Beleidsplan September 2012

Transcriptie

1 September 2012 Beleidsplan

2 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING IN HET VERLEDEN BEHAALDE SUCCESSEN BEZUINIGINGEN BELEIDSPLAN MISSIE, VISIE, UITGANGSPUNTEN EN AMBITIE BIBLIOTHEEK WESTLAND MISSIE VISIE ONTWIKKELINGEN EN UITGANGSPUNTEN Samenwerken maakt sterk De klant centraal Overheden zetten de toon De Digitale Bibliotheek wordt landelijk bepaald AMBITIE IN BEELD Kiezen voor Jeugd Meer samenwerking Meer digitale dienstverlening Minder stenen Kiezen voor kwaliteit Vrijwilligers zijn goud waard Verhogen eigen inkomsten Schematische samenvatting DIENSTVERLENING COLLECTIE DE KERNFUNCTIES Lezen en literatuur Ontwikkeling en educatie Kennis en Informatie Kunst en cultuur Ontmoeting, debat en facilitair OVERZICHT KERNTAKEN VERSUS PRODUCTEN EN DIENSTEN RESULTATEN SPREIDING INLEIDING TOEKOMSTIG SPREIDINGSBELEID COMPLICATIES BEDRIJFSVOERING ALGEMEEN PERSONEEL EN ORGANISATIE Organisatie Personeelsbeleid Scholing en deskundigheidsbevordering Personeelsformatie Vrijwilligersbeleid...26

3 5.3. KWALITEITSZORG Tevredenheid stakeholders Certificering MARKETING EN PR Ledenbehoud Promotie Landelijke huisstijl ICT/AUTOMATISERING Lokale netwerken Breedbandverbindingen Selfservice WiFi Betaalautomaten Landelijke digitale bibliotheek/website Websites Kopieermachines HUISVESTING Inleiding Beoogd huisvestingsbeleid Onderhoud gebouwen Inventaris en inrichting Huisvesting op langere termijn SAMENWERKINGSPARTNERS EN NETWERKVERBANDEN Landelijk Provinciaal Regionaal Lokale samenwerking FINANCIËN INLEIDING BEZUINIGINGEN BEGROTING SAMENVATTING BELEIDSPLAN EN -DOELEN ALGEMEEN MISSIE VISIE KERNFUNCTIES INHOUDELIJK KANSEN EN BEDREIGINGEN KANSEN BEDREIGINGEN BIJLAGE1: SAMENVATTING GEMEENTELIJKE DOELEN MIJN WESTLAND, ONS WESTLAND EN KADERNOTA KUNST EN CULTUUR VANUIT DE KERN BIJLAGE 2: LIJST MET SAMENWERKINGSPARTNERS BIJLAGE 3: ORGANOGRAM PER BIJLAGE 4: SPREIDING... 43

4 BIJLAGE 5: HUIDIGE DIENSTVERLENING BIJLAGE 6: PERSONEELSFORMATIE BIJLAGE 7: BEGROTING BIJLAGE 8: BIBLIOTHEEK WESTLAND IN CIJFERS BIJLAGE 9: LIJST VAN AFKORTINGEN... 53

5 1 Inleiding 1.1. In het verleden behaalde successen. Met meer dan bezoekers, leden en ruim een miljoen uitleningen per jaar is Bibliotheek Westland al sinds 2005 de grootste publieke en culturele instelling van Westland. Van de Westlandse huishoudens beschikt 41% over gemiddeld 1,5 bibliotheekpas. Ongeveer 50% van de bevolking maakt op zijn tijd gebruik van de bibliotheek. Uit het klantonderzoek blijkt dat de bibliotheek een prima rapportcijfer krijgt: 7.9 bij volwassenen en 8.3 bij jeugd. Ieder jaar nemen ca leerlingen van het onderwijs deel aan programma s van de bibliotheek, gericht op leesplezier, mediawijsheid en cultuureducatie. Ondanks alle ontwikkelingen in het digitale domein heeft de bibliotheek in de afgelopen jaren niet aan belang ingeboet. Sterker nog, ook in het digitale domein is de bibliotheek actief met drie websites: en In de zeer nabije toekomst zal via de website van de bibliotheek toegang worden gerealiseerd tot de landelijke digitale bibliotheek met unieke en hoogwaardige content. Bibliotheek Westland kan terugkijken op een aantal mooie successen uit de afgelopen periode, zoals: De uitstekende samenwerking met het primair onderwijs. De toegenomen samenwerking met de VVE-sector. Producten gericht op de bestrijding van laaggeletterdheid. De implementatie van BoekStart. Succesvolle deelname aan Brede School projecten. Het realiseren van het nieuwe digitale Cultuurpunt Westland. Actieve participatie in het Cultureel Platform Westland. De intensieve samenwerking met SeniorWeb. Het behouden van de Kunstuitleen voor Westland. De certificering. Het mede organiseren van Podium Westland. Het project Historie in de Bibliotheek. De Westlandse Pronkkast. Op deze successen bouwt de bibliotheek in de komende beleidsperiode voort. De komende vier jaar zullen staan in het teken van vernieuwing van de dienstverlening, focus op kerntaken, het realiseren van de bezuinigingstaakstelling en het verder intensiveren van samenwerking, zowel in de branche als met lokale partners. Het voorliggende beleidsplan geeft richting aan die uitdagingen met als voornaamste doel de inwoners van Westland optimaal van dienst te kunnen zijn. Het beleidsplan is een dynamisch plan dat tussentijds bijgesteld kan worden als ontwikkelingen daar aanleiding toe geven. Het wordt jaarlijks operationeel gemaakt in een jaarwerkplan. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 1

6 1.2. Bezuinigingen Bezuinigingen zijn in deze tijd niet weg te denken en hebben effect op de inhoud van dit beleidsplan. Anders gezegd, naast continuering van succesvolle dienstverlening en het vernieuwen van producten en diensten, moet er ook een bezuinigingsdoelstelling worden gerealiseerd. In 2012 heeft geen indexering plaats gevonden van de gemeentelijke subsidie. Dit werkt door als jaarlijks terugkerende korting op de subsidie. Dat is in 2012 eenmalig uit eigen middelen opgelost ( ,-). Vanaf 2013 wordt er ,- gekort op de subsidie. Vanaf 2013 moet er dus in totaal ca ,- structureel worden bezuinigd. Maar ook in tijden van bezuinigingen moet er ruimte blijven voor innovatie, sterker: het is een certificeringseis om daarvoor jaarlijks 5% van de begroting beschikbaar te hebben. Met dit plan hebben we derhalve de ambitie om ruimte te scheppen voor vernieuwing van de dienstverlening. Het realiseren van bezuinigingen en het vrijspelen van middelen voor nieuw beleid vergt tijd. In hoofdstuk 6 staat beschreven hoe binnen ca. twee jaar (2013, 2014) de doelstelling grotendeels kan worden bereikt beleidsplan De inhoud van dit document is mede tot stand gekomen tijdens twee beleidsdagen waar, naast een ruime vertegenwoordiging van de bibliotheekmedewerkers, ook gemeenteambtenaren in hebben geparticipeerd. Ook hebben consultatieve gesprekken plaatsgevonden met de verantwoordelijke wethouder, de senior beleidsmedewerker cultuur en de Raad van Toezicht van Bibliotheek Westland. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 2

7 2. Missie, visie, uitgangspunten en ambitie Bibliotheek Westland 2.1. Missie De bibliotheek is het lokale, fysieke en digitale informatieknooppunt dat de persoonlijke ontwikkeling van burgers stimuleert en faciliteert. Bibliotheek Westland stimuleert lezen en leesplezier, mediawijsheid, laagdrempelige toegang tot informatie en sociale ontmoeting. Hiermee schept de bibliotheek voorwaarden voor een leven lang leren en maatschappelijke participatie van individuen en maatschappelijke groeperingen Visie Tal van ontwikkelingen in de maatschappij en in de omgeving van Bibliotheek Westland hebben invloed op haar rol en de wijze waarop deze wordt vorm gegeven. Westland is een bijzondere gemeente. Ruim inwoners, verspreid over een fors geografisch gebied dat elf woonkernen kent. Economisch gedomineerd door de tuinbouw (greenport) en de daarbij behorende toeleveringsbedrijven. Een gebied dat bekend staat om zijn economische innovaties, sociale betrokkenheid en met een toenemend besef van een eigen identiteit die sterk samenhangt met de (geschiedenis van) de tuinbouw. Westland heeft ook een relatief laag opleidingsniveau en wil aantrekkelijk zijn voor hoog opgeleiden door een sociaal en cultureel klimaat te creëren dat hen aanspreekt. De bibliotheek draagt met haar literair, educatief en cultureel aanbod in belangrijke mate bij aan een goed cultureel klimaat in Westland. Bovendien is bekend dat ouders juist voor hun kinderen een bibliotheekvoorziening dichtbij op prijs stellen. Bibliotheek Westland is het centrum voor lezen en leesbevordering, mediawijsheid en informatie 1. Een leercentrum voor individuen en onderwijsinstellingen. Hierbij wordt voorrang gegeven aan jeugd (0-13 jaar) en groepen die extra ondersteuning nodig hebben. De kernfuncties van de bibliotheek zijn lezen, leren, informeren en daaraan ondersteunend cultuur en ontmoeting en debat. 1. Lezen (lezen en literatuur) Leesvaardigheden ontwikkelen/behouden. Een bijdrage leveren aan bestrijding laaggeletterdheid. Literatuur en kennis over literatuur aanbieden. Het belang van voorlezen aantonen en bevorderen. 1 Bibliotheek Westland zal ook het digitaal lezen stimuleren en dit gebruiken als brug naar mediawijsheid. De Raad voor Cultuur hanteert de volgende definitie: Mediawijsheid als geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. In een gemedialiseerde samenleving worden de media steeds meer de context, inhoud en bemiddelaars van informatie, kennis en ervaring. Informatie en communicatie zijn constant aanwezig Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 3

8 2. Leren (educatie en ontwikkeling) Bibliotheekdiensten aanbieden aan VVE-organisaties en het primair onderwijs op het gebied van lezen en mediawijsheid. Media-educatie aanbieden aan individuen in groepsverband en aan groepen van partnerorganisaties. Met relevante partners educatie aanbieden over streekgeschiedenis. 3. Informeren (kennis en informatie) Collectie aanbieden (digitaal en fysiek). Gidsfunctie voor betrouwbare en passende informatie. Onderdeel van het landelijk netwerk van alle Nederlandse bibliotheken. Met samenwerkingspartners programma s ontwikkelen. Via websites lokale informatie ontsluiten. Fysieke spreekuren organiseren voor het geven van digitale en fysieke informatie. Door de digitalisering van de samenleving, de toegenomen mobiliteit van bibliotheekgebruikers, kwaliteitseisen en bezuinigingen is het huidige spreidingsbeleid (negen zelfstandige vestigingen) niet langer haalbaar of wenselijk. Er zullen uiteindelijk minder fysieke bibliotheken overblijven maar zij zullen vaker open zijn en tevens een aantrekkelijke plaats zijn om te verblijven, een inspirerende huis- en studeerkamer. Daarnaast zullen er kleine steunpunten/distributiepunten worden gerealiseerd. Westland is een gebied met veel kernen. De bibliotheek is een belangrijk onderdeel van het huidige voorzieningenniveau. Een groot percentage inwoners van de kernen is lid of bezoeker van de bibliotheek. Om boeken te lenen, informatie te vinden of een activiteit bij te wonen. Daarmee vervult de bibliotheek van oudsher een sociale functie waar burgers elkaar ontmoeten. Bibliotheek Westland is een innovatieve organisatie. De maatschappij verandert razendsnel. Bibliotheek Westland verandert daarin mee. Innovatie zal de komende vier jaren zichtbaar zijn in: onze producten in het digitale domein het nieuw te ontwikkelen progamma voor mediawijsheid voor jeugd het actualiseren van het jaarprogramma onderwijs voor de doelgroep 0-13 jarigen het nieuw te ontwikkelen progamma voor mediawijsheid voor volwassenen de rol die de bibliotheek vervult naar het VVE en PO (ondersteunen en faciliteren van medewerkers) spreiding van het bibliotheekwerk en daarbij behorende alternatieven de inrichting en functionaliteiten van bibliotheekgebouwen een pilot bibliotheek op school (embedded library) experimenteren met openingstijden eigentijdse ICT-faciliteiten voor zowel publiek als personeel. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 4

9 2.3. Ontwikkelingen en uitgangspunten Samenwerken maakt sterk Er zijn veel (nieuwe) lokale samenwerkingsverbanden in het Westland. Omdat een individuele partij het alleen niet kan of niet wil. Omdat producten en diensten verrijkt kunnen worden of omdat het efficiënter of effectiever is samen te werken. De dienstverlening van de bibliotheek zal de komende jaren meer dan ooit tot stand komen in samenwerking met partners. Samenwerking binnen de branche met omliggende bibliotheekorganisaties en in provinciaal verband en landelijk rond ondermeer Collectie Nederland en de digitale bibliotheek De klant centraal De bevolking vergrijst en de huidige klanten stellen daarbij andere eisen aan de bibliotheek en haar dienstverlening. Mensen zijn steeds meer gewend om op de wenken te worden bediend. De klant wenst gemaksdiensten, kwaliteit en beschikbaarheid wanneer het hem uitkomt. De bibliotheek speelt daar vanzelfsprekend op in. Door haar collectie aan te passen, door afhaalmogelijkheden op voor de klant passende locaties. Door te variëren in uitleenduur en tijdstip (spelen met openingstijden en bestellen en verlengen via internet 24/7). Door boekentips en recensies in de catalogus en op de social media Overheden zetten de toon De komende beleidsperiode wordt mede bepaald door de huidige crisis, waardoor de overheid zich terugtrekt en er drang is naar toenemende transparantie rond dienstverlening en financiering daarvan. Dit raakt ook de bibliotheekbranche zoals uit recente ontwikkelingen blijkt. Rijk: Op dit moment wordt nieuwe bibliotheekwetgeving voorbereid. De bibliotheekbepalingen in de Wet op het Specifiek Cultuurbeleid (WSC) zijn verouderd. De nieuwe wetgeving moet ingaan op In de wet zal vooral de positie van de bibliotheek in het digitale domein ( de digitale bibliotheek ) vorm krijgen onder verantwoordelijkheid van het Rijk. De lokale fysieke bibliotheek blijft de verantwoordelijkheid van de gemeenten. De provincies blijven verantwoordelijk voor de Provinciale Service Organisaties die na de implementatie van de digitale bibliotheek (waar zij nog een rol in spelen) zich vooral moeten richten op de dienstverlening in het fysieke domein volgens het nog vast te stellen basispakket. Een punt van nader onderzoek is het leenrecht binnen het digitale domein (bijv. e-books). Pas na invoering van de wet zal de aangekondigde uitname uit het gemeentefonds ten behoeve van de landelijke digitale bibliotheek gaan plaatsvinden. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 5

10 Provincie Zuid-Holland: Rol PSO s: Voor het provinciale niveau is afgesproken dat in 2012 provincies in IPO-verband het basispakket van de PSO s vaststellen, zoals overeengekomen in het Bibliotheekcharter , een pakket van ondersteuningsdiensten die alle PSO s aan basisbibliotheken aanbieden, ongeacht de provincie waarin zij zijn gevestigd. Dit basispakket zal (mede)sturend zijn in de opdrachtgever- en opdrachtnemerrelatie tussen de individuele provincie en PSO. Bibliotheek Westland maakt momenteel gebruik van een aantal producten en diensten van ProBiblio. De nieuwe afspraken kunnen financiële gevolgen hebben voor lokale bibliotheken. Cultuurplan: De provincie Zuid Holland werkt aan het cultuurplan voor de periode Zij stelt: De aandacht voor benutten en beleving van cultureel erfgoed blijft hierin even groot. Voor cultuurparticipatie gaat er veel veranderen. Op basis van het Hoofdlijnenakkoord worden taken op het gebied van cultuurparticipatie en cultuureducatie in Zuid-Holland afgebouwd na De provincie beschouwt cultuurparticipatie als een gemeentelijke taak en de primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt dan ook bij de gemeenten. Bibliotheek Westland heeft een beperkte rol in cultuureducatie en cultuurparticipatie, een heroverweging op deze rol is gewenst. Samenwerking op het gebied van cultureel erfgoed biedt kansen. VNG: In april 2012 heeft de VNG de handreiking De openbare bibliotheek in het digitale tijdperk opgesteld ter ondersteuning van het (gemeentelijk) bibliotheekbeleid. De VNG constateert een verschuiving van papieren naar digitale media. De bibliotheek zal in de toekomst een organisatie zijn die sterker leunt op een advies- en gidsfunctie dan op de uitleentaak. Leesbevordering, bestrijding laaggeletterdheid en mediawijsheid blijven echter belangrijke kernfuncties. De VNG voorziet op termijn een substitutiebeleid, waarbij de fysieke collectie geleidelijk wordt vervangen (voor zover mogelijk!) door een digitale collectie. De bibliotheek zou het gebruik van de digitale content (waaronder e-books) moeten stimuleren. Gezien het draagvlak onder de huidige leden (dat nog beperkt is) en de knelpunten die nog moeten worden opgelost om hoogwaardige e-content (betaalbaar) beschikbaar te stellen, is hier (minstens) vier jaar voor nodig. Opvallend is verder dat de VNG een aantal besparingsmogelijkheden voorziet die slecht onderbouwd zijn en waarbij onvoldoende rekening wordt gehouden met de enorme verschillen in subsidieniveaus binnen de bibliotheekbranche. Zo worden er bijvoorbeeld besparingen op kosten voorzien die Bibliotheek Westland (de op één na laagst gesubsidieerde bibliotheek van Zuid-Holland) helemaal niet maakt. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 6

11 Gemeente Westland: Beleid Herijking Subsidies 2012: De gemeente Westland zet met dit beleid ook het kader voor de bibliotheek. Hierin wordt onder andere geconstateerd dat de subsidiëring van de bibliotheek past in het gemeentelijk beleid en bijdraagt aan de speerpunten van gemeentelijk beleid. Er is een noodzaak tot subsidiëring aanwezig omdat de mogelijkheden om hogere eigen inkomsten (dan de huidige 25%) als niet realistisch wordt bestempeld. Wel wordt op de subsidie ,- gekort en vindt in 2012 geen indexering plaats. Realiseren van de ambitie van Bibliotheek Westland wordt mede bepaald door de speelruimte op het financiële vlak. De huidige bezuinigingsdoelen 2 hebben op termijn negatieve effecten voor de bereikbaarheid en de beschikbaarheid van de bibliotheek. Verdere financiële krimp betekent vrijwel zeker dat de dienstverlening nog meer geconcentreerd zal worden in een beperkt aantal vestigingen, in combinatie met steunpunten elders. Kadernota Cultuur: Aan de subsidiëring van de bibliotheek ligt de gemeentelijke kadernota Kunst en cultuur vanuit de kern ten grondslag. De bibliotheek draagt bij aan de ontwikkeling van de inwoners van de gemeente Westland, waaronder het terugdringen van laaggeletterdheid. De bibliotheek speelt bij het realiseren van de doelstellingen gericht op de functie ontwikkeling een belangrijke rol: lezen, leren en informeren zijn de kerntaken. De bibliotheek is een belangrijke kernpartner in het gemeentelijk beleid en is lid van het Cultureel Platform, neemt deel aan de agendacommissie en het Projecthoudersoverleg, als trekker van een aantal projecten die onderdeel uitmaken van programmalijnen. Sociaal Maatschappelijke Visie: In de Sociaal Maatschappelijk Visie Mijn Westland, ons Westland staan veel aanknopingspunten voor toekomstig bibliotheekbeleid. Denk daarbij aan doelen als sociale cohesie, participatie, aandacht voor cultuurhistorische wortels en ontwikkeling en ontplooiing. Zie verder bijlage De Digitale Bibliotheek wordt landelijk bepaald Realisatie van de ambitie van de Bibliotheek Westland in het digitale domein hangt voor een groot deel af van de landelijke samenwerking in de branche. Met name Stichting Bibliotheek.nl is hierin bepalend. De landelijke digitale infrastructuur wordt uitgerold en vormt de ruggengraat van de digitale bibliotheek. In de komende jaren wordt dat het platform waarop tal van diensten zullen worden gelanceerd. Van de Nationale Bibliotheek Catalogus en hoogwaardige databestanden tot het streamen of kunnen lenen van e-books. De financiering van de digitale bibliotheek zal ingaande 2014 deels middels een uitname uit het gemeentefonds geschieden. Bibliotheek Westland gaat er van uit dat deze uitname geen vermindering tot gevolg heeft van haar subsidie. De hoogte van de uiteindelijke uitname en het tempo waarin dit gaat gebeuren moeten nog worden bepaald 3. 2 Geen indexering in 2012 en ,- korting ingaande De hoogte van de uitname kan voor Gemeente Westland oplopen tot ca ,- Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 7

12 2.4. Ambitie in beeld Voorgaande ontwikkelingen en uitgangspunten leiden tot een aantal doelstellingen en prioriteiten die de bibliotheek zich voor de komende jaren stelt. De effecten die de keuzen hebben op de daadwerkelijke dienstverlening, staan beschreven in hoofdstuk Kiezen voor Jeugd Zonder dat het betekent dat de dienstverlening voor volwassenen achterblijft wordt de focus gelegd op de jeugd van 0 tot 13 jaar. Zowel de jeugd als de instellingen en scholen worden proactief benaderd om een zo groot mogelijk bereik te realiseren. De doelstelling van activiteiten verschuift al meer richting het stimuleren en creëren van leesplezier en het bewerkstelligen van mediawijsheid. De jeugd van jaar wordt niet vergeten maar er zal geen educatief aanbod meer zijn voor het Voortgezet Onderwijs Meer dan in het verleden worden diensten van de bibliotheek tegen passende vergoeding geleverd. De scholen krijgen daarbij zeker waar voor hun geld: onder meer door ondersteuning bij collectievorming en de mediatheek, of door deskundigheidsbevordering op het gebied van mediawijsheid bij onderwijzend personeel. Ook het in samenwerking met de leescoördinatoren opstellen van leesbevorderingsplannen behoort tot het aanbod. Kunsteducatie zal worden overgedragen aan het Centrum voor de Kunsten Meer samenwerking De lokale samenwerking wordt gezocht bij partijen waarmee het aanbod naar de burger wordt versterkt (boekhandel, SeniorWeb,VITIS, Cultureel Platform Westland). De bibliotheek denkt graag mee in het tot stand komen van samenwerkingsverbanden waarbij de verschillende disciplines elkaar kunnen versterken zoals bijvoorbeeld samenwerking met het Streek Museum en het Historisch Archief. Ook samenwerking om te komen tot efficiëntere bedrijfsvoering zal worden onderzocht. Dit kan gaan om gezamenlijke huisvesting, zoals multifunctionele oplossingen, maar ook als schakel in een logistiek concept zoals afhaalpunten bij supermarkten of instellingen Meer digitale dienstverlening Voor de klant van de bibliotheek ontstaat de komende jaren meer keuze omdat diensten fysiek én digitaal worden aangeboden. De boeken zullen zo mogelijk vervangen worden door hun digitale variant. Tevens zal vanwege de al toegenomen informatiefunctie van internet de collectie informatieve boeken verder inkrimpen. Maar via widgets en Apps op b.v. de website zullen ook meer gemaksdiensten worden aangeboden die deels betrekking hebben op de fysieke collectie. Doordat de bibliotheek aansluit op de landelijke ontwikkelingen (Bibliotheek.nl) wordt de online dienstverlening via klantvriendelijke lokale toegang versterkt door een groot aanbod in zowel het fysieke (NBC) als het digitale domein. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 8

13 Minder stenen De bibliotheekfunctie wordt geassocieerd met de fysieke vestigingen waar mensen boeken lenen. Dat zal ook nog heel lang zo blijven, voor de komende beleidsperiode zijn verschuivingen naar de digitale variant nog niet zo groot. De trend is echter wel gezet. Dat neemt niet weg dat de komende beleidsperiode de meerwaarde van de resterende bibliotheekvestigingen bewezen zal worden met diensten als huiskamer, werkplek en ontmoetingsplek en cursussen mediawijsheid en informatiearrangementen. Ook is de bibliotheek een potentiële partner in multifunctionele onderkomens Kiezen voor kwaliteit De bibliotheek kiest voor kwaliteit. De maatschappelijke tendens naar hogere kwaliteit en betere aansluiting bij de wensen van het individu zullen ook in de collectie tot uiting komen. Een kleinere maar actuele collectie sluit hier op aan. Op termijn geldt dit ook voor het aantal vestigingen. Liever een beperkt aantal goed geoutilleerde, moderne vestigingen dan een groter aantal, niet bij de klant aansluitende locaties. Dat geldt ook zeker voor het aanbod aan de VVE-sector en de scholen voor primair onderwijs. De huidige formatie die hiervoor beschikbaar is blijft gehandhaafd en wordt zo mogelijk uitgebreid. De veel te beperkte formatie voor het voortgezet onderwijs (12 uur) wordt geschrapt ( doe het goed of doe het niet ). Het aanbod activiteiten gericht op mediawijsheid voor diverse doelgroepen zal zowel in kwantiteit als in kwaliteit groeien. Hierop wordt gericht deskundigheidsbevordering en scholing ingezet om de huidige mediacoaches te faciliteren en additionele medewerkers hierop te kunnen inzetten Vrijwilligers zijn goud waard Bibliotheek Westland kent historisch gezien een aantal bibliotheekvestigingen die veel met vrijwilligers werken. Na de totstandkoming van Bibliotheek Westland is een nieuw vrijwilligersbeleid geformuleerd. Enigszins tegen de stroom in (landelijk beleid, certificeringseis, CAO) heeft de bibliotheek, deels gedwongen door financiële randvoorwaarden, de inzet van vrijwilligers gehandhaafd. Mede daardoor heeft de bibliotheek de dienstverlening en de ambities de afgelopen jaren op peil kunnen houden. We hebben veel gerealiseerd met minder geld dankzij de inzet van onze vrijwilligers. In de komende beleidsperiode zal het vrijwilligersbeleid worden aangepast om de inzet in (nieuwe) servicepunten mogelijk te maken en de kwaliteit van dienstverlening te verhogen. Er zullen de facto niet méér vrijwilligers worden ingezet, maar zij zullen wel vaker worden ingezet en er zal meer aandacht komen voor de (bij)scholing van vrijwilligers Verhogen eigen inkomsten De bibliotheek is een gesubsidieerde instelling. Toch heeft Bibliotheek Westland van oudsher een stevig aandeel eigen inkomsten (25%) en heeft daarmee al bewezen een goed cultureel ondernemer te zijn. Ze zal zeker trachten haar eigen inkomsten verder te verhogen. Gedacht moet worden aan verhoging van de contributie (maar wel met meer service!), meer sponsors en Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 9

14 een hogere bijdrage van instellingen (scholen, VVE, verhuur van ruimten). Dit zal niet voldoende zijn om de korting op de subsidie op te vangen. Per saldo neemt het budget dus af en dat heeft effect op de dienstverlening, met name op bereikbaarheid en beschikbaarheid Schematische samenvatting Ten opzichte van vandaag (vertegenwoordigd door de groene balk) kiest Bibliotheek Westland voor de onderstaande onderwerpen een uitgesproken richting of vervolgt een eerder genomen koers Jeugd Volwassenen Alleen Samenwerking Digitaal Fysiek Functie Gebouw Kwaliteit Kwantiteit Vrijwilligers Eigen personeel Eigen inkomsten Subsidies Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 10

15 3. Dienstverlening 3.1. Collectie De producten en diensten van de bibliotheek zijn vrijwel allemaal uniek omdat ze gebruik maken van de omvangrijke fysieke en digitale collectie. Voor wat betreft de fysieke collectie zullen de inwoners van het Westland vooral gebruik blijven maken van de collectie van Bibliotheek Westland. De collectie van alle bibliotheken in Nederland is een aanvullend aanbod, ingaande 2013 ontsloten via de NBC. De fysieke collectie van de bibliotheek Westland zal nog meer worden afgestemd op de lokale doelgroepen waar deze voor is bedoeld. In de komende 4 jaar zal de fysieke collectie teruggebracht worden van naar (eigen) items 4. Een kleinere maar actuele collectie. Daarbij zullen de twee grootste bibliotheken 5 een beperkte bewaarfunctie krijgen voor minder populaire, maar belangrijke literaire werken en films (DVD) Daarnaast is een aantrekkelijke presentatie van belang om klanten te verrassen en te verleiden. Hiervoor worden retailtechnieken gebruikt, zoals het frontaal presenteren en het gebruik van visuals. Na de succesvolle toepassing van retailtechnieken in de vestiging s-gravenzande zullen ook de vestigingen Naaldwijk en Wateringen op die manier worden ingericht. De digitale collectie wordt landelijk samengesteld en door de Bibliotheek Westland aan haar klanten aangeboden via de eigen website na aansluiting op de landelijke infrastructuur van Bibliotheek.nl. Naarmate de digitale collectie groeit en daadwerkelijk wordt gebruikt door oude of nieuwe klanten van de bibliotheek zal de fysieke collectie afnemen. Dit is echter een proces dat jaren zal duren in en de eerste jaren eerder tot hogere dan lagere kosten zal leiden. Anno 2012 zijn nog maar zeer beperkt e-books voor handen t.b.v. uitlening en streaming via de bibliotheek. Ook is het wettelijk recht op het uitlenen van e-books nog niet geregeld. Daarnaast is het exploitatiemodel voor e-books nog niet uitgewerkt. Zowel inkoop van e-books als afdracht van leenrecht komt op dit moment voor rekening van de lokale bibliotheek. Hoe dat in de toekomst zal gaan is nog niet bekend. 4 Is een inschatting die tijdens de beleidsperiode op wenselijkheid zal worden getoetst. Dit is o.a. afhankelijk van de groei van de digitale collectie en het daadwerkelijk gebruik van de collectie in uitleencijfers. 5 s-gravenzande en Naaldwijk Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 11

16 Minder: - Fysieke collectie - Inburgeringscollecties, informatieve collectie, luisterboeken - Tijdschriften Meer: - Actuele collectie - Xtra collectie (wisselcollectie voor Servicepunten) - Westlandse Pronkkast - Digitale collectie volgens landelijk uitleenmodel - MLP s - Wisselcollecties scholen - Wisselcollecties tehuizen - Wisselcollecties AVM Ongewijzigd: - Lees en schrijf - 4you! - Games - Geschiedenis in een boekenkast - BoekStart - Toptitels - Distributie NME-leskisten voor onderwijs 3.2. De kernfuncties In de volgende paragrafen wordt de dienstverlening van de bibliotheek beschreven aan de hand van de vijf kernfuncties zoals deze nog steeds worden gehanteerd door het Ministerie van OC&W, de VOB, het SIOB en de VNG. Lezen en literatuur, Ontwikkeling en educatie, Kennis en informatie, Kunst en cultuur, Ontmoeting en debat. De focus ligt bij de eerste 3 kerntaken ook wel lezen, leren en informeren genoemd. De andere 2 functies zijn geen doel op zich maar ondersteunend aan de eerste 3 functies. Deze functies zullen vooral van toepassing zijn op de grotere vestigingen die qua ruimte en openstelling de meeste mogelijkheden hebben. Een meer gedetailleerd overzicht van alle producten en diensten van de bibliotheek is te vinden in bijlage Lezen en literatuur Het onderwijs leert de jeugd lezen, de bibliotheek maakt lezen leuk. Door veel te lezen ontstaat taalvaardigheid. Jong geleerd is bovendien oud gedaan. De bibliotheek doet er alles aan om lezen leuk te laten zijn waardoor kinderen leeskilometers Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 12

17 maken. Kinderen worden op een zo vroeg mogelijke leeftijd met de bibliotheek in aanraking gebracht. De bibliotheek ontwikkelt in nauwe samenwerking met het primair onderwijs en voorschoolse instellingen, producten en diensten die het onderwijs leerproces ondersteunen en aanvullen. Met behulp van de collectie (0-18)en educatieve activiteiten (0-13) wordt een doorlopende leeslijn van 0 tot 18 jaar aangeboden die de leesbevordering ondersteunt. Beginnend bij de ouders en de voorschoolse instellingen met BoekStart zijn er vervolgens talloze momenten waarop kinderen op een laagdrempelige manier met lezen in aanraking komen. Het jaarprogramma voor de V.V.E sector en het primair onderwijs zijn hiervoor belangrijke instrumenten. Voor kinderen die moeite hebben met lezen zijn er bovendien bijzondere collecties zoals MLP en 4you!. Naast een aanbod voor de jeugd heeft Bibliotheek Westland ook voor volwassen veel te bieden. Volwassenen kennen de bibliotheek immers vooral door het lenen van haar schitterende collectie. Daarmee biedt de bibliotheek veel leesplezier en blijven vaardigheden en faciliteiten beschikbaar voor een leven lang leren. Naast het beschikbaar stellen van de collectie vinden veel (landelijke) activiteiten plaats in het kader van lezen en literatuur. Voor volwassenen zijn er activiteiten zoals lezingen van schrijvers, de nationale gedichtendag, Nederland Leest en de Boekenweek. Voor de jeugd is er een aanbod rond de Kinderjury, Nationale Voorleesdagen, de voorleeswedstrijd, de Kinderboekenweek en de declamatiewedstrijd. Vanwege de teruglopende belangstelling wordt de declamatiewedstrijd op aangepaste wijze uitgevoerd. Tevens zullen de uitleenvoorwaarden en de abonnementsstructuur worden herzien (uitleentermijn, all-in tarief, aantal te lenen materialen). Minder: - Maximaal vier schrijvers per jaar voor volwassenen Meer: - Bevorderen digitaal lezen door cursussen, workshops en voorlichting, uitlenen apparatuur en digitale collectie Ongewijzigd - Westlandse Schrijversmarkt - Deelname CPNB-activiteiten - Leeskringen - Luisteren in je leunstoel - Schrijvers op bezoek voor jeugd Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 13

18 Ontwikkeling en educatie Deze kerntaak overlapt gedeeltelijk de voorgaande. Lezen is één, juist interpreteren en gebruiken van informatie en moderne media is waar het uiteindelijk om gaat. Deze vaardigheden bepalen voor een wezenlijk deel de ontwikkeling van het individu. Het belangrijkste deel van het educatieve aanbod van de bibliotheek is gericht op de 0-13 jarigen en zal steeds meer in de scholen gaan plaats vinden. Dit zijn vooral leesbevorderingsactiviteiten en uiteenlopende programma s gericht op informatievaardigheden en mediawijsheid. De mediacoaches van de bibliotheek spelen hierbij een belangrijke rol. Daarnaast zullen er activiteiten zijn gericht op ondersteuning en deskundigheidsbevordering van de beroepskrachten in de VVE en het primair onderwijs, worden wisselcollecties aangeboden en kan de bibliotheek adviseren over de schoolmediatheek. Ook de distributie van leskisten Natuur- en Milieueducatie wordt door de bibliotheek uitgevoerd. Voor ouderen wordt in samenwerking met SeniorWeb voorzien in Internetcursussen, inloopspreekuren, workshops en cursussen over het gebruik van social media en moderne hulpmiddelen zoals E-readers, smartphones en tablets. Deze activiteiten zijn nadrukkelijk niet alleen bedoeld voor 55-plussers maar ook voor andere doelgroepen die in dat opzicht nog onvoldoende vaardig zijn. Zo mogelijk worden hierbij ook jongeren ingezet (maatschappelijke stage). De bibliotheek is geen onderwijsinstelling maar stimuleert volwassen Westlanders om zich te ontwikkelen en biedt studiefaciliteiten. Zoals eerder gesteld is laaggeletterdheid en taalachterstand tegengaan een belangrijke complementaire taak van de bibliotheek. Het aantal volwassenen met taalachterstand dat moeite met informatieverwerking wordt landelijk geschat op bijna 10%. In Westland betreft dat dus minstens personen. Naast het ter beschikking stellen van de collectie kan de bibliotheek met activiteiten (zoals Taalkr8dagen,speciale leeskringen en voorlichting gericht op intermediairs, werkgevers en potentiële cursisten zich inspannen om taalachterstand bij volwassenen zo veel mogelijk te bestrijden. Uiteraard in samenspraak met de gemeente en locale en regionale samenwerkingspartners zoals Vitis Welzijn, de Mondriaan onderwijsgroep en Taalcentrum Europoort. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 14

19 Minder: - Aanbod voor voortgezet onderwijs - Cultuureducatie - Declamatiewedstrijd - Ondersteuning inburgering Meer: - Programma s mediawijsheid (primair onderwijs + volwassenen) - Voorleeswedstrijd - Kenniseconomische activiteiten i.s.m. bedrijfsleven/zzp ers - Bestrijding laaggeletterdheid - Bibliotheek in school - Pilot mediabar Ongewijzigd: - Leesbevordering jeugd (jaarprogramma, doorlopende leeslijn en landelijke promotieactiviteiten) - Distributie NME-leskisten - Aanbod SeniorWeb in bibliotheken Kennis en Informatie De bibliotheek als warenhuis van informatie duidt ondermeer op het feit dat er veel informatie is te verkrijgen vanuit de collectie: non-fictie boeken, tijdschriften, kranten en folders. Deze fysieke collectie staat onder druk doordat internet de informatie rol voor een groot deel heeft overgenomen. Het aandeel non-fictie boeken zal in de collectie verder gaan afnemen. De digitale informatiefunctie van de bibliotheek zal de komende jaren echter toenemen. De bibliotheek speelt een rol als makelaar van informatie via locale digitale producten als JIP Westland,Cultuurpunt Westland en de website van de bibliotheek zelf. Daarnaast speelt de bibliotheek een rol bij de digitale ontsluiting van streekgeschiedenis. Dit doet de bibliotheek onder andere door het project Historie in de Bibliotheek, programma s voor het onderwijs ( Lang geleden ) en de Westlandse Pronkkast (de achtergrondcollectie Westland) in bibliotheek s-gravenzande. Ook biedt de bibliotheek op de locale netwerken toegang tot internetsites en databanken die gratis door klanten zijn te raadplegen. De belangrijkste ontwikkelingen in het digitale domein moeten echter komen van de Digitale Bibliotheek (Bibiotheek.nl) die de komende jaren e-books en andere hoogwaardige e-content aanbieden voor bibliotheekleden. Natuurlijk blijft een deel van het mondelinge inlichtingenwerk ook de komende beleidsperiode van belang. Persoonlijk advies en aanbevelingen moeten samen met de interactieve collectie (BicatWise) en de website met landelijke widgets en apps meer vorm geven aan de gidsfunctie van de bibliotheek. Algemeen wordt erkend dat mensen ook in het internettijdperk behoefte hebben aan menselijk contact en mondelinge informatieoverdracht over informatieve onderwerpen, Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 15

20 belangstellingsgebieden en hobby s. Thema avonden, middagen en informatiemarkten worden nog steeds aangeboden maar minder frequent. Op dit moment zijn er in 2 bibliotheken WMO informatiepunten(stiploketten) ondergebracht. Hieraan zijn ook aanvullende activiteiten gekoppeld. Het verdient zeker aanbeveling te onderzoeken of meer Stiploketten kunnen worden ondergebracht in bibliotheken. In de komende beleidsperiode wil Bibliotheek Westland meer samenwerken met het bedrijfsleven om zodoende meer bij te dragen aan de kenniseconomie. Gedacht wordt onder andere aan informatiebijeenkomsten, workshops en werkplekken voor ZZP ers ( Seats to work ) in één of twee grotere bibliotheken. Minder: - GIP - RITV (Internet TV) Meer: - Website bibliotheek (bibliotheek.nl) - Muziekweb in bibliotheek( luisterplekken ) - Ontsluiten streekgeschiedenis (HIB) - Stiploketten in bibliotheken (?) - Customergenerated content op websites - Gidsfunctie d.m.v. opwaarderen inlichtingenwerk Ongewijzigd: - Digitaal Cultuurpunt Westland - JIP Westland - WMO-thema s (Stiploket) Kunst en cultuur De bibliotheek biedt een bescheiden cultureel programma met daarin schrijversbezoeken, workshops mediawijsheid, lezingen, tentoonstellingen en exposities. Meer dan in het verleden zal het programma zich richten op ondersteuning van taalvaardigheid (inclusief leesplezier), mediavaardigheid (mediawijsheid) en streekgeschiedenis. Bibliotheek Westland is ook de beheerder van de website de plek waarbij alle informatie over cultuur en cultuureducatie bijeen wordt gebracht. In twee bibliotheken is de kunstuitleen ondergebracht. In overleg met Gemeente Westland en het CKW zal worden bepaald hoe hier mee verder te gaan in de komende beleidsperiode. De bibliotheek wil de banden met de organisaties die zich richten op streekgeschiedenis en het cultureel erfgoed verder versterken en de samenwerking rond informatiedienstverlening en het ontsluiten van hun collecties bevorderen. Door de laagdrempelige toegang van de bibliotheek wordt het bereik van films, lezingen en tentoonstellingen rond dit thema vergroot. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 16

21 Minder: - Activiteiten volwassenen (cultureel programma) - Kunstuitleen (overdragen aan CKW?) - Exposities en tentoonstellingen (alleen A-bibliotheken) Meer: - Film/boekvertoningen - Lokale partners in huis tijdens openstelling en open dagen - Luisterplekken Muziekweb (Naaldwijk) Ongewijzigd: - Deelname Cultureel Platform Westland - Podium Westland - Cultuurpunt Westland (website) Ontmoeting, debat en facilitair De bibliotheek is bij uitstek de plek waar informatie en (sociale) ontmoeting samen kunnen komen. De bibliotheek is immers laagdrempelig, bereikt een brede doelgroep, is onafhankelijk en betrouwbaar en bij iedereen bekend. De bibliotheek is een vanzelfsprekende ontmoetingsplaats voor mensen van alle leeftijden in veel kernen van Gemeente Westland. Daarmee is de bibliotheek ook van belang voor de sociale leefbaarheid. De ontmoetingsfunctie is ondersteunend aan de overige kerntaken. Minder: - Gaming - Kopieerapparaten - Activiteiten in B- en C-bibliotheken - Vestigingen - Minder m2 per gebouw Meer: - Verhuur bibliotheekruimtes - Seats2work (?) - WiFi - Openstellingsuren A-bibliotheken Ongewijzigd: - Huidige onderhuurders en incidentele gebruikers van o.a. Kwintsheul, Naaldwijk, De Lier en s-gravenzande 3.3. Overzicht kerntaken versus producten en diensten De kernfuncties overlappen elkaar gedeeltelijk en de meeste producten en diensten ondersteunen meer dan één kernfunctie. De volgende figuur dient ter illustratie: Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 17

22 Lezen en literatuur Ontwikkeling en Educatie Informatie Kunst en Cultuur Ontmoeting en Debat Kerntaken Diensten Fysieke collectie fictie Fysieke collectie non-fictie Collecties specifieke doelgroepen (ALP, MLP, 4You, Lees en Schrijf, GLB, BoekStart) Kunstuitleen (Digitaal) Informatiepunt: JIP Westland, Cultuurpunt Westland, GIP, Westlandse Pronkkast Inlichtingenwerk fysiek Inlichtingenwerk digitaal Website bibliotheek Jaarprogramma VVE Jaarprogramma Primair Onderwijs Programma bestrijding laaggeletterdheid Programma ondersteuning inburgering Programma mediawijsheid volwassenen Programma: lezingen, themabijeenkomsten, schrijvers op bezoek Exposities en tentoonstellingen Vrije toegang tot internet & gratis websites & WiFi Podium Westland Historie in de Bibliotheek Verhuur ruimtes en faciliteiten Huisvesting (2) Stiploketten Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 18

23 3.4. Resultaten Met minder middelen en de nodige complicaties en bedreigingen zijn de belangrijkste kwantitatieve doelstellingen voor de komende beleidsperiode als volgt: Onderwerp Doelstelling Aantal leden Aantal bezoekers per jaar Aantal uitleningen (fysiek en digitaal) per jaar Aantal deelnemers jaarprogramma primair onderwijs 6 90% van alle scholen Aantal bereikte leerlingen per jaar Deelname VVE-sector aan jaarprogramma en BoekStart 50% van alle VVE-instellingen Deelname baby s aan BoekStart 50% van de benaderde ouders Aantal deelnemers aan activiteiten voor volwassenen per jaar Aantal activiteiten m.b.t. bestrijding laaggeletterdheid 8 10 per jaar Aantal raadplegingen bibliotheekwebsite 25% meer dan in 2012 Aantal raadplegingen website Cultuurpunt Westland 25% meer dan in 2012 Aantal raadplegingen JIP-website Gelijk aan 2012 Aantal steuncollecties in tehuizen Van 5 naar 10 Aantal steunpunten in scholen Minimaal 1, maximaal 5 Aantal vestigingen Van 9 naar 7 Aantal openstellingsuren Van 139,5 naar 128,5 9 Collectie (fysiek) Van naar items Kunstuitleen Ca. 150 uitleningen per jaar Eigen inkomsten 25% van de begroting 6 Omvat ca. 20 verschillende educatieve programma s en ca. 20 jeugdschrijvers/illustratoren op bezoek 7 Waaronder jaarlijks ca. 10 educatieve programma s mediawijsheid, 4 schrijvers, themabijeenkomsten en avonden over streekgeschiedenis 8 Groepsontvangsten, leesgroep, voorlichting, deelname campagnes, Taalkr8dagen etc. 9 Dit is exclusief de openstelling voor speciale doelgroepen in ten minste 5 tehuizen en 1 school (Heenweg). Bij het sluiten van vestigingen wordt ernaar gestreefd andere vestigingen meer open te laten zijn. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 19

24 4. Spreiding 4.1. Inleiding In de beleidsperiode wordt het huidige spreidingsbeleid geherformuleerd. In dit beleidsplan leggen wij de contouren voor het beoogde nieuwe spreidingsbeleid vast. Bij dit beleid spelen de volgende overwegingen een rol: - rekening houden met de digitalisering van de samenleving en de veranderende vraag van onze klanten (minder fysieke collectie en minder vierkante meters) - de toegenomen mobiliteit van bibliotheekgebruikers (minder vestigingen) - het realiseren van de bezuinigingstaakstelling (minder vestigingen en meer differentiatie dienstverlening) - innovatie mogelijk te maken (waaronder bibliotheek op school en steunpunten in tehuizen) - efficiënt en effectief om te gaan met overheidsgelden - de vraag naar actuele collectie In het toekomstig spreidingsbeleid streeft de bibliotheek naar minder overlap van het zelfde type vestigingen. Kleinschalige alternatieven in samenwerking met derden zullen worden gerealiseerd. Dit betekent dat het aantal vestigingen niet persé afneeemt, maar wel dat de variatie zal toenemen. Het blijft immers belangrijk onze dienstverlening aan een zo groot mogelijk publiek, zo laagdrempelig mogelijk en dichtbij als nodig is, aan te bieden op een zo efficiënt mogelijke wijze. Dat kan via (eigen) vestigingen, servicepunten of via (embedded) steunpunten. Het bibliotheekwerk is NU in het Westland georganiseerd rond drie verschillende bibliotheektypen: A-Bibliotheek B-Bibliotheek C-Bibliotheek Volledig pakket dienstverlening met extra eigen speerpunt Brede en diepe collectie Basispakket dienstverlening Brede collectie voor alle doelgroepen T.b.v. kinderen en hun ouders, senioren & minder mobielen Collectie voor specifieke doelgroepen Ruimer open Minder open Beperkt open Meer personeel Minder personeel Beperkt personeel Meeste activiteiten Minder activiteiten Vrijwel geen activiteiten Bereik voor basisdienstverlening 4 km Bereik voor basisdienstverlening 3 km Bereik voor basisdienstverlening 2 km Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 20

25 In de huidige situatie is in de spreiding van het bibliotheekwerk voorzien door: Drie A-bibliotheken ( s-gravenzande, Naaldwijk en Wateringen) Twee B-bibliotheken (Monster en De Lier) Vier C-bibliotheken (Kwintsheul, Honselersdijk, Poeldijk en Maasdijk) Daarnaast bestaan er steunpunten in 5 tehuizen die tot op heden nauwelijks een formele status hadden. In Bijlage 4 is het potentiële bereik van de verschillende bibliotheektypen aangegeven. Hiermee wordt bedoeld dat de (vrijwel alle) leden van een A-bibliotheek wonen in een straal van 4 kilometer rond de vestiging. Voor een B- en een C-bibliotheek is dat respectievelijk 3 kilometer en 2 kilometer. Voor bepaalde activiteiten, zoals lezingen van bekende auteurs, hebben de bibliotheken een groter bereik. Als het bibliotheekwerk met de huidige spreiding wordt ingetekend op een geografische kaart, wordt er een grote overlap zichtbaar tussen de werkgebieden respectievelijk het bereik, van de verschillende vestigingen (zie Bijlage 4). Hierbij dient te worden aangetekend dat hooguit 15 % van de huidige leden daadwerkelijk gebruik maakt van een andere fysieke vestiging dan die in de kern waar men zelf woont. Er wordt wel veel gebruik gemaakt van het reserveren uit de gehele collectie met aflevering in de eigen vestiging Toekomstig spreidingsbeleid In deze paragraaf staat het voorlopige spreidingsbeleid voor de komende vier jaren beschreven. Vanwege financiële ontwikkelingen en andere onzekerheden (zie ook paragraaf 4.3.) wordt hiermee wel de richting aangegeven maar zijn de exacte uitkomsten nog niet bekend. In de loop van 2013 zal nader onderzoek plaatsvinden waarbij de opties van dat moment doorslaggevend zullen zijn voor de besluitvorming. Vast staat echter wel dat de vestiging Honselersdijk per in zijn huidige vorm zal sluiten. Vooruitlopend op het genoemde onderzoek wordt op grond van de huidige cijfers en inzichten vooralsnog gekozen voor het onderstaande uitgewerkte scenario. Dit scenario gaat uit van het terugdringen van het aantal vestigingen waarbij de negatieve effecten voor de klant zo klein mogelijk zijn waarbij wel de opgelegde bezuinigingen vanaf 2014 kunnen worden gerealiseerd. Zonder aan de eerder genoemde uitgangspunten te tornen: de bibliotheek blijft voor iedereen relatief dichtbij zeker in vergelijking tot de situatie in andere gemeenten en regio s. Hiervoor moeten we het huidige model van A-, B- en C-bibliotheken loslaten en overgaan naar iets meer variatie in de typen vestigingen: - de Kleinstedelijke bibliotheek met een volledig dienstenaanbod (nieuwe A) - de Dorpsbibliotheek met een basispakket aan dienstverlening (nieuwe B) - het Servicepunt met dienstverlening voor de jeugd en minder mobiele ouderen, aangevuld met een beperkt aanbod voor de ouders van de kinderen, (nieuwe C bibliotheek) - het Steunpunt met dienstverlening voor één specifieke doelgroep (jeugd, niet-mobiele ouderen) en ondergebracht bij een host (D Bibliotheek) Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 21

26 Buiten een gewijzigde differentiatie in het aanbod worden twee kleine vestigingen, waarbij de meeste overlap is te constateren en de afstand naar een andere bibliotheekvestiging klein is, op termijn gesloten. In die kernen zullen voor minder mobiele doelgroepen steunpunten worden gerealiseerd. Dus minder overlap, efficiëntere bedrijfsvoering en toch dicht bij de klant. Het bibliotheekwerk wordt in de komende beleidsperiode derhalve georganiseerd rond vier verschillende soorten bibliotheek. Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 22

27 Kleinstedelijke bibliotheek (A) Naaldwijk, s- Gravenzande, Wateringen Dorpsbibliotheek (B) De Lier en Monster Servicepunt (C) Maasdijk & Poeldijk (en tot Honselersdijk en tot Kwintsheul) Steunpunt (D): in tehuizen (nu 5, op termijn meer) en scholen, (vanaf 2013 één en op termijn meer) Volledig pakket dienstverlening met extra eigen speerpunt Basispakket dienstverlening Dienstverlening aan specifieke doelgroepen Dienstverlening aan specifieke doelgroep Brede en diepe (achtergrond) collectie Kleinere maar actuele collectie voor de belangrijkste doelgroepen Collectie voor jeugd en niet-mobiele ouderen, beperkt voor volwassenen ( ouders van ) Collectie voor jeugd of voor ouderen Ruimer open (20-30 uur) Minder open (14) uur) Beperkt open (8-12 uur) Gevestigd in andere omgeving (school, zorgcentrum) Meer personeel (vnl. Beroepskrachten) Minder personeel (mengmodel beroepskrachten en vrijwilligers) Beperkte personele bezetting, (vrijwilligers met coördinatie/ondersteuning door beroepskracht) Beperkte personele bezetting (uitvoerend alleen door vrijwilligers) Veel activiteiten en goede verblijfsfunctie Minder activiteiten en beperkte verblijfsfunctie Geen activiteiten en geen verblijfsfunctie Geen activiteiten anders dan specifiek gekoppeld aan de doelgroep Bereik voor basisdienstverlening 4 km Bereik voor basisdienstverlening 2 km Bereik voor basisdienstverlening 1 km Bereik voor basisdienstverlening minder dan 1 km Tussen 400 en 1300 m2. Ca. 250 m2 Tussen de 120 en 200m2. Afhankelijk van host Bibliotheek Westland - Beleidsplan Pagina 23