RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL DE MALLEMOLEN

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL DE MALLEMOLEN Locatie(s) : Brinnr. : Plaats :9402 JA Assen Onderzoeksnummer :14641 Datum onderzoek : Datum vaststelling rapport :13 juli 2011 VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 6

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: voorwaarden van VVE ouders kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen ontwikkeling, zorg en begeleiding kwaliteitszorg doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig ze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk ze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen ze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters op de peuterspeelzaal 45, waarvan 24 doelgroeppeuters. Context Peuterspeelzaal maakt onderdeel uit van Stichting peuterspeelzalen Assen. Zij is gehuisvest in hetzelfde gebouw als de RKBS Maria in Campisschool. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 6

3 2. HET TOTAALBEELD inspectie heeft vastgesteld dat de kwaliteit van Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) op peuterspeelzaal over het geheel genomen van voldoende niveau is. voorwaarden zijn aanwezig om ook in de komende jaren verdere kwaliteitsslagen van de aangeboden VVE te realiseren. Op enkele onderdelen is de locatie een voorbeeld voor anderen. Dit ligt met name in de leidsterkindratio. Door het werken in kleine groepen met een bezetting van twee leidsters en een assistent, liggen er voor de locatie veel mogelijkheden om de peuters extra begeleiding en zorg te geven. Dit wordt nog verder versterkt door het programma Opstapje waarbij een aantal doelgroeppeuters een vijfde dagdeel naar de peuterspeelzaal kunnen. Verder zijn alle leidsters geschoold voor het VVE-programma. Tijdens het bezoek heeft de inspectie gesproken met een aantal ouders van doelgroepkinderen. ouders zijn tevreden over de contacten met de leidsters. Zij krijgen daarbij voldoende zicht op de ontwikkeling van hun kinderen. Ook zijn zij tevreden over de themadagen, meeloopochtenden en de tien minuten gesprekken. Ondanks deze tevredenheid van de ouders, acht de inspectie een gericht ouderbeleid een ontwikkelpunt. Het team is stabiel en toegewijd. Zij weet de kinderen te betrekken bij de activiteiten wel kan dat verder worden versterkt. Er is een gedegen VVE-programma aanwezig, al is de planning vooraf een ontwikkelpunt. Het is daarbij van belang onderscheid te maken tussen het verschil in ontwikkeling van de verschillende kinderen, ook naar leeftijd. Op de peuterspeelzalen van SPA wordt de ontwikkeling van kinderen met behulp van het Ontwikkelingsvolgmodel (OVM) zorgvuldig gevolgd. Mede door het project Samen vroeg erbij is de vroegtijdige signalering van problemen bij kinderen en het inschakelen van externe zorg goed geregeld. lijnen naar de wijkverpleegkundige en de ambulant begeleider van het MKD zijn kort. adviezen van de ambulant begeleider ondersteunen de leiders in hun handelen. Het traject van zorg en aanmelding is uitgezet in een stappenplan, waarin ook vermeld staat wanneer en op welke wijze ouders in het traject betrokken worden. Een ontwikkelpunt is de uitwerking van de zorg in een doelgericht handelingsplan voor individuele of groepjes zorgleerlingen op basis van de gegevens uit het OVM. In algemene zin vindt een warme overdracht plaats voor de zorgkinderen tussen en basisscholen. afstemming in het pedagogisch en educatief handelen en de zorg vraagt echter wel om concretisering. Verder is het van belang de afstemming in het ouderbeleid vast te leggen en verder uit te bouwen. inspectie constateert dat binnen SPA zeker sprake is van een op VVE gerichte kwaliteitszorg. Hiertoe is onder andere een coördinator VVE aangesteld, die de coördinatie van het VVE-team doet en belast is met de toeleiding van doelgroepkinderen naar de peuterspeelzaal. Er is echter nog geen sprake van een kwaliteitscyclus waarmee de kwaliteit van VVE bewaakt en geborgd wordt. ze is wel in ontwikkeling. inspectie geeft geen oordeel over de resultaten van VVE. Op dit moment is door de gemeente, noch de voorschool aangegeven wat de resultaten van VVE feitelijk moeten zijn. leiding van SPA herkent zich in het geschetste kwaliteitsprofiel en is bereid om de ontwikkelpunten op te pakken. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 6

4 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie getoetst 2 A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) startblokken A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 3 A2 groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 4 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2 VVE? A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 4 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 Het GGD-rapport dateert uit 2009, de basiskwaliteit voor VVE is daarin nog niet beoordeeld. Dit rapport ligt (digitaal) ter inzage op de locaties. Op de zalen wordt gewerkt met twee groepsleidsters en een assistent waardoor gewerkt kan worden in kleine groepen. leidsters zijn opgeleid voor VVE en voor het VVE programma. Verder bezoeken de doelgroepkinderen nog niet allemaal de peuterspeelzaal tenminste 4 dagdelen per week. Een klein aantal van de doelgroepkinderen bezoekt de peuterspeelzaal nog 3 dagdelen. Dit wordt veroorzaakt doordat de peuterspeelzaal in de opbouwfase zit maar ook doordat ouders niet altijd in staat zijn hun kind voor de andere dagdelen te brengen. In een aantal gevallen wordt echter zelfs een vijfde dagdeel gevolgd via het programma Opstapje. peuterspeelzaal heeft hiervoor aandacht. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 3 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voorschool 3 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal 3 Gericht ouderbeleid (B1) SPA heeft een ouderbeleid met als doel de ouders zo goed mogelijk te informeren, te ondersteunen en te betrekken bij de VVE-activiteiten op de peuterspeelzaal. In dit ouderbeleid is echter geen analyse opgenomen van de ouderpopulatie, waardoor het moeilijk is te beoordelen of een bewuste keuze van ouderactiviteiten, afgestemd op de ouderpopulatie, gemaakt is. Dit is een verbeterpunt. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 2 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 2 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters is respectvol 3 VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 6

5 C2.2 leidsters hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 3 C2.3 leidsters stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke 3 competenties van de kinderen C2.4 leidsters tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 3 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar 3 afgestemd C3.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling 3 uitgevoerd C3.3 leidsters bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 leidsters stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken 3 het spelen en werken C3.5 leidsters bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij 3 de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters met de kinderen is responsief 3 C3.7 leidsters stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van 3 de individuele kinderen Het aangeboden programma (C1.2, C 1.3 en C 1.4) inspectie heeft geconstateerd dat peuterspeelzaal met een erkend en integraal programma werkt. Een ontwikkelpunt is het aanbod verder uit te werken in een weekplanning. Daarbij is het van belang dat een duidelijke lijn in moeilijkheidsgraad wordt aangegeven. Vooraf geplande activiteiten gericht op differentiatie van het aanbod naar de verschillende niveaus van leeftijd en ontwikkeling binnen de groep zijn niet aangetroffen. Geconstateerd is dat de peuters zelf kunnen bepalen of ze met een bepaalde activiteit mee willen doen. Het is echter zaak om dit vanuit de planning aan te sturen zodat zij wel het aanbod krijgen dat hen voldoende voorbereidt op de basisschool. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 D1.2 begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 2 het individuele kind D1.3 evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 2 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 2 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 leidsters hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben 3 die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 leidsters melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. 3 vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 leidsters blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden 3 Ontwikkeling, begeleiding en zorg (D 1.2, D.1.3 en D1.4) Via OVM-formulieren wordt de voortgang van de ontwikkeling van de peuters bijgehouden. Een ontwikkelpunt is echter het onderscheid tussen de ontwikkelingen van de kinderen aan te geven en vast te leggen. Het is van belang de zorg aan de zorgpeuters planmatiger op te zetten. Dit kan door een verrijkend aanbod voor peuters die meer aankunnen en door het opstellen van handelingsplannen voor de peuters die extra zorg nodig hebben. In die handelingsplannen kan worden beschreven wat het aandachtpunt is waarop de extra zorg is gebaseerd, wanneer en hoe deze wordt aangeboden, wat het resultaat moet zijn en wanneer het plan geëvalueerd wordt. Verder is het gewenst dat de ouders aantoonbaar van de extra zorg op de hoogte zijn. Het ontwikkelpunt is dat de begeleiding wordt beschreven en dat door een planmatige aanpak het handelen van de leidster wordt gestuurd. ze manier maakt het mogelijk afspraken stelselmatig te evalueren en in het verlengde hiervan gerichte vervolgactiviteiten te bepalen. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 6

6 E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voorschool 3 E2 voorschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 3 E3 voorschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen - E4 voorschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en 2 voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 voorschool borgt de kwaliteit van haar educatie 3 Kwaliteitszorg (E.3 en E.4) Zoals in hoofdstuk 2 gemeld is bevindt de op VVE gerichte kwaliteitszorg zich in een ontwikkelstadium. Evaluatie van de kwaliteit van VVE heeft tot nu toe regelmatig plaatsgevonden, maar pas recent is een start gemaakt met gerichte evaluatie op basis van kwaliteitscriteria. Met externe ondersteuning wordt de kwaliteitscyclus Kwaliteit in beweging junior ingevoerd. Gestart is met het formuleren van een visie en vervolgens is de keuze gemaakt om allereerst te werken aan het educatief handelen. Na afronding van de nulmeting met een Kijkwijzer, wordt een plan voor verbetermaatregelen opgesteld. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool 3 F3 voorschool zorgt voor een warme overdracht 3 F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar 2 afgestemd Doorgaande lijn (F.1, F.4, F5, F.6 en F.7) In algemene zin vindt een warme overdracht plaats voor de zorgkinderen tussen en basisscholen. Ook vinden op jaarbasis een aantal overleggen plaats tussen verschillende instanties in de wijk, maar er is nog geen structurele samenwerking. overlegvormen zullen verder moeten leiden tot meer eenduidige afspraken over het aanbod en nadere afstemming in het pedagogisch en educatief handelen, de zorg en begeleiding en het ouderbeleid. Te denken valt aan afstemming in de wijze waarop ouders (mondeling en schriftelijk) worden geïnformeerd: de intake, informatie over de ontwikkeling van hun kind, activiteiten voor thuis en ouderparticipatie. Genoemde punten hebben zeker wel de aandacht van, maar zijn echter nog ontwikkelpunten. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. In het kader van VVE vragen enkele onderdelen aandacht die betrekking hebben op het aanbod, het ouderbeleid, zorg en begeleiding en de doorgaande lijn. inspectie heeft er vertrouwen in dat peuterspeelzaal de aangegeven verbeterpunten opneemt in haar beleidsontwikkeling en dat zij voldoende mogelijkheden heeft om de kwaliteit op de aangegeven onderdelen te verbeteren. VVE-rapport Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 6