Jaarverslag Leerplicht

Transcriptie

1

2 Jaarverslag Leerplicht

3 Inhoudsopgave 1. Voorwoord Resultaten schooljaar Overzicht belangrijkste resultaten leerplicht Beleidsmatige ontwikkelingen leerplicht... 7 Overzicht belangrijkste beleidsmatige activiteiten in Leerlingen en verzuim Leerplicht en het wettelijk kader De belangrijkst cijfers in een oogopslag Afkortingenlijst Jaarverslag leerplicht

4 1. Voorwoord Delft kent ruim kinderen en jongeren die leerplichtig zijn. Met ouders, scholen, zorginstellingen en de overheid zetten we alles op alles om de schoolcarrière tot een succes te maken. Niet alleen de leeftijd telt, maar ook de kwalificatie. Met een diploma op zak blijft de jeugd zelf aan zet! Bovendien hebben wij deze jongeren hard nodig om Delft als kennisstad te versterken. Samenwerking is de sleutel tot succes en ik ben er trots op dat dit in Delft steeds beter lukt. We zetten niet alleen in op controle en handhaving, maar ook op hulpverlening, motivatie en talentontwikkeling. Enkele opvallende cijfers uit dit jaarverslag: Het aantal thuiszittende leerlingen is verminderd van 27 naar 16 leerlingen. Thuiszitten staat een succesvolle toekomst in de weg. Een belangrijke partner bij het terugdringen van het aantal thuiszitters is het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs en de Jeugdgezondheidszorg. Het absoluut verzuim is gedaald. De digitale uitwisseling tussen scholen, DUO en gemeente werp zijn vruchten af, waardoor we leerlingen zonder schoolinschrijvingen sneller opsporen. Minder meldingen van signaalverzuim, vooral binnen het Basis-, Speciaal onderwijs en VMBO. Binnen MBO is sprake van toename. Dit schooljaar heeft leerplicht vooral bij MBO veel aandacht besteed aan (tijdig) melden. Alle overstappers (335) van vmbo naar mbo zijn goed in beeld gebracht door betere samenwerking met en tussen scholen. Dit jaar heeft iedereen een plek gekregen. Ook het komend schooljaar gaan we weer met gezamenlijke inzet alles uit de kast halen om de jongeren optimaal te laten profiteren van het onderwijs. Dit blijkt onder andere uit de uitvoeringsagenda schoolbesturen-gemeente Delft Uitgangspunten voor de komende jaren zijn: een goede loopbaan/beroepenoriëntatie, warme overdracht tussen het PO/VO en VMBO en het MBO, goede analyse van de doelgroep, jongeren binnen krijgen en binnen houden en een goed vangnet voor de uitvallers. Onze jongeren verdienen deze inzet. Lucas Vokurka wethouder onderwijs Jaarverslag leerplicht

5 2. Resultaten schooljaar Leerplicht in Delft In de leerplichtwet staat dat naleving van deze wet is opgedragen aan burgemeesters en wethouders. Zij wijzen daartoe een of meer ambtenaren aan. In de gemeente Delft wordt de leerplichtwet uitgevoerd door 4 leerplichtambtenaren (in totaal 3 fte), werkzaam binnen het Jongerenloket. Binnen het Jongerenloket vindt naast leerplicht ook werkzaamheden om voortijdig schoolverlaten (VSV) te voorkomen plaats en bemiddeling naar werk voor jongeren. De leerlingenadministratie is verantwoordelijk voor het actueel houden van de leerlingenadministratie door het verwerken van in- en uitschrijvingen van scholen. Ook ondersteunt de administratie leerplichtambtenaar en VSV-consulent bij het registreren van verzuimmeldingen. Door nauwe samenwerking tussen administratie, leerplichtambtenaar en VSV-consulent blijven alle jongeren in beeld en kan er snel gereageerd worden op wijzigingen of signalen. De lijnen zijn kort en overdrachten eenvoudig te regelen. Inzet op preventie van schoolverzuim is een belangrijk speerpunt. De leerplichtambtenaren controleren op ongeoorloofd verzuim op de Delftse scholen. Onder ongeoorloofd verzuim valt het relatief verzuim (dit is onder te verdelen in signaal en luxe verzuim) en het absoluut verzuim 1. Waar nodig verwijst de leerplichtambtenaar door naar een hulpverleningsorganisatie of schakelt deze in. Naast een controlerende en handhavende taak hebben de leerplichtambtenaren een voorlichtende en informerende functie, die zij regelmatig inzetten in het onderwijs, aan ouders, aan kinderen en jongeren, aan zorg- en hulpverlenende instellingen, politie en justitie. In diverse overleggen voor casuïstiek participeert de leerplichtambtenaar. Tevens draagt de leerplichtambtenaar zorg voor overdracht van informatie van en aan leerplichtambtenaren van andere gemeenten. Naast de controlerende taak is leerplicht een belangrijke gesprekspartner van het onderwijs en van de samenwerkingsverbanden. De leerplichtambtenaar neemt op de scholen standaard deel aan het Zorg Advies Team (ZAT). Dit is een multidisciplinair casuïstiekoverleg waarin leerlingen worden besproken die aandacht en zorg behoeven. Activiteiten leerplicht Elke leerplichtambtenaar heeft een aantal scholen onder zijn/haar hoede en bouwt aldus goede betrekkingen op met het onderwijs. Afgelopen jaren hebben leerplicht en scholen gewerkt aan een betere registratie van verzuim. Landelijk is het digitale verzuimloket geïmplementeerd en geven de scholen de verzuimmeldingen via het verzuimloket door. Ook hebben de verschillende acties en voorlichting vanuit leerplicht een bijdrage geleverd aan het beter melden van verzuim. Een leerplichtambtenaar beschikt over een aantal interventies om het verzuim te stoppen. In opbouw van zwaarte zijn dit: - Waarschuwingsbrief; - HALT-afdoening; - Proces-verbaal. Daarnaast bestaat de mogelijkheid tot het inhouden van de kinderbijslag bij 16- en 17- jarigen. In Delft is er nog geen melding bij Sociale Verzekeringsbank gedaan. In algemene zin kan gezegd worden dat bij het behandelen van een melding als eerste gekozen wordt voor de meest lichte interventie, de waarschuwingsbrief. Stopt het verzuim niet, dan wordt 1 Zie voor uitgebreide toelichting van de begrippen hoofdstuk 5 Leerplicht en het wettelijk kader Jaarverslag leerplicht

6 een zwaardere interventie ingezet. Afhankelijk van de omvang van het verzuim kan dit een HALT-afdoening of een proces-verbaal zijn. Periodiek houdt leerplicht bestandsanalyses om de leerlingenadministratie up to date te houden. Blijkt na deze acties dat nog steeds niet duidelijk is op welke school het kind zich bevindt, dan vinden er huisbezoeken plaats. Om grip te krijgen op langdurig ziekteverzuim, wat vaak een voorspeller is van thuiszitten of schooluitval, vraagt leerplicht periodiek aan de scholen om langdurig en zorgwekkende ziekteverzuim te melden. Leerplichtambtenaren zetten hier extra op in om te voorkomen dat uitval een feit wordt. Daarnaast hebben de scholen en het samenwerkingsverband VO met de gemeente en de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) afspraken gemaakt. VO-scholen kunnen jongeren, waarbij zorgwekkend ziekteverzuim wordt geconstateerd, doorsturen voor een onderzoek naar de schoolarts. Deze komt met een advies voor ouders, school en leerplicht met als doel voorwaarden te scheppen om een spoedige terugkeer in het onderwijs te bewerkstelligen. De samenwerking tussen leerplicht en het samenwerkingsverband VO om de leerlingen vroegtijdig in beeld te krijgen en de leerling weer terug naar school te krijgen is verder geïntensiveerd. Dit leidt ertoe dat het aantal thuiszitters sterk is afgenomen. Speciale acties Jaarlijks zijn er diverse acties om leerplicht extra onder de aandacht te brengen bij het onderwijs, ouders en leerlingen. Voorgaande jaren heeft Leerplicht geïnvesteerd in de controle op luxe verzuim. In het schooljaar is rond de zomervakantie een brief naar de scholen te sturen om te wijzen op verzuim rond de vakanties. Verder heeft Leerplicht bij de meivakantie een actie uitgezet rondom luxe verzuim. Het doel van deze actie is om leerlingen die ziek gemeld zijn thuis te gaan opzoeken. In sommige gevallen kan dit leiden tot een proces verbaal. In schooljaar daalde het luxe verzuim. Deze trend heeft zich in het schooljaar voortgezet. De dag van de leerplicht in maart 2012 stond in het teken van preventie. De leerplichtambtenaren hebben bij een aantal scholen rode en groene kaarten uitgedeeld. Leerlingen die te laat op school kwamen, kregen een rode kaart. Hierop konden zij lezen waarom het belangrijk is om op tijd te komen. Ook ouders werden gesproken over het belang van op tijd komen. Rond de overstap van vmbo naar mbo zijn er intensieve acties om jongeren en scholen te informeren en voor te bereiden hierop. De VMBO-scholen zijn verantwoordelijk om de leerling op een zo goed mogelijke wijze te begeleiden in deze keuze en ervoor te zorgen dat de inschrijving op het mbo een feit is. Bij leerlingen wordt het belang van het behalen van een startkwalificatie onder de aandacht gebracht. Dit gebeurt door middel van examenbrieven aan examenkandidaten, door schoolbezoeken, waar de leerplichtambtenaren presentaties houden en de ouders een brief te sturen met informatie over de kwalificatieplicht. Leerplicht monitort of de jongere daadwerkelijk ingeschreven is bij het mbo, tot het moment dat het mbo de inschrijving bevestigt. Hiermee zorgen gemeente en school gezamenlijk dat er een sluitende leerlijn is. Leerplicht maakt hierbij gebruik van VOROC, een informatiesysteem dat de overstap monitort. Jaarverslag leerplicht

7 In september is er vervolgens een actieweek, waarin alle partijen samen alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat jongeren zich tijdig inschrijven bij een mbovervolgopleiding. Jongeren die nog niet ingeschreven staan krijgen een leerplichtambtenaar thuis op bezoek. Tijdens de actieweek werd samengewerkt met afdelingen leerplicht in andere omliggende gemeenten om het effect er van te vergroten en versterken. Bij de actieweek werden diverse voorlichtingsmaterialen gebruikt en gebruik gemaakt van persaandacht. Overzicht belangrijkste resultaten leerplicht Het aantal leerplichtige kinderen in Delft is met 2% gedaald in schooljaar 2011/2012. Van naar leerplichtigen. In schooljaar zijn er in totaal 721 meldingen van verzuim gedaan. Procentueel gezien is het aantal verzuimmeldingen licht afgenomen, met 0,7% ten opzichte van het schooljaar (818 meldingen). Het absoluut verzuim is gedaald van 41 in naar 33 in Door de automatische digitale uitwisseling tussen scholen, DUO en de gemeente komen niet ingeschreven leerlingen sneller in beeld. Het aantal meldingen van signaalverzuim is gedaald van 746 in naar 660 in De daling is vooral zichtbaar binnen het Basis-, Speciaal onderwijs en het VMBO. Bij het MBO is juist sprake van een toename. Dit verslagjaar is vooral bij MBO veel aandacht besteed aan (tijdig) melden. De trend in afname van het luxe verzuim zet in door, van 33 in naar 28 in Het lijkt dat de inwoners in Delft zich bewuster zijn van mogelijke gevolgen van luxe verzuim. Het aantal vrijstellingen van leerplicht is nagenoeg gelijk gebleven. Het aantal thuiszitters is afgenomen, van 27 vorig schooljaar naar schooljaar naar 16 thuiszitters. De doorlooptijd tot een thuiszitter terug op school is, is vergelijkbaar met vorig jaar en is nu 5,5 maand. De gemeente Delft pakt het thuiszitten aan in samenwerking met diverse partners. Een belangrijke partner is het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs en de Jeugdgezondheidszorg. Leerplicht heeft regelmatig overleg met het samenwerkingsverband en maakt daarbij afspraken over het plan van aanpak voor de betreffende jongere en wie de regie heeft. Van alle 335 examenkandidaten VMBO, die leerplicht heeft gemonitord bleek aan het einde van de zomer dat alle jongeren ingeschreven zijn op het vervolgonderwijs. Dit is een mooi resultaat van de begeleiding die de afdeling leerplicht in de zomermaanden heeft geboden aan jongeren. 2 Een uitgebreide toelichting op de resultaten staat in hoofdstuk 4:Leerlingen en verzuim Jaarverslag leerplicht

8 3. Beleidsmatige ontwikkelingen leerplicht Inleiding Dit hoofdstuk benoemt de uitgangspunten en ontwikkelingen voor beleid in Delft en geeft een doorkijk naar de toekomst. Beleid wordt lokaal opgesteld en uitgevoerd, waarbij er een continue afstemming is met andere gemeenten in de regio Haaglanden. Bij een aantal thema s is een regionale insteek meer voor de hand liggend. Deze worden om eenduidigheid en kwaliteit te borgen dan ook regionaal opgepakt, te denken valt aan vernieuwing van de ambtsinstructie voor leerplichtambtenaren, de inzet van de regiomiddelen (voorheen plusvoorzieningen) en de meldprotocollen. Overzicht vertrekpunten na 2010/2011 Invoering regionaal meldprotocol voor VO en MBO; Invoering regionaal meldprotocol voor primair onderwijs; Eenduidige communicatie naar alle scholen over de nieuwe meldprotocollen. Met dit meldprotocol hebben zowel het onderwijs als de leerplichtambtenaren een krachtig middel in handen om verzuim en schooluitval terug te dringen; Stroomdiagram meldprotocol verzuim en uitval voor VO en MBO in de regio Haaglanden. Een eenvoudig overzicht als hulpmiddel voor de ROC s ter verbetering van de registratie en afhandeling van verzuim en uitval richting gemeenten; De daling van het aantal thuiszitters is gestabiliseerd. De doorlooptijden zijn in 2010/2011 weer korter geworden. Bij thuiszitters is sprake van multi-problematiek. Dit duidt ook op een harde kern van een aantal thuiszitters. Vaststellen en invoeren van een nieuwe regionale ambtsinstructie leerplicht en voortijdig schoolverlaten; Volledig aansluiten lokale leerlingenadministratie op het digitaal verzuimloket van DUO, daardoor is inzet op een nog stringenter verzuimbeleid mogelijk. Overzicht belangrijkste beleidsmatige resultaten Meldingen Toezicht op naleving door scholen van de Leerplichtwet ligt sinds januari 2012 bij de Inspectie van het Onderwijs. Doel is verbetering van bestrijding verzuim en voortijdig schoolverlaten. De Inspectie van Onderwijs betrekt wel signalen van ouders en leerplichtambtenaren bij zijn risicoanalyse. Toezicht op ouders en leerlingen blijft bij de afdelingen Leerplicht van de gemeenten. Vandaar dat de leerplichtambtenaren de voorlichting over adequaat melden aan het onderwijs voortzetten. Bovendien is effectief ingezet op de controle en de handhaving. De wetswijziging leidt tot een aanpassing van de ambtsinstructie. Dit wordt regionaal opgepakt. Het centraal digitaal melden door het primair en het speciaal onderwijs is door het rijk uitgesteld. De ontwikkelingen worden nauw gevolgd. De mogelijkheden van het digitaal verzuimloket is sterk uitgebreid. Hierdoor kan lokaal het verzuim en voortijdig schoolverlaten geavanceerd worden gevolgd. Regionaal met de ROC s zijn (nog) stringentere afspraken gemaakt over de meldingen van verzuim en de zorg rond jongeren. Afsluiten samenwerkingsovereenkomst eind 2011 tussen de gemeente en de Sociale verzekeringsbank (SVB) met als doel de mogelijkheid te creëren om bij herhaaldelijk verwijtbaar verzuim de kinderbijslag te laten inhouden. Jaarverslag leerplicht

9 Thuiszitters Er is een daling in het aantal thuiszitters. Leerplicht heeft regelmatig overleg met het samenwerkingsverband VO en maakt daarbij afspraken over het plan van aanpak voor de betreffende jongere en wie de regie heeft. Deze werkwijze leidt tot een vermindering. De verbeterde samenwerking wordt ook gestimuleerd door het besef dat partijen elkaar nodig hebben in de ontwikkeling van de transitie Jeugdzorg en Passend Onderwijs. Zorg Invoering van een protocol bij zorgwekkend ziekteverzuim door afspraken met de Jeugdgezondheidszorg, het (voortgezet) onderwijs en de gemeente Delft. Om beter grip te krijgen op mogelijke achterliggende problematiek is een handelwijze afgesproken. Na tweede kwartaal 2012 vond een evaluatie plaats van het werken met het handelingsprotocol. In de evaluatie staan een aantal knel- en verbeterpunten genoemd. Zorgwekkend ziekteverzuim wordt een vast agendapunt in de ZATbespreking. De leerplichtambtenaar zal hier de regie op gaan voeren. De insteek van de gemeente is om in het schooljaar verder te gaan met de pilot, met meer sturing en de voorgestelde aanpassingen. De tijdelijke regeling plusvoorziening is half 2012 beëindigd en geëvalueerd. De regeling plusvoorzieningen en de regelingen rondom voortijdig schoolverlaten zijn per schooljaar 2012 /2013 opgegaan in één regeling. Dit heeft in de regio Haaglanden geleid tot een regionaal programma voortijdig schoolverlaten. Sleutelwoorden voor de komende jaren zijn: sluitende structuur, tijdige signalering, adequate (maatwerk) ondersteuning en begeleiding dicht op het reguliere onderwijs en inzetten op preventie. De komende jaren is het uitgangspunt om de leerling binnen het (V)MBO waar mogelijk binnen de reguliere opleiding de benodigde extra begeleiding en ondersteuning te bieden. Ontwikkelingen in relatie tot voortijdig schoolverlaten Einde van de convenantperiode voortijdig schoolverlaten en het tekenen van een nieuw convenant tot en met 2015 met een regionaal programma. Haaglanden heeft een regioanalyse uitgevoerd om zicht te krijgen op de specifieke regioproblematiek van voortijdig schoolverlaten. Doel blijft het voortijdig schoolverlaten terug te dringen en meer jongeren met een diploma van school. Overzicht belangrijkste beleidsmatige activiteiten in Invoering van gewijzigd regionaal meldprotocol voor VO en MBO met nadruk op wettelijke termijnen en gelijktrekken van het verzuim van jongeren 18- en 18+. Tot op heden is de termijn van 5 werkdagen voor aanlevering van de verzuimstaat, vooral voor de MBO s, een groot knelpunt. De MBO-instellingen worden bij de totstandkoming van dit aangepaste meldprotocol betrokken. De problematiek van thuiszitter in overleg met de coördinatoren van het samenwerkingsverband PO en VO bespreken en samenwerkingsafspraken aanscherpen. Het thuiszittersvraagstuk zal ook een onderdeel uitmaken van de uitvoeringsagenda Schoolbesturen binnen de samenwerkingsverbanden krijgen met de Wet Passend onderwijs een zorgplicht voor leerlingen die aangemeld worden. Het handelingsprotocol zorgwekkend ziekteverzuim op scholen verder implementeren, verbeteringen doorvoeren en onderzoek naar effect van de maatregel. Ook het MBO kan gebruik maken van de jeugdarts van JGZ voor hun 18- leerlingen. Als het verzuim samenhangt met andere problemen moet daar een oplossing voor komen. In de Jaarverslag leerplicht

10 samenwerking met diverse organisaties worden alternatieve oplossingen besproken voor de problemen met de jongeren. Dit kan leiden tot een nieuw hulpaanbod. Hierbij is ook aandacht voor de ontwikkeling van één gezin, één plan. Voorbereiden op invoering entree-opleiding en bindend studieadvies en nagaan welke consequenties dit heeft voor leerplicht en voortijdig schoolverlaten in Delft. De MBO-1 opleidingen worden apart van de MBO-niveau 2/3/4 opleidingen gepositioneerd en omgevormd tot entreeopleidingen. De entreeopleiding is alleen toegankelijk voor leerlingen die niet toegelaten worden op een hoger onderwijsniveau. Dit betekent dus geen instroom meer van VSV-ers uit HAVO/VWO/MAVO etc. Na 4 maanden krijgen leerlingen een bindend studieadvies. Alleen met een positief studieadvies kunnen jongeren door naar MBO2. Jongeren jonger dan 18 jaar en zonder diploma wordt een opleiding aangeboden, ouder dan 18 jaar niet. De aansluiting tussen (speciaal) onderwijs en arbeidsmarkt met betrekking tot de wajongers en de consequenties van de nieuwe Participatiewet, die per 2014 van kracht zal zijn. In het najaar vindt in Lokabel een evaluatie plaats over uitvoering VSV-beleid met specifieke aandacht voor: o Een goede loopbaan/beroepenoriëntatie; o Warme overdracht tussen PO/VO en VMBO en het MBO; o Goede analyse van de doelgroep; o Jongeren binnen krijgen en binnen houden; o Een goed vangnet voor de uitvallers. Jaarverslag leerplicht

11 aantal 4. Leerlingen en verzuim In dit hoofdstuk staan de cijfermatige resultaten van Delft in schooljaar en een korte toelichting op deze resultaten. Aantal ingeschreven leerlingen van de gemeente Delft Aantal ingeschreven Delftse leerlingen (GBA) 2009/ / /2012 Wel leerplichtig (5 tot 18) Niet leerplichtig (18 tot 23) Totaal Aantal ingeschreven Delftse leerlingen (GBA) Wel leerplichtig (5 tot 18) Niet leerplichtig (18 tot 23) / / /2012 schooljaar Bron gegevens: leerlingenadministratie Key2Onderwijs 4.1 Aantal meldingen bij Leerplicht Delft Handhaving van de leerplichtwet is meer dan een wettelijke taak voor gemeente en de leerplichtambtenaren. De aanpak van verzuim is belangrijk in de strijd tegen schooluitval en draagt bij aan de verbetering van kansen voor jongeren. Doel is samen met het onderwijs, de ouders en de jongeren om verzuim te verminderen. De afdeling Leerplicht onderscheidt drie vormen van verzuim: signaal-, luxe- en absoluut verzuim. In schooljaar was er sprake van 6.6 % meldingen ten opzichte van het aantal leerplichtige inwoners. In schooljaren en werd er in respectievelijk 6.8% en 7.3 % van het aantal leerplichtige inwoners een melding gedaan. Verschil ten opzichte van vorig schooljaar is dit 0.7%. Reden melding verzuim 2009/ / /2012 Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal Jaarverslag leerplicht

12 aantal Reden melding verzuim Absoluut verzuim (Signaal verzuim) Relatief / / /2012 schooljaar (Signaal verzuim) Luxe Vrijstelling 4.2. Absoluut verzuim en proces verbaal Absoluut verzuim Van absoluut verzuim is sprake wanneer de leerplichtige of kwalificatieplichtige jongere wel staat ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie (GBA), maar niet bij een onderwijsinstelling. Er is een automatische digitale uitwisseling tussen scholen, Dienst Uitvoering Onderwijs(DUO) en de gemeente. Scholen zijn verplicht de schoolinschrijvingen te leveren. Door de uitwisseling is het voor de Gemeente Delft mogelijk om de leerlingenadministratie zo recent mogelijk bij te houden. In afgelopen schooljaar is gebleken dat bij 33 jongeren sprake was van absoluut verzuim. In alle gevallen volgde de mutatie van de schoolinschrijving later of werden jongeren na bemiddeling van leerplicht alsnog ingeschreven op een school. In geen enkel geval is er een proces verbaal opgemaakt. In een aantal gevallen komt het voor dat de afdeling Leerplicht van de Gemeente Delft niet weet waar de jongere op school heeft gezeten. Dit staat in de tabel vermeld als onbekend. Dit zijn veelal jongeren die naar de gemeente Delft verhuizen en waar op moment van levering de schoolinschrijving nog niet verwerkt is. Meldingen Absoluut verzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO 2-3 Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Geen onderwijs VMBO Praktijkonderwijs Totaal Jaarverslag leerplicht

13 aantal Processen verbaal Absoluut verzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs Geen onderwijs Onbekend Praktijkonderwijs VMBO VO Totaal Meldingen Absoluut verzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs / / / (V)SO VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Geen onderwijs VMBO Praktijkonderwijs schooljaar 4.3. Signaal verzuim en proces verbaal Signaal verzuim Van signaalverzuim is sprake als de leerplichtige leerling ongeoorloofd afwezig is, zonder dat er sprake is van vakantie. Regelmatig spijbelen varieert van structureel te laat komen en/of uren verzuimen tot regelmatig een dag of dagdeel spijbelen. In sommige gevallen is spijbelgedrag het gevolg van problemen aan het thuisfront. De ouders of verzorgers, maar ook leerplichtige leerlingen vanaf 12 jaar, kunnen voor signaalverzuim verantwoordelijk worden gesteld. Het doel van de Leerplichtwet is, dat jongeren een ononderbroken schoolcarrière hebben. Daar waar stagnatie optreedt, grijpt de overheid in. In sommige gevallen is het opmaken van een proces-verbaal hiertoe het geëigende middel. Maar (signaal)verzuim is vaak ook het eerste signaal van een zorgelijke (thuis)situatie. Leerplichtambtenaren bekijken daarom elke melding nauwkeurig en zoeken de meest passende interventie, zoals het inschakelen van diverse hulpverleners. Zodra blijkt dat de ingreep of doorverwijzing niet helpt, of dat ouders/verzorgers niet bereid zijn mee te werken, wordt alsnog overgegaan tot handhaving, dat wil zeggen: tot het opmaken van een proces-verbaal. In dit schooljaar is het aantal signaal verzuimmeldingen afgenomen. De afname is meest zichtbaar bij het Basis- Speciaal onderwijs en het VMBO. Bij het beroepsonderwijs (MBO) is sprake van een toename. Aan het belang van (tijdig) melden is veel aandacht besteed, dit lijkt haar vruchten af te werpen. Dit is een positieve ontwikkeling, want hoe eerder een leerling in beeld is bij de afdeling Leerplicht, hoe eerder deze in actie kan komen en hoe eerder het verzuim gestopt kan worden. Jaarverslag leerplicht

14 Er zijn 7 meldingen waar bij onderwijssoort onbekend staat. Dit kan voorkomen als een leerling zeer recent in de Gemeente Delft is komen wonen en waarvan de inschrijving op een school of onderwijsinstelling nog onbekend is. In totaal is er in 9.4 % van de meldingen een proces verbaal opgemaakt. Een procesverbaal wordt alleen ingezet als andere interventies niet werken. Meldingen Signaalverzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend VMBO Praktijkonderwijs Totaal Processen verbaal Signaal verzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO Beroepsonderwijs(MBO) Onbekend VMBO Praktijkonderwijs Totaal Jaarverslag leerplicht

15 aantal Meldingen Signaalverzuim naar onderwijssoort / / /2012 schooljaar 54 Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend VMBO Praktijkonderwijs 4.4. Luxe verzuim en proces verbaal luxe verzuim Van luxe verzuim is sprake als de leerplichtige leerling buiten de schoolvakanties om op vakantie gaat. Dit verzuim valt onder volledige verantwoordelijkheid van de ouders. De afname in het aantal meldingen luxe verzuim heeft zich voortgezet. Zowel de scholen als ouders zijn zich bewuster van mogelijke gevolgen van luxe verzuim. Na binnenkomst van een melding voor luxe verzuim bij de afdeling leerplicht worden de ouders uitgenodigd voor een gesprek. Hierin kunnen zij toelichting geven en verantwoorden over het verzuim. Als ouders bewijzen kunnen overhandigen van het verzuim, kan besloten worden dat er geen proces verbaal wordt opgemaakt. Hierbij kan gedacht worden aan een onverwachte ziekenhuisopname of vertragingen van de vluchten. Als een gezin uit meerdere kinderen bestaat, komen er meerdere meldingen binnen bij de afdeling Leerplicht. Echter alleen voor de ouder(s) wordt een proces verbaal opgemaakt. Dit verklaart dat er meer meldingen zijn dan proces verbalen. Meldingen Luxe verzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs VO Beroepsonderwijs (MBO) (V)SO VMBO Praktijkonderwijs Totaal Processen verbaal Luxe verzuim naar onderwijssoort 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs VO Beroepsonderwijs (MBO) (V)SO VMBO Totaal Jaarverslag leerplicht

16 aantal 4.5. Halt afdoening spijbelen HALT (Het ALTernatief voor straf ) richt zich op de leerlingen die wel regelmatig verzuimen en/of te laat komen maar voor wie een proces-verbaal een te zware sanctie is. Doel is dat deze jongeren door een HALT-afdoening zo gemotiveerd worden dat ze niet langer verzuimen. In dit schooljaar zijn 29 jongeren naar Bureau Halt doorgestuurd wegens verzuim. Voordat een jongere wordt doorgestuurd naar Halt is er altijd eerst een waarschuwing gestuurd aan de jongere en zijn ouder(s). Als na controle blijkt dat er toch nog sprake is van verzuim, wordt er een proces verbaal opgemaakt. Indien een jongere de Halt-taakstraf volgens afspraken heeft uitgevoerd, wordt dit vermeld als positief resultaat. Afhandeling Haltmeldingen 2009/ / /2012 Positief resultaat Negatief resultaat 4-1 Nog in behandeling Totaal Afhandeling Halt meldingen Positief resultaat Negatief resultaat Nog in behandeling / / /2012 schooljaar 4.6. Thuiszitters Een categorie jongeren die een eigen aanpak vergt, zijn de thuiszitters. Dit zijn jongeren die tien dagen of meer thuis zitten. De gemeente Delft pakt het thuiszitten aan in samenwerking met diverse partners, dat leidt tot een daling van het aantal thuiszitters. Een belangrijke partner is het samenwerkingsverband Voortgezet Onderwijs en de Jeugdgezondheidszorg. Leerplicht heeft regelmatig overleg met het samenwerkingsverband en maakt daarbij afspraken over het plan van aanpak voor de betreffende jongere en wie de regie heeft. Zo is het FLOW traject ontwikkeld met als doel thuiszitters weer terug te geleiden naar school en/of werk. In het schooljaar is er tevens een ziekteverzuimprotocol gestart als pilot. Dit Jaarverslag leerplicht

17 aantal protocol heeft het doel om jongeren die veelvuldig ziek gemeld worden snel door te verwijzen naar de schoolarts zodat voorkomen kan worden dat de leerling een thuiszitter wordt. Het schooljaar startte met 9 thuiszitters uit het schooljaar In de loop van het jaar zijn er 16 thuiszitters bijgekomen. In totaal zijn er 20 leerlingen teruggeplaatst op een onderwijsinstelling, 1 leerling heeft vrijstelling van de leerplicht ontvangen, 1 leerling is verhuisd uit de Gemeente Delft en 1 doorgeleid naar het RMC. Voor 2 leerlingen gold dat er aan het einde van het schooljaar nog sprake was van een thuiszitters situatie. De gemiddelde periode waarop de leerling thuis zat bedroeg in dit schooljaar 5,5 maanden. Dit is redelijk gelijk met het voorgaande schooljaar, toen het 5,1 maanden bedroeg. Bij de leerlingen is er veelal sprake van psychische of gedragsproblemen. Ook een combinatie van meerdere factoren komt vaak voor, dit staat benoemd als multiproblematiek. Aantal thuiszitters naar onderwijssoort 2009/ / /2012 BO SBO PRO LWOO VMBO HAVO 1-3 VWO REC REC MBO-niv MBO-niv MBO-niv School buiten Delft Totaal Aantal thuiszitters naar onderwijssoort / / /2012 BO SBO PRO LWOO VMBO HAVO REC2 REC4 MBO-niv. 1 MBO-niv. 2 schooljaar Jaarverslag leerplicht

18 aantal Aantal thuiszitters naar hoofdreden 2009/ / /2012 Reg. school adviseerde indicatietraject Geen passende school te vinden Na afronding JHV geen passende school Doorlopende schorsing tot verwijdering Onwelwillendheid gewenste school Onwelwillendheid leerling Onwelwillendheid ouders Multi- problematiek Psychische problematiek Gedragsproblemen Onbekend Totaal Aantal thuiszitters naar hoofdreden Reg. school adviseerde indicatietraject Geen passende school te vinden Na afronding JHV geen passende school Doorlopende schorsing tot verwijdering Onwelwillendheid gewenste school Onwelwillendheid leerling / / /2012 Onwelwillendheid ouders Multi- problematiek Psychische problematiek Gedragsproblemen schooljaar Onbekend 4.7. Overgang VMBO MBO Het behalen van een startkwalificatie is van groot belang voor een goede plek op de arbeidsmarkt. Daarom is het noodzakelijk om na het VMBO door te stromen naar een MBO-opleiding die past bij de leerling. In de gemeente Delft worden de leerlingen al een aantal jaren begeleid in de overgang van VMBO naar MBO. De VMBO examenklassen krijgen een voorlichting van de leerplichtambtenaar over het belang van het behalen van een startkwalificatie. De ouders worden hierin betrokken door middel van een brief. Dit schooljaar is een mooi resultaat bereikt. De begeleiding van de leerplichtambtenaar in de zomermaanden heeft zijn vruchten afgeworpen. Alle andere jongeren zijn ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Jaarverslag leerplicht

19 aantal Overgang VMBO-MBO 2009/ / /2012 Inschrijving MBO VMBO/HAVO (oude school) Verhuisd andere gemeente Voortijdig schoolverlater (overdracht RMC) Totaal Overgang VMBO-MBO Inschrijving MBO VMBO/HAVO (oude school) 150 Verhuisd andere gemeente / / /2012 schooljaar Voortijdig schoolverlater (overdracht RMC) 4.8 Vrijstelling In bijzondere gevallen kunnen ouders een beroep doen op vrijstelling van de Leerplichtwet, bijvoorbeeld op lichamelijke en psychische gronden, vanwege schoolbezoek in het buitenland of wanneer ouders bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs. Het aantal afgegeven vrijstellingen is in het afgelopen schooljaar ongeveer gelijk gebleven met het schooljaar hiervoor. Jaarlijks zijn er jongeren die tussendoor willen veranderen van opleiding. Voorheen vroegen jongeren voor de periode tussen de opleiding in een vrijstelling. De nadruk heeft zowel vanuit Leerplicht als vanuit school gelegen op het blijven volgen van de huidige opleiding totdat de andere opleiding start. Vervangende Leerplicht naar onderwijssoort (art. 3 a/b) 2009/ / /2012 VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Totaal Jaarverslag leerplicht

20 aantal Vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort (art. 5/15) 2009/ / /2012 Basis- Speciaal onderwijs Beroepsonderwijs (MBO) VO (V)SO Onbekend Geen onderwijs Totaal Vervangende Leerplicht naar onderwijssoort VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend / / /2012 schooljaar Jaarverslag leerplicht

21 aantal Vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort / / /2012 schooljaar Basis- Speciaal onderwijs Beroepsonderwijs (MBO) VO (V)SO Onbekend Geen onderwijs De meeste vrijstellingen betreft leerlingen die een inschrijving op een school in het buitenland hebben. In de tabel is dit terug te zien bij de kolom "geen onderwijs". Door de digitale koppeling met het GBA heeft leerplicht een frequenter zicht op leerlingen die in de gemeente staan ingeschreven, maar niet op een school staan ingeschreven. Werden zij voorheen als absoluut verzuimer gemeld, nu vallen deze leerlingen onder de vrijstelling "buitenlandse schoolinschrijving", waarbij overigens pas geregistreerd wordt als een inschrijving door de buitenlandse school bevestigd is. Leerplicht is in staat strikter toezicht te houden op deze groep. Jaarverslag leerplicht

22 5. Leerplicht en het wettelijk kader Hieronder worden allereerst een aantal begrippen rondom leerplicht nader toegelicht ter verhoging van de leesbaarheid van het verslag. Leeftijd Leerplichtigen Een kind is leerplichtig vanaf de maand volgend op de vijfde verjaardag. Deze plicht houdt in dat alle leerlingen tot hun 18 e verjaardag onder de leerplichtwet blijven, tenzij de leerling een startkwalificatie heeft. Een jongere is kwalificatieplichtig vanaf het schooljaar nadat hij 16 jaar is geworden. Een startkwalificatie is een diploma van het VWO, de HAVO of het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) niveau 2 of hoger. Inschrijving school De inschrijvingsplicht en de bezoekplicht staan geformuleerd in de wet. In artikel 2 staat de essentie van de leerplichtwet 1969: de ouders (of feitelijke verzorgers) zijn verplicht ervoor te zorgen dat het kind als leerling van een school is ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt. Type verzuim Bij verzuim worden verschillende termen gebruikt. We onderscheiden absoluut, relatief en luxe verzuim. Verder kent de leerplichtwet criteria voor vrijstellingen van de leerplicht. Absoluut verzuim Degene die het gezag over een leerling uitoefent (ouders/verzorgers) en degene die zich met de feitelijke verzorging van een leerling heeft belast, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet te zorgen dat het kind als leerling van een school staat ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt. Dit houdt in dat degene die deze verplichting niet nakomt, de leerplichtwet overtreedt en dientengevolge strafbaar is. Relatief verzuim De leerling die de leeftijd van 12 jaren heeft bereikt, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet de school waaraan hij als leerling staat ingeschreven, geregeld te bezoeken. Onder de 12 jaar zijn de ouders/verzorgers verplicht er voor te zorgen dat de leerling de school geregeld bezoekt. Met andere woorden, leerlingen zijn verplicht om alle lesuren op school aanwezig te zijn. Indien een leerling een dag(deel) of uren ongeoorloofd afwezig is, dus zonder geldige reden, spreken we van relatief verzuim. Relatief verzuim is onder te verdelen in Signaal verzuim en Luxe verzuim. Signaal verzuim Bij signaal verzuim is sprake van ongeoorloofd verzuim dat zich uit in spijbelgedrag (zonder dat er sprake is van vakantie). Dit kan variëren in: structureel te laat komen, uren verzuimen of een dag of dagdeel spijbelen. N.b. er wordt ook wel gesproken van wettelijk verzuim. Wettelijk verzuim betreft verzuim van 16 uur les- of praktijktijd gedurende vier opeenvolgende lesweken (art. 21 Leerplichtwet 1969). Eerder melden is mogelijk. Er kan sprake zijn van een problematische achtergrond. Zowel de ouders (feitelijke verzorgers) als de leerling vanaf 12 jaar kunnen voor dit type verzuim verantwoordelijk gesteld worden. Luxe verzuim In de leerplichtwet staat dat verlof geen betrekking kan hebben op de eerste twee lesweken van het schooljaar. Indien de ouders/verzorgers besluiten de leerling, zonder toestemming, langer dan het vakantieprogramma van school aangeeft, mee te nemen op vakantie, dan spreken we van luxe verzuim. Dit verzuim valt onder de verantwoordelijkheid van de ouders. Jaarverslag leerplicht

23 Vrijstellingen De leerplichtwet beschrijft een aantal vrijstellingen. Dit betreft art. 3a en 3b, art. 5 en art. 15. Art. 3a is de vervangende leerplicht voor leerlingen vanaf 14 jaar. Er is vast komen te staan dat deze leerling niet geschikt is volledig dagonderwijs aan een school te volgen. In overeenstemming met de school kan dan gedurende een bepaald schooljaar, de leerling aan de school een programma volgen, dat naast algemeen vormend onderwijs en op het beroep gericht onderwijs tevens praktijktijd bevat. De praktijktijd bestaat uit arbeid van lichte aard, naast en in samenhang met het onderwijs. Dit moet vergezeld gaan met een plan van aanpak dat voorziet in een begeleidingsprogramma en een beschrijving van de onderwijsdoelen en waarin van de praktijktijd opgenomen is. Art. 3b houdt vervangende leerplicht gedurende het laatste schooljaar in. In art. 5 zijn gronden voor vrijstelling van inschrijving opgenomen. Dit heeft betrekking op de ouders met gezag over de leerling die: op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt is om tot een school te worden toegelaten. tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen geplaatst zou kunnen worden, overwegende bedenkingen hebben. als leerling van een inrichting van onderwijs buiten Nederland is ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt. In art. 15 staat beschreven dat ouders/verzorgers een aanvraag voor vrijstelling kunnen indienen wegens het volgen van ander onderwijs indien wordt aangetoond dat de leerling op andere wijze voldoende onderwijs geniet. Dit geldt voor andere gevallen, genoemd in art. 5. Kwalificatieplicht Jongeren onder de 18 jaar zijn verplicht om onderwijs te volgen totdat ze een startkwalificatie (havo-, vwo-, mbo-diploma niveau 2 of hoger) hebben. Voor leerlingen van 5 tot 16 jaar is dit vastgelegd in de leerplichtwet. De kwalificatieplicht geldt voor leerlingen van 16 tot 18 jaar. Een leerling met een kwalificatieplicht gaat elke dag naar school of kiest voor een combinatie van werken en leren. Regionaal Meld en Coördinatiepunt (RMC) Bij het bereiken van de 18 jarige leeftijd valt een jongere zonder startkwalificatie onder de RMC wetgeving. Jongeren zonder startkwalificatie of schoolinschrijving worden door leerplicht overgedragen aan een consulent voortijdig schoolverlaten, die net als de leerplichtambtenaren werkzaam is binnen het Jongerenloket. Een startkwalificatie is een diploma op minimaal HAVO, VWO- of MBO-2 niveau. Halt Jongeren van 12 tot 18 jaar, die spijbelen, kunnen de keus krijgen: naar de officier van justitie of naar Halt. In een Halt-afdoening kunnen jongeren rechtzetten wat zij fout hebben gedaan, zonder dat zij in aanraking komen met het Openbaar Ministerie. Voor een succesvolle Halt-afdoening is het nodig dat: de jongere en zijn/haar ouders instemmen met deelname; de jongere de gemaakte afspraken volledig nakomt; er geen sprake is van ernstige, achterliggende problematiek bij de jongere. Jaarverslag leerplicht

24 6. De belangrijkst cijfers in een oogopslag Aantal ingeschreven Delftse leerlingen (GBA) 2009/ / /2012 Wel leerplichtig (5 tot 18) Niet leerplichtig (18 tot 23) Totaal Reden melding verzuim/vrijstellingen 2009/ / /2012 Absoluut verzuim Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal Vrijstelling Processen-verbaal 2009/ / /2012 Absoluut Signaal verzuim Luxe verzuim Totaal Afhandeling Halt-meldingen 2009/ / /2012 Positief resultaat Negatief resultaat 4-1 Nog in behandeling Totaal Aantal thuiszitters met redenen 2009/ / /2012 Multi- problematiek Psychische problematiek Gedragsproblemen Overig Totaal Overgang VMBO-MBO 2009/ / /2012 Inschrijving MBO VMBO/HAVO (oude school) Verhuisd andere gemeente Voortijdig schoolverlater (overdracht RMC) Totaal Jaarverslag leerplicht

25 7. Afkortingenlijst BO : Basisonderwijs DUO : Dienst Uitvoering Onderwijs (S)VO : (Speciaal) Voortgezet Onderwijs GGZ : Geestelijke gezondheidszorg HALT : Het ALTernatief voor straf HAVO : Hoger Algemeen Vormend Onderwijs JHV : Jeugdhulpverlening LWOO : Leerweg ondersteunend onderwijs MBO : Middelbaar Beroepsonderwijs PRO : Praktijkonderwijs REC 2 : scholen voor dove en slechthorende kinderen en scholen voor kinderen met ernstige spraak- en / of taalmoeilijkheden REC 3 : scholen voor leerlingen met verstandelijke (ZML) en/of lichamelijke beperkingen (LG/MG), leerlingen die langdurig ziek zijn (LZ) en leerlingen met epilepsie. REC 4 : school voor leerlingen van 4 tot 20 jaar met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. RMC : Regionaal Meld- en Coördinatiepunt ROC : Regionaal Opleidings Centrum SBO : Speciaal Basisonderwijs SVB : Sociale Verzekeringsbank VMBO : Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs VSV : Voorkomen voortijdig schoolverlaten ZAT : Zorg Advies Team Jaarverslag leerplicht