'm.20,, v. Gemeente Delft VERZONDEN - 7 SEP Geachte raad,

Transcriptie

1 Gemeente Delft Jeugd en Onderwijs Gemeente Delft Westlandseweg AD Delft Bankrekening BNG , t.n.v. gemeente Delft Retouradres : Jeugd en Onderwijs, Postbus 111, 2600 AC Delft Gemeenteraad Behandeld door Sandra Melenhorst Telefoon smelenhorst@delft.nl Centrale nummers: Telefoon Internet 'm.20,, v VERZONDEN - 7 SEP.2011 Datum Ons kenmerk 14?0438 Uwbriefvan Ondenwerp Aanbieden Jaarversag Leerplicht 2009/2010 Uw kenmerk Bijlage 1 Geachte raad, Ter informatie zenden wij u het jaarverslag leerplicht 2009/2010. Met dit jaarverslag wordt voldaan aan de wettelijke verplichting de gemeenteraad te infomeren over het in de gemeente Delft gevoerde leerplichtbeleid. Om alle kinderen voor te bereiden op de maatschappij en op de arbeidsmarkt en hen op die manier een goede uitgangspositie voor de toekomst te geven heeft de overheid de leerplicht en de kwalificatieplicht ingesteld. Alle kinderen van 5 tot 18 jaar moeten naar school totdat zij een startkwalificatie hebben gehaald. Dit is een diploma minimaal op havo- of mbo-2 niveau. In dit jaarverslag vindt u de omvang van het verzuim en de behaalde resultaten door de leerplicht in beeld gebracht. Verder informeert dit verslag u over de activiteiten die in schooljaar 2009/2010 zijn uitgevoerd en over de plannen voor de nabije toekomst. Sinds dit jaar zet Delft als instrument het regionaal meldprotocol verzuim en voortijdig schoolverlaten voor voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs in. Tevens is recentelijk het regionaal meldprotocol primair onderwijs ontwikkeld. Deze protocollen leveren een bijdrage aan eenduidige en uniforme werkwijze bij verzuim en schooluitval voor de scholen in de regio Haaglanden en door de afdelingen leerplicht van deze gemeenten. Beide protocollen worden ingezet als voorlichtingsinstrument in de communicatie tussen gemeente en onderwijs. Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Delft, ra, burgemeester mr. drs. G.AA Verkerk ^^drs. T.W. Andriessen l.s.

2 Jaarverslag Leerplicht Gemeente Delft

3 Inhoudsopgave 1. Voorwoord 3 2. Leerplicht en het wettelijk kader 4 3. Resultaten schooljaar Beleid naar de toekomst van leerplicht 9 5. Leerlingen en verzuim Afkortingenlijst 21

4 1. Voorwoord Samen aanpakken Niémand zonder diploma van school: dat is waar we als gemeente - organisatorisch ondergebracht in het Jongerenloket -, scholen en andere toezichthoudende en hulpverlenende organisaties naar streven. En dat doen we met elkaar: betrokken instanties werken intensief samen aan het terugdringen van schoolverzuim, volgens duidelijke afspraken. Bij licht verzuim probeert de school eerst zelf tot goede afspraken te komen met de leerling en ouders. Gebeurt dit vaker of is er iets ernstigs aan de hand, dan komen de leerplichtambtenaren in beeld en treffen zonodig maatregelen. En of dit nou toeleiding naar bureau HALT is, verbalisering van de ouders of inschakeling van bijvoorbeeld GGD of JGZ, altijd staat voorop dat we de leerling terug in de schoolbanken willen krijgen - met een diploma in het vooruitzicht. Want een diploma betekent meer kansen. Zelfstandigheid. Meedoen. U heeft het jaarverslag Leerplicht over het schooljaar in handen. Daarin leest u onder andere dat het aantal verzuimmeldingen is toegenomen ten opzichte van het schooljaar ervoor. Dat is minder verontrustend dan het lijkt: met ingang van het schooljaar is landelijk het digitale verzuimloket ingevoerd, hetgeen - in combinatie met voorlichtingsactiviteiten vanuit het Jongerenloket - bij scholen heeft geleid tot een meer nauwkeurige verzuimregistratie. Heel goed nieuws is de forse afname van het aantal 'thuiszitters'. Ook hier lijkt intensieve samenwerking - in dit geval tussen Jongerenloket en het samenwerkingsverband VO - zijn vruchten af te werpen. We blijven niet stilstaan wanneer zoiets belangrijks op het spel staat als schoolverzuim: met ingang van het schooljaar zijn er binnen de regio Haaglanden belangrijke ontwikkelingen in gang gezet. Zo kunnen leerlingen die (tijdelijk) meer problemen hebben dan ze aankunnen, worden opgevangen in een zogeheten plusvoorziening. De indicatiestelling voor plaatsing in het speciaal onderwijs wordt eenvoudiger, waardoor straks hopelijk niemand meer tussen wal en schip raakt. En op regionaal niveau is hard gewerkt aan het Meldprotocol verzuim en schooluitval regio Haaglanden. Sinds 1 januari 2011 is dit meldprotocol ingevoerd in het voortgezet onderwijs; een soortgelijk protocol voor het primair onderwijs volgt. Alle scholen en leerplichtafdelingen van de negen gemeenten binnen de regio hanteren dankzij het Meldprotocol dezelfde werkwijze. En weten elkaar nog beter te vinden. Maar dat betreft 'verse' ontwikkelingen en over de effecten ervan hoop ik u in een volgend jaarverslag meer te kunnen vertellen. Voor nu wil ik u uitnodigen voor een terugblik op het schooljaar Lucas Vokurka wethouder ondenvijs

5 2. Leerplicht en het wettelijk kader Voor de leesbaarheid van het verslag wordt er hieronder allereerst een aantal begrippen rondom leerplicht nader toegelicht. Leeftijd Leerplichtigen Een kind is leerplichtig vanaf de maand volgend op de vijfde verjaardag. Deze plicht houdt in dat alle leerlingen tot hun 18 e verjaardag onder de leerplichtwet blijven, tenzij de leerling een startkwalificatie heeft. Een jongere is kwalificatieplichtig vanaf het schooljaar nadat hij 16 jaar is geworden. Een startkwalificatie is een diploma van het VWO, de HAVO of het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) niveau 2. Inschrijving school De inschrijvingsplicht en de bezoekplicht staan geformuleerd in de wet. In artikel 2 staat de essentie van de leerplichtwet 1969: "de ouders (of feitelijke verzorgers) zijn verplicht ervoor te zorgen dat het kind als leerling van een school is ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt". Type verzuim Bij verzuim worden verschillende termen gebruikt. We onderscheiden absoluut, relatief en luxe verzuim. Verder kent de leerplichtwet criteria voor vrijstellingen van de leerplicht. Absoluut verzuim Degene die het gezag over een leerling uitoefent (ouders/verzorgers) en degene die zich met de feitelijke verzorging van een leerling heeft belast, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet te zorgen dat het kind als leerling van een school staat ingeschreven en deze school na inschrijving geregeld bezoekt. Dit houdt in dat degene die deze verplichting niet nakomt, de leerplichtwet overtreedt en dientengevolge strafbaar is. Relatief verzuim De leerling die de leeftijd van 12 jaren heeft bereikt, is verplicht overeenkomstig de bepalingen van de leerplichtwet de school waaraan hij als leerling staat ingeschreven, geregeld te bezoeken. Onder de 12 jaar zijn de ouders/verzorgers verplicht er voor te zorgen dat de leerling de school geregeld bezoekt. Met andere woorden, leerlingen zijn verplicht om alle lesuren op school aanwezig te zijn. Indien een leerling een dag(deel) of uren ongeoorloofd afwezig is, dus zonder geldige reden, spreken we van relatief verzuim. Relatief verzuim is onder te verdelen in Signaal verzuim en Luxe verzuim. Signaal verzuim Bij signaal verzuim is sprake van ongeoorloofd verzuim dat zich uit in spijbelgedrag (zonder dat er sprake is van vakantie). Dit kan variëren in: structureel te laat komen, uren verzuimen of een dag of dagdeel spijbelen. N.b. er wordt ook wel gesproken van wettelijk verzuim. Wettelijk verzuim betreft verzuim van 16 uur les- of praktijktijd gedurende vier opeenvolgende lesweken (art. 21 Leerplichtwet 1969). Eerder melden is mogelijk. Er kan sprake zijn van een problematische achtergrond. Zowel de ouders (feitelijke verzorgers) als de leerling vanaf 12 jaar kunnen voor dit type verzuim verantwoordelijk gesteld worden. Luxe verzuim In de leerplichtwet staat dat verlof geen betrekking kan hebben op de eerste twee lesweken van het schooljaar. Indien de ouders/verzorgers besluiten de leerling, zonder toestemming, langer dan het vakantieprogramma van school aangeeft, mee te nemen op

6 vakantie, dan spreken we van luxe verzuim. Dit verzuim valt onder de verantwoordelijkheid van de ouders. Vrijstellingen De leerplichtwet beschrijft een aantal vrijstellingen. Dit betreft art. 3a en 3b, art. 5 en art. 15. Art. 3a is de vervangende leerplicht voor leerlingen vanaf 14 jaar. Er is vast komen te staan dat deze leerling niet geschikt is volledig dagonderwijs aan een school te volgen. In overeenstemming met de school kan dan gedurende een bepaald schooljaar, de leerling aan de school een programma volgen, dat naast algemeen vormend onderwijs en op het beroep gericht onderwijs tevens praktijktijd bevat. De praktijktijd bestaat uit arbeid van lichte aard, naast en in samenhang met het onderwijs. Dit moet vergezeld met een plan van aanpak dat voorziet in een begeleidingsprogramma en een beschrijving van de onderwijsdoelen en waarin van de praktijktijd opgenomen is. Art. 3b houdt vervangende leerplicht gedurende het laatste schooljaar in. In art. 5 zijn gronden voor vrijstelling van inschrijving opgenomen. Dit heeft betrekking op de ouders met gezag over de leerling die: op lichamelijke of psychische gronden niet geschikt is om tot een school te worden toegelaten. tegen de richting van het onderwijs op alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen gesplaatst zou kunnen worden, overwegende bedenkingen hebben, als leerling van een inrichting van onderwijs buiten Nederland is ingeschreven en deze inrichting geregeld bezoekt. In art. 15 staat beschreven dat ouders/verzorgers een aanvraag voor vrijstelling kunnen indienen wegens het volgen van ander onderwijs indien wordt aangetoond dat de leerling op andere wijze voldoende onderwijs geniet. Dit geldt voor andere gevallen, genoemd in art. 5.

7 3. Resultaten schooljaar In de leerplichtwet staat dat "naleving van deze wet is opgedragen aan burgemeesters en wethouders. Zij wijzen daartoe een of meer ambtenaren aan". In de gemeente Delft wordt de handhaving van de leerplichtwet uitgevoerd door 4 leerplichtambtenaren werkzaam binnen het (vakteam) Jongerenloket. De leerplichtambtenaren controleren op ongeoorloofd verzuim op de Delftse scholen. Onder ongeoorloofd verzuim valt het relatief verzuim (dit is onder te verdelen in signaal en luxe verzuim) en het absoluut verzuim. Waar nodig verwijst de leerplichtambtenaar door naar hulpverleningsorganisatie of schakelt deze in. De leerplichtambtenaar neemt op de scholen standaard deel aan het Zorg Advies Team (ZAT). Dit is een multidisciplinair casuïstiekoverleg waarin leerlingen worden besproken die aandacht en zorg behoeven. Er is een daling van het aantal leerplichtige kinderen. Het aantal leerplichtigen in Delft in het schooljaar bedroeg Ten opzichte van voorgaande schooljaar is dat een vermindering van 28,3% (schooljaar ). Het afgelopen schooljaar ontving de afdeling leerplicht 807 verzuimmeldingen. Op het aantal leerplichtigen is dit 8,7%. Het aantal verzuimmeldingen is zowel procentueel als in aantallen toegenomen ten opzichte van het vorig schooljaar, in vooral in het beroepsonderwijs (mbo). In het Voortgezet onderwijs is het aantal verzuimmeldingen gelijk gebleven ten opzichte van 2007/2008. De toename van het verzuim komt doordat de scholen verzuimafspraken beter zijn gaan hanteren. Het digitale verzuimloket is in dit schooljaar gestart. Scholen geven in het verzuimloket de meldingen door, waarna het naar de betreffende gemeente wordt doorgezet. De verwachting voor de volgende schooljaren is toename van meldingen uit het beroepsonderwijs (MBO) zullen blijven groeien vanwege verbetering van de hantering van de verzuimafspraken. In de afname van het aantal proces verbalen zien we het effect van enerzijds de betere registraties en meldingen van verzuim door scholen en anderzijds de handhavende, lik op stuk benadering vanuit leerplicht. - Absoluut verzuim Bij leerlingen die op geen enkele onderwijsinstelling staan ingeschreven is sprake van absoluut verzuim. Afgelopen jaar is het aantal meldingen absoluut verzuim afgenomen van 63 meldingen naar 44 meldingen. Signaal verzuim Het aantal signaal verzuimmeldingen is toegenomen in Bij de VMBO scholen kwam signaal verzuim het meest voor. Het betrof hier 288 meldingen. De scholen zijn het verzuim beter gaan melden. Afgelopen jaren hebben leerplicht en scholen gewerkt aan een betere registratie van verzuim. Landelijk is het digitale verzuimloket ingevoerd en zijn de scholen afgelopen jaar via het verzuimloket de verzuimmeldingen gaan doorgeven. Ook hebben de verschillende acties en voorlichting vanuit Leerplicht een bijdrage aan geleverd aan het beter melden. - Luxeverzuim Het aantal meldingen van luxe verzuim is toegenomen. Leerplicht heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in de controle. Zo wordt er rond elke schoolvakantie een brief naar de scholen gestuurd om te wijzen op verzuim rond de vakantie. Leerplicht voert ook acties uit rondom luxe verzuim. Er wordt aan scholen gevraagd welke leerling zonder reden niet op school is of ziek gemeld is. Hierna gaan de leerplichtambtenaren deze leerlingen thuis opzoeken. In sommige gevallen kan dit leiden tot een proces verbaal.

8 - Halt In de afgelopen schooljaren hebben we geconstateerd dat een waarschuwingsbrief vanuit leerplicht naar de ouders en leerling een groot effect heeft op het beëindigen van het verzuim. In het afgelopen schooljaar hebben 106 leerlingen wegens verzuim een waarschuwingsbrief ontvangen. Voor 26 leerlingen is uiteindelijk een procesverbaal voor Halt aangeschreven. Het gaat hier om 24,5 % van het aantal gewaarschuwde leerlingen. Het aantal thuiszitters over het afgelopen schooljaar is sterk afgenomen. Er is een samenwerking tussen leerplicht en het samenwerkingsverband VO om de leerlingen vroegtijdig in beeld te krijgen en de leerling weer terug naar school te krijgen. Het absoluut aantal thuiszitters is afgenomen. De doorlooptijd is echter wel toegenomen met anderhalve maand. Een verklaring voor de langere doorlooptijd ligt in het feit dat de problematiek van thuiszitten zich het afgelopen jaar heeft verschoven van psychische problematiek naar complexe gedrag problematiek die schorsing tot gevolg had. Net als voorgaande jaren bevind de grootste doelgroep thuiszitters zich op het VMBO en REC 4. Voor deze meer externaliserende problematiek blijkt het vaak lastiger te zijn om een passend traject/ onderwijs te vinden. Het aantal afgegeven vrijstellingen over het afgelopen schooljaar is sterk toegenomen. In het schooljaar is er gestart met meldingen via het digitale verzuimloket. Via het beroepsonderwijs (MBO) komen de verzuimmeldingen nog niet op een eenduidige wijze binnen bij leerplicht. Dit is de komende jaren een speerpunt voor het beroepsonderwijs (MBO). Periodiek houdt leerplicht bestandsanalyses en (administratieve) acties om de leerlingenadministratie up to date te houden. Blijkt na deze acties dat nog steeds niet duidelijk is op welke school het kind zich bevindt dan vinden er huisbezoeken plaats. Binnen de taakvelden van leerplicht is er de afgelopen jaren veel gewerkt aan het standaardiseren van protocollen gericht op de handhaving van de leerplichtwet. Ook de dag van de leerplicht in maart 2010 heeft in het teken gestaan van de handhavende rol van leerplicht. Er is o.a. een straatactie gehouden op een doordeweekse dag waarbij de leerplichtambtenaren samen met de politie op straat leerplichtige jongeren aanspraken die eigenlijk op school zouden moeten zitten. Om het meidgedrag van scholen een extra impuls te geven is er in het afgelopen schooljaar gestart met de aanwezigheid van een leerplichtambtenaar op de locatie ROC Mondriaan Brasserskade. Uit evaluatie is gebleken dat een en ander positief heeft uitgepakt voor de zichtbaarheid van de leerplichtambtenaar en de dagelijkse contacten tussen leerplicht en school maar er werd te weinig gebruik gemaakt van de ambtenaar voor het concreet op locatie afhandelen van verzuim (lik op stuk). Voor het

9 schooljaar is dan ook besloten om de aanwezigheid op de locatie bij het ROC Mondriaan op afroep in te zetten. Vanuit de leerplichtfunctie worden er meerdere acties georganiseerd om de leerlingen het belang van de startkwalificatie in te laten zien. Via de zgn. examenbrieven vragen zij de leerlingen naar hun vervolgkeuze en deze keuze blijft gemonitord totdat het ROC de inschrijving bevestigt. Hiermee zorgen gemeente en school gezamenlijk dat er een sluitende leerlijn is. Gelijktijdig met de examenbrief is in elke VMBO examenklas een presentatie vanuit het Jongerenloket gegeven, waarin het belang van de startkwalificatie het hoofdthema was. Ook zijn deze presentaties op het ROC Mondriaan gegeven. Naast de nadruk op de startkwalificatie kwam gedurende deze presentaties ook de huidige arbeidsmarkt aan bod.

10 4. Beleid naar de toekomst van leerplicht Inleiding In dit hoofdstuk geven we aan welke uitgangspunten Delft voor beleid heeft gehanteerd, welke ontwikkelingen er zijn geweest en kijken we naar de toekomst. Verder leggen we een relatie tussen het leerplicht beleid en de cijfermatige trends. De peilers van het beleid die gemeente Delft inzet ten bate van de preventieve aanpak voor leerplicht zijn de zorg in en om het ondenwijs, de doorstroom naar het speciaal onderwijs, de samenwerking met de ROC's en tot slot het stroomlijnen van de afspraken over het melden van verzuim. Voorts geeft dit hoofdstuk een doorkijk naar de toekomst Zorg Vertrekpunt na 2008/2009 ROC Mondriaan start via de plusvoorzieningen diverse projecten, gericht op de groep "overbelaste jongeren", waarbij zorg centraal staat en de jongere op school wordt gehouden. Bij de plusvoorzieningen heeft de gemeente een rol via het RMC. De wachtlijsten voor doorverwijzing naar de hulpverlening zijn geminimaliseerd door een grote inhaalslag die vanaf het 2 e halfjaar 2009 is gedaan. Er zijn minder indicatiestellingen, door een veranderde werkwijze waarbij behalve Bureau Jeugdzorg ook andere organisaties zijn betrokken. Gemeente Delft houdt de thuiszitters in beeld en streeft er actief naar om voor alle jongeren een passende oplossing te realiseren. Dit is maatwerk. Ontwikkelingen 2009/2010 Om jongeren directe zorg in en rond het ondenwijs te kunnen verlenen zijn in de regio Haaglanden in 2010 diverse initiatieven gestart in het kader van de plusvoorzieningen. Plusvoorzieningen zijn projecten gericht op zorg in of rondom de school en gericht op de zogenaamde "overbelaste jongeren", een kwetsbare groep leerlingen met veelal een stapeling van problemen. Bij de toekenning van de plusvoorzieningen is heel direct uitgegaan van de behoeften van het onderwijs. Het doel van de plusvoorzieningen is leerlingen te ondersteunen zodat het behalen van een startkwalificatie mogelijk wordt. Ook in Delft zijn diverse projecten gestart, onder andere een interne rebound bij het voortgezet onderwijs, waar leerlingen tijdelijk in opgevangen worden en adequate hulp krijgen met als doel terugkeer naar het reguliere onderwijs. Bij de leerlingen die bekend zijn als thuiszitters is veelal sprake van multi-problematiek en spelen er vaak psychische problemen. Erzijn nog wachttijden bij doorverwijzing naar uitvoeringsorganisaties in hulpverlening. Dit belemmert veelal een terugkeer of een geregeld schoolbezoek, met het risico van voortijdig schoolverlaten. Voor een aantal leerlingen vormt de reboundvoorziening een tijdelijke oplossing. Ziekte of verhulde psychische problematiek is vaak de achterliggende reden. Het aantal thuiszitters is afgenomen en de doorlooptijden voor een thuiszitter zijn teruggebracht. Wanneer de regie op de jeugdzorg naar de gemeente over gaat bestaat de mogelijkheid voor effectievere aanpak, korte lijnen en het maken van heldere resultaatafspraken. Momenteel is in Delft de visieontwikkeling op de ontwikkelingen in de jeugdzorg gestart. Naar de toekomst De projecten in het kader van de plusvoorzieningen worden in 2011 verder uitgebouwd en voort gezet en gemonitord. Vervolgens wordt nagegaan welke projecten kunnen worden gecontinueerd en mogelijk regionaal worden uitgerold.

11 In steek is verdere daling van het aantal thuiszitters en terugbrengen van de doorlooptijden voor een thuiszitter. Dit kan onder andere door adequater meidgedrag van scholen, het inzetten van een helder meldprotocol en de ontwikkeling van een protocol voor ziekteverzuim, zodat effectievere aanpak mogelijk is Indicatiestelling en plaatsing (voortgezet) speciaal onderwijs Vertrekpunt na 2008/2009 Voordat er plaatsing binnen het speciaal onderwijs geïndiceerd is zijn er al langere tijd problemen bij en met de leerling. Een knelpunt bestaat bij de zogenaamde "ZMOLK-ers", kinderen met een dubbele indicatie (zeer moeilijk lerend in combinatie met zeer moeilijk opvoedbaar, vallend onder de Regionale Expertise Centra (REC) 3 en 4). Deze kinderen zijn geplaatst op de Herman Broereschool (REC 3). Om ouders en kinderen met een meervoudige indicatievraag beter en sneller te helpen is door het Stadsgewest Haaglanden het project Integraal Indiceren ingevoerd, over de resultaten waarvan onlangs een rapport is verschenen. In het ondenwijs wordt de implementatie van de aanbevelingen ter hand genomen en betrokken bij de ontwikkelingen rond Passend onderwijs met als doel elke leerling van een passend onderwijsaanbod te voorzien. Resultaten kunnen worden verwacht vanaf schooljaar , wanneer passend ondenwijs volgens planning wordt ingevoerd. Ontwikkelingen 2009/2010 Voordat er plaatsing binnen het speciaal onderwijs geïndiceerd is zijn er vaak al langere tijd problemen bij en met de leerling. Deze leerlingen worden met hun problematiek zo goed en zo kwaad als dat gaat door de oude school opgevangen. Zolang de leerling nog niet officieel geplaatst is blijft de oude school immers verantwoordelijk. Vaak kost het deze oude school veel moeite om de leerlingen "binnenboord" te houden. Daar komt bij dat de aanvraag voor indicatie sterk is aangescherpt. Er moet onder andere aantoonbaar een jaar hulpverlening aanwezig zijn. Dit maakt de procedure tot een indicatie langer zeker gezien de wachttijden hierboven genoemd. Regionaal is na een onderzoek over de indicatiestelling een werkgroep geïnstalleerd, bestaande uit vertegenwoordigers van ondenwijs en jeugdhulpverlening, die tot doel heeft de indicatiestelling eenvoudiger en effectiever te maken. Naar de toekomst Naar aanleiding van het onderzoek van de regionale werkgroep gaan we naar een eenvoudiger en effectievere indicatiestelling. Het onderwijs maakt zich op voor de invoering van passend onderwijs, waarbij jongeren op het regulier onderwijs meer onderwijs op maat krijgen, waarbij verzuim en schooluitval kan worden voorkomen Kwalificatieplicht bij ROC's Vertrekpunt na 2008/2009 Een Delftse leerplichtambtenaar, bekostigd door de gemeente, heeft een dagdeel per week zitting op de Delftse locatie van ROC Mondriaan om nabij de doelgroep te werken. Dit om direct gesprekspartner voor het ondenwijs de zijn om de kwalificatieplicht adequaat te kunnen invoeren Ontwikkelingen 2009/

12 Met de invoering van de kwalificatieplicht geldt dat de ROC 's het verzuim van leerlingen tot 18 jaar moeten melden volgens regionaal afgestemde afspraken. De leerplichtambtenaar werkt dit schooljaar alleen op afroep bij ROC Mondriaan. In navolging hiervan is het belangrijk dat de zorgstructuur binnen het ROC geïmplementeerd wordt door de inrichting van een Zorg Advies Team per ROC locatie. Het functioneren van de ZAT's verdient nog verbetering. Dit heeft deels te maken met de grootte van de organisatie ROC. Inmiddels is intensief overleg met de ROC's gestart, zowel lokaal als regionaal en op diverse niveaus, met als doel korte overleglijnen en een heldere structuur, zodat elke partij duidelijk en helder zijn rol en verantwoordelijkheden kan nemen. Dit heeft meer en eerder melden van verzuim opgeleverd. Ook binnen de plusvoorzieningen zijn diverse projecten van start gegaan voor het eerder signaleren en melden van verzuim en het oppakken hiervan. Schooljaar was het 2 e schooljaar waarin het verzuim gemeld moet worden in het kader van de kwalificatieplicht. In de praktijk blijkt dat de leerplichtambtenaar de meldingen niet "vanzelf krijgt, maar regelmatig de scholen moet aanspreken dit te stroomlijnen. Om het meidgedrag van scholen een extra impuls te geven is er in het afgelopen schooljaar gestart met de aanwezigheid van een leerplichtambtenaar op de locatie ROC Mondriaan Brasserskade. Uit evaluatie is gebleken dat een en ander positief heeft uitgepakt voor de zichtbaarheid van de leerplichtambtenaar en de dagelijkse contacten tussen leerplicht en school, maar er werd te weinig gebruik gemaakt van de ambtenaar voor het concreet op locatie afhandelen van verzuim (lik op stuk). Voor het schooljaar is dan ook besloten om de aanwezigheid op de locatie bij het ROC Mondriaan op afroep in te zetten. Naar de toekomst Binnen het ROC wordt hard gewerkt aan de nieuwe zorgstructuur, waarbij de inrichting van een ZAT per locatie een feit wordt. Door het intensieve overleg tussen gemeente en ROC pakken we verzuim nog veel eerder op Afspraken melden verzuim Vertrekpunt na 2008/2009 In regionaal verband (RMC-Haaglanden) wordt momenteel in overleg met het onderwijs een nieuw regionaal verzuimprotocol ingevoerd. ROC's maken een inhaalslag om hun verzuimregistratie en begeleiding van jongeren op orde te krijgen. Het is de planning het verzuimprocotol met ingang van schooljaar (gefaseerd) in te voeren. Sinds schooljaar is het digitaal verzuimloket ingevoerd, waar de verzuimmeldingen centraal gedaan worden. Dit levert het onderwijs een verbeterslag op in verzuimmeldingen. De technische aansluiting van ROC Mondriaan wordt nog verder verbeterd. Verzuim op het primair onderwijs is een voorspeller voor schooluitval op latere leeftijd. Het is daarom van belang het schoolverzuim op jonge leeftijd aan te pakken om daarmee goede voonvaarden te scheppen voor het verdere schoolverloop. Nog niet bij alle scholen voor primair onderwijs is de samenwerking met leerplicht een vanzelfsprekendheid. Via het Jongerenloket Delft wordt frequent voorlichting gegeven aan scholen over het registeren en melden van verzuim Ontwikkelingen 2009/2010 Binnen de regio Haaglanden, waar Delft met 8 andere gemeenten onderdeel van uitmaakt is gewerkt aan het tot stand komen van een regionaal Meldprotocol verzuim en schooluitval regio Haaglanden. Dit meldprotocol richt zich op alle scholen voor voortgezet 11

13 onderwijs en Mbo-scholen in de regio Haaglanden. Voor het primair onderwijs geldt ook dezelfde werkwijze en verschijnt een eigen versie van het meldprotocol. Het meldprotocol maakt de verantwoordelijkheidsverdeling inzichtelijk bij de melding en afhandeling van verzuim en schooluitval. Het meldprotocol richt zich op verzuim van leerplichtige en kwalificatieplichtige jongeren onder de 18 jaar en verzuim van nietleerplichtige jongeren van 18 tot 23 jaar zonder startkwalificatie. Met dit meldprotocol verzuim en schooluitval regio Haaglanden gaan alle scholen en alle leerplichtafdelingen van de gemeenten in de regio van RMC Haaglanden uniform en eenduidig werken. ROC Mondriaan krijgt een jaar langer de tijd om toe te werken naar de afgesproken termijnen en werkwijze die beschreven staat in het meldprotocol. Met dit meldprotocol hebben zowel het onderwijs als de leerplichtambtenaren en casemanagers bij de gemeenten een krachtig en eenduidig middel in handen om verzuim en schooluitval terug te dringen. Vroegtijdig ingrijpen bij spijbelen blijkt immers in de praktijk een effectief middel om latere schooluitval te voorkomen en kinderen en jongeren aldus een betere kans op een goede toekomst te bieden. Het meldprotocol gaat in per 1 januari Ook binnen de plusvoorzieningen zijn diverse projecten van start gegaan voor het eerder signaleren en melden van verzuim en het oppakken hiervan. Inmiddels is de invoering van het digitaal verzuimloket een feit, waardoor alle meldingen centraal worden geregistreerd. De wijze van melden voor het voortgezet onderwijs en het mbo is hiermee vereenvoudigd. In Delft stemmen we de digitale werkprocessen nader op elkaar voor optimaal functioneren van het systeem. De aansluiting tussen de leerlingenadministratie van de gemeente en de registratie van in- en uitschrijvingen van het digitaal verzuimloket moet nog geoptimaliseerd worden. De meldingen worden door de leerplichtambtenaren direct opgepakt. We zien een stijgende lijn in het melden van luxe verzuim in het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs is het aantal meldingen nagenoeg gelijk gebleven. In het middelbaar beroepsonderwijs wordt op dit moment een forse verbeterslag gemaakt. De leerplichtambtenaren gaan na of de richtlijnen voor verzuim worden nageleefd. Controle op verzuimregistratie ligt bij de inspectie voor het onderwijs. Door de maatregelen omtrent het melden van verzuim is binnen het onderwijs de bewustwording en het meidgedrag beter geworden. Verzuim wordt eerder gemeld en in het kader van een sluitende aanpak sneller en adequater afgedaan. Naar de toekomst Het centraal digitaal melden door ook het primair en het speciaal onderwijs is gepland in Stijging van het aantal meldingen vergt effectieve inzet van het Jongerenloket om deze zeer snel op te pakken. Regionaal wordt gewerkt aan een nieuwe regionale ambtsinstructie voor de leerplichtambtenaren en de casemanagers voortijdig schoolverlaten, zodat de werkwijze en bevoegdheden regionaal vastgelegd, eenduidig gehanteerd en geactualiseerd worden. Zowel de meldprotocollen, als volledige implementatie van het digitaal verzuimloket, als de nieuwe regionale ambtsinstructie vormen instrumenten in de vroegtijdige onderkenning en melding van verzuim en het voorkomen van voortijdig schooluitval. 12

14 5. Leerlingen en verzuim Aantal leerplichtigen in Delft Aantal ingeschreven Delftse leerlingen 2007/ / /2010 Wel leerplichtig (5 tot 18) Niet leerplichtig (18 tot 23) Totaal Aantal ingeschreven Delftse leerlingen ^2957 s I Wel leerplichtig (5 tot 18) I Niet leerplichtig (18 tot 23) 2007/ / /2010 schooljaar Bron gegevens: Gemeentelijke Basis Administratie 5.1 Aantal meldingen bij Leerplicht Delft Het afgelopen schooljaar is het verzuimloket van dienst Uitvoering Ondenwijs (DUO) ingevoerd. Het is voor de scholen makkelijker geworden om verzuim te melden. We zien dat het aantal verzuimmeldingen is toegenomen. In het schooljaar werd er over 8,7 % van alle leerplichtige leerlingen een verzuimmelding gedaan. In het schooljaren en was dit respectievelijk 6,4% en 5,2%. Er is een toename zichtbaar in de meldingen vanuit het praktijkonderwijs en het beroepsonderwijs (MBO). 13

15 Reden melding verzuim 2007/ / /2010 Absoluut verzuim Relatief verzuim: -Signaal verzuim Luxe verzuim Vrijstelling Totaal Reden melding verzuim i MAbsoluul verzuim Signaal verzuim O Luxe verzuim Vrijstelling 2007/ /2009 schooljaar 2009/ Absoluut verzuim en proces verbaal Absoluut verzuim Scholen zijn verplicht de schoolinschrijvingen door te geven aan de gemeente. De gemeente houdt een leerlingenadministratie bij. Van absoluut verzuim wordt gesproken als een leerplichtig kind geen actuele schoolinschrijving heeft. Analyse Absoluut verzuim naar laatst genoten onderwijssoort 2007/ / /2010 Basis- Speciaal onderwijs (V)SO 1 1 VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Geen onderwijs 21 VMBO 15 6 Praktijkonderwijs 1 Totaal Proces verbaal Absoluut verzuim naar onderwijssoort 2007/ / /2010 Basis- Speciaal onderwijs 1 - Geen onderwijs 1 Onbekend 1-1 Praktijkonderwijs - VMBO 1 14

16 vo Totaal Meldingen Absoluut verzuim naar onderwijssoort 2007/ /2009 schooljaar 2009/2010 U Basis- Speciaal onderwijs m(v)so avo Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend Geen onderwijs MVMBO Praktijkonderwijs 5.3. Signaal verzuim en proces verbaal Signaal verzuim In dit schooljaar Is het aantal signaal verzuimmeldingen toegenomen De toename is het grootst bij het beroepsonderwijs (MBO) en praktijkonderwijs. De toename is te verklaren doordat de scholen verzuimafspraken beter zijn gaan hanteren. In het schooljaar heeft 9,6% van de meldingen geleid tot een proces verbaal. De schooljaren hiervoor was dit in ,4 % en in ,1%. Meldingen Signaal verzuim naar 2007/ 2008/ 2009/ onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO Beroepsonderwijs (MBO) Bij melding type onderwijs onbekend VMBO Praktijkonderwijs Totaal Proces verbaal Signaal verzuim naar 2007/ 2008/ 2009/ onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs (V)SO VO Beroepsonderwijs (MBO) 4 9 Bij melding type onderwijs onbekend

17 VMBO Praktijkonderwijs Totaal Meldingen Signaalverzuim naar onderwijssoort 2007/ /2009 schooljaar 2009/2010 Basis- Speciaal onderwijs m(v)s0 avo a Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend OVMBO Praktijkonderwijs 5.4. Luxe verzuim en proces verbaal luxe verzuim In dit schooljaar zijn er 48 meldingen gedaan van vermoedelijk luxe verzuim. In 23 gevallen is er daadwerkelijk een proces verbaal opgemaakt tegen de ouder(s). Het verschil tussen het aantal meldingen en het aantal proces verbalen valt te verklaren doordat alleen tegen de ouder een proces verbaal wordt opgemaakt terwijl het meerdere kinderen in een gezin betreft, waarvan individuele meldingen moetworden gedaan. In een enkel geval is er sprake van een bijzondere omstandigheid, waarvoor de ouders bewijzen konden aanleveren. In deze gevallen is er geen proces verbaal opgemaakt. Meldingen Luxe verzuim naar 2007/ 2008/ 2009/ onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs VO Beroepsonderwijs (MBO) (V)SO VMBO Totaal Processen verbaal Luxe 2007/ 2008/ 2009/ verzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs VO Beroepsonderwijs (MBO) (V)SO VMBO Totaal

18 Meldingen Luxe verzuim naar onderwijssoort Basis- Speciaal onderwijs mvo Beroepsonderwijs (MBO) D(V)SO MVMBO 2007/ /2009 schooljaar 2009/ Halt - afdoening spijbelen In de schooljaren en betrof het respectievelijk 22,4% en 26,2% van de gewaarschuwde leerlingen die een proces verbaal. Het aantal Halt afdoeningen is de afgelopen jaren nagenoeg gelijk gebleven. Afhandeling Halt-meldingen 2007/ / /2010 Positief resultaat Negatief resultaat Overig Nog in behandeling Totaal Afhandeling Halt meldingen I 5.6. Thuiszitters 12 -Jlü f=> m 2007/ / /2010 schooljaar Positief resultaat Negatief resultaat Wog in behandeling Over het schooljaar waren er op peildatum thuiszitters. Er zijn in de loop van het schooljaar 13 thuiszitters bijgekomen. In totaal zijn er in 25 leerlingen teruggeplaatst op een onderwijsinstelling. Voor 3 leerlingen gold dat er aan het einde van het schooljaar nog sprake was van een thuiszitters situatie. De gemiddelde periode waarop de leerling 'thuis zat' bedroeg in dit schooljaar 6,7 maanden. 77

19 Aantal thuiszitters naar onderwijssoort 2007/ / /2010 BO SBO PRO LWOO VMBO HAVO REC2-1 - REC MBO-niv MBO-niv MBO-niv Onbekend Totaal O Aantal thuiszitters naar onderwijssoort 2007/ /2009 schooljaar 2009/ SSO PRO DLW00 MVMBO ahavo mrec2 OREC4 m MBO-niv. 1 MBO-niv. 2 O MBO-niv. 4 Onbekend Aantal thuiszitters naar hoofdreden 2007/ / /2010 Reg. school adviseerde indicatietraject 3 Geen passende school te vinden Na afronding JHV geen passende school 2 1 Doorlopende schorsing tot verwijdering Onwelwillendheid gewenste school 3 3 Onwelwillendheid leerling Onwelwillendheid ouders Anders (toelichting bij opmerking) Psychische problematiek Gedragsproblemen - Ö_ Onbekend - 3 Totaal

20 _ 12 I 10 te " O 10 1 J ll l Aantal thuiszitters naar hoofdreden IS 3 3 I II ES 0 i 2007/ / /2010 schooljaar Reg. school adviseerde indicatietraject Geen passende school te vinden O Wa afronding JHV geen passende school Doorlopende schorsing tot verwijdering Onwelwillendheid gewenste school O Onwelwillendheid leerling Onwelwillendheid ouders O Anders (toelichting bij opmerking) Psychische problematiek Gedragsproblemen Onbekend 5.7. Overgang VMBO - MBO Het behalen van een startkwalificatie is van groot belang voor een goede plek op de arbeidsmarkt. Daarom is het noodzakelijk om na het VMBO door te stromen naar het MBO dat past bij de leerling. De scholen zijn verantwoordelijk om de leerling op een zo goed mogelijke wijze te begeleiden in deze keuze. Overgang VMBO-MBO 2008/ /2010 Ingeschreven BOL Ingeschreven BBL VMBO/HAVO (blijft op VO) Verhuisd buiten Delft 5 4 Voortijdig schoolverlater (overdracht leerplicht/rmc) 8 22 Totaal Overgang VMBO-MBO Ingeschreven BOL Ingeschreven BBL VMBO/HAVO (oude school) Verhuisd andere gemeente 2008/ /2010 schooljaar Voortijdig schoolverlater (overdracht RMC) 19

21 Door de actie van de Examenbrief is inzichtelijk welke leerlingen hulp nodig hebben bij het maken van een juiste keuze. Afgelopen jaar betrof het 22 leerlingen waar begeleiding vanuit het Jongerenloket is ingezet Vrijstelling Het aantal afgegeven vrijstellingen is in het afgelopen schooljaar sterk toegenomen. Vervangende Leerplicht naar onderwijssoort 2007/ / /2010 VO Beroepsonderwijs (MBO) Onbekend - 6 Totaal Vervangende Leerplicht naar onderwijssoort p 0 -i ^ 2007/ / /2010 mvo Beroepsonderwijs O Onbekend (MBO) schooljaar De toename onbekend, betreft leerlingen die op het peilmoment niet op school zaten maar pas later in het schooljaar ingestroomd zijn op het MBO, bijvoorbeeld doordat ze in februari 2010 gestart zijn met een MBO opleiding. Voorheen werd voor deze groep formeel geen vrijstelling afgegeven, hier zijn we dit schooljaar mee gestart. Vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort 2007/ / /2010 Basis- Speciaal onderwijs Beroepsonderwijs (MBO) - 1 VO 2 Onbekend 2 Geen onderwijs Totaal

22 Vrijstelling Leerplicht naar onderwijssoort 40 / / 30 / 25 / 20 s 15- s 10 s i A f-** m 5? 7 o o oj u 2007/ / /2010 schooljaar Basis- Speciaal onderwijs Beroepsonderwijs (MBO) DVO Onbekend Geen onderwijs De toename is gekomen door leerlingen die een inschrijving op een school in het buitenland hebben. Er is geen verklaring te geven voor deze toename buiten dat de absolute aantallen zijn toegenomen. Onder deze categorie wordt pas geregistreerd als een inschrijving door de buitenlandse school bevestigd is. 21

23 6. Afkortingenlijst BO : Basisonderwijs (S)VO :(Speciaal) Voortgezet Onderwijs GGZ :Geestelijke gezondheidszorg HAVO :Hoger Algemeen Vormend Onderwijs JHV Jeugdhulpverlening LWOO:Leerweg ondersteunend onderwijs MBO : Middelbaar Beroepsonderwijs PRO :Praktijkonderwijs REC 2 :scholen voor dove en slechthorende kinderen en scholen voor kinderen met emstige spraak- en / of taalmoeilijkheden REC 3 :scholen voor leerlingen met verstandelijke (ZML) en/of lichamelijke beperkingen (LG/MG), leerlingen die langdurig ziek zijn (LZ) en leerlingen met epilepsie. REC 4 :school voor leerlingen van 4 tot 20 jaar met ernstige gedragsproblemen en/of psychiatrische problematiek. ROC :Regionaal Opleidings Centrum SBO :Speciaal Basisonderwijs VMBO :Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs ZAT :Zorg Advies Team 22