JAARVERSLAG LEERPLICHT SCHOOLJAAR

Transcriptie

1 JAARVERSLAG LEERPLICHT SCHOOLJAAR

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 Volledige leerplicht:... 3 Kwalificatieplicht:... 3 Formatie en taakverdeling... 4 Gebruikte afkortingen Het leerplichtbeleid in het schooljaar Kwantitatief:... 6 Kwalitatief: Samenwerkingsafspraken... 8 Met scholen / lokaal... 8 ZAT / lokaal... 8 Met andere gemeenten / regionaal Raakvlakken met ander beleid Conclusies en beleidsaanbevelingen

3 1. Inleiding Leerplichtwet 1969 In onze samenleving hebben alle kinderen en jongeren recht op onderwijs. Met de Leerplichtwet wordt gewaarborgd dat in principe alle jeugdigen in Nederland aan het onderwijs deelnemen. Het doel van de leerplichtwet is dat jeugdigen kennis en vaardigheden opdoen, die nodig zijn om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. De gemeente heeft een centrale rol bij het toezicht op de naleving van de leerplichtwet. De belangrijkste doelstelling van de leerplichtfunctie is het bestrijden van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. Uiteindelijk is het behalen van een startkwalificatie het doel dat moet worden bereikt om een zodanig zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Volledige leerplicht: Kinderen zijn volledig leerplichtig vanaf hun vijfde verjaardag tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien jaar worden. Scholen zijn verplicht om een verzuimregistratie te voeren en erop toe te zien dat leerlingen niet zomaar van school wegblijven. Bij verzuim moeten de leerlingen of hun ouders een geldige reden aan de school doorgeven. Verzuimen de leerlingen 16 uur of meer in een periode van 4 weken, dan is de school verplicht de gemeente hierover te informeren. De leerplichtambtenaar onderzoekt wat de reden is van de ongeoorloofde afwezigheid. Vervolgens maakt zij met de leerling en de ouder(s) afspraken om ervoor te zorgen dat de leerling zo spoedig mogelijk weer naar school gaat. Kwalificatieplicht: Naast de leerplicht bestaat sinds het schooljaar 2007/2008 de kwalificatieplicht. Deze uitbreiding van de leerplicht is bedoeld om schooluitval van leerlingen tegen te gaan en leerlingen meer kansen te bieden op de arbeidsmarkt. De kwalificatieplicht geldt voor jongeren die de volledige leerplicht achter de rug hebben, maar nog geen 18 jaar zijn en nog geen startkwalificatie hebben gehaald. Een startkwalificatie is een HAVO of VWO diploma of een MBO diploma niveau 2, 3 of 4. Dit onderwijsniveau wordt gezien als het minimale dat een jongere nodig heeft om een kans te maken op de arbeidsmarkt. Een uitzondering wordt gemaakt voor leerlingen voor wie een startkwalificatie niet haalbaar is. Daarbij gaat het om leerlingen in het praktijkonderwijs met getuigschrift, zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen. Zij zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht en kunnen een programma volgen dat past bij hun niveau voor het optimaliseren van hun kansen. Jongeren zijn vanaf hun 18e verjaardag niet meer kwalificatie plichtig. Hebben zij echter nog steeds geen startkwalificatie, dan vallen ze tot hun 23e jaar onder de regionale meld en coördinatiefunctie (RMC). Het RMC verzorgt de trajectbegeleiding voor voortijdig schoolverlaters en wordt regionaal uitgevoerd door het RMC Fryslân Noord. 3

4 Formatie Binnen de gemeentelijke organisatie is de afdeling Samenleving, het team Onderwijs, Personeel en Organisatie verantwoordelijk voor het toezicht op en de naleving van de Leerplichtwet In de formatie is er ongeveer vier uur per week (0,11 FTE) beschikbaar. Binnen deze formatie dienen alle gemeentelijke taken met betrekking tot de leerplicht te worden verricht. Het gaat hier om beleidsmatige, vaktechnische en administratieve taken. De taken zijn daarom onder meerdere medewerkers verdeeld. Deze formatieomvang is ongeveer gelijk aan de norm die in het verleden is gesteld door de Landelijke Vereniging voor Leerplichtambtenaren, nu Ingrado (gemiddelde Ingradonorm = 4,7 uur, 0,13 fte). De leerplichtambtenaar is lid van Ingrado en kan dus gebruik maken van de diensten van deze vereniging, zoals voorbeeldmateriaal en jurisprudentie. Ingrado en de VNG hebben een modelinstructie voor de leerplichtambtenaar ontwikkeld. Op basis van die modelinstructie is er in 2005 een gemeentelijke instructie vastgesteld voor de leerplichtambtenaar en RMC functionaris van de gemeente Ameland. Deze wijkt in geringe mate af van de model- instructie. In de instructie is rekening gehouden met de verdeling van taken op de afdeling. Enerzijds zijn de taken de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. In de eerste plaats is de RMC functie ingevoerd en daarnaast de kwalificatieplicht. Anderzijds wordt de administratie nu centraal in Leeuwarden uitgevoerd. Daardoor gaan er weer enige taken af. De taak van de gemeente Preventieve taak Overleg scholen Behandeling verzuimmeldingen Deelnemen ZAT Participatie netwerken Toezichthoudende taak Absoluut schoolverzuim Schoolbezoek leerling (verzuim) Verantwoordelijkheid ouders/verzorgers Verzuimregistratie Handhavende taak Sanctiemaatregelen Schriftelijke waarschuwing Zorgmelding (BJZ) HALT Proces verbaal (OM) 4

5 Gebruikte afkortingen AMK Advies- en Meldpunt Kindermishandeling AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten BJZ Bureau Jeugdzorg PO Primair Onderwijs SBO Speciaal basis onderwijs CJG Centrum voor Jeugd en Gezin DUO Dienst Uitvoering Onderwijs GBA Gemeentelijke Basis Administratie GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst GGZ Geestelijke Gezondheidszorg HAO Hoger algemeen voortgezet onderwijs IBG Informatie Beheer Groep JCO Justitieel Casuïstiek Overleg JGZ Jeugd Gezondheidszorg JPT Jeugd Preventie Team MW Maatschappelijk Werk MBO Middelbaar beroeps onderwijs OvJ Officier van Justitie ROC Regionaal Opleiding Centrum RMC Regionaal Meld- en Coördinatiepunt RvK Raad voor de Kinderbescherming VMBO Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs VO Voortgezet onderwijs VSO Voortgezet speciaal onderwijs Vsv-ers Voortijdig schoolverlaters VWO Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs ZAT Zorg Advies Team 2. 5

6 Kwantitatief: Het leerplichtbeleid in het schooljaar In het schooljaar zijn er vier scholen voor primair onderwijs en één school voor voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (VMBO), de Burgemeester Walda Scholengemeenschap in de gemeente gevestigd. Op de BWS wordt onderwijs aangeboden in de vorm van Leerweg Ondersteunend Onderwijs (LWOO), VMBO Basis/Kader, VMBO gemengde leerweg en VMBO theoretische leerweg. Het totaal aantal leerplichtige leerlingen in de gemeente Ameland bedraagt volgens de Gemeentelijke Basis Administratie in dit schooljaar 588. Dit betreft 544 volledig leerplichtige en 44 gedeeltelijk leerplichtige kinderen. Het aantal leerlingen dat onder de categorie kwalificatieplicht vallen is 38. Op 1 oktober 2013 zijn er 541 leerlingen ingeschreven op de scholen op Ameland, waarvan 180 in het voortgezet onderwijs en 361 in het basisonderwijs. De overige 47 leerlingen zijn ingeschreven bij een school aan het vaste land. Er is één kennisgeving vrijstelling van de leerplichtwet ontvangen in dit studiejaar. Dit betreft een situatie waarbij de jongere van rechtswege vrijgesteld van de inschrijvingsplicht. Er zijn door het cluster Samenleving in dit schooljaar acht meldingen van ongeoorloofd relatief school- verzuim in behandeling genomen Er zijn geen gevallen geconstateerd van absoluut verzuim (leerplichtige die geheel niet staat ingeschreven als leerling). Er is geen proces verbaal opgemaakt in dit schooljaar. Er zijn geen leerovereenkomsten gemeld. Er zijn geen toekenningen gedaan van vervangende leerplicht, als bedoeld in artikel 3 van de leerplichtwet. Tenslotte zijn er geen meldingen geweest van een school waar een leerling was uitgeschreven zonder het behalen van een startkwalificatie (vorige schooljaren geen, één, één, vijf, één en vier). Er zijn geen gevallen van vrijstelling op grond van artikel 5a van de leerplichtwet. 6

7 Kwalitatief: Bij het relatief verzuim ging in alle gevallen om kortdurend verzuim van enkele uren tot maximaal drie dagen. In alle gevallen ging het om ongeoorloofd verzuim, dat wil zeggen dat er geen reden was voor de afwezigheid (bijv. ziekte of arts bezoek). Dit is op grond van de leerplichtwet niet toegestaan. Er is in alle gevallen gecommuniceerd met de leerling en de ouder(s) van de leerlingen. Bij herhaling wordt de handhaving geïntensiveerd. Vanaf het schooljaar is er een daling ingezet in het ongeoorloofd verzuim, die zich in het schooljaar en duidelijk voortzet. Dit is onder andere te danken aan de duidelijke protocollen en de afstemming tussen de scholen en de leerplichtambtenaar. Voor de interpretatie van het begrip startkwalificatie wordt in de praktijk aansluiting gezocht bij de interpretatie die is opgenomen in de notitie van het ministerie een goed voorbereide start. In deze notitie wordt als doel gesteld dat iedere jongere tijdens zijn loopbaan een diploma HAVO, VWO of niveau twee van een beroepsopleiding behaalt. In het schooljaar zijn er geen meldingen van leerlingen die de kwalificatie niet hebben behaald. In het verleden zijn er afspraken gemaakt met de directies van scholen op Ameland ten aanzien van de afhandeling van verzoeken om verlof. Er is besloten om de vastgestelde gronden van verlof te handhaven. De directies hebben ook besloten de dag voor de Amelander herfstvakantie niet vrij te roosteren. Er zijn aanvullende afspraken gemaakt over de wijze van melding van verzuim en de afhandeling daarvan. Ook zijn er modelaanvraagformulieren voor verlof ontwikkeld en beschikbaar gesteld aan de scholen. Vanaf 1 januari 2012 kan de Inspectie van het Onderwijs in mandaat een bestuurlijke boete opleggen aan het bevoegd gezag van de school of instelling bij niet naleving van de Leerplichtwet. Deze boete kan oplopen tot per overtreding. Dit vraagt striktere naleving van de regels betreffende de behandeling van verzoeken voor vrijstelling ex artikel 11 van de Leerplichtwet. 7

8 3. Samenwerkingsafspraken Met scholen / lokaal Naast taken voor de gemeente zijn er in de leerplichtwet taken opgedragen aan de directies van scholen. In het verleden zijn er afspraken gemaakt met de directeuren van de scholen over de melding van verzuim en is toegelicht in welke gevallen door de directie zelf een beslissing dient te worden genomen. Bovendien dienen de scholen jaarlijks bij aanvang van het schooljaar een leerlingenlijst op te leveren zodat de gemeente de controle kan uitvoeren. Afstemming van leerplichtzaken vindt tevens op bovenschools niveau plaats. De directies van de Amelander scholen komen regelmatig bijeen. Hier wordt incidenteel over leerplichtzaken gesproken. ZAT / lokaal De leerplichtambtenaar neemt, op verzoek en in voorkomende gevallen, zitting in de zorgadviesteams (ZAT) voor kinderen in de groep van 4 tot 12 en / of 12 tot 16 jaar en het sociaal team 16+. Deze teams zijn ingesteld in het kader van de ontwikkelingen rondom het centrum voor jeugd en gezin en de lokale educatieve agenda Ameland. Met andere gemeenten / regionaal Er wordt eens per jaar overleg gevoerd tussen het openbaar ministerie te Leeuwarden en de leerplichtambtenaren in de provincie Friesland. Bovendien is er een overlegstructuur tussen de leerplichtambtenaren van de verschillende gemeenten in de regio Noord-Friesland. Die samenwerking vindt plaats middels de RMC-regeling voortijdig schoolverlaten (vsv). De gemeente Leeuwarden is hiertoe aangewezen als contactgemeente. Jaarlijks wordt er een rijksbijdrage ontvangen met als uiteindelijke doel het aantal voortijdige schoolverlaters zonder startkwalificatie, dat wil zeggen een diploma op het niveau van HAVO, VWO of niveau 2 van de Wet educatie- en Beroepsonderwijs terug te dringen. De gemeenten hebben de zorgplicht het aantal voortijdige schoolverlaters tussen de 12- en 23 jaar terug te dringen. Er wordt gewerkt aan een sluitende aanpak van voortijdige schoolverlaters. In 2012 is een nieuw vsv-convenant ondertekend voor de periode Met de ondertekening van het convenant geeft onze onderwijsinstelling aan de gezamenlijke aanpak van vsv binnen de regio ook in de komende jaren te willen voortzetten. Het doel is om in de regio maximaal vsv ers te hebben in De bijeenkomsten aan de wal in verband met de leerplicht worden zoveel mogelijk bezocht. De leerplichtadministraties zijn sinds enkele jaren gecentraliseerd in Leeuwarden. De gemeente Ameland heeft zich hieraan geconformeerd en in het schooljaar is de centrale administratie geëffectueerd. Een andere belangrijke ontwikkeling in de regio is de aanstelling van een leerplichtambtenaar in dienst van de contactgemeente specifiek voor het Middelbaar Beroeps Onderwijs (MBO). In het verleden is geconstateerd dat het toezicht op de leerplichtwet en de handhaving ervan in het MBO ondermaats was en verbetering behoefde. De oorzaken die hieraan ten grondslag lagen waren onder andere de herkomst van de leerlingenpopulatie en het aantal gemeenten waarmee contact moet worden gehouden. Door de aanstelling van een MBO leerplichtambtenaar en de afstemming met taken van de leerplichtambtenaren van de gemeenten verwachten we hier een verbetering te realiseren. Verder noemen we de formalisering van taken en verantwoordelijkheden binnen RMC verband. De gemeente Leeuwarden heeft een samenwerkingsovereenkomst opgesteld waarin zowel de ambtelijke als de bestuurlijke 8

9 taken van de gemeenten en ook de wettelijke taken van de contactgemeente zijn opgenomen. Met die overeenkomst, die in maart 2009 is getekend, is er een goede juridische basis voor de samenwerking ontstaan. Daarnaast is op VAST basis een samenwerking aangegaan waarbij Ameland bepaalde taken op zich neemt op het gebied van lokaal onderwijs beleid, waaronder enkele taken op het gebied van leerplicht / RMC. Er is door het eilander college besloten om taken op het gebied van lokaal onderwijs beleid, waaronder taken op het gebied van leerplicht, te centraliseren op Ameland. Hiervoor is in het schooljaar een dienstverleningsovereenkomst gemaakt. Na ondertekening is de dienstverleningsovereenkomst geïmplementeerd. Het eilander college heeft besloten dat de portefeuille Onderwijs, welzijn en zorg in VAST verband wordt ingevuld door de burgemeester van Schiermonnikoog. In 2010 is de gemeente Ameland een dienstverleningsovereenkomst aangegaan met de gemeente Leeuwarden voor het opmaken van processen verbaal. Op verrichtingenbasis zal de gemeente Leeuwarden op verzoek van de gemeente Ameland processen verbaal opmaken in geval van ongeoorloofd verzuim. Er is voor uitbesteding gekozen omdat de inspanning die gepaard gaat met het behalen van de BOA opleiding en het onderhouden van de opgedane kennis en vaardigheden niet in verhouding staan tot het aantal op te maken processen verbaal van minder dan één gemiddeld per jaar. 9

10 4. Raakvlakken met ander beleid Het leerplichtbeleid maakt onderdeel uit van het lokaal onderwijs beleid. Al sinds lange tijd functioneert er in dat kader structureel lokaal onderwijs overleg. Naast de portefeuillehouder onderwijs participeert hierin van elk schoolbestuur een bestuurslid. In voorkomende gevallen worden leerplichtaangelegenheden daar besproken. Door de overheid is het instrument de lokale educatieve agenda geïntroduceerd om het lokaal onderwijs beleid vorm en inhoud te geven. Binnen de gemeente Ameland is inmiddels een inventarisatie gehouden onder de instellingen. Deze inventarisatie heeft geleid tot een visie van de gemeente en de partners op de lokale educatieve agenda. Daarin zijn een aantal speerpunten van beleid opgenomen. Theoretisch gezien zou het leerplichtbeleid een plaats kunnen krijgen binnen de lokale educatieve agenda, afhankelijk van de keuzes, prioriteiten en de staat van de leerplichtwet. Gelet op de ervaringen de afgelopen jaren en de geringe beleidsvrijheid op dit terrein hebben andere aspecten van het beleidsterrein onderwijs en jeugd voorrang gekregen bij de opgestelde agenda. 5. Conclusies en beleidsaanbevelingen Naar aanleiding van het in het schooljaar gevoerde leerplichtbeleid kan geconcludeerd worden dat: - het aantal gevallen van relatief verzuim van 8 geeft een dalende lijn in ten opzichte van vorig jaar. Het is nog wel hoger dan het gemiddelde van 6,8 over de afgelopen 10 schooljaren. - de laatste jaren maakt luxe verzuim het grootste deel uit van het relatief verzuim. - het aantal gevallen van absoluut verzuim is nul. - het aantal meldingen van voortijdig schoolverlaten van 0 is beneden gemiddeld; - regionale samenwerking zal de komende jaren op het vlak van leerplicht een belangrijke rol spelen. Nadat een aantal taken op het gebied van de leerplichtwet in de loop van het schooljaar door de gemeente Ameland zijn overgenomen voor de andere Friese Waddeneilanden. In het kader van deze samenwerking zullen de banden met de gemeente Leeuwarden, als contactgemeente RMC, worden geïntensiveerd. De afgelopen jaren is er gewerkt aan afstemming tussen de leerplicht enerzijds en de directies anderzijds. Er is meer helderheid rondom geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Binnen de RMC regio bestaat er een protocol schoolverzuim waarin de taken en rollen van scholen en leerplicht zijn benoemd. Dit protocol en de beschreven werkprocessen leerplicht dienen als leidraad voor het te voeren leerplicht beleid op Ameland. Het digitale verzuimloket van DUO (voorheen IBG) is hierbij te gebruiken door de scholen. Hiermee wordt verzuim vroegtijdig gesignaleerd en gemeld en kunnen de te nemen acties beter op elkaar afgestemd worden. Een aanbeveling van vorig jaar geldt ook voor het komende jaar. Het aantal gevallen van luxe verzuim moeten zoveel mogelijk teruggebracht worden door de eerder genoemde eenduidige werkwijze te hanteren. Hierover worden doorlopend afspraken gemaakt met de schooldirecties. 10