25 januari 2010, Utrecht

Transcriptie

1 Koploperconferentie 25 januari 2010, Utrecht Verslag: Jos Versteegen Inleiding De Koploperconferentie van 25 januari in het complex Karel V in Utrecht was drukbezocht: de zaal puilde uit. Dolly Bellefleur zorgde voor een grappige muzikale inleiding, een muzikaal intermezzo en aan het einde van de middag ook nog eens voor een muzikale afsluiting. Carlien Scheele, plaatsvervangend directeur Emancipatie op het ministerie van OCW, was dagvoorzitter. In haar inleiding vertelde ze over het convenant dat de koplopergemeenten in 2008 hadden afgesloten met minister Plasterk. We zijn nu halverwege, zei Carlien Scheele, dus is het tijd om de balans op te maken. Wat gaat goed, wat gaat niet goed, en hoe ziet de toekomst eruit? Peter Rehwinkel, burgemeester van Groningen, hield als eerste een toespraak. Zijn motto: Homobeleid is nog steeds geen luxe. De laatste homonota van Groningen bleek uit 1989 te stammen. Sindsdien is er in de stad veel gebeurd, zei Rehwinkel, waarna hij een overzicht gaf van de recente activiteiten en koers van het homobeleid in zijn stad. De volledige toespraak van Peter Rehwinkel is als bijlage opgenomen bij dit verslag. De gemeenten aan het woord Hierna was een groot deel van de tijd ingeruimd voor de achttien gemeenten zelf. In vijf minuten per gemeente presenteerden zij hun activiteiten, speerpunten, highlights, etc. Hieronder volgt een kleine bloemlezing van wat de gemeenten te melden hadden. Naar volledigheid is niet gestreefd. Amsterdam Veel mensen identificeren de Gay Pride en de Canal Parade met het homogebeuren in Amsterdam. Dank zij die manifestaties is de zichtbaarheid van homoseksuelen groot, en dat vindt de gemeente Amsterdam belangrijk. Maar er is natuurlijk veel meer aan de hand op homogebied. Bijvoorbeeld: het nog meer serieus nemen van meldingen van vijandigheid jegens homoseksuelen. Homoseksualiteit en seksuele diversiteit moeten, vindt Amsterdam, bij alle organisaties in de gemeente een vanzelfsprekend thema zijn. Homobeleid moet niet alleen een zaak zijn van belangenorganisaties. Den Haag Deze stad heeft een nota homo-emancipatiebeleid voor de periode Migranten, veiligheid, gezondheid en communicatie zijn enkele speerpunten in deze nota, en dus in het beleid. Recent zijn in Den Haag twee resultaten bereikt. Er is nu een Protocol Aanpak Discriminatie (een handleiding voor hulpverleners en andere professionals) en er is een lespakket voor het basisonderwijs, Hand in hand. Het lespakket is verstuurd naar 150 scholen. Het is bedoeld voor leerkrachten die homoseksualiteit in de klas aan de orde willen stellen. Rotterdam Drie thema s van het homobeleid van Rotterdam worden kort belicht: - Living Space. Jongeren bevragen publiek op straat over homoseksualiteit. - I2Rotterdam. Dit is een project voor allochtonen. Voor hen is inmiddels georganiseerd: een website, chatmogelijkheden en filmavonden. - In het onderwijs wordt meer gedaan aan het onderwerp homoseksualiteit. Ook prominente Rotterdammers leveren hieraan een bijdrage. Utrecht Het gemeentelijk actieplan heet Gewoon homo zijn in Utrecht. Speerpunten zijn: veiligheid, onderwijs, zichtbaarheid, homoseksuele ouderen. Voor het onderwijs bestaat er de Menukaart. Daarop staat

2 een overzicht van alle organisaties die scholen willen ondersteunen. Scholen kunnen besluiten met een organisatie te gaan samenwerken op een bepaald thema, bijvoorbeeld beleid tegen pesten, veiligheidsbevordering of weerbaarheidstraining. Scholen maken inderdaad gebruik van de mogelijkheden die de Menukaart biedt. Zwolle Toen Zwolle koplopergemeente werd, lag er al een advies van de Integratieraad om iets te doen aan bespreekbaarheid en acceptatie van homoseksualiteit. Het koploperbeleid werd gekoppeld aan dit advies en het lokale COC en Art.1 bureau werden daarbij betrokken. Kennisvergroting over homoseksualiteit in allochtone kring en het bevorderen van de deskundigheid van professionals: dat zijn doelen van het beleid in Zwolle. Hoewel de ontwikkelingen langzaam gaan, zal het resultaat uiteindelijk zijn: meer tolerantie en veiligheid. Tilburg Deze stad heeft in 2008 een lokale conferentie georganiseerd over homo-emancipatie, waar ook allochtone zelforganisaties bij betrokken waren. Vanuit allochtone hoek is er veel belangstelling voor het thema. Als uitvoeringspartijen zijn naast de allochtone zelforganisaties de homobelangenorganisaties COC Tilburg en Embrace Pink betrokken. Tilburg is tevens bezig met een campagne om te zorgen dat meer mensen gevallen van HLBT-geweld melden. Nijmegen De Gemeentelijke Adviescommissie Homo/Lesbisch Beleid dient de gemeente Nijmegen gevraagd en ongevraagd van advies. De commissie is niet alleen de luis in de pels maar ook de denktank van B&W als het gaat om het onderwerp homo-emancipatie. De commissie is een constante factor, ook in jaren dat het onderwerp niet zo prominent in beeld is. In de jaren 90 en 00 zet men in Nijmegen in op professionele krachten. Op dit moment is er in Nijmegen een project gericht op onderwijs. Ook veiligheid is een aandachtspunt. Het blijkt dat het in de beleving van homo s en lesbo s minder veilig geworden, maar daar staat tegenover dat homo s zich op cruiseplekken juist veiliger voelen. Maastricht en Heerlen Omdat het niet goed gesteld was met de tolerantie en acceptatie van homoseksuelen op de scholen in het voortgezet onderwijs, kozen deze twee gemeenten ervoor om ieder het project Veilige School van COC Limburg uit te voeren. Beide gemeenten besteedden het volledige koploperbudget aan dit project. Doel: veiligheid en acceptatie van leerlingen in het voortgezet onderwijs bevorderen. Er wordt daarbij maatwerk geleverd door te kijken naar wat op een bepaalde school noodzakelijk is. In Maastricht en Heuvelland doen alle scholen mee, in Heerlen allemaal op twee na. Andere scholen, ook noordelijker in de provincie Limburg, zullen volgen. Er bestaat een reader met achtergrondinformatie over homoseksualiteit en methodieken om het onderwerp aan de orde te stellen. Er is een Adviescommissie in het leven geroepen die gevraagd en ongevraagd advies geeft. O.a. gemeenten en COC zitten in die commissie. Lelystad Een netwerk bestaat nog niet en homoseksualiteit is nog nauwelijks zichtbaar. Er wordt nu onderzoek gedaan naar de acceptatie van homoseksualiteit. Wel zijn er al uitkomsten van een ervaringsonderzoek, waaruit blijkt dat intolerantie op de werkvloer, pesten en in het algemeen een negatieve benadering van homoseksuelen vóórkomen. Het is nog niet duidelijk of de onzichtbaarheid negatief of positief is. Zijn homoseksuelen misschien doelbewust onzichtbaar? Passen ze hun gedrag aan om niet op te vallen en dus veiliger te zijn? Die vragen zullen door het onderzoek hopelijk worden beantwoord.

3 Onder de hoede van COC Zwolle is er een COC Flevoland in oprichting. Amersfoort In Amersfoort wil men het homo-emancipatiebeleid verankeren in het reguliere beleid. Dit jaar wordt de Roze Zaterdag in deze stad gehouden, en dat geeft extra activiteit. Er worden themacafés georganiseerd over homoseksualiteit en op verschillende manieren zal seksuele diversiteit zichtbaar zijn. Uit de Stadspeiling van Amersfoort blijkt dat de beleving van veiligheid bij homo s tamelijk negatief is, terwijl de cijfers juist gunstig zijn. Ook in het personeelsbeleid van een gemeente hoort aandacht te zijn voor diversiteit en homoseksualiteit. In Amersfoort bestaat bijvoorbeeld een roze netwerk van ambtenaren. Leiden Homo s moeten zelf problemen aanpakken, daarbij geholpen door de lokale overheid: dat is het uitgangspunt van de gemeente Leiden. In deze stad is het COC dan ook de uitvoerder van het homobeleid. Homoseksualiteit zichtbaar maken onder jongeren en ouderen is een belangrijk thema. Het mag bijvoorbeeld niet zo zijn dat homoseksuele ouderen in een verzorgingshuis weer in de kast moeten, waar ze in het verleden met pijn en moeite uit zijn gekomen. Op scholen in Leiden wordt homoseksualiteit aan de orde gesteld via de Leidse methode : eerst praten over seksualiteit in het algemeen, pas daarna over homoseksualiteit. Leeuwarden Het Bureau Gelijke Behandeling en het COC Friesland geven uitvoering aan het koploperproject. Centrale vraag daarbij is: worden migranten voldoende bereikt? Er is een groep geformeerd, de Koplopersgroep, met een zeer diverse samenstelling. Zo zitten er islamieten in, Afrikanen, Aziaten en autochtone Friezen. De groepsleden, bijna allemaal homoseksueel, praten in de groep over zichzelf, hun achtergrond, hun coming-out. Zo groeit er in de Koplopersgroep een netwerk. Op scholen worden gastlessen georganiseerd over homoseksualiteit, met de bedoeling het gesprek en de discussie op gang te brengen en de openheid en tolerantie te vergroten. Groningen De situatie in de gemeente Groningen, door burgemeester Rehwinkel vanmiddag al uitgebreid aan de orde gesteld, wordt nog eens geïllustreerd met een filmpje. Veel nadruk krijgt het feit dat één op de tien inwoners van de stad homoseksueel is, een hoger percentage dan gemiddeld. Door andere kenmeerken van mensen naast seksuele voorkeur te zetten (brildragend, rechtshandig) laat de gemeente zien dat seksuele voorkeur één aspect is van een Groninger. De aanwezigheid van veel studenten in de stad zorgt voor een open atmosfeer. Enschede In zelforganisaties worden thema s als homoseksualiteit en tolerantie aan de orde gesteld. Het COC in Enschede is in een fase van revitalisatie. De Roze Loper, het embleem voor homo-vriendelijke verzorgingshuizen, moet door die verzorgingshuizen zelf worden verdiend. In de weg daar naartoe krijgen zij ondersteuning van het COC. Zichtbaarheid vindt de gemeente Enschede belangrijk. De zichtbaarheid wordt o.a. vergroot door een Pink Festival en door het Vooroordelenteam, een voetbalelftal met spelers waar vooroordelen omheen hangen, bijvoorbeeld lichamelijk en verstandelijk gehandicapten, en ook homoseksuelen. Dordrecht Zichtbaarheid, veiligheid en diversiteit: op die punten richt het Dordtse beleid zich. Die onderwerpen worden vooral via de cultuur aan de orde gesteld, bijv. door het organiseren van een ballet voor scho-

4 lieren waarin homoseksualiteit een rol speelt, en door lezingen (Rudi van Dantzig). Specifieke doelgroepen zijn: jongeren (met name ook Turkse jongens), orthodoxen, reformatorische groepen. Dordrecht kent geen homo-organisatie. Daarom moeten activiteiten op homogebied worden opgezet vanuit het ambtenarenapparaat. Plannen voor de nabije toekomst: het doelgroepenbeleid handhaven, en onder meer ook de groep voor oudere homoseksuelen revitaliseren. Deventer In 2009 is er een Plan van Aanpak opgesteld. Kernpunten: het bevorderen van de bespreekbaarheid van het onderwerp homoseksualiteit, en het vergroten van de kennis, veiligheid en zichtbaarheid. In Deventer komen vier keer per jaar alle ketenpartners bij elkaar. Verder is er een Werkgroep Uitvoering en een Denktank Antidiscriminatie, waarin onder andere het COC vertegenwoordigd is. Het thema homoseksualiteit wordt aan de orde gesteld in het onderwijs en bij de integratie. Ook bij huiselijk geweld is het expliciet een aandachtspunt. Het jaar 2010 staat in Deventer in het teken van de inbedding van het homobeleid in het reguliere beleid. Arnhem De presentatie van Arnhem, laatste in deze reeks, wordt verzorgd door twee sprekers: de wethouder van de stad en een homoseksuele Arnhemse burger. Zij praten door elkaar heen, om duidelijk te maken dat burger en lokale overheid niet altijd naar elkaar luisteren en dezelfde ervaringen en meningen delen. De algemene tendens van de presentatie is echter wel helder: de wethouder vindt dat er veel gebeurt op homo-beleidsgebied, de burger is sceptisch en vindt dat er eigenlijk niets gebeurt. Aanbieding transgender-boek aan minister Plasterk Na de presentaties door de gemeenten overhandigt de demissionaire Nijmeegse wethouder Lenie Scholten het boekje Dames, heren en anderen aan minister Plasterk. Dit boek, uitgegeven door de gemeente Nijmegen, bevat interviews met transgenders uit die stad. In mei wordt er in Nijmegen een bijeenkomst over transgenders gehouden met het boek als uitgangspunt. Toespraak van minister Plasterk Voorafgaande aan zijn eigenlijke toespraak reageert de minister kort op het aangeboden boekje. Hij bedankt de mensen die zich hebben laten interviewen voor het boekje en die dus de moed hebben gehad om naar buiten te treden. Zij zijn rolmodellen, en daar is grote behoefte aan, benadrukt hij. De minister houdt hierna zijn toespraak, waarvan de tekst bij dit verslag is gevoegd. Toespraak van Judith Schuyf De laatste speech van de middag komt voor rekening van Judith Schuyf van MOVISIE. De titel luidt: Surfend op de golven tussen wens en waan. Hoe houden wethouders de wet? Zij stelt onder meer aan de orde dat de thema s sport en arbeid er bij het homobeleid van de gemeenten een beetje tussenuit zijn gevallen. De tekst van de toespraak is bij dit verslag gevoegd. De slotquote van Schuyf in de richting van de gemeenten: U hoort nog van ons, u bent nog niet van ons af. Afsluiting Hoe gaat het lokale homobeleid beklijven? Dat is een belangrijke kwestie voor de komende tijd, merkt dagvoorzitter Carlien Scheele op. Daarna opent zij samen met Judith Schuyf en landelijk COCvoorzitter Wouter Neerings door een druk op een knop de website Op deze site kunnen lokale partijen en kandidaten voor de gemeenteraad zich profileren op roze standpunten. Aansluitend volgt een filmpje van Wouter Neerings en Vera Bergkamp (vice-voorzitter COC Nederland) over de gemeenteraadsverkiezingen, die op 3 maart a.s. worden gehouden. In het filmpje wordt gesteld dat een grote meerderheid van de homoseksuelen bij hun keuze sterk laat meewegen wat politici op roze gebied doen.

5