RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL IT BOARTERSPLAK BASISSCHOOL DE DAM

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL IT BOARTERSPLAK BASISSCHOOL DE DAM Locaties : : Brinnr. :10UC Plaats :8531 JZ Lemmer Onderzoeksnummer : Documentnummer : Datum onderzoek :25 juni 2012 Datum vaststelling rapport :15 november 2012 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 9

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Lemsterland. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie. uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Lemsterland. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie. Werkwijze onderzoek Tijdens het bezoek van de onderwijsinspectie aan peuterspeelzaal en o.b.s. hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprek met leidsters en leerkrachten gesprek met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: voorwaarden van VVE ouders kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen ontwikkeling, zorg en begeleiding kwaliteitszorg doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig ze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk ze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen ze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 9

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 8, waarvan 8 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 19, waarvan 4 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 23, waarvan 5 doelgroepkleuters Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 9

4 2. HET TOTAALBEELD Peuterspeelzaal it is niet gehuisvest in de buurt van een basisschool; de kinderen die it bezoeken gaan daarna naar diverse basisscholen in Lemmer. Basisschool de is een van de scholen waar de kinderen van it naar doorstromen. School en peuterspeelzaal hebben niet structureel contact met elkaar en de overdracht van leerling-gegevens gebeurt schriftelijk. peuterspeelzaal heeft een groep van acht doelgroeppeuters die vier keer per week komen en een vve-aanbod krijgen. Bij deze groep is ook de tutor aanwezig. Andere kinderen komen twee keer per week. In november 2011 is it gestart met Piramide. school gebruikt het programma Schatkist. voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal it en basisschool de is over het algemeen van voldoende kwaliteit. pedagogische omgang is respectvol en de activiteiten die de leidsters en leerkrachten organiseren, zijn gericht op de taalontwikkeling van de kinderen. ruimtes zijn aantrekkelijk ingericht en er is expliciet aandacht voor het stimuleren van de ontluikende geletterdheid. Een ontwikkelpunt voor beide organisaties is de doorgaande lijn. Voor de peuterspeelzaal zijn ook het ouderbeleid, het aanbod, de afstemming, de zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg ontwikkelpunten. Ouderbeleid Voor de ontwikkeling van de peuters is het van belang om ouders adequaat te informeren en te stimuleren ook thuis activiteiten te ondernemen die in het verlengde liggen van wat er op de groep gebeurt. Ook een goede communicatie tussen leidsters, ouders en externe zorgverleners is belangrijk. Op it worden ouders te weinig actief geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind en te weinig betrokken bij de activiteiten die in de peuterspeelzaal plaatsvinden. Aanbod Hoewel de peuterspeelzaalleidsters geschoold zijn in het programma Piramide en de materialen beschikbaar zijn, wordt het programma niet steeds volgens de jaarplanning uitgevoerd. Ook zijn er geen weekplanningen. leidsters geven aan dat tijdgebrek een oorzaak is. Op de school wordt het programma Schatkist volgens een vastgelegde jaar- en weekplanning uitgevoerd. Afstemming leidster en de tutor van de peuterspeelzaal observeren de kinderen regelmatig, maar leggen de resultaten daarvan te weinig systematisch vast. Een planning van activiteiten die past bij de ontwikkelingsfase van de kinderen, ontbreekt. Ook tijdens de spelmomenten en de groepsactiviteiten is onvoldoende terug te zien dat activiteiten zijn afgestemd op de behoeften van de kinderen. In de school worden toets- en observatiegegevens systematisch geanalyseerd en verwerkt in een groepsplan. Kleuters die dat nodig hebben, krijgen op onderdelen regelmatig extra instructie. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 9

5 Zorg en begeleiding peuterspeelzaal is kort geleden gestart met het afnemen van taaltoetsen. Dit gebeurt niet voor rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Het volgen van de brede ontwikkeling van de kinderen is daarom een ontwikkelpunt voor it. Voor de peuters die extra zorg behoeven is onvoldoende planmatig vastgelegd waardoor hun ontwikkeling stagneert en welke activiteiten er worden gepland om deze knelpunten op te lossen. huidige werkwijze, waarbij doelgroepkinderen de peuterspeelzaal vaker dan andere kinderen bezoeken, is onvoldoende voor het verlenen van specifieke zorg die erop gericht moet zijn om problemen van individuele kinderen te helpen oplossen. Op de school wordt de ontwikkeling van de kinderen voor taal, rekenen en sociale competenties regelmatig gevolgd. Een ontwikkelpunt is het volgen van de motorische ontwikkeling. Voor kinderen van wie de ontwikkeling achterblijft of stagneert, vindt nadere analyse van de problematiek plaats, gevolgd door planmatige zorg in kleine groepjes. Kwaliteitszorg Peuterspeelzaalorganisatie Speelpeuter waar it onder valt, beschikt wel over een scholingsplan, maar nog niet over een cyclisch systeem waarbij de kwaliteit van VVE systematisch in kaart wordt gebracht. school evalueert regelmatig de onderwijskwaliteit als geheel, maar besteedt daarbij niet specifiek aandacht aan de kwaliteit van de vroegschoolse educatie. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 9

6 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Lemsterland A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Nee Nee A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 - A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie 2 - getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Piramide A2 groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 - A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 - A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor 2 jaar VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 - A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 - A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 4 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 - A0.2 In de week voorafgaand aan het inspectiebezoek is it bezocht door de GGD, maar de basisvoorwaarden voor VVE zijn in dat onderzoek niet getoetst. A5.4 Alle leidsters zijn geschoold voor het programma Piramide. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal B1 peuterspeelzaal noch de school heeft een uitgeschreven VVE-ouderbeleid, gebaseerd op een analyse van de ouderpopulatie. B3 Voor elke peuter wordt een aanmeldingsformulier ingevuld door de ouders. Onlangs is gestart met een nieuw aanmeldingsformulier waarin ook vragen zijn opgenomen over de ontwikkeling van het kind. Er wordt geen huisbezoek afgelegd of intakegesprek gehouden. B4 Ouders worden niet actief betrokken bij de activiteiten op de peuterspeelzaal. Wel krijgen ze een informatiebrief mee als er een Piramidethema op het programma staat. B5 Op de school zijn regelmatig ouderavonden; de peuterspeelzaal organiseert geen bijeenkomsten met een onderwijskundig en/of pedagogisch thema. B6 Ouders van de peuterspeelzaal worden niet regelmatig uitgenodigd voor een gericht gesprek over de ontwikkeling van hun kind. Ook tijdens de inloop wordt weinig gesproken over de ontwikkeling van de kinderen. Ouders zouden minimaal drie keer in de peuterperiode in een gesprek over de ontwikkeling van hun kind geïnformeerd moeten worden. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 9

7 Op de school zijn regelmatig 10-minutengesprekjes waarin de ontwikkeling van de leerlingen met de ouders wordt besproken. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen C1.2 leidster hanteert een jaarrooster, maar er zijn geen weekplanningen. Vooral in de weken dat niet met Piramide gewerkt wordt, is dat een gemis. C1.4 Er zijn geen planningen gericht op differentiatie. Ook in de praktijk is afstemming naar ontwikkelingsniveau niet waargenomen. C3.1 Schriftelijke afspraken over de taakverdeling van de leidsters ontbreken. C3.7 activiteiten zijn vooral gericht op de hele groep. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 2 2 D1.2 begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 9

8 D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden D1.1 Op de peuterspeelzaal wordt alleen de taalontwikkeling getoetst. Rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de peuters worden niet systematisch bijgehouden. Kinderen die dat nodig hebben, krijgen geen extra planmatige ondersteuning naast het reguliere peuterspeelzaalbezoek. Een ontwikkelpunt is het volgen van de motorische ontwikkeling. D2.2 leidsters participeren niet in een zorgteam. Het zorgadviesteam is enige tijd geleden opgeheven. D2.3 Er is niet of nauwelijks contact tussen externe zorgverleners en de leidsters. Leidsters geven aan dat er geen tijd is om deze contacten te onderhouden. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool E2 voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 2 E3 voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken - 2 E2-E6 Op it (en de overkoepelende organisatie) is geen systeem voor kwaliteitszorg aanwezig, waarmee de kwaliteit van VVE regelmatig en op gestandaardiseerde wijze geëvalueerd kan worden. Er vinden bijvoorbeeld niet systematisch groepsbezoeken plaats om de kwaliteit van het pedagogisch en educatief handelen vast te stellen en te borgen. Ook worden de resultaten van de taaltoetsen niet gebruikt voor het verbeteren van het educatief handelen. gemeente inventariseert deze informatie wel. school evalueert regelmatig de onderwijskwaliteit als geheel, maar besteedt daarbij niet specifiek aandacht aan de kwaliteit van de vroegschoolse educatie. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 2 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen 2 - naar een vroegschool F3 voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht 2 2 F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is 2 2 op elkaar afgestemd F7 interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 2 F1-F7 peuters van it stromen uit naar verschillende basisscholen, waarvan er één is. Er is geen structureel overleg tussen school en peuterspeelzaal: er is geen afstemming over aanbod of educatief beleid; de overdracht van leerling-gegevens vindt schriftelijk plaats. school geeft aan dat de peuterspeelzaal geen gehoor geeft aan verzoeken om een warme overdracht. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 8 van 9

9 G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken - 3 G2 resultaten zijn van voldoende niveau - 3 G3 Verlengde kleuterperiode VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 9 van 9