DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL CALVIJN Locatie : Brinnr. : 07KV Plaats : Ederveen Registratienummer : Onderzoeksnummer : 1257 Datum onderzoek : Datum vaststelling rapport : VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 6

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep 1a : 1, waarvan 7 doelgroepkleuters. Aantal kleuters in groep 1b/2b : 15, waarvan 6 doelgroepkleuters. Aantal kleuters in groep 2a : 27, waarvan 7 doelgroepkleuters. VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 6

3 2. HET TOTAALBEELD De ligt in Ederveen. Vanwege de reformatorische identiteit trekt de school leerlingen uit de wijde omgeving (streekschool). Bij een periodiek kwaliteitsonderzoek in 2004 werd geconstateerd dat er bij een substantieel deel van de leerlingenpopulatie met name op het gebied van de taalontwikkeling kans bestaat op achterstanden. Dat geldt nog steeds: aan 5% van de schoolpopulatie is een leerlingengewicht toegekend. De directie geeft aan dat het aantal leerlingen met hulpplannen is afgenomen door verbeteringen in de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding en het taalbeleid (zie Onderwijs op Maat en het Taalbeleidsplan ). De school heeft nu vier kleine groepen (16 leerlingen), waar risicoleerlingen zoveel mogelijk tijdelijk extra zorg ontvangen: groep z, 4/5z, 6z en 7/8z. Daarnaast is er in de bovenbouw ook een verrijkingsgroep gestart (één keer per week). Er is geen remedial teaching buiten de groep meer, in plaats daarvan worden onderwijsassistentes in de groep ingezet. Bij de kleuters is sinds enige tijd deze vorm van zorg ook gebruikelijk. De school blijft licht groeien (1 groepen op dit moment) en kent ruimtegebrek. Januari 2011 zal naast de drie kleutergroepen een aanvangsgroep worden gevormd. Deze zal in de speelzaal gehuisvest worden. De school werkt in de groepen 1 en 2 niet met een erkend VVE-programma, maar met een eigen thematisch programma - volgens de leerlijnen en tussendoelen van Memelink - afgestemd op de schoolpopulatie. Leraren zijn formeel ook niet VVE-geschoold. Slechts een enkele leerling volgt een voorschool. Wel probeert het team ouders te stimuleren om thuis aandacht aan taal/lezen en het spelen te besteden. In dat kader en bij gebrek aan een voorschool met een reformatorische achtergrond in Ederveen heeft de school ruim 12 jaar geleden het initiatief genomen om zelf VVE-activiteiten op te zetten voor de kinderen (vanaf 2 jaar) en hun ouders. Het zijn succesvolle initiatieven, het bereik is meer dan 90%, ook omdat er veel aandacht is voor de communicatie met ouders. Er zijn dus (steeds meer) VVE-activiteiten afgestemd op de eigen achterban. Deze activiteiten voldoen echter deels niet aan de formele criteria die door de overheid aan deze activiteiten gesteld worden. Indicatoren A1.2, A, A4.1 en A5.4 zijn dan ook als onvoldoende beoordeeld. De inspectie doet geen uitspraken over de resultaten wanneer op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt zijn over de resultaten van VVE (G1 en G2). De resultaten konden met andere woorden niet beoordeeld worden. Aandacht blijft nodig voor het afstemmen van de activiteiten op de verschillen in ontwikkeling van het individuele kind (C.7). De leraren stemmen voldoende af en bieden ondersteuning waar nodig, maar de eigenheid maakt de aanpak ook kwetsbaar. Het werkt dankzij de goede organisatie en registratie en de vakbekwame leraren. Het is echter een systeem in ontwikkeling: pas recent zijn de leraren gaan werken met groepsplannen taal, rekenen moet nog volgen.. BEOORDELING KWALITEITSASPECTEN EN TOELICHTING ALS DIT NODIG IS A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Eigen thematisch programma op basis van de leerlijnen en tussendoelen van Memelink + voorschoolse activiteiten VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina van 6

4 A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 2 A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 2 A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 2 De school werkt in de groepen 1 en 2 niet met een erkend VVE-programma, maar met een eigen thematisch programma - volgens de leerlijnen en tussendoelen van Memelink - afgestemd op de schoolpopulatie. Leraren zijn formeel ook niet VVE-geschoold. Naast de gewone groepen zijn er kleine groepen (maximaal 16 leerlingen) waar risicoleerlingen zoveel mogelijk tijdelijk extra zorg ontvangen. Er zijn vijf van dergelijke groepen, vier in midden- en bovenbouw en één kleutergroep. Deze groep telt 15 leerlingen en vier ochtenden per week staat er een onderwijsassistente naast de leraar in de groep. De leerlingen van deze groep zijn of gebaat bij (de rust van) een kleine groep en/of hebben een vorm van extra aandacht nodig. De beide andere kleutergroepen zijn groot (27 en 1 leerlingen) mede omdat er de afgelopen tijd leerlingen van andere basisscholen zijn ingestroomd. Wel zijn het enkelvoudige groepen. Door de geboden structuur, het goede werkklimaat, de vakbekwame leraren die met een beredeneerd aanbod werken en de inzet van onderwijsassistentes lukt het om zorg op maat te bieden. Er wordt dus gewerkt met een programma dat is afgestemd op de leerlingenpopulatie en er zijn (steeds meer) VVE-activiteiten afgestemd op de eigen achterban. Dit programma en deze activiteiten voldoen echter deels niet aan de formele criteria die door de overheid hieraan gesteld worden (A1.2, A en A5.4). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal Bij gebrek aan een voorschool met een reformatorische achtergrond in Ederveen heeft de school ruim 12 jaar geleden het initiatief genomen om zelf VVE-activiteiten op te zetten voor de kinderen (vanaf 2 jaar) en hun ouders. Zo is er een wekelijkse (prenten)boekenuitleen (van 0 tot 2 jaar, van 2 tot 4 jaar en van 4 tot 7 jaar) en organiseert de school voorleescursussen voor ouders met bijbehorende themaboekjes Taal in Zicht. De deelnemende ouders ontvangen bovendien de tweemaandelijkse nieuwsbrief Boek in Zicht. Vorig jaar is de school bovendien een speel-o-theek gestart. Het zijn succesvolle initiatieven, het bereik is meer dan 90%, ook omdat er veel aandacht aan de communicatie met ouders wordt besteed. Er zijn intakegesprekken en een Instapgids voor de kleuters. Wekelijks zijn er speelgoedmiddagen en maandelijks inloopochtenden. Via een themanieuwsbrief weten ouders ook wat er in de groep gebeurt en hoe ze daar eventueel thuis op aan kunnen sluiten. Gezien de enthousiaste reacties en wat er rond een thema aan echte spullen van thuis meekomt naar school, wordt de brief goed gelezen. Naast rapporten krijgt een kind aan het eind van groep 2 een plakboek met eigen werk mee naar huis. Ouders weten ook wat er van hen en hun kind verwacht wordt en wat ze van de school mogen verwachten. VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 6

5 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 2 C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Zoals gezegd lukt het om zorg op maat te bieden door de geboden structuur, het goede werkklimaat, de vakbekwame leraren en de inzet van onderwijsassistentes. Toch blijft aandacht nodig voor het afstemmen van de activiteiten op de verschillen in ontwikkeling van het individuele kind (C.7). De leraren stemmen voldoende af en bieden ondersteuning waar nodig, maar de eigenheid maakt de aanpak ook kwetsbaar. Het werkt dankzij de goede organisatie en registratie. Het is bovendien een systeem in ontwikkeling: pas recent zijn de leraren gaan werken met groepsplannen taal, rekenen moet nog volgen. De huisvesting blijft daarnaast een aandachtspunt. De school groeit nog steeds (1 groepen op dit moment) en kent ruimtegebrek. Er is tot de Kerstvakantie een (tijdelijke) leerlingenstop ingesteld. Januari 2011 zal naast de drie kleutergroepen een aanvangsgroep worden gevormd. Deze zal in de speelzaal gehuisvest worden. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 6

6 D2. De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Leerlingen worden goed gevolgd. Leraren analyseren de gegevens ook en passen hun aanbod en aanpak er eventueel op aan. De zorg en begeleiding is de afgelopen paar jaar aandachtspunt voor het team geweest. De afstemming is ook nu nog een aandachtspunt omdat de schoolpopulatie uitersten kent. Zeker als de school blijft groeien, zal deze aandacht nodig blijven. E Kwaliteitszorg binnen de voor- c.q. vroegschool E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen -- E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken De inspectie beoordeelt E niet omdat de gemeente Ede geen afspraken heeft vastgelegd over de resultaten. F Doorgaande lijn F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool -- F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool -- F De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de -- instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd -- F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en -- vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op -- elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar -- afgestemd Zoals gezegd werkt de school met een eigen programma dat is afgestemd op de leerlingenpopulatie en met - in samenwerking met de schoolbegeleidingsdienst - ontwikkelde VVEactiviteiten afgestemd op de eigen achterban. De voorschoolse activiteiten en het schoolaanbod zijn daarnaast op elkaar afgestemd. Het programma en de activiteiten voldoen echter niet aan de criteria die door de overheid voor VVE-programma s en activiteiten zijn opgesteld. Daarnaast zijn er al wel VVE-activiteiten voor peuters vanaf 2 jaar, maar er is formeel geen sprake van een voorschool. De indicatoren F1 tot en met F7 kunnen daarom niet beoordeeld worden. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken -- G2 De resultaten zijn van voldoende niveau -- G Verlengde kleuterperiode De inspectie doet geen uitspraken over de resultaten wanneer op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt zijn over de resultaten van VVE (G1 en G2). 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport 1257 Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 6