Kinderdagverblijf Jonas. Pedagogisch werkplan. Augustus Kinderdagverblijf Jonas Lagenoord GW Utrecht T E.

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan Kinderdagverblijf Jonas Augustus 2017 Kinderdagverblijf Jonas Lagenoord GW Utrecht T E. Teamleider Marga Walsteijn E.

2 VOORWOORD De organisatie Kinderdagverblijf Jonas maakt deel uit van Ludens. Ludens biedt professionele kinderopvang en telt diverse kinderdagverblijven en locaties voor buitenschoolse opvang in vrijwel de hele stad Utrecht. Ook verzorgt Ludens op diverse basisscholen de tussenschoolse opvang. Ludens staat ervoor dat kinderen zich bij ons thuis voelen. Ludens staat dichtbij de ouders en kinderen, werkt wijkgericht en speelt in op de ontwikkelingen in de leefomgeving, in de buurt. De werkwijze Begin maart 2013 hebben wij een pedagogische werkgroep gevormd. De werkgroep (bestaande uit de teamleider en pedagogisch medewerkers) is vijf keer bij elkaar geweest en heeft na iedere bijeenkomst ruggespraak gehouden met het team. Begin 2015 is het werkplan uit 2013 herzien. De oudercommissie heeft mei 2015 een advies over het herziene plan gegeven. Dat advies is in dit Pedagogisch werkplan plan verwerkt. Met dit werkplan presenteren wij ons aan ouders, nieuwe medewerkers en betrokkenen. Het is geen statisch plan, want we gaan ervan uit dat dit plan aanleiding zal zijn voor verdere gesprekken en discussies. Ieder jaar evalueren we het pedagogisch werkplan en stellen we dit, waar nodig, bij. Hierbij gebruiken we de evaluatiekalender van ons HKZ-kwaliteitssysteem. Over Jonas Jonas bestaat al lang, het pand is begin 2000 gebouwd als kinderdagverblijf. Een flink aantal pedagogisch medewerkers* is ook al langere tijd aan Jonas verbonden.. We werken nauw samen met onze buren, de Speeltuin Noordse park. In het dierenverblijf hebben we een eigen konijn, Jonas, en de kinderen brengen hem dagelijks wat appelschilletjes. De kinderen kunnen in onze eigen tuin of in de speeltuin heerlijk genieten van de buitenlucht. Als we in de speeltuin zijn, gaat het hek naar de straat speciaal voor onze kinderen op slot. Sinds voorjaar 2015 heeft de speelhal van Jonas een podium, waar de kinderen hun kunsten op kunnen laten zien. Ook zijn in de hal er diverse speelhoeken, een aquarium op kindhoogte, een tafel waar ouders samen met hun kinderen aan kunnen zitten om voor het vertrek nog even samen een boekje te lezen, een spelletje te doen. Voor de ouders hebben we een kop koffie of thee klaar staan. Filmopnames Samen Goed voor Later In het kader van het landelijke Samen Goed voor Later -project is in 2014 een film gemaakt over de kinderopvang als democratische oefenplaats. Voor deze film zijn opnamen gemaakt van het werken met de peuters op Jonas. U kunt de film via You Tube bekijken, zo krijgt u een goede indruk van onze manier van werken. *De officiële functiebenaming is pedagogisch medewerker. Wij korten dit af als pm-er

3 - 3 -

4 INHOUDSOPGAVE 1. Pedagogische doelen en uitgangspunten Pedagogisch handelen De Groeimeter Met elkaar Communicatie Het spelende kind Samenwerken met ouders Bijlage 1: Groepsindeling en dagindeling Bijlage 2: Rituelen en feesten Bijlage 3: Ondersteuning beroepskrachten Bijlage 4: Omgaan met bijzondere gebeurtenissen Bijlage 5: Omgaan met opvang op 2 groepen Bijlage 6: kinderopvang gedurende extra dagdelen Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Bijlage 7: Seksuele ontwikkeling van kinderen Bijlage 8: Omgaan met het vier-ogen principe Bijlage 9: Achterwacht

5 Pedagogische doelen en uitgangspunten De visie van Ludens Ludens biedt verantwoorde opvang die bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind, in een veilige omgeving. Ons doel is om kinderen emotionele veiligheid te bieden. We geven kinderen de mogelijkheden om hun persoonlijke en sociale competenties te ontwikkelen en bieden ze de kans om zich de waarden en normen van onze samenleving eigen te maken. De pedagogische uitgangspunten staan op onze Groeimeter. Op de achterzijde van de Groeimeter staat onze visie op opvoeden verwoord: Bij Ludens kijken we naar de kinderen die voor ons staan. Ludens ziet kinderen als uniek, competent, krachtig en creatief: kinderen hebben van oorsprong al heel veel in huis. Onze pedagogiek gaat uit van wat een kind allemaal al is en kan, rijk aan mogelijkheden om zichzelf uit te drukken. Wij bieden de kinderen een veilige omgeving waarin zij zelf, in hun eigen tempo., de wereld kunnen ontdekken. Een plek om te kijken naar die wereld, hierover na te denken en zelf te komen tot oplossingen voor problemen die zich in hun wereld voordoen. Wij denken dat het heerlijk is voor een kind om te experimenteren, te ervaren, te spelen, te onderzoeken en vooral ook om te doen. Om te merken dat je als kind gezien wordt en dat er echt naar je geluisterd wordt. Dat er veel positieve aandacht voor je is en dat er ook duidelijke grenzen worden gesteld. En dat we steeds kiezen voor win-winoplossingen. Wij bieden een plek waarin kinderen met elkaar zijn, waarin ze leren om samen besluiten te nemen en respect te hebben voor iedereen die anders is. Waarin ze verantwoordelijkheid leren nemen en zich verbonden voelen met elkaar. Een omgeving waarin kinderen begeleid worden door pm-ers, die vertrouwen in hen hebben en een voorbeeld zijn waar ze van kunnen leren en die hun werk doen met hart en ziel en die de kinderen iedere dag weer stimuleren: Probeer het maar, je kunt het best! - 5 -

6 1. Pedagogisch handelen 1.1. De Groeimeter Op de voorkant van de Groeimeter hebben we in 12 items samengevat hoe wij werken aan onze pedagogische doelen en uitgangspunten: Samen kun je meer: we werken aan verbondenheid, we doen het samen Zo kan het ook!: we hebben aandacht voor ieders eigen wijze Wij lossen het samen wel op: we zoeken met elkaar naar win-win-oplossingen Wat vinden jullie ervan?: we nemen kinderen serieus en geven hen een stem Fijn dat je vertelt wat er is: we communiceren op een respectvolle manier Goed gedaan!: we geven veel positieve aandacht aan de kinderen Je vliegt!: we werken met plezier Mmm, lekker appeltje: we geven het goede voorbeeld Bij ons mag je vies worden: we geven ruimte aan kinderen, laten kinderen zelf ontdekken Spring maar, ik vang je op: we bieden uitdagingen aan kinderen en stellen grenzen Wat heb je gevonden?: we kijken en luisteren goed naar wat kinderen bezig houdt Probeer het maar!: we hebben vertrouwen in kinderen In dit hoofdstuk beschrijven we wat deze items concreet betekenen voor ons praktische pedagogisch handelen Met elkaar Kinderopvang bij Ludens doen we met elkaar. Wij vinden het belangrijk om een sfeer van verbondenheid te creëren: kinderen samen in een groep, ouders en pm-ers die samenwerken, contacten in de wijk en samenwerking met de scholen in de buurt. Samen kun je meer Stamgroepen Bij Jonas hebben we vijf stamgroepen; op de 1 e verdieping de babygroepen Parels en Zeester en op de begane grond de babygroep Anemoon en de beide peutergroepen (Dolfijn en Schatkist). De stamgroepen zijn alsvolgt samengesteld: - Babygroep Parels: 9 baby s in de leeftijd van 0 tot ongeveer 2 jaar met twee pedagogisch medewerkers (pm-ers). - Babygroep Zeester: 9 baby s in de leeftijd van 0 tot ongeveer 2 jaar met twee pm-ers. - Babygroep Anemoon: 14 baby s in de leeftijd van 0 tot ongeveer 2 jaar met drie pm-ers. - De peutergroepen Schatkist en Dolfijn: twee peutergroepen met 16 kinderen in de leeftijd van ongeveer 2 tot 4 jaar, ieder met twee pm-ers

7 Intake en wennen Als er nieuwe kinderen bij ons komen, neemt de aandachtsleidster/mentor ongeveer drie weken van tevoren contact op met de ouders om een afspraak te maken voor een eerste kennismakingsgesprek, vervolgens volgt een uitgebreid intakegesprek op de eigen stamgroep. Dit kennismakingsgesprek voert in de meeste gevallen de aandachtsleidster 1 van het kind. Het wennen gebeurt volgens het wenprotocol voor kinderdagverblijven van Ludens. Het wennen duurt gemiddeld vier tot vijf dagen, altijd in goed overleg met de ouders. De ervaring leert ons dat langzaamaan wennen prettiger is, voor zowel de ouders als het kind. Wij zorgen ervoor dat kinderen en ouders zich welkom voelen bij ons. Contact met de ouders vinden wij hierin heel belangrijk: met elkaar kennis maken, praten met elkaar over het kind, ouders rondleiden en wegwijs maken op de groep en in het kinderdagverblijf. Tijdens de wenperiode komt het kind de eerste keren een gedeelte van de dag, samen met de ouder. De verdere wenperiode wordt in overleg met de ouders vastgesteld. We vinden het van belang dat ouders altijd telefonisch bereikbaar zijn, zodat er overleg mogelijk is. Ook zijn ouders altijd welkom in het kinderdagverblijf en als ouders dit willen is het ook mogelijk om een keer een dagdeel op de groep te komen kijken. Verder mogen de kinderen iets meenemen van thuis. Dat geeft een vertrouwd gevoel en daardoor gaat het wennen vaak ook makkelijker. Na zes weken hebben we met de ouders een gesprekje om de wenperiode met elkaar te evalueren. Als een kind twee jaar wordt, gaat het van de baby- naar de peutergroep. Het kind gaat eerst met de eigen pm-er een keertje kijken op de peutergroep. De tweede keer brengt de eigen pmer het kind, na de kring (zie dagindeling bijlage 1), naar de peutergroep om daar dan gezellig te eten. De derde keer blijft het kind er ook slapen en de vierde maal brengen de ouders het kind naar de peutergroep en is het officieel over. De ouders worden, voordat we met het wennen beginnen, door de aandachtleidster op de hoogte gebracht in welke groep het kindje geplaatst wordt en hoe het wenschema eruit gaat zien. We plannen dan een overganggesprek met de huidige en de nieuwe aandachtleidster van het kind. Start van de dag De baby s van babygroep Anemoon starten in hun eigen stamgroep, met één van de PM ers van Anemoon. De baby s van de babygroepen boven (Parels en Zeester) starten op één van beide groepen met een PM ers van één van beide groepen (dit wordt om de 2 weken gewisseld). Rond 8.30 uur komt de PM er van de andere groep en gaat met haar eigen kinderen naar haar stamgroep. De peuters van Dolfijn en Schatkist ontvangen we s ochtends in de hal; zij spelen daar tot ongeveer 8.30 uur en gaan dan met hun eigen PM er naar hun eigen basisgroep. De baby s van de babygroepen Parels en Zeester gaan gelijk naar boven. De baby s van Anemoon ontvangen we ook in hun eigen stamgroep. Alle peuters gaan rond 9 uur naar hun eigen stamgroep

8 Eind van de dag De baby s van babygroepen Anemoon, Parels en Zeester blijven tot het eind van de dag op hun eigen groep, met één van de vaste PM ers. De peuters van Schatkist en Dolfijn spelen vanaf uur samen, in de tuin of in de speelhal. Er is dan van iedere peutergroep 1 PM er aanwezig. Opendeurenbeleid (zie ook bijlage 1, dagindeling) Op Jonas werken we met een opendeurenbeleid. Dit betekent dat alle kinderen als basis hun eigen stamgroep hebben waar ze eten, drinken en slapen. Daarnaast zetten we de deuren naar de hal en de andere groepen regelmatig open. Hierdoor wordt de speelruimte voor de kinderen uitgebreid, kunnen de kinderen met nog meer en andere kinderen spelen en kunnen ze op onderzoek gaan in het hele kinderdagverblijf. Van tot en vanaf tot uur gaan de deuren van de groepen open. Alle kinderen kunnen in de hal of het atelier en de groepen spelen en zijn vrij om van speelplek te wisselen. De PM ers verdelen zich tijdens deze open-deuren-momenten over de verschillende ruimtes. Wij vinden het belangrijk dat kinderen eigen keuzes en beslissingen daarin kunnen nemen. Dit betekent dat ze kunnen kiezen met wie ze spelen, wat ze gaan doen, en met welke PM-er zij dat willen doen. De kinderen krijgen bij ons volop de ruimte om de wereld zelf, en ook samen met andere kinderen, te ontdekken. Ook gaan we regelmatig met de kinderen naar buiten. PM-ers van de babygroepen gaan ook met de grotere baby s regelmatig naar de hal tijdens de opendeuren-uurtjes. De kleinere baby s blijven boven met elkaar in de speelhal, op het dakterras of kruipen van de ene groepsruimte naar de andere. Op de babygroep Anemoon beneden staat een ruime grondbox, waar baby s actief in kunnen bewegen. Voor alle baby s hebben we een speciale babytuin. Als de deuren open zijn, zorgen we ook voor emotionele veiligheid. Dit doen we door goed zicht te houden op waar de kinderen zijn en met wie ze spelen. We bieden ondersteuning als ze dit nodig hebben en we begeleiden hen bij het samenspelen. Ook zijn we alert op de kinderen zijn die het nog een beetje eng vinden om al op pad te gaan. Deze kinderen blijven dan gewoon in hun eigen stamgroep of bij hun eigen pm-er. De gemeenschappelijke feesten (sint, suikerfeest, ) vieren we met alle kinderen in de speelhal. Muziek- en dans les Regelmatig komt een theatermaakster uit de buurt muziek- en dansl les aan de kinderen geven. Zij neemt verschillende instrumenten en verschillende soorten muziek mee. Samen met de kinderen maakt zij een verhaal rondom een bepaald thema en neemt fantasierijke attributen mee. In de zomer van 2017bewogen en dansten de kinderen rondom het thema water. Er waren parapluutjes met slingers er aan, zodat er allemaal octopussen door de hal dansten! - 8 -

9 De pedagogisch medewerkers Op Jonas werken we met aandachtsleidsters: ieder kind heeft een vaste pm-er die zijn/haar aandachtsleidster/mentor is. De aandachtsleidster is degene die de intake doet met de ouders, uw baby verzorgt, observaties uitvoert, oudergesprekken voert, een persoonlijke map bijhoudt en activiteiten rondom het kind verzorgt zoals verjaardagen, de overstap naar een andere groep of het afscheid van een groep regelt. Bij ziekte of verlof maken we gebruik van invalkrachten. Ludens heeft een invalpool met gediplomeerde pm-ers, die dan ingezet kunnen worden. We streven ernaar om zoveel mogelijk dezelfde invalkrachten te benaderen. Voor de invalkrachten hebben we een informatiemap samengesteld met alle belangrijke gegevens, onze werkwijze, eventuele allergieën van kinderen en onze afspraken. Zo kan de invalkracht zich vooraf goed inlezen. Stimuleren van vriendschappen Kinderen komen met veel andere kinderen in aanraking op het kinderdagverblijf. Wij vinden dit een grote meerwaarde voor de kinderen, zodat ze sociale contacten en vriendschappen kunnen opdoen. De kinderen maken hier hun eigen keuzes in, we gaan uit van het eigen initiatief van het kind. We stimuleren kinderen wel om samen te spelen. Hiervoor bieden we onder andere groepsactiviteiten aan of we doen een spel of activiteit in een kleiner groepje en proberen daar verschillende kinderen bij te betrekken. Ook het eten en drinken is een geschikt moment om kinderen met elkaar in contact te brengen, bijvoorbeeld door een gesprekje met elkaar te hebben aan tafel in de stamgroep. Verbonden met elkaar We vinden het belangrijk dat kinderen leren dat zij een onderdeel zijn van een groep, dat ze elkaar kennen en zich verbonden voelen met elkaar. Iedere dag beginnen we in de kring met het volgende liedje : Goedemorgen Joris, fijn je weer te zien, wie zit er naast jou, weet je dat misschien? Dan zegt Joris: Anne en zingen we vervolgens; Goedemorgen Anne, fijn je weer te zien, wie zit er naast jou, weet je dat misschien? En zo blijven we zingen tot dat iedereen aan de beurt is geweest, ook de pm-ers. Op de babygroepen zingen we het liedje maar één keer, de pm-er noemt dan alle namen op van de aanwezige kinderen. Groepsactiviteiten Naast vrij spel bieden we ook groepsactiviteiten aan, zoals knutselactiviteiten en sport- en bewegingspellen. Ook vieren we allerlei feestjes en hebben we een aantal rituelen. (zie bijlage 2) Bewust maken van de wereld Langzamerhand worden de kinderen bewust van de wereld om zich heen. We besteden daarom regelmatig aandacht aan actuele onderwerpen en gebeurtenissen, met name door uit te gaan van wat kinderen zelf vertellen. Bijvoorbeeld over de geboorte van een broertje of zusje, de verjaardag van opa of oma of de aankomst van Sinterklaas. In Bijlage 4 leggen we uit hoe we omgaan met bijzondere gebeurtenissen. Ruilen en extra dagen - 9 -

10 Het is mogelijk om via de website van Ludens extra dagen af te nemen of om een vaste dag om te ruilen met een andere dag. Ruilen brengt geen extra kosten met zich mee, als de dag waarmee u ruilt evenveel uren omvat. Een extra dag wordt bij het ophalen ingevuld op een formulier met uw handtekening en wordt extra gefactureerd. Verdere informatie over het ruilen van dagen kunt u vinden op de website van Ludens. Achterwacht In bijlage 7 staat vermeld hoe het op jonas geregeld is met de achterwacht. Zo kan het ook! We hebben oog en respect voor individuele en culturele verschillen tussen kinderen en ouders. Iedereen mag er zijn en we praten met kinderen regelmatig over overeenkomsten en verschillen tussen de kinderen. We hebben aandacht voor ieders eigen wijze/manier van doen en daarom geven we de kinderen gelegenheid over zichzelf te vertellen. Regelmatig komt hier een leuk gesprekje met elkaar over op gang. We bieden een divers aanbod aan speelgoed dat ruimte overlaat aan de fantasie, zodat alle kinderen zich kunnen identificeren met het materiaal. Zo kun je van een houten planken een autoweg maken, maar ook een glijbaan. En van kleden kan je een tent maken, maar je kunt je er ook mee verkleden tijdens een rollenspel. Op de groepen hebben we zowel poppen met een lichte als met een donkere huidskleur. Benoemen en waarderen van verschillen In Pijlsweerd wonen mensen uit veel verschillende culturen en er zijn veel verschillende gezinssituaties. Daarom praten we met de kinderen over verschillen in culturen, godsdiensten en gewoonten. Op Jonas werken ook pm-ers uit verschillende culturen en daarover vertellen zij ook regelmatig aan de kinderen. Verder houden we rekening met verschillende eetgewoontes van kinderen, bijvoorbeeld door naast gewone vleeswaren ook halalvlees te kopen. Zindelijkheid Zindelijk worden zien wij als iets wat vanzelf gaat. We ondersteunen en stimuleren dit proces maar zullen niets forceren. Kinderen zijn voor elkaar een stimulans, ze leren van elkaar. Als een kind belangstelling begint te tonen voor de wc, vragen wij of het kind op het potje wil. Ook als het kind regelmatig een droge luier heeft, vragen we of het kind op het potje of op de wc wil plassen. We maken geen probleem van ongelukjes. Het proces van zindelijk worden, bespreken we met de ouders om zoveel afstemming te bereiken tussen thuis en het kinderdagverblijf. In deze periode is het ook fijn als er wat extra kleding voor het kind op het kinderdagverblijf is. We leren de kinderen om na het gebruik van het toilet de handen te wassen. Slapen en Rusten (zie ook: Protocol veilig slapen) We gaan altijd uit van de behoefte van de kinderen in overleg met de ouders. We zorgen voor voldoende rustmomenten voor alle kinderen. In het begin worden zoveel mogelijk de

11 slaapgewoontes van thuis overgenomen. Als een kind wat ouder wordt, gaat het mee in het ritme van de groep. Maar ook als een kind op een ander tijdstip even een dutje wil doen, kan dat! Wanneer kinderen in de middag niet meer hoeven te slapen, mogen ze gezellig opblijven. Soms hebben kinderen die nooit meer slapen, het toch ineens nodig om even lekker te liggen. Dat kan dan op een stretchertje op de stamgroep. De kinderen die niet meer slapen, mogen spelen in de hal en hier doen we ook regelmatig (rustige) activiteiten. De babygroepen hebben aansluitend op de groep twee slaapkamers. De peutergroepen hebben we één. Op het dakterras staan drie buitenbedjes. Hele kleine baby s slapen soms ook in een hangwieg of kinderwagen. Wij lossen het samen wel op Conflicten horen bij het leven en als ze op een goede manier worden opgelost, kunnen kinderen hier heel veel van leren! Wij leren de kinderen dat ze een ruzie kunnen oplossen door te praten. Als ze er zelf niet uit kunnen komen, bemiddelt de pm-er en helpt de kinderen om zelf een oplossing te verzinnen. Wij zoeken bij conflicten samen met de kinderen naar win-winoplossingen door: - in te grijpen als kinderen elkaar pijn of verdriet doen - de gevoelens te benoemen van de kinderen - te vragen wat er aan de hand is, de kinderen te vragen tegen elkaar te praten, elkaar aan te kijken - het probleem te formuleren - de kinderen om ideeën te vragen voor mogelijke oplossingen en hen er één te laten kiezen die voor allebei oké is - de kinderen te helpen om zich, zo nodig, aan hun afspraken te houden. Wanneer kinderen een conflict met elkaar hebben, observeren wij de situatie. Kinderen mogen elkaar geen pijn doen, dan grijpen we altijd in. Hoe jonger de kinderen, hoe eerder zij hulp nodig hebben. Die bieden we ook. Een baby die nog niet kan kruipen, ligt op de buik met een schaaltje te spelen. Een kindje dat al kan lopen komt langs en neemt het schaaltje mee. De baby gaat huilen. De pm-er gaat naar de baby toe en benoemt het gevoel van de baby: dat vind je niet leuk hè dat je schaaltje af gepakt is. De pm-er roept het kindje dat het schaaltje heeft afgepakt. Vind je dat schaaltje ook zo leuk om mee te spelen? De baby vindt het niet fijn dat jij het afgepakt hebt. Zullen we het terugbrengen en voor jou een ander speeltje zoeken? Het kindje brengt het schaaltje terug en gaat met de pm-er wat anders zoeken om mee te spelen

12 Er is een nieuw fietsje in de hal. Twee kinderen rennen erop af. Het snelste peutertje weet de fiets te bemachtigen en rijdt weg. Het andere kindje begint te huilen. Het fietsende kindje komt terug en zegt zullen we om de beurt fietsen? Het kindje lacht en zegt, oké. De pm-er heeft het geobserveerd en ziet dat de kinderen het zelf opgelost hebben. Ze geeft de kinderen een complimentje. Twee peutertjes zitten in een grote auto. S. speelt op een pianootje, maar dat wil K ook. K kijkt in een boekje en vraagt aan S.: zullen we ruilen. S zegt nee. K. wacht en zegt: samen spelen, samen delen. S. gaat rustig verder. K komt er even later op terug en zegt tegen S. het duurt wel lang hè? En dan ruilen ze even later toch. Vreedzame Wijk De Vreedzame Wijk komt voort uit de Vreedzame School, waar kinderen een stem krijgen, mogen meedenken en verantwoordelijkheden hebben. Het doel van een Vreedzame Wijk is om mensen en organisaties in de wijk met elkaar in verbinding te brengen en te zorgen voor een omgeving waarin kinderen veilig kunnen opgroeien. Er wordt gestreefd naar een eenduidig pedagogisch klimaat in de wijk, waardoor kinderen overal dezelfde regels leren: thuis, op school, bij de kinderopvang en op straat. Onderdeel van de Vreedzame Wijk is het instellen van een Vreedzame Kinderraad en het opleiden van wijkmediatoren. Het kindercentrum als oefenplaats. Het Vreedzame gedachtegoed sluit naadloos aan op de pedagogiek van Ludens. Bij Ludens kunnen kinderen in het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang oefenen en ervaring opdoen met het vreedzaam oplossen van conflicten, verantwoordelijkheid nemen en samenwerken. Zo ervaren kinderen dat ze ertoe doen en groeien ze op tot democratische burgers, met het kindercentrum als oefenplaats. Vreedzaam werken Ludens werkt op een vreedzame wijze. We leren de kinderen naar elkaar te luisteren, duidelijk te zijn over hun eigen gevoelens en behoeften en rekening te houden met die van iemand anders, te overleggen en op een vreedzame manier conflicten op te lossen. Zo ervaren kinderen dat ze ertoe doen en groeien ze op tot democratische burgers, met het kindercentrum als oefenplaats. Samen met scholen en andere partners in de wijk dragen wij deze vreedzame gedachte uit: op een positieve en zorgzame manier met elkaar omgaan en op een democratische manier beslissingen nemen. Hierdoor ontstaat verantwoordelijkheid voor de gemeenschap. Meer informatie over de vreedzame methode vindt u op de website van de Vreedzame School ( Wat vinden jullie ervan?

13 Kinderinspraak De beste voorbereiding op leven in een democratie, is het daadwerkelijk ervaren van decmocratie in de groep. In onze groepen leren jonge kinderen waarden als: samen meedoen, samen verantwoordelijk zijn voor de groep en voor elkaar, samen conflicten oplossen en samen omgaan met verschillen. Wij staan open voor de ideeën van de kinderen en zijn bereid om deze, samen met de kinderen, vorm te geven. Regelmatig laten we de kinderen met ons meedenken, vragen we wat ze van de dingen vinden en kijken en luisteren we wat hen bezighoudt. Wij willen kinderen de normen en waarden van het democratisch burgerschap meegeven en zien het KDV als een democratische oefenplaatsen. We willen dat de kinderen zich thuis voelen bij Jonas. Dit betekent dat wij de kinderen een stem geven en naar hen luisteren. Dit doen we regelmatig als we met de kinderen aan tafel zitten. Zo betrekken we de kinderen bijvoorbeeld bij de aanschaf van speelgoed, de inrichting van de ruimte, welke activiteiten we gaan aanbieden, welke regels we met elkaar willen opstellen etc. Daarbij achterhalen we wat de kinderen belangrijk en leuk vinden. Dit doen we door erover te praten, maar ook door de kinderen bijvoorbeeld te laten tekenen of collages en foto s te laten maken Communicatie Fijn dat je vertelt wat er is De manier waarop wij communiceren vinden we essentieel. Wij staan garant voor respectvolle communicatie en zorgen ervoor dat kinderen zich bij ons, met elkaar, veilig en vertrouwd voelen. Daarbij kiezen we voor een actieve, positieve houding. Vaste en sensitieve pm-ers We werken zoveel mogelijk met vaste pm-ers en vaste invalkrachten, zodat deze bekend zijn met de kinderen en andersom. Pm-ers spelen een belangrijke rol in het leven de kinderen op. Wij bieden kinderen emotionele ondersteuning en communiceren respectvol. We praten op een rustige toon, maken oogcontact, gebruiken ik-taal en luisteren acitef naar de behoeften en gevoelens van de kinderen. Bv. Tegen een baby die onrustig is: Ik zie dat je het niet zo naar je zin hebt, dus neem ik je even lekker bij me op schoot Luisteren We luisteren actief naar de kinderen en hebben aandacht voor hun verhalen, vragen en initiatieven. Dit laten we merken door er bijvoorbeeld vragen over te stellen of doordat we hun

14 idee uitvoeren. Vooral bij kinderen die nog niet kunnen praten, verwoorden we regelmatig hun behoefte en/of gevoel. Als een pm-er een baby ziet huilen en naar een boekje verder op de vloer ziet kijken, reageert ze hierop met: ben je verdrietig dat je niet bij het boekje kan?. En ze geeft het boekje aan de baby. Of bij een groter kind, dat geen vraag stelt, maar wel naast de pm-er staat te wiebelen: Volgens mij wil je mij wilt heel graag iets vragen he? Ingaan op emoties Op Jonas kijken en luisteren wij naar de kinderen en nemen we hun gevoelens serieus. Kinderen mogen bij ons blij, boos, verdrietig, jaloers etc. zijn. Zo kan het gebeuren dat een kindje bij de deur staat te huilen omdat mama weg is gegaan. De pm-er loopt naar het kindje toe en zegt: je bent verdrietig omdat mama weg is hè? Dat is ook niet leuk. Wil je even lekker bij mij op schoot zitten? Goed gedaan! Positieve benadering Wij benoemen positief gedrag van de kinderen en geven de kinderen zoveel mogelijk concrete aanwijzingen over wat ze wel kunnen doen in plaats van wat niet mag. We leggen uit waarom we iets goed of niet goed vinden. We keuren nooit het hele kind af, maar zeggen wel af en toe welk gedrag we niet zo leuk vinden of juist heel fijn. Zoals: heel fijn dat jullie zo goed helpen opruimen, dan kunnen we snel naar buiten. Je vliegt! Samen plezier hebben Op Jonas werken we met plezier! We maken grapjes met de kinderen en vinden het leuk om met elkaar te zijn. Wij hebben een actieve houding naar de kinderen toe, verzinnen spelletjes, liedjes en activiteiten waaraan wij zelf en de kinderen zichtbaar plezier beleven. We verwonderen ons samen met de kinderen

15 Mmm, lekker appeltje Eten/drinken (zie ook het voedingsbeleid) De kleine baby s voeden wij zoveel mogelijk naar behoefte, als het kind aangeeft dat het honger heeft. Baby s hebben meestal een eigen voedingsschema en dit volgen wij in nauw overleg met de ouders. De baby zit zoveel mogelijk lekker bij ons op schoot en krijgt zo alle aandacht tijdens het voeden. De grotere baby s doen al meer mee met het dagschema. Ze zitten dan gezellig bij ons aan tafel. Wij vinden het belangrijk dat kinderen kennismaken met gevarieerd voedsel en dus ze krijgen, naast de gebruikelijke appels, bananen en peren ook paprika, komkommer en bijvoorbeeld mango. De peuters eten en drinken op een aantal vaste momenten op een dag. Hier gaan we flexibel mee om, want als de kinderen nog lekker aan het spelen zijn, eten we gewoon tien minuutjes later. We eten met elkaar aan tafel en daarbij vinden we het belangrijk dat het samen eten een gezellig moment is. Voor het eten zingen we altijd een liedje. En verder kiezen de peuters zelf welk beleg zij op hun boterham willen en ze smeren hun boterham vervolgens zelf. Waar nodig helpen we uiteraard een handje. Tussendoor krijgen de kinderen een soepstengel, cracker of rijstwafel. Als ze tussendoor dorst hebben, mogen ze altijd water drinken. Hygiëne De pm-ers zorgen ervoor dat zij schone schoenen hebben. Bij extra vies weer vragen wij ouders om de kinderen pantoffels aan te doen of om hun schoenen bij binnenkomst schoon te maken. Op de bovenverdieping liggen sloffen voor ouders. We brengen de kinderen gewoonten omtrent hygiëne bij, zoals na gebruik van het toilet en voor en na het eten, de handen te wassen. Hierin geven we allereerst zelf het goede voorbeeld. Pm-ers die roken doen dat buiten, uit het zicht van de kinderen. Na het roken wassen zij eerst hun handen en zorgen ze voor een frisse adem, voordat ze weer met de kinderen gaan werken. Lichaamsbesef/seksualiteit Kinderen genieten ervan om vastgehouden te worden, te knuffelen, stoeien en op schoot te zitten. De manier waarop kinderen aangeraakt worden, is belangrijk voor de ontwikkeling van het lichaamsbesef. Pm-ers doen dit op een rustige en ongedwongen manier. Ook door tijdens het verschonen, het naar de wc gaan en het aan- en uitkleden het eigen lijf van de kinderen te benoemen. We doen regelmatig zintuiglijke spelletjes: voelen, proeven, ruiken, horen en zien. Door middel van allerlei gebaren die we tijdens deze spelletjes doen, zoals het kloppen van zand, klappen in de handjes, stampen met de voeten, handjes wassen, haren kammen, tandjes poetsen etc. ervaren kinderen lichaamsbesef. We zingen liedjes over de verschillende lichaamsdelen en lezen hier boekjes over voor. Ervaren dat het fijn is om aangeraakt te worden en dat je ook mag zeggen als je dat niet wilt, dat je lichaamsdelen weet te benoemen, is de basis voor een gezonde seksuele ontwikkeling. Een peuter staat te kijken bij een pm-er die een baby (jongetje) verschoont. Ze wijst en

16 zegt tegen de pm-er: zie je dat staartje? Dat heeft papa ook. Dat betekent dat je een jongetje bent. Omgaan met elkaar Op Jonas behandelen we de kinderen en elkaar zoals we ook zelf graag behandeld willen worden: we geven zelf het goede voorbeeld. Als we niet willen dat de kinderen schreeuwen, schreeuwen we zelf ook niet naar de kinderen. De pm-ers hebben hierin een voorbeeldfunctie, dus deze omgangsvormen passen we zelf ook toe. Daarnaast leggen we de kinderen uit waarom we de dingen doen zoals we ze doen Het spelende kind Bij ons mag je vies worden Wij gaan ervan uit dat spelen de natuurlijke manier is van jonge kinderen om te leren en hun omgeving te verkennen. Door te spelen oefenen kinderen alle sociale, emotionele, cognitieve, motorische, morele en communicatieve vaardigheden die ze nodig hebben. De ruimte heeft bij ons een belangrijke opvoedkundige funcite. Een goed ingerichte ruimte draagt bij aan de ontwikkeling en het speelplezier van de kinderen. Wij gaan er van uit dat kinderen zich ontwikkelen door zelf keuzes te maken. Daarom kunnen de kinderen op Jonas zelf het speelgoed en de materialen pakken en uitzoeken. Op dichte lades of kasten plakken wij foto s van de materialen die erin zitten. Verder hangen we foto s en werkstukken op kindhoogte, zodat de kinderen ze kunnen zien. Wij geven de kinderen letterlijk en figuurlijk de ruimte om te kunnen ontdekken en te experimenteren. De ruimte op Jonas is ingedeeld met verschillende hoeken, bedoeld voor bepaalde soorten spel. We hebben in de stapmgroepsruimtes van de peutergroepen een huishoek, een bouwhoek, een keuken met een klein aanrecht, een verkleedhoek. Ook hebben we een atelier waar de kinderen allerlei creatieve bezigheden kunnen uitoefenen. We vertellen verhaaltjes,

17 lezen boekjes, zingen, maken muziek met elkaar (we hebben nooit zomaar de radio aan staan als achtergrondgeluid). Verder kunnen we koken en bakken in het kookatelier. In de hal hebben we een grote bouwhoek, voorleesboeken en spelletjes. 3+ Activiteiten Kinderen van zo n 3 jaar en ouder hebben over het algemeen de behoefte om wat meer uitdagender te spelen of ontdekken. Elke ochtend, tijdens het open-deuren-moment, is er een speciaal aanbod voor de 3-plussers. De kinderen gaan verven of knutselen in het atelier, leren iets over hun zintuigen of over ik en de ander, gaan naar het voetbalveldje, de speeltuin, doen ontdekkingen in de natuur. Elke dag haalt één van de pm-ers van de peutergroepen de oudste kinderen op voor deze aparte activiteit. Zo ontstaat er ook wat meer rust voor de 2-jarigen. In de hal ligt op het aquarium de activiteitenmap, die u kunt inzien. Naar buiten! We spelen iedere dag buiten, ook bij slecht weer. Jonas heeft een ruime tuin, waar kinderen naar hartenlust in kunnen rennen, fietsen, mijmeren, graven in de zandbak, kijken naar de bomen en bewegende bladeren. In de tuin van Jonas staan enkele moestuinbakken, waarin de kinderen kunnen zaaien en oogsten. De pm-ers spelen met de kinderen mee of zijn verdeeld over de tuin. Voor kinderen is dit rustiger dan wanneer er veel volwassenen rondlopen. Zij weten waar de pm-ers zich bevinden wanneer ze hen nodig hebben. Ook de baby s gaan naar buiten, boven op het dakterras of in de tuin bij de Anemoon groep. Daarnaast mogen we gebruik maken van de speeltuin die naast Jonas ligt. Er is een tussendoor-hekje. Als onze kinderen in de speeltuin zijn, gaat het hek aan de straatzijde op slot. We hebben een konijn in de speeltuin geadopteerd: Jonas. We bewaren appelschilletjes e.d. voor Jonas en gaan hem regelmatig voeren. Spring maar, ik vang je op Dagritme en herkenbaarheid Kinderen voelen zich veilig als ze weten waar ze aan toe zijn. Daarom hanteren we een duidelijke, herkenbare dagindeling (zie bijlage dagindeling). We zorgen voor balans gedurende de dag en in de ruimte: rust en actie, spannend en veilig, stilte en geluid, alleen en samen, binnen en buiten, vrij en gestructureerd wisselen elkaar af. Voor het speelgoed hebben we vaste plaatsen en samen met de kinderen zorgen we voor een regelmatig opgeruimde groep. Kinderen weten dan waar alles hoort en zo kunnen ze ook terugvinden waar ze mee willen spelen. We dagen de kinderen uit om hun grenzen te verleggen. Een baby op zijn buik en wat speeltjes erom heen, om hem te stimuleren ernaar toe te rollen. Kruipen, op schoot zetten en gezichten trekken, tong uitsteken, baby s gaan je dan spiegelen, of bij grotere kinderen even toeknikken, probeer het maar, dat is soms net wat ze nodig hebben om hun grenzen te verleggen. Door middel van onze rituelen bieden wij veiligheid, duidelijkheid en continuïteit (zie ook bijlage rituelen)

18 Bewegen bij de baby s Met de baby s gaan we zoveel mogelijk naar buiten. Bovendien leggen we de baby s zoveel mogelijk op een kleed zodat ze in beweging kunnen komen. Wij leggen kinderen die nog niet kunnen kruipen op een kleed op de grond en leggen ze niet vast in wipstoeltjes. We doen dit alleen zodat ze af en toe kunnen uitbuiken. Baby s op de grond leggen doen we bewust, zodat ze uit zichzelf kunnen rollen, kruipen, gaan zitten en uiteindelijk gaan lopen. Op de babygroep Anemoon hebbben we hire een speciale ruime grondbox voor. We zetten een kind pas in de kinderstoel als het uit zichzelf kan gaan zitten. Bewegen en muziek Buiten kunnen de kinderen naar behoefte rennen, fietsen en steppen. We doen ook regelmatig bewegingsspelletjes (dansen, gymmen..) met de kinderen. Dan maken we bijvoorbeeld een parcours waarbij ze moeten klimmen, ergens door moeten kruipen of af moeten springen. Per april 2015 starten we met beweeg- en danslessen op de peutergroepen, 2 x per maand. Er komen 2 docenten 45 minuten op een zeer speelse manier dans en muziek geven/te maken. We willen regelmatig een uitvoering met de peuters geven voor alle ouders. Eén keer per maand komt Contact en Muziek langs op alle groepen. Zij maken muziek voor de kinderen. En door het maken van muziek maken zij contact met de kinderen. Kinderen worden uitgenodigd om mee te doen, ook eens een instrument uit te proberen, of gewoon lekker stilletjes te genieten van de mooie en rustgevende muziek. Activiteitenaanbod Op Jonas hebben we een groot aanbod van activiteiten. Kinderen kunnen zich uitleven met allerlei creativieve materialen zoals verf, papier, karton, kralen, kurken etc. Naast deze creatieve materialen bieden we ook veel bewegingsactiviteiten, fantasiespellen, verkleedpartijen e.d. aan. We zijn veel buiten met de kinderen waar we ze bewust maken van de natuur en waar uiteraard veel gespeeld wordt met zand, water en andere natuurlijke materialen. Ook lezen en zingen we graag en veel met de kinderen. Ook uitstapjes behoren tot de activiteiten. Met de kleintjes kan dat een uitstapje zijn naar de bakker, de glasbak of naar het park, en de kinderen kunnen in de aangrenzende speeltuin spelen. Het hek van de speeltuin gaat op slot zodat het veilig is voor de kinderen (er hangt een toeter voor ouders van andere kinderen, die uiteraard ook welkom zijn, zodat de pm-er het hek kan openen). Wat heb je gevonden? Wij kijken en luisteren goed naar wat kinderen bezighoudt. Daarbij letten we op de initiatieven van de kinderen en laten we merken dat we het kind gezien hebben. We waken ervoor om niet al zelf in te vullen wat het kind denkt of voelt. Regelmatig verwoorden we wat een kind aan het doen is of gaan we even bij de kinderen zitten, alleen maar om naar ze te kijken. Als we in gesprek gaan met een kind, gaan we op dezelfde hoogte zitten als het kind

19 Probeer het maar Wij hebben vertrouwen in kinderen. Kinderen mogen regelmatig op zichzelf zijn en we helpen of corrigeren niet te snel. We geven kinderen keuzes en verantwoordelijkheden (op hun niveau), stimuleren kinderen om te durven en laten kinderen zoveel mogelijk zelf uitproberen. Ook maken we stimulerende opmerkingen en reageren positief op initiatieven van kinderen. We vragen regelmatig de grotere kinderen om de kleintjes te helpen. Positief zelfbeeld We helpen de kinderen om een positief zelfbeeld op te bouwen en om dit te versterken. Het kind het gevoel geven dat het de moeite waard is, dat is wat we doen. Bovendien doen we niet alleen wat wij willen, maar we luisteren juist echt naar wat het kind wil, waar het kind behoefte aan heeft. En waar mogelijk gaan we hier ook op in. We laten een kind zoveel mogelijk ervaren wat het al kan, waarbij we verwoorden wat het kind goed kan en de positieve eigenschappen van het kind benoemen. We geven het kind complimentjes, waardoor het kind meer zelfvertrouwen krijgt. Ook geven we de kinderen zoveel mogelijk keuzes, zodat het zijn eigen weg en ervaringen kan kiezen en kan leren van de keuzes die het daarbij maakt. Als kinderen daar aan toe zijn, geven we ze verantwoordelijkheid. Het stimuleren van zelfstandigheid valt hier ook onder, want dat kan ook bijdragen aan een positief zelfbeeld. Ook stimuleren wij de kinderen om zelf na te denken wanneer er een vraag gesteld wordt over mogelijke antwoorden en oplossingen, zodat zij hun eigen vragen kunnen beantwoorden. Kinderen mogen hierin zelf experimenteren of oplossingen zoeken: probeer het maar! Zelfstandigheid Wij stimuleren de zelfredzaamheid van de kinderen, omdat we het belangrijk vinden dat kinderen ontdekken wat zij zelf kunnen en wat hun talenten zijn. We laten kinderen zoveel mogelijk zelf doen en helpen niet te snel, door kinderen zoveel mogelijk zelf hun conflicten te laten oplossen, zelf hun speelgoed te laten opruimen, zelf hun brood te laten smeren en zelf op te ruimen als ze geknoeid hebben. We maken echter duidelijk, dat ze altijd om hulp mogen vragen als ze er zelf niet uitkomen. We geven de kinderen gelegenheid tot experimenteren: fouten maken mag! 2. Samenwerken met ouders Zie ook: Onze Spelregels, Ouderbetrokkenheid en communicatie De wet en de regelgeving. Ludens werkt conform wet en regelgeving. In de Wet Kinderopvang (2013) is opgenomen dat op ieder kindercentrum een oudercommissie behoort te zijn, met het recht te adviseren over een aantal vastgelegde onderwerpen. In de Wet Versterking Positie Ouders (2016) staat dat een locatie met 50 of meer kinderen deze verplichting heeft en dat een locatie met minder dan 50 kinderen aantoonbaar een alternatieve ouderraadpleging moet organiseren. De adviesrechtonderwerpen zijn voorgenomen besluiten van de organisatie t.a.v. artikel 1.60 van de Wet Kinderopvang waaronder:

20 1. de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan artikel 1.50, eerste lid, in het bijzonder het pedagogisch beleid dat wordt gevoerd. De leiding van de locatie zorgt ervoor dat er tenminste een keer per 12 maanden overleg is met de oudercommissie over de invulling van het nog te voeren pedagogisch beleid en het al gevoerde pedagogisch beleid 2. voedingsaangelegenheden van algemene aard en het algemene beleid op het gebied van opvoeding, veiligheid of gezondheid 3. openingstijden 4. het beleid m.b.t. spel- en ontwikkelingsactiviteiten t.b.v. de kinderen, waaronder het aanbieden van voorschoolse educatie 5. de vaststelling of wijziging van een regeling inzake de behandeling van klachten als bedoeld in artikel 1.57b, eerste lid 6. wijziging van de prijs van kinderopvang. Oudercommissie Jonas heeft een aktieve oudercommissie, en nieuwe ouders zijn ook altijd welkom! Informatie over de OC vindt u in de entreehal. De OC geeft advies over de algemene gang van zaken, bijvoorbeeld over dit pedagogisch werkplan en denkt mee over het reilen en zeilen van het kindercentrum. De OC fungeert als aanspreekpunt voor de ouders. De oudercommissie komt elke zes weken bij elkaar. De OC organiseert jaarlijks een ouderavond. Centrale Oudercommissie Ouders, als belangenbehartigers van hun kind, hebben ook organisatiebreed een plaats bij Ludens. Hiertoe is er de Centrale Oudercommissie. Het doel van de Centrale OC is gemeenschappelijke belangenbehartiging op centraal niveau. Daarnaast is de centrale OC klankbord, stimulans, aanspreekpunt en signaleerder. Contacten met de ouders Het belangrijkste contact dat ouders hebben, is met de pedagogisch medewerkers (pm ers) van de groep. Ouders zijn erg belangrijk voor ons en we streven dan ook naar zoveel mogelijk open communicatie met onze ouders. Dit betekent dat we vanaf de eerste dag een goede band proberen op te bouwen met ouders en kinderen. Als de ouders zich goed voelen bij ons, zal dit zeker een positieve invloed hebben op hun kinderen. Bij het ophalen van de kinderen is er tijd om aan de pm-er te vertellen hoe het met het kind is. Bijzonderheden worden opgeschreven, zodat de andere pm-ers op de hoogte zijn van de situatie. Mochten er dingen zijn die niet zo lekker lopen, dan horen wij dat graag. Daarvoor kunt u gewoon met ons in gesprek gaan, maar er zijn ook formulieren om eventuele klachten en verbeterpunten aan ons door te geven. Uiteraard zijn complimenten ook van harte welkom! Nadat de definitieve plaatsing van een kind is geregeld, neemt één van de pm ers die het kind in de groep krijgt, contact op met de ouders. Er worden afspraken gemaakt over de wenperiode. In het plaatsingsgesprek worden alle praktische zaken besproken. Wij observeren een kind jaarlijks, nadat de observatie is besproken in het groepsoverleg en voeren wij daarover ook een gesprek met de ouder(s). Evaluatie Als de kinderen ons kindercentrum verlaten, vragen wij de ouders een evaluatie formulier in te vullen. Ouders krijgen de gelegenheid om in een gesprek de punten te verduidelijken

21 Bijlage 1: Groepsindeling en dagindeling Dagindeling Jonas, babygroepen: Parels en Zeester - boven, Anemoon - beneden. Natuurlijk hebben de kleinste baby s hun eigen dagritme, maar op den duur gaan ze zoveel mogelijk met de grotere kinderen meedoen uur tot 9.00 uur: Kinderen van de babygroepen Parels en Zeester worden gebracht in één van deze 2 stamgroepen. De kinderen van Anemoon worden gebracht in hun eigen stamgroep. De peuters ontvangen we in de hal. Ouders kunnen, indien gewenst, nog even met hun kindje spelen uur: Ruimen we op en splitsen de groepen. Wanneer het al eerder druk is, splitsen we eerder en gaan aan tafel voor de kring. Hier bespreken we wie er allemaal zijn, stellen we eventuele invallers voor of geven extra aandacht aan nieuwe kinderen. Er wordt gezongen, voorgelezen en wat gegeten en gedronken. Hierna gaan we verschonen uur tot uur: De grote kinderen doen mee met het opendeurenbeleid, de kleine kinderen die op zijn, blijven boven of op Anemoon uur: De kinderen die al brood eten en aan de lunch toe zijn gaan gezamenlijk aan tafel en eten gezellig samen een broodje. Het kan zijn dat er een groepje kinderen eerder of later eet. Na de maaltijd worden de kinderen verschoond, gepoetst en de kinderen die tussen de middag slapen worden alvast uitgekleed /12.15 uur: Een deel van de kinderen gaat naar bed en de andere kinderen kunnen lekker spelen. Na het slapen worden de kinderen aangekleed en krijgen ze wat te drinken en te eten /15.00 uur: De kinderen die uit bed komen, krijgen wat te eten en drinken. Dit doen we altijd aan de tafel. Hierna kunnen de kinderen buiten of binnen spelen en bieden we ze een activiteit aan /15.45 uur: De luiers worden verschoond uur: Vanaf nu worden de kinderen weer opgehaald. Dagindeling Jonas, peutergroepen Schatkist en Dolfijn 7.30 uur tot 9.00 uur: De kinderen worden gebracht, in de hal beneden. Vervolgens kunnen de kinderen in de hal of in de groepen spelen, de deuren van de groepen staan open. Als het te druk is, gaat de deur van de babygroep Anemoon dicht. Ouders kunnen, indien gewenst, nog een spelletje met hun kind doen of een boekje halen uit het atelier uur: We ruimen op en gaan aan tafel voor de kring. De kring begint met het namenliedje. Er wordt gezongen wie er allemaal zijn, we stellen we eventuele invallers voor of geven we extra aandacht aan nieuwe kinderen. Er wordt gezongen, voorgelezen, wat gegeten en gedronken. Hierna gaan de grote kinderen naar de wc en de kleintjes krijgen een schone luier

22 10.15 uur tot uur: Alle deuren gaan open en in alle ruimten worden verschillende activiteiten aangeboden. Kinderen mogen zelf kiezen waar ze heen gaan en wat ze gaan doen. De drie plus kinderen bieden we, een op hun leeftijd toegespitste, activiteit aan uur: Kinderen gebruiken gezamenlijk de broodmaaltijd. Na de maaltijd worden alle kinderen verschoond, gepoetst en de grote kinderen gaan naar de wc uur: Kinderen die tussen de middag naar bed gaan, kleden zich uit of worden geholpen en trekken hun pyjama aan uur: Een deel van de kinderen gaat slapen, de kinderen die niet meer slapen, gaan samen naar de hal waar we rustige activiteiten aanbieden uur: Kinderen gaan weer naar hun eigen groep toe. Vaak komen de eerste kinderen dan alweer uit bed: die kleden we weer aan en we verschonen de luiers. Verder eten en drinken we wat en kunnen de kinderen buiten of binnen spelen en bieden we een activiteit aan uur: Vanaf nu kunnen de kinderen opgehaald worden uur: In principe zijn alle kinderen opgehaald. Kinderen die om uur nog niet zijn opgehaald, maken automatisch gebruik van de verlengde opvang. Deze is tot uur en hiervoor wordt een bijdrage gevraagd, waarvan u achteraf een rekening ontvangt. Alleen ouders die een contract hebben tot 18.30u. ontvangen uiteraard geen rekening

23 Bijlage 2: Rituelen en feesten In verband met de emotionele veiligheid is het belangrijk dat er voor een kind herkenningspunten zitten in de structuur van een dag, een maand, een jaar..rituelen bij o.a. maaltijd, slapen, verjaardag, afscheid etc. Bij het vieren van feesten houden wij rekening met de diversiteit van de kinderen en al naar gelang daarvan passen wij ons programma aan. Op Jonas hanteren wij de volgende rituelen: De seizoenen De seizoenen volgen we door middel van liedjes, knutselwerkjes, verhalen etc. Afscheid van de ouders Samen met de kinderen nemen we afscheid van ouders, door te zwaaien. Jarig Wij vieren de verjaardagen van de kinderen en van de pm-ers. Daar maken we een feestelijke dag van met slingers en uiteraard krijgt de jarige een muts. Er wordt gezongen, de kinderen krijgen een muziekinstrument, de jarige job mag uitdelen (gezonde traktatie!) en op de deur hangt een bord met de naam van de jarige. En de jarige krijgt een cadeautje. Afscheid - van de babygroep: wanneer kinderen van de baby- naar de peutergroep gaan, wordt er duidelijk afscheid genomen. - van Jonas: de meeste kinderen nemen afscheid van Jonas als ze vier jaar zijn. De kinderen krijgen hun persoonlijke map mee, waar foto s, verhaaltjes en knutsels in zitten van de jaren op Jonas. Er wordt een afscheidslied voor hen gezongen en vaak trakteert het kind dat afscheid neemt. - van een pm-er: ook aan het afscheid van een pm-er besteden wij uitgebreid aandacht. De pmer wordt toegezongen en krijgt een cadeautje dat door de kinderen is geknutseld. Slapen Als het voor de kinderen tijd is om te gaan slapen, krijgen de kinderen hun knuffel en eventueel een speen. De peuters lezen we nog een verhaaltje voor en alle kinderen worden nog even persoonlijk ingestopt. Eten Tijdens de eet- en drinkmomenten zitten wij met elkaar aan tafel. En voordat we beginnen met eten, zingen wij een liedje. Het fruitliedje Appels, peren en banaan, zie je hier het fruit al staan. Hoor je ze roepen eet mij snel, wil je niet of wil je wel. Schuif het bordje nu maar door, dat zal lekker smaken hoor! Het broodliedje Aan tafel, aan tafel, tafeltje, tafeltje dek, dek, dek