JAARVERSLAG LEERPLICHT SCHOOLJAAR

Transcriptie

1 JAARVERSLAG LEERPLICHT SCHOOLJAAR Uitgeest, oktober 2012

2 - 1 -

3 1. INLEIDING Artikel 25 van de Leerplichtwet 1969 schrijft voor dat burgemeester en wethouders jaarlijks verslag uitbrengen aan de gemeenteraad. Het jaarverslag heeft ten doel inzicht te verschaffen in het beleid betreffende de handhaving van de leerplicht en de kwalificatieplicht en de resultaten daarvan. 2. LEERPLICHT EN HET WETTELIJK KADER Hieronder wordt een korte toelichting gegeven op begrippen die verder in het verslag aan de orde komen. 2.1 Leeftijd Leerplichtigen Een kind is leerplichtig vanaf de maand volgend op de vijfde verjaardag tot aan het einde van het schooljaar waarin de jongere de leeftijd van zestien jaar heeft bereikt. In het schooljaar is echter de kwalificatieplicht ingevoerd. Deze plicht houdt in dat alle leerlingen tot hun 18 e verjaardag leerplichtig blijven, tenzij de leerling een startkwalificatie heeft. Een startkwalificatie is een diploma van het VWO, de HAVO of het middelbaar beroepsonderwijs niveau Inschrijving school De inschrijvingsplicht en de bezoekplicht staan geformuleerd in de wet. In artikel 2 staat de essentie van de leerplichtwet 1969: de ouders (of feitelijke verzorgers) zijn verplicht ervoor te zorgen dat het kind als leerling van een school is ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt. 2.3 Type verzuim We onderscheiden absoluut, relatief en luxe verzuim. Absoluut verzuim Degene die het gezag over een leerling uitoefent (ouders/verzorgers) en degene die zich met de feitelijke verzorging van een leerling heeft belast, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet, te zorgen dat een kind als leerling op een school staat ingeschreven. Dit houdt in dat degene die deze verplichting niet nakomt, de leerplichtwet overtreedt. Om dit te controleren is de leerlingenadministratie gekoppeld met het GBA van de gemeente. Relatief verzuim De leerling die de leeftijd van 12 jaar heeft bereikt, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet de school waaraan hij als leerling staat ingeschreven, geregeld te bezoeken. Onder de 12 jaar zijn de ouders/verzorgers verplicht er voor te zorgen dat de leerling de school geregeld bezoekt. Met andere woorden, leerlingen zijn verplicht om alle lesuren op school aanwezig te zijn. Indien een leerling een dag(deel) of uren afwezig is, spreken we van relatief verzuim

4 Luxe verzuim Indien de ouders/verzorgers besluiten de leerling, zonder toestemming, langer dan het vakantieprogramma van school aangeeft, mee te nemen op vakantie, dan spreken we van luxe verzuim. 2.4 Vrijstellingen De leerplichtwet beschrijft een aantal vrijstellingen. Dit betreft artikel 3a, artikel 3b, artikel 5, artikel 11 en artikel 15. Artikel 3a is de vervangende leerplicht voor leerlingen vanaf 14 jaar. Er is vast komen te staan dat deze leerling niet geschikt is volledig dagonderwijs aan een school te volgen. In overeenstemming met de school kan dan gedurende een bepaald schooljaar, de leerling aan de school een programma volgen, dat naast algemeen vormend onderwijs en op het beroep gericht onderwijs tevens praktijktijd bevat. De praktijktijd bestaat uit arbeid van lichte aard, naast en in samenhang met het onderwijs. Dit moet vergezeld gaan met een plan van aanpak dat voorziet in een begeleidingsprogramma en in beschrijving van de onderwijsdoelen. Artikel 3b houdt vervangende leerplicht gedurende het laatste schooljaar in. Artikel 5 behelst gronden voor vrijstelling van inschrijving. Dit heeft betrekking op de ouders met gezag over de leerling die: a. op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt is om tot een school te worden toegelaten; b. tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen onderscheidenlijk instelling waarop de jongere geplaatst zou kunnen worden, overwegende bedenkingen hebben; c. als leerling van een inrichting van onderwijs buiten Nederland is ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt. Artikel 11 beschrijft welke gronden er zijn voor vrijstelling van geregeld schoolbezoek. a. de school onderscheidenlijk de instelling is gesloten of het onderwijs is geschorst; b. bij of op grond van algemeen verbindende voorschriften het bezoeken van de school onderscheidenlijk de instelling is verboden; c. de jongere bij wijze van tuchtmaatregel tijdelijk de toegang tot de school onderscheidenlijk de instelling is ontzegd; d. de jongere wegens ziekte verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken; e. de jongere wegens vervulling van plichten voortvloeiend uit godsdienst of levensovertuiging verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken; f. de jongere vanwege de specifieke aard van het beroep van één van de in artikel 2, eerste lid, bedoelde personen slechts buiten de schoolvakanties met hen op vakantie kan gaan; g. de jongere door andere gewichtige omstandigheden verhinderd is de school onderscheidenlijk de instelling te bezoeken

5 Artikel 15 beschrijft dat burgemeester en wethouders op grond van bijzondere omstandigheden vrijstelling kunnen verlenen aan ouder(s)/verzorger(s) voor de verplichting tot inschrijving bij een school of instelling die volledig dagonderwijs dan wel een bij de wet geregelde combinatie van leren en werken verzorgt, indien wordt aangetoond dat de jongere op andere wijze voldoende onderwijs geniet. 2.5 RMC (Regionale Meld en Coördinatiefunctie) Het RMC is een regionale voorziening voor Zuid- en Midden-Kennemerland ten behoeve van voortijdige schoolverlaters (vsv-ers). De RMC/VSV-beleidscoördinatie is ondergebracht bij de afdeling Jeugd, Onderwijs en Sport van centrumgemeente Haarlem. Het RMC speelt een rol voor jongeren van 18 tot 23 jaar, die nog geen startkwalificatie hebben behaald. Het is de taak van het RMC om het aantal jongeren dat uitvalt of dreigt uit te vallen in beeld te brengen en te houden. Dit betekent, dat niet alleen leerplichtigen, maar ook niet leerplichtige leerlingen (tot 23 jaar) moeten worden geregistreerd en teruggeleid naar scholing en/of werk. Ook heeft het RMC diverse projecten om jongeren die uitvallen weer naar school te geleiden. Leerplicht werkt nauw samen met het RMC om de overgang van verzuimende leerplichtige leerlingen na hun 18 e vanuit leerplicht naar het RMC zo soepel mogelijk te laten verlopen. De RMC trajectbegeleider zal de leerling terugleiden naar school of naar werk. 3. VORMGEVING VAN HET LEERPLICHTBELEID Sinds 1969 is het toezicht op de leerplicht een taak van de gemeenten. Als toezichthouder wordt een leerplichtambtenaar aangesteld. Het doel van de naleving van de leerplichtwet is het laten verdwijnen van absoluut verzuim, het terugdringen van relatief verzuim, luxe verzuim en het voorkomen van voortijdige schooluitval. Dit houdt in dat de leerplichtambtenaar ouders en/of leerlingen adviseert, scholen bezoekt en participeert in diverse overlegvormen. Indien na herhaaldelijke gesprekken met ouders en jongere schoolverzuim blijft optreden, kan over worden gegaan tot het opmaken van een procesverbaal. In Uitgeest is op 1 januari 2008 officieel een leerplichtambtenaar benoemd voor 4 uur per week. Door de sterk verbeterde signalering van verzuim door scholen en het als gevolg daarvan toenemende aantal verzuimmeldingen heeft de leerplichtambtenaar vanaf januari uur per week beschikbaar. Voor de bevoegdheid tot het opmaken van een procesverbaal bij overtreding van de Leerplichtwet is zij, samen met een andere medewerkster, benoemd tot buitengewoon opsporingsambtenaar. Daarnaast heeft de gemeente Uitgeest op 12 februari 2009 het convenant Aanpak ongeoorloofd schoolverzuim 2009 e.v. getekend. Dit convenant en werkprotocol gelden voor het gehele arrondissement van het Openbaar Ministerie/parket Haarlem en heeft als doel om door middel van samenwerkingsafspraken een sluitende aanpak met alle ketenpartners te creëren voor kinderen/jongeren, die de school ongeoorloofd verzuimen. Ketenpartners zijn, naast de gemeenten, bureau Jeugdzorg, HALT, Raad voor de Kinderbescherming en het Openbaar Ministerie, parket Haarlem

6 4. LEERPLICHTADMINISTRATIE Naast de uitvoering van de leerplichtwet, is het bijhouden van de administratie en leerlingenregistratie een belangrijk onderdeel. Vanaf september 2007 wordt voor de regio IJmond en Midden-Kennemerland middels een Gemeenschappelijke Regeling deze administratie en registratie centraal vormgegeven door bureau CAReL (Centrale Administratie RMC en Leerplicht). Bureau CAReL valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente Haarlem. Scholen melden vanaf begin schooljaar 2009/2010 het verzuim aan de Informatie Beheer Groep. Er is een directe link tussen de IB-groep en bureau CAReL. De wijze waarop de betrokken leerplichtambtenaar wordt geïnformeerd over verzuim van leerlingen uit eigen gemeente is hierdoor onveranderd gebleven. Vanaf schooljaar is ook het primair onderwijs rechtstreeks gaan melden aan de Informatie Beheer groep. 5. REGIOCONTACTEN Regionaal Overleg Leerplichtambtenaren (ROL) Sinds de invoering van het regionale leerplichtadministratiesysteem (CAReL) is er meer afstemming noodzakelijk. Via het regio overleg voor leerplichtambtenaren komen op uitvoeringsniveau een betere uitwisseling van informatie, meer effectiviteit door samenwerking en een betere afstemming in de aanpak tot stand, zoals het gezamenlijk opstellen van een ambtsinstructie. Regiegroep RMC en Leerplicht IJmond en Zuid-Kennemerland en Portefeuillehoudersoverleg Onderwijs Midden- en Zuid Kennemerland Binnen de regio vindt op ambtelijk niveau onderling afstemming plaats en worden beleidsmatige voorstellen voorbereid op het terrein van leerplicht en RMC. Zorg Advies Teams (ZAT s) In verband met het landelijke project Aanval op de uitval wordt er meer preventief gewerkt wordt om schooluitval te voorkomen Een van de instrumenten om preventief te werken is een ZAT. Een ZAT is een multidisciplinair overleg ten behoeve van leerlingenzorg in het onderwijs. Aan dit overleg nemen naast vertegenwoordigers van de school ook andere instanties deel zoals bijvoorbeeld: bureau Jeugdzorg, arts GGD, politie en leerplichtambtenaar. Overleg leerplicht en openbaar ministerie Vanuit de regio zijn er een aantal leerplichtambtenaren vertegenwoordigd in een overleg met het openbaar ministerie. In deze overleggen wordt getracht de procedure omtrent proces verbalen te verbeteren en te versnellen

7 6. GEGEVENS SCHOOLJAAR Vanaf 1 augustus 2007 is de kwalificatieplicht ingevoerd. Dit houdt in dat alle leerlingen tot het einde van het schooljaar waarin ze 16 jaar worden, volledig leerplichtig blijven. De kwalificatieplicht gaat gelden voor jongeren die: - nog geen 18 jaar zijn; - nog geen startkwalificatie hebben behaald; en - de volledige leerplicht achter de rug hebben. Een startkwalificatie houdt in dat de leerling een MBO-2, HAVO of VWO-diploma heeft gehaald. Het aantal leerplichtige leerlingen in Uitgeest is: 2021 (5 t/m 16-jarigen) Het aantal kinderen dat moet voldoen aan de kwalificatieplicht is: 2342 (5 t/m 18- jarigen) In de gemeente Uitgeest zijn twee scholen voor openbaar basisonderwijs en vier scholen voor katholiek basisonderwijs. Voor voortgezet onderwijs zijn de leerlingen aangewezen op scholen in de regiogemeenten. Schoolverzuim De scholen moeten ongeoorloofd schoolverzuim melden bij de leerplichtambtenaar als: - een leerling drie achtereenvolgende dagen zonder toestemming afwezig is; - een leerling over een periode van vier weken meer dan één achtste deel van de lessen ongeoorloofd heeft verzuimd; - het verzuim zorgwekkend is. Schoolverzuim schooljaar 2011/ / /2010 Het totaal aantal verzuimmeldingen Dit is nader onder te verdelen naar: - luxe verzuim (schoolverzuim i.v.m. extra vakantieverlof) relatief verzuim (algemeen, signaal en zorgwekkend) absoluut verzuim Bij het aanvragen van een extra vakantie beslist het hoofd van de school. Een dergelijk verlof kan slechts éénmaal per jaar voor ten hoogste 10 schooldagen worden verleend met uitzondering van de eerste twee weken van het nieuwe schooljaar. Het afgelopen schooljaar is er 5 maal een melding geweest van luxe verzuim. Dit betrof voornamelijk verzuim van één dag voorafgaand aan schoolvakantie. Deze ouders hebben een brief gekregen met officiële waarschuwing voor overtreding leerplichtwet en daarbij de waarschuwing dat er bij herhaling in de toekomst proces-verbaal zal worden opgemaakt. Deze waarschuwingen worden geregistreerd in de Centrale administratie RMC en Leerplicht (Carel) gekoppeld aan de betreffende leerling. In het schooljaar is er één keer een proces-verbaal opgemaakt voor luxe verzuim - 6 -

8 voor een periode van vier weken voorafgaand aan de zomervakantie. In november 2011 heeft de rechtbank ouders een geldboete opgelegd. Daarnaast heeft een middelbare school uit Castricum melding gemaakt van 5 leerlingen die om diverse redenen voor een aantal dagen werden geschorst. Ook dit is middels Carel geregistreerd bij betrokken leerling. Op scholen in het voortgezet onderwijs worden nu spijbelspreekuren gehouden door de leerplichtambtenaren om het ongeoorloofde schoolverzuim verder terug te dringen en verzuim eerder te signaleren. Leerplicht Uitgeest werkt hierin samen met de overige leerplichtambtenaren in de regio. Leerlingen die zes keer te laat en/of afwezig zijn geweest zonder bericht worden opgeroepen voor dit spreekuur. Als daarna het verzuim niet stopt, worden deze leerlingen alsnog opgeroepen door de leerplichtambtenaar op het gemeentehuis. In dit kader zijn 22 jongeren op gesprek geweest bij de leerplichtambtenaar om hun spijbelgedrag toe te lichten. Zij zijn eveneens gewezen op gevolgen van het verzuim. In de meeste gevallen is hierna het verzuim gestopt. In een aantal gevallen is er, in overleg met school, extra hulp ingeschakeld voor de jongere. Twee leerlingen hebben een HALT-afdoening gekregen. Daarnaast is er voor één leerling in december 2011 een proces verbaal opgemaakt. Uitspraak hiervan was een leerstraf van 20 uur. Daarnaast een voorwaardelijke werkstraf van 20 uur. Daarnaast is er door de leerplichtambtenaar zowel mondeling als telefonisch contact geweest met diverse scholen, ouders en/of leerlingen over allerlei onderwerpen, zoals vervolgopleidingen, zorgmeldingen etc. Doorverwijzingen De leerplichtambtenaar kan naar aanleiding van een gesprek met jongere en/of ouders besluiten de leerplichtige jongere te melden bij één van de volgende instanties. Jeugd Interventie Team (JIT) Het JIT maakt onderdeel uit van Socius. Het is een samenwerkingsverband tussen verschillende hulp- en dienstverlenende instanties zoals JIT-consulent, bureau HALT, ambulante jongerenwerker Stichting Welzijn, jeugdpolitie afdeling IJmond, schoolarts GGD, medewerker jeugdreclassering, schoolmaatschappelijk werker van het Kennemer college en leerplichtambtenaren van Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest. Deze samenwerking is gericht op kortdurende, intensieve hulp aan jongeren tussen 12 en 23 jaar met (justitiële) complexe problemen. De JIT-consulent gaat naar ouders en jongeren toe, waar het noodzakelijk is om jongeren die ondersteuning kunnen gebruiken, zo snel mogelijk te helpen. De hulp wordt gecoördineerd en afspraken worden op elkaar afgestemd. Een doelstelling van het JIT is het terugdringen van crimineel gedrag en voorkomen van schooluitval door interventies. Halt Omdat de maatschappij soms vraagt om een nieuwe reactie op strafbaar gedrag heeft bureau Halt met toestemming van de officier van justitie pilots uitgevoerd met het afdoen van schoolverzuim. De resultaten waren hiervan zo positief dat dit met ingang - 7 -

9 van 1 januari 2010 is toegevoegd aan de lijst van delicten die de Halt bureaus mogen afhandelen. Twee leerlingen uit Uitgeest zijn dit schooljaar naar bureau Halt doorverwezen. Verwijsindex risicojongeren Vanaf 2010 kan de leerplichtambtenaar kinderen aanmelden in de landelijke verwijsindex voor kinderen en jongeren met problemen (0-23jaar), die te maken hebben met verschillende problemen. Vaak zijn meerdere instanties met dezelfde jongere bezig. Zo kunnen hulpverleners (waaronder leerplicht) vervolgens in een vroeg stadium eenvoudig contact met elkaar opnemen voor betere hulp aan de jongere. Dit schooljaar zijn er zes leerlingen gemeld in de Verwijsindex. Sociale Verzekeringsbank (SVB) De leerplichtambtenaar kan vanaf maart 2010 een melding doen bij de SVB indien er sprake is van ongeoorloofd verzuim, meer dan 16 uur per 4 weken bij een jongere van 16 of 17 jaar die geen startkwalificatie heeft of niet staat ingeschreven op een school, tenzij er sprake is van een vrijstelling. De leerplichtambtenaar kan besluiten om over te gaan tot een melding indien er sprake is van verwijtbaarheid van de ouders en/of jongere, ouders en/of jongere niet mee willen meewerken aan afspraken om verzuim te stoppen en/of er sprake is van recidive. Dit is dit schooljaar niet aan de orde geweest. Veiligheidshuis Het Veiligheidshuis is een samenwerkingsverband waarin alle partners uit de veiligheidsketen (justitieel en zorg) op een fysieke locatie samenwerken onder leiding van een ketenmanager aan een persoonsgerichte aanpak van overlast en criminaliteit. Het doel van het Veiligheidshuis is de veiligheid in de regio Kennemerland te vergroten en het voorkomen van recidive, door intensieve samenwerking in en tussen de justitiëleen zorgketen. Aan het Veiligheidshuis werken een groot aantal (externe) disciplines mee zoals bijvoorbeeld bureau Halt, politie, RvdK, OM, BJZ en leerplicht. De leerplichtambtenaar levert, indien gevraagd, extra informatie aan met betrekking tot leerlingen waar een proces-verbaal voor is opgemaakt. Ook kan er extra informatie worden verschaft op het gebied van leerplicht als de jongere vanwege een ander feit bespoken wordt in het Veiligheidshuis. Vrijstelling van de leerplicht Gronden van vrijstelling: - art. 5.a als de jongere op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt is om tot een school onderscheidenlijk een instelling te worden toegelaten In Uitgeest zijn er drie leerlingen die op grond van artikel 5.a een vrijstelling hebben. - art. 5.b als ouders tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen waarop de jongere geplaatst zou kunnen worden, overwegende bedenkingen hebben In Uitgeest zijn er drie leerlingen uit één gezin die op grond van artikel 5.b een vrijstelling hebben voor het schooljaar art. 5.c als de jongere als leerling van inrichting van onderwijs buiten Nederland is ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt In Uitgeest hebben twee leerlingen in het schooljaar onderwijs gevolgd in het buitenland

10 Naast vrijstelling van de leerplicht zijn er ook een aantal situaties denkbaar waarin gedoogd wordt dat een jongere een bepaalde tijd geen onderwijs volgt. Eén van de redenen kan zijn dat opleidingen slechts 1 of soms 2 instroommomenten per jaar hebben. Voorwaarde voor dit gedogen is dat de jongere een inschrijfbewijs inlevert voor de te volgen opleiding en een dagbesteding zoekt zolang de nieuwe opleiding niet is gestart. Bovenstaande situatie is het afgelopen schooljaar bij drie jongeren aan de orde geweest. 7. CONCLUSIES Vanuit de overheid worden steeds hogere eisen gesteld aan het terugdringen van het aantal voortijdig schoolverlaters. Om hier aan te kunnen voldoen, wordt er in de regio meer aandacht besteed aan preventie van het schoolverzuim. Scholen worden er op gewezen vroegtijdig verzuim te melden zodat schooluitval kan worden voorkomen. Daarnaast is het aantal spijbelspreekuren op scholen uitgebreid. Om de samenwerking binnen de regio verder te bevorderen is in het portefeuillehouderoverleg van 18 mei 2011 een startnotitie besproken waarin werd voorgesteld om onderzoek te doen naar regionalisering van leerplicht Zuid- en Midden-Kennemerland en samenvoeging met RMC. De uitkomsten van dit onderzoek en de mogelijke scenario s zijn in juni 2012 gepresenteerd aan de portefeuillehouders. De vertegenwoordigers van Midden-Kennemerland hebben ervoor gekozen om de bestaande samenwerking te versterken, eventueel door middel van een convenant. Vertegenwoordigers van Zuid-Kennemerland hebben gekozen voor een verdergaande samenwerking oftewel een regionaal bureau Leerplicht