&VI Gemeente Delft VERZONDEN -.3 APR Geachte eden van de raad,

Transcriptie

1 Semen!eying &VI Gemeente Delft Stad Westlandseweg AD Delft IBAN NL21 BNGH t.n.v. gemeente Delft Internet Telefoon Retouradres : Stad, Postbus 78, 2600 ME Delft Aan de eden van de gemeenteraad VERZONDEN -.3 APR Datum Onderwerp Toezending stukken inzake jaarverslag Leerplicht en RMC - Ons kenmerk uw brief van Uw kenmerk Bijlage Geachte eden van de raad, Ter informatie zenden wij u het jaarverslag Leerplicht en het jaarverslag Regionale Meld- en Coordinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) - van de gemeente Delft. Met dit jaarverslag komt het college tegemoet aan uw wens om inzicht te krijgen in de resultaten en ontwikkelingen op het gebied van leerplicht en voortijdig schoolverlaten. Met dit jaarverslag beschouwen wij toezegging uit de commissie Sociaal Domein en Wonen als afgedaan. De gemeente Delft voert een actief beleid om schoolverzuim te voorkomen, te bestrijden en voortijdig schoolverlaten terug te dringen. Tijdig signaleren en ingrijpen voorkonnen dat het schoolverzuim grotere vormen aanneemt. Zo hebben leerlingen meer kans om een startkwalificatie te behalen en daarmee meer kans op deelname aan de arbeidsmarkt en onze samenleving. Het niet behalen van een startkwalificatie heeft behoorlijke gevolgen. Uit onderzoek blijkt dat jongeren zonder startkwalificatie vaker te maken hebben met misdrijven, verslechterde arbeidsmarktpositie en jeugdwerkloosheid. Het Jaarverslag Leerplicht en RMC - geeft inzage in de omvang van het verzuim, de gerealiseerde activiteiten en resultaten op het gebied van de leerplicht en de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval in het afgelopen schooljaar. Onderstaand volgen enkele opvallende zaken uit het afgelopen schooljaar: Signaal verzuimmeldingen toegenomen In het schooljaar - steeg het aantal signaalverzuim meldingen (spijbelen) naar 823, ten opzichte van 604 meldingen in het jaar ervoor. Het aantal verzuimende leerlingen is echter maar licht gestegen. De signaalverzuimmeldingen betreffen 430 unieke leerlingen. Vorig jaar ging het om 396 leerlingen. Dit betekent dat het aantal verzuimende leerlingen licht stijgt, maar het gemiddelde verzuim per leerling meer stijgt. a De stijging van het aantal verzuimmeldingen past in ons streven al het verborgen verzuim in beeld te krijgen. Leerlingen die niet gemeld worden kunnen we immers niet helpen. De gemeente Delft heeft, in navolging van

2 Datum Ons kenmerk Den Haag, dan ook een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Inspectie van het Onderwijs. Medio 2016 gaat leerplicht starten met het verzuimonderzoek op de Dense PO- en VO-scholen. Met het verzuimonderzoek hopen we de verzuimadministratie op orde te krijgen/houden en daarmee het verborgen verzuim zo goed nnogelijk in beeld te krijgen. Strenger optreden, meer proces-verbalen De diverse oorzaken van schoolverzuim vragen om integrate aanpak. Daarbij kan de leerplichtambtenaar handhavend optreden waar nodig. Dit schooljaar kent, in tegenstelling tot vorig jaar, een stijging in het aantal processen-verbaal signaalverzuim. De toenanne van spijbelmeldingen leidt ertoe dat Leerplicht vaker proces-verbaal heeft opgemaakt. Veelverzuimers pakken we streng aan. Blijvende aandacht nodig voor thuiszitters Landelijk is er steeds meer aandacht voor het aantal thuiszittende leerlingen. Op lokaal niveau zijn we hier al een paar jaar mee bezig. Thuiszitters zijn leerplichtige jongeren, die meer dan vier weken van school verzuimen en waarvoor leerplicht geen vrijstelling heeft verleend. De intensievere samenwerking tussen leerplicht en de samenwerkingsverbanden leidt er toe dat de aantallen thuiszitters beter in beeld zijn. De hulpverlening sluit meer op elkaar aan. Afgelopen schooljaar kent wederom een stijging van het aantal thuiszitters, van 26 naar 33 thuiszitters. Het merendeel is binnen het schooljaar weer naar school gegaan. leder kind dat thuiszit, is er een te veel. Komende jaren willen we samen met onderwijs het aantal thuiszitters red uceren. Daling Voortijdige Schoolverlaters (VSV-ers) Het aantal meldingen van jongeren zonder startkwalificatie is het afgelopen jaar gedaald van 248 in 2008 (startjaar van 1e convenant) naar 152 in schooljaar -. In Delft en in de regio Haaglanden lukt het steeds beter om de aantallen VSV-ers te verlagen, door intensieve samenwerking tussen gemeenten en het onderwijs. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft,, burgemeester F. Forster, MSc 1.b., secretaris cirs. T.W. Andriessen I.s. 2/2

3 Jaarverslag Leerplicht en RMC

4 Voorwoord Met plezier presenteer ik u het eerste gecombineerde jaarverslag Leerplicht en Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeente Delft. Met dit jaarverslag kom ik tegemoet aan de wens om inzicht te krijgen in de resultaten en ontwikkelingen op het gebied van leerplicht en voortijdig schoolverlaten. Leerplicht, kwalificatieplicht en voortijdig schoolverlaten staan landelijk hoog op de onderwijsagenda. Naar school gaan is voor ieder kind, elke jongere van het grootste belang. De schoolloopbaan afsluiten met minimaal een startkwalificatie is een verworvenheid die we blijven koesteren. De gemeente bewaakt het recht op onderwijs en is verantwoordelijk voor het aanpakken van schoolverzuim. We zien dat vaak te laat komen, spijbelen en veelvuldig ziekteverzuim voortekens zijn van voortijdig schoolverlaten. Het is dan ook van groot belang, dat wij als gemeente in beeld hebben en houden hoe het gaat met alle kinderen en jongeren op school. We zorgen voor goede verzuimregistratie en de gemeente Delft is een samenwerking met de Inspectie van het Onderwijs aangegaan om de verzuimregistratie te verbeteren. Daarmee proberen we te voorkomen dat schoolverlaters tussen de wal en schip vallen. De samenwerking gaat verder dan alleen met de inspectie. Goede samenwerking met de onderwijsinstellingen vormt de basis. In het afgelopen jaar zijn veel vluchtelingen in Nederland komen wonen. En het einde is nog niet in zicht. Daar zijn ook kinderen en jongeren bij. Ieder kind in de leerplichtige leeftijd heeft recht op onderwijs. In Delft doen we er alles aan om elk kind, elke jongere goed onderwijs te bieden, waar nodig met extra begeleiding, met name op het gebied van taal. Voor jongeren in de leeftijd vanaf ca. 14 jaar hebben we in samenwerking met de regio de internationale schakelklassen uitgebreid. Voor jongere kinderen worden binnen het basisonderwijs faciliteiten geboden voor extra begeleiding. Ik ervaar veel positieve inzet van alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs in Delft en in de regio om deze kinderen optimaal op te vangen. Bij recente werkbezoeken heb ik meerdere van deze jongeren gesproken. Het is goed om te zien, dat deze kwetsbare groep goed wordt opgevangen en het is bijzonder om te ervaren dat de leerlingen in de veilige context van onze scholen de draad van hun jonge leven weer oppakken. Zij probeerden uit alle macht Nederlands met mij te spreken en dat raakte mij. Aletta Hekker Wethouder Onderwijs 2

5 Inhoud VOORWOORD 2 SAMENVATTING 4 1. LEERPLICHT EN REGIONAAL MELD- EN COÖRDINATIEPUNT LEERPLICHT, KWALIFICATIEPLICHT EN VOORTIJDIG SCHOOLVERLATEN LEERPLICHT EN REGIONAAL MELD- EN COÖRDINATIEPUNT IN DELFT 6 2. LEERPLICHT LEERLINGEN EN VERZUIM ABSOLUUT VERZUIM SIGNAAL VERZUIM LUXE VERZUIM INTERVENTIES THUISZITTERS OVERGANG VMBO MBO DE REGIONALE MELD EN COÖRDINATIEFUNCTIE LANDELIJK RMC-REGIO HAAGLANDEN DELFT RMC - 15 BIJLAGE 1. DE BELANGRIJKSTE CIJFERS - 18 LEERPLICHT 18 RMC 20 3

6 Samenvatting Dit jaarverslag Leerplicht en het jaarverslag Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeente Delft geeft inzage in de gerealiseerde activiteiten en resultaten op het gebied van de leerplicht en de preventie en bestrijding van voortijdige schooluitval in het schooljaar -. Signaal verzuimmeldingen toegenomen In het schooljaar - steeg het aantal signaalverzuim meldingen (spijbelen) naar 823, ten opzichte van 604 meldingen in het jaar ervoor. Het aantal verzuimende leerlingen is echter maar licht gestegen. De signaalverzuimmeldingen betreffen 430 unieke leerlingen. Vorig jaar ging het om 396 leerlingen. Een verklaring voor deze toename lijkt te komen door het onderzoek naar de verzuimadministratie door leerplicht Den Haag (via overeenkomst met Inspectie van Onderwijs) bij o.a. het ROC Mondriaan. Herhaalverzuim moet ook gemeld worden. De verhoging van aantal meldingen komt door het MBO. Veel jongeren uit Delft volgen MBOonderwijs bij Mondriaan. De stijging van het aantal verzuimmeldingen past in ons streven al het verborgen verzuim in beeld te krijgen. Leerlingen die niet gemeld worden kunnen we immers niet helpen. De gemeente Delft heeft, in navolging van Den Haag, dan ook een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Inspectie van het Onderwijs. Medio 2016 gaat leerplicht starten met het verzuimonderzoek op de Delftse PO- en VO-scholen. De onderzoeken lopen tot eind Wij verwachten dat dit zal leiden tot een verdere stijging van het aantal verzuimmeldingen in de komende schooljaren. Daarmee hopen we verborgen verzuim zo goed mogelijk in beeld te krijgen. Strenger optreden, meer proces-verbalen De diverse oorzaken van schoolverzuim vragen om integrale aanpak. De gemeente werkt nauw samen met het (passend) onderwijs, toegang, justitie en instellingen voor (jeugd) zorg. Daarbij kan de leerplichtambtenaar handhavend optreden waar nodig. Tevens kunnen ingezette zorgtrajecten ondersteund worden door toepassing van dwang en drang, zodat de leerling weer naar school gaat. Dit schooljaar kent, in tegenstelling tot vorig jaar, een stijging in het aantal processenverbaal signaalverzuim. Er zijn 52 processen verbaal opgemaakt en 17 HALT-afdoeningen (Het ALTernatief voor straf). De toename van spijbelmeldingen leidt ertoe dat Leerplicht vaker proces-verbaal heeft opgemaakt. Veelverzuimers pakken we streng aan. Daarnaast is er een afname van Halt-meldingen. Jongeren die reeds eerder een Halt-straf hebben gehad, krijgen bij het opnieuw in de fout gaan, ook een proces-verbaal. Blijvende aandacht nodig voor thuiszitters Landelijk is er steeds meer aandacht voor het aantal thuiszittende leerlingen. Op lokaal niveau zijn we hier al een paar jaar mee bezig. De intensievere samenwerking tussen leerplicht en de samenwerkingsverbanden leidt er toe dat de aantallen thuiszitters beter in beeld zijn. De hulpverlening sluit meer op elkaar aan. Afgelopen schooljaar kent wederom een stijging van het aantal thuiszitters, van 26 naar 33 thuiszitters Het merendeel is binnen het schooljaar weer naar school gegaan. Komende jaren willen we samen met onderwijs het aantal thuiszitters reduceren. 4

7 Daling Voortijdige Schoolverlaters (VSV-ers) Het aantal meldingen van jongeren zonder startkwalificatie is het afgelopen jaar gedaald van 248 in 2008 (startjaar van 1e convenant) naar 152 in schooljaar -. In Delft en in de regio Haaglanden lukt het steeds beter om de aantallen VSV-ers te verlagen, door intensieve samenwerking tussen gemeenten en het onderwijs. De groep jongeren daarentegen die wel uitvalt, heeft veel problemen. Jongeren van 18 tot 23 jaar vallen niet meer onder de Leerplichtwet. De RMC-consulent kan wettelijk geen handhavingsinstrumenteninzetten, wel kunnen we voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk voorkomen. Bij de eerste tekenen van verzuim proberen we samen met de school om een jongere te stimuleren zijn of haar opleiding af te maken. Daarnaast kunnen we vanuit de Participatiewet- bepalen dat de jongere geen inkomensvoorziening krijgt, als hij of zij niet meewerkt aan een traject gericht op scholing via de Delftse Jongerenacademie, om zo alsnog een startkwalificatie te halen of werk. 5

8 1. Leerplicht en Regionaal Meld- en Coördinatiepunt 1.1 Leerplicht, kwalificatieplicht en voortijdig schoolverlaten Vanaf het moment dat het kind 5 jaar is tot het einde van het schooljaar waarin het kind 16 jaar wordt, is het op grond van de Leerplichtwet verplicht naar school te gaan (leerplichtig). Jongeren onder de 18 jaar zijn verplicht om onderwijs te volgen totdat ze een startkwalificatie (HAVO-, VWO-, MBO-diploma niveau 2 of hoger) hebben. De kwalificatieplicht geldt voor leerlingen van 16 tot 18 jaar. Een leerling met een kwalificatieplicht gaat elke dag naar school of kiest voor een combinatie van leren en werken. In aanvulling op de leerplichtwet regelt de Wet Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten (RMC-wet) het registreren van niet-leerplichtige deelnemers tot 23 jaar die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Daarnaast creëert de wet een regionale aanpak ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten. De RMC s hebben de taak het aantal jongeren dat uitvalt of dreigt uit te vallen, in beeld te brengen en te houden. Bovendien hebben ze tot taak voortijdig schoolverlaten via trajectbegeleiding terug te leiden naar het onderwijs, zodat alsnog een startkwalificatie kan worden behaald. 1.2 Leerplicht en Regionaal Meld- en Coördinatiepunt in Delft In Delft wordt de Leerplichtwet uitgevoerd door het Leerplichtteam, onderdeel van het team wettelijke taken van de gemeente Delft. De RMC-wetgeving is deels belegd bij het team wettelijke taken (bij dreigende uitvallers) en deels bij de Jongerenacademie (bij uitvallers), onderdeel van de Toegang Jeugd. Door nauwe samenwerking tussen de leerlingenadministratie, de leerplichtambtenaar en de RMC-consulent blijven alle jongeren in beeld en kan er snel worden gereageerd op veranderingen in schoolbezoek of andere bedreigingen voor hun schoolloopbaan. 6

9 2. Leerplicht 2.1 Leerlingen en verzuim - De Delftse leer- en kwalificatieplichtigen In het schooljaar - telde de gemeente Delft leerplichtige en kwalificatieplichtige kinderen en jongeren (bron BRP). Dat zijn 114 leerlingen minder dan in het voorgaande schooljaar (1%). Ruim 59% van hen staat ingeschreven op het basisonderwijs, circa 35% op het voortgezet onderwijs (inclusief Internationale schakelklas), ongeveer 2,5% op het middelbaar beroepsonderwijs en 2,3% van de leerlingen staat in geschreven in het praktijkonderwijs of (voortgezet) speciaal onderwijs. Drie categorieën verzuim: absoluut-, signaal- en luxe verzuim De afdeling Leerplicht onderscheidt drie vormen van verzuim, die in de hoofdstukken 2.2 tot en met 2.4 nader staan toegelicht: Bij absoluut verzuim gaat het om leerplichtige kinderen en jongeren die wel zijn ingeschreven in het Basisregister Personen (BRP), maar die niet zijn aangemeld bij een onderwijsinstelling; Met signaalverzuim hebben de leerplichtambtenaren het meeste te maken. Het gaat veelal om spijbelaars: leerlingen die ongeoorloofd afwezig zijn in de lessen. Ook kan signaalmelding duiden dat er een ander probleem speelt, zoals problemen thuis, verslaving, motivatieproblemen; Bij luxeverzuim gaat het om leerlingen die buiten de schoolvakanties om op vakantie gaan. Aantal verzuimmelding leer- en kwalificatieplichtigen (5-18 jaar) naar soort verzuim Aantal verzuimmeldingen per reden Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal Het schooljaar - kent een stijging van het aantal meldingen van vooral signaalverzuim. De stijging van verzuimmeldingen past bij ons streven het verborgen verzuim in beeld te krijgen. Het is belangrijk dit inzichtelijk te krijgen, om daarmee zo vroeg mogelijk te interveniëren en erger te voorkomen. Dit blijkt ook uit aantal unieke personen dat verzuimt: Aantal individuen (5-18 jaar) per verzuimreden Aantal individuen per verzuimreden Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal* *Het totaal betreft geen som van de aantallen per verzuimsoort maar het totaal aan individuen dat heeft verzuimd. De leerplichtambtenaren ontvingen 851 meldingen van scholen en ouders en deze meldingen hadden betrekking op 454 leerlingen. Leerplichtambtenaren hebben het meeste 7

10 te maken met signaalverzuim (spijbelen), vooral in het MBO en VMBO/VO (zie ook hoofdstuk 2.3). Scholen moeten verzuim altijd melden, ook als over de betreffende leerling al eerder een melding is gedaan (herhaalmeldingen). Een overzicht van soorten verzuim en verdeling over de schoolsoorten en leeftijdscategorieën is te vinden in bijlage 1: De belangrijkste cijfers -. Het team leerplicht begeleidt leerplichtige jongeren en hun ouders op verschillende manieren. In hoofdstuk 2.5 staan de interventies die Leerplicht in samenwerking met de scholen en netwerkpartners heeft ondernomen. Dag van de Leerplicht Leerlingen Freinetschool Delft spelen kennisquiz met wethouder over recht op onderwijs Aletta Hekker, wethouder onderwijs sprak op donderdag 19 maart met leerlingen van groep acht van de Freinetschool locatie De Libel over hun recht op onderwijs. Aan de hand van een quiz discussieerden de kinderen met de wethouder over hoe belangrijk is om naar school te gaan en hoe de leerplichtwet in elkaar zit. De activiteit maakt deel uit van de activiteiten tijdens de landelijke Dag van de leerplicht. Tegelijkertijd hielden leerplichtambtenaren een groene kaartenactie bij de ingang van de Cornelis Musiusschool in Wippolder. Kinderen die op tijd op school kwamen kregen een groene kaart. Laatkomers ontvingen een rode. Groep 4 en groep 7/8 werden verrast met een traktatie. Zij verzamelden de meeste groene kaarten van de school. 8

11 2.2 Absoluut verzuim De automatische digitale uitwisseling tussen scholen, Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en de gemeente zorgt ervoor dat de leerlingenadministratie zo actueel mogelijk blijft. Aantal meldingen absoluut verzuim naar onderwijssoort Meldingen Absoluut verzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs VSO Praktijkonderwijs - - VMBO VO 1 1 Beroepsonderwijs (MBO) 7-5 Onbekend Totaal In het afgelopen schooljaar was bij 12 jongeren sprake van absoluut verzuim. Hiermee is het verzuim gedaald t.o.v. voorgaande jaren. Leerplicht onderzoekt alle absoluut verzuim, omdat hier sprake is van thuiszitten. Van de 12 leerlingen zijn er 9 weer terug gekeerd naar school. De overige 3 (17 jaar) zijn in begeleiding genomen en in de loop van het schooljaar is gewerkt naar een terugkeer naar school. Inmiddels zijn 2 leerlingen weer op het MBO gestart in -2016, de andere leerling heeft vrijstelling van de leerplichtwet gekregen. 2.3 Signaal verzuim In het schooljaar - steeg het aantal signaalverzuim meldingen (spijbelen) naar 823, ten opzichte van 604 meldingen in het jaar ervoor. Het aantal verzuimende leerlingen is echter maar licht gestegen. De toename van de meldingen geldt vooral het MBO en dan met name bij de beroepsopleidende leerweg (BOL). Een verklaring voor deze toename lijkt te komen door het onderzoek naar de verzuimadministratie door leerplicht Den Haag bij o.a. het ROC Mondriaan. Herhaalverzuim moet ook gemeld worden bij leerplicht. De verhoging van aantal meldingen komt door het MBO. Veel jongeren uit Delft volgen MBOonderwijs bij Mondriaan. Aantal meldingen signaalverzuim naar onderwijssoort Meldingen Signaalverzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs VSO Praktijkonderwijs VMBO VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Totaal Aantal individuen signaalverzuim Aantal individuen signaalverzuim Signaal verzuim

12 Het blijft belangrijk om samen met de scholen aandacht te hebben voor het verzuimbeleid. De gemeente Delft heeft, in navolging van Den Haag, ook een samenwerkingsovereenkomst afgesloten met de Inspectie van het Onderwijs. Medio 2016 gaat leerplicht starten met het verzuimonderzoek op de Delftse PO- en VO-scholen. De onderzoeken lopen tot eind Dit kan leiden tot een verdere stijging van het aantal verzuimmeldingen in de komende schooljaren. Praktijkvoorbeeld van signaalverzuim Leerplicht wordt gebeld door de begeleider van het basisonderwijs. Ze hebben een leerling uit groep 8, Sem, die elke dag te laat komt. School heeft al geregeld gesprekken met zijn moeder gehad. Het is ook lastig voor moeder, naast Sem, die wat begint te puberen, heeft moeder nog 2 kinderen die haar aandacht nodig hebben. Ze heeft haar handen vol aan haar peuter die erg dwars ligt en haar dochter van 8 jaar gaat naar SBO. De opvoeding van de kinderen doet moeder alleen, vader verblijft in het buitenland. Moeder vertelt dat ze mantelzorger is voor haar ouders. Kortom, moeder heeft het druk. Sem is nog geen 12 jaar, alleen moeder wordt uitgenodigd voor een gesprek. Moeder vertelt in het gesprek dat ze hulp heeft ingeschakeld voor haar ouders. Dit geeft haar enorm veel ruimte en ze kan de opvoeding van de kinderen weer beter aan. Bij navraag op school hoort de leerplichtambtenaar dat Sem sindsdien niet meer te laat is gekomen op school. Na de zomervakantie start Sem op de HAVO op een school in Den Haag. Al snel krijgt de leerplichtambtenaar een melding dat Sem te vaak te laat is gekomen. De mentor heeft met Sem en moeder gesproken. Sem heeft het niet naar zijn zin in de klas. Hij is de enige van de basisschool die naar deze school is gegaan. Ook het fietsen naar school ziet hij niet meer zitten. In het gesprek met leerplicht komen dezelfde punten naar voren. Sem gaat dan ineens tijdens het gesprek huilen. Hij mist zijn vader, die met name in het buitenland zit en hij hoort alleen maar dat hij een moeilijke puber is. In overleg worden moeder en Sem in contact gebracht met team Jeugd. Sem krijgt als signaal een waarschuwing van leerplicht. Inmiddels gaat het een stuk beter met Sem. Hij komt niet meer te laat. Moeder volgt een cursus hoe om te gaan met een puber en Sem heeft dagelijks via skype contact met zijn vader. 2.4 Luxe verzuim Het aantal meldingen luxe verzuim is licht gestegen. Na binnenkomst van een melding van luxe verzuim gaat afdeling leerplicht in gesprek met de ouders. Hierin kunnen zij toelichting geven en het verzuim verantwoorden. A Als ouders geen legitieme reden kunnen opgeven voor het verzuim, maakt de leerplichtambtenaar proces-verbaal op. In het geval van luxeverzuim kan dit tot een geldboete leiden. Het afgelopen schooljaar heeft leerplicht bij 14 ouders proces-verbaal opgemaakt naar aanleiding van luxeverzuimmelding (zie ook hoofdstuk 2.5). Aantal meldingen luxeverzuim naar onderwijssoort Meldingen Luxe verzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs VO Beroepsonderwijs (MBO) - - (V)SO VMBO 2 - Praktijkonderwijs Totaal

13 2.5 Interventies Bij elke verzuimmelding kiest de leerplichtambtenaar de aanpak waar het meeste effect van wordt verwacht. In de meeste gevallen is een waarschuwingsbrief (bij licht verzuim van ca.12 uur) al dan niet in combinatie met een waarschuwingsgesprek afdoende. De leerplichtambtenaar voert het gesprek met de ouders en leerling. Wanneer het verzuim na deze interventies niet stopt maakt leerplicht gebruik van (een combinatie van) andere interventies. Bijvoorbeeld: verwijzen van de leerling naar HALT. Als HALT niet tot het gewenste effect leidt, maakt de leerplichtambtenaar een proces-verbaal op; bij fors verzuim maakt de leerplichtambtenaar direct proces-verbaal op. Hij kan daarbij ook de kinderbijslag voor zestien- en zeventienjarigen laten stopzetten. Ook maakt de ambtenaar proces-verbaal op als er ernstige twijfels bestaan over de bereidheid van de leerling en zijn ouders om mee te werken aan een hulpverleningstraject; de leerplichtambtenaar maakt afspraken met samenwerkingspartners in de zorg om zo spoedig mogelijk belemmeringen voor de schoolgang weg te nemen. Type Interventies per schooljaar Interventies Halt-meldingen Processen-verbaal Vrijstellingen Bemiddelingen Dit schooljaar is een stijging te zien in het aantal processen-verbaaldoor signaal verzuim (38 keer). Bij fors verzuim maakt de leerplichtambtenaar direct proces-verbaal op. De toename van spijbelmeldingen zorgt ervoor dat Leerplicht vaker proces-verbaal heeft opgemaakt. Veelverzuimers pakken we streng aan. Daarnaast is er een afname van de Halt-meldingen(de organisatie waarin gemeenten, politie en justitie samenwerken). Jongeren die reeds eerder een Halt-straf hebben gehad, krijgen bij het opnieuw in de fout gaan, ook een proces-verbaal. Ouders die geen toestemming voor verlof hebben gekregen en toch gegaan zijn, krijgen een proces-verbaal luxeverzuim (14 keer). In bijzondere gevallen kunnen ouders een beroep doen op vrijstelling van de Leerplichtwet, bijvoorbeeld op lichamelijke en psychische gronden, vanwege schoolbezoek in het buitenland of wanneer ouders bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs. Het aantal afgegeven vrijstellingen is licht gestegen. De meeste vrijstellingen (76%) betreft buitenlandse schoolinschrijving. Daarnaast is een deel van de leerlingen vooral door psychische of lichamelijke redenen niet in staat naar school te gaan. Leerplichtambtenaren leggen de vrijstellingen en vervangende leerplicht vast in een landelijk vrijstellingenregister. Hierdoor komt een beter zicht op jongeren die een vrijstelling hebben. In het schooljaar - is Leerplicht 167 keer benaderd voor bemiddeling, advies of informatie. De verzoeken variëren van een bemiddelingspoging in een conflict tot het geven van informatie over scholen, leerplicht en verlof. Het verzoek kan van ouders en/of de school uitgaan, maar ook vanuit het samenwerkingsverband. Bemiddelingsgesprekken bieden achtergrondinformatie als leerlingen opnieuw in beeld komen. Het aantal bemiddelingen is opnieuw gedaald. Met de komst van passend onderwijs en de invoering van de begeleidingsteams op scholen lijkt vroegtijdige inzet van Leerplicht minder noodzakelijk. 11

14 2.6 Thuiszitters Landelijk is er steeds meer aandacht voor het aantal thuiszittende leerlingen. Op lokaal niveau zijn we hier al een paar jaar mee bezig. Thuiszitters zijn leerplichtige jongeren, die meer dan vier weken van school verzuimen en waarvoor leerplicht geen vrijstelling heeft verleend. De oorzaken van het thuiszitten zijn divers. Zo kunnen gedragskenmerken, sociaalemotionele en/of (psychische) gezondheidsproblemen de reden zijn dat leerlingen uitvallen. Vaak is sprake van een langdurige zoektocht naar passend onderwijs en zorg. Om de thuiszitters zo vroegtijdig mogelijk in beeld te krijgen geldt in Delft de afspraak om leerlingen na 10 dagen thuiszitten al te melden aan leerplicht. Hiermee vergroten de kansen op terugkeer van de leerling naar het onderwijs. Aantal thuiszitters naar onderwijssoort Aantal thuiszitters naar onderwijssoort Basisonderwijs Voortgezet Onderwijs Voortgezet Speciaal Onderwijs/ PRO MBO 2-2 Totaal Afgelopen schooljaar kent is het aantal thuiszitters van 26 naar 33 gestegen. Het merendeel is binnen het schooljaar weer gestart met schoolbezoek. Komende jaren willen we samen met (passend) onderwijs komen tot gerichte acties om het aantal thuiszitters te reduceren Overgang VMBO MBO Rond de overstap van VMBO naar MBO zijn intensieve acties om jongeren te informeren en hierop voor te bereiden. De VMBO-scholen zijn verantwoordelijk voor de begeleiding in de keuze en te zorgen voor de inschrijving op het MBO. Leerplicht informeert de jongere ook over het belang van behalen van startkwalificatie, middels brief aan examenkandidaten en een brief aan de ouders met informatie over de kwalificatieplicht. Leerplicht controleert via VOROC (een informatiesysteem dat de overstap monitort) of de jongere daadwerkelijk ingeschreven staat bij het MBO. Met leerlingen die niet zijn verschenen voor de opgegeven MBO-opleiding, wordt contact opgenomen. Ook worden de risicoleerlingen benaderd met de vraag hoe het gaat op de nieuwe opleiding. Op deze manier worden alle overstappers goed in beeld gehouden en zorgen gemeente en scholen gezamenlijk voor een sluitende leerlijn is. Aantal examen leerlingen VMBO Overgang VMBO-MBO Inschrijving MBO VMBO/HAVO (oude school) Verhuisd andere gemeente Voortijdig schoolverlater (overdracht RMC) Totaal

15 3. De Regionale Meld en Coördinatiefunctie Voortijdig schoolverlaten is een onderwerp van zorg, ook voor de gemeente Delft. Te veel jongeren ondervinden problemen in hun leerloopbaan, waardoor ze te vroeg stoppen met hun opleiding en geen startkwalificatie halen. Het behalen van een startkwalificatie geeft een beter perspectief op de arbeidsmarkt en een eigen plek in de samenleving. Dit is goed voor de jongere zelf, goed voor de maatschappij en goed voor de economie. De inzet en samenwerking van diverse partijen is noodzakelijk voor het slagen van terug brengen van nieuwe schooluitvallers. 3.1 Landelijk Sinds de uitvoering van de RMC-functie in 2005 gaan gemeenten en schoolinstellingen gezamenlijk de schooluitval tegen. In het kader van het regionale convenant Aanval op de Uitval zijn landelijk en regionaal beleidsmaatregelen genomen om deze problematiek verder aan te pakken. De maatregelen hadden zowel een preventief als curatief karakter. Voor de periode zijn nieuwe prestatiegerichte convenanten afgesloten tussen het ministerie van OCW, scholen en gemeenten met als doel om zich gezamenlijk in te zetten om het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters verder te verminderen. Hiervoor stelt het ministerie middelen beschikbaar. Het motto hierbij is We gaan door met wat goed gaat, maar kijken tegelijkertijd naar waar het beter kan. Door convenanten af te sluiten zetten 39 RMC-regio s in Nederland zich in om landelijk het aantal voortijdig schoolverlaters te verminderen tot in Het convenant is met een kalenderjaar verlengd tot de invoering van de nieuwe RMC-wetgeving (januari 2017). Landelijke cijfers voortijdig schoolverlaters (Bron: Aanval op schooluitval) 13

16 3.2 RMC-regio Haaglanden In 2012 ondertekende de samenwerkingsverbanden VO, MBO-instellingen en de contactgemeente Den Haag het convenant ter vermindering van het aantal voortijdig schoolverlaters (VSV ers) in de regio Haaglanden. Er is door de contactpersonen van de convenantpartners een regioanalyse gemaakt: waar zit de schooluitval en welke interventies hebben in de afgelopen convenantperiode gewerkt? De bevindingen zijn terug te vinden op de website in de notitie Meer jongeren met een diploma. Op basis hiervan is een regionale kerngroep VSV gevormd. Deelnemers aan de kerngroep vertegenwoordigen de partijen die het convenant ondertekend hebben. Overzicht VSV Haaglanden - naar woongemeente Woongemeente Totaal VSV - % VSV Den Haag % Delft % Leidschendam-Voorburg % Midden Delfland % Pijnacker-Nootdorp % Rijswijk % Wassenaar % Westland % Zoetermeer % Aantal en % VSV in de regio % Bron: DUO maandrapportage A04 De uitvalpercentages in de RMC-regio s in Nederland vertoonden de afgelopen jaren een wisselend beeld. De regio Haaglanden scoort hoger met de uitvalpercentages dan het landelijk gemiddelde. Onze regio heeft één grote stad en drie middelgrote gemeenten van inwoners. De grootte van de gemeenten en mate van verstedelijking dragen bij aan het hoge uitvalpercentage. Daarnaast wonen in de regio Haaglanden relatief meer VSV ers in een armoedeprobleemcumulatiegebied (APC-gebied). Desondanks is in onze regio ook een vermindering van het aantal VSV ers. Van 4,9% in het startjaar naar 2,6% in Delft Gemeenten zijn op basis van de RMC wet verplicht regionaal inspanningen te verrichten om het aantal voortijdig schoolverlaters te verminderen. In de RMC-wet staan de taken van de gemeente als volgt beschreven: Realisatie van een sluitende melding en registratie van voortijdig schoolverlaters; Doorverwijzing en herplaatsing van voortijdig schoolverlaters; Het tot stand brengen van samenwerking tussen alle belangrijke partijen die te maken hebben met deze jongeren en het onderhouden van dit netwerk. De gemeente Delft heeft in de convenantsperiode extra ingezet op verzuimaanpak, coaching en trajectbegeleiding, loopbaanbegeleiding, intake en diagnose. 14

17 3.4 RMC - De Delftse nieuwe voortijdig schoolverlaters De VSV-registratie is van toepassing op jongeren van 12 jaar tot 23 jaar. Het overgrote deel van de meldingen betreft jongeren in de leeftijd van 16 tot 23 jaar. In 15 zijn er 152 jongeren aangemerkt als nieuwe voortijdig schoolverlater. Alle jongeren die voortijdig hun opleiding verlaten, worden benaderd voor een ondersteuningsaanbod. Indien er sprake is van een leerplichtige leerling gaat de melding in eerste instantie naar de leerplichtambtenaar. Vaak wordt er met de RMC-consulent samengewerkt. In Delft zijn een tweetal leerplichtambtenaren ook als RMC-consulent werkzaam. Van de 152 jongeren waren er 28 nog leerplichtig. Aantal VSV convenantsperiode Aantal leerlingen start Aantal VSV % VSV* 2.7% 2.8% 2.7% *Het vsv-percentage staat voor het aantal vsv ers als percentage van het aantal onderwijsdeelnemers aan het begin van het schooljaar Delft kent een dalende lijn in aantallen VSV ers, van 248 in 2008 (startjaar van 1 e convenant) naar 152 in schooljaar -. De groep jongeren die daarentegen wel uitvalt, heeft veel problemen. Om hen weer naar school te krijgen is een integrale aanpak van onderwijsinstellingen, zorgpartners en de gemeente nodig. Niet afwachten maar gerichte actie ondernemen om jongeren tussen de 18 en 27 jaar, die zonder startkwalificatie zijn uitgevallen, weer met succes in de schoolbanken of op de arbeidsmarkt te krijgen. Jongeren van 18 tot 23 jaar vallen niet meer onder de Leerplichtwet. De RMC-consulent kan wettelijk geen handhavingsinstrumenteninzetten, wel kunnen we voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk voorkomen. Bij de eerste tekenen van verzuim proberen we samen met de school om een jongere te stimuleren zijn of haar opleiding af te maken. Daarnaast kunnen we vanuit de Participatiewet- bepalen dat de jongere geen inkomensvoorziening krijgt, als hij of zij niet meewerkt aan een traject gericht op scholing via de Delftse Jongerenacademie, om zo alsnog een startkwalificatie te halen of werk. Hoe worden nieuwe voortijdig schoolverlaters begeleid? De school is primair verantwoordelijk om uitval te voorkomen en ondersteuning te bieden. Als de jongere toch is uitgevallen, wordt altijd contact gezocht met de school van herkomst om zoveel mogelijk gezamenlijk het traject uit te stippelen. Begeleiding kan variëren van advies en bemiddeling naar school tot intensieve begeleidingstrajecten, waarbij de samenwerking gezocht wordt met hulpverlenende instanties. Het grootste deel van de begeleiding wordt door de RMC-consulent zelf uitgevoerd, veelal via de Delftse Jongerenacademie. Als een jongere niet reageert en er verder geen school- of werkgegevens bekend zijn, brengt de jongerenwerker van Delft Voor Elkaar een bezoek aan huis om de informatie alsnog te verzamelen en te kijken of de desbetreffende jongere hulp nodig heeft. Op deze manier probeert het RMC alle jongeren goed in beeld te houden. 15

18 De totale groep Delftse voortijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie In het schooljaar - waren er in totaal 865 jongeren tot 23 jaar in Delft zonder startkwalificatie. Twee keer per jaar vindt de Delftse jongeren in beeld actie plaats. Deze actie is vooral bedoeld om oud VSV ers opnieuw te benaderen voor begeleiding en om inzicht te krijgen wat deze jongeren doen. Blijkt na deze acties nog steeds onduidelijk wat de jongere doet, dan vinden er huisbezoeken plaats. Totaal aantal VSV ers in - tot 23 jaar naar gevolgde onderwijssoort Aantal VSV ers (nieuw en oud) naar onderwijssoort laatste opleiding Voortgezet Speciaal Onderwijs/ PRO 56 Voortgezet Onderwijs 110 MBO 556 Onbekend 143 Totaal 865 Uitstroom van de voortijdig schoolverlaters Het feit dat jongeren voortijdig de school verlaten, wil niet zeggen dat zij niets doen. Een groot deel van de jongeren is werkzaam of werkzaam geweest Een deel is weer gestart met een opleiding en een deel krijgt begeleiding van RMC. Totaal aantal VSV ers naar uitstroomreden in - Nieuw en oud VSV'ers jaar naar afsluitreden Totaal Nog in begeleiding bij RMC 174 Opleiding 151 Werk regulier 213 UWV-uitkering (incl. Wajong) 174 Opvangvoorziening / Zorg 6 23 jaar geworden 21 Wil geen bemiddeling(meer) 43 Overig (verhuisd/detentie/niettraceerbaar) 59 Totaal 841* *Aantal wijkt af ivm vermindering aantal leerplichtige vsv ers Praktijkvoorbeeld begeleiding RMC In Delft wordt er door de afdeling leerplicht/vsv 2 keer per jaar een actie gehouden om jongeren zonder startkwalificatie in beeld te krijgen. Zo kwam Julia in beeld. Zij is 19 jaar en heeft nog geen startkwalificatie. Julia heeft nog geen begeleiding vanuit de Gemeente Delft. Delft voor elkaar (jongerenwerk) doet namens de Gemeente Delft een huisbezoek. Julia is niet thuis, haar moeder wel. Haar moeder vertelt dat ze dit jaar in Delft zijn komen wonen en Julia graag naar een opleiding wil, maar nog niet goed weet welke richting. Moeder geeft aan dat zij en Julia graag hulp willen. De medewerker van Delft voor Elkaar zorgt er voor dat er een afspraak met een RMC-consulent komt. Na een intake komt Julia in begeleiding bij de Delftse Jongeren Academie, onderdeel van Team Jeugd. Hier krijgt zij begeleiding bij het vinden van de juiste opleiding en wat er allemaal geregeld moet worden om toegelaten te worden tot de opleiding. Het resultaat van deze begeleiding is dat Julia zich heeft ingeschreven en daadwerkelijk gestart is op een MBO- opleiding, richting zorg en welzijn. 16

19 Verzuimmelding/-preventie van niet leerplichtigen jaar Verzuim stopt helaas niet automatisch als de leerling 18 jaar is geworden. De mogelijkheden om adequaat op te treden worden echter wel minder. Zo is de inzet van dwang en drang instrumenten bij verzuimers van 18 jaar en ouder wettelijk niet meer mogelijk. De RMC casemanagers proberen binnen de wettelijke mogelijkheden en capaciteit die zij hebben, hier wel actie op te zetten. Dit kan namelijk het aantal schoolverlaters sterk reduceren. Daar waar voortijdig schooluitval dreigt, wordt gezamenlijk door preventie geprobeerd de leerling binnen boord te houden. Overleg en afstemming is daarbij van groot belang. Dit verslagjaar zijn 131 jongeren preventief gemeld (123 unieke personen). Aantal preventief bemiddelde leerlingen met afsluitreden in - Preventief bemiddelde leerling 18+ naar afsluitreden Meldingen Personen Nog in begeleiding Opleiding Werk regulier 1 1 Opvangvoorziening / Zorg 3 3 Niet traceerbaar 2 2 Wil geen bemiddeling 3 3 Overig (verhuisd/detentie/23+) Totaal

20 Bijlage 1. De belangrijkste cijfers - Leerplicht Aantal verzuimmelding leer- en kwalificatieplichtigen (5-18 jaar) naar soort verzuim Aantal verzuimmeldingen per reden Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal Aantal individuen (5-18 jaar) per verzuimreden Aantal individuen per verzuimreden Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal* Aantal verzuimmelding naar leeftijdscategorie Aantal verzuimmeldingen per leeftijdscategorie Absoluut verzuim Luxe verzuim Signaal verzuim Totaal 5 t/m 8 jaar t/m 12 jaar t/m 14 jaar t/m 16 jaar t/m 18 jaar Totaal Type Interventies per schooljaar Interventies Halt-meldingen Processen-verbaal Vrijstellingen Bemiddelingen Aantal afhandelingen Halt-meldingen Afhandeling Halt-meldingen Positief resultaat Negatief resultaat - - Nog in behandeling Totaal Aantal processen-verbaal Processen verbaal Absoluut 2 1 Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal

21 Aantallen proces-verbaal naar onderwijssoort Processen-verbaal naar onderwijssoort - Signaal verzuim Luxe verzuim Basis- Speciaal onderwijs - 4 VSO - Praktijkonderwijs 4 3 VMBO 13 1 VO 4 6 Beroepsonderwijs (MBO) 11 Onbekend 6 Totaal Vervangende en vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort Vervangend en Vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs (V)SO Praktijkonderwijs - 1 VMBO VO Beroepsonderwijs (MBO) Geen onderwijs Totaal Aantal bemiddelingen naar afsluitreden Aantal bemiddeling Leerplicht naar afsluitreden (Bem) Bemiddeld bij conflict (Bem) Bemiddeld bij herplaatsing (Bem) Geadviseerd op verz. van school (Bem) Reg. Schorsing op verz. van school (Bem) Preventief bemiddeld Hulpverlening Nog lopend Ongemotiveerd 1 - Overig 1-2 Totaal Aantal thuiszitters naar onderwijssoort Aantal thuiszitters naar onderwijssoort (S)BO PRO VMBO HAVO VWO REC3 1 3 REC4-2 5 MBO 2-2 Totaal

22 RMC Aantal VSV convenantsperiode en Aantal leerlingen start Aantal VSV VSV% 4.2% 4.4% 4.3% 4.2% 2.7% 2.8% 2.7%. Aantal nieuwe VSV per onderwijssoort - Delft Aantal 1 oktober prestatienorm streefnorm VSV VO onderbouw 9 0,43% 1,00% 0,20% VMBO bovenbouw 19 2,37% 4,00% 1,50% HAVO/VWO 10 0,80% 0,50% 0,10% Totaal VO 38 MBO1/Entree 16 opleiding* 23,88% 22,50% 22,50% MBO2 opleiding 43 12,50% 10,00% 10,00% MBO 3/4 opleiding 55 5,25% 2,75% 2,75% Totaal MBO 114 Totaal 152 2,72% *Jongeren met een MBO-1 diploma (entreeopleiding) en een baan van minstens 12 uur op de teldatum van 1 oktober tellen niet mee als voortijdig schoolverlater. NB: De onderwijssoorten die boven de prestatienorm uitkomen zijn weergegeven in het rood. Totaal aantal VSV ers naar uitstroomreden in - Nieuw en oud VSV'ers naar afsluitreden Totaal Nog in begeleiding bij RMC 174 Opleiding 151 Werk regulier 213 UWV-uitkering (incl. Wajong) 174 Opvangvoorziening / Zorg 6 23 jaar geworden 21 Wil geen bemiddeling(meer) 43 Overig (verhuisd/detentie/niet traceerbaar) 59 Totaal 841 Aantal preventief bemiddelde leerlingen 18+ met afsluitreden in - Preventief bemiddelde leerling 18+ naar afsluitreden Meldingen Personen Nog in begeleiding Opleiding Werk regulier 1 1 Opvangvoorziening / Zorg 3 3 Niet traceerbaar 2 2 Wil geen bemiddeling 3 3 Overig (verhuisd/detentie/23+) Totaal