Het Pekhoeveterrein als bruisend sociaal cultureel hart van Ulvenhout.

Transcriptie

1 Het Pekhoeveterrein als bruisend sociaal cultureel hart van Ulvenhout. Inleiding Hoofstuk 1. Voorgeschiedenis. 1.1 De aanleiding. 1.2 De historie van Ulvenhout en het ERF van boerderij de Pekhoeve. ( Bijlage 1. ) 1.3 Huidige situatie. 1.4 Welk pad hebben we al bewandeld. ( bijlage 2 en 3 ) Hoofdstuk 2. De toekomstvisie voor het Pekhoeveterrein. 2.1 Ambitiedocument Arcades. (bijlage 3) 2.2 Toekomstvisie Pekhoeveterrein. 2.3 Regionale verbindingen. 2.4 Randvoorwaarden toekomstige situatie. Hoofdstuk 3. Uitvoering in ( deel ) projecten Een koepel werkgroep en overstijgende projecten. 3.1 Recreatieve en toeristische faciliteiten. 3.2 Energie en de Waterhuishouding. 3.3 Verkeer en vervoer. 3.4 Beheer en Exploitatie. 3.5 Financiën. Het erf 3.6 het ( binnen ) plein. 3.7 Het Sociaal Cultureel Centrum de Pekhoeve. 3.8 De boerderij de Pekhoeve. 3.9 De karkooi en het bakhuisje De Kruidentuin Jeu de Boules banen. Het buitenerf Het speelterrein en voetbalveldje. Visie op Spelen en Educatie Dierenweitje t Waaijke De skatebaan Het evenemententerrein De honden uitlaatplaats. Hoofdstuk 4. Samenvatting 5.1 Werkgroep Pekhoeveterrein. 5.2 Intentieverklaring. 5.3 Advies aan de Dorpsraad. Afsluiting en bedankje. Bijlage 1. Historische ERFgoed. (Jan Janse) Bijlage 2. Ambitiedocument. (Arcadis ) Bijlage 3. Wensen en ideeën van de bewoners van Ulvenhout. Bijlage 4. Intentieverklaring. Bijlage 5. Sfeer impressie. (dia voorstelling) 1

2 Inleiding Dit document is de basis om gezamenlijk met alle betrokken organisaties en bewoners van Ulvenhout, het Pekhoeveterrein een nieuwe toekomst te geven. Dit document zal na inbreng en inspraak van alle betrokkenen opgenomen worden in het Dorpsplan als een nieuwe toekomstvisie voor het Pekhoeveterrein. Dit document is geen star en strak document, maar een leidraad voor de toekomstige aanpak voor verbeteringen en wijzigingen op en aan het Pekhoeveterrein. Betrokkenheid en daadkracht zijn hierbij sleutelwoorden. Het Pekhoeveterrein als bruisend Sociaal Cultureel Hart van Ulvenhout. Wij geloven dat: - Het Sociaal Culturele Hart De Pekhoeve een plek is die faciliteert in ontmoetingen, en aanleiding creëert tot het ontplooien van activiteiten waarmee het bewoners van Ulvenhout verbindt. - Deze plek het karakter heeft van een Boerenerf, duurzaam kan voorzien in haar eigen exploitatie en een belangrijke rol heeft in het behoud van het dorps karakter. Ulvenhout 26 september

3 Hoofdstuk 1. De voorgeschiedenis. 1.1 De aanleiding. Realisatie in 2014 van de renovatie boerderij de Pekhoeve In de jaren na 2009 zijn op initiatief van een aantal bewoners diverse acties ondernomen om in samenwerking met o.a. Gemeente Breda/ provincie Brabant en Monumentenzorg de vervallen boerderij te restaureren en deze een maatschappelijke functie terug te geven voor het dorp. In 2014 is een start gemaakt en mede door inzet van veel vrijwilligers is de boerderij gerenoveerd en heeft een nieuwe maatschappelijke functie gekregen. Actualisering in 2015 van de nota van uitgangspunten Dorpsplan 2009 In de nota van uitgangspunten Dorpsplan 2009 wordt geschreven over het terrein rondom sociaal cultureel centrum de Pekhoeve: dit terrein heeft een herwaardering nodig en moet het sociale culturele Hart van Ulvenhout gaan worden. Het initiatief vanuit bestaande organisaties op het terrein om elkaar op te zoeken en te versterken. Op initiatief van bestaande organisaties op en aan het terrein en een aantal bewoners is het plan opgevat om de kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen en activiteiten op het terrein te verbeteren. Vanuit dit initiatief is de werkgroep Pekhoeveterrein ontstaan. Het initiatief vanuit bestaande verenigingen met jaarlijks terugkerende activiteiten / evenementen op het terrein. Op het terrein vinden jaarlijks diverse evenementen plaats zoals de Kerststal, Koningsdag, Zeskamp, Ulvenhout Beeft, de rommelmarkt, kermis etc. Vanuit deze organisaties was de wens om meer samenwerking, afstemming en het verbeteren van de faciliteiten voor grote evenementen. Het initiatief vanuit bewoners die meer gebruik willen maken van de voorzieningen en het terrein. Op de Denk en Doe Dag in september 2015 hebben bewoners aangegeven dat er meer activiteiten voor alle doelgroepen op het terrein kunnen plaatsvinden en het daardoor veel meer een dagelijks ontmoetingsplek zou gaan worden voor alle bewoners van Ulvenhout. Voorbeelden hiervan zijn: een boerenmarkt, een versmarkt, Film- muziek en theater, Horeca, Kunst en exposities, Speel- klim- en klauterplekken en een fitnessparcours. ( zie ook bijlage 3. ) 1.2 De historie van Ulvenhout en het erf van boerderij de Pekhoeve. (Bijlage 1) Het Pekhoeveterrein heeft een cultuur historische waarde. Reeds in 1583 werd er al in historische archiefstukken geschreven over de hoeve Croen, later de Peckhoeff geheten. De gebouwen en de grond erom heen was een van de drie boerderijen die de basis waren van het ontstaan van het dorp Ulvenhout. Landschapsarchitect Jan Janse heeft een historisch onderzoek beschreven in zijn notitie ERFgoed, een strategie voor het Pekhoeve erf. In deze notitie gaat hij in op het belang van het behoud van cultuur historische structuur van de gebouwen ( het erf ) en het terrein er om heen ( het buitenerf ) 3

4 Uit de notitie van Jan Janse. Uitgangspunten hierbij zijn: Het erf is het ontwikkel en condensatiepunt van het complex de Pekhoeve. Hieromheen en hieraan worden alle activiteiten geconcentreerd, overlap en flexibiliteit is daarbij van groot belang. Alleen door het multifunctionele erf zoveel mogelijk te stutten met functies kan een volwaardig functioneren van De Pekhoeve worden bereikt. Herbestemming en herinrichting en ook verplaatsing kunnen noodzakelijke acties zijn voor het welslagen van dit Erfgoed. De groene omgeving is de contramal voor het erf, het vormt een rustige schil om een bedrijvig centrum. De kern en omgeving versterken elkaar. Hoofdlijnen 1. Het streven zou moeten zijn het terrein rond het erf zoveel mogelijk leeg te maken en te laten en flexibel in gebruik te maken door evenementen die het erf overstijgen zoals een jaarlijkse fair of een kermis hier plaats te laten vinden. 2. Het erf bestaat uit 1 vlak wat als podium dient voor activiteiten die binnen niet geborgd kunnen worden. Er zijn duidelijk twee entrees die refereren aan de historische lijnen tussen het beekdal en het dorp. 3. De bebouwing wordt zoveel mogelijk geprogrammeerd en daardoor behouden, de karkooi, oude Pekhoeve maar ook eventueel een nieuwe schuur op de historische locatie krijgt een multifunctioneel karakter. Wel is het aan te bevelen een helder profiel te kiezen voor activiteiten wat past bij het historisch Ulvenhouts karakter. (Dat kan door een bandbreedte vast te stellen. Bijvoorbeeld; erf-erfgoed-geschiedenis-ontdekken-agrarisch-religieus-gemeenschap- productenmarkt 4. Elementen die de hoofdstructuur van erf en daaromheen de graslanden verstoren worden her gealloceerd of verwijdert uit het gehele ensemble. Waar nodig worden deze elementen terug ingebracht in een passende vorm zonder dat dit historiserend werkt. Bijvoorbeeld past de huidige schuur voor de dierenweide niet in het ensemble net als de half-pipes van de skatebaan en het huidige parkeerterrein. 5. De routes op het terrein moeten worden herbezien n.a.v. de huidige bebouwing en huidige routes in combi met de historische routing. Erfgoed Breda. Uit: Structuurvisie Het Bredase erfgoed vormt de basis van de Bredase identiteit. Het doel is dan ook om de bestaande identiteit te versterken en voorwaarden te creëren om die identiteit uit te bouwen nu en in de toekomst. Daarmee is erfgoed tevens de basis van de ruimtelijke ontwikkeling en wordt duidelijk dat erfgoedonderdelen niet langer op zichzelf staan, maar onderdeel zijn van een groter geheel: de context. Monumenten, in welke aard dan ook, zijn volgens de visie van Breda geen solitaire verschijningen. De omgeving waarin ze tot stand kwamen, de context, speelt een hoofdrol. Iedere generatie heeft gebouwd aan de stad en deed dat vanuit een eigentijdse opvatting. Zo zijn wijken in onderlinge samenhang tot stand gekomen, is een wegenpatroon niet willekeurig aangelegd en staan monumentale gebouwen niet per ongeluk op de plek waar ze staan. Daar heeft ooit een idee of visie achter gezeten. Erfgoedbeleid richt zich op contexten en daarmee op ruimtelijke ontwikkeling, stedenbouw en inrichting van de openbare ruimte. Deze opvatting is eenvoudig samen te vatten: erfgoed is culturele planologie. In de erfgoedvisie Breda die opnieuw in de structuurvisie 2020 is opgenomen wordt dit zo verwoord. 4

5 Doelen: 1. De bestaande identiteit versterken en voorwaarden creëren om die identiteit uit te bouwen nu en in de toekomst; het op herkenbare wijze inpassen van erfgoed in nieuwe ruimtelijke ontwikkelingsprocessen. 2. Uitdragen van de identiteit van Breda als historisch thema: o.a. Breda Nassaustad 3. Inventarisatie van aanwezig erfgoed als basis voor daadwerkelijke bescherming. 4. Waardering van monumentale (archeologische, bouwhistorische) waarden en daaraan gekoppelde beschermingsmogelijkheden. 5. Betrekken van de inwoners van Breda bij de omgang met het erfgoed en hen tot ambassadeurs van de Nassaustad Breda maken; hier is speciaal een rol weggelegd voor de historische verenigingen en musea. 1.3 Huidige situatie. Omschrijving terrein. Het Hart van Ulvenhout beslaat het gehele terrein dat wordt omzoomd door de straten Dorpsstraat / Mouterijstraat / Slotlaan en de Mgr. van Hooijdonckstraat. - Op het terrein bevinden zich bestaande voorzieningen; sociaal cultureel centrum de Pekhoeve, boerderij de Pekhoeve, de karkooi en het bakhuisje, Kinderopvang Boefjes en Bengeltjes, dierenweitje t Waaijke, de kruidentuin, Jeu-de-Boules banen, een honden uitlaatplaats, een speeltuintje, voetbaldoelen en een skatebaan. - Daarnaast een grote ruimte openbaar groen waar jaarlijks grote buiten activiteiten plaatsvinden zoals de kermis, Koningsdag, de kerststal en de tweejaarlijkse Vlooienmarkt. - Parkeerplaatsen. Wat missen we op het terrein. - Er is geen synergie tussen de diverse voorzieningen en activiteiten. - Er is geen gezamenlijk visie en een herkenbaar symbool - Het terrein en de omgeving is van niemand Dus is er ook weinig verantwoordelijkheid gevoel voor het geheel. - Een centraal punt voor afstemming op activiteiten en onderhoud door verbrokkelde informatie. - Goede en veilige voorzieningen ten aanzien van de verkeersveiligheid en bereikbaarheid van de toegangswegen en het Pekhoeveterrein. - Niet alle doelgroepen ( bewonersgroepen ) maken gebruik van het terrein. - Er heerst een eenzijdig beeld dat daar is voor de ouderen - Er is geen verbinding met de omgeving. ( dorp en natuur ) - Het is geen maatschappelijk ingepast terrein met een verbinding naar het verleden en de omgeving. - Opslagruimte 1.4 Welk pad hebben we al bewandeld. Een korte beschrijving van de acties die in het afgelopen jaar al hebben plaatsgevonden. Arcadis document ( Kern met Pit ) In juli 2015 heeft Arcadis in opdracht van stichting boerderij de Pekhoeve een ambitiedocument gemaakt voor het Pekhoeveterrein. Na de renovatie van de boerderij is het initiatief genomen om de kwaliteit en kwantiteit van de voorzieningen op het terrein rondom de boerderij te verbeteren en op elkaar af te stemmen. Dit document geeft in een SWOT analyse aan welke de kansen, mogelijkheden en knelpunten zijn van het Pekhoeveterrein. Het document is gebruikt als gespreksbasis met betrokken organisaties, gebruikers en omwonenden van het Pekhoeveterrein. Denk en Doe dag. September 2015 heeft de Dorpsraad een Denk en Doe Dag voor alle bewoners van Ulvenhout georganiseerd. Op deze dag konden bewoners mee denken en praten over diverse thema s die in de toekomst van belang zijn voor het dorp. De toekomst van het Pekhoeveterrein was een van die thema s. 5

6 Oprichting werkgroep Pekhoeveterrein. Op de Denk en Doe Dag konden bewoners zich aanmelden voor de werkgroep Pekhoeveterrein, waarin betrokken organisaties en gebruikers vertegenwoordigd zijn. De opdracht van de Dorpsraad voor de werkgroep was het maken van een toekomstvisie voor het terrein Deze toekomstvisie wordt opgenomen in het Dorpsplan. Diverse gesprekken met belanghebbende organisaties en gemeente Breda. De leden van deze werkgroep zijn voortvarend aan de slag gegaan en hebben een inventarisatie gemaakt van de huidige voorzieningen. Daarnaast zijn door de leden van de werkgroep gesprekken gevoerd met berokken organisaties, gebruikers van het terrein, de gemeente Breda en externe deskundigen. Gesprekken met scholen en Boeffies en Bengeltjes. Met name voor het onderdeel spelen zijn gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers van kinderdagverblijf Boeffies en Bengeltjes en Kbs de Rosmolen. Hun kinderen gebruiken het ( speel ) terrein dagelijks en hebben in de gesprekken hun ideeën en wensen kenbaar gemaakt. Jaarmarkt. Op de jaarmarkt in April 2016 konden bewoners bij de stand van de Dorpsraad nog eens uitleg krijgen en hun wensen en ideeën kenbaar en bespreekbaar maken. Presentatie toekomstvisie. Op 7 juli 2016 heeft de werkgroep Pekhoeveterrein voor alle leden van de werkgroep en vertegenwoordigers van de betrokken organisaties en gebruikers van het terrein inzicht gegeven in het werk van de werkgroep van de afgelopen maanden en de ideeën en wensen op (onder) delen van het terrein. 6

7 Hoofstuk 2. De toekomstvisie voor het Pekhoeveterrein. 2.1 Ambitiedocument Arcadis. Het vertrekpunt vanuit Kern met PIT Kern met Pit is een landelijk initiatief vanuit de Koninklijke Nederlandse Heide Maatschappij. Lokale buutinitiatieven kunnen zich aanmelden en krijgen ondersteuning bij de realisatie van een buurtproject. De renovatie van Boerderij de Pekhoeve was een van de projecten die aangemeld was bij het project Kern met Pit. Hiermee is een stimuleringspremie verdiend. De stichting Boerderij de Pekhoeve heeft hiervan het ambitiedocument laten maken door Arcadis. Samenvatting van het ambitiedocument. (bijlage 2.) In het ambitiedocument wordt in een SWOT analyse van het pekhoeveterrein de kwaliteiten en knelpunten in beeld gebracht. Uitgangspunten voor de toekomst van het terrein. 1 Het terrein als één geheel te benaderen. 2 Belangrijk uitgangspunt is de historie van het terrein met name t.a.v. cultureel erfgoed en de waterhuishouding. 3 Het idee van een boerderij en een boerenerf handhaven. 4 Het terrein moet duurzaam geëxploiteerd kunnen worden. 5 De inrichting moet vanuit verschillende leeftijdsgroepen bekeken worden. Stappenplan. In een stappenplan geeft Arcadis een advies voor de concrete uitvoering van de diverse plannen. Stap 1. Een toekomstvisie opstellen voor het gehele terrein. Stap 2. Vertalen van deze visie in concrete uitvoeringsplannen. Stap 3. Gefaseerde uitvoering. Stap 4. Een beheersstructuur opzetten en monitoren. 2.2 Toekomstvisie Pekhoeveterrein. Het Pekhoeveterrein als bruisend Sociaal Cultureel Hart van Ulvenhout. - Het Sociaal Culturele Hart De Pekhoeve is een plek die faciliteert in ontmoetingen, en aanleiding creëert tot het ontplooien van activiteiten waarmee het bewoners van Ulvenhout verbindt. - Deze plek heeft het karakter van een Boerenerf, kan duurzaam voorzien in haar eigen exploitatie en heeft een belangrijke rol in het behoud van het dorps karakter. Kernwoorden hierbij zijn: - Verbinden - Uitdagen - Meedoen - Beleven - Educatie - Exploitatie 2.3 Regionale verbindingen. Ulvenhout ligt aan de zuidas van Breda met een directe verbinding met het Markdal en de Ulvenhoutse en Chaamse bossen. In de directe omgeving liggen een aantal landgoederen en natuurgebieden. De cultuur historische waarde van Ulvenhout en het Pekhoeveterrein wordt versterkt door het dorpse karakter en een groot aantal gezichtsbepalende monumentale gebouwen zoals de Laurentius kerk, de Korenmolen, boerderijen en diverse 7

8 woonhuizen aan de Dorpsstraat. De vele fiets- en wandelpaden verbinden Ulvenhout tussen stad en natuur. 2.4 Randvoorwaarden toekomstige situatie. Voor het behoud van de cultuur historische waarde van het Pekhoeveterrein en de monumentale panden op het terrein als ERFgoed, zullen we een aantal uitgangspunten moeten vastleggen waarin bij veranderingen, verbouwingen en/.of aanpassingen aan het terrein en de gebouwen in de toekomst voorwaarden worden vastgelegd. Tegelijkertijd moeten verbeteringen van bestaande functies en nieuwe functies op het terrein de gebruikswaarde voor alle bewoners van Ulvenhout bevorderen. Daarom is deze notitie geen star en strak document, maar een leidraad voor de toekomstige aanpak voor verbeteringen en wijzigingen op en aan het Pekhoeveterrein. 1. Uitgangssituatie blijft het karakter van een boerenerf. Er zullen geen grootschalige ingrepen plaats gaan vinden of verhuizingen van de huidige functies. 2. De opzet is om door fysieke wijzingen en verbeteringen aan de gebouwen en het terrein, deze te optimaliseren en toekomstbestendig te maken. 3. Een basis hiervoor wordt een landschapsontwerp, waarop historisch erf, routes en de samenhang van de gebouwen en terrein wordt vastgelegd. 4. De verschillende functies en gebouwen worden projectmatig beschreven en verbeteringen en/ of optimalisering wordt uitgevoerd. 4. Elk project is zelfstandig in zijn uitvoering, maar houdt rekening met de basisgedachte van het Pekhoeveterrein. 5. Basis voor draagvlak in het dorp moet zijn dat de verhuur van ruimten voor activiteiten in en uit het dorp en omgeving tegen lage kosten blijven. 6. Op het gehele Pekhoeveterrein ruimte is voor sociale contacten op verschillend vlak en tussen verschillende leeftijden. 7. Culturele activiteiten, maar ook andere ( commerciële ) activiteiten waarvoor het erf aanleiding geeft, kunnen ontwikkeld worden. 8. Het is mogelijk nieuwe ( economische ) functies toe te voegen aan gebouwen en erf, rekening houdend met de historische en culturele achtergrond. 9. Het is mogelijk nieuwe recreatieve en toeristische faciliteiten toe te voegen aan gebouwen en erf, rekening houdend met de historische en culturele achtergrond. 8

9 Hoofdstuk 3. Uitvoering in ( deel ) projecten. Niet alle wensen en ideeën kunnen tegelijk worden uitgevoerd. Op 7 juli heeft de werkgroep Pekhoeveterrein een presentatie gegeven over de toekomstvisie aan alle betrokken organisaties en verenigingen. Daar is afgesproken dat deze toekomstvisie ook aan hen wordt aangeboden en hiervoor gezamenlijk een intentieverklaring te tekenen. ( bijlage 4) Na het vaststellen van dit document door de Dorpsraad wordt gelijk een start gemaakt met de vertaling met concrete uitvoeringsplannen. Op basis van prioritering worden plannen gefaseerd uitgevoerd. Hierbij is financiële draagkracht uit eigen exploitatie of subsidies bepalend. Tevens is de beschikbaarheid van vrijwilligers een belangrijke stap naar uitvoering. Begeleiding door creatieve geesten, professionele ontwerpers en rekenaars zijn hierbij noodzakelijk. Het is belangrijk om ook tijdens de uitvoering met direct betrokkenen en dorpsbewoners te blijven communiceren en hen in de uitvoering erbij te betrekken. Koepel werkgroep. Voor enkele zaken die op gebiedsniveau spelen, denk aan coördinatie, afstemming, veiligheid of waterhuishouding, komt een "koepel" werkgroep. In deze werkgroep worden de belangrijkste belanghebbende organisaties van het Pekhoeveterrein afgevaardigd. Deze werkgroep krijgt een wettelijke status en de bevoegdheid om ( eind ) verantwoording af te leggen aan bestuur en/of subsidiegevers en om professionele inhuur van bedrijven te regelen. Tevens zorgt de werkgroep voor (tussen) rapportages aan de Dorpsraad en het gemeentebestuur van Breda. Overstijgende projecten. 3.1 Recreatieve en toeristische faciliteiten. Door goed in te spelen op de aantrekkingskracht van de omgeving van Ulvenhout, de natuur, het landschap en de cultuurhistorische waardes kan ook de vrijetijdseconomie worden versterkt. Het zorgt voor economisch perspectief en maakt bewust van de kwaliteiten van Ulvenhout en haar omgeving. Doelstelling is het ontsluiten, verbinden en bekendmaken van het Pekhoeveterrein als Natuurpoort of Baroniepoort. Als start, rust en eindpunt voor fiets- en wandelroutes. Daarbij aansluiting vinden bij stedelijke- en regionale netwerken zoals LandStad de Baronie, Regio West Brabant, VVV Breda en ANWB. 3.2 Energie en de Waterhuishouding. Elektra. Door het aanbrengen van zonnepanelen kan het Pekhoeveterrein voorzien in eigen energie. In samenwerking met de stichting Anneville kan een onderzoek worden gedaan naar de mogelijkheden en investeringen. Water. Ulvenhout ligt tussen het stroomgebied van de Mark en de drassige bossen. De kern van het dorp is een verhoging in het landschap: de dorpsstraat en Molenstraat, van oudsher de verbinding tussen Breda en Hoogstraten. Vanuit duurzaamheidsprincipes zou zoveel mogelijk water op het terrein zelf verwerkt moeten worden, water terug in het dorp. - Oorspronkelijke waterlopen terugbrengen. - De waterput terug bij de boerderij. - Een poel op het dierenweitje als waterberging en natuurplek voor vogels, kikkers en padden. Een werkgroep kan een inventarisatie maken van duurzaamheidsmogelijkheden van het terrein. Hier ligt ook een link met het Nieuwe Spelen. 9

10 3.3 Verkeer en vervoer. Verkeer en veiligheid is ook een van de thema s van het Dorpsplan Bij een hoogwaardig en maximaal gebruik van het Pekhoeveterrein hoort ook voldoende inzicht in verkeers- en vervoer bewegingen op het terrein en voldoende parkeermogelijkheden in de nabijheid. De gemeente Breda wordt verzocht hiervoor een onderzoek te laten uitvoeren en een advies uit te brengen om bij de herinrichting het Pekhoeveterrein voor zowel voetgangers, fietsers en auto s toegankelijk en veilig te houden. We pleiten ervoor om niet alleen te kijken naar het terrein zelf, maar ook naar de consequenties voor de omliggende straten. Voorwaarde hierbij zijn: - Autoluw. - Kindvriendelijk en veilig. - Ruimte voor leveranciers en een aparte ingang voor het evenemententerrein. - Een mogelijkheid voor een Kiss en Ride zone voor ouderen bij het sociaal cultureel centrum de Pekhoeve. 3.4 Beheer en Exploitatie. Een groot deel van het terrein en de gebouwen is eigendom van de Gemeente Breda. De boerderij met omliggende tuin is eigendom van stichting Boerderij de pekhoeve. Daarnaast zijn er nog 3 stichtingen en minimaal 4 verenigingen actief op het terrein met een grote diversiteit aan activiteiten. Het meeste onderhoud aan het openbaar groen en openbare ruimten wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeente Breda. In de toekomst willen we meer samenhang en samenwerking tussen de verschillende partijen op het terrein met behoud van de eigen cultuur, expertise en zelfstandigheid. De inzet en betrokkenheid van vrijwilligers en dorpsbewoners is hierbij noodzakelijk. Dit kan gerealiseerd worden in de opzet van een nieuwe overkoepelende beheersstructuur waarin alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd en waarin een coördinatie plaatsvindt op het gebied van onderhoud, programma s en toekomstige vernieuwingen. Hierin zijn vele vormen denkbaar van een overkoepelende stichting tot een op te richten werkmaatschappij. 3.5 Financiën. Het Pekhoeveterrein is een groot project met een diversiteit aan ( openbare ) functies, gebouwen en voorzieningen. Deze hebben allemaal hun eigen begroting, subsidiebron en of overheidsbegroting. Alle plannen, ideeën en wensen kunnen ook niet in een keer worden uitgevoerd. Prioritering vindt plaats afhankelijk van noodzaak, financiën of planning in de diverse overheidsbegrotingen. In de uitvoering zal dus ook per project gezocht moeten worden naar financiële dekking en toekomstige exploitatie. Advies vanuit bestaande overheidsorganisaties en professionele ondersteuning zijn hierbij onontbeerlijk. Projectgroepen per functie of voorziening. Per functie of voorziening op het pekhoeveterrein kan daarna een werkgroep worden opgericht met de betrokken organisatie en / of vereniging en belangstellende dorpsbewoners. Zij werken de ideeën en schetsen uit tot haalbare plannen en zorgen voor een gefaseerde aanpak en realisatie. Het erf. De gebouwen met een voormalig woon- en agrarische functie op het Pekhoeveterrein behouden hun multifunctionele karakter. De functie en het programma van deze voorzieningen zijn verschillend, maar versterken elkaar door een nauwere samenwerking en 10

11 afstemming. Legt hierbij dwarsverbanden tussen de verschillende functies en organisaties. Denk bijvoorbeeld aan de kruidentuin, aangevuld met een moestuin met fruitbomen. De waterput terug bij de boerderij en eerlijk eten op je bord ( horeca en terras ) 3.6 Het (binnen) plein. Het huidige plein heeft geen toonaangevende functie. Een deel is openbaar groen en een deel is bestraat. Het plein wordt gebruikt als verkeersruimte voor bezoekers te voet en met de fiets. Het is tevens een laad en los plaats voor leveranciers en een Kiss en Ride plaats voor het afzetten van met name ouderen, die deelnemen aan activiteiten in het sociaal cultureel centrum de Pekhoeve. Door het plein multifunctioneel aan te passen aan de inrichting en bestrating, kan het plein veel meer de functie krijgen van centraal ontmoeting- en activiteiten plein. Op dit plein kunnen activiteiten gaan plaatsvinden waar dorpsbewoners elkaar tegenkomen, een praatje maken en waar ( nieuwe ) sociale contacten ontstaan. Hier komt men elkaar tegen of spreekt men af als start- en aankomstplaats bij activiteiten, wandel en fietstochten. Door te zorgen voor een herkenbare verkeersrouting zal het plein autoluw worden en veilig voor met name kinderen en ouderen. Uitbreiding van aantal en soort activiteiten op het erf is noodzakelijk. Voorbeelden zijn: - Streek en / of weekmarkt. - Regionaal verkooppunt voor streekproducten. - ( kunst ) Atelier en workshopruimten. - Toeristisch Informatie Punt ( TIP ) - Dorpsloket en dorpswijzer met info functie - Horeca met terras. - Jaarlijkse feest- en culturele activiteiten. 3.7 Het sociaal cultureel centrum de Pekhoeve. Het sociaal Cultureel Centrum de Pekhoeve is gevestigd in de voormalige Vlaamse Schuur van het Pekhoeveterrein. Na de brand in 1980 is deze schuur opnieuw opgebouwd. Het sociaal cultureel centrum neemt een centrale plek in als ontmoetingsplaats, buurthuis en activiteitencentrum voor Ulvenhout. Het sociaal cultureel centrum wordt beheerd door een stichting met eigen verantwoordelijkheid en beleid. Door een nauwere samenwerking en afstemming met alle partijen op het terrein kan deze centrale positie op het Pekhoeveterrein worden versterkt. Naast de verhuur van ruimten voor wekelijkse sociaal culturele activiteiten is deze voorziening ook de centrale plek bij alle grootschalige ( dorp ) evenementen op het terrein. De horecafunctie is op dit moment alleen ondersteunend aan de activiteiten in het gebouw en bij de jaarlijkse evenementen. Onderzoek samen met deze stichting de mogelijkheid om naast deze ondersteunende horecafunctie in het gebouw ook een horecafunctie op het Pekhoeveterrein te realiseren met dagelijkse openingstijden en een terras. 3.8 De boerderij de Pekhoeve. De boerderij is een monumentaal gebouw. In 2014 volledig gerestaureerd en heeft nu een maatschappelijke functie gekregen. De boerderij huisvest nu een kinderdagverblijf en een drietal dorpskamers, die te huur zijn. Deze verhuur richt zich op kleinschalige activiteiten, zoals vergaderingen en cursussen van verenigingen en non-professionele organisaties. De boerderij wordt beheerd door een stichting met de inzet van vrijwilligers. Door een goede afstemming met het sociaal cultureel centrum is de boerderij een aanvulling op de behoefte aan verhuurbare ruimte voor sociaal culturele activiteiten gerealiseerd. Daarnaast kunnen de ruimten van de boerderij ook ingezet worden als basis bij grootschalige activiteiten en dorp-evenementen. 11

12 3.9 De karkooi en het bakhuisje. Deze gebouwen op het Pekhoeveterrein zijn rijksmonument en zijn toe aan een grote opknapbeurt, vergelijkbaar met de renovatie van het woonhuis en stal. Op dit moment worden de karkooi en het bakhuisje gebruikt als opslagruimte en is het onderhoud minimaal. Door de karkooi en het bakhuisje een open karakter en publieksfunctie te geven wordt hiermee de gebruikswaarde en het bruisende hart van Ulvenhout verstevigd. Door de renovatie van de boerderij is gebleken dat het mogelijk is om een monumentaal pand hoogwaardig te renoveren mits er een economische drager is. Voorbeelden van economische dragers zijn: - Verkooppunt streekproducten. - Toeristisch Informatie Punt. - Horeca. - Ateliers en / of workshop ruimte. - ( semi ) Commerciële verhuur Alle monumentale panden onder één beheer. Op het pekhoeveterrein staan nu drie monumentale panden. Voor het beheer en de communicatie met bijvoorbeeld Monumentenzorg en Mooi Brabant moeten alle panden onder een organisatie vallen. Stichting Boerderij de Pekhoeve kan hierin de trekker zijn samen met de betrokken vrijwilligers en de huidige eigenaar, de gemeente Breda. De karkooi. De uitdaging wordt om voor de karkooi en het bakhuisje een economische drager te vinden die bijdraagt aan het sociaal culturele hart en daarmee een renovatieplan te maken en de exploitatie in de toekomst goed te regelen. In dit plan kan worden meegenomen dat in een deel van de karkooi ook de huidige dorpswijzer/ruilboek uit het dienstencentrum kan worden gehuisvest. Het vereist wel een creatieve oplossing voor het huidige gebruik, een nieuwe berging voor de materialen van de kerststal en het dierenweitje. Het bakhuisje. Het bakhuisje doet nu dienst als opslag voor tuingereedschap voor het kruidentuintje. Door de oven in het bakhuisje terug te plaatsen en de inrichting aan te passen kan het gebouw naast opslag voor materiaal ook een publieksfunctie krijgen als verkoophuisje met terras voor planten en kruiden en de oven te gebruiken om brood, pizza s en worstenbroodjes te bakken en te verkopen bij activiteiten en evenementen De Kruidentuin. De huidige kruidentuin wordt beheerd door een werkgroep vrijwilligers. De kruidentuin is uniek met de honderden verschillende herkenbare huis- en tuinkruiden en voor medicinale gebruik. Vanuit de werkgroep wordt aangegeven dat er behoefte is aan uitbreiding met jongere vrijwilligers, waaraan de kennis en kunde kan worden overgedragen. Ook zijn er mogelijkheden om de kruidentuin meer een educatief karakter te geven in samenwerking met scholen en het kinderdagverblijf de kruidentuin door een leer en pluk tuin te realiseren. Het kader van boerderijkarakter biedt de mogelijkheid om naast of bij de kruidentuin een uitbreiding plaats te laten vinden met een aantal m2 moestuin en fruitbomen Jeu de Boules banen. Wekelijks worden door een grote groep ouderen Jeu de Boules gespeeld. Spelen en ontmoeten in de buitenlucht is ook voor deze groep een belangrijke gezonde en sociale activiteit en moet zeker blijven bestaan. De Jeu de Boules banen kunnen ook gebruikt worden voor wijk- en buurt activiteiten en toernooien. De huidige KBO groep van de woensdag kan hier een begeleidende rol in spelen. 12

13 Het buitenerf Het speelterrein en voetbalveldje. Het huidige speeltuintje is verouderd en de speeltoestellen zijn niet meer van deze tijd. Toch worden zowel het speeltuintje en het voetbalveldje dagelijks gebruikt door de kinderen uit Ulvenhout. - Kinderdagverblijf Boeffies en Bengeltjes met diverse leeftijdsgroepen - KBS de Rosmolen dagelijks tussen de middag met de oudere kinderen, omdat hun eigen speelplein te klein is. - Dagelijks individuele kinderen met of zonder begeleiding van ouders en grootouders. - Voetballende jeugd na school en in de weekenden. Kortom alle leeftijden en doelgroepen. Visie op spelen en educatie. Uit: actieplan spelen Breda Een natuurspeelplek is een speeltuin waarin natuurlijke elementen worden gebruikt voor de inrichting, zoals water, zand, aarde, groen stenen en hout. Bij een traditionele speeltuin ligt de nadruk op de aanwezige speeltoestellen. Een natuurspeeltuin is juist meer als een totaal landschap ingericht, waarbij de inrichting natuurlijke elementen bevat. Het landschap zelf levert een belangrijke bijdrage aan de speelmogelijkheden. Het ervaren van de natuurlijke elementen9 water, zand, aarde groen, stenen en hout ) vormt in natuurspeeltuinen dan ook het belangrijkste deel en doel van het spel. Kernwaarden hierbij zijn: Spel: avonturen beleven in de natuur, een uitdaging. Creativiteit: zintuigelijk spelen, ontwerpen, bouwen en maken. Rust: zitten, ontmoeten uitrusten en luisteren Natuur: ervaren van natuur, genieten en leren. De broek mag er ook weer vies worden. Een ware uitdaging om het terrein te herinrichten: - Voor diverse doelgroepen. - Met de integratie van spelen op een cultuur historische plaats. - Met avontuurlijk en fantasierijk spelen en speelmateriaal. - Met natuurlijke en duurzame materialen. - Rekening houdend met het karakter van een boerenerf. Uit een brief van minister Schippers aan de tweede kamer. Nu is de tijd om openbare ruimte beweegvriendelijk in te richten Steeds meer mensen sporten in de openbare ruimte. Dat schreef minister Edith Schippers van Volksgezond, Welzijn en Sport op 30 oktober 2015 in een brief aan de Tweede Kamer. Om nog meer mensen te laten hardlopen, wandelen en fietsen is het belangrijk om die openbare ruimte gebruiksvriendelijk in te richten. En juist nu liggen er kansen om gezondheid te verbinden met ruimtelijk beleid in een lokale omgevingsvisie. Een trimparcours. Bij de herinrichting van het speelterrein op het Pekhoeveterrein moet onderzocht worden of een trimparcours geïntegreerd kan worden. Mogelijkheden hiervoor zijn langszijde van de straatkant of als omzoming van het nieuw aan te leggen speelterrein Dierenweitje t Waaijke. De gemeente Breda is eigenaar van de grond en heeft het in bruikleen gegeven aan stichting t Waaijke. Deze stichting beheert het terrein. In de praktijk is slechts één vrijwilliger verantwoordelijk voor de zorg van de dieren en het terrein. Het dierenweitje is nauwelijks toegankelijk voor bezoekers. Voor het behoud van het dierenweitje is het noodzakelijk om in samenspraak met de huidige stichting t Waaike te zoeken naar een nieuwe beheersvorm voor de toekomst. 13

14 Onderzoeksmogelijkheden zijn: - Uitbreiding huidige stichting met bestuursleden met kennis en kunde van dierenverzorging en een groep betrokken vrijwilligers. - Een werkproject voor mensen met een beperking ( bijvoorbeeld Amarant ) - Een werkproject van de Atea groep. - Een project vanuit de zorgboerderij Berkske. - Een dependance van kinderboerderij Wolfslaar. In overleg met Kinderdagverblijf Boeffies en bengeltjes en het basisonderwijs kan het dierenweitje ook een educatieve functie krijgen. Door het aanleggen van een pad door het dierenweitje wordt dit beter toegankelijk en tegelijkertijd wordt het gehele Pekhoeveterrein beter bereikbaar vanuit de omliggende straten De skatebaan. De skatebaan is verouderd en wordt weinig gebruikt. In het geheel van de toekomstplannen heeft de skatebaan geen prioriteit. Vanuit gebruikers en bewoners wordt aangegeven dat de skatebaan kan verdwijnen wanneer er voor dit stukje terrein een andere invulling wordt gegeven. Elders op het terrein zou een klein natuurlijk crosshoekje kunnen worden ingericht voor kinderen als speel element. Mogelijke nieuwe invullingen zijn: - Opslag. - Uitbreiden / verplaatsen voor het parkeren. - Horeca met terras Het evenemententerrein. Het grote open terrein wordt gebruikt voor de jaarlijks terugkerende evenementen zoals de kermis en de kermis feesten, Koningsdag, Ulvenhout Leeft en beeft, Zeskamp en de Vlooienmarkt. Ieder evenement voor het dorp wordt weer door een grote groep vrijwilligers georganiseerd. In overleg met de huidige gebruikers, de Jeugdraad, de Oranjevereniging en Ulvenhout Leeft wordt de inrichting van dit terrein geoptimaliseerd zodat de gebruiksfunctie in de toekomst verbeterd en geborgd blijft. - goed onderhoud aan de ondergrond en de grasmat. - goede water- elektra- en WiFi voorzieningen op het terrein. - de veiligheid, toegankelijkheid en bereikbaarheid van het terrein voor leveranciers en vrachtauto s tijdens de evenementen verbeteren door een aparte afsluitbare toegang aan de Mouterijstraat De honden uitlaatplaats. Het lijkt een beetje een achteraf terrein, maar toch hoort ook deze functie in een verblijfsruimte als het pekhoeveterrein. De honden uitlaatplaats wordt goed gebruikt, maar kan aantrekkelijker gemaakt worden door er een paar speel of train elementen voor honden aan te brengen. Op het pekhoeveterrein moeten wel verwijsborden en hondenpoep/afvalbakken blijven om overlast tegen te gaan. 14

15 Hoofdstuk 4. Samenvatting. 5.1 Werkgroep Pekhoeveterrein. De werkgroep Pekhoeveterrein heeft op verzoek van de Dorpsraad deze toekomstvisie voor het Pekhoeveterrein gemaakt. Na overleg met de gemeente Breda wordt deze toekomstvisie een onderdeel van het nieuwe Dorpsplan. De werkgroep Pekhoeveterrein heeft zoveel als mogelijk alle belanghebbende organisaties en verenigingen bij het tot stand komen van deze toekomstvisie betrokken. De werkgroep is nu klaar met haar opdracht en kan opgeheven worden. Maar het echte werk begint nu pas. De werkgroep is er van overtuigd dat met inzet en draagkracht vanuit de bewoners van Ulvenhout het Pekhoeveterrein voor altijd zal blijven bruisen. 5.2 Intentieverklaring. Op 7 juli 2016 heeft de werkgroep Pekhoeveterrein een presentatie geven over deze toekomstvisie voor het pekhoeveterrein. Betrokkenheid en daadkracht vanuit de bewoners van Ulvenhout is een van de randvoorwaarde om dit plan te realiseren. De belanghebbende organisaties en verenigingen op het pekhoeveterrein worden gevraagd een intentieverklaring te tekenen om dit plan te omarmen en te ondersteunen. 5.3 Advies aan de Dorpsraad. Wij vragen de Dorpsraad deze toekomstvisie vast te stellen. 1. Communiceer dit plan met het gemeentebestuur van Breda. 2. Presenteer het plan aan de dorpsbewoners. 3. Vraag aan de bewoners om hun inzet zowel in hun mogelijke expertise als daadkracht. 4. Wacht niet in de uitvoering tot de andere thema s van het dorpsplan klaar zijn. 5. Hierbij te weten dat niet alles van het plan Pekhoeveterrein gelijktijdig uit te voeren is. 6. Formeer of benoem een werkgroep waarin direct belanghebbende vertegenwoordigd zijn en die als koepelwerkgroep de coördinatie voor dit plan gaat uitvoeren. 7. Deze werkgroep gaat aan de slag met de overstijgende onderdelen van het plan zoals toeristische faciliteiten, de beheersstructuur, exploitatie, energie en waterhuishouding. 8. Deze werkgroep wordt ook het aanspreekpunt visa / versa voor de Dorpsraad en gemeente Breda in de uitvoering van de diverse projecten. 9. Deze werkgroep krijgt de taak om projectgroepen te initiëren op deelniveau van het Pekhoeveterrein. 10. Afhankelijk van prioritering en financiën worden de diverse onderdelen van het plan opgepakt en uitgevoerd. 11. In deze projectgroepen zitten belanghebbenden vertegenwoordigd, aangevuld met betrokken bewoners en eventuele professionele ondersteuning. 12. Vier met de bewoners van Ulvenhout alle behaalde resultaten met een feestje of een speciale activiteit. Slotwoord en bedankje. Deze toekomstvisie had niet gemaakt kunnen worden zonder de inspirerende inbreng van veel dorpsbewoners die in een aantal bijeenkomsten in het afgelopen jaar hun ideeën en wensen konden inbrengen. Door de inzet van veel vrijwilligers in brainstorm- en vergadermomenten is nu de eerste stap gezet naar een (nog meer) bruisend cultureel hart voor Ulvenhout, het Pekhoeveterrein. Met natuurlijk ook dank aan de inbreng van de kennis en kunde van een aantal specialisten op het gebied van cultuur, historische achtergronden, monumentale panden en landschapsinrichting. 15