Ambitiedocument Poort Neerbosch Inrichting en beeldkwaliteit openbare ruimte. januari 2014

Transcriptie

1 Ambitiedocument Poort Neerbosch Inrichting en beeldkwaliteit openbare ruimte januari 2014

2 colofon Nijmegen, januari 2014 Ambitiedocument - Poort Neerbosch Inrichting en beeldkwaliteit openbare ruimte Gemeente Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Postbus HG Nijmegen

3 1. Inleiding 2. Analyse 3. Visie & ambitie 4. Inrichtingseisen openbare ruimte 5. Beeldkwaliteit openbare ruimte INHOUD

4 INLEIDING Hogelandseweg 4 A50 A73 Neerbosscheweg Neerbosscheweg S100 - Energieweg Gaziantepplein S100 - Neerbosscheweg IJpenbroekweg kaartbeeld: plangebied en studiegebied

5 beeld van de kruising gezien vanuit het westen INLEIDING 1 5 In de verkeersstructuur van Nijmegen en de regio neemt de Neerbosscheweg een belangrijke plaats in. Voor het autoverkeer is het de op één na belangrijkste invalsweg van de stad. Met de ingebruikname van de Oversteek is de verkeersstructuur in de stad ingrijpend veranderd. Deze ontwikkeling is in de nota Nijmegen Duurzaam Bereikbaar (2011) verwerkt in een visie waarin de Stadsroute (S100) moet gaan zorgen voor een goede doorstroming van het op de stad gerichte autoverkeer. De Neerbosscheweg, oostelijk van het Gaziantepplein, maakt onderdeel uit van de Stadsroute (S100), het deel van de Neerbosschweg ten westen van de Energieweg is de invalsroute van de stad vanaf de A73. Het kruispunt waar de A73 overgaat in de Neerbosschweg met de aansluitingen naar de Hogelandseweg en IJpenbroekweg is de Poort Neerbosch. Indien de toestroom van verkeer te groot wordt, wordt het verkeer op de invalswegen gedoseerd toegelaten op de Stadsroute (S100), de Poort Neerbosch is zo n doseringspunt. Op wegvakken waar dit doseren structureel voorkomt, is onderzocht wat de mogelijkheden zijn om over te stappen op de fiets of het (hoogwaardig) openbaar vervoer. De rijbanen van zowel de Hogelandseweg als de IJpenbroekweg zijn van elkaar gescheiden door een brede groenstrook. Hierdoor is de kruising met de Neerbosschweg zeer ruim bemeten met uiteengelegde rijrichtingen. Door de rijbanen vanuit de verschillende richtingen bij elkaar te brengen ontstaat een verkleind kruisingsvlak, wat de verkeersafwikkeling verbeterd. Door de verhoogde ligging van het kruisingsvlak heeft het langzaam verkeer een eigen circulatie op het lager gelegen maaiveld. Verbindingen kunnen relatief makkelijk gerealiseerd worden door middel van tunnels onder de kruising, op het lager gelegen maaiveld. Deze tunnels zijn daarom zonder hellingbanen gerealiseerd. In aansluiting op de invalsroute naar de Stadsroute (S100) wordt de Poort van Neerbosch ook voor de fiets en het openbaar vervoer steeds belangrijker. De komende jaren wordt de snelfietsroute vanuit Beuningen via Kinderdorp naar Nijmegen Heijendaal via dit gebied gerealiseerd. De Poort van Neerbosch is tevens onderdeel van de HOV-verbinding Nijmegen (Heijendaal) - Beuningen - Druten. Voor de Poort Neerbosch is na onderzoek gebleken dat een P&R terrein op deze locatie mogelijk is. Vanuit het ruimtelijk domein spelen er rondom de Poort Neerbosch verschillende ruimtelijke ontwikkelingen die invloed hebben op de inrichting en ontwikkeling van het gebied: Voor Kinderdorp Neerbosch is een beeldkwaliteitplan in ontwikkeling en is het bestemmingsplan geactualiseerd. Hierin wordt er ruimte geboden aan enkele kleinere ontwikke lingen. De ontwikkeling van de snelfietsroute Beuningen Nijmegen is hierin meegenomen.

6 INLEIDING Ten zuiden van de Poort Neerbosch wordt er gebouwd aan het nieuwe Mondialcollege (opening in augustus 2014). Grenzend hieraan heeft er een herstructurering van het sportpark Lindenholt plaatsgevonden. Op het bedrijventerrein Westkanaalhavens is het bedrijf Synthon bezig met herontwikkelingsplannen waardoor het aanzicht van de kruising vanuit het westen sterk zal veranderen door de bouw van enkele hogere gebouwen. 6 Er zijn verkenningen naar de ruimtelijke consequenties van de inpassing van een zandtransportleiding. Deze ontwikkeling kent een tijdelijk karakter maar zal wel in de directe nabijheid van de kruising plaatsvinden. Deze leiding zal waarschijnlijk de kruising van west naar oost aan de noordzijde passeren in de richting van het Maaswaalkanaal, waar dan een tijdelijke loswal zal worden gerealiseerd. beeld van de Hogelandseweg richting de kruising beeld van het coulissenlandschap in het noordwestelijk kwadrant beeld van de IJpenbroekweg beeld van de lindenlaan naar de begraafplaats beeld van de kruising vanuit het noordoostelijk kwadrant beeld van de kruising vanuit de richting van het kanaal beeld van het Mondial college in aanbouw

7 beeld van de landschapsstructuur met de begraafplaats en het benzineverkooppunt als bijzondere elementen ANALYSE 2 7 Landschappelijke structuur Het noordwest kwadrant van de kruising heeft een herkenbare structuur van weilanden geordend tussen bomenrijen, lanen, bos, struweelstroken en sloten. Deze beplantingen geven het gebied een richting en begeleiden verschillende zichtlijnen door het gebied. In het gebied ontstaan kamers door de landschappelijke beplantingen. De afwisseling van open weiden en gesloten bosstroken geven het gebied een bijzonder karakter. Het karakteristieke beeld wordt versterkt door de solitaire beplantingen, de oude begraafplaats op een terp en een paar koeien in een weiland. De landschappelijke lijnen uit dit deel van het gebied zijn voor een gedeeltelijk ook in de andere kwadranten te herkennen. Stedenbouwkundige structuur (functionele verdeling) De twee zuidelijke kwadranten bestaan uit woonbuurten die zijn opgebouwd uit de karakteristieke, naar binnen gerichte bloemkool-structuur uit de jaren 80. Tussen de woonbuurten en de Neerbosscheweg ligt een multifunctionele groene overgangszone waarin verschillende sportaccommodaties een plek hebben gekregen. Momenteel wordt er gebouwd aan een nieuwe middelbare school aan de rand van dit gebied. Het groen wordt richting de weg intenser en massiever. Het noordoost kwadrant van de kruising bestaat uit een bedrijventerrein met een grote diversiteit aan bedrijven. Het uiterlijk van het terrein kenmerkt zich door een sterk functionele inrichting. In het groen van de landschappelijke structuur van het noordwest kwadrant liggen losse gebouwen van het Kinderdorp Neerbosch verscholen. Infrastructuur De aanwezige infrastructuur heeft een bepalende invloed op de huidige inrichting van het gebied. Met name de westelijke invalsroute vanaf de A50 en A73 is zowel verkeerskundig als ruimtelijk van grote invloed op de inrichting en het functioneren van het gebied. De Hogelandseweg en de IJpenbroekweg zijn, zoals eerder beschreven, bepalend door de uiteenliggende rijbanen. Karakteristiek voor de kruising van de wegen is de verhoogde ligging, in aansluiting op de brug over het Maas-Waalkanaal, ten opzichte van het omliggende maaiveld. Hierdoor is de infrastructuur voor de fiets en de voetganger op een natuurlijke manier, met ongelijkvloerse kruisingen, gescheiden van het gemotoriseerde verkeer. Hiervoor liggen er momenteel tunnels aan de oost en zuidzijde van de kruising. Ruimtelijke structuur De inrichting rondom de wegtracés van de Neerbosscheweg, Hogelandseweg en IJpenbroekweg maar ook de kruising van deze wegen heeft een aantal karakteristieke ruimtelijke structuren. De zuidzijde van de Neerbosscheweg wordt begeleid door een wand van massieve opgaande beplantingen met daarvoor een rij met losse bomen in het gras. De noordzijde van deze weg is juist open en transparant met een losse rij bomen in de berm.

8 ANALYSE 8 kaartbeeld: landschappelijke structuur kaartbeeld: infrastructuur kaartbeeld: verdeling massa en ruimte

9 ANALYSE Hierdoor vormt de weg ruimtelijk een eenheid met het noordelijk gelegen landschap. Dit landschap kent een eigen karakteristieke structuur van bomen en andere beplantingen zoals hiervoor beschreven. Het bedrijventerrein wordt omgeven door een dichte zoom van beplantingen van bomen en struiken, die als een schil om het bedrijventerrein ligt. Een vergelijkbare maar nog massievere schil ligt ook rond de woongebieden ten zuiden van de Neerbosschweg. Hierdoor liggen de woningen opgesloten in een groene ring. De kruising is ruimtelijk zeer royaal en krijgt door al het groen een lommerrijke, landschappelijke setting. Dit wordt versterkt door de verhoogde ligging van de kruising, in aanloop naar de brug over het Maas-Waalkanaal. De dimensionering van de kruising in combinatie met de verhoogde ligging maakt de infrastructuur dominant over het landschap en de omliggende functies, zoals de woon- en werkgebieden. 9 Bijzondere elementen In het gebied liggen een aantal bijzondere elementen die ruimtelijk een plek in het gebied markeren. In de oksel van het noordwest kwadrant van de kruising ligt een oude begraafplaats op een verhoogde terp. Vanaf de begraafplaats loopt een lindenlaan in een rechte lijn naar het noordwesten richting het hoofdgebouw van Kinderdorp Neerbosch. Tegen de oksel van de noordoost kwadrant van de kruising ligt een monumentale bomenlaan als restant van een oude route naar het kerkje van Neerbosch. In de overgangszone ten zuiden van de Neerbosscheweg liggen diverse waterpartijen die de aangrenzende woongebieden omgeven. In deze wijken is een aantal lange lijnen uit het landschap nog herkenbaar in de stedenbouwkundige structuur. Als bijzonder maar afwijkend element ligt er aan de noordzijde van de Neerbosscheweg een benzine-verkooppunt, onafhankelijk midden in het landschap. kaartbeeld: functioneel ruimtelijke structuur

10 VISIE & AMBITIE Legenda Kruising als plein waar wegen samenkomen, het basement voor de poort van de stad Landschappelijke structuur Woongebieden Werkgebied 10 Ontwikkelingsgebied onderwijs en sport Ruimtelijke ontwikkelzone in aansluiting op de kruising en de kwadranten Poort bij de entree van de stad Inpassen fietsnetwerk rondom de kruising kaartbeeld: visie

11 beeld van de noordzijde van de kruising VISIE & AMBITIE 3 11 Het visiekaartje geeft een weergave van de belangrijkste elementen die de identiteit en daarmee de herkenbaarheid van de plek bepalen. In het kaartje zijn de volgende karakteristieken aangeduid. Versterken van de landschappelijke structuur De landschappelijke structuur vormt de basis voor de doorontwikkeling van het gebied. De afwisseling van massa en ruimte gebaseerd op de lijnvoering van de landschappelijke onderlegger (de dominante richting van de landschappelijke lijnen in combinatie met de beplantingen in het gebied) maken het gebied leesbaar en versterken de oriëntatiemogelijkheden. Op deze manier vormt de landschapsstructuur een kapstok voor de inrichting van de omgeving van de kruising. Creëren poort bij de entree van de stad De wegen op en rond de kruising hebben geen duidelijk begin- of eindpunt, waardoor ze doorlopen tot aan de horizon. Door de kruising in te kaderen door middel van een duidelijk herkenbaar en groot gebaar wordt de entree van de stad gemarkeerd en worden ook de wegen ruimtelijk begrensd. De kruising zal zich manifesteren als een herkenbaar oriëntatiepunt, de poort van de stad. Door de strategische ligging van de kruising aan de rand van stad op de overgang naar het landschap vormt het voor een groot deel de identiteit van de plek. Het gebied is een schakel tussen stad en landschap, tussen wonen en werken maar ook tussen een open en een gesloten structuur van de gebiedsinrichting. Infrastructuur is bepalend voor het ruimtelijke beeld De inrichting van het gebied zal gedomineerd worden door infrastructuur. Hierdoor zal er grote aandacht aan de vormgeving van de infrastructuur gegeven moeten worden. Het belangrijkste hierbij is uniformiteit in relatie tot eenheid, ritme en regelmaat bij de inpassing van wegprofielen en de materialisatie zoals bijvoorbeeld straatmeubilair en beplantingen. Dit moet worden gerealiseerd voor zowel de infrastructuur voor het snelverkeer, als de infrastructuur op het lager gelegen niveau voor het langzaam verkeer. Ruimtelijke inpassing (landschappelijke/ stedenbouwkundige ontwikkeling) In aansluiting op de kruising en het landschap wordt het fietsnetwerk uitgebreid. Dit netwerk van routes past zich aan aan het landschap, maar ligt als een zelfstandig en onafhankelijk netwerk los van de hoofdwegen. Het langzaam verkeer en met name de snelfietsroute vanuit Beuningen naar Heyendaal ligt op het lager gelegen maaiveld, waardoor het de hoofdinfrastructuur ongelijkvloers en daarmee verkeersveilig kan kruisen. Hiervoor worden comfortabele, sociaal veilige tunnels gerealiseerd onder de wegen van de kruising. Deze tunnel(s) sluiten zich aan bij de dominante richting van het landschap in het verlengde van de snelfietsroute. In de directe nabijheid van de kruising wordt een P+R terrein gerealiseerd. Dit P+R terrein maakt het mogelijk om de auto te parkeren en per bus verder te reizen. Zowel het P+R terrein als de bushaltes worden in aansluiting op de poort van de stad in de directe nabijheid van de kruising ingepast in het landschap. Hierbij wordt gezocht naar logische lijnen en passende maatvoeringen in relatie tot de omgeving en aangrenzende functies.

12 INRICHTINGSEISEN OPENBARE RUIMTE Ambitieniveau Poort Neerbosch De ambities voor de Poort Neerbosch staan in verschillende beleidstukken geformuleerd. Met name de ambities op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en beeldkwaliteit zijn concreet over dit gebied. Structuurvisie (2012) Herkenbare stadsranden en stadspoorten De verschillende landschappen rond onze stad zijn uniek. We blijven er aan werken, dat onze burgers vanuit de woonwijken snel via groene lobben of recreatieve verbindingen naar het buitengebied kunnen. Verder willen we, dat onze bedrijven zich er goed kunnen presenteren, want een aantal stadsranden is ook het economisch visitekaartje van Nijmegen. De stadspoorten ontwikkelen we tot herkenbare entrees van de stad, waarbij elke poort zijn eigen gezicht kan hebben in de balans tussen rood en groen. Verschalen van de kruising wegtypen: A - Regionale (snel)weg Neerbosscheweg B - Stadsweg Neerbosscheweg C1 - Lokale ontsluitingsweg werkgebied C2 - Lokale ontsluitingsweg woongebied D1 en D2 snelfietsroute E fiets-/ wandelroute 12 Kadernota beeldkwaliteit (2013) Toetsingsniveau Bijzonder Voor gebieden waar de gemeente hoge ambities heeft ten aanzien van de te behouden of te ontwikkelen beeldkwaliteit geldt het niveau Bijzonder. Het niveau Bijzonder wordt toegekend aan de zogenaamde beelddragers van de stad; gebieden met hoog gewaardeerde cultuurhistorische, architectonische of landschappelijke kwaliteiten of een beeldbepalende positie in de stad. Beelddragers zijn bijvoorbeeld gebieden zoals het historisch centrum, de Waalkade, het Goffertpark, Campus Heijendaal, de Brabantse Poort en de stedelijke knopen uit de Structuurvisie Nijmegen. Maar ook de hoofdwegen, de waterwegen en de stadsranden vallen hieronder. Het is voor de stad van belang dat de ruimtelijke kwaliteit hiervan van hoog niveau is. Veel mensen beleven de stad immers vanaf deze routes. Bij bouwplannen die direct aan de belangrijke routes gelegen zijn óf van invloed zijn op het beeld van deze routes (hiermee een visuele relatie hebben) is het niveau Bijzonder ook van toepassing. Hetzelfde geldt voor bebouwing in de stadsranden indien deze van invloed is op het beeld vanuit het omliggende landschap. overzichtskaart structuurvisie (2012) - met nr 6 stadspoort Neerbosch legenda Welstandsniveaus detail kaartbeeld welstandsniveaus met de Stadpoort Neerbosch kaartbeeld: visie op de kruising en aansluitende infrastructuur

13 beeld van de kruising gezien vanuit het noorden INRICHTINGSEISEN OPENBARE RUIMTE 4 13 Kruising De kruising van wegen zal visueel (beleving) een schaalverkleining ondergaan ondanks dat er extra rijstroken worden toegevoegd voor een verbeterde verkeersafwikkeling. De kruising zal een herkenbaar orientatiepunt gaan vormen door: - Het bij elkaar brengen van de rijbanen van de Hogelandseweg en de IJpenbroekweg waardoor de kruising verkleint. - De inpassing van een beplantingscherm (met name bomen) ten oosten van de kruising, - Het aanpassen van de wegprofielen in aansluiting op de kruising waardoor er een rangorde van de wegen onderling zichtbaar is. - De extra verbijzondering door de hoogteligging van de kruising (vormgeving en materialisatie van taluds naar de kruising). - Het realiseren van een plein met meer openheid op de kruising ten opzichte van de aangrenzende wegprofielen. - Het realiseren van herkenbare beplantingen (met bijvoorbeeld kleurrijke soorten in bollen en heesters) op en om de kruising in de bermen. Wegen De wegen onderscheiden zich van elkaar door de eigenschappen; herkenbaarheid, continuïteit en uniformiteit. De wegprofielen worden gebaseerd op de karakteristieken; ritme, regelmaat en eenheid die mede worden bepaald door de materialisatie. Rondom de kruising worden drie wegtypen onderscheiden (zie kaartbeeld): 1. Regionale (snel)weg [A] De Neerbosscheweg westelijk van de kruising behoudt de eigenschappen van een regionale (snel)weg. Het karakter van deze weg blijft in de vormgeving van dit deel van de Neerbosscheweg tot uiting te komen door bij de inrichting van de weg de volgende eigenschappen te integreren: - De weg is alleen bedoeld voor snelverkeer, het profiel van de weg wordt hierop aangepast. - Het wegprofiel bestaat uit tenminste 2x2 rijstroken met aan weerszijden een vluchtstrook. - De hoofdrijbanen worden gescheiden door een doorgaande, groene middenberm met westelijk van de voorsorteerstroken een vangrail. - Aan weerszijden van de weg, direct tegen de vluchtstrook, ligt een brede groene berm. - Op de overgang van rijbaan naar berm worden geen kantopsluitingen gerealiseerd. - De noordzijde van de weg heeft een open groene uitstraling. De inrichting bestaat uit een continue, eenduidige, open beplanting van losse bomen in het gras, aansluitend op de groene structuur van het achterliggende landschap. - De zuidzijde van de weg heeft een massieve groene uitstraling. De inrichting bestaat uit een continue, eenduidige, dichte opgaande beplanting, als afscherming naar het achterliggende woongebied. De hiervoor benoemde inrichtingseigenschappen zijn kenmerkend voor het westelijk deel van de Neerbosscheweg. Deze eigenschappen zijn onderdeel van een systeem van eisen gebaseerd op de eerder geformuleerde visie.

14 INRICHTINGSEISEN OPENBARE RUIIMTE Stadsweg [B] De Neerbosscheweg oostelijk van de kruising heeft de eigenschappen van een stadsweg. Het karakter van deze weg dient in de vormgeving van dit deel van de Neerbosscheweg tot uiting te komen door bij de inrichting van de weg de volgende eigenschappen te integreren: - De verschillende verkeersmodaliteiten (snelverkeer en langzaam verkeer) krijgen een eigen plek in het profiel van de weg; - Het wegprofiel bestaat uit tenminste 2x2 rijstroken; - De hoofdrijbanen worden gescheiden door een brede doorgaande, groene middenberm; - De langzaam verkeersvoorzieningen worden door middel van een doorgaande, groene berm met vangrail gescheiden van de hoofdrijbaan; - Het volledige profiel van de weg ligt op de rug van het talud naar de brug over het kanaal. - De scheiding tussen hoofdrijbanen en bermen wordt gerealiseerd door middel van eenduidige kantopsluitingen, die aansluit op het wegbeeld aan de andere zijde van de brug; - Het profiel van de weg wordt ingekaderd door een continue, eenduidige, opgaande beplanting. Deze brede en hoge beplantingen staan aan weerszijde aan de onderzijde van het talud. Het wegprofiel op het talud kent alleen grasbermen zonder opgaande beplantingen. De hiervoor benoemde inrichtingseigenschappen zijn kenmerkend voor het oostelijk deel van de Neerbosscheweg. Deze eigenschappen zijn onderdeel van een systeem van eisen gebaseerd op de eerder geformuleerde visie. 3a. Lokale ontsluitingsweg werkgebied [C1] De Hogelandseweg heeft de eigenschappen van een parkachtige ontsluitingsweg naar een bedrijventerrein. Het karakter van deze weg dient in de vormgeving tot uiting te komen door bij de inrichting van de weg de volgende eigenschappen te integreren: - De verschillende verkeersmodaliteiten (snelverkeer en langzaam verkeer) krijgen een eigen plek in het profiel van de weg; - De twee hoofdrijbanen worden gescheiden door een doorgaande, brede groene middenberm; - De langzaam verkeersvoorzieningen liggen bij de kruising los van het profiel van de weg op een lager gelegen niveau. Zodra de hoofdrijbaan weer op het niveau van de omgeving is, komen het fiets- en voetpad weer bij de rijbaan en worden door middel van een doorgaande, groene berm gescheiden van de hoofdrijbanen; - De scheiding tussen hoofdrijbanen en bermen wordt gerealiseerd door middel van eenduidige kantopsluitingen; - De oostzijde van de weg wordt bepaald door het groene scherm van bomen ter markering van de entree van de stad. - De westzijde van de weg is open en transparant met doorzichten naar het landschap met verspreid bomen en boomgroepen. - Over de gehele lengte heeft de weg een evenwichtig, continue, eenduidig profiel met een herkenbare groenstructuur. De hiervoor benoemde inrichtingseigenschappen zijn kenmerkend voor de Hogelandseweg. Deze eigenschappen zijn onderdeel van een systeem van eisen gebaseerd op de eerder geformuleerde visie. 3b. Lokale ontsluitingsweg woongebied [C2] De IJpenbroekweg heeft de eigenschappen van een parkachtige ontsluitingsweg naar de woonbuurten van Lindenholt. Het karakter van deze weg dient in de vormgeving tot uiting te komen door bij de inrichting van de weg de volgende eigenschappen te integreren: - De verschillende verkeersmodaliteiten (snelverkeer en langzaam verkeer) krijgen een eigen plek in het profiel van de weg; - De twee hoofdrijbanen worden gescheiden door een doorgaande, brede groene middenberm; - De langzaam verkeersvoorzieningen liggen bij de kruising los van het profiel van de weg, op een ander maaiveldniveau. Zodra de hoofdrijbaan weer op het niveau van de omgeving is, komen het fiets- en voetpad weer bij de rijbaan en worden door middel van een doorgaande, groene berm gescheiden van de hoofdrijbanen; - De scheiding tussen hoofdrijbanen en bermen wordt gerealiseerd door middel van eenduidige kantopsluitingen; - De oostzijde van de weg wordt bepaald door het groene scherm van bomen ter markering van de entree van de stad. - De westzijde van de weg is open en transparant en sluit aan op de inrichting van het gebied rondom de nieuwe school met verspreid bomen en boomgroepen. - Over de gehele lengte heeft de weg een evenwichtig, continue, eenduidig profiel met een herkenbare groenstructuur. De hiervoor benoemde inrichtingseigenschappen zijn kenmerkend voor de IJpenbroekweg. Deze eigenschappen zijn onderdeel van een systeem van eisen gebaseerd op de eerder geformuleerde visie.

15 INRICHTINGSEISEN OPENBARE RUIMTE Aansluiting omgeving De scheiding van de verschillende functies rond de poort van Neerbosch wordt versterkt door de hogere ligging van de kruising, waardoor er naast een functionele ook een fysieke scheiding ontstaat. Door de hoogteligging is er wel een visuele relatie vanaf de kruising naar de omgeving, terwijl de poort juist een oriëntatiepunt vormt vanuit de omgeving. Belangrijke aandachtspunten bij de inrichting van de kruising zijn de eigenschappen van de omliggende gebieden. - Het landschap is open en transparant rondom de oude begraafplaats (massief beplantingselement) die als een scharnierpunt tegen de kruising van de Neerbosscheweg aan ligt. Tevens heeft de structuur van het landschap een dominante richting die zichtbaar is in de groenstructuren, slootpatronen en kavelgrenzen. - Het werkgebied van het bedrijventerrein heeft een gesloten structuur met verspreid een aantal bebouwingsaccenten. Het bedrijventerrein heeft een functionele inrichting met een beperkte relatie met de ondergrond, de landschapsstructuur en de omgeving. - De woongebieden worden gescheiden van de kruising door een groene overgangszone waarin verschillende maatschappelijke functies zoals sportvoorzieningen en onderwijsinstellingen een plaats hebben. De wijken zijn in zichzelf gekeerd met een afwisselend beeld van open en gesloten waarin een beperkt aantal landschapsstructuren zijn te herkennen. Zowel het werkgebied als het woongebied bieden weinig tot geen aanknopingspunten voor de ruimtelijke ontwikkeling van de kruising. Met name de landschappelijke structuur, de infrastructuur en de groenstructuur bieden aanknopingspunten en randvoorwaarden voor de inrichting van de kruising. Fietsroutes De fietspaden rondom de Poort Neerbosch vormen een eigen zelfstandig netwerk dat op een eigen niveau wordt ingepast rondom de kruising. De routes bestaan uit lange vloeiende lijnen die zich aanpassen aan de landschappelijke structuren (zoals richting en oriëntatie). De routes zijn duidelijk herkenbaar, mede door de uniforme profilering en materialisatie. Zie hiervoor de basiskenmerken voor beeldkwaliteit van de openbare ruimte in het volgende hoofdstuk. Tunnels in fietsroutes Om de kruising van de Neerbosschweg op een snelle, comfortabele en veilige manier te kunnen passeren is de kruising voor fietsers (en voetgangers) ongelijkvloers door middel van tunnels in het verlengde van de bestaande situatie. Deze tunnels voor langzaamverkeer moeten voldoen aan de volgende criteria: - De tunnels moeten zo gepositioneerd worden onder de kruising zodat ze aansluiten op de belangrijkste routes, maar ook de belangrijkste herkomst- en bestemmingslocaties optimaal (kortste afstand of tijd) ontsluiten op basis van de richting in het landschap. - Om een tunnel goed te laten functioneren zijn twee aspecten belangrijk: Het gebruikerscomfort met kenmerken zoals sociale veiligheid, zichtbaarheid, gebruiksgemak, etc. De vormgeving van de tunnel als object waarmee de uitstraling en de ruimtelijke inpassing wordt bepaald. Hierna worden deze twee aspecten verder uitgewerkt. - Gebruikerscomfort: De tunnel(s) moet(en) zo gepositioneerd worden dat er een directe en vloeiende fietsverbinding vanaf de brug over het kanaal naar het Kinderdorp Neerbosch, de omliggende woongebieden, het bedrijventerrein en de nieuwe school ontstaat. Om de sociale veiligheid te waarborgen moeten personen en obstakels waarneembaar zijn, moet de fietstunnel door gebruikers van de fietstunnel niet als benauwend ervaren worden en moet de inrichting van de tunnel geen aanleiding geven tot aanbrengen van vervuiling. Een belangrijke oplossingsrichting hiervoor, is de tunnel visueel zo kort mogelijk maken. Methoden om dit te doen zijn daglichttoetreding in de tunnel, de wanden van de tunnel naar buiten laten openen en de tunnel in lijn leggen met de aanrijroutes. Om donkere delen en het niet-waarneembaar zijn van personen of obstakels te voorkomen moet de tunnel worden voorzien van voldoende verlichting en moeten geen inkassingen of plotselinge teruggangen in wanden (o.a. bij tunnelbeëindiging) voorkomen. De afmetingen van de tunnel bepalen mede het gevoel van comfort. De doorrijhoogte in combinatie met de breedte en de lengte bepalen het gevoel van comfort. De volgende afmetingen hebben hierbij de voorkeur (bestaande en nieuwe tunnels): - De totale breedte moet tenminste 6 meter zijn, waarvan het fietspad (in twee richtingen) 4 meter en het voetpad 2 meter breed is. - De doorrijhoogte is tenminste 2,8 meter, de constructie van de tunnel moet het mogelijk maken dat er een maximale doorrijhoogte gecombineerd wordt met een beperkte diepteligging. Een beperkte diepteligging is gunstig om extra hellingen voor en na de tunnel tot een minimum te beperken. De diepteligging is tevens gekoppeld aan het doorzicht door de tunnel, als de tunnel te diep ligt is het uiteinde vanaf de aanrijroute niet zichtbaar. Het hoogteverschil tussen de bodem van de tunnel en de aansluitingen op de omgeving moeten zo vloeiend/ geleidelijk mogelijk zijn. - De tunnel moet bij voorkeur worden opgedeeld in twee segmenten die worden gescheiden door een opening in de middenberm tussen de rijbanen van de boven gelegen weg waardoor daglichttoetreding in de tunnel mogelijk is. De opening in het dak van de tunnel moet worden gedimensioneerd naar de afmeting van de middenberm van de boven liggende weg en de breedte van de tunnel. 15

16 INRICHTINGSEISEN OPENBARE RUIIMTE 16 - Vormgeving van de tunnel als object De tunnel ligt als een sculptuur onder de weg geschoven. De vormentaal van de tunnel wordt primair bepaald door de wanden van de tunnel die uitsteken uit het tunnelgat. De tunnel heeft optisch een royale afmeting, bijvoorbeeld door de tunnelwanden achteroverhellend (ca. 10 graden) aan te brengen. De wanden van de tunnel gaan aan het uiteinde over in de wangen van de tunnel. De wangen worden daarbij aan weerszijden in aansluiting op de omgeving ingepast en vormgegeven. De materialisatie van het voet- en fietspad in de tunnel sluit naadloos aan bij de materialisatie buiten de tunnel. Ook het breedteprofiel wordt hierbij niet getailleerd bij de inpassing van een nieuwe tunnel. De wanden en het plafond in de tunnel (staal, beton, stucwerk en/ of tegelwerk) zijn bestand tegen vandalisme/ beschadiging en graffiti is efficiënt en eenvoudig (dus snel) te verwijderen. De tunnel is overzichtelijk en er zijn geen plekken die aanleiding geven tot vervuiling of wildplassen. Het kleurgebruik in de tunnel heeft een lichte uitstraling. Bijzondere aandacht vraagt de verlichting: men loopt en fietst naar een duidelijk verlicht object. Er komt geen spot-of puntverlichting, maar een meer algemene vlakverlichting met een bovengemiddeld verlichtingsniveau gelijk aan het verlichtingsniveau van de aangrenzende wegen. De armaturen worden geïntegreerd in de constructie en zijn bestand tegen vandalisme/ beschadiging. Een optie is om de verlichting te combineren met indirecte verlichting achter de wanden met aanstraling van het plafond. Een andere mogelijkheid is aanstraling van de wanden vanaf de vloer. P+R terrein Het P+R terrein wordt op een passende wijze ingepast in het landschap waarbij het ontwerp (hoogteligging, afmeting en vorm) aansluit bij de inrichting van de directe omgeving en de structuren van het landschap. Het P+R terrein wordt zo compact mogelijk ingericht zodat de routes over het terrein en naar de omgeving zo kort mogelijk zijn. In de directe nabijheid van het P+R terrein liggen bushaltes waar bussen stoppen die de bezoeker naar de gewenste locaties in de stad kunnen vervoeren. De materialisatie sluit aan bij de materialisatie van de Poort Neerbosch en wordt gebaseerd op de eigenschappen herkenbaarheid en uniformiteit. De materialisatie van het P+R terrein bestaat uit: - Elementverharding voor de parkeervakken en de rijbanen; - Kleine groepen heesters en bomen rondom het terrein ter versterking van de inpassing in de landschappelijke structuur. A D C2 E C1 B

17 beeld van de kruising gezien vanuit het oosten met de bouwlocatie van de school en de brgaraafplaats BEELDKWALITEIT 5 OPENBARE RUIMTE 17 Basiskenmerken Hierna worden de verschillende beeldkwaliteitsaspecten voor de openbare ruimte beschreven aan de hand van 5 basiskenmerken. Ieder basiskenmerk wordt nader uitgewerkt in subeigenschappen waarmee alle beeldkwaliteitseisen die gelden bij de inrichting van de Poort Neerbosch worden benoemd en uitgewerkt. Basiskenmerk 1: Representatieve uitstraling De wegen rondom de poort van Neerbosch dienen een representatieve uitstraling te hebben op stedelijk niveau, passend bij hun eigen functie van: - entree van de stad (Neerbosschweg) - entree van de wijk Lindenholt (IJpenbroekweg) - entree van bedrijventerrein Westkanaalhavens (Hogelandseweg). Subeigenschappen Om een representatieve uitstraling te waarborgen in de openbare ruimte worden de volgende instrumenten gebruikt: - Het hanteren van een duurzaam kwaliteitsniveau bij het materialiseren van het ontwerp en de fysieke uitvoering van de werkzaamheden. Kenmerkend voor dit kwaliteitsniveau is het toepassen van materialen met een karakteristieke afwerking en bijvoorbeeld breed toe te passen formaten. - Het hanteren van het kwaliteitsniveau Mariken bij het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Dit gaat uit van regulier beheer op basis niveau. Dit basis niveau is standaard voor de hele stad (excl. stadscentrum). Het beheer van de openbare ruimte heeft betrekking op reiniging (onder andere vegen) en groenbeheer (onkruidbestrijding, snoeien en maaien). Onderhoud op dit niveau houdt in het zo snel als mogelijk herstellen, repareren en vervangen van de inrichting en bijbehorende inrichtingsmaterialen bij slijtage en (aanrij)schade. Basiskenmerk 2: continuïteit, eenheid, overzicht, rust, regelmaat en ritme De wegen rondom de poort van Neerbosch dienen een inrichting te hebben waarin continuïteit, eenheid, overzicht, rust, regelmaat en ritme centraal staan. Deze kenmerken komen tot uiting in de eigenschappen van de toe te passen materialen, het kleurgebruik en de uitlijning van het breedte- en lengteprofiel. Subeigenschappen Om continuïteit, eenheid, overzicht, rust, regelmaat en ritme te realiseren en behouden is het belangrijk het aantal (verschillende) materialen en kleuren beperkt te houden. Daarnaast moeten er ook in de uitlijning van het profiel (zowel de breedte als de lengte) geen grote wisselingen en verschuivingen plaatsvinden. Hierdoor ontstaat een goede basis voor de inrichting van het tracé.

18 BEELDKWALITEIT OPENBARE RUIMTE 18 [2.1] Toepassen kleurgebruik en materialen - Het gebruiken van één basiskleur voor de verhardingen, één basiskleur voor de meubilering en verder aangevuld met verschillende tinten groene beplantingen in de bermen die periodiek bloeien in een passende kleur is uitgangspunt voor de inrichting van de wegen rondom de poort van Neerbosch. - De basisverhardingen worden uitgevoerd in zwart asfalt, grijze betontegels of een antraciet kleurige klinker. Daarnaast worden er enkele accenten aangebracht bij informatiepunten en bushalteringen door middel van markeringen en meubilering. Materialisatie: - Asfalt voor rijbanen en fietspaden - Betontegels in doorgaande trottoirs - Keien of klein formaat stenen in onderbrekingen van de zijbermen voor inritten. - Groot formaat tegels (bv. 40 x 40 cm) op de perrons van de bushalteringen, de busperrons worden zelfstandige eilanden. - De meubilering in de wegprofielen behoort tot de specifieke inrichting van de weg. Hierbij hoort een eigen herkenbaar kleurgebruik: Specifiek meubilair zoals reclamepanelen en banken krijgen een donkere kleur (bijvoorbeeld antraciet). Algemeen meubilair zoals lichtmasten en bewegwijzering/ verkeersborden krijgen een lichte kleur. Meubilair behorend bij de specifieke weg zoals bushalte(s) en bedrijfsinformatiesystemen krijgen een eigen lichte basis RAL kleur (bijv. 7047). - De dominante kleur in het profiel wordt gevormd door de verschillende tinten groen van de bermen en de beplantingen op de aanliggende percelen. Het toepassen van een doorgaande, eenduidige groenstructuur met een beperkt aantal verschillende groensoorten (bloemrijk) gras, hagen, bomen en (sier)heesters) is uitgangspunt. [2.2] De uitlijning van het profiel - Het wegprofiel moet een zo continu mogelijke doorgaande (vloeiend gebogen of rechte) lijn zijn. Hierbij liggen de rijbanen, midden- en zijbermen over de volledige lengte van de weg op dezelfde plaats ten opzichte van de middellijn van het profiel. Het profiel wordt opgebouwd vanuit de middenberm, overmaat in het profiel langs de erfgrenzen kan dan aan de buitenzijde van het profiel worden opgelost zonder verstoring van de doorgaande lijn van de weg. - Het lengteprofiel van de weg is eenduidig vormgegeven zonder verstoringen in het wegbeeld tussen de bermen (zie kenmerk 3). Basiskenmerk 3: Samenhang tussen de trajecten De wegen zijn een herkenbaar onderdeel van de Poort van Neerbosch (samenhang rondom de kruising) door het eenduidige materiaalgebruik, toepassing van inrichtingselementen en afstemming van de maatvoering bij doorgaande elementen. De wegen dienen zodanig ingericht te zijn dat de weggebruiker, ondanks onderbrekingen ter plaatse van aansluitende wegen, een samenhangende weg ervaart. Dit wordt in de volgende subeigenschappen verder uitgewerkt. Subeigenschappen Om de wegen rondom de Poort van Neerbosch een eenduidig maar ook herkenbaar beeld te geven in de keten van trajecten moeten de volgende elementen worden toegepast bij de inrichting. [3.1] Profielindeling De toe te passen basiselementen in het profiel zijn: dubbele rijbanen (2x2 rijstroken) met middenberm en zijbermen. Naast de basiseigenschappen van de profielindeling moeten de volgende materialen worden toegepast in aansluiting op de Neerbosschweg, Hogelandseweg en IJpenbroekweg. [3.2] Wegverhardingen - Rijbaan: zwart asfalt met witte markering. - Fietspad: rood asfalt (zwarte bitumen) met witte markering. - Trottoir: grijze betontegel tussen kantopsluitingen. - Inritten uitvoeren in antracietkleurige keien of klein formaat klinkers. - Perron bushalte: groot formaat betontegels (bv. 40x40 cm). [3.3] Kantopsluitingen - Rijbaan (als van toepassing!): band in grijs aan weerszijden van de rijbaan. Hierin moeten de straatkolken worden geïntegreerd. Deze band ook toepassen langs de zijbermen op de overgang tussen berm en fietspad. - Fietspad: rijwielpadband tussen trottoir en fietspad met geleidelijk verloop. - Trottoir: de trottoirs vrij liggend inpassen tussen smalle opsluitbanden die uit het zicht worden toegepast. [3.4] Openbare verlichting - Type mast: mast is gelijk aan of familie van de masten op Energieweg/ Neerbosschweg (Stadsroute (S100)). Uitgangspunt is een rechte conische mast. Het verlichtingsarmatuur wordt kort onder top aan de mast of aan een rechte uithangmodule bevestigd. De uithangmodule wordt toegepast waar dit door omgevingsfactoren noodzakelijk is voor het kunnen realiseren van een goede lichtopbrengst. De kleur van mast, uithangmodule en verlichtingsarmatuur uitvoeren in een lichte kleur. - Type armatuur: armatuur gelijk aan of familie van de armaturen op Energieweg/ Neerbosschweg (Stadsroute (S100)). De toepassing van LED is beleidsuitgangspunt.

19 BEELDKWALITEIT OPENBARE RUIMTE - De verlichting van de hoofdrijbaan en de fiets-/ voetpaden zoveel mogelijk integreren in één mast met één of twee armaturen. Als er meerdere masten moeten worden toegepast, zijn zowel de mast als het armatuur familie van elkaar. [3.5] Wegmarkeringen Standaard markering voor 50 km/h stroomwegen binnen de bebouwde kom voor de Hogelandseweg en IJpenbroekweg. Geen grote witte vakken op de rijbaan toepassen. Gebruik hier alleen witte kaders zonder vlakvulling als dit noodzakelijk is. Standaard markering voor 70 km/h stroomwegen binnen de bebouwde kom voor de Neerbosschweg. Geen grote witte vakken op de rijbaan toepassen. Gebruik hier alleen witte kaders zonder vlakvulling als dit noodzakelijk is. [3.6] Verkeersregelinstallaties Uniforme keuze in verkeersregelinstallatie met masten en lampen of portalen met lampen. Geen wisselende systemen toepassen. Zoveel mogelijk palen en masten combineren in gebruik (dubbelgebruik). [3.7] Bebording/ bewegwijzering: - Bewegwijzering auto s altijd in de zijberm rechts ten opzichte van de rijrichting en uitgevoerd in een lichte kleur. - Bewegwijzering langzaam verkeer op de overgang tussen fiets- en voetpad gecombineerd met verkeersborden en uitgevoerd in een lichte kleur. - Bedrijfsinformatiesysteem altijd in de zijbermen duidelijk vormgegeven voor de functie en uitgevoerd in een lichte kleur grijs (bijvoorbeeld RAL 7047). - Bijzondere objecten uitvoeren in een lichte kleur grijs (bijvoorbeeld RAL 7047) als onderdeel van het straatmeubilair langs de rijbaan. [3.8] Bushalteringen - Verharding perron in een groot formaat betontegels (bijvoorbeeld 40 x 40 cm). - De opsluitband aan de straatzijde is een verhoogde band die familie is van de doorgaande opsluitbanden langs de rijbanen van de weg zelf. - Abri: een belangrijk uitgangspunt bij de vormgeving van de abri s is een lichte transparante constructie. De basiskleur is een lichte kleur grijs (bijvoorbeeld RAL 7047) gecombineerd met glas. Een goed voorbeeld zijn de abri s bij (bus)station Heyendaal in Nijmegen. [3.9] Inritten De doorsteken voor autoverkeer door de zijbermen van de wegen dienen vormgegeven te worden als een uitsnede van de berm. Dat wil zeggen dat de materialisatie afwijkt van de basismaterialen in de omgeving. Deze inritten worden uitgevoerd in antracietkleurige keien of klein formaat klinkers. Basiskenmerk 4: IJpenbroekweg/Hogelandseweg-specifieke vormgeving van beeldbepalende elementen De IJpenbroekweg en de Hogelandseweg dienen zich te onderscheiden ten opzichte van de overige wegen in het stedelijk hoofdwegennet door een locatie specifieke vormgeving van beeldbepalende elementen van en langs de weg. Dit kenmerk komt bij de IJpenbroekweg onder andere tot uiting in de structuur van de weg als ring door Lindenholt met een continue middenberm met bijpassende groenstructuur. De doorgaande structuur wordt onderbroken door verbijzonderingen bij de entrees van de verschillende buurten in Lindenholt. Dit principe is de basis voor een uniforme en herkenbare groenstructuur door Lindenholt. Subeigenschappen Voor het toepassen van bomen en beplantingen langs de IJpenbroekweg en Hogelandseweg is een aantal thema s van belang. Allereerst is beeldkwaliteit een belangrijk overkoepelend thema waarin de kwaliteit van de ruimtelijke inrichting wordt gewaarborgd, hierin spelen bomen een centrale rol. [4.1] De boomstructuur (boomkeuze en indeling laanstructuur) - Bomenscherm in de oostelijke zijberm (direct langs de rijbaan bovenaan het talud) met zuilvormige bomen, bijvoorbeeld Acer platanoides Columnare (soort is in aansluiting op bestaande bomen). - De te kiezen boomsoort van de 1e grootte behoort tot de duurzamere soorten, heeft een zuilvormige opgaande groeiwijze en is toepasbaar binnen de beschikbare ruimte van de zijberm. - De boomsoort is geschikt voor een stadsklimaat in het algemeen en voor de plaatselijke groeiomstandigheden in het bijzonder. - De boom moet worden aangeplant in een minimale maat van De bomen worden in één lijn geplant en op een dusdanige afstand dat de kronen na 10 jaar een gesloten wand vormen. [4.2] Inrichting en vormgeving van de bermen (onderbegroeiing midden- en zijbermen) - De zijbermen bestaan uit gras met bloemrijke soorten en bollen die bloeien in het voorjaar. De grasbermen sluiten aan bij een beheerbeeld van gras van maximaal 20 cm hoog. Terwijl de bermen langs fietspaden in de eerste meter gras beheerd wordt als gazon. - De middenberm worden voorzien van gras met bloemrijke soorten en bollen die bloeien in het voorjaar. Deze grasbermen sluiten aan bij een beheerbeeld van gras van maximaal 60 cm hoog. 19

20 BEELDKWALITEIT OPENBARE RUIMTE [4.3] Vormgeving geluidwerende voorzieningen - Op locaties waar de geluidsbelasting boven de geldende normen komt wordt een (groene) geluidswerende voorziening geplaatst. Deze voorzieningen worden geïntegreerd in de landschappelijke elementen langs de rijbanen. In het kaartbeeld hiernaast zijn locaties aangegeven waar geluidwerende voorzieningen in het landschap kunnen worden geïntegreerd. Legenda zone voor het landschappelijk inpassen van geluidwerende voorzieningen zone waarin geen geluidwerende voorzieningen zijn in te passen in het landschap Basiskenmerk 5 Individuele kwaliteiten accentueren 20 De Kruising bij de poort van Neerbosch dient zich met zijn individuele herkenbaarheid ten opzichte van de andere poorten van de stad te onderscheiden door middel van verbijzonderingen, tenminste nabij of ter plaatse van de kruising van de Neerbosscheweg met de Hogelandseweg en de IJpenbroekweg. Subeigenschappen De kruising Neerbosscheweg dient ter plaatse van de aansluiting met de zijwegen ingetogen te worden vormgegeven, met twee hoofdaccenten; de vormgeving van de kruising als een plein op een terp en de afscherming van de kruising door middel van twee groene schermen (zie 4.1). [5.1] Inrichting Kruising Neerbosscheweg Poort van Neerbosch Deze kruising vormt de entree van de stad. Een bijzonder herkenningsteken is hier op zijn plaats, zoals bijvoorbeeld een (beeldbepalend) object of kunstwerk. De verhoogde ligging is een aanknopingspunt voor de inrichting van de kruising als verhoogd plein. Naast het hoogteverschil bestaat deze uit bijzondere inrichtingselementen en groen. kaartbeeld: inpassing geluidwerende voorzieningen in het landschap

21

22