Metropoolregio Rotterdam Den Haag Sijthoff City Grote Marktstraat BH Den Haag Postbus CB Den Haag

Transcriptie

1 Geachte leden van het algemeen bestuur, Hierbij ontvangt u een gewijzigde agenda voor de vergadering van 29 april a.s. Op de agenda is onderscheid gemaakt in Hamerstukken en onderwerpen Ter bespreking. Voor de Hamerstukken, de agendapunten 3 tot en met 6, wordt u gevraagd om voorafgaand aan de vergadering aan te geven of u deze wenst te bespreken. In aanvulling op de stukken die u op 25 maart jl. heeft ontvangen, zijn in de bijlagen opgenomen: Voorgesteld besluit Volmacht en mandaat voor activa passiva overeenkomst Stadsregio MRDH Het verslag van de startconferentie MRDH 19 maart 2015 Een memo met toelichting op de aanpak Investeringsstrategie MRDH Een brief van de heer Hoekema aan het algemeen bestuur met een toelichting op de Studium Generale MRDH. Het bestand Agenda en bijlagen AB MRDH 29 april 2015 bevat de gewijzigde agenda inclusief alle bijlagen. De stukken zijn tevens als afzonderlijke bestanden bijgevoegd. Na afloop van de vergadering is er gelegenheid om in informele setting na te praten. Met vriendelijke groet, Peter Stehouwer Senior adviseur bestuursondersteuning Telefoon: / p.stehouwer@mrdh.nl Metropoolregio Rotterdam Den Haag Sijthoff City Grote Marktstraat BH Den Haag Postbus CB Den Haag Meer weten? Kijk op en volg ons via Twitter of praat mee met #MRDH.

2 Gewijzigde agenda 3 e openbare vergadering algemeen bestuur Woensdag 29 april 2015, aanvang uur, in vergaderzaal G van het kantoor van de MRDH, Grote Marktstraat 43 Den Haag 1. Opening en mededelingen 2. Verslag en besluitenlijst algemeen bestuur 6 maart 2015 Gevraagd besluit: Vaststellen van verslag en besluitenlijst. HAMERSTUKKEN 3. Tijdelijke voortzetting beleid Stadsgewest Haaglanden en stadsregio Rotterdam Gevraagd besluit: Instemmen met het tijdelijk voortzetten van het kantorenbeleid, het bedrijventerreinenbeleid en het detailhandelsbeleid van het Stadsgewest Haaglanden en de stadsregio Rotterdam en deze kaders te gebruiken bij het geven van advies aan de gemeenten van de MRDH en aan de provincie Zuid-Holland. 4. Metrex conferentie 2016 Gevraagd besluit: Kennisnemen van het initiatief om samen met de gemeenten Rotterdam en Den Haag het aanbod te doen aan de President en de Secretary-General van Metrex om de voorjaarsconferentie 2016 van Metrex in het gebied van de MRDH te organiseren. 5. Volmacht en mandaat voor activa passiva overeenkomst stadsregio - MRDH Gevraagd besluit: 1. De secretaris-generaal op te dragen de overdracht van activa en passiva van stadsregio Rotterdam aan de MRDH, verband houdende met de overgang van de Verkeer en Vervoertaken van stadsregio Rotterdam naar de MRDH, te regelen. 2. De secretaris-generaal te machtigen en mandateren de onder 1 voorbereide overeenkomsten en akte aan te gaan en te ondertekenen namens de MRDH. 6. Terugblik op startconferentie MRDH 19 maart 2015 Gevraagd besluit: kennisnemen van het verslag. TER BESPREKING 7. Investeringsstrategie MRDH Ter vergadering wordt een nadere toelichting verzorgd door Annet Bertram, Willem Benschop en Lucas Vokurka. Aan de orde komen onder andere: Stand van zaken OESO review MRDH Stand van zaken en methodiek voorbereiding investeringspakketten Routing voorstellen Allianties Naar aanleiding van de presentatie is er ruimte voor discussie. De inhoud van de brief van de provincie Zuid Holland over de Vervoerregio d.d. 10 maart 2015 wordt bij dit agendapunt betrokken. Gevraagd besluit: instemmen met het proces om te komen tot de Investeringsstrategie MRDH. 8. Samenwerking en afstemming Wonen, Ruimte en Groen op MRDH-niveau Gevraagd besluit: 1. Kennisnemen van de geschetste ontwikkelingen inzake de samenwerking en afstemming in de beleidsvelden Wonen, Ruimte en Groen. 2. De directie van de MRDH opdracht geven om de facilitering van de initiatieven van de samenwerkende gemeenten vorm te geven en zorg te dragen voor periodieke terugkoppeling aan het algemeen bestuur.

3 9. Inzet bestuurlijk vertegenwoordigers binnen MRDH 1. Studium Generale Gevraagd besluit: kennisnemen van de schriftelijke toelichting door burgemeester Hoekema. 2. Inzet bestuurlijk vertegenwoordigers bij thema s / projecten van de MRDH Toelichting ter vergadering door Annet Bertram. 10. Rondvraag en sluiting TER KENNISNAME Brief provincie Zuid Holland over begrotingscirculaire Na afloop van de vergadering is er gelegenheid om in informele setting na te praten. 2

4 Concept verslag van de 2 e openbare vergadering van het algemeen bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, vrijdag 6 maart 2015 om uur, in vergaderzaal G in het kantoor van de MRDH, Grote Marktstaat te Den Haag Aanwezig: voorzitter secretaris-generaal (wnd) Gemeente Albrandswaard Brielle Capelle aan den IJssel Delft Den Haag Hellevoetsluis Krimpen aan den IJssel Lansingerland Leidschendam-Voorburg Maassluis Midden-Delfland Nissewaard Pijnacker-Nootdorp Ridderkerk Rijswijk Rotterdam Schiedam Vlaardingen Wassenaar Westland Zoetermeer Verhinderd: Barendrecht Den Haag Rotterdam Westvoorne A. Aboutaleb (v.a uur) M.J. Toet Naam H. Wagner G.G.J. Rensen J.F. Koen G.A.A. Verkerk J.J. van Aartsen W.J. Tempel C.A. Oosterwijk C. Rijsdijk J.W. van der Sluijs D. van der Houwen (plv.) H. Horlings J.W. Mijnans mw. F. Ravestein mw. A. Attema M.J. Bezuijen P.J. Langenberg M.J.C. Houtkamp (plv.) A.B. Blase A.J.L. van Sloten (plv.) J. van der Tak Ch. B. Aptroot J. van Belzen T. de Bruijn K. Klein M. Struijvenberg P.E. de Jong Presentaties zijn verzorgd door: Lucas Vokurka, directeur Economisch Vestigingsklimaat Metropoolregio Rotterdam Den Haag Eric Bavelaar, manager openbaar vervoer, Vervoersautoriteit Metropoolregio Rotterdam Den Haag Bart Nijhof, procesmanager Economisch Vestigingsklimaat Metropoolregio Rotterdam Den Haag AB MRDH 6 maart

5 1. Opening en mededelingen De heer Van Aartsen opent te uur de vergadering en heet een ieder van harte welkom. Hij licht toe dat de voorzitter ietwat is verlaat en dat hij tot diens komst de honneurs zal waarnemen. Hij deelt mede dat nog besloten moet worden wie de MRDH in het Georganiseerd Overleg gaat vertegenwoordigen. Het dagelijks bestuur stelt voor om de heer Van der Tak hiervoor te vragen. Aldus wordt besloten. De heer Van Aartsen vervolgt dat het dagelijks bestuur door het directieteam is voorgesteld om, vooruitlopend op de eerste evaluatie van de MRDH, medio 2015 de Rotterdamse afdeling Concern Auditing te vragen de operationele audit uit te voeren en de rekenkamers van de gemeenten Den Haag en Rotterdam te verzoeken begin 2016 een quick scan te laten uitvoeren. Het dagelijks bestuur heeft daarmee ingestemd. Ten slotte attendeert hij op de startconferentie MRDH op 19 maart a.s. waaraan zal worden deelgenomen door bedrijven, instellingen, Rijk, gemeenten en stakeholders. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft laten weten daarbij aanwezig te zullen. Hij spreekt de hoop uit dat allen hier aanwezig eveneens acte de présence zullen geven. Mevrouw Ravestein verzoekt agendapunt 8 in beslotenheid te behandelen. Besloten wordt daartoe aan het einde van de vergadering een besloten vergadering in te lassen. 2. Verslag en besluitenlijst algemeen bestuur 19 december 2014 Het verslag en de besluitenlijst van het algemeen bestuur van 19 december 2014 worden ongewijzigd vastgesteld. 3. Besluitenlijst dagelijks bestuur 19 december 2014 De besluitenlijst van het dagelijks bestuur van 19 december 2014 wordt voor kennisgeving aangenomen. 4. Benoeming leden gemeente Nissewaard in adviescommissies en rekeningencommissie De vergadering besluit conform het voorstel tot benoeming van de leden van de adviescommissies en de rekeningencommissie van de gemeente Nissewaard, te weten: Adviescommissie Vervoersautoriteit: - De heer I.S. Bal - De heer S. van der Weg Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat: - De heer G.J. Alberts - De heer P.C. de Vos Rekeningcommissie: - De heer S. van der Weg - De heer G.C.A. Kabbedijk (plaatsvervanger). 5. Ingekomen stukken algemeen bestuur - Brief Albrandswaard d.d. 26 januari Mail Platform beter stedelijk en regionaal openbaar vervoer (OVHA) d.d. 31 januari 2015 De heer Wagner informeert naar de stand van zaken in de gesprekken met onder andere de provincie over de vorming van een Vervoersautoriteit. De heer Van Aartsen deelt mede dat de voorzitter en ondergetekende hierover anderhalve week geleden een gesprek hebben gehad met de Commissaris des Konings. Zoals de meesten hier aanwezig bekend zal zijn, hebben de beide stadsgewesten en de twee burgemeesters de provincie door de jaren heen herhaaldelijk uitgenodigd om deel te nemen, waarop door de provincie steeds te kennen is gegeven daaraan geen behoefte te hebben. Gedeputeerde Staten hanteerden daarbij het formele argument dat het gegeven de toezichtsrol van de provincie niet logisch zou zijn wanneer de provincie zou deelnemen aan de Metropoolregio. Inmiddels is kennis genomen van het debat dat is gevoerd in de Eerste Kamer en met de Commisssaris des Konings is afgesproken dat ernaar zal worden gestreefd met het nieuwe college van Gedeputeerde Staten tot afspraken te komen. De ingekomen stukken worden voor kennisgeving aangenomen. 6. Planning algemeen bestuur MRDH 2015 Als vergaderplanning voor het algemeen bestuur wordt voorgesteld: 29 april, uur, Den Haag 3 juli, uur, Den Haag 7 oktober, uur, Den Haag AB MRDH 6 maart

6 9 december, uur, Den Haag De heer Houtkamp geeft te kennen het vergaderschema voor de twee adviescommissies niet al te gelukkig te vinden, omdat die data net ná, en in een aantal gevallen gelijk vallen met die voor de vergaderingen van de bestuurscommissies. Hij zal het op prijs stellen wanneer dat schema nog eens onder de loep kan worden genomen. De heer Toet zegt dat toe. De vergadering stelt het vergaderschema voor het algemeen bestuur ongewijzigd vast en neemt kennis van de planning van de overige bestuurlijke overleggen van de Vervoersautoriteit en Economisch Vestigingsklimaat. 7. Kadernota begroting MRDH 2016 De heer Aptroot complimenteert de MRDH-organisatie met de adequate manier waarop de vragen van de gemeentelijke vertegenwoordigers zijn beantwoord. De heer Van der Sluijs verzoekt in de toelichting van de begroting aan te geven welk weerstandsvermogen een organisatie als deze nodig heeft. De heer Toet wijst erop dat in het voorliggende stuk al het nodige is vermeld over het weerstandsvermogen, maar hij begrijpt dat de behoefte bestaat om daarin iets meer diepgang te krijgen en zegt toe daarvoor te zullen zorgen. De vergadering stelt de Kadernota begrotingsuitgangspunten 2016 vast. (De heer Aboutaleb komt ter vergadering.) 9. Actuele strategische thema s MRDH De vergadering neemt kennis van een aantal actuele strategische thema s die spelen binnen de MRDH of waar de MRDH bij betrokken is. De voorzitter geeft het woord aan de heren Vokurka en Bavelaar om een nadere toelichting te verzorgen. De heer Vokurka kondigt aan in zijn presentatie een aantal voorbeelden te zullen noemen en geeft op voorhand te kennen dat die niet als uitputtend moeten worden beschouwd. Intussen wordt intensief contact onderhouden met alle wethouders en de ambtenaren om een programma voor het economisch vestigingsklimaat op te stellen. De eerste bestuurscommissievergadering is erg productief verlopen en op 22 april vindt de tweede vergadering plaats waarin een aantal concrete projecten met de 23 wethouders zullen worden afgesproken. Gisteren is een lezenswaardig rapport verschenen van het Planbureau voor de leefomgeving over het agglomeratiedenken, de trek naar de steden en wat dat vraagt van de organisatie van steden. De context waarin dit alles plaatsvindt is de New Economy, ofwel de derde industriële revolutie. Een eenduidige definitie van het New Economy-denken is niet te geven, maar in de dagelijkse praktijk zal iedere wethouder of bestuurder thema s als smart industry en circulaire economie voorbij zien komen, processen die zich autonoom aan het voltrekken zijn en waarop de stedelijke regio zal moeten anticiperen. Eén ding is namelijk zeker: de economie wordt gemaakt in stedelijke regio s en de steden worden steeds belangrijker. Het is daarom zaak dat de overheid daarop inspeelt en zich als het ware faciliterend opstelt om goed te kunnen omgaan met de bewegingen die zich voordoen en soms verband houden met elkaar, maar soms ook los staan van elkaar. Een deel van de context waarin op dit moment wordt geopereerd is in kaart gebracht, met in het midden van alles de Metropoolregio: Vervoersautoriteit en het Economisch vestigingsklimaat. In de Miljoenennota heeft het kabinet de ambitie aangekondigd om de stedelijke agglomeraties stevig op de agenda te zetten en daarvoor met een plan te zullen komen. Vóór de zomer zal een Kamerbrief verschijnen waarin de ministeries van Binnenlandse Zaken I&M en EZ gezamenlijk zullen proberen het grootstedelijk denken nieuw leven in te blazen, ook op de Rijksagenda. Ook de Urban Agenda van de heer Juncker toont grote ambities op het urbane denken aan de kant van de Europese commissie. Vanuit de commissie is duidelijk aangegeven dat zij op zoek is naar stedelijke regio s met ambitie, die concrete investeringsproposities kunnen neerleggen die bijdragen aan een maatschappelijk doel. Ze moeten zelf geld meenemen, gecombineerd met geld van anderen, die eigenlijk ook dupliceerbaar zijn. Naar deze drie criteria wordt momenteel door de commissie heel scherp gekeken en in dat kader kunnen aldaar ook plannen worden ingediend. Zoals bekend moge zijn, bestaat de ambitie de World Expo in 2025 naar Rotterdam te halen. Het directieteam MRDH heeft daarover deze week nog overleg gehad met de heer Leendert Bikker, een van de initiatiefnemers. De Metropoolregio zal samen met Westland, Rotterdam en Den Haag present zijn in Milaan, waar de MRDH een bijdrage zal leveren, zowel langs de lijn van de inhoud alsook in financiële zin, om te zorgen dat de regio daar goed eenduidig op de kaart komt. De World Expo Rotterdam zal zo n enorme trekkracht uitoefenen op de investeringen en de organisatiekracht die georganiseerd moet worden in dit gebied, dat daar gezamenlijk de schouders onder zullen moeten worden gezet. Het directieteam heeft de heer Bikker aangegeven dat dezerzijds actief zal wor- AB MRDH 6 maart

7 den meegedaan en gedacht om ervoor te zorgen dat het bid, dat uiteindelijk door het kabinet geaccordeerd moet worden, vanuit de regionale context zo scherp mogelijk ondersteund zal worden. De Nationale Omgevingsvisie, een integrale visie van het Rijk op de fysieke omgeving, zal een enorme impact hebben op de gemeenten. Heel smart infradenken wordt daarin ook gefaciliteerd. Tot slot wordt door de OESO een onderzoek uitgevoerd naar de grote transformaties op het gebied van de economie en de manier waarop de overheid zich daarop moet organiseren. Hierop zal later nog worden ingegaan door Bart Nijhof. Uit dit alles moge blijken dat sprake is van een enorm dynamische context waarin de Metropoolregio Rotterdam Den Haag zich bevindt. Een en ander zal nu geconcretiseerd moeten worden in een aanpak die herkenbaar is voor de gemeenten en voor de ambities die in dit gebied bestaan. De gemeente Rotterdam is actief met de heer Rifkin in overleg om te bezien hoe datgene wat in Manchester en Lille is gedaan rondom het New Economy-denken ook in de regio Rotterdam en de complete MRDH gestalte zou kunnen krijgen. In samenspraak met de Vervoersautoriteit is gekozen voor twee aanpakken: een clusteraanpak, die gebaseerd is op de krachtige economische clusters van deze regio, en een regionale investeringspropositie, langjarig, met focus en inzet van bedrijfsleven en kennisinstellingen op de grote uitdagingen die dit gebied kent, om zo te kunnen komen tot een goed bid in Agenda Stad en een stevige propositie ten aanzien van de Urban Agenda van Juncker. Een paar maanden geleden was Wim van de Kamp op bezoek bij een aantal bestuurders, waarbij deze de notie meegaf dat deze regio af en toe wat rommelig overkomt in Brussel en dat daarom wat meer eenduidigheid in de wijze van presenteren aanbeveling zou verdienen. Die aanbeveling is goed ter harte genomen. Aanstaande maandag zal in de directie een algemene Europese strategie worden besproken, waarin de krachten van de Vervoersautoriteit en Economisch Vestigingsklimaat zullen worden gebundeld en ook geprobeerd zal worden enige focus aan te brengen in de wijze waarop tot topprojecten wordt gekomen en hoe die gefinancierd worden Bij de clusteraanpak is sprake van een groot aantal economische clusters, die de komende tijd via een wat gestandaardiseerde aanpak tegen het licht zullen worden gehouden. Door TNO is een zeer lezenswaardig rapport uitgebracht, Slim gemaakt, dat betrekking heeft op de maakindustrie van dit gebied, de kracht van de maakindustrie, maar ook wat de maakindustrie nodig heeft. Dat rapport zal de komende tijd samen met TNO en Innovation Quarter verder tot wasdom worden gebracht door een aantal clusters te selecteren, dit jaar drie en het volgend jaar weer een aantal, die zullen worden doorgelicht op: wat zijn de vragen op het terrein van bereikbaarheid, wat de vragen op het terrein van innovatie en financiering, onderwijs, en arbeidsmarkt, en wat is nodig in termen van bedrijventerreinen? De verschillende clusters voor het gebied worden in de presentatie aanschouwelijk gemaakt. Daarbij kan altijd de vraag worden gesteld of er wel genoeg in zitten, of ze op de goede plek staan, enz. Ongetwijfeld zal daarover nog de nodige discussie worden gevoerd. Alle wethouders voor economie hebben de gestandaardiseerde aanpak ontvangen, die de komende tijd samen met TNO en Innovation Quarter nader zal worden uitgewerkt. Dit jaar zullen drie clusters tegen het licht worden gehouden, allereerst het cluster Safety & security, waarbij de gemeente Den Haag is betrokken, ICT Zoetermeer en Hightech. Op advies van TNO en Innovation Porter wordt daarvan één geheel gemaakt, omdat de sectoren enorm met elkaar te maken hebben. Met de verschillende bedrijven en kennisinstellingen uit het cluster zal het traject worden doorlopen om tot de gearticuleerde vraag te komen: wat is nu nodig om het cluster van A naar B te brengen? Hetzelfde geldt voor Maritime en Aerospace, die beide ook veel met elkaar te maken hebben. Krimpen en Rotterdam zijn hierbij nauw betrokken, maar er zal ook een relatie worden gelegd naar de Drechtsteden. Weliswaar is om de MRDH een bestuurlijke grens getrokken, maar de economie kent geen grenzen en ook in Krimpen bestond de wens om de relatie naar de Drechtsteden op dit cluster stevig te leggen. Het derde cluster dat zal worden aangepakt is Greenport Food en Logistiek, waarbij wordt samengewerkt met Greenport Westland-Oostland. Bij de Investeringsagenda wordt de Rotterdamse aanpak als uitgangspunt genomen, omdat daar de Investeringskaart voorhanden is, die door Stadsontwikkeling Rotterdam keurig op orde is gemaakt voor het gebied: wie investeert wat waar en hoe kan ervoor worden gezorgd dat dat goed op elkaar wordt afgestemd en faciliterend is ten gunste van de gewenste ontwikkeling? Rond de zomer zal een aantal investeringskaarten worden gemaakt op een aantal grote thematieken die voor deze regio van belang zijn en vervolgens kunnen dienen om in Agenda Stad dan wel in de Europese context als gebundeld te positioneren. De grote thema s waar deze regio zich de komende jaren druk over moet maken zijn het vestigingsklimaat en het verblijfsklimaat van het groene gebied, Voorne-Putten, Midden-Delfland, Leidschendam-Voorburg en Wassenaar. De groene slinger die als het ware door het gebied loopt heeft in economische waarde weliswaar een afnemende betekenis, want de grondgebonden landbouw in dit gebied is niet heel sterk, wat ook te maken heeft met de enorme druk op de ruimte, maar anderzijds wel een enorme waarde als Central Park van deze regio. Het volgende plaatje zal iedereen bekend voorkomen: de Warmterotonde, een woonproject met hoofdzakelijk gebruik van restwarmte uit de Rotterdamse haven. Op dit moment zijn hierbij betrokken de gemeenten Den Haag, de gemeente Westland en de gemeente Delft, die nagaan hoe ervoor kan worden gezorgd dat de kralenketting van warmtebronnen geregen kan worden op een zo- AB MRDH 6 maart

8 danige manier dat men hier onafhankelijker wordt van Russisch gas. Ook de warmtebehoefte van de andere gemeenten wordt in kaart gebracht, want hoe meer massa kan worden georganiseerd in afname, hoe gemakkelijker het wordt de business case uiteindelijk dicht te krijgen. De heer Wagner haakt in op het beheer en benutten van groen en landschap. Waar in het onderhavige stuk wordt verwezen naar het overleg van de landschapstafels, verzoekt hij eens uit te leggen hoe precies de verhouding is met die landschapstafels. De heer Vokurka licht toe dat het groen wordt benaderd vanuit de economische context en dat men heel bewust niet bezig is met structuren, landschapstafels e.d. Ambtelijk wordt de verbondenheid met de verschillende landschapstafels behartigd, maar in deze filosofie gaat het in de eerste plaats om de economische potentie die in het gebied zit. Is die eenmaal scherp gemaakt en in gezamenlijkheid, maar ook in onderlinge samenhang, geduid, dan zal worden bezien hoe, indien gewenst, de discussie met de landschapstafels gestalte kan krijgen. De voorzitter zegt alleen te vrezen dat in dat opzicht niet zo heel veel tijd bestaat. Collega Van Aartsen en hij zijn betrokken bij een deel van het overleg met het kabinet over de Agenda Stad en het pleidooi dat daar wordt gevoerd is ervoor te zorgen dat de stad niet eng wordt gedefinieerd als het gebied tussen de versteende grenzen van de stad Den Haag of Rotterdam. Het pleidooi is erop gericht de stad te definiëren als de stad en haar ommeland en zo zou het ook in de Agenda Stad terug moeten komen. Het groen rondom Rotterdam maakt Rotterdam juist tot wat het is, terwijl dat groen juist meerwaarde heeft omdat het in de onmiddellijke nabijheid ligt van een stad. Het is daarom goed het niet alleen economisch te benaderen, of de waarde van het groen intrinsiek te blijven beschouwen. Het biedt juist kansen, ook in Agenda Stad, om het in economisch opzicht, landschappelijk opzicht, toeristisch opzicht, etc. te verbinden. De heer Wagner doet het goed dat te horen, omdat het bij de landschapstafels precies daarom gaat. De voorzitter meent dat de discussie over Agenda Stad zal dwingen de inzichten versneld bij elkaar te brengen. De heer Wagner verzekert dat ook de landschapstafels vóór 1 juni perspectief willen hebben. Als die wisselwerking wordt gewenst en de samenwerking wordt gezocht, vraagt dat wel enige spoed. De heer Tempel sluit zich daarbij aan. Voorne-Putten hecht aan goede bestuurlijke verhoudingen en een goede bestuurlijke aanpak. Men is nu echt in goed gesprek met de provincie en het zou zonde zijn als men elkaar in de weg zou gaan lopen. De voorzitter beaamt dat. In het gesprek met het kabinet heeft hij er ook op aangedrongen niet te vergeten dat bij de Agenda Stad de provincie een rol heeft, simpelweg omdat de provincie hierin intrinsiek een taak heeft. Wat hij ook graag in de Agenda Stad terug wil zien, is dat niet gedacht wordt in termen van de enge grenzen van een stad als Amsterdam, Rotterdam of Den Haag, maar dat de stad wordt gezien als wat elders in de wereld de Metro wordt genoemd, met andere woorden: dat de stad ook als de metropolitane benadering wordt beschouwd. De heer Van Sloten informeert hoe de effectiviteit van de Metropoolregio wordt gemeten, zeker in relatie tot de Zuidvleugel. De heer Vokurka antwoordt dat gewerkt wordt aan een eenduidige monitor van zowel het handelen als de manier waarop de regio zich ontwikkelt in termen van agglomeratie-effecten. Helemaal aan het begin van de Metropoolregio is daarnaar wetenschappelijk gekeken door een hoogleraar van de TU Delft, die tot de conclusie kwam dat in agglomeratieverband enorme winst is te boeken door betere samenwerking, afstemming, bereikbaarheid, etc. Momenteel worden criteria benoemd om die monitoring te kunnen inzetten. De economische verkenning in Rotterdam en datgene wat in Den Haag plaatsvindt bieden een mooie basis om daarmee ook op regionale schaal aan de gang te gaan. Het wordt echter nog één stap verder verdiept. Er zijn acht werkvelden gedefinieerd en het is zijn wens per werkveld de effectiviteit te kunnen bepalen van hetgeen in de Metropoolregio gebeurt, zodat men straks in de audits die zijn aangekondigd weet waarop men stuurt en of hetgeen waarop gestuurd wordt ook effect heeft. De voorzitter memoreert dat hij vorige week in Brussel heeft gesproken met commissaris Moscovici, die daar een toelichting kwam geven op het zogenaamde plan Juncker. Hij benadrukt dat dat plan niet voorziet in gratis geld, maar een vorm van financiering voor publieke en publiek-private projecten mogelijk maakt, waarvoor met rugdekking van Brussel heel interessante financieringsvoorwaarden kunnen worden gesteld. In die zin zou het belangrijk zijn om ook de minister van Financiën in Nederland aangehaakt te krijgen. Voor de Warmterotonde bijvoorbeeld, die op zichzelf een rendabel iets zou kunnen worden, zou dan financiering te krijgen zijn, mits daarvoor ook vanuit het ministerie van Financiën een vorm van rugdekking te organiseren zou zijn. Het gaat om zo n 300 miljard dat op die manier beleend kan worden in Europa, vooropgesteld dat er goede projecten AB MRDH 6 maart

9 voor zijn, die aantoonbaar een bijdrage leveren aan een aantal doelen, waaronder de werkgelegenheid. De meerwaarde van een Warmterotonde kan daarbij heel snel in beeld komen, maar men zal er wel snel bij moeten zijn, want hierbij geldt de filosofie op is op. Commissaris Moscovici heeft hem overigens uitgenodigd voor een aanvullend gesprek en hij is voornemens zijn collega te vragen of deze tijd heeft om eventueel mee te gaan. De heer Van Aartsen verzekert dat hij daarvoor altijd tijd heeft! De voorzitter deelt vervolgens mede dat hij onderweg naar Washington op bezoek is geweest bij Cisco in Los Angeles, die in Rotterdam een innovatiecentrum wil vestigen. De mogelijkheden die dat biedt zijn bijna grenzeloos, als het bijvoorbeeld gaat om het bedienen van de Nieuwe Economie. Cisco is van plan nog voor de zomer naar Rotterdam te komen en wat hem betreft verdient dat ook een Metropoolbenadering. De heer Bavelaar verzorgt een toelichting over verkeer en vervoer. Belangrijk is de link die gelegd moet worden tussen economisch vestigingsklimaat en bereikbaarheid. Uitgangspunt daarbij is dat vervoer faciliterend moet zijn aan de economie. De Vervoersautoriteit is onder meer de opdrachtgever die verantwoordelijk is voor de concessieverlening openbaar vervoer, het beheer van de concessie, etc. Een integrale aanpak staat daarbij voorop, met name tussen de eigen onderdelen, ook weer met een link naar het economisch vestigingsklimaat. Het gaat bij de Vervoersautoriteit niet alleen over het OV-systeem, maar nadrukkelijk ook om een aantal verkeersaspecten, als bereikbaarheid, maar ook integrale veiligheid in het verkeer, en die moeten met elkaar op lopen. Het komend jaar komen op het gebied van OV een aantal zaken op de Vervoersautoriteit af. Zo zal een visie moeten worden ontwikkeld op de openbaar-vervoertarieven. Uitgelegd zal moeten worden waarom tarieven eventueel verschillend moeten zijn, dan wel op een bepaalde manier gelijk kunnen zijn. Voorts zal een nieuwe kadernota moeten worden geschreven voor het openbaar vervoer. Op het gebied van verkeer staan ook een aantal dingen op de rol die al aan de voorkant zitten. In het kader van de A13/A16 worden bestuursovereenkomsten gesloten en men is bezig met het uitvoeren van de Beter Benutten-plannen. De voorzitter informeert naar het vervoer rondom evenementen en noemt als voorbeeld het vernieuwde Mauritshuis dat een maand lang een gecombineerd vervoers- en entreekaartje mogelijk zou willen maken. De heer Bavelaar antwoordt dat dat nu al mogelijk is. De Vervoersautoriteit bepaalt weliswaar de tarieven, maar gaat daarbij heel sterk af op het advies van vervoerders. Als in dit geval HTM zou voorstellen voor een bepaalde periode een evenementenkaartje te organiseren, wordt het aan de bestuurscommissie voorgelegd en kan daarvoor toestemming verleend worden. De heer Aptroot pleit ervoor de ambitie naar een wat hoger niveau te tillen. De Oosterheemlijn wordt nu doorgetrokken naar het nieuwe station Bleizo, een schitterende plek, gedeeltelijk gelegen in de oude Haaglanden/Zoetermeer en gedeeltelijk in de stadsregio Rotterdam/Lansingerland. Wat zou nu mooier zijn dan de Randstadrail door te trekken en aan te sluiten op het Rotterdamse metronet via station Zestienhoven? De heer Bavelaar zet uiteen dat op korte termijn ook een visie zal moeten worden ontwikkeld op het netwerk binnen de Metropoolregio, zowel het metronetwerk als het railnetwerk, waarin wellicht ook dit soort elementen een plek zal kunnen krijgen. Daarmee moet nu al worden begonnen, omdat met het vrijmaken van middelen voor de aanleg van een tramlijn of een metrolijn sowieso al een jaar of vijf, zes is gemoeid. Een en ander zal goed met elkaar moeten kloppen binnen de regio, om gesteld te staan teneinde ook weer te kunnen faciliteren aan de economische groei. Voor assets geldt hetzelfde. In beheer, onderhoud en infrastructuur gaat een kleine 250 miljoen per jaar om. Waar het netwerk wordt uitgebreid, is het ontzettend belangrijk oog te houden voor het onderhoud. De exploitatiekosten krijgt men steeds meer in de hand, maar als vervolgens de kosten voor beheer en onderhoud bij assets omhoog gaan, is men toch weer hetzelfde bedrag kwijt. Assetmanagement zal daarom de komende periode veel aandacht moeten krijgen om de boel beheersbaar te houden. OV-knopen. Het vorig jaar is Rotterdam Centraal geopend, vorige week station Delft en over een aantal maanden zal Den Haag CS worden geopend. Het streven is erop gericht deze knooppunten te ontwikkelen tot economisch aantrekkingspunt, maar ook tot een aantrekkelijk overstappunt voor reizigers, met het bieden van kwaliteit en comfort. Duurzaamheid is een beetje een verzamelterm aan het worden en er moet voor worden gewaakt daarmee te gemakkelijk om te springen. Binnen de Vervoersautoriteit loopt duurzaamheid als een rode draad door alle afwegingen heen. Bij het openbaar vervoer met bussen worden de aandrijflijnen steeds schoner en efficiënter. Twee voorbeelden. In het Haaglandengebied rijden aardgasbussen al wat langer rond. Twee weken geleden is een overeenkomst ondertekend in het Rotterdamse met I&M, waarbij een forse subsidie aan de RET is verleend om een pilot te starten AB MRDH 6 maart

10 met waterstofbussen. De pilotgegevens zullen landelijk worden gebruikt om later in de concessies de afweging te kunnen maken tussen economisch rendement en duurzaamheid. Grote projecten: de A4 Delft-Schiedam is binnenkort gereed. Over de A13/A16 wordt een Tracébesluit genomen, ook in het kader van een groot project Bereikbaarheid, waarmee stappen worden gezet binnen de Metropoolregio. Hetzelfde geldt voor de Blankenburgtunnel. De viersporigheid Den Haag-Rotterdam blijft in het kader van openbaar vervoer enorm belangrijk. Rijswijk-Delft-zuid zit in de tracébesluitprocedure. De gesprekken over Schiedam-Rotterdam Centraal lopen nog, wat ook te maken heeft met de vraag welke sporen over zullen blijven in verband met de aanleg van het project Hoekselijn. Bezien wordt of ook het laatste stuk van de verlenging naar het strand te realiseren is. De heer Verkerk vraagt aandacht voor een groot verkeersproject, net niet binnen het gebied gelegen, maar wel zeer relevant: de Rijnlandroute. De heer Bavelaar zegt toe dit te zullen meenemen. Gezocht wordt ook naar een stukje innovatieve mobiliteit. Een van de suggesties die is gedaan is om het Meijersplein op een bepaalde manier te verbinden met Rotterdam Airport en daarvoor andersoortige voertuigen te gebruiken. Daarin wordt samenwerking gezocht met onder andere de TU Delft, maar ook met de Hogeschool Rotterdam. De heer Koen vraagt hoe het programma van de verkeer- en vervoerpijler van de Metropoolregio aansluit bij het bestuurlijk platform Stedenbaan. Bij het OV-verhaal is sprake van een optelsom van een aantal OV-projecten die lopen, wat overigens geldt voor alle infraprojecten die zijn getoond. Hij beveelt aan het moment van de start van de Metropoolregio aan te grijpen om naar één OV-organisatie te gaan, RET en HTM samen, om uiteindelijk naar één OV-netwerk te streven. De heer Bavelaar geeft aan dat de relatie met Stedenbaan in feite nog steviger is geworden door de toegenomen grootte vanwege de samenvoeging. De activiteiten blijven erop gericht dingen te ontwikkelen waar al openbaar vervoer is en dat verder te versterken. De visie op het totale gebied wordt gekoppeld aan het totale netwerk. Bij het railnetwerk is het redelijk gemakkelijk; daar moeten stukken aangebouwd worden. Doordat er nu één organisatie is en één concessieverlener, kan ook beter worden gekeken naar de concessiegebieden en de indeling daarvan: is die indeling nog juist, of kan het door een gewijzigde indeling nog beter aan- of inbesteed worden? Daarna volgt dan de vraag, maar dat is meer iets van de twee grote steden en de vervoerbedrijven zelf, of door het bundelen van de krachten een beter bod kan worden neergelegd ten aanzien van datgene wat wordt gevraagd vanuit de concessieverlener. De samenwerking tussen RET en HTM is intensief. Ze hebben allebei een verkeersleiding die, zoals dat heet, redundant uitgevoerd moet worden, dat wil zeggen dat ze er allebei nog één naast moeten hebben. Hij durft de discussie wel aan over de vraag of 2+2 dan 4 moet zijn, of 3. Ze sturen immers hetzelfde gebied aan. Randstadrail is er een voorbeeld van, want die lijn wordt nu al door twee verkeersleidingen beheerd. De heer Koen oppert dat het de ambitie zou moeten zijn uiteindelijk naar één infrastructuur te gaan, met één vorm van materieel. De voorzitter merkt op dat het verkrijgen van eenheid rondom het openbaar vervoer in het gebied een van de vraagstukken is geweest bij het ontstaan van de Metropoolvorming. Hij vindt het al heel bijzonder dat daarop zo snel is ingesprongen met allerlei lopende dingen, waaronder de tarieven. Als de opstartfase achter de rug is, verdient het zijns inziens aanbeveling met de bestuurscommissie over het vervolg van gedachten te wisselen. De heer Langenberg herinnert eraan dat is afgesproken een strategisch bereikbaarheidsplan op te stellen, zowel ten aanzien van openbaar vervoer als ten aanzien van verkeer, waarin ook vragen als door de heer Koen gesteld aan de orde zullen komen. Het concept zal hopelijk eind van dit jaar gereed zijn, zodat het hier besproken kan worden. 10. OECD Metropolitan Review MRDH De vergadering neemt kennis van de inzet vanuit de MRDH voor de OECD Metropolitan Review. De voorzitter geeft het woord aan de heer Nijhof om een nadere toelichting te verzorgen. De heer Nijhof gaat kort in op het OESO-onderzoek. Op 14 april 2014 is de Territorial Review ontvangen, waarin voor Nederland één belangrijke conclusie werd getrokken, namelijk dat de grootstedelijke gebieden onderpresteren. Voor het ministerie van Binnenlandse Zaken is dat aanleiding geweest om de Agenda Stad in het leven te roepen. Voor OESO is het reden geweest data te verzamelen over de manier van functioneren en na te gaan waar zich tekortkomingen voordoen, om daaraan ook een sociaal perspectief toe te voegen. De Metropolitan Review is een gezamenlijk initiatief van het ministerie en de MRDH. De doelen zijn: agendasetting voor het ministerie en MRDH, AB MRDH 6 maart

11 input voor EU voorzitterschap / EUR Urban agenda en handvatten voor de MRDH in versterken regionale samenwerking in Triple Helix. Het onderzoek is gestart in januari 2015; de eerste missie heeft begin februari plaatsgevonden. De tweede missie staat gepland voor half april en de eerste uitkomsten worden in juni 2015 verwacht. De presentatie van het eindrapport zal plaatsvinden in januari Benoeming secretaris-generaal MRDH De voorzitter schorst de vergadering voor een besloten vergadering. Besloten vergadering. De voorzitter heropent de vergadering. Aan het algemeen bestuur stelt hij voor om de voorliggende voordracht te bekrachtigen. De vergadering besluit unaniem: mevrouw Bertram per 1 april 2015 te benoemen tot secretaris-generaal van de MRDH; de heren Benschop en Vokurka te benoemen tot plaatsvervangers van de secretarisgeneraal, waarbij de secretaris-generaal de rangorde respectievelijk het onderwerp van plaatsvervanging nader kan bepalen. (Applaus) De heer Aptroot verzoekt de voorzitter mevrouw Bertram namens het algemeen bestuur te feliciteren met haar benoeming, aan te geven dat daarin dezerzijds alle vertrouwen bestaat en dat vergezeld te doen gaan van een bloemetje. De voorzitter zegt dit toe. 11. Rondvraag en sluiting Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. De voorzitter sluit de vergadering. AB MRDH 6 maart

12 Concept besluitenlijst van de 2 e openbare vergadering van het algemeen bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag vrijdag 6 maart 2015 om uur, in vergaderzaal G in het kantoor van de MRDH, Grote Marktstaat te Den Haag 1. Opening en mededelingen De heer Van der Tak zal de MRDH vertegenwoordigen in het Georganiseerd Overleg. Besloten wordt agendapunt 8 in beslotenheid te behandelen aan het einde van de vergadering. 2. Verslag en besluitenlijst algemeen bestuur 19 december 2014 Het verslag en de besluitenlijst van het algemeen bestuur van 19 december 2014 worden ongewijzigd vastgesteld. 3. Besluitenlijst dagelijks bestuur 19 december 2014 De besluitenlijst van het dagelijks bestuur van 19 december 2014 wordt voor kennisgeving aangenomen. 4. Benoeming leden gemeente Nissewaard in adviescommissies en rekeningencommissie De vergadering besluit conform het voorstel tot benoeming van de leden van de adviescommissies en de rekeningencommissie van de gemeente Nissewaard, te weten: Adviescommissie Vervoersautoriteit: 1. De heer I.S. Bal 2. De heer S. van der Weg Adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat: 3. De heer G.J. Alberts 4. De heer P.C. de Vos Rekeningcommissie: 5. De heer S. van der Weg 6. De heer G.C.A. Kabbedijk (plaatsvervanger). 5. Ingekomen stukken algemeen bestuur De ingekomen stukken worden voor kennisgeving aangenomen. 6. Planning algemeen bestuur MRDH 2015 De vergadering stelt het vergaderschema voor het algemeen bestuur ongewijzigd vast en neemt kennis van de planning van de overige bestuurlijke overleggen van de Vervoersautoriteit en Economisch Vestigingsklimaat. 7. Kadernota begroting MRDH 2016 De vergadering stelt de Kadernota begrotingsuitgangspunten 2016 vast. 9. Actuele strategische thema s MRDH De vergadering neemt kennis van een aantal actuele strategische thema s die spelen binnen de MRDH of waar de MRDH bij betrokken is. 10. OECD Metropolitan Review MRDH De vergadering neemt kennis van de inzet vanuit de MRDH voor de OECD Metropolitan Review. 8. Benoeming secretaris-generaal MRDH De vergadering besluit unaniem: mevrouw Bertram per 1 april 2015 te benoemen tot secretaris-generaal van de MRDH; de heren Benschop en Vokurka te benoemen tot plaatsvervangers van de secretaris-generaal, waarbij de secretaris-generaal de rangorde respectievelijk het onderwerp van plaatsvervanging nader kan bepalen. 11. Rondvraag en sluiting -

13 Algemeen bestuur Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 3 Onderwerp Voorgesteld besluit Korte motivering Financiële gevolgen P&O aspecten Juridische aspecten Tijdelijke voortzetting beleid Stadsgewest Haaglanden en stadsregio Rotterdam Instemmen met het tijdelijk voortzetten van het kantorenbeleid, het bedrijventerreinenbeleid en het detailhandelsbeleid van het Stadsgewest Haaglanden en de stadsregio Rotterdam en deze kaders te gebruiken bij het geven van advies aan de gemeenten van de MRDH en aan de provincie Zuid-Holland. Het kantorenbeleid, het bedrijventerreinenbeleid en het detailhandelsbeleid van het Stadsgewest Haaglanden en de stadsregio Rotterdam zijn niet overgegaan naar de MRDH. In het Werkprogramma EV staat dat de MRDH hier wel mee aan de slag gaat. De eerste ambtelijke bijeenkomsten met de gemeenten zijn al georganiseerd. Dit kalenderjaar moet dit resulteren in een Agenda Kantoren (vaststelling in het AB van 3 juli), een Agenda Detailhandel (vlak voor of na de zomer) en een Agenda Bedrijventerreinen (najaar 2015). Voorgesteld wordt om in deze overgangsperiode de beleidskaders van de oude regio s te hanteren. Dit is een logisch gevolg van de nieuwe constellatie. De MRDH zal daarbij niet zelfstandig (als MRDH-organisatie) advies geven, maar dit altijd doen in samenspraak met/namens de 23 gemeenten. n.v.t. n.v.t. Juristen hebben dit vraagstuk bestudeerd en geadviseerd om deze handelswijze formeel door het algemeen bestuur te laten bekrachtigen. Bijlagen Gevolgde procedure Geen Adviescommissie - Bestuurscommissie Bestuurscommissie EV, 22 april 2015 Zienswijze n.v.t. Dagelijks bestuur Schriftelijke ronde 18 t/m 23 maart 2015 Anders, te weten - n.v.t. Verdere procedure Openbaar besluit Ja Opsteller Rogier Brinkhof Wet. bekendmaking Nee Telefoonnummer Persbericht Nee Datum 25 maart 2015 Andere publiciteit Nee Secretaris-generaal

14 Algemeen bestuur Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 4 Onderwerp Metrex-conference 2016 Voorgesteld Kennisnemen van het initiatief om samen met de gemeenten Rotterdam en Den Haag besluit het aanbod te doen aan de President en de Secretary-General van Metrex om de voorjaarsconferentie 2016 van Metrex in het gebied van de MRDH te organiseren. Korte motivering Metrex (netwerk of Metropolitan regions and areas) heeft aan haar leden gevraagd om een voorstel te doen voor de organisatie van de voorjaarsconferentie in De gemeenten Rotterdam en Den Haag zijn (naast de gemeente Amsterdam) beide lid van Metrex en delen de jaarlijkse lidmaatschapskosten. De gemeenten Rotterdam en Den Haag willen samen met de MRDH het aanbod doen aan Metrex om de voorjaarsconferentie 2016 te organiseren. De redenen hiervoor zijn: mooie kans om de MRDH te presenteren en de inhoudelijke thema's te bespreken met collega s uit andere metropolitane regio s in Europa; de MRDH bestaat dan ruim een jaar en kan haar eerste resultaten laten zien; Nederland is in 2016 EU-voorzitter; de Urban Agenda is een van de centrale onderwerpen; voortbouwen op de aanbevelingen van de dan gereed zijnde Agenda Stad en OESOrapportage MRDH; verbinden MRDH aan bedrijfsleven en kennisinstellingen. De conferentie bestaat uit drie dagen. Op de avond van de eerste dag is de organiserende regio verantwoordelijk voor de bestuurlijke ontvangst. Op de tweede dag kan de organiserende regio zich presenteren. De derde dag is de Europa-dag van Metrex, die door Metrex zelf georganiseerd wordt. Indien de organisatie van de Metrex voorjaarsconferentie definitief aan het MRDH-gebied wordt toegewezen, zal vanuit de MRDH een bijdrage geleverd worden in de organisatie door deelname aan het programmateam en een financiële bijdrage geleverd worden van ,-. Financiële gevolgen De kosten voor de organisatie van de voorjaarsconferentie betreffen onder meer conferentieruimtes, zalen, sprekers, excursies inclusief vervoer, presentatie-materiaal en catering. Hotel- en reiskosten zijn voor rekening van de deelnemers zelf. De kosten voor de organisatie worden geraamd op ,- evenredig te verdelen over de MRDH en de gemeenten Den Haag en Rotterdam. Deze afspraak wordt nog vastgelegd. De bijdrage van de MRDH betreft derhalve ,-. De kostenraming is gebaseerd op de ervaring met meerdere Metrex-conferenties in andere regio s. Genoemde kosten worden pas gemaakt als de Metrex-organisatie de voorjaarsconferentie 2016 definitief aan het MRDH-gebied heeft toegewezen. De kosten worden gedekt uit de begroting EV, gelijkelijk verdeeld over het procesbudget van de acht werkvelden ( 2.500,- per werkveld). P&O aspecten Juridische aspecten Bijlagen n.v.t. De gemeente Den Haag zal als opdrachtgever optreden. De MRDH levert een financiële bijdrage. 1) Achtergrondinformatie Metrex conferentie

15 Gevolgde procedure Adviescommissie n.v.t. Bestuurscommissie Wordt ter kennisname geagendeerd in BC EV, 22 april 2015 Zienswijze n.v.t. Dagelijks bestuur Schriftelijke ronde 18 t/m 23 maart 2015 Anders, te weten n.v.t. n.v.t. Verdere procedure Openbaar besluit Ja Opsteller Luc Boot Wet. bekendmaking Nee Telefoonnummer Persbericht Nee Datum 25 maart 2015 Andere publiciteit Na definitieve toewijzing Metrex-organisatie. Secretaris-generaal

16 Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 4 Onderwerp: Metrex conferentie Van: Lucas Vokurka Datum: 22 april 2015 Contactpersoon: Luc Boot Telefoonnummer: Aan het algemeen bestuur, In deze memo is een nadere toelichting opgenomen over Metrex en de Metrex-conferentie. 1. Wat is Metrex en wie zijn lid van Metrex? Opgericht in april 1996 door Glasgow/Strathclyde-Region en de andere founding fathers Rotterdam, Stockholm, Helsinki, Bologna, Thessaloniki, Lissabon en Barcelona (acht initiatiefnemers). Inmiddels bestaat Metrex uit circa 50 leden (steden en stedelijke regio s) uit 21 landen in Europa (zie ook Daarnaast is een Amerikaanse en Chinese regio lid. Regio s die lid zijn, zijn o.a. Kopenhagen-Malmö, Köln-Bonn, Rhein-Neckar, Mittel-Deutschland, Eurocity Basque en South-East Metropole. Vanuit Nederland zijn Amsterdam, Rotterdam en Den Haag lid. Den Haag en Rotterdam zijn gezamenlijk lid en delen de lidmaatschapskosten. 2. Doel van Metrex? De belangrijkste doelen zijn: Naast het relatief machtige Eurocities-netwerk, waarin vooral hoofdsteden zitten, een netwerk van stedelijke regio s op te bouwen. Regiovorming en stedelijke regio s op de agenda (van Brussel) te zetten, zodat in beleid en Europese fondsen meer aandacht en geld voor stedelijke opgaven wordt gegenereerd Daarnaast vooral kennisuitwisseling via meetings, conferences en werkgroepen rond specifieke thema s (best practices). Elk jaar vindt er in het voor- en najaar respectievelijk een conference en een meeting plaats, georganiseerd door Metrex en een van haar leden. 3. Waarom een conference in onze regio in 2016? Rotterdam heeft in 2001 een meeting georganiseerd: 5-jarig jubileum Metrex en Rotterdam in beeld. Amsterdam heeft in 2008 een meeting georganiseerd. Beide meetings waren zeer succesvol. In 2016 bestaat Metrex 20 jaar: dat is een jubileum waard. Metrex wil dat jaar ook echt vieren!! En het is mooi om dat te doen in de regio van een van de founding fathers: nu dus de MRDH! Verder is in 2016 Nederland EU-voorzitter, waarbij o.a. de Urban Agenda een van de centrale onderwerpen is; bij uitstek het onderwerp dat Metrex altijd heeft geagendeerd in Brussel. Met de organisatie vanuit het MRDH-gebied kunnen de regio, regiothema s en Den Haag & Delft & Greenport naast Rotterdam meer in de schijnwerpers gezet worden. De MRDH draait dan al 1 jaar en kan de eerste resultaten laten zien. Naast regiobestuurders kan ingezet worden op een minister te laten spreken en aan ons te binden. En daarnaast stakeholders (bedrijven en kennisinstellingen) bij het programma te betrekken. Dat geeft richting Metrex-leden ook meteen de importantie en urgentie aan. Is goed voor de MRDH en gemeenten zelf. En het is een mooi landelijk persmoment. 4. Voorzet voor de inhoudelijke positionering conferentie De condities waaronder economische vernieuwing en groei in metropoolregio s kan floreren: Economische transitie, de next economy: welk ontwikkelingspad is kansrijk om een smart city aanpak te laten sporen met een radicale vergroening van de economie? 1

17 Welke governance issues helpen om maatschappelijke opgaven te tackelen: hoe spoort een geïnstitutionaliseerde triple helix aanpak met ruimte voor particulier initiatief en burgerparticipatie? Welke ruimtelijk -strategische strategieën zijn succesvol voor een metropoolregio met twee min of meer gelijkwaardige kernen; hoe passen gespecialiseerde centra zoals de Greenport daarin. Hoe doen ze het elders in Europa? Naast een aantal presentaties en discussies is er ruimte voor excursies naar bijvoorbeeld warmtenet en campus-areas en zouden leden van de advisory-boards gevraagd kunnen worden om te reflecteren? Daarnaast zou het interessant zijn om, voorafgaand aan de conferentie een internationale student seminar te organiseren om jonge vakgenoten uit de partner regio s (universiteiten) te laten werken aan de opgaven van onze metropoolregio. De resultaten kunnen tijdens de conference worden gepresenteerd. 5. Wat komt er bij het organiseren van de conferentie kijken? Een Metrex-conference is altijd op woensdag, donderdag en vrijdag. Er komen vanuit de lidregio s pakweg personen naar een Metrex-conferentie Woensdagprogramma: werkgroepen bespreken hun voortgangsresultaten (middag); avond receptie, georganiseerd door de ontvangende regio/stad. Aansprekende receptieruimte, ontvangst door bestuurder, borrel en hapjes. De eerste hospitality-klap is een daalder waard. Donderdagprogramma (de MRDH-dag): de ontvangende regio staat in de schijnwerpers (eigen programma maken; meestal sprekers en debat in de ochtend; excursies in de middag). Daarnaast in de avond een diner op een mooie locatie organiseren. Bestuurders, directie, stakeholders, zeer goede sprekers en presentaties. Goed PR-materiaal beschikbaar. Goed inhoudelijk programma. Vrijdagprogramma (Europadag; Metrexdag): vroeg in de ochtend managementmeeting (1 uur). Daarna een Europa-programma met vaak toekomstgerichte issues. Deze dag wordt geregeld door de Metrex-organisatie. Te regelen: Ontvangst door bestuurders; vergaderruimtes; congresruimte; hotels; moderator/gespreksleider; excursie(s); receptie; goede sprekers; lunch en diner; koffie en thee e.d. Tolken kunnen via Metrex worden geregeld. Hotel- en reiskosten zijn voor de deelnemers zelf. Kosten: Is gecheckt bij collega s in Glasgow, Oslo en Leipzig (zij hebben de meest recente conferences georganiseerd). We moeten rekenen op euro. Oslo: ca euro ( voor Oslo; voor Akershus) Leipzig/Mittel-Deutschland: euro Menskracht: voorzet programma, bestuur rol geven en organiseren conference. Bovenstaand voorstel zal in een compact en wervend bidbook gepresenteerd moeten worden aan het bestuur van de Metrex op hun bijeenkomst begin mei. Als dat tot succes leidt, zullen er circa zes mensen voor 4 weken nodig zijn om het voorstel uit te werken tot een goed inhoudelijk programma dat indruk maakt bij onze partners en goede resultaten oplevert voor onze MRDH (bid-book, overleg met Metrex-organisatie) en het daadwerkelijk organiseren. Voorgesteld besluit Kennisnemen van het initiatief om samen met de gemeenten Rotterdam en Den Haag het aanbod te doen aan de President en de Secretary-General van Metrex om de voorjaarsconferentie 2016 van Metrex in het gebied van de MRDH te organiseren. 2

18 Algemeen bestuur Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 5 Onderwerp Voorgesteld besluit Korte motivering Volmacht en mandaat voor activa passiva overeenkomst 1. De secretaris-generaal op te dragen de overdracht van activa en passiva van stadsregio Rotterdam aan de MRDH, verband houdende met de overgang van de Verkeer en Vervoertaken van stadsregio Rotterdam naar de MRDH, te regelen. 2. De secretaris-generaal te machtigen en mandateren de onder 1 voorbereide overeenkomsten en akte aan te gaan en te ondertekenen namens de MRDH. Per 1 januari 2015 zijn met de inwerkingtreding van de wet Afschaffing Plusregio s de wettelijke taken en bevoegdheden ten aanzien van verkeer en vervoer overgegaan van stadsregio Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden naar de MRDH. Alle publiekrechtelijke rechten en verplichtingen zijn reeds overgegaan. Ook de privaatrechtelijke verbintenissen en verplichtingen zijn feitelijk al overgenomen. Voor zover de publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechten en verplichtingen niet van rechtswege zijn overgegaan, geldt juridisch gezien dat er nog een overeenkomst en akte van overdracht dient te worden geregeld. Hierbij geldt uiteraard dat alles zonder voorbehoud overgenomen gaat worden, voor zover het betrekking heeft op die wettelijke verkeer en vervoertaken. Bij rechten en verplichtingen moet bijvoorbeeld worden gedacht aan contracten (inclusief de bijbehorende documenten) en aan stadsregio Rotterdam verleende vergunningen en subsidies. Omdat Stadsgewest Haaglanden per 1 januari 2015 opgeheven werd en er daar ook een aantal facilitaire zaken overgenomen werden, is in de vergadering van het algemeen bestuur van 19 december 2014 reeds een activa passiva overeenkomst aangegaan met Stadsgewest Haaglanden. Nu dient eenzelfde soort regeling te worden getroffen met stadsregio Rotterdam. De wijze van overdracht is bij overeenkomst in de vorm van een notariële akte. De overeenkomst legt daarnaast het moment van overdracht eenduidig vast, evenals de risico- en aansprakelijkheidsverdeling rond de overdracht. De notariële akte heeft als voordeel dat de overdracht zo zorgvuldig als mogelijk verloopt, zodat aan de deelnemende gemeenten (zowel in Haaglanden als in de MRDH) te allen tijde kan worden verantwoord hoe de overdracht heeft plaatsgevonden. Stadsregio Rotterdam is voornemens deze passiva-activa overeenkomst te behandelen in haar vergadering van het dagelijks bestuur van 22 april Bij de MRDH is het besluit tot aangaan van de overeenkomst met Haaglanden bewust aan het algemeen bestuur gevraagd. Omdat de stadsregio per 1 juli 2015 opgeheven wordt, is enige haast geboden. Omdat het hier gaat om een formele overdracht die feitelijk eigenlijk al heeft plaatsgevonden, wordt nu voorgesteld om de secretaris-generaal te machtigen de overgang te regelen, inclusief het aangaan en de ondertekening van de akte en de overeenkomst. Financiële gevolgen P&O aspecten Juridische aspecten Bijlagen - Gevolgde Adviescommissie procedure Bestuurscommissie Zienswijze Verdere procedure Geen, er wordt al vanaf 1 januari 2015 feitelijk gehandeld alsof alles al is overgedragen. In de financiële stukken, zowel de begroting als de jaarrekening, is de overdracht al volledig verwerkt. n.v.t. Zie motivering. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Dagelijks bestuur Schriftelijke ronde 10 t/m 15 april 2015 Anders, te weten n.v.t. n.v.t.

19 Openbaar besluit Ja Opsteller Bernadette Livain Wet. bekendmaking Nee Telefoonnummer Persbericht Nee Datum 2 april 2015 Andere publiciteit Nee Secretaris-generaal

20 Verslag startconferentie Metropoolregio Rotterdam Den Haag 19 maart 2015 Welkom en inleiding Gespreksleider Jelle Brandt Corstius opende de middag. Hij vergeleek kort de metropool Moskou, waar hij 12 jaar heeft gewoond, met de MRDH. Hij kan zich voorstellen dat deze vergelijking (12 miljoen tegenover 2,3 miljoen inwoners) niet helemaal opgaat, maar het plaatst regiovorming wel in een bepaald (toekomstig) kader. Burgemeesters aan het woord De burgemeesters van Rotterdam en Den Haag, de heren Aboutaleb en Van Aartsen, vertelden in het kort iets over hun beweegredenen om te komen tot een metropoolregio. Aboutaleb verklaarde dat het idee bij hem met name was ontstaan toen hij vlak na zijn benoeming in 2009 tot burgemeester van Rotterdam een rondvlucht had gemaakt boven de regio. Hij zag twee gebieden die naar elkaar waren toegegroeid met een wirwar aan bebouwing, maar weinig aandacht voor de mooiste (groene) gedeelten. Met andere woorden: hij had sterk het idee dat er nog een wereld te winnen zou zijn op het gebied van het strakker regisseren en in groter verband afstemmen van ruimtelijke ordeningszaken. Minder concurrentie tussen gemeenten, meer gezamenlijk het groter geheel bekijken. Kort daarna zocht hij contact met Van Aartsen, die zich wel kon vinden in de overwegingen van Aboutaleb. Ook hij vond (en vindt) behoud van natuurwaarden in de regio naast uiteraard versterken van de gemeenschappelijke concurrentiekracht - van essentieel belang voor de gehele regio. Beide burgemeesters spraken uit dat het versterken van de concurrentiekracht beter in een grotere regio kan gebeuren dan door de gemeenten afzonderlijk. Alle gemeenten aan boord Daarna zijn de ontwikkelingen snel gegaan. Van Aartsen wees er op dat alle 23 gemeenten uit de regio s Rotterdam en Haaglanden aan boord zijn. De Metropoolregio is hiermee een feit. Hij gaf aan dat het mooie hiervan is dat de MRDH innovatief gaat besturen. We kunnen tegenwoordig niet meer te werk gaan zoals ten tijde van het huis van Thorbecke, zo is hij van mening. In dit verband merkte de commissaris van de Koning, Jaap Smit, op dat de burger zijns inziens eigenlijk niet zo geïnteresseerd is in de vraag hoe de overheid georganiseerd is. Het voornaamste is dat de burger zich gehoord voelt en dat hij antwoord krijgt op zijn vragen. Alleen het resultaat telt! De tijd vraagt om nieuwe manieren van besturen. Aboutaleb schetste vervolgens een beeld van een economie in transitie. Hij voorspelde dat de economie er over 10 à 15 jaar totaal anders uit zal zien. Kleding komt dan bijvoorbeeld niet meer uit Zuidoost-Azië, maar laten we printen om de hoek (3-D). Het is daarom van het grootste belang veel breder te denken dan alleen binnen de oude stadsgrenzen. Economie, welvaart en welzijn zijn de invalshoeken waar het om gaat. De provincie heeft een belangrijke rol ten aanzien van ruimte en groen.

21 Presentaties startconferentie Metropoolregio Rotterdam Den Haag 19 maart 2015: Rolf Alter (directeur Public Governance and Territorial Development bij OECD, Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) Rolf Alter vertelde dat uit een eerdere studie van de OESO blijkt dat er meer potentie zit in het gebied van de Metropoolregio dan nu wordt benut. Hij ging vooral in op de positie van (metropool)regio s in verhouding tot andere steden, c.q. samenwerkingsverbanden. Hij wees erop dat wereldwijd uitgevoerd onderzoek heeft uitgewezen dat stedelijke regio s met een gezamenlijk overkoepelend bestuur het vaak beter doen dan regio s zonder. Dit geldt vooral voor het openbaar vervoer en het beter kunnen laten aansluiten van de arbeids- en woningmarkt in een grootstedelijke regio. Ook kennen zulke regio s een grotere tevredenheid over het OV en vindt verstedelijking minder rommelig plaats (minder urban sprawl). Dick Benschop (President-Directeur Shell Nederland) Dick Benschop van Shell Nederland, een van de grootste werkgevers in Zuid-Holland, bracht nadrukkelijk onder de aandacht dat er inmiddels sprake is van een hyper competitieve wereld. Dat geldt zowel voor bedrijven als voor overheden. Weinig spreekt meer vanzelf. Hij bespeurt in Europa (en in Nederland) een zekere onderschatting van deze ontwikkeling. De demografische groei en de groei van arbeidsproductiviteit spelen zich met name in het Oosten (Azië) af. Dit vraagt om een concrete innovatiestrategie van het Westen. Benschop zette een aantal belangrijke punten voor een goede economische strategie van de MRDH uiteen: 1) Vestigingsklimaat. Een goede bereikbaarheid is van groot belang, zowel per auto als OV. Schenk bijzondere aandacht aan bereikbaarheid van het vliegveld Rotterdam/The Hague Airport en die van de haven. 2) Leefkwaliteit. Veiligheid en aanbod van groen en culturele voorzieningen zijn van belang. Het gaat om kwaliteit van wonen en werken. Rotterdam en Den Haag komen niet voor in internationale top 10- of top 20-lijstjes van kwalitatieve steden. 3) Innovatiekracht. Dit gebied heeft én grote bedrijven én startups nodig. Essentieel hierbij zijn aandacht voor het behoud van doorgroeiende startups in de regio, koppeling van universiteiten en ondernemerschap en nog meer aandacht van de overheid voor 4) Goed onderwijs. Onderwijs is de verbinding tussen de sociale en economische agenda. Daarbij maakte hij zich vooral zorgen om de positie van het beroepsonderwijs. Naar aanleiding van vragen uit de zaal merkte Benschop op dat deze vorm van onderwijs zich volgens hem in een crisis bevindt. Veel functies op dit niveau dreigen de komende 20 jaar te verdwijnen naar andere landen. Het pleidooi van Benschop is om meer te focussen en keuzes te maken. Doe die dingen vervolgens goed. Er is momenteel teveel beleid en te weinig uitvoering. De burgemeesters Verkerk (Delft) en Van Aartsen ondersteunden het verhaal van Benschop. Van Aartsen hield hierbij een pleidooi voor verdergaande samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven en kennisinstituten. Daan Roosegaarde (Pionier, kunstenaar Studio Roosegaarde) Roosegaarde wist de zaal bijzonder te boeien door het tonen van enkele films, waaruit bleek dat innovatie, techniek en creativiteit onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn (voorbeelden: het opzuigen van smog in Peking en het aanleggen van verlichte wegen en fietspaden in landschappen; zie hiervoor: Roosegaarde hield zijn gehoor het belang van innovatie voor onder de voorspelling dat Europa het zich met het Oosten in aantocht - niet kan permitteren comfortabel achterover te leunen. Met

22 andere woorden: de oude economie loopt op zijn laatste benen. Het is tijd voor een nieuwe economie, veel meer dan voorheen gebaseerd op netwerken. De MRDH heeft een zeer actieve overheid nodig, die vooral lef toont, lef toelaat en durft te investeren. Kernwoorden in dit verband zijn: proefplekken aanwijzen, technologie en creativiteit met elkaar verbinden en dat gewoon gaan doen. Ronald Plasterk (Minister van Binnenlandse Zaken) Ronald Plasterk feliciteert de aanwezigen met de oprichting van de MRDH. Dit is een belangrijke, goede stap. Hij deelde mee bezig te zijn met een agenda m.b.t. de toekomstige inrichting van stedelijke gebieden in Nederland. Essentieel voor stedelijke regio s zijn aldus Plasterk macht, geld en slagkracht. Het Rijk denkt erover na om een experiment te starten waarbij in bepaalde regio s gekeken wordt wat de effecten zullen zijn van minder rijksregelgeving. Daarbij bekijkt het Rijk ook of er een uitbreiding van het gemeentelijk belastinggebied mogelijk. Dat laatste is des te actueler in het kader van de decentralisatie van het sociaal domein. Plasterk was van oordeel dat de MRDH een goed voorbeeld is van regionale slagkracht en beschouwt het een waar kunststukje om met 23 gemeenten te gaan samenwerken. Henk Oosterling (filosoof aan de Erasmus Universiteit) Henk Oosterling ziet de MRDH als een basis voor een evenwichtige sociale structuur. Hij schetste een aantal trends voor scenario s richting Binnen metropoolvorming en het toenemend belang van steden in zijn algemeenheid, zag hij de aspecten kenniseconomie, opkomst van slimme maakindustrie en ecologisering van de economie als wezenlijke onderdelen van de nieuwe economie. Hij was van oordeel dat te verwachten is dat in de toekomst mensen niet meer zullen uitgaan van het pyramidedenken, maar dat zij veel meer zullen denken in termen van netwerken. Randvoorwaarde bij het realiseren hiervan is volgens Oosterling het verbeteren van het MBOonderwijs en meer in het algemeen, het verbeteren van de aansluiting bedrijfsleven onderwijs. Investeren in kinderen in de leeftijd van 4 tot 22 achtte hij van groot belang om een goede basis te leggen voor verdere economische groei in de regio. In dit verband hield hij een pleidooi voor de terugkeer van de leermeester. Duurzaam vakmanschap zou onderdeel van het curriculum moeten worden. Afsluiting Ahmed Aboutaleb sloot de bijeenkomst af met de opmerking dat niet de bestuurlijke vraag, maar de economische opgave vanmiddag centraal stond. De zegen van vandaag is dat we af zijn van de vraag wie gaat erover en dat we ons kunnen richten op de inhoud.

23 Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 7 Onderwerp: Aanpak/methodiek opstellen Investeringsstrategie MRDH Van: Tom Boot Datum: 22 april 2015 Telefoonnummer: Aan het algemeen bestuur, 1. Inleiding Voor de economische structuurversterking van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) zijn investeringen cruciaal. Het is gewenst inzicht te krijgen welke investeringen (publiek en privaat) in de regio op stapel staan, hoe deze elkaar kunnen versterken, maar ook welke extra investeringen nodig zijn om de MRDH te ontwikkelen tot een internationale top regio. Daartoe starten we het project Investeringsstrategie economische structuurversterking MRDH. De twee pijlers van de MRDH, Economisch Vestigingsklimaat en de Vervoersautoriteit bieden de mogelijkheden om deze investeringsstrategie tot stand te brengen. De inzet sluit ook goed aan bij het OESO-onderzoek dat op dit moment wordt uitgevoerd. Hoewel de resultaten daarvan pas in het najaar bekend zullen worden, laten de eerste bevindingen al zien dat actieve investeringen noodzakelijk zijn om de metropoolregio te versterken. 2. Aanleiding De economische ambitie van de MRDH is 1 : Internationaal marktleider in het ontwerpen, ontwikkelen, maken en vermarkten van oplossingen op het gebied van duurzaam leven in een sterk verstedelijkte deltaregio. In de regio worden samenhangende oplossingen bedacht, getest en geproduceerd voor mondiale logistieke, energie-, voedsel- en veiligheidsvraagstukken. Dat is een enorme opgave. De MRDH behoort weliswaar met de metropoolregio s Amsterdam en Eindhoven tot de economische topregio s van Nederland, maar de economische ontwikkeling in de zuidelijke randstad blijft al jaren achter bij de ontwikkeling in het noordelijk deel. De werkgelegenheid krimpt. Daar komt nog bij dat de Nederlandse topregio s matig scoren ten opzichte van metropolitane regio s in Europa. De economie van de regio is divers, met sterke concentraties in de internationaal opererende logistiek-industriële economie en de kenniseconomie, en in de op consumenten gerichte vrijetijdseconomie, detailhandel en de zorg. Bijna alle topsectoren uit het nationaal economisch beleid zijn sterk aanwezig in de Metropoolregio en hebben een sterke internationale dimensie: haven gerelateerde bedrijvigheid (transport & logistiek, energie, (petro-)chemie en maritieme en deltatechnologie); greenport (agri & food, tuinbouw); kennisintensieve sectoren zoals life sciences & health, clean tech, ICT, security en high tech-instrumentatie. Ook het cluster van internationale instellingen op het gebied van vrede, recht en veiligheid in Den Haag behoort hiertoe, net als de vier universiteiten in de regio en andere kennisinstellingen. Veel (inter)nationale hoofdkantoren en instellingen hebben hun thuisbasis in de regio. Deze worden op hun beurt bediend door een keur aan MKB bedrijven uit de metropoolregio. De metropoolregio is de tweede bestemming van Nederland voor internationale bezoekers, met een zwaartepunt in Den Haag. Cultuur en kusttoerisme zijn de trekkers. Dit deel van de economie bedient ook de mensen in de Metropoolregio zelf. 1 Agenda Economisch Vestigingsklimaat van de MRDH (juli 2014) 1

24 De achterblijvende economische prestaties vloeien deels voort uit de economische karakteristiek van de Metropoolregio. Grote sectoren als de petrochemische industrie en de tuinbouw zijn technologisch uiterst ver doorontwikkeld, kapitaalintensief en produceren bijna maximaal efficiënt. De economische geschiedenis laat zien dat in zo n fase voor een sector het moment aanbreekt om zichzelf opnieuw uit te vinden. Zeker in deze fase is de urgentie om te innoveren en nieuwe markten aan te boren hoog. Juist de ontwikkeling van nieuwe producten door ongedachte combinaties tussen verwante sectoren kan hier de gewenste innovatie opleveren. In de Metropoolregio wordt al wel vanuit deze gedachte gewerkt aan innovatie, maar de verbindingen tussen verwante sectoren komen vaak nog onvoldoende tot stand. De kracht van de MRDH is de enorme economische diversiteit. Daar valt meer uit te halen. Want ondanks de nabijheid en complementariteit van veel sterke economische sectoren komen samenwerking en cross-overs onvoldoende tot stand. Dit komt onder andere door een gebrek aan samenhang in de markten voor arbeid, kennis, huisvesting, onderwijs en voorzieningen. De ruimtelijke versnippering en suboptimale economische samenhang in de regio maakt dat potentieel onbenut blijft. Dat maakt de metropoolopgave strategisch en de urgentie hoog. Het laat zien dat het verbeteren van de connectiviteit en bereikbaarheid binnen de MRDH en met onze omgeving een belangrijke factor is om meer functionele integratie en daarmee meer agglomeratiekracht te kunnen ontwikkelen. Volgens Jan Rotmans leven we niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. 2 De noodzaak tot vernieuwing en transitie is zeker in deze regio manifest. We moeten omschakelen naar de economie van de toekomst, oftewel de next economy. Dit begrip is erg hot, maar er zij ook veel misverstanden waar het nu precies over gaat. De één zegt dat het gaat over de transitie van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen onder druk van grondstoffen schaarste en klimaatverandering, de ander dat het vooral gaat om de verschuiving van lineaire economie naar circulaire economie, door hergebruik van grondstoffen, recycling van afval, etc. De één zegt dat reshoring kansen biedt voor nieuwe werkgelegenheid in de maakindustrie, de ander zegt juist dat disruptieve technologieën als 3D-printing, sensoring, en robotisering op termijn zullen leiden tot the end of work. De één benadrukt dat de netwerk economie die alles met alles verbindt (Internet of Things of zelfs Internet of Everything) leidt tot grotere toegang tot kennis en meer evenwichtige verdeling van kapitaal, anderen zeggen dat Big Data in de handen van enkelen (Google, Facebook, Uber, etc.) juist zal leiden tot nog grotere verschillen in macht en rijkdom. Et cetera. Het bijzondere is dat iedereen eigenlijk wel een beetje gelijk heeft, omdat al deze dingen inderdaad tegelijkertijd gebeuren en ook nog eens in een razend tempo. Dit verklaart de verwarring en soms zelfs de paniek, maar het is ook de reden dat termen als nieuw economisch paradigma worden gebruikt en opinieleiders als Jeremy Rifkin spreken over de Derde Industriële Revolutie 3. Om de gestelde ambitie te realiseren is samenwerking noodzakelijk. Dat gebeurt binnen de MRDH tussen de 23 gemeenten. Maar ook de omliggende regio s Leiden en Drechtsteden, de provincie Zuid- Holland, het rijk en niet in de laatste plaats bedrijven en kennisinstellingen zijn partners. In de Economische Programmaraad Zuidvleugel (EPZ) hebben 24 topbestuurders van overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen zitting. Koers2020 is de economische agenda van de EPZ, gericht op het versterken van concurrentiekracht van de Zuidelijke Randstad. De economische agenda van de MRDH en die van de EPZ zijn complementair aan elkaar. Innovation Quarter (IQ) is de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor dit gebied. Verder zijn er belangrijke relaties met de Agenda Stad en met de Urban Agenda (Juncker). De OESO doet op dit moment in opdracht van het ministerie van BZK en de MRDH onderzoek naar de samenhang tussen economische prestaties en bestuurlijke organisatie van Nederlandse grootstedelijke regio's. De MRDH is de hoofdcasus in het onderzoek, de bedoeling is om uitspraken te doen die ook van nut zijn om de andere grootstedelijke regio's te beoordelen. De eindresultaten worden eind oktober/begin november verwacht. Een voorlopige bevinding is dat actieve investeringen zullen bijdragen aan het functioneren als één regio. 2 Jan Rotmans, hoogleraar transitie Erasmus Universiteit Rotterdam 3 Ontleend aan notitie Stadsontwikkeling Rotterdam d.d. 1 maart

25 3. Afbakening Het begrip investering is breed. De algemene betekenis is: een uitgave, die opbrengsten in de toekomst genereert. Wij beperken ons in dit project tot fysiek ruimtelijke investeringen (afzonderlijke projecten of projecten geclusterd in een programma) van 2,5 miljoen voor de periode gericht op de versterking van het economisch vestigingsklimaat. Aansluitend bij de Economische Agenda van de EPZ Koers 2020 en de Economische Agenda van de MRDH kiezen we de volgende thema s: clusterontwikkeling; innovatiekracht; infrastructuur/bereikbaarheid; wonen; energie; adaptatie; onderwijs & arbeidsmarkt; groen & landschap. Veelal zal het gaan om een samenstel van investeringen (publiek en privaat), die elkaar versterken. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van warmtetransportleidingen in combinatie met het isoleren van woningen of aan de campusontwikkeling in combinatie met de aanleg van infrastructuur om de bereikbaarheid te verbeteren. 4. Resultaat Het project zal moeten leiden tot een investeringsstrategie. Daartoe beantwoorden we de volgende vragen: a. Welke investeringen staan op stapel c.q. zijn gepland? b. Wat zijn de realisatiekansen ervan (financieel, ruimtelijk, draagvlak)? c. Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten (MKBA)? In hoeverre maken de maatschappelijke baten een publieke inzet wenselijk? d. Wat zijn de financieringsmogelijkheden? e. Hoe ontwikkelen de investeringen zich in de tijd? f. Hoe verhouden de investeringen zich tot de opgaven vanuit de gestelde ambitie? g. Welke investeringen zijn cruciaal, gelet op de gestelde ambitie? h. Welke extra investeringen zijn nodig om de gestelde ambitie te realiseren? i. Op welke wijze kunnen de benodigde investeringen worden gerealiseerd (financieringsstrategie)? Uit de antwoorden op de vragen zullen we het Investeringsprogramma MRDH samenstellen. 5. Aanpak Hoe gaan we inspelen op de next economy? Daarvoor is een langjarige toekomstvisie nodig, met daaraan gekoppeld een concreet uitvoeringsprogramma, op te stellen samen met de belangrijke economische stakeholders in de regio. Van een integraal, door alle stakeholders gedragen, framework voor de transitie naar de next economy kan een grote verbindende en wervende kracht uit gaan, maar deze roadmap next economy zou nog aanzienlijk aan kracht kunnen winnen als we daarin samenwerken met een internationaal toonaangevende opinion leader als Jeremy Rifkin. Rifkin c.q. diens TIR Consulting Group werkt samen met een groot aantal steden en regio s en ook nationale overheden (Duitsland, China, etc.) als pleitbezorger van de transitie naar de next economy. Door samenwerking met Rifkin kunnen we ons scharen bij een groeiende groep mondiale koplopers in de transitie naar de next economy, wat goed is voor het internationale imago van stad, haven en regio. Ook zal hiermee het potentiële commitment van investerende (internationale) partijen kunnen toenemen. En dat is nodig, want dat de transitie om grote investeringen vraagt is volstrekt duidelijk. Op het gebied van connectiviteit en bereikbaarheid loopt een aantal processen cq gaan processen starten die voor de inhoudelijke vulling zorg dragen. Recente onderzoeken (zoals het Napoleon- 3

26 onderzoek naar Europese metropoolregio s) tonen aan dat er een lineair verband is tussen de functionele integratie (interne connectiviteit) en de metropoolkracht van een regio. Welke maatregelen hierbij in het geval van de MRDH optimaal zijn werken we uit in de Strategische Bereikbaarheidsagenda (SBA) en het MIRT-onderzoek bereikbaarheid Rotterdam Den Haag. In het MIRT-onderzoek Internationale Connectiviteit worden de randvoorwaardelijke maatregelen voor de internationale bereikbaarheid (met name personenvervoer spoor en lucht) uitgewerkt. Het bid voor de World Expo 2025 kan hierbij als aanjager worden benut. No-regret maatregelen waar nu op wordt ingezet: Verbetering internationale bereikbaarheid per spoor naar Duitsland en België en door een betere bereikbaarheid van RTHA (conform besluiten bestuurscommissie VA inclusief innovatieve verbinding Rotterdam/Meijersplein-terminal-TIC Delft) Doorontwikkelen metropolitaan OV-systeem met prioriteit voor frequente en betrouwbare spoorverbinding Den Haag-Rotterdam inclusief kwalitatief hoogwaardige transfervoorzieningen (Stedenbaan). Het inventariseren van de op stapel staande, geplande en benodigde investeringen is een zeer omvangrijk karwei. De investeringskaarten van de gemeente Rotterdam dienen tot voorbeeld. Hier zijn zowel publieke als private investeringen op afgebeeld. Naar verwachting zal met het maken van de investeringskaarten een (klein) jaar gemoeid zijn. De investeringen zullen we moeten beoordelen op hun te verwachten effecten en realiseerbaarheid (financieel, ruimtelijk, draagvlak). Ook is belangrijk wanneer de investeringen gepland zijn. We beginnen met per thema the state of the art in een korte uitgangspuntennotitie te beschrijven (clusterontwikkeling, innovatiekracht, infrastructuur/bereikbaarheid, wonen, energie, adaptatie, onderwijs & arbeidsmarkt, groen & landschap). Daaraan zullen we bestaande groslijsten van investeringsprojecten toevoegen. De uitgangspuntennotities zullen we bestuurlijk toetsen. Vervolgens zullen we bepalen hoe en in welke mate de investeringen bijdragen aan de gestelde ambitie (zie 2). Daarvoor zal een beroep moeten worden gedaan op deskundigen (expert analysis). Daarbij zullen we ook bezien hoe investeringen elkaar kunnen versterken. Uit het verkregen beeld zullen we vaststellen welke extra investeringen nodig zijn om de gestelde ambitie te realiseren, hoe daarvoor commitment kan worden verkregen en wie welke verantwoordelijkheid draagt. 6. Methodiek Om tot een beoordeling van de investeringsprojecten te kunnen komen hebben we de Rebel Group ingeschakeld om een projectenraster te ontwikkelen, een methodiek waarbij sterk verschillende projecten op een begrijpelijke manier kunnen worden samengevat en gepresenteerd. Het raster moet geschikt zijn om projecten op een gestructureerde en eenduidige manier bespreekbaar te maken ten behoeve van realiseerbaarheid (onder andere bestuurlijk draagvlak, financiering, ruimtelijke inpasbaarheid). 7. Planning De tijd is rijp om na te denken over investeringen. Het ontluikend economisch herstel geeft daar voeding aan. Geld is er voldoende, maar het ontbreekt aan goede projecten. De actualiteit (Agenda Stad, Agenda Juncker) vergt dat we niet kunnen wachten tot we een uitputtend overzicht van de op stapel staande c.q. geplande investeringen hebben. Daarom willen we rond de komende zomer al een beeld op hoofdlijnen hebben. Uit voorhanden zijnde groslijsten van investeringen zullen we een voorlopige top 5/10 van cruciale investeringspakketten samenstellen ( no regret ). Het voorgaande geeft aan dat we drie sporen zullen volgen: A. Opstellen strategie met uitvoeringsprogramma next economy. B. Opstellen investeringsprogramma (bepalen benodigde investeringen in relatie tot op stapel staande c.q. geplande investeringen). C. Samenstellen top 5/10 van cruciale investeringspakketten. De sporen A, B en C zullen we zo veel mogelijk parallel tot uitvoering brengen. Spoor A zal naar verwachting echter pas in het najaar kunnen worden gestart. Zoals aangegeven zal met spoor B een 4

27 (klein) jaar gemoeid zijn. Een voorlopige top 5/10 van cruciale investeringspakketten willen we al rond de komende zomer gereed hebben (spoor C). Vanzelfsprekend zullen de sporen in nauwe samenhang met elkaar invulling krijgen. Voor bereikbaarheid en infrastructuur worden hiertoe de uitwerking van de Strategische Bereikbaarheidsagenda en de MIRT-onderzoeken benut. De voortgang en de (tussen)resultaten zullen zowel aan de Bestuurscommissies EV en VA als aan het AB worden voorgelegd. Voorgesteld besluit Instemmen met het proces om te komen tot de Investeringsstrategie MRDH. 5

28

29

30 Algemeen bestuur Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 8 Onderwerp Voorgesteld besluit Korte motivering Samenwerking en afstemming Wonen, Ruimte en Groen op MRDH-niveau 1. Kennisnemen van de geschetste ontwikkelingen inzake de samenwerking en afstemming in de beleidsvelden Wonen, Ruimte en Groen. 2. De directie van de MRDH opdracht geven om de facilitering van de initiatieven van de samenwerkende gemeenten vorm te geven en zorg te dragen voor periodieke terugkoppeling aan het algemeen bestuur. Bij veel gemeenten binnen de MRDH bestaat de wens om elkaar op vrijwillige basis te blijven informeren en af te stemmen op het gebied van Wonen, Ruimte en Groen. Aan de MRDH is in de afgelopen weken regelmatig het verzoek gedaan om de bijeenkomsten voor Wonen, Ruimte en Groen te faciliteren. Bij de start van de MRDH is als uitgangspunt gehanteerd dat de MRDH als zodanig geen activiteiten op deze beleidsterreinen ontwikkelt, maar deze -op bescheiden wijze- wel kan faciliteren omdat deze beleidsgebieden relevante raakvlakken hebben met de bereikbaarheidsagenda en de economische agenda. In de bijlage is de stand van zaken geschetst ten aanzien van de initiatieven vanuit samenwerkende gemeenten. Voorgesteld wordt om de directie van de MRDH opdracht te geven om de facilitering van de initiatieven van de samenwerkende gemeenten vorm te geven en zorg te dragen voor periodieke terugkoppeling aan het algemeen bestuur. Financiële gevolgen P&O aspecten Juridische aspecten Uitgangspunt is dat de facilitering licht wordt ingevuld, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van vergaderfaciliteiten van de MRDH. Deze kosten passen binnen de MRDHbegroting. N.v.t. Indien twee of meer gemeenten een zwaardere invulling van de faciliterende rol van de MRDH wensen, dan geldt de procedure op basis van artikel 3:5 van de gemeenschappelijke regeling MRDH. Bijlagen Gevolgde procedure 1) Nadere toelichting op actuele ontwikkelingen Adviescommissie - Bestuurscommissie - Zienswijze n.v.t. Dagelijks bestuur Schriftelijke ronde 18 t/m 23 maart 2015 Anders, te weten - n.v.t. Verdere procedure Openbaar besluit Ja Opsteller Mart Toet Wet. bekendmaking Nee Telefoonnummer Persbericht Nee Datum 25 maart 2015 Andere publiciteit n.v.t. Secretaris-generaal

31 Vergadering: 29 april 2015 Agendapunt: 8 Onderwerp: Samenwerking en afstemming Wonen, Ruimte en Groen op MRDH-niveau Van: Mart Toet Datum: 22 april 2015 Contactpersoon: Peter Stehouwer Telefoonnummer: Aan het algemeen bestuur, Bij veel gemeenten binnen de MRDH bestaat de wens om elkaar op vrijwillige basis te blijven informeren en af te stemmen op het gebied van Wonen, Ruimte en Groen. Aan de MRDH is in de afgelopen weken regelmatig het verzoek gedaan om de bijeenkomsten voor wonen, ruimte en groen te faciliteren. Bij de start van de MRDH is als uitgangspunt gehanteerd dat de MRDH als zodanig geen activiteiten op deze beleidsterreinen ontwikkelt, maar deze -op bescheiden wijze- wel kan faciliteren omdat deze beleidsgebieden relevante raakvlakken hebben met de bereikbaarheidsagenda en de economische agenda. De stand van zaken is als volgt: Wonen De Haaglanden-gemeenten zijn voornemens per 1 april 2015 een bestuurlijke tafel wonen op te richten; de besluitvorming hierover is op moment van schrijven nog niet in alle Haaglandengemeenten afgerond. Deze tafel Wonen zal de inhoudelijke coördinatie op de onderwerpen monitoring, huisvestingsverordening, regionale prestatieafspraken en woonvisie en woningbouwprogrammering oppakken. De tafel organiseert overleggen op ambtelijk en bestuurlijk niveau tussen de gemeenten en met externen. Ook in de Rotterdamse regio zijn meerdere vergelijkbare initiatieven gaande bijvoorbeeld op Voorne-Putten. De betrokken bestuurders zijn voornemens de verschillende initiatieven in de beide regio's op elkaar te gaan afstemmen. Zij doen nadrukkelijk een beroep op de MRDH om de eerder toegezegde bescheiden facilitering de komende periode waar te maken. Ruimte Voor de sector ruimte geldt dat er twee maal per jaar een provinciale bestuurlijke tafel Ruimte georganiseerd en voorbereid moet worden. Het is van belang dat het regionale metropolitane beleid en wensen goed worden voorbereid en door de gemeenten worden ingebracht in deze provinciale bestuurlijke tafel Ruimte die relevant zijn voor het provinciale- en het MRDH-beleid. Daarnaast kunnen ruimtelijke thema's, zoals de Agenda ruimte, Stedenbaan, Verordening Ruimte, procesconvenant RO Zuid Holland, implementatie van de Omgevingswet, MIRT/Adaptieve agenda, detailhandelsbeleid (in brede zin Levendige steden en Agenda stad), die de gemeenten gezamenlijk willen oppakken begeleid en afgestemd worden. Tenslotte hebben de gemeenten behoefte om de afstemming van bestemmingsplannen praktisch te regelen. Terugkoppeling van de regionale programma s wonen, bedrijventerreinen, kantoren, detailhandel ten behoeve van bestemmings- en omgevingsplannen naar de portefeuillehouders Ruimte en Leefomgeving is nodig. Overigens is met het opheffen van de plusregio s niet de geldigheid van het Regionaal Structuurplan komen te vervallen, maar alleen de toetsing van voorontwerp-bestemmingsplannen door het Stadsgewest en de stadsregio. Gemeenten zijn nog altijd gebonden aan het met elkaar vastgestelde RSP en GS horen daaraan nog altijd te toetsen. Advisering vanuit een tafel Ruimte vanuit de MRDH is niet nodig en wenselijk, daarentegen vrijblijvende afstemming en het delen van kennis wel. Groen Op het gebied van Groen worden er vier Landschapstafels georganiseerd en een Regiegroep waaraan de provincie deelneemt. Naast deze tafel bestaat de behoefte om circa 2 keer per jaar elkaar vrijblijvend bestuurlijk te ontmoeten. Het schaalniveau is de Metropoolregio. 1

32 De beschreven tafels zijn initiatieven van samenwerkende gemeenten, los van de MRDH. Soms kan de MRDH deelnemer zijn omdat een bepaald beleidsthema dat rechtvaardigt. De rol van de MRDH zal zich vooral richten op de coördinatie van de verschillende initiatieven (bv het bij elkaar brengen van vergelijkbare tafels binnen de Metropool), het organiseren en faciliteren van MRDH-brede bijeenkomsten die gericht zijn op kennisdeling en innovaties. De suggestie van de voorzitter in het laatste dagelijks bestuur om voorzitters van de bestuurlijke tafels met enige periodiciteit verslag te laten doen in het algemeen bestuur past daarin. Voorgesteld besluit 1. Kennisnemen van de geschetste ontwikkelingen inzake de samenwerking en afstemming in de beleidsvelden Wonen, Ruimte en Groen. 2. De directie van de MRDH opdracht geven om de facilitering van de initiatieven van de samenwerkende gemeenten vorm te geven en zorg te dragen voor periodieke terugkoppeling aan het algemeen bestuur. 2

33 d Gemeente ü Wassenaar * Algemeen Bestuur van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag Postbus CB DEN HAAG 2 0 APR Van Jan Hoekema Verzonden Referentie Staf Strategie en Control Kenmerk Z WS/UIT Datum 16 april 2015 Pagina 1 van 1 Bijlage(n) Onderwerp Studium Generale MRDH Geachte leden van het Algemeen Bestuur, Sinds 1 januari 2015 is de MRDH formeel van start gegaan. Inmiddels zijn er al vergaderingen geweest van het AB, van de Bestuurscommissies en van de Adviescommissies. De ontwikkeling van de metropolitane samenwerking is in volle gang. Voor een succesvolle ontwikkeling is de betrokkenheid van bestuurders en ambtenaren onontbeerlijk. Om de binding aan het metropolitane gedachtegoed nog meer te vergroten, willen het directieteam en het Dagelijks Bestuur driemaandelijkse bijeenkomsten organiseren voor bestuurders, ambtenaren en wetenschappers rond innovatieve thema's. Daarbij kan gedacht worden aan de World Expo 2025 in Rotterdam, de waarde van regionale samenwerking (zie de successen van regio Eindhoven), een Europees thema of de mogelijke gevolgen van de introductie van de zelfsturende auto. Nog voor de zomer hopen wij zo'n bijeenkomst te kunnen organiseren. Ondergetekende is bereid om op te treden als verantwoordelijk bestuurder voor de organisatie van de bijeenkomsten en als gastheer op de bijeenkomsten zelf, mogelijk in. samenwerking met een nog nader te bepalen medebestuurder uit het Rotterdamse deel van de MRDH. Lucas Vokurka zal namens het directieteam betrokken worden bij de organisatie van de bijeenkomsten. Voor de concrete organisatie van de activiteiten zelf kan een beroep worden gedaan op medewerkers van de MRDH. De bijeenkomsten zullen plaatsvinden in de personeelsruimte van het MRDH-kantoor. Aldus wordt slechts zeer beperkt beslag gelegd op het budget van de MRDH. Ik vertrouw dat deze 'Studium Generale'-bijeenkomsten voor zowel bestuurders als ambtenaren een waardevol platform zullen bieden voor kennisvergroting en voor nadere kennismaking en de affiniteit met de metropolitane samenwerking zullen vergroten. 3ce g roet, van Wassenaar Gemeente Wassenaar j E.gemeente@wassenaar.nl I. Johan dewittstraat45 Postbus AL Wassenaar i T (toets alleen deze 5 cijfers)

34 * mm GC.. ^ Gedeputeerde Staten Afdeling Bestuur Bureau Bestuurlijke Zaken en Toezicht JflL : Contact 0 / mw D c Segers T dc.segers@pzh.nl provincie IJQT T Aivrr) "VjTj-pk ^ 1 W-L-L-TViN U Postadres Provinciehuis ^ U 1 U Postbus LP Den Haag T Het dagelijks bestuur van de in Zuid-Holland Datum bestaande gemeenschappelijke regelingen 2 maart 2015 Onderwerp Begrotingscirculaire Ons kenmerk PZH DOS Uw kenmerk Bijlagen Geacht bestuur, In de Gemeentewet is geregeld dat Gedeputeerde Staten (GS) toezicht houden op de (Zuid- Hollandse) gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. Voor de uitvoering hiervan volgen wij de financiële positie van uw gemeenschappelijke regeling en de ontwikkelingen die daarbij een rol spelen. Door middel van deze circulaire informeren wij u over een aantal ontwikkelingen waarmee u de komende periode (waarschijnlijk) te maken krijgt en die van belang zijn voor het opstellen van de (meerjaren)begroting Ook informeren wij u over de wijze waarop wij als toezichthouder daarmee omgaan. Het nieuwe Gemeenschappelijk financieel toezichtkader 2014 is op 3 juni 2014 vastgesteld. Het toezichtkader is aangepast, aangezien naast wijzigingen in de Gemeentewet op allerlei terreinen veranderingen en ontwikkelingen zich hebben voorgedaan die aanleiding zijn geweest het toezichtkader uit 2008 te actualiseren. Het is van belang naast deze begrotingscirculaire ook Bezoekadres goede nota te nemen van ons nieuwe beleidskader. Deze kunt u downloaden van onze website1. Zuid-Hollandplein aw Den Haag 1.1 Criteria repressief toezicht in 2016 Tram 9 en de buslijnen 90, 385 en 386 stoppen dichtbij het provinciehuis, vanaf station Den Haag cs is Uitgangspunt bij onze besluitvorming over de begroting zijn de kaders en criteria genoemd in:, _ de Gemeentewet ^ Wet gemeenschappelijke regelingen de Algemene wet bestuursrecht, Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) het tien minuten lopen., Gemeenschappelijk financieel toezichtkader 2014 De parkeermimte voor auto's is beperkt de begrotingscirculaire LïJ J^iVz 1 nl > onderwerpen > lokaal bestuur > financieel toezicht PZH dd

35 M Ons kenmerk PZH przvmdh0lland De uitgangspunten om voor het begrotingsjaar 2016 voor het repressieve toezicht in aanmerking te komen zijn: 1. De begroting 2016 dient naar ons oordeel structureel en reëel in evenwicht te zijn of, als dat niet het geval is, dient de meerjarenraming aannemelijk te maken dat dit evenwicht in 2019 uiterlijk tot stand zal worden gebracht; 2. De jaarrekening 2014 behoort structureel en reëel in evenwicht te zijn; indien de jaarrekening niet in evenwicht is, zal het structureel tekort worden betrokken bij ons onderzoek van de begroting Dit betekent dat in de jaarrekening inzicht moet worden gegeven in het structurele en incidentele aandeel van het tekort; 3. De vastgestelde jaarrekening 2014 en de begroting 2016 dienen tijdig, respectievelijk voor 15 juli en 1 augustus 2015, aan ons te zijn toegezonden. Met het begrip "structureel evenwicht" wordt bedoeld dat in de begroting structurele lasten gedekt dienen te worden door structurele baten. Het reëel evenwicht houdt in dat onderzoek wordt gedaan naar de realiteit van de ramingen. Daarbij dienen de begrotingen/meerjarenramingen volledig te zijn. Geen opschuivend sluitend meerjarenperspectief Indien wij hebben geconstateerd bij de beoordeling van de begroting voor 2015 dat deze structureel en reëel niet in evenwicht was, maar aannemelijk is gemaakt dat dit evenwicht in de meerjarenraming (2018) tot stand is gebracht, zal afhankelijk van de financiële positie, het begrotingsproces naar de begroting 2016 worden gevolgd. Bij het toezichtsproces naar de begroting 2016 toe, zal worden gekeken of er geen sprake is van een opschuivend sluitend meerjarenperspectief. Hiermee wordt bedoeld dat indien de begroting van 2016 structureel en reëel niet in evenwicht is, tenminste de jaarschijven 2018 en 2019 van de meerjarenraming structureel en reëel in evenwicht dienen te zijn om opnieuw voor repressief begrotingstoezicht in aanmerking te komen. Toetsinqsaspecten voor de begroting Bezuinigingsmaatregelen/ taakstellingen Ten behoeve van de bepaling van de financiële positie worden alle in de begroting opgenomen bezuinigingsmaatregelen c.q. taakstellingen op hard- en haalbaarheid beoordeeld. Hiermee wordt de realiteit van de ramingen bepaald en mede daarmee ook de realiteit van de gepresenteerde begrotingssaldi. Concrete invulling bezuinigingsmaatregelen Voor een positief oordeel is het noodzakelijk dat het algemeen bestuur een uitspraak doet over de invulling. Daarbij dienen de te treffen bezuinigingsmaatregelen concreet op programmaniveau te zijn ingevuld. Verder dient het proces dat bij het concretiseren wordt gevolgd vast te liggen. Ervaringen opgedaan met eerdere bezuinigingsoperaties kunnen in ons oordeel meewegen. Met andere woorden: er dient sprake te zijn van een reëel perspectief, waarbij de financiële gevolgen van maatregelen die tot herstel van het evenwicht moeten leiden met besluitvorming door het algemeen bestuur zijn onderbouwd. 2/6 PZH dd

36 I É$>M p" HOLLAND ZUID Ons kenmerk PZH Bij een negatief oordeel zullen deze posten op de gepresenteerde begrotingssaldi gecorrigeerd worden. Deze correctie kan tot gevolg hebben dat er sprake blijkt van een structureel begrotingstekort met preventief toezicht als gevolg. Overzicht van incidentele baten en lasten Om vast te kunnen stellen of er sprake is van structureel evenwicht van de begroting is het van belang dat inzicht bestaat in welk deel van de geraamde baten en lasten incidenteel zijn en welke structureel. Het op grond van artikel 19 van het BBV verplicht voorgeschreven 'overzicht van incidentele baten en lasten' is hierbij een belangrijk document. De incidentele baten en lasten moeten per programma en meerjarig inzichtelijk worden gemaakt. Incidentele baten en lasten van geringe omvang kunnen eventueel verzameld worden tot één bedrag per programma. Verder wordt er een overzicht gevraagd van de geraamde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Ook deze gegevens moeten meerjarig worden opgenomen. Wij dringen er op aan de begroting 2016 in overeenstemming met de voorschriften op te stellen. Het verschil tussen incidentele baten en lasten is niet altijd even scherp te trekken. Om de eenduidige toepassing van het BBV te bevorderen heeft de commissie BBV een notitie (2012) uitgebracht om het onderscheid tussen incidentele baten en lasten te verduidelijken. De notitie bevat geen richtlijnen of aanbevelingen, maar beperkt zich tot verduidelijking van de regelgeving. Themacirculaire 'overzicht incidentele baten en lasten' Wij hebben in 2010 een themacirculaire "Incidentele baten en lasten" uitgebracht. Omdat de wetgeving betreffende artikel 19 van het BBV is gewijzigd en er uit het onderzoek van de begroting is gebleken dat nog steeds onvoldoende aandacht wordt besteed aan de kwaliteit en volledigheid van dit overzicht zal deze themacirculaire in 2015 worden geactualiseerd. Voor het bepalen van het structureel begrotingsevenwicht en het zuiver jaarrekeningssaldo is dit overzicht van groot belang. De volledigheid is niet alleen voor ons als toezichthouder van belang, maar ook voor uzelf voor wat betreft het inzicht in de financiële positie van uw gemeenschappelijke regeling. De themacirculaire zal in het eerste kwartaal 2015, ten behoeve van de begroting 2016, aan u worden toegestuurd. Rente Rente kan zowel een kostenpost als een inkomstenpost in de begroting zijn. Het is van belang dat er inzicht is in het rentebeleid en de wijze waarop rentelasten en rentebaten in de begroting zijn opgenomen. In het BBV zijn geen specifieke nadere bepalingen opgenomen over het rentebeleid of rentetoerekening. Wel heeft de commissie BBV, in het kader van een eenduidige uitvoering en toepassing van het BBV, een notitie rente (2013) opgesteld. Onderuitputting kapitaallasten Bij activering van een investering zal voor de toezichthouder in redelijkheid moeten vaststaan dat de gemeenschappelijke regeling in staat is om de volle jaarlasten binnen een structureel sluitende begroting op te vangen. In het kader van het reëel ramen behoeft in het eerste jaar niet de volle jaarlast van de nieuwe investering te worden opgenomen. Volstaan kan worden met het ramen van de exploitatielasten die naar verwachting in het jaar van de investering op de exploitatie zullen drukken. 3/6 P2H dd

37 F mm provincie HOLLAND ZUID Ons kenmerk PZH Neemt een gemeenschappelijke regeling de volle jaarlast van de investering op, maar stelt daar een post onderuitputting kapitaallasten tegenover, dan wordt gekeken naar het realiteitsgehalte (zoals: is het consistent beleid en wat zijn de ervaringscijfers van de gemeenschappelijke regeling). Bij de verantwoording van onderuitputting verdient de bruto methode een sterke voorkeur vanwege de inzichtelijkheid. De volledige kapitaallasten worden structureel geraamd, maar hier tegenover staat aan de inkomstenkant naast de voor het eerste jaar geraamde kapitaallast een post onderuitputting kapitaallasten. Deze onderuitputting levert slechts een eenmalig voordeel op voor de jaarbegroting en wordt vermeld op het overzicht incidentele baten en lasten. Negatieve reserves en voorzieningen Het is in de regel niet toegestaan negatieve reserves en voorzieningen te hebben. Indien in de begroting negatieve reserves en voorzieningen voorkomen, dient u maatregelen te treffen om weer tot positieve reserves en voorzieningen te komen. Deze maatregelen moeten ertoe leiden dat uiterlijk in het laatste jaar van de meerjarenraming van de begroting waarin de tekorten zijn gesignaleerd, weer sprake is van positieve reserves en voorzieningen. Specifieke onderwerpen Paragraaf "Taakstellingen en reserveringen" (facultatief) In de paragrafen in de begroting worden onderwerpen behandeld die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie. Nu nog steeds veel organisaties staan voor grote bezuinigingsoperaties en financiële onzekerheden zoals de impact van de decentralisaties geven wij in navolging van vorig jaar in overweging om een paragraaf "Taakstellingen en reserveringen" op te nemen. Dit komt het inzicht in uw financiële positie ten goede. In deze paragraaf ziet u in één oogopslag het integraal beeld van de opgenomen bezuinigingen/taakstellingen in de programma's en/of de nog openstaande taakstellingen in de meerjarenraming. Ook kunnen in deze paragraaf eventuele reserveringen (inschattingen of al vrij gemaakte begrotingsruimte) voor toekomstige financiële onzekerheden opgenomen worden. Aanpassing Wet gemeenschappelijke Regelingen (WGR) De WGR is aangepast met (onder meer) als doel om tegemoet te komen aan een in de praktijk gebleken behoefte aan een nieuwe samenwerkingsvorm voor uitvoerende en op bedrijfsvoering gerichte taken. De nieuwe wet trad in werking per 1 januari 2015 en voorziet in een zelfstandige regeling voor het niet gedualiseerde verlengd lokaal bestuur, de mogelijke invoering van een bedrijfsvoeringsorganisatie (BVO), de versterking van de democratische controle op samenwerkingsverbanden en extra interne checks and balances. De aanleiding voor het mogelijk maken van de nieuwe samenwerkingsvorm BVO is niet gelegen in de decentralisatie. De aanleiding is echter de in de praktijk ontstane behoefte aan een lichtere vorm van samenwerking met rechtspersoonlijkheid, waar bedrijfsmatige en uitvoerende taken belegd worden, zoals het gezamenlijk ophalen van vuilnis of het organiseren van groenonderhoud. Voor een BVO gelden echter dezelfde inlichtingen- en verantwoordingsverplichtingen tegenover gemeenteraden op grond van de WGR als voor een 4/6 PZH dd

38 mm p HOLLAND ZUID Ons kenmerk PZH gemeenschappelijk publiek orgaan. De BVO is niet belast met een "zware" bestuursstructuur (met een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter). Het besluit tot een BVO wordt genomen door de raden van de gemeenten en de BVO heeft uitsluitend uitvoerende bevoegdheden en geen verordende bevoegdheid. De financiële documenten (begroting, jaarrekening) gaan rechtstreeks naar de gemeenteraden. Een andere wijziging van de WGR is dat de algemene financiële en beleidsmatige kaders en de voorlopige jaarrekening voortaan al vóór 15 april aan de raden van de deelnemende gemeenten worden aangeboden. Dat sluit meer aan op de gemeentelijke planning en control cyclus. Daarnaast is de termijn verlengd van zes naar acht weken waarbinnen gemeenteraden hun zienswijze op de begroting kunnen indienen. Voor gemeenschappelijke regelingen is de wettelijke inzendtermijn aan GS van de begroting voorafgaande aan het jaar waarvoor de begroting dient, gewijzigd van 15 juli in 1 augustus. De uiterlijke datum voor het aanleveren van de jaarrekening blijft 15 juli. Wetsvoorstel modernisering vennootschapsbelastingplicht voor overheidsondernemingen Op 18 december 2014 heeft de Tweede Kamer de Wet modernisering vennootschapsbelasting voor overheidsondernemingen aangenomen. De vennootschapsbelasting wordt zodanig aangepast dat overheidsondernemingen die economische activiteiten verrichten op een markt waarop ook private ondernemingen actief zijn, op dezelfde wijze aan de heffing van vennootschapsbelasting (Vpb) worden onderworpen als die van private ondernemingen. De aanpassingen hebben tot doel een gelijk speelveld te creëren tussen partijen. Daarmee wordt tegemoet gekomen aan de bezwaren die de Europese Commissie, vanuit een oogpunt van staatssteun heeft geuit, tegen de op dit moment geldende ruime Vpb-vrijstelling voor overheidsondernemingen. Het is de bedoeling dat de nieuwe wetgeving, indien de Eerste Kamer de wet ook goedkeurt (vermoedelijk in het eerste kwartaal van 2015), in werking treedt op 1 januari 2016 en van toepassing wordt op boekjaren die aanvangen op of na 1 januari Door deze wetswijziging worden directe overheidsactiviteiten bestaande uit grondbedrijfsactiviteiten belastbaar als ook indirecte overheidsactiviteiten door middel van PPS'en. Het risico is groot dat door de aantrekkende economie de Nederlandse gemeenten die de afgelopen jaren verlies hebben genomen vanaf 2016 over dezelfde verliesgevende grondexploitaties en grondposities winstbelasting moeten gaan betalen als de markt aantrekt. Wij verzoeken u deze ontwikkelingen goed te volgen, aangezien het wetsvoorstel opnieuw kan leiden tot negatieve financiële gevolgen voor de grondexploitatie. Ook raden wij aan de komende periode te benutten om de verschillende (ondernemings)activiteiten in kaart te brengen en te inventariseren welke activiteiten op basis van het wetsvoorstel in de heffing betrokken zullen worden en welke activiteiten mogelijk vrijgesteld zijn. Hierna kan de financiële impact worden ingeschat. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten(VNG) geeft in de ledenbrief 14/071 van 8 oktober 2014 over de vennootschapsplicht overheidsondernemingen een aantal tips om te komen tot een effectieve en efficiënte werkwijze met als doel de administratieve lasten zoveel mogelijk te beperken. Ook zal door de VNG een handreiking opgesteld worden voor casusposities waarvan de fiscale gevolgen onduidelijk zijn, 5/6 PZH dd

39 mm Bg provincie holland ZUID Ons kenmerk PZH Digitale aanlevering van begroting en jaarrekening c.a. Wij verzoeken u de begrotings- en jaarrekeningstukken digitaal aan te leveren. Wanneer dit niet digitaal kan, verzoeken wij de fysieke documenten in 2-voud aan GS aan te bieden. De fysieke evenals de digitale begroting en jaarrekening dienen qua vorm en inhoud aan de wettelijke eisen te voldoen. Het is mogelijk de digitale stukken in te zenden door middel van een e-formulier. Dit e-formulier is te vinden op onze website: > onderwerpen > lokaal bestuur > financieel toezicht. Wanneer dit problemen oplevert, verzoeken wij u contact op te nemen met uw contactpersoon bij de provincie (financieel toezicht). Tot slot In deze circulaire zijn actuele en relevante onderwerpen opgenomen. De onderwerpen en vooral de financieel technische onderwerpen die zijn opgenomen in de begrotingscirculaires van voorgaande jaren blijven ook van toepassing op de beoordeling van de begroting Wanneer u bij de opstelling van de begroting vragen heeft met betrekking tot de begrotingsrichtlijnen van de provincie adviseren wij u contact op te nemen met de behandelend ambtenaar van uw gemeenschappelijke regeling. Wij verzoeken u in uw correspondentie altijd het DOS-nummer te vermelden dat wij rechts bovenaan in deze brief hebben opgenomen. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland, voor dezen, Mr. Alex M.l. Lambregts Hoofd Bureau Bestuurlijke Zaken en Toezicht Deze briefis digitaal vastgesteld, hierdoor staat er geen fysieke handtekening in de brief. 6/6 PZH dd