DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HET STARTBLOK BASISSCHOOL OBS HET STARTBLOK

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE PEUTERSPEELZAAL HET STARTBLOK BASISSCHOOL OBS HET STARTBLOK Locatie : obs Het : psz Het Brinnr. : 14EC Plaats : 3119 GD Schiedam Onderzoeksnummer : Reg.nr. : Datum onderzoek : Datum vaststelling rapport : Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 6

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep 1: 12, waarvan 11 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep 2: 14, waarvan 12 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep 3: 13, waarvan 12 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep 4: 8, waarvan 7 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep 1/2a:20, waarvan 14 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep 1/2b:23, waarvan 13 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep 1/2c:20, waarvan 13 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep 1/2d:21, waarvan 13 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep 1/2e:22, waarvan 11 doelgroepkleuters Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 6

3 2. HET TOTAALBEELD Basisschool en Peuterspeelzaal Het zijn een sterk koppel op het gebied van de Voor- en Vroegschoolse Educatie. De leidsters en leerkrachten zijn gecertificeerd voor het programma ken en Basisontwikkeling en zijn gedreven en enthousiast om de Nederlands taal aan de kinderen aan te bieden. Zij creeren hiervoor een uitnodigende talige speelleeromgeving voor de kinderen, die aan hun zorg zijn toevertrouwd. In positieve zin valt het pedagogisch/educatief handelen op en kan als voorbeeld voor andere koppels worden aangemerkt. Middels het VVEjaarverslag/jaarplan wordt VVE goed geëvalueerd en worden verbeterplannen voor het nieuwe schooljaar jaarlijks vastgelegd. Zo is ook de kwaliteitszorg binnen de peuterspeelzaal en de school zeer goed op orde en kan eveneens gelden als een voorbeeld voor anderen. Aandacht verdienen de opgestelde individuele handelingsplannen voor kinderen en of na de uitvoering bij evaluatie de voortgang in ontwikkeling van de kinderen is bereikt. De ouders hebben een grote betrokkenheid bij de VVE-activiteiten, maar nog niet alle ouders worden bereikt en een gericht ouderbeleid dient verder ontwikkeld te worden. 3. BEOORDELING VAN DE KWALITEITSASPECTEN A CONTEXT EN CONDITIES PSZ- Het 0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar De voorschool voldoet aan de VVE-subsidievoorwaarden 1 Goedgekeurd VVE-programma 1.1 Naam/namen van programma(s) PSZ: ken OBS: Basisontwikkeling 1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 2 De groepsgrootte voldoet aan de lokale maximumeisen 3 nvt 3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 4 VVE-tijd 4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 nvt 4.2 De totale, geplande VVE-periode van de kinderen is van voldoende duur 5 Beroepskrachten: kwaliteit en aantal 5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands 5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vveprogramma) B OUDERS 1 Gericht ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 Intake 4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in VVE-activiteiten in de voorschool 6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 7 Rekening houden met de thuistaal OBS Het Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 3 van 6

4 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE (= PROCESKWALITEIT) PSZ Het 1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma 1.1 Een goedgekeurd VVE-programma 1.2 Werken met een doelgerichte planning 1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat 2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters is respectvol De leidsters hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 2.3 De leidsters stimuleren de sociale vaardigheden en competenties van de 4 4 kinderen 2.4 De leidsters stimuleren de zelfstandigheid van de kinderen 2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen 3.1 Het educatief handelen van beide leidsters is goed op elkaar afgestemd 3.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd 3.3 De leidsters bevorderen de interactie met en tussen kinderen De leidsters stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en 4 4 verrijken het spelen en werken 3.5 De leidsters bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen 3.6 Het gedrag van de leidsters met de kinderen is responsief 3.7 De leidsters stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van het individuele kind D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG PSZ Het 1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep 1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 1.2 Bepalen van de begeleiding voor: de hele groep, de kleine/ tutor groep, het individuele kind 1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling 2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen 2.1 Kinderen die zorg nodig hebben die de voorschool niet kan leveren, zijn bij de leidsters bekend 2.2 Leidsters melden kinderen aan voor externe zorg, wanneer de voorschool de gewenste zorg niet kan leveren 2.3 De leidsters blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden OBS Het OBS Het E Kwaliteitszorg binnen de voor- c.q. vroegschool 1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van haar VVE De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties 4 4 verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit 5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie Ook VVE in de kwaliteitszorg van de school 4 4 Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 6

5 F Doorgaande lijn 1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 4 2 Voldoende kinderen stromen door naar de bijbehorende vroegschool 4 3 De voorschool zorgt voor een warme overdracht 4 4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 3 5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 3 vroegschool is op elkaar afgestemd 6 De voor- en vroegschool gaan op een vergelijkbare manier met ouders 3 om 7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op een 3 gelijke wijze georganiseerd G OPBRENGSTEN VAN VVE 1 Er zijn weinig kinderen met een verlengde kleuterperiode - 2 De resultaten worden gemeten conform de afspraken - 3 De resultaten zijn van voldoende niveau - Toelichting B. Ouders De school en de peuterspeelzaal werken actief met ouders samen en de ouderbetrokkenheid is hoog. De ouders worden goed geïnformeerd over VVE en over de ontwikkeling van hun kinderen. Hoewel de ouderparticipatie op zich goed is, hebben de school en peuterspeelzaal nog geen gericht ouderbeleid in het kader van VVE ontwikkeld. Om alle ouders te bereiken is het van belang goed na te gaan op welke wijze deze ouders benaderd moeten/kunnen worden om ze te stimuleren. Met een centrale aanpak worden niet alle ouders bereikt. Juist de ouders die men wil bereiken worden vaak gemist. Het VVE-thema vanuit de school is taalontwikkeling en iedere ouder kan dat op zijn manier invullen, ook in de thuistaal. In het VVE-jaarplan wordt wel elk jaar aangegeven welke activiteiten aangeboden zullen worden. De in dit plan genoemde doelstellingen zijn echter nog weinig concreet geformuleerd (B1). Er worden verschillende activiteiten voor ouders aangeboden en veel ouders nemen hieraan deel. Uit de gesprekken met ouders en leerkrachten constateert de inspectie dat veel ouders met de peuters ook thuis actief met VVE-activiteiten aan de slag gaan. Bij de kleuters worden er voorleesboeken voor de VVE-activiteiten voor thuis meegegeven(b4). Voorafgaand aan elk thema krijgen de ouders informatie over wat ze in het kader van het nieuwe thema thuis met hun kinderen kunnen doen in het verlengde van de VVE activiteiten in de peuterspeelzaal. C. Kwaliteit van de uitvoering Bij de kwaliteit en uitvoering van het VVE-programma springt in het oog dat de leidsters zeer respectvol met de kinderen omgaan. De kinderen voelen zich zichtbaar prettig in dit pedagogisch klimaat en komen tot interactief taalgebruik in hun spel. Alle kinderen worden betrokken en worden positief ondersteund in hun gedrag. Hierdoor is er ruimte voor de kinderen om keuzes te maken in hun spel. Zichtbaar is dat de kinderen genieten van hun zelfstandigheid die in de loop van de morgen na binnenkomst is ontstaan. De kinderen worden actief gestimuleerd om samen een rollenspel te spelen en de materialen met elkaar te delen. De kinderen leren naar elkaar te luisteren en elkaar op respectvolle wijze te behandelen. De inrichting van de onderwijsruimten is zeer aantrekkelijk en speluitlokkend van aard. Diverse hoeken zijn ingericht waar met echte materialen wordt gespeeld. Er zijn ook wisselende hoeken passend bij het thema dat in de belangstelling staat (C2.1/2.3/2.5). De kwaliteit van het educatieve handelen in de kleutergroepen blijkt uit het feit dat de leidsters de interacties met en tussen de kinderen actief bevorderen en de denkontwikkeling prikkelen door het stellen van open vragen. Zij stimuleren de actieve betrokkenheid en vatten iedere gelegenheid aan om het spel te verrijken. Spelsituaties worden gecreëerd met een gedegen voorkennis van de voorkeur van het kind (C3.3/3.4). Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 6

6 D. Ontwikkeling, begeleiding en zorg Voor het volgen van de ontwikkeling van de peuters en kleuters wordt de digitale observatielijst Horeb gebruikt. Doordat een overzicht van de verschillende ontwikkelingsgebieden van ieder kind ontbreekt in dit systeem, wordt hiervoor door de school een eigen overzicht opgesteld. Lastig is het om te constateren of de ontwikkelingslijn van het kind gevolgd wordt en het naaste gebied van ontwikkeling wordt aangesproken. In het programma ken/basisontwikkeling wordt de leerlijn niet aangegeven. Op basis van bovenstaande observatiemethode worden handelingsplannen opgesteld voor kinderen. In deze handelingsplannen zijn concrete doelen en acties opgenomen. Echter een evaluatie van het handelingsplan ontbreekt, zodat niet is te zien of de extra zorg resultaat heeft gehad en of het gestelde doel is bereikt. Daarmee ontbreekt ook de onderbouwing van eventuele vervolgstappen in het zorgtraject. Dit aspect van de zorg kan dan ook nog verder ontwikkeld worden. Door de school wordt extra geïnvesteerd in de zorg door het aanstellen van een zorgcoördinator voor de peuters (D1.3). E. Kwaliteitszorg Er is een VVE-coördinator voor de voor- en vroegschool, die verantwoordelijk is voor de uitvoering en de kwaliteit van de VVE. Ook een belangrijk instrument bij de kwaliteitszorg is het opstellen van het VVE-jaarverslag /jaarplan. Aan de hand hiervan vindt mede een stuk borging plaats van het beleid, maar ook worden nieuwe verbeteringen in het VVE-beleid geformuleerd en vervolgens planmatig uitgevoerd. Er is een voortdurende aandacht voor de professionaliteit van de leidsters en de kwaliteit van het programma. Om de kwaliteit te waarborgen voert de VVE-coördinator per jaar twee groepsbezoeken uit per groep. Het evalueren van de opbrengsten wordt nog niet beoordeeld omdat er vanuit de gemeente met de schoolbesturen nog geen concrete opbrengsten geformuleerd zijn ((E3.1/3.2/3.4/3.5/3.6). F. Doorgaande lijn De VVE-coördinatie is in één hand en de afstemming vindt voortdurend plaats. De thema s worden gezamenlijk voorbereid, gestart en uitgevoerd. Alle kinderen stromen door naar de vroegschool. Niet alleen de peuters die extra zorg behoeven, maar alle peuters worden besproken bij de overdracht van gegevens van de peuters naar de basisschool (F4.1/4.2/4.3). G. Opbrengsten De opbrengsten worden niet beoordeeld omdat er noch door de gemeente en schoolbesturen, noch door de voor- en vroegschool concrete doelen voor VVE gesteld zijn. Vve Rapport Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 6