Brussel 25 april 2017

Transcriptie

1 Brussel 25 april 2017

2 Deel 1: Doorlichtingen De cijfers ( ) De conclusies per onderwijsniveau Deel 2: Onderzoeken in de kijker Frans in het gewoon bao: van het vullen van een vat naar het ontsteken van een vlam? Pool moderne talen in de 3 e gr aso: een flinke weg is afgelegd Onderzoek naar de kwaliteit van het type 6 en 7 bubao Deel 3: Andere opdrachten Overzicht van de andere opdrachten Verkennend onderzoek naar implementatie M-decreet in de CLB s Twee jaar CLIL in het so: een evaluatie Tijdelijke projecten dko: een stand van zaken Deel 4: Een blik op de toekomst Mijn school is OK! Het referentiekader voor Onderwijskwaliteit 2

3 Deel 1: Doorlichtingen 3

4 50 % van de instellingen krijgt een gunstig advies. 46 % krijgt een beperkt gunstig advies. 4 % een ongunstig advies. Vergelijkbaar beeld met voorgaande jaren. 4

5 Een ruime meerderheid voldoet. Kleuteronderwijs: vrij evenwichtige resultaten. Lager onderwijs: meer variatie. Nederlands en wiskunde boeken relatief sterke resultaten. Muzische vorming: voorzichtige positieve tendens

6 Bubao In meer dan de helft van de doorgelichte scholen is de handelingsplanning (binnen één of meer leergebieden) onvoldoende. Vooral scholen met type basisaanbod (of het vroegere type 1 / 8) staan aan het begin van een ontwikkelingstraject. Scholen met een aanbod type 6 en 7 krijgen meer gunstige adviezen (60 tot 70%) dan andere types. Buso Opleidingsvorm 1: handelingsplanmatige aanpak is over het algemeen kwaliteitsvol. In Opleidingsvorm 2,3 en 4: handelingsplanmatige aanpak te weinig gericht op de gewenste opleidingsresultaten. 6

7 Centra voor volwassenenonderwijs (CVO) 3 op 4 onderzochte opleidingen voldoen Over de schooljaren heen grote verschillen tussen de centra Belang van: Beleid en centrumbrede interne kwaliteitszorg Inhoudelijk uitgebouwde vakgroepwerking! Deeltijds kunstonderwijs (dko) De meeste opleidingen voldoen aan de minimale kwaliteitsvereisten van de leerplannen. Belang van: Goed personeelsbeleid met coaching en professionalisering! 7

8 De omschakeling naar een onderwijsaanbod dat voldoet aan de te bereiken onderwijsdoelen blijft een uitdaging. Centra voor deeltijds beroepsonderwijs De beroepsgerichte vorming voldoet in 1 op 3 van de doorgelichte opleidingen dbso. Kentering voor algemene vorming: voldoet in 6 op 7 doorgelichte centra.. Dankzij doelgerichte aanpak van aanbod en evaluatie in samenwerking met de pedagogische begeleiding! Syntra Leertijd Ook het laatste doorgelichte centrum krijgt een ongunstig advies. De algemene vorming en de beroepsgerichte vorming voldoen er niet. 8

9 Basisvorming Onderwijs Voldoet vorm Aantal Voldoet niet Aantal Voldoet Specifieke vorming Voldoet niet Graad % 20 % % 27 % ASO % 22 % % 17 % BSO % 23 % % 40 % KSO 2 0 % 100 % % 0 % TSO % 28 % % 26 % Eindtotaal % 22 % % 24 % 9 In 34 % van de structuuronderdelen werkt men nog niet voldoende kwaliteitsvol aan de onderwijsdoelstellingen: Kwaliteitszorg dringt nog niet altijd door tot op de klasvloer. De kwaliteit van de basisvorming in het bso is beter dan voorgaande schooljaren: doelgerichtere aanpak van PAV

10 Schoolteams ondernemen talrijke acties maar gaan nog steeds te weinig na welke resultaten ze hiermee (tot op de klasvloer) bereiken dit maakt het moeilijk gericht bij te sturen Meer dan 70 % van de scholen ontwikkelen een visie en nemen initiatieven voor leerbegeleiding. Ze gaan echter nog te weinig na wat de effecten zijn. Slechts in 29 % van de scholen is de evaluatiepraktijk doeltreffend. leerlingenresultaten leiden nog te weinig tot het in vraag stellen van de eigen onderwijspraktijk in functie van de ontwikkeling van de lerende! 10

11 Bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne 66 % van de infrastructuur krijgt een gunstig advies, 32 % een beperkt gunstig. Resultaten voor dbso en dko zijn minder goed. 32% 2% 66% Advies 1 Advies 2 Advies 3 Opvolgingsdoorlichtingen 263 scholen. 94 % van de opvolgingsdoorlichtingen resulteert in een gunstig advies. 6% 94% Advies 1 Advies 3 Paritaire colleges 25 scholen: 19 x gunstig advies, 5 x beperkt gunstig advies, 1 x ongunstig advies. 20% 4% Advies 1 Advies 2 76% Advies 3 11

12 Deel 2: Onderzoeken in de kijker 12

13 Van het vullen van een vat naar het ontsteken van een vlam?

14 Wat is de kwaliteit van het onderwijsproces Frans in 3 e graad bao? Sinds 2010 nieuwe ET en leerplannen: Hierin is leren communiceren het uitgangspunt: mondelinge communicatieve vaardigheden staan centraal met schrijfvaardigheid in een ondersteunende functie. Praktijkonderzoek Bezoek van 195 klassen 5 e en 6 e leerjaar in 100 scholen Gesprekken en inzage van relevante documenten Onderzoek is complementair aan: - peilingen - reguliere doorlichtingen - voorgaande onderzoeken van de onderwijsinspectie 14

15 Achtergrondkenmerken en beleidskeuzes van de school 98 % professionele bachelor lager onderwijs 52 % organiseert voorafgaand taalinitiatie 95 % organiseert formeel Frans uitsluitend in 3 e graad Weinig gebruik van aanwezige taalheterogeniteit Leerkrachten ervaren druk vanuit so & ouders op keuze voor didactiek 15

16 Onderwijsaanbod 98 % gebruikt een onderwijsleerpakket In 56 % ligt het accent onvoldoende op mondelinge vaardigheden In 49 % zijn woordenschat en grammatica veeleer een doel op zich Mondelinge interactie komt in ¼ onvoldoende aan bod Schrijven focust te veel op technische vaardigheden 1 op 3 leraren geven aan dat ze de taal onvoldoende machtig zijn of dat spreekdurf ontbreekt. 16

17 Onderwijsorganisatie 95,5 % respecteert de voorziene lestijden (2 of 3/week) Materieel beheer Franse leesboeken en stripverhalen slechts in 1/3 voldoende aanwezig Woordenboeken (64 %), audiomateriaal (98,5 %) en ICT (80 %) scoren een stuk beter De school beschikt over woordenboeken De school beschikt over audiomateriaal De school beschikt over visueel materiaal De school beschikt over ICT-ondersteunend materiaal De school beschikt over Franstalige leesboeken De school beschikt over Franstalige stripverhalen De visualisaties zijn opgebouwd conform de visie van het leerplan 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 17

18 Evaluatiepraktijk De klemtoon ligt in 89 % niet op de evaluatie van de mondelinge vaardigheden 18

19 Rapporteringspraktijk Sluit aan bij de vaststellingen bij onderwijsaanbod Is te weinig evenwichtig en volledig Onvoldoende informatie over de 5 vaardigheden 19

20 Leerbegeleiding Beeldvorming voor Frans is onvoldoende breed voor een gepaste leerbegeleiding 1/3 leerkrachten hebben onvoldoende aandacht voor preventieve basiszorg Er is vaak nog geen planmatig verhoogde zorg Deskundigheidsbevordering Vooral initiatieven tot professionalisering rond nieuwe eindtermen Slechts in 1 op 3 scholen zet in op verhogen van de deskundigheid 20

21 Kwaliteitszorg voor het leergebied Frans Slechts 1 op 3 scholen stuurt het aanbod doelgericht bij op basis van outputgegevens 21

22 Voor de overheid Ondersteun kwaliteitsbewaking scholen: stel paralleltoetsen voor alle vaardigheden ter beschikking. Bestendig nascholingsinitiatieven en promoot deze in de scholen. Voor de begeleiding en de hogescholen Zet in op nascholingsinitiatieven en vormingen -> inhoudelijk en didactisch correcte toepassing ET en leerplan Frans. Versterk de taalvaardigheid en taalkennis Frans van (toekomstige) leerkrachten. Voor de school Voorzie structuren voor expertise-uitwisseling en professionalisering Frans. Versterk de interne kwaliteitszorg voor het leergebied Frans. Voor de leerkrachten Stem het onderwijsaanbod en de evaluatiepraktijk af op de eindtermen. Ontwikkel vanuit een brede beeldvorming een gepaste leerbegeleiding die voldoende gedifferentieerd inspeelt op de noden van alle leerlingen. Benut kansen om de eigen taalvaardigheid en deskundigheid voor het leergebied Frans te verhogen.

23 Een flinke weg is afgelegd

24 Historiek Introductie eindtermen basisvorming: 2004 Visie: vlot leren communiceren in de vreemde talen. Introductie specifieke eindtermen voor de pool MT: 2006 (Sterk innovatieve benadering van het taalonderwijs) Visie: 1. Leren communiceren over een breed gamma van onderwerpen met een voldoende rijk en genuanceerd taalgebruik 2. Verdieping van de reflectie op taal vanuit de invalshoek van de communicatiewetenschap, de cultuurwetenschap en de taalwetenschap 3. Onderzoekscompetentie (literatuur en linguïstiek) Onderzoeksmethodiek analyse verslagen van doorlichtingen Engels en Frans in 55 scholen tussen 2012 en

25 De basisvorming voldoet in 83 % van de vakdoorlichtingen Engels en Frans. Het specifieke gedeelte voldoet in ongeveer 65 % van de scholen. 25

26 Basisvorming Taalvaardigheidsverwerving staat centraal (81 %). Aandacht voor lees- en luistervaardigheidstraining: 90 % aandacht voor spreek-, gespreks- en schrijfvaardigheid +/- 80 % De communicatie tijdens de lessen verloopt in de vreemde taal: 96 % Inductieve methode bij het leren van grammatica Specifieke vorming Taal en cultuur : 76 % Realisatie van de onderzoekscompetentie: 91 % Algemeen Aandacht voor een veilig leerklimaat en voor de motivatie van de leerlingen: 100 % 26

27 Basisvorming Leren en evalueren van kennis in samenhang met de vaardigheden Gebruik van tekstsoorten en het verwerkingsniveau Strategieën voor lezen, luisteren, spreken en schrijven en vakattitudes Specifieke vorming Ontwikkeling van een visie op de realisatie van de specifieke eindtermen Inzicht in taal vanuit kaders uit de communicatiewetenschappen (50 %) en taalwetenschappen (66 %) Aandacht voor álle stappen van het onderzoeksproces en voor de evaluatie ervan Algemeen Professionalisering en kwaliteitsbewaking onderwijspraktijk via het 27vakoverschrijdend overleg

28 Voor de scholen: Investeer in taalvakoverschrijdend overleg Voer een actief nascholingsbeleid gericht op specifieke eindtermen. Versterk uw netwerk en werk samen Voor de leraren: Plan aanbod en evaluatie vanuit de leerplandoelstellingen en eindtermen Werk een poolvisie uit voor de specifieke eindtermen Maak taaloverschrijdende afspraken hierover Geniet van de uitdagende leerinhouden die voor jezelf interessant zijn om te exploreren! 28

29 Een verslag over een kleine maar specifieke doelgroep in het onderwijslandschap

30 bevraging bij alle 13 scholen: leerlingen- en schoolkenmerken - type 6 = leerlingen met visuele beperking - type 7 = leerlingen met auditieve beperking of STOS onderzoek naar de kwaliteit van de handelingsplanning 30

31 Type 6: 6 scholen Aantal type 6-leerlingen in bubao 131 Leerlingen zonder bijkomende beperkingen 20 (15 %) Leerlingen met bijkomende beperking(en) 111 (85 %) Aantal type 6-leerlingen in gewoon bao met gon-begeleiding 293 Door grote complexiteit: ruime expertise en deskundigheid 94 % met attest type 6 zonder bijkomende beperking zit in gewoon bao 2 scholen schrijven 67 % van de lln in 2 scholen organiseren 91 % van het totaal aantal GON-begeleidingen Zelden uitstroom naar gewoon bao, omgekeerde gebeurt wel frequent 31

32 Type 7: 10 scholen Aantal type 7-leerlingen in bubao 1530 Leerlingen met een auditieve beperking met een attest type (23 %) Leerlingen met STOS met een attest type (38 %) Leerlingen met ASS met een attest type (39 %) Aantal type 7-leerlingen in gewoon bao met GON-begeleiding % heeft een bijkomende beperking Grote complexiteit-> ruime expertise 4 op 10 scholen richten zich enkel op STOS en/of ASS 57 % van de leerlingen met auditieve beperking of STOS loopt school in gewoon bao Grote variëteit in invulling en beleid rond GON, in- en uitstroom bubao-bao 32

33 Doorlichtingen en handelingsplannen 2/3 van de scholen voldoet voor de handelingsplanning. Scholen brengen de beginsituatie breed in kaart en betrekken hierbij ouders Scholen zoeken nog naar gepaste doelenkaders voor doelenselectie Scholen vertrekken van de mogelijkheden van leerlingen en geven hen alle kansen. De infrastructuur is aangepast om dit te realiseren De evaluatie is breed en op maat, soms kan ze nog beter worden afgestemd op de doelenselectie Advies 1 Advies 2 Advies 3 Type 6 3 (60 %) 2 (40 %) 0 Type 7 7 (70 %) 2 (20 %) 1 (10 %) Totaal 10 (67 %) 4 (27 %) 1 (7 %) 33

34 Voor de overheid: Investeer in de opvolging van de groeiende onderwijskundige verbindingen op leerling-, leerkracht- en schoolniveau tussen gewoon en buitengewoon onderwijs Zoek een oplossing voor de knelpunten tussen welzijn en onderwijs op organisatie- en personeelsniveau Ontwikkel in samenspraak met de scholen en de pedagogische begeleidingsdiensten referentiekaders met ontwikkelingsdoelen voor type 6 en voor lln met STOS of ASS Voor de scholen: Zet in op samenwerking tussen de verschillende scholen in functie van deskundigheidsbevordering en expertisedeling Betrek ouders (ook anderstalige ouders) maximaal in alle fasen van de handelingsplanning 34

35 35 Deel 3: Andere opdrachten

36 Hoe ondersteunen de centra de scholen in het versterken van hun zorgbeleid? De kwaliteit van de ondersteuning van scholen is divers Er zijn weinig afspraken en er is nog te weinig afstemming met PBD De ondersteuning is eerder gericht op directie en middenkader dan op leraren Vele CLB s hebben een beperkt zicht op de noden van de teamleden van een school Hoe doorlopen de centra de handelingsgerichte diagnostische trajecten voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften? CLB s passen het volledige HGD-kader in de praktijk nog maar beperkt toe Hoe is het gesteld met de (gemotiveerde) verslagen? CLB s kunnen nog groeien in de kwaliteitsvolle invulling van (gemotiveerde) verslagen En CLB s lopen vaak vast bij het uitbouwen van een kwaliteitsbeleid tot op de werkvloer Grote verschillen in schoolinterne zorg (basiszorg en verhoogde zorg)! 36

37 Een greep uit de aanbevelingen Voor de overheid: Creëer voor scholen en CLB s een transparant en gemeenschappelijk regelgevend kader voor leerlingenbegeleiding Voor CLB s: Investeer in de effectieve toepassing van handelingsgerichte diagnostiek en een kwaliteitsvolle invulling van de (gemotiveerde) verslagen Voor scholen: Maak heldere afspraken met het CLB en de pedagogische begeleidingsdienst over prioritaire ondersteuningsbehoeften op basis van data 37

38 Macroniveau: succesfactoren en drempels in CLIL-beleid? Sterke synergie tussen overheid, pbd, hoger onderwijs en scholen Nog enkele drempels: regelgeving, nood aan gedifferentieerd nascholingsaanbod Mesoniveau: rol van de pedagogische begeleiding en andere instanties bij de ondersteuning van scholen? Vraaggestuurde werking pbd Alle pbd zien sterke band CLIL met taalgericht vakonderwijs Belangrijke rol universiteiten en hogescholen Microniveau: implementatie op school en in de klas? Randvoorwaarden?. Scholen hebben een duidelijke visie op het CLIL-traject Talenbeleid: te weinig nadruk op samenhang didactiek CLIL, MVT en taalgericht vakonderwijs CLIL versterkt motivatie en zelfvertrouwen van leerlingen 38

39 Conclusie: CLIL is succesvol gelanceerd in Vlaanderen! Bij alle stakeholders leeft de ambitie om het CLIL-aanbod naar zo veel mogelijk leerlingen uit alle graden en onderwijsvormen uit te breiden Een greep uit de aanbevelingen: Versoepel en verduidelijk de regelgeving voor een aantal aspecten Faciliteer expertise-uitwisseling via lerende netwerken en zorg voor blijvende synergieën tussen overheid, begeleidingsdiensten en hoger onderwijs Verbreed het draagvlak voor CLIL in het schoolteam en gebruik de CLILmethodiek als hefboom om taalgericht vakonderwijs in alle vakken te implementeren Overweeg ook een CLIL-aanbod in de B-stroom, het bso en het tso 39

40 Onderzoeksvragen: Bereiken de tijdelijke projecten de vooropgestelde doelen op een kwaliteitsvolle manier? In welke mate beantwoorden de tijdelijke projecten aan een maatschappelijke relevantie? Zo ja, in welke mate kunnen/moeten de tijdelijke projecten opgenomen worden in de organieke structuur van het dko? En de antwoorden Conclusie: de projecten hebben kwaliteitsvolle resultaten en zijn maatschappelijk relevant. Dit maakt een opname in het reguliere aanbod verantwoord. 40

41 Deel 4: Een blik op de toekomst 41

42 Literatuurstudie en stakeholdersbevraging Co-creatie van een sociaal construct Verwachtingen voor kwaliteitsvol onderwijs Mijn school is OK! De leerling staat centraal. Het OK krijgt enkel betekenis door wat mensen ermee doen. Nieuw toezicht: Interne kwaliteitszorg centraler Hogere frequentie van DL Minimale planlast Try-outs in Januari 2018: start Inspectie

43 43 Downloadbaar op

44 Inspecteur-generaal Lieven Viaene Stafmedewerker Leen Helsen