportclubs en andere organisaties worden activiteiten aan geboden als invulling van de vrije tijd, aangevuld met een aanbod voor zorg en opvoedingsondersteuning. Er is een herkenbare, stimulerende leiding en er zijn afspraken over gezamenlijke interne en externe communicatie. In deze uitgave leest u over het project Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang, waarin we ervaring op hebben kunnen doen met de ontwikkeling van educatieve centra. Een subsidie van het ministerie van OC&W heeft dit project mede mogelijk gemaakt. In vier pilots is de samenwerking tussen school en opvang onder de loep genomen en verbeterd. Iedere pilot startte vanuit een andere beginsituatie en heeft zijn eigen werkwijze gekozen. Kenmerkend is dat steeds de praktijk uitgangspunt was. In ieder pilot is er, vanuit de praktijk, een visie ontwikkeld en heeft de samenwerking vorm en inhoud gekregen. Het resultaat: vier verschillende manieren van samenwerken op inhoud. Dat varieert van ondernemend leren tot projectmatig werken, van een activiteitencarrousel tot talentontwikkeling. Iedere pilot kent een werkgroep of projectgroep waarin leidsters en leerkrachten samenwerken, vaak aangevuld met peuterspeelzaal of welzijnswerk. Dit is de basis voor de inhoudelijke samenwerking die zich de komende tijd steeds verder zal ontwikkelen. Hetzelfde geldt voor de samenwerkingsmap die in het kader van het project is ontwikkeld. De map is een leidraad voor alle praktische afspraken die de partners maken maar ook deze map zal leiden tot meer inhoudelijke samenwerking. Er is ook speciale aandacht voor de 8+ kinderen in de buitenschoolse opvang. In de praktijk blijkt namelijk dat deze groep om een andere aanpak en een ander aanbod vraagt dan jongere kinderen. Het is belangrijk dat BSO s aansluiten op de wensen van deze kinderen. Lees meer hierover in Samen werken voor kinderen!. Namens de projectgroep Educatief Centrum, Hennie Groot Haar projectleider Educatief Centrum Zutphen, mei 2010

6 We hebben de talenten en kwaliteiten van onze leidsters onder de loep genomen en de taken opnieuw verdeeld

7 5 Educatief Centrum De Hoven R Ondernemend leren geeft kinderen de ruimte eigen ideeën te ontwikkelen Archipel, directeur OBS Theo Thijssen / Anje Bechtel De Blokkentoren, vestigingsmanager kinderdagverblijf en BSO / Rita Hartelman Stichting Welzijnswerk Zutphen (SWZ), manager peuterspeelzaal en kinderwerk / Ilona Koops De Muzehof, Graafschapbibliotheken, sportverenigingen en diverse andere partners t.b.v. activiteiten Ouders en kinderen Samenwerking, betrokkenheid en enthousiasme, dat zijn de sleutelwoorden in educatief centrum De Hoven. Leerkrachten en leidsters (van peuterspeelzaal, kinderopvang en BSO) werken nauw samen, want: ouders die werken zoeken opvang voor hun kinderen, peuters hebben leeftijdgenootjes nodig, school zorgt voor kennis en ontwikkeling en na schooltijd is er behoefte aan aantrekkelijke activiteiten voor schoolkinderen. Dat is de praktijk in De Hoven. Ouders zien deze voorzieningen graag verenigd in één centrum, dat bleek uit een drukbezochte ouderavond voor alle ouders van educatief centrum De Hoven. Hier kiezen we voor Ondernemend leren stond centraal tijdens de eerste gezamenlijke studiedag van leerkrachten en groepsleiding. Ondernemend leren klinkt misschien schools maar dat is het niet. Iets leren kun je namelijk overal: op school maar ook bij de opvang of op een naschoolse cursus. Ondernemend leren geeft talent de ruimte, niet alleen van kinderen maar ook van leidsters en leerkrachten en zelfs van ouders. R

8 6 Samen werken voor kinderen! Educatief Centrum De Hoven R Kies het tijdstip van gezamenlijk overleg zorgvuldig. Na schooltijd is de BSO juist aan het werk en zijn de peuterspeelzaalleidsters niet meer aanwezig. Zorg dat niet steeds één organisatie water bij de wijn moet doen. Maak op een centrale plek een groot bord waarop precies te zien is waar iedere groep tijdens een project aan werkt. Dit vergroot de samenhang tussen de groepen, de betrokkenheid bij elkaar en maakt hulp onderling gemakkelijker. Zo werken we samen Het leerteam zorgt ervoor dat iedereen met ondernemend leren aan de slag kan. Het leerteam is een afspiegeling van de samenwerkingspartners en bestaat uit leerkrachten van de onder, midden en bovenbouw, een leidster van het kinderdagverblijf, een leidster van de BSO en een leidster van de peuterspeelzaal. Zij vormen het hart van de samenwerking en informeren en enthousiasmeren hun collega s. Beren op de weg Ik zit in het leerteam, ik sta helemaal achter de plannen maar ik ben zó gewend te werken met de methode en met leerdoelen, dat moet ik nu loslaten en dat is erg wennen!, aldus juf Ilse bij aanvang. In de praktijk worden de lesmethodes op een andere manier gebruikt; je haalt er elementen uit of kinderen gaan er zelf mee aan de slag. Ook de leidsters van het kinderdagverblijf vroegen zich af: Hoe kun je ondernemend leren met baby s?. Bij baby s vraag je je nog meer dan anders af: hoe stimuleer je ze, hoe daag je ze uit? Dit is het resultaat In een periode van vier tot acht weken gonst het hele educatief centrum van activiteiten rondom het gekozen thema; op school, in het kinderdagverblijf, bij de peuterspeelzaal en bij de BSO. Ook de naschoolse activiteiten die op de activiteitenkalender staan, sluiten zoveel mogelijkheden aan op de thema s.

9 Samen werken voor kinderen! 7 Ondernemend leren Ondernemend leren is een visie op de ontwikkeling van mensen, namelijk dat echt leren een onderneming is en dat wie onderneemt daar veel van kan leren. Een heel leven lang, zowel op school als daarbuiten. Door kinderen meer ruimte te geven voor eigen ideeën, groeit hun motivatie, is hun enthousiasme groter en blijken kinderen soms over verrassende kwaliteiten te beschikken. Het resultaat: meer zelfvertrouwen! We moedigen kinderen aan iets concreets te realiseren; een boek maken, een krant samenstellen, een gast ontvangen, een excursie organiseren, een voorstelling geven, een tuin inrichten, een winkel openen, catering verzorgen etc. Het aardrijkskundeproject heeft zoveel indruk op onze zoon gemaakt, hij heeft er zoveel van geleerd! Wij juichen deze manier van werken toe. Zorg dat iedereen betrokken blijft, want niet alleen het leerteam maar alle medewerkers moeten de uitgangspunten onderschrijven. Gaat het te snel? Neem dan even gas terug.

10 De studiedag was belangrijk omdat leerkrachten en leidsters voor het eerst (inhoudelijk) met elkaar in gesprek gingen.

11 Samen werken voor kinderen! 9 Brede School Leesten R Talentontwikkeling geeft kinderen de mogelijkheid te ontdekken waar ze goed in zijn Archipel, directeur OBS Lea Dasberg / Han Slegt De Blokkentoren, vestigingsmanager kinderdagverblijf en BSO s / Jacintha Hulsman Stichting Welzijnswerk Zutphen (SWZ), manager peuterspeelzaal en kinderwerk / Ilona Koops De Muzehof, Graafschapbibliotheken, sportverenigingen en diverse andere partners t.b.v. activiteiten Ouders en kinderen In de nieuwbouwwijk Leesten wonen veel tweeverdieners met kinderen. Veel ouders hebben behoefte aan kinderopvang en buitenschoolse opvang en er is veel belangstelling voor naschoolse activiteiten op het gebied van sport, muziek, kunst & cultuur etc. Dat blijkt o.a. uit de inventarisatie door de leerlingenraad, bij kinderen uit de bovenbouw. OBS Lea Dasberg en de twee BSO s in de wijk hebben de handen ineen geslagen en besloten om de samenhang tussen schoolse en naschoolse activiteiten te versterken, door middel van talentontwikkeling. Hier kiezen we voor Talentontwikkeling loopt als een rode draad door ons plan. Wij zijn van mening dat ieder kind ergens goed in is, ergens in uitblinkt of op z n minst ergens warm voor loopt. De kunst is hen zo te stimuleren, te prikkelen, uit te dagen dat dat zichtbaar wordt. Belangrijk is dat kinderen op verschillende manieren kennismaken met diverse onderwerpen want er zijn wel acht verschillende intelligentieniveaus waarop je uit kunt blinken! R

12 10 Samen werken voor kinderen! Brede School Leesten R Stem je pedagogische aanpak op elkaar af. In Leesten hebben alle leerkrachten de Kanjertraining gevolgd, ook de groepsleiding gaat deze training volgen. Stel een gekozen leerlingenraad in, met leerlingen uit de bovenbouw. De leerlingenraad overlegt een paar keer per jaar met de directeur. Neem de samenwerking tussen school, BSO en welzijnswerk als standaardindicator op in het competentieprofiel, zodat het een onderwerp is tijdens het functioneringsgesprek. Van studiedag naar meerjarenplan Elkaar kennen is een belangrijke voorwaarde voor samenwerking. De gezamenlijke studiedag was een eerste stap in de goede richting. Voor het eerst gingen leerkrachten en leidsters (inhoudelijk) met elkaar in gesprek. Iedereen kon zijn/haar mening geven over de verschillen de aspecten van talentontwikkeling (zie kader) en dat leverde de ingrediënten op voor het meerjarenplan. Zo werken we samen De vestigingsmanager kinderopvang en de directeur van de school hebben het meerjarenplan opgesteld en samen met de werkgroep Talentontwikkeling definitief gemaakt. De zes belangrijke aspecten van talentontwikkeling (zie kader) zijn uitgewerkt in concrete doelstellingen die per jaar behaald moeten worden. De werkgroep Talentontwikkeling is een onderdeel van Brede School Leesten. Dit is het resultaat tot nu toe De basis is gelegd: iedereen is betrokken, er is een goede structuur ontwikkeld en het meerjarenplan is klaar. Nu gaan we op weg naar talentontwikkeling op school, bij de BSO en in het naschoolse activiteitenaanbod. De bestaande binnen en buitenschoolse activiteitenkalender is een succes, dat verbreden en verdiepen we door nog meer activiteiten aan te bieden, gebaseerd op de theorie van meervoudige intelligentie. Leer elkaars werk kennen: nodig leer krachten uit bij de BSO en leidsters BSO in de klas.

13 Samen werken voor kinderen! 11 Talentontwikkeling Je kunt talent hebben voor taal of voor tekenen, voor gym of voor rekenen, de een is muzikaal, de ander heel sociaal. Wij denken dat ieder kind talent heeft, al is niet iedereen een bolleboos met een wiskundeknobbel, een topsporter die een medaille wint bij de Olympische Spelen of een muzikaal talent dat de sterren van de hemel speelt. Maar, door middel van talentontwikkeling willen we de sterke kanten van ieder kind ontdekken en ontwikkelen, het kind uitdagen en aanmoedigen. Zes aspecten zijn belangrijk bij het werken aan talentontwikkeling *): de kwaliteit van de leerkracht / leidster het pedagogisch klimaat op school en bij de BSO hoogtepunten binnen de dagarrangementen inrichting van het gebouw: de leeren leefomgeving uitvoeringspartners en wat zij kunnen betekenen eindprofiel van het kind Ieder aspect hebben we tijdens een studiemiddag met leerkrachten en leidsters besproken. Per aspect kon iedereen zijn/ haar mening geven. De opmerkingen die het hoogste scoorden, zijn meegenomen in het meerjarenplan. We bieden activiteiten aan die een beroep doen op acht verschillende intelligentiegebieden, zo kunnen kinderen nog meer talenten leren kennen. *) uit: Ons kind heeft talent van Piet Conijn

14 Het thema loopt wekenlang als een rode draad door het hele educatieve centrum.

15 Samen werken voor kinderen! 13 Educatief centrum Terwolde R Bij projectmatig werken wordt het thema van alle kanten belicht, dat zorgt voor verdieping Archipel, directeur OBS De Bongerd / Mirjam Rappel De Blokkentoren, vestigingsmanager BSO / Rita Hartelman Samenwerkende Peuterspeelzalen Voorst, directeur peuterspeelzaal / Gusta van Weeszenberg Diverse gastdocenten, sportverenigingen en organisaties t.b.v. activiteiten Start De gezamenlijke studiedag was hét moment waarop de samenwerking tussen school, peuterspeelzaal en de BSO echt ging leven. Voor het eerst zaten leerkrachten en leidsters op deze manier bij elkaar. Belangrijk was de kennismaking met elkaar en met elkaars werkwijze. Al snel werden allerlei praktische maar ook inhoudelijk onderwerpen besproken. Hier kiezen we voor Iedereen was meteen enthousiast over het idee om twee projecten per jaar te organiseren. Een project duurt een aantal weken en heeft één centraal thema. Het vindt plaats op school, na schooltijd, bij de peuterspeelzaal en bij de BSO. We hebben gekozen voor een natuurproject in het najaar en een cultuurproject in het voorjaar. Het uitgangspunt is dat de activiteiten een aanvulling of verrijking zijn van het normale (les)programma. R

16 14 Samen werken voor kinderen! Educatief centrum Terwolde R Zorg voor een draaiboek, het liefst een simpel A4-tje, met alle activiteiten overzichtelijk op een rij, zodat iedereen weet wie wat doet, waar en wanneer. Dat vergroot het gevoel van saamhorigheid. Kies, als het kan, voor combinatiefuncties. In de samenwerking heb je zoveel voordelen als je zowel leidster peuterspeelzaal als leidster BSO bent (of klassenassistent en leidster BSO). Beren op de weg Sommige leerkrachten waren bang voor een taakverzwaring als gevolg van de samenwerking, sommige leidsters waren bang voor een te schoolse sfeer bij de BSO of teveel kinderen met te weinig leiding als ook niet BSO kinderen meedoen met activiteiten. In de praktijk worden diverse activiteiten echter ingevuld door gastdocenten; zij nemen leerkrachten en leidsters juist werk uit handen. Zo werken we samen De directeur van de school, de vestigingsmanager kinderopvang, drie leerkrachten en een leidster BSO (die ook als peuterspeelzaalleidster werkzaam is) vormen samen de werkgroep die de projecten voorbereidt en de activiteiten op elkaar afstemt. Dit is het resultaat Onze aanpak zorgt zes weken lang voor één thema en heel veel samenhang tussen het aanbod van de verschillende partners. In de lessen wordt aan het thema gewerkt. Daarnaast worden er, onder schooltijd, workshops gegeven door gastdocenten. Zo maken kinderen kennis met activiteiten waar ze na schooltijd, in de vorm van een cursus, aan deel kunnen nemen. Ook de peuterspeelzaal en de BSO organiseren activiteiten rondom het thema. Iedereen is betrokken: ook de ouderraad en dorpsbewoners doen mee.

17 Samen werken voor kinderen! 15 Op weg naar..een educatief centrum Onze samenwerking is het begin van de ontwikkeling van een educatief centrum. Maar, een educatief centrum ben je niet zomaar: het kost tijd, het is een proces, het gaat met stapjes en soms met sprongen. De kennismakingsfase is voorbij, de eerste projecten hebben plaatsgevonden en de samenwerking neemt steeds vastere vormen aan. Alle partners zien de samenwerking als een meerwaarde voor de kinderen. Er is meer samenhang waardoor de kinderen zich prettiger voelen; veilig en vertrouwd. Er is een gevarieerder aanbod waardoor de talenten van kinderen meer kans krijgen. En daar hechten we allemaal veel waarde aan. Het is ideaal dat ik zowel op de peuterspeelzaal als bij de BSO werk.

18 De projectgroep bepaalt aan welke voorwaarden de activiteiten moeten voldoen.

19 Samen werken voor kinderen! 17 Brede School Waterkwartier R Door de activiteitencarrousel zijn de sterke kanten van iedere school voor alle kinderen uit de wijk beschikbaar Archipel, directeur Montessorischool De Plotter / Irma Pieper Archipel, directeur OBS De Waaier / Hans du Chatinier GelderVeste, directeur CBS De Wegwijzer / Albert Schaafsma De Blokkentoren, vestigingsmanager BSO / Jacintha Hulsman Stichting Welzijnswerk Zutphen (SWZ), manager peuterspeelzaal en kinderwerk / Ilona Koops De Muzehof, Graafschapbibliotheken, sportverenigingen en diverse andere partners t.b.v. activiteiten Beginsituatie Al enkele jaren vormen de drie basisscholen in de wijk samen met de kinderopvang, het welzijnswerk en diverse andere partijen Brede School Waterkwartier. De ontwikkeling naar een educatief centrum is een onderdeel daarvan. We streven, vanuit een gezamenlijke visie, naar (nog) meer samenhang in het aanbod en uitwisseling tussen de verschillende partijen. Iedere school heeft bijvoorbeeld een eigen profiel, een eigen karakter, daar willen we gebruik van maken. Zo is het idee van de activiteitencarrousel ontstaan. Drempels Hoe krijg je in een grote wijk, met diverse partners, op verschillende locaties, iedereen betrokken en alle neuzen dezelfde kant op? Het gevaar dreigt dat iedereen op iedereen wacht en dat niemand het voortouw neemt. De Plotter heeft daarom, op basis van de gesprekken, een opzet gemaakt voor het projectplan. Daarin zijn de uitgangspunten en de gemeenschappelijke visie benoemd. De andere scholen, de BSO en Stichting Welzijns werk Zutphen konden daarbij aansluiten. En dat werkte. R

20 18 Samen werken voor kinderen! Brede School Waterkwartier R Maak gebruik van bestaande overleg- of samenwerkingsstructuren. Dat is efficiënt en vereenvoudigt de communicatie. Maak werk van de informele kennismaking: een gezamenlijk uitje, een gezamenlijke lunch, een leuke start of afsluiting van het schooljaar etc. Wijs iemand aan die het voortouw neemt bij de ontwikkeling van zo n (deel)project. Interne schoolcoördinatoren aan de slag Eindelijk kon de projectgroep aan de slag. De projectgroep bestaat uit de interne schoolcoördinator van iedere school, een leidster BSO en de activiteitenmedewerker van wel zijnswerk die de bestaande activiteitenkalender coördineert. Zij geven de activiteitencarrousel daadwerkelijk vorm. Dit is het resultaat tot nu toe Het projectplan is klaar en iedereen staat er achter. De projectgroep heeft een duidelijke opdracht: het ontwikkelen van activiteiten die passen bij de profielen en ervoor zorgen dat de activiteiten op de verschillende locaties plaats gaan vinden. Nu al sluiten de activiteiten op de Brede School activiteitenkalender steeds meer aan op de profielen van de scholen.

21 Samen werken voor kinderen! 19 Activiteitencarrousel De drie basisscholen in de wijk hebben allemaal een eigen karakter, een specifieke kwaliteit. Wij willen deze kwaliteiten optimaal benutten en voor alle kinderen uit de wijk toegankelijk maken. We gaan uit van de profielen van de scholen; voor De Plotter is dat Kosmisch & Cultuur, De Wegwijzer kiest voor Techniek, De Waaier richt zich op Taal. Gezamenlijk is besloten ook Sport toe te voegen als speerpunt. Iedere school werkt onder schooltijd volgens het eigen onderwijsconcept. De BSO heeft bij hun activiteiten ook extra aandacht voor de vier profielen. Voor het naschoolse aanbod, wat bedoeld is voor alle kinderen uit de wijk, ontwikkelen de scholen, BSO, welzijnswerk en/of gastdocenten samen activiteiten die aansluiten op de vier profielen. Straks zijn alle onderdelen, die als speerpunt zijn benoemd, terug te vinden op de activiteitenkalender. Zorg dat je je eigen standpunt goed kunt verwoorden; met een helder verhaal overtuig je andere partners en komt samenwerking tot stand.

22 20 Samen werken voor kinderen! 8+ kinderen willen geen opvang De kinderraad van het 9+ huis heeft zelf de huisregels opgesteld. Kinderen spreken elkaar op hun gedrag aan. Vrijheid In het project Dagarrangementen, onderwijs & opvang is er speciale aandacht voor kinderen van 8 jaar en ouder. In de praktijk blijkt namelijk dat 8+ kinderen om een andere aanpak en een ander aanbod vragen dan jonge kinderen. Ze willen meer vrijheid, zelfstandigheid en willen minder worden betutteld. Het is belangrijk dat de BSO aansluit op de wensen van deze doelgroep omdat ze anders de BSO verlaten. Koken en bakken Uit onderzoek onder bijna 1500 Archipelkinderen blijkt dat 8+ kinderen geen opvang willen maar actieve, sportieve of creatieve activiteiten. Sporten springt eruit, bij de creatieve vakken scoren vooral tekenen/ schilderen, muziek en toneel hoog. De enquête die de leerlingenraad van de Lea Dasberg heeft gehouden, bevestigt dit onderzoek. Ook hier een enorme voorkeur voor (allerlei soorten) sport, muziek/zingen en toneel/acteren. Opvallend hier is een hoge score voor koken en bakken. In Leesten is een speciaal 9+ huis geopend: Lars (10): Nu vraagt de leidster of je mee wilt, vroeger móest je mee.

23 Samen werken voor kinderen! 21 Lisa (12) over het 9+ huis: Het belangrijkste verschil met een gewone BSO is dat we meer vrijheid hebben. Het was verrassend dat sommige kinderen, die normaal nooit mee willen doen met activiteiten, door de juiste aanpak heel enthousiast waren. Activiteitenwerkgroep De pilots zijn ondersteund bij het ontwikkelen van de activiteiten voor 8+ kinderen. Activiteiten binnen en buitenschools, op het gebied van sport, bewegen & gezonde keuzes, natuur & techniek en kunst & cultuur. Inmiddels heeft De Blokkentoren een werkgroep in het leven geroepen die álle BSO s ondersteunt bij het ontwikkelen van activiteiten. De werkgroep heeft bijvoorbeeld de jarenlange ervaring met thema s, materialen, technieken, diverse leeftijdsgroepen etc. geïnventariseerd en die komt nu voor alle locaties beschikbaar. Bijscholing Het was ook mogelijk om de groepsleiding een soort bijscholing te geven. In iedere pilot zijn vier workshops georganiseerd. Gastdocenten verzorgden een middag voor 8+ kinderen op het gebied van sport & spel, koken, tekenen & schilderen en natuur. Voor de kinderen was het een leuke middag, voor groepsleiding was het bijscholing: het inspireerde hen en bracht hen op nieuwe ideeën!

24 22 Samen werken voor kinderen! De Blokkentoren werkt leeftijdsgericht Naast geborgenheid en structuur bieden we in onze BSO s plezier en uitdaging. We stimuleren en prikkelen kinderen om zich breed te ontwikkelen. Daarbij sluiten we aan bij hun leefwereld en interesses. De Blokkentoren werkt op alle BSO s leef tijdsgericht. Kinderen van 4 jaar hebben immers andere behoeften dan kinderen van 10 jaar. Bij grotere BSO s kennen we leeftijdsgroepen waardoor het (activiteiten)aanbod helemaal afgestemd kan worden op de specifieke leeftijd. Een voorbeeld daarvan is het 9+ huis in Leesten. Bij kleinere BSO s wordt leeftijdsgericht werken o.a. zichtbaar in de inrichting (kleuterhoek, tienerkamer) en in het aan bieden van één activiteit op verschillende niveaus. De Blokkentoren De Blokkentoren bestaat ruim 20 jaar en verzorgt in de regio s Zutphen en Barneveld diverse vormen van kinderopvang in 18 peuterspeelzalen, 10 kinderdagverblijven, 26 BSO s en bij 100 gastouders. Wekelijks worden er ruim 2000 opgevangen in de kindercentra en zo n 200 kinderen bij de gastouders. De Blokkentoren biedt tevens een afwisselend activiteitenprogramma aan, ook voor kinderen die de BSO niet bezoeken. De Blokkentoren streeft naar verregaande samenwerking met het onderwijs. De Blokkentoren heeft ongeveer 250 medewerkers in dienst en leidt gemiddeld 50 stagiaires per jaar op. De Blokkentoren is bestuurlijk gefuseerd met KION.

25 Samen werken voor kinderen! 23 Stichting Archipel Stichting Archipel bestuurt 23 openbare basisscholen en één basisschool voor speciaal onderwijs in de gemeenten Zutphen, Brummen en Voorst. Archipel heeft zo n 400 medewerkers in dienst. Het leerlingenbestand bedroeg op 1 oktober leerlingen. Archipel wil haar scholen ontwikkelen tot educatieve centra. In een educatief centrum kiezen organisaties voor onderwijs, opvang en ontwikkeling voor een gezamenlijke pedagogische visie en een integrale aanpak. Samen met de muziekschool, bibliotheek, sportclubs en andere organisaties worden activiteiten aangeboden als invulling van de vrije tijd, aangevuld met een aanbod voor zorg en opvoedingsondersteuning. De samenwerking met de kinderopvang, peuterspeelzaal en het ontwikkelen van naschoolse activiteiten is één van de speer punten in deze ontwikkeling. Brede Scholen Zutphen Brede Scholen Zutphen is in 2004 gestart en heeft inmiddels in vijf wijken een Brede School gerealiseerd. Een Brede School is een netwerk van organisaties die gezamenlijk een samenhangend en doorlopend aanbod willen realiseren voor kinderen en hun ouders. Het gaat hierbij niet alleen om activiteiten maar ook om opvang, zorg, veiligheid, opvoedingsondersteuning en gezondheid. De stuurgroep bestaat uit drie besturen voor basisonderwijs (Stichting Archipel, Stichting Katholiek Basisonderwijs Gelderland (SKBG) en de Scholengroep GelderVeste), Stichting De Blokkentoren, Stichting Welzijnswerk Zutphen (SWZ) en de gemeente Zutphen. Er wordt samengewerkt met organisaties op het gebied van opvoedingsondersteuning en zorg en met De Muzehof, de Graafschapbibliotheken, Wijkaanpak, sportverenigingen en diverse andere partijen ten behoeve van activiteiten.

26 24 Samen werken voor kinderen! Samenwerken in één gebouw Samenwerken in één gebouw, zorg voor dezelfde kinderen, gebruikmaken van elkaars ruimtes dit alles vraagt om duidelijke afspraken en inzichtelijke informatie die voor iedereen beschikbaar is. Wil je inhoudelijk kunnen samenwerken dan moeten praktische zaken goed geregeld zijn. We hebben een map samengesteld waarin (bijna) alle aspecten, die zich voordoen als school, kinderopvang, peuterspeelzaal en eventueel andere organisaties samenwerken en samenwonen in één gebouw, op een rij staan. Van ieder aspect vind je een korte beschrijving en waarom afspraken belangrijk zijn. Achter ieder tabblad een lijstje van wat je zelf toe moet voegen. Het is een map die de samen werkingspartners op elke locatie samen moeten vullen. Ga bij elkaar zitten en zet alles op papier over het alarm, voeg overzichten toe van medewerkers en hun taken, zet alle leveranciers op een rij, maak afspraken over inventaris en speelgoed etc. Je zult zien dat dit ook de inhoudelijke samenwerking ten goede komt. Samen gaan voor kinderen! Een educatief centrum is een nauwe samenwerking tussen verschillende organisaties die zich richten op kinderen van 0 tot 12 of zelfs 16 jaar, dicht bij het kind en de ouders. Het is een voorziening voor kinderen waar zij gedurende de dag komen om te leren, te spelen, te ontmoeten en zich te ontwikkelen. Het centrum biedt een programma op het gebied van educatie, opvang en ontwikkeling waarbij alle ontwikkelingsterreinen aan bod komen. In Samen gaan voor kinderen! leest u meer over onze visie op de ontwikkeling van kinderen, op dat wat kinderen nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen, op een nieuwe vorm en andere indeling van de dag van een kind. In het educatief centrum kiezen de samenwerkingspartners voor een gezamenlijke pedagogische visie en een integrale aanpak van de ontwikkeling van het kind. Zeven speerpunten vormen de basis: Talentontwikkeling Taal, rekenen en sociale vaardigheden Ouderbetrokkenheid & opvoedingsondersteuning Dagarrangementen Doorgaande, pedagogische lijn Zorg op maat De rol van de professionals In Samen gaan voor kinderen vindt u ook een kwaliteitsmeter; een handig hulpmiddel om de beginsituatie in uw samenwerkingsverband in beeld te brengen.

27 Colofon Samen-werken voor kinderen! is een uitgave in het kader van het project Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang. Samen-werken voor kinderen! is samengesteld en geschreven door: Hennie Groot Haar, redactie (OOG, onderwijs en jeugd), José Coppes (Stichting Archipel) Dit is een gezamenlijke uitgave van: Stichting Archipel Postbus BB Zutphen De Blokkentoren Postbus AE Zutphen Het project Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang en deze uitgaven zijn mede mogelijk gemaakt door een subsidie Innovatie Kinderopvang van het ministerie van OC&W. Meer informatie? Hennie Groot Haar: of / Zutphen, mei 2010

28 Educatief Centrum Stichting Archipel en kinderopvang De Blokkentoren werken op diverse plaatsen samen als het gaat om verbeteringen in de samenwerking tussen onderwijs en opvang. In het kader van het project Educatief Centrum, Dagarrangementen onderwijs & opvang zijn vier pilots ingericht, die als proeftuinen fungeren. Niet alleen onderwijs en BSO zijn hierbij betrokken, in sommige gevallen werken ook kinderdagverblijf, peuterspeelzaal en welzijnswerk mee. Iedere pilot startte vanuit een andere beginsituatie en heeft zijn eigen werkwijze gekozen. In iedere pilot is er, vanuit de praktijk, een visie ontwikkeld en heeft de samenwerking vorm en inhoud gekregen. Het resultaat: vier verschillende manieren van samenwerken op inhoud. Dat varieert van ondernemend leren tot projectmatig werken, van een activiteitencarrousel tot talentontwikkeling.