DE VOORLEESEXPRESS. HAARLEM tegen laaggeletterdheid. Van een goede basis naar een sterke maatschappelijke partner

Transcriptie

1 DE VOORLEESEXPRESS HAARLEM tegen laaggeletterdheid Van een goede basis naar een sterke maatschappelijke partner 3 jaar VoorleesExpress Haarlem en een visie voor de toekomst

2 Samenvatting In 2013 is in Haarlem de VoorleesExpress begonnen: twee basisscholen, 1 logopediepraktijk, Dock Haarlem, 15 gezinnen, en 18 vrijwilligers stapten vanaf september voor een seizoen van een half jaar in. Sinds dat moment zijn steeds meer mensen en instellingen betrokken en enthousiast geraakt en is het project enorm gegroeid. Na 6 seizoenen: - zijn er 210 gezinnen voorgelezen; - zijn er door 33 verschillende scholen en instellingen gezinnen toegeleid; - bestaan er met 15 toeleiders samenwerkingsovereenkomsten. - hebben ruim 140 vrijwilligers deelgenomen aan de VoorleesExpress, waarvan 44% meerdere seizoenen. - is een stevige samenwerking met de bibliotheek Zuid-Kennemerland opgezet; - nieuwe vrijwilligers weten ons te vinden en steeds meer toeleiders ontdekken ons. - bereiken we op dit moment per jaar 100 gezinnen. Een goede basis is gelegd en nu is het dus tijd om het project door te ontwikkelen en te verduurzamen. Doorontwikkeling tot een sterke maatschappelijke partner waarin we de samenwerking met toeleiders stevig willen neerzetten, waarin we de bibliotheek als belangrijke partner blijven beschouwen in de uitvoer van het project en waarin we goed vrijwilligersmanagement zien als essentieel element in het succes van het project. De gemeente Haarlem zet voor de periode in op beleid dat zelfredzaamheid en onderlinge betrokkenheid moet vergroten. De VoorleesExpress past heel goed in dergelijk beleid. Haarlemmers zijn gemotiveerd om hun medebewoners te ondersteunen in het kunnen meekomen in de Haarlemse/Nederlandse samenleving. De VoorleesExpress voorziet hierin door kinderen voor te lezen, ouders handvatten te geven hun kinderen te ondersteunen in hun taalontwikkeling en door mensen met elkaar in contact te laten komen. In een tijd waarin contact met elkaar maken niet vanzelfsprekend is, gaat de VoorleesExpress over drempels en barrières: bij voordeuren, stadsdelen, culturen, en tussen economische- en sociale klassen. 2

3 Inhoudsopgave Inleiding.. 3 Deel 1 VoorleesExpress: een project tegen laaggeletterdheid Achtergronden laaggeletterdheid...5 Doelstellingen VoorleesExpress..5 Doelgroep...5 Uitgangspunten..5 Aanpak..6 Platform VoorleesExpress..7 Producten en diensten...7 Deel 2 VoorleesExpress Haarlem: resultaten Opzet VoorleesExpress Haarlem..9 Projectleider, coördinatoren en voorlezers.9 Bereik gezinnen.10 Vrijwilligers en vrijwilligersmanagement.13 Projectpartners.14 Signaleren en verwijzen...15 Pr en marketing.15 Wisseling projectleiding.. 16 Financieel overzicht.. 16 Deel 3 VoorleesExpress Haarlem: doorontwikkeling Van een goed gelegde basis naar een sterke maatschappelijke partner.18 Doelstellingen Versterking samenwerking toeleiders...18 Versterking samenwerking bibliotheek.. 19 Versterking vrijwilligersmanagement..19 Huidige componenten projectuitvoer..20 Kosten per match.20 Invoering webapplicatie..21 aansluiting bij gemeentelijk beleid en gemeentelijke ondersteuning voor de VoorleesExpress Haarlem.21 Bijlagen Bijlage 1. Samenwerkingsovereenkomst Bijlage 2. Vernieuwde samenwerkingsovereenkomst..23 Bijlage 3. Notulen samenwerkingsbijeenkomsten toeleiders.25 VoorleesExpress in het kort De VoorleesExpress stimuleert de taalontwikkeling van kinderen en verrijkt de taalomgeving thuis. We stellen ouders in staat om de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren op hun eigen manier. Twintig weken lang komt een vrijwillige voorlezer thuis bij een gezin met kinderen van 2 tot 8 jaar. Het gaat hierbij om kinderen die een taalachterstand hebben en opgroeien in een taalarme thuisomgeving. De vrijwilliger introduceert het voorleesritueel bij het gezin. De ouders krijgen handvatten om het voorlezen zelf over te nemen en boeken een blijvende plek te geven in het dagelijks leven. Daarnaast versterken we het partnerschap tussen school en ouders. Zo nemen ouders en school samen de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van kinderen, waarbij ze elkaar ondersteunen 3 én versterken.

4 Inleiding In 2005 is de VoorleesExpress ontwikkeld, op kleine schaal en op eigen initiatief, door 2 zusjes op Kanaleneiland in Utrecht. Het project wordt inmiddels in 100 gemeenten ingezet om taalachterstanden te voorkomen en ouderbetrokkenheid te vergroten. Veel kennis en ervaring is sinds het eerste begin opgedaan. De VoorleesExpress heeft een maatschappelijke positie verworven die baat heeft bij duurzaamheid, zodat opgedane kennis en ervaring niet verloren gaan. Tegelijkertijd gaat en moet de Voorlees- Express mee met de veranderingen die zich voordoen. Dit geldt ook voor de VoorleesExpress Haarlem. Sinds 2013 is er een mooie basis van kennis en ervaring gelegd, die we na 2016 willen blijven borgen. Tegelijkertijd zijn er uitdagingen anno 2016 en kijkend naar de toekomst die we willen aanpakken. In dit rapport laten we zien welke basis er is gelegd en hoe wij denken dat de VoorleesExpress Haarlem kan worden doorontwikkeld. Een doorontwikkeling tot een sterke maatschappelijke partner in haar strijd tegen laaggeletterdheid. Shubhada Roet Projectleider VoorleesExpress Haarlem September 2016 De VoorleesExpress is in maart 2015 als goed voorbeeld genoemd in de brief aan de Tweede Kamer over het Actieprogramma TelMeeMetTaal. In juni was de VoorleesExpress onderwerp van gesprek tijdens het overleg van de onderwijscommisie over TelMeeMetTaal. Op donderdag 4 juni 2015 debatteerde de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over laaggeletterdheid met minister Bussemaker. In dit debat hebben verschillende kamerleden en de minister aangegeven dat de VoorleesExpress een prachtig en mooi en belangrijk project is en op een manier geborgd moet worden. Wij zijn erg blij met deze waardering voor de VoorleesExpress. Anne Heinsbroek, oprichter VoorleesExpress. directeur SodaProducties, bureau voor Maatschappelijke Innovatie. 4

5 Deel 1 VoorleesExpress: een project tegen laaggeletterdheid Achtergronden laaggeletterdheid (bron: ) Laaggeletterdheid: een groot maatschappelijk probleem. Ongeveer 10% van de Nederlanders is laaggeletterd. En dat terwijl geletterdheid zeer belangrijk is voor de economie en de volksgezondheid. Laaggeletterden kunnen geschreven informatie onvoldoende gebruiken om goed te functioneren - thuis, op het werk en in de maatschappij. In 2008 was 10% van de 16- tot en met 65-jarigen laaggeletterd. Twee derde van hen is van Nederlandse afkomst, een derde van buitenlandse afkomst. En de laaggeletterdheid in Nederland neemt voorlopig niet af. In 2020 zal de laaggeletterdheid nauwelijks gedaald zijn. Eén van de oorzaken voor laaggeletterdheid is, dat de leesprestaties van Nederlandse basisscholieren onder het vereiste niveau liggen. Aan het eind van groep 3 heeft ongeveer één op de zeven leerlingen een onvoldoende technische leesvaardigheid. Aan het eind van groep 4 is deze leesvaardigheid nog steeds onvoldoende bij één op de drie leerlingen. Een kwart verlaat de basisschool met het leesvaardigheidsniveau van een groep 6-leerling. Laaggeletterdheid is een groot maatschappelijk probleem. Want geletterdheid heeft een directe invloed op onderwijsniveau, werk, inkomen en gezondheid. Een hoge leesvaardigheid is van groot belang voor een groeiende economie, de nationale volksgezondheid en een bloeiend cultureel-maatschappelijk leven. Doelstellingen VoorleesExpress Het stimuleren van de taalontwikkeling van kinderen. Het verrijken van de taalomgeving bij kinderen thuis. Ouders in staat stellen om op hun eigen manier de taalontwikkeling van hun kinderen te stimuleren. Het partnerschap tussen school en ouders versterken, zodat ze samen de verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van kinderen en elkaar daarbij ondersteunen en versterken. Doelgroep Het project richt zich op gezinnen waarbij de kinderen van 2-8 jaar een taalachterstand hebben. Of waarbij het risico groot is dat de kinderen een taalachterstand ontwikkelen. Uitgangspunten Ouders centraal Wij gaan uit van de talenten en mogelijkheden van ouders. Samen met hen zoeken we naar manieren waarop zij de taalontwikkeling van hun kinderen kunnen stimuleren. We streven ernaar dat ouders in het ondersteunen van hun kinderen: De VoorleesExpress is een initiatief van Soda producties, een bureau voor maatschappelijke innovatie. Zij biedt praktische oplossingen voor maatschappelijke vragen, met als kernwaarden: nieuwsgierig zijn, verbinden, uitdagen en loslaten. 5

6 Zich zelfverzekerder voelen; Goed kunnen aangeven wat hun drempels en wensen zijn; Praktische handvatten krijgen om het stimuleren van de taalontwikkeling toe te passen binnen de gezinssituatie; Beter hun weg weten in het aanbod van leesbevordering; Sterker staan in het contact met de school. Prijzen voor de VoorleesExpress Leesplezier vergroten Een positieve houding tegenover lezen bij kinderen en ouders - dat is een belangrijke voorwaarde voor het stimuleren van taal. Slechts 60% van de leerlingen vindt lezen leuk. En deze lijn daalt in vergelijking met eerder peilingsonderzoek. Onze vrijwilligers houden van boeken, lezen en voorlezen. Hierdoor kunnen zij kinderen en ouders inspireren. Ieder op een eigen manier. Partnerschap ouders en school versterken Een goede samenwerking tussen ouders en school heeft een positieve invloed op kinderen. Zowel op hun ontwikkeling als op hun welbevinden. Wij zetten ons er daarom voor in om het partnerschap tussen ouders en scholen te versterken. Om dit te bereiken is het belangrijk dat: De school uitgaat van de talenten, wensen en vragen van ouders; De school de ouders ziet als gelijkwaardige partner; Ouders in staat zijn hun vragen en wensen te kunnen benoemen; Ouders actief bij willen dragen aan de ontwikkeling van hun kinderen. Mensen met elkaar in contact brengen We vinden het belangrijk om mensen met elkaar in contact te brengen. Tijdens ons project gebeurt dit doordat vrijwilliger en gezin elkaar ontmoeten tijdens het voorlezen. Door dit contact komt er meer begrip voor elkaars verschillen. Opleidings- en inkomensverschillen bijvoorbeeld, of verschillen in culturele achtergrond. Worden mensen op een duurzame manier met elkaar in contact gebracht rond een thema dat niks met deze verschillen te maken heeft, dan kan dit leiden tot positievere denkbeelden en tot meer kennis over elkaar. Dit blijkt uit onderzoek. Aanpak Thuis voorlezen Twintig weken lang krijgt het gezin wekelijks een voorlezer thuis op bezoek. In dit uur introduceert de vrijwilliger het voorleesritueel. Ook krijgen de ouders handvatten om het voorlezen zelf over te nemen en op andere manieren de taalontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Meer dan handen vrijwilligersprijs, ministerie van VWS (2012) Uit het juryrapport: De jury was van mening dat de VoorleesExpress een mooi voorbeeld is van een initiatief dat aandacht heeft voor competentieontwikkeling bij alle betrokken partijen, van ouders tot vrijwilligers. ( ) Een bijzonder concept, dat unaniem hoge cijfers heeft gekregen. Nationale Alfabetiseringsprijs (2010) Uit het juryrapport: ( ) Het project is een toonbeeld van zuivere, belangeloze inzet voor die mensen die taalondersteuning het hardste nodig hebben. Europees Talenlabel voor innovatief talenonderwijs, Ministerie van OCW en Europees Platform (2010) Uit het juryrapport: De jury prijst de organisatie voor het grote effect dat is bereikt en is onder de indruk van het grondige effectenonderzoek dat de organisatoren hebben verricht. ( ) De jury prijst de organisatie voor hun lef, doorzettingsvermogen en culturele sensitiviteit. (.) Dit is een mooi, compleet en inspirerend project dat het verdient te blijven groeien. Inzet vrijwilligers De VoorleesExpress draait op vrijwilligers. Zij worden zorgvuldig geselecteerd, getraind en begeleid. De trainer is een betaalde kracht die vanuit een professionele organisatie opereert. Bijvoorbeeld een bibliotheek of welzijnsorganisatie. 6

7 Sterke lokale netwerken Wij streven naar een aanpak waarbij we deel uitmaken van een netwerk. We werken veel samen met partners op het gebied van leesbevordering, ouderbetrokkenheid en vrijwillige inzet en participatie. Daarnaast werken we landelijk en lokaal samen met verschillende projecten en programma s. Zoals BoekStart, Taal voor het Leven en de Bibliotheek op school. Op deze manier krijgen gezinnen voor een langere periode een breed aanbod op het gebied van leesbevordering en taalstimulering. Ook kunnen we doorverwijzen bij andere hulpvragen. bron: Platform VoorleesExpress In 2008 heeft SodaProducties Platform VoorleesExpress opgericht als franchisegever van het project. Platform VoorleesExpress biedt de steden die de VoorleesExpress uitvoeren verschillende diensten en producten. Daarnaast stelt SodaProducties zich met Platform VoorleesExpress tot doel om verschillende ontwikkeltrajecten uit te voeren rond de VoorleesExpress. Franchisemodel Via een franchiseconstructie bereikt de VoorleesExpress nu jaarlijks 4000 gezinnen. In 100 gemeentes coördineert een professionele, betaalde projectleider de lokale uitvoering van de VoorleesExpress. Vanuit bijvoorbeeld een lokale bibliotheek of welzijnsorganisatie coördineren ze de werving, selectie en begeleiding van gezinnen en vrijwilligers. Ook dragen ze zorg voor lokale aansluiting bij het beleid op gebied van VVE, leesbevordering en laaggeletterdheid. De lokale overheid en particuliere fondsen betalen de kosten van ongeveer 750,- per gezin. Een gedeelte hiervan (ongeveer 5%) draagt de lokale franchisenemer af aan de landelijke franchiseorganisatie. Hiermee worden landelijke kosten voor coördinatie, trainingen en ondersteuning bekostigd. Jarenlange ervaring uitgewerkt tot complete methodiek Sinds de start van de VoorleesExpress eind 2005 is er door fondsen (oa. OranjeFonds, Kinderpostzegels, VSBfonds en Skanfonds) en het Rijk (regeling Ruimte voor Contact en Vrijwillige Inzet voor Jeugd en gezin) geïnvesteerd in de professionalisering en doorontwikkeling van de methodiek. Deze methodiek is uitgewerkt in draaiboeken, formats en materialen waardoor deze goed overdraagbaar is en kennis geborgd is. De VoorleesExpress is door het NederlandsJeugdinstituut opgenomen in de database van Effectieve Jeugdinterventies. Kwaliteit De VoorleesExpress is een gedeponeerde merknaam. Organisaties mogen het project alleen uitvoeren onder deze naam als het lokale project voldoet aan de voorwaarden die Platform VoorleesExpress stelt aan de VoorleesExpress en kwaliteit leveren die ze moeten leveren. Om de kwaliteit te bewaken zijn er jaarlijks evaluatiegesprekken, vindt de Raad van Projectleiders plaats en worden er enquêtes gehouden onder vrijwilligers. Producten & Diensten Trainen en begeleiden van de lokale projectleiding De medewerkers op de verschillende VoorleesExpress locaties krijgen twee trainingen aangeboden door Platform VoorleesExpress: Van start met de VoorleesExpress en Train de trainer coördinatoren. Op deze manier komen de nieuwe locaties goed beslagen ten ijs. De lokale projectleiding ontvangt een VoorleesExpress Handboek, waarin alle procedures zijn uitgewerkt die belangrijk zijn voor het uitvoeren van de VoorleesExpress. Daarnaast biedt Platform VoorleesExpress voor de startende en lopende locaties ondersteuning bij het werven van fondsen, aanvragen van subsidies en het zoeken van 7

8 sponsors. Platform VoorleesExpress denkt mee en adviseert over de toekomst van de lokale VoorleesExpress. Landelijke PR en communicatie Elke lokale VoorleesExpress krijgt een gedeelte op de website tot zijn beschikking waarop de projectleiding zelf informatie kan plaatsen. Iedereen die geïnteresseerd is in het lokale project kan op deze site informatie en de contactgegevens van de projectleiding vinden. Vier keer per jaar verstuurt Platform VoorleesExpress een nieuwsbrief naar alle landelijke contacten. Hiermee wordt iedereen op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen binnen de VoorleesExpress. Zowel landelijke contacten als de lokale netwerken ontvangen deze mailing. Platform VoorleesExpress beheert een VoorleesExpress Facebook, Twitter en LinkedIn account. Op deze manier zorgen we voor landelijke naamsbekendheid, werving van nieuwe voorlezers en onderhoud van een groot netwerk aan samenwerkingspartners, vrijwilligers en andere betrokkenen. Landelijke partners Platform VoorleesExpress onderhoudt een groot netwerk aan partners, sponsors en subsidiegevers. Het huidige overzicht van dit netwerk staat op onze website. Platform VoorleesExpress zet zich actief in om samenwerkingsverbanden aan te gaan en te onderhouden. Deze samenwerkingsverbanden leveren voor de lokale uitvoerders bijvoorbeeld op dat zij via Platform VoorleesExpress verdiepingsdagen kunnen volgen, elk gezin een leesstimuleringspakket met prentenboek kan geven en financiële ondersteuning kan krijgen bij het uitrollen van het project. Faciliteren van communicatie tussen VoorleesExpress locaties Om de communicatie tussen de verschillende VoorleesExpress locaties optimaal te laten verlopen en zo de verschillende projectleiders en medewerkers van elkaar te laten leren, faciliteert Platform VoorleesExpress twee keer per jaar een Raad van Projectleiders. Ook hebben zij allemaal toegang tot een intranet waar informatie en materialen kunnen worden gedeeld. VoorleesExpress materialen en huisstijl Platform VoorleesExpress beheert en ontwikkelt een verscheidenheid aan materialen in de VoorleesExpress huisstijl. Deze dragen bij aan de effectiviteit, PR en ontwikkeling van het project. Het varieert van bibliotheektasje tot intakeformulieren en van VoorleesExpress diploma s voor kinderen tot flyers en visitekaartjes. Acquisitie VoorleesExpress locaties Platform VoorleesExpress is verantwoordelijk voor de landelijke uitrol van het project. Om landelijk meer gezinnen te kunnen bereiken zet zij daarom actief in op het acquireren van nieuwe VoorleesExpress locaties. 8

9 Deel 2 VoorleesExpress Haarlem: resultaten Opzet VoorleesExpress Haarlem In 2009 heeft de Pletterij (stichting Mondiaal Centrum Haarlem) een eerste initiatief ondernomen om de VoorleesExpress in Haarlem op te richten i.s.m de Bibliotheek Zuid-Kennemerland. In 2013 kwam het project daadwerkelijk tot uitvoering. Eerder kwam de VoorleesExpress niet van de grond omdat er geen lokale partijen waren die financiële ondersteuning wilden geven aan het project. Toen de stichting Zonnige Jeugd en de stichting Weeshuis der doopsgezinden wilden investeren, gingen ook het Oranjefonds en de stichting Kinderpostzegels als belangrijke investeerders mee. De Pletterij werd penvoerder en verantwoordelijke voor de projectuitvoering. Joanneke van Zadelhoff werd in het voorjaar van 2013 aangetrokken als projectleider voor de VoorleesExpress Haarlem. Bij de opzet van het project is ingespeeld op de lokale situatie en bestaande voorzieningen. Zo zijn gezinnen in zogenaamde achterstandswijken geworven via welzijnsorganisaties en scholen. En is de bibliotheek Zuid-Kennemerland een belangrijke partner in de uitvoer van het project. Projectleider, coördinatoren en voorlezers Waar de projectleiding onder andere verantwoordelijk is voor de werving en selectie van gezinnen en voorlezers en de training van de vrijwilligers, wordt het voorleestraject begeleid door een coördinator (eveneens een vrijwilliger). Iedere coördinator begeleid 5 voorlezers en gezinnen. Deze organiseert voor haar voorlezers voorlezersbijeenkomsten en gaat drie keer mee op gezinsbezoek. Er is gewerkt met 2 startmomenten per jaar en een planning voor uitbreiding van het project in drie jaar tijd. Zie tabel 1. Tabel 1. Gezinnen per seizoen Seizoen 1 september 2013 februari gezinnen Seizoen 2 januari 2014 juni gezinnen Seizoen 3 september 2014 februari gezinnen Seizoen 4 januari 2015 juni gezinnen Seizoen 5 september 2015 februari gezinnen Seizoen 6 januari 2016 juni gezinnen *codering 1= voorjaarsseizoen, 2 = najaarsseizoen 9

10 Bereik gezinnen Aantal gezinnen In september 2013 is het eerste voorleesseizoen van start gegaan met 15 gezinnen. Van daaruit is het project naar planning uitgebreid. In totaal werden in drie jaar tijd 210 gezinnen bereikt. Toeleiders Gezinnen worden aangemeld door zogenaamde toeleiders. In tabel 2 een overzicht van toeleiders per seizoen. Het laat zien dat we een regelmatige stroom van aanmeldingen hebben gehad van vaste toeleiders, met daarbij een toename van nieuwe toeleiders. In totaal heeft het project 33 verschillende organisaties/instanties met een toeleidende functie gekend. Met verschillende toeleiders bestaat een samenwerkingsovereenkomst (lichtblauw in het overzicht). Een samenwerkingsovereenkomst zorgt ervoor dat verwachtingen duidelijk zijn en dat toeleiders een bepaald aantal plekken per seizoen kunnen reserveren (zie bijlage 1 voor een voorbeeld samenwerkingsovereenkomst). Tabel 2. Overzicht toeleiders per seizoen Toeleider Seizoen 1 Seizoen 2 Seizoen 3 Seizoen 4 Seizoen 5 Seizoen 6 Basisschool de Wadden (molenwijk) Basisschool de Wadden (Boerhaave) Basisschool de Molenwiek (Dalton) Basisschool de Molenwiek (Montessori) Basisschool de Dolfijn Basisschool de Piramide Europawijk Basisschool de Piramide Boerhaavewijk Internationale Taalklas Martin Luther King school en Hildebrandschool Fransiscus Xaverius school Basisschool de Brandaris 5 3 Basisschool de Cirkel 1 Basisschool de Talenten 1 1 Basisschool Al Ikhlaas

11 Willem van Oranje school 3 2 Basisschool de Zuiderpolder 1 1 Basisschool Erasmus 1 Logopediepraktijk Mary de Boer Skos Basisschool de Meer 1 Liduina 1 en 2 4 JGZ Kennemerland / CJG 1 3 KDV t Hazeltje 1 Kennemer Kabouters 1 Dock (Schalkwijk) Dock (Noord) 2 Logopediegroep Haarlem Noord Huisartsenpraktijk Nassaulaan GGD Kennemerland 1 Huisarts Christof Zwart 1 Leger des Heils 1 Logopedie is leuk 1 Beertje Bas (psz Haarlem Effect) Totaal aantal toeleiders: Totaal aantal gezinnen: *lichtblauw = heeft een samenwerkingsovereenkomst met de VoorleesExpress 1 1 We zien een toename van verschillende toeleiders die gezinnen aanleveren. Basisscholen blijven echter de belangrijkste toeleiders. Van de Haarlemse reguliere basisscholen is ruim 40% bekend met de VoorleesExpress. Daarnaast zijn er huisartsen, GGD-medewerkers, Gezins- en jeugdcoaches, logopediepraktijken en wijkorganisaties die gezinnen aangeleverd hebben. Tabel 3. Soort toeleiders Soort toeleider Seizoen 1 Seizoen 2 Seizoen 3 Seizoen 4 Seizoen 5 Seizoen 6 Basisschool Logopedie

12 Wijk- en welzijnsorganisati es Voorschool en kinderopvang Totaal Herkomst gezinnen naar stadsdeel Met de uitbreiding van aantal gezinnen en het aantal toeleiders is het bereik naar verschillende stadsdelen in Haarlem toegenomen. In onderstaande tabel is een toename van gezinnen uit de stadsdelen Oost en Noord te zien vanaf seizoen 3. Tabel 4. Overzicht aantal gezinnen per stadsdeel Stadsdeel Seizoen 1 Seizoen 2 Seizoen 3 Seizoen 4 Seizoen 5 Seizoen 6 Schalkwijk Oost Noord Centrum Zuid-West 1 Stadsdeel Schalkwijk is vanaf het begin oververtegenwoordigd geweest in het project. In het kaartje van Haarlem hiernaast nummers 90 t/m 93 (de wijk en eveneens buurten van Schalkwijk). Dit stadsdeel heeft gemiddeld genomen een lager sociaal economische status (SES) ten opzichte van de andere stadsdelen en een hoge vertegenwoordiging van gezinnen met een niet Nederlandstalige achtergrond. Gezinnen uit Haarlem-Oost (nummers 30 t/36) en Haarlem-Noord (nummers 50 t/ 74) komen nu ook in ons project terecht. Deze stadsdelen worden tevens gekenmerkt door een gemiddeld lager SES en door hoge concentraties gezinnen met een niet Nederlandstalige achtergrond in bepaalde buurten. Fig. 1 Haarlem verdeeld in stadsdelen en wijken 12

13 Vrijwilligers en vrijwilligersmanagement Voor de uitbreiding van gezinnen is een uitbreiding van het aantal vrijwilligers nodig geweest. We hebben nog geen tekorten ervaren in het aantal vrijwilligers voor het project. De VoorleesExpress heeft een grote landelijke bekendheid en de VoorleesExpress Haarlem krijgt een steeds grotere lokale bekendheid. Dit zorgt voor een regelmatige toestroom van een nieuwe vrijwilligers. Daarnaast merken we dat een groot aantal vrijwilligers meerdere seizoenen meedraait. Op het totaal van 144 vrijwilligers die in drie jaar betrokken waren, heeft 42% meerdere seizoenen meegedraaid. Dit betekent een bron van kennis en ervaringen bij trouwe vrijwilligers die soms al vanaf het eerste seizoen betrokken zijn bij het project. We hanteren een vrijwilligersbeleid dat tegemoetkomt aan de wensen en behoeftes van de vrijwilligers enerzijds en de belangen/wensen van het project anderzijds. We voeren beleid op beloning, verbinding, kennisontwikkeling, veiligheid en communicatie. Kijkend naar de profielen van de vrijwilligers heeft een groot aantal (zeker 28%) een pedagogische achtergrond, bijvoorbeeld (gepensioneerde) basisschoolleerkrachten en of een hoger geschoolde achtergrond op mens, gedrag, of taal. Dat het project vrijwilligers aantrekt die al relevante kennis en ervaring in huis hebben zien we als waardering en als toegevoegde waarde voor de VoorleesExpress Haarlem. De laatste 2 seizoenen is er een groei van mannelijke voorlezers geweest. Het grootste deel van de voorlezers zijn vrouwen van boven de 55. Totaal 144 vrijwilligers Leeftijd Leeftijd Leeftijd Leeftijd Leeftijd Man 10 Vrouw 133 Tabel 5. Sekse en leeftijdsverdeling vrijwilligers Ongeacht hun achtergrond hebben alle vrijwilligers gemeen dat ze een passie hebben voor boeken, taal en lezen en het helpen van kinderen/gezinnen in een achterstandspositie. 13

14 Projectpartners De VoorleesExpress Haarlem heeft naast de toeleiders, de bibliotheek Zuid-Kennemerland als belangrijkste partner in de uitvoering van het project. Facilititeiten en activiteiten Bibliotheek Zuid-Kennemerland Werving van vrijwilligers via de nieuwsbrief; Gratis bibliotheekabonnementen voor vrijwilligers (deze zijn tijdelijk) en gezinnen in het project; De VVE-consulente en consulente laaggeletterdheid volwassenen van de bibliotheek verzorgen de lezing interactief lezen aan onze vrijwilligers; We kunnen gratis gebruik maken van zalen en apparatuur voor lezingen en bijeenkomsten; Medewerkers van de bibliotheek verzorgen een rondleiding voor het gezin bij hun bibliotheekbezoek (op de helft van het voorleestraject). Gezamenlijke doelstelling: leesbevordering. Rol toeleiders Selecteren en aanmelden van gezinnen. Bij de VoorleesExpress Haarlem kunnen gezinnen alleen via toeleiders aangemeld worden. Op deze manier wordt het project ingebed in het al bestaande onderwijs- en zorgnetwerk en kunnen activiteiten op elkaar afgestemd worden. Daarnaast denken wij dat toeleiders als basisscholen, logopediepraktijken en welzijnswerk, het beste zicht hebben op de gezinnen en de selectie kunnen maken wie er in aanmerking komt. Bijvoorbeeld is er sprake van een taalachterstand? Zijn de ouders gemotiveerd? Communicatie ten behoeve van het voorleestraject. De toeleider kan een belangrijke rol spelen in het goed laten verlopen van het voorleestraject. Bij haperingen in het voorleestraject (denk aan afspraken die niet worden nagekomen, ouders die niet gemotiveerd/betrokken zijn, vragen van voorlezers over gedrag van kinderen), wordt er gecommuniceerd met een vast contactpersoon. Daarnaast is het een groot voordeel om de stimulering van de taalontwikkeling vanuit de VoorleesExpress te kunnen koppelen aan taalstimuleringsactiviteiten vanuit de school, welzijnswerk of de logopediepraktijk. In het vijfde voorleesseizoen zijn eerste stappen genomen om die communicatie te vergroten in de vorm van algemene terugkoppelingen tijdens het voorleestraject. Na de aanmelding van het gezin zijn er 3 momenten van algemene terugkoppeling geïntroduceerd. 1. Het contact met het gezin is gelegd en zij zullen meegaan in het project in genoemde periode 2. Terugkoppeling tweede gezinsbezoeken (hoe gaat het met doelen die school/ ouders hebben geformuleerd tov taalontwikkeling/voorleestraject) 14

15 3. Terugkoppeling derde gezinsbezoeken (hoe gaat het met doelen die school/ ouders hebben geformuleerd tov taalontwikkeling/voorleestraject, en met het overnemen van het voorlezen/stimuleren taalontwikkeling door de ouders) Signaleren en verwijzen De VoorleesExpress heeft een bijzondere positie in het onderwijs- en zorgnetwerk. Wij komen bij gezinnen thuis op een informele wijze. Het hebben/maken van plezier met lezen en boeken staat voorop. Vaak wordt er een band opgebouwd met de familie en van daaruit kunnen vrijwilligers veel betekenen voor deze gezinnen. Voor gezinnen die bijvoorbeeld nog maar net in Nederland zijn en nog zeer weinig weten over hoe bepaalde zaken werken. Maar ook voor gezinnen die al lang hier zijn maar erg geïsoleerd leven of weinig maatschappelijke kennis van het Haarlemse hebben. We stimuleren sociaal contact en we helpen gezinnen op weg bij vragen. Met het centrum voor jeugd en gezin, verpleegkundigen jeugdgezondheidszorg, Dock, Humanitas, en wijkcentra zijn communicatielijnen zodat we effectief gezinnen kunnen doorverwijzen als er hulpvragen zijn. Daarnaast kan het voor komen dat we zaken waarnemen in het gezin die zorgen baren. We kunnen er dan voor kiezen om met ouders en toeleider hierover in gesprek te gaan of wanneer de situatie hierom vraagt meldcode kindermishandeling te volgen. PR en marketing De VoorleesExpress Haarlem is meerdere keren in de pers en andere media voorbijgekomen. Haarlem dit weekend, 8 aug Haarlems Dagblad, 4 sept Haarlems Dagblad, 20 mei 2014 (oplage: , bereik: ) De Haarlemmer, 12 juni 2014 (oplage: ) Haarlem dit weekend, 9 augustus 2014 (oplage: ) Haarlem dit weekend, 30 oktober 2014 (oplage: ), 20 februari september oktober 2014 Haarlem dit weekend, 6 februari 2015 Stadskrant, 29 januari 2015 Radio Haarlem 105, 2 februari 2015 Stamcafé de Lift 3 februari februari februari 2015 Haarlemmer, 8 oktober 2015 Radio Haarlem 105, 2, 8, 10 oktober 2015 (in het kader van de kinderboekenweek) De Haarlemmer, 7 oktober 15 Verder hebben we met verschillende partijen (o.a Haarlem Effect, Dock, Kinderboekwinkel Kiekeboek, boekhandel de Vries, basisscholen), deelgenomen aan publieke activiteiten, zoals bij de week van de opvoeding (2015), kinderboekenweek (alle jaren), en de nationale voorleesdagen (2015). Het project is steeds bekender aan het worden. Dit merken we uit de reacties van mensen die over het project hebben gehoord, meedoen, en hebben meegedaan. We merken het ook doordat we zelf benaderd worden voor samenwerkingen. Door bijvoorbeeld het kinderbevrijdingsfestival (2015), en de Stadsschouwburg Haarlem (het Haarlemse Voorleesfeest, 2014 en 2015). 15

16 Het Haarlemse Voorleesfeest De VoorleesExpress Haarlem is in 2014 en 2015 uitgenodigd voor het Voorleesfeest. Een initiatief van Erik van Muiswinkel om kinderen naar de schouwburg te krijgen die normaal gesproken niet zo snel daar terecht komen. De bedoeling is dat het bieden van vrijkaartjes aan kinderen van de VoorleesExpress een blijvende traditie wordt. We zijn heel blij met dit initiatief dat tweedeling tegengaat en barrières slecht ?gclid=COeipZ7DzsgCFWvlwgodlbYP7Q Wisseling projectleiding Op 1 april 2015 heeft een wisseling van de wacht plaatsgevonden. Enerzijds nam het extra tijd in beslag om de nieuwe projectleider bekendheid met het project te laten krijgen, anderzijds wordt er met een nieuwe blik naar het project gekeken. Waar de vorige projectleider vanuit huis werkte, heeft de nieuwe projectleider kantoor gekozen in de Pletterij. Dit heeft als voordeel dat de contacten en lijnen met andere organisaties en de stichting Pletterij veel directer zijn. Maar ook dat stagiaires kunnen deelnemen aan het project (inmiddels is de tweede stagaire aan de slag). In het financieel verslag is daarom voor het eerst de post 'huisvestingskosten' opgenomen. Financieel overzicht VoorleesExpress Haarlem start april eind juni 2016 Uitgaven Begroting Realisatie kosten voorbereidingsfase salariskosten projectcoördinator salariskosten projectleiding / Fin administratie kantoorkosten drukwerk Kopieerkosten

17 Huisvestingskosten Accountantsverklaring na afloop project Vergoeding coördinatoren Boekenbonnen reiskosten VoorleesExpress materialen + printkosten + pr Franchisevergoeding Soda Producties Verklaring omtrent gedrag (VOG) voorlezers/ coördinatoren Prentenboeken in leesstimuleringspakket Training Interactief Voorlezen door externe partij TOTALE UITGAVEN Inkomsten Gemeente, subsidie kosten VOG s Oranjefonds Kinderpostzegelfonds Stichting Zonnige Jeugd Weeshuis Doopsgezinde Kerk Sponsoring prentenboek Uitgeverij Gottmer Sirtemafonds Deka Supermarkten BV SKAN fonds Vivitrix P.J. Rogaar Stichting Gemeente Haarlem TOTALE INKOMSTEN

18 Deel 3 VoorleesExpress Haarlem: doorontwikkeling project Van een goed gelegde basis naar een sterke maatschappelijke partner Juni 2016 is de eerste projectperiode VoorleesExpress Haarlem afgelopen. We hebben dan In drie jaar tijd 210 gezinnen bereikt, hebben ruim 140 Haarlemmers zich vrijwillig ingezet en hebben 33 verschillende toeleiders (waarvan 20 basisscholen) gebruik gemaakt van ons project. Het project heeft bewezen bij te dragen aan het leesplezier en de taalontwikkeling van kinderen, de activering van ouders en aan de verbetering van sociale contacten van gezinnen en het contact tussen stadsgenoten. Mooie resultaten zijn behaald en het project heeft zich in drie jaar tijd goed verankerd in de Haarlemse samenleving. Ook de gemeente Haarlem heeft de VoorleesExpress Haarlem positief beoordeeld en in ieder geval een half jaar dekkende financiële ondersteuning toegezegd. Een goede basis is gelegd en er kan nu doorontwikkeld worden. Met als inzet dat de VoorleesExpress Haarlem een nog sterkere maatschappelijke partner wordt. Een sterke maatschappelijke partner zijn betekent, wat ons betreft, weten wat de ander wilt en doet, en proberen daar zo goed mogelijk bij aan te sluiten met een sterke focus op de eigen kracht, namelijk het stimuleren van de taalontwikkeling en sociaal contact. Wij denken dat het project goed is gegroeid maar dat het verbeterd en sterker gemaakt kan worden om haar effect te vergroten. Doelstellingen Met als uitgangspunten kwaliteitsverbetering en efficiënter werken richten wij ons voor op de volgende doelstellingen: 1. Versterking samenwerking met toeleiders 2. Versterking samenwerking bibliotheek 3. Versterking vrijwilligersmanagement Versterking samenwerking met toeleiders Waar staan we voor? Voor de toeleider is het van belang dat zij weten wat de VoorleesExpress doet, wat haar doelstellingen, uitgangspunten en werkwijzen zijn. Dit betekent namelijk dat omdat de toeleider de werving en selectie van de gezinnen voor zijn/haar rekening neemt, we zo goed mogelijk onze doelgroep kunnen bereiken en dat we kunnen samen werken op onze gezamenlijke doelstellingen: het stimuleren van de taalontwikkeling en ouder partnerschap. Elkaar versterken De afgelopen maanden is er veel tijd geïnvesteerd in de communicatie met toeleiders. Er is een Ervaringsbijeenkomst geweest waarbij toeleiders de verschillende betrokkenen bij het project konden ontmoeten en hun waardering voor de VoorleesExpress konden uitspreken. Er zijn individuele gesprekken geweest en er zijn 3 samenwerkingsbijeenkomsten geweest. We hebben ervaringen uitgewisseld over het werken aan onze gezamenlijke doelstellingen, we hebben de samenwerking geëvalueerd en een nieuwe format voor een samenwerkingsovereenkomst hebben geformuleerd. In bijlage 2 is de vernieuwde format toegevoegd als het resultaat van de bijeenkomsten. Per 1 juli 2016 zijn de vernieuwde overeenkomsten van kracht gegaan. In bijlage 2 de notulen van de samenwerkingsbijeenkomsten. Meer communicatie en elkaar meer op de 18

19 hoogte houden werd door toeleiders en vrijwilligers als wens benoemd en zullen we in de komende tijd verbeteren. Samenwerken aan taalontwikkeling en ouderpartnerschap De communicatie/terugkoppeling voor, tijdens en na het voorleestraject, was nog niet tot weinig aanwezig. Afgelopen 2 seizoenen zijn de eerste stappen gezet om dit te verbeteren. De communicatie gaat nu nog via de projectleider. Voor de start van het zevende seizoen zetten we, zoals vele andere VoorleesExpress locaties, nu directe communicatielijnen neer tussen coördinatoren/voorlezers en toeleiders. Dit betekent dat de coördinator direct updates stuurt naar de toeleider en dat voorlezers beschikken over contactgegevens van de toeleider. Iedere communicatie gebeurt echter met eerst toestemming van ouders en van projectleiding. Inbedding van de VoorleesExpress binnen het onderwijs- en zorgnetwerk Zoals eerder aangegeven heeft de VoorleesExpress een bijzondere positie doordat zij bij gezinnen thuiskomt (zie pag. 13). Het netwerk dat inmiddels is opgebouwd willen we graag behouden, sterker maken en waar mogelijk uitbreiden. Onze coördinatoren worden meer betrokken en op de hoogte gesteld van dit netwerk zodat ook zij sneller kunnen signaleren en doorverwijzen. Versterking samenwerking bibliotheek De gang naar de bibliotheek is een belangrijk onderdeel van het voorleestraject waaraan gezinnen deelnemen. Aan het begin nemen voorlezers zelf kinderboeken mee en halverwege gaan ze samen een keer naar de bibliotheek. Gezinnen krijgen een rondleiding en krijgen meer informatie over wat de bibliotheek te bieden heeft. Het is een moment dat ouders zien dat hun kinderen het leuk vinden om in de bibliotheek te komen, te zien wat voor boeken er allemaal geleend kunnen worden en dat ze drempels overgaan. Drempel om naar de bibliotheek te gaan, om lid te worden, om rustig rond te kijken en zich onder meer te laten informeren over boekstart en het NL-plein. Met het groter worden van het project is er ook meer werk komen kijken voor de bibliotheek om alle voorlezers en gezinnen te faciliteren tijdens de voorleestrajecten. We werken intensief samen om te kijken hoe we kwaliteit en efficiëntie kunnen bewerkstelligen. Zo zijn we begonnen met een pilot waarin we vrijwilligers gerichter toerusten met kennis over de rol en de werking van de bibliotheek tijdens zogenaamde startbijeenkomsten. Versterking vrijwilligersmanagement Verbinding, begeleiding en training We blijven inzetten op het werven van positieve en enthousiaste vrijwilligers en op goede training en begeleiding van deze vrijwilligers. Goede informatievoorziening, regelmatig contact en uitwisselingen van ervaringen en ideeën en duidelijke communicatielijnen achten wij van essentieel belang voor een tevreden en deskundig vrijwilligersbestand. Meer kwaliteit en efficiënter werken Om enerzijds efficiënter te gaan werken en het hoofd te kunnen bieden aan een groter gegroeid project en om anderzijds meer kwaliteit en verdieping te bieden, zijn er wijzigingen in de organisatie gebracht, met onder andere een veranderde rol van de coördinator. 19

20 Meer communicatie en verdieping Workshop in plaats van lezing interactief voorlezen Startbijeenkomst in plaats van eerste voorlezersbijeenkomst (theorie interactief voorlezen, samen oefenen met kiezen boekjes, rondleiding bibliotheek, ruimte voor uitwisseling ervaringen) Coördinatoren en projectleiding werken gezamenlijk vanuit één portal (office 365) Coördinatoren communiceren rechtsstreeks met toeleiders over het verloop van de voorleestrajecten Verdiepingsbijeenkomst in plaats van tweede voorlezersbijeenkomst. Thematisch worden specialisten uitgenodigd voor deelname aan de bijeenkomst. Daarnaast ruimte voor uitwisseling ervaring en ideeën vrijwilligers. Afsluitende bijeenkomst in plaats van derde voorlezersbijeenkomst. Een feestelijke afsluiting voor alle vrijwilligers en gezinnen. Ruimte voor evaluatie en uitwisseling. Minder organisatie en efficiënter werken Coördinatoren organiseren geen voorlezersbijeenkomsten meer Voorlezers krijgen in hun in training een rondleiding door de bibliotheek Coördinatoren en projectleiding werken gezamenlijk vanuit één portal (office 365) Coördinatoren gaan alleen standaard de eerste keer mee op gezinsbezoek, daarna alleen op aanvraag van voorlezer of gezin Invoering gebruik webapplicatie (pilot najaarsseizoen 2016) Huidige componenten projectuitvoer 100 gezinnen per jaar, 100 voorlezers per jaar, 20 coördinatoren per jaar, 1 projectleider (20 uur), 1 project-assistent administratie (vrijwillig), 1 project assistent begeleiding voorleestrajecten (vrijwillig). Financiële, boekhoudkundige en administratieve ondersteuning, ondersteuning bij subsidie en fondsenwerving, huisvesting, facilitair, en pr vanuit Pletterij. Ondersteuning bibliotheek projectuitvoer (bib-rondleiding, facilitair). Ondersteuning Soda Producties ontwikkeling projecten. Sponsoring Gottmer leesstimuleringspakket en gedeeltelijke sponsoring boekenbonnen (bedankje voorlezers). Aanmelding van gezinnen en inhoudelijke samenwerking met toeleiders. Jaarlijkse kosten huidig: Kosten per match: 650 Kosten per match Op dit moment zijn de kosten per match 650,- Dit is honderd euro onder het landelijke VoorleesExpress gemiddelde. Op dit moment is niet het streven om de matches kost-efficiënter te maken door meer gezinnen te gaan bedienen. We denken dat met het aantal toeleiders dat bij ons project betrokken is en met het bevolkingsaantal van Haarlem (met het aantal werfbare vrijwilligers) de VoorleesExpress Haarlem op goede capaciteit draait. 20

21 Invoering Webapplicatie De nieuwe webapplicatie die door Sodaproducties is ontwikkeld moet het mogelijk maken veel tijd te besparen aan communicatie tussen de betrokken partijen (projectleiding, toeleider, coördinator, gezin en voorlezer). In een online omgeving kan er ingelogd worden, kan iedereen zelfstandig informatie invoeren en wijzigingen, wordt er belangrijke informatie gedeeld die van belang zijn voor de voorleestrajecten en kan de voortgang van de voorleestrajecten makkelijk bijgehouden worden. Dit kan een urenbesparing opleveren in de salariskosten. Ook kan het betekenen dat het makkelijker wordt om de twee startmomenten in het jaar los te laten en zo ook weer efficiënter te werken. Aansluiten bij gemeentelijk beleid en gemeentelijke ondersteuning De VoorleesExpress Haarlem ziet in de uitganspunten waarvan uit ze werkt aansluiting op de visie van gemeentelijk beleid voor de komende 4 jaar. Onder andere met betrekking tot de gerichtheid op het vergroten van zelfredzaamheid van haar burgers en op onderlinge betrokkenheid. We denken daarmee dat de VoorleesExpress Haarlem een passende plek zal hebben binnen het gemeentelijke onderwijs en zorgbeleid. Naast de ontstane verankering van het project en de waardering en enthousiasme die het project in Haarlem heeft gekregen en nog steeds krijgt, denken wij dat het project een duurzame ondersteuning van drie jaar verdiend. Drie jaar om daadwerkelijk efficiënter te kunnen gaan werken, meer kwaliteit te bieden en tot een sterke maatschappelijke partner te ontwikkelen. De gemeente streeft naar een partnerschap met de bevolking om samen te komen tot een stad met een aantrekkelijke leefomgeving, tot duurzame mobiliteit, tot een plek waar wonen, werken en recreëren als vanzelfsprekend samenkomen. Het doel is een stad waar men betrokken is bij de mede-haarlemmer en iedereen een volwaardige plek in de samenleving heeft. Het gemeentebestuur pakt middels het coalitieprogramma de handschoen op en geeft de nodige ruimte aan de stad en haar inwoners, op zoek naar nieuwe coalities, werkwijzen en instrumenten. Initiatieven van (groepen) burgers krijgen kansen. Op de middellange termijn dienen zich nieuwe uitdagingen aan. Sommige zijn reden tot zorg, zoals groeiende verschillen in welvaart en kansen tussen bijvoorbeeld oost en west Haarlem en de verwachte toename van de vraag naar ondersteuning en zorg. Andere uitdagingen geven nieuwe perspectieven, zoals de toenemende beschikbaarheid van informatie en kennis en technologische ontwikkelingen. Wil Haarlem toekomstbestendig zijn op zowel lokaal, regionaal als Metropool niveau dan is een nieuwe mentaliteit en een omslag in denkwijzen en gedrag vereist. Om een toekomstbestendige stad te worden moet ingezet worden op een duurzaam Haarlem. Duurzaamheid niet enkel als een sectorale milieudoelstelling maar als een structurele waarde die steeds meer evolueert van een bewuste, naar een vanzelfsprekende manier van leven, wonen, zorgen, participeren, werken en delen. Onderzoek wijst uit dat deze aanpak niet alleen urgent is, maar dat het ook een enorme toegevoegde waarde heeft voor economische groei. De uitdaging is om daarbij efficiënt gebruik te maken van het aanwezige menselijk kapitaal, technologie en natuurlijke hulpbronnen. Duurzaamheid in het sociaal domein betekent een cultuur bereiken waarin het vanzelfsprekend is om zelf eigenaar van een probleem en daarmee ook van de oplossing te zijn, waarin mensen elkaar willen helpen en iedereen een rol in de samenleving wil en kan vervullen. Bron: programmabegroting

22 Bijlage 1. Samenwerkingsovereenkomst 2013 Samenwerkingsovereenkomst VoorleesExpress Haarlem en Logopediepraktijk Mary de Boer Samenwerkingsovereenkomst tussen (partijen): 1. VoorleesExpress Haarlem uitgevoerd door de Pletterij (Stichting Mondiaal Centrum Haarlem), vertegenwoordigd door Joanneke van Zadelhoff, 2. Logopediepraktijk M. de Boer, gevestigd te Haarlem, vertegenwoordigd door Mary de Boer, KOMEN OVEREEN: Partijen gaan een samenwerkingsrelatie aan. Partijen beogen met deze overeenkomst duidelijkheid te verschaffen over de wederzijdse verwachtingen bij het uitvoeren van het project de VoorleesExpress ; VoorleesExpress Haarlem Zorgt voor een vast contactpersoon Joanneke van Zadelhoff; Reserveert per voorleesseizoen 4 plekken voor gezinnen logopediepraktijk M. de Boer; Houdt logopediepraktijk M. de Boer op de hoogte van de voortgang van het project bij de gezinnen; Logopediepraktijk M. de Boer Zorgt voor een vast contactpersoon (Mary de Boer); Levert per voorleesseizoen 4 geschikte gezinnen voor het project de VoorleesExpress ; Houdt zich hierbij aan de deadline van 1 november/1 mei; Houdt zich hierbij aan de in het draaiboek Selectie gezinnen uitgewerkte criteria. Partijen overleggen eenmaal per schooljaar over de voortgang van de samenwerking. Deze samenwerking begint met het voorleesseizoen, januari Indien één van beide partijen de samenwerking wil beeindigen zal dat ruim van te voren moeten worden aangegeven. Haarlem op 24 september 2013 VoorleesExpress Haarlem Joanneke van Zadelhoff 22

23 Bijlage 2. Vernieuwde samenwerkingsovereenkomst VoorleesExpress en toeleider 23

24 24

25 Bijlage 3. Notulen Samenwerkingsbijeenkomsten VoorleesExpress en toeleiders Notulen samenwerkingsbijeenkomst VoorleesExpress (VE) en toeleiders Datum: / locatie: Liduinaschool, Timorstraat 17 / tijd: Aanwezig: Georgette van Kesteren (Liduinaschool), Sandra Klaassen (DOCK), Leonie van Tol (coördinator VoorleesExpress), Anneke Friedhoff (bibliotheek Zuid-Kennemerland), Elisabeth Hein (logopedie Haarlem Noord), Mary de Boer (Logopediepraktijk M. P. de Boer-Groen), Désirée Serné (coördinator VoorleesExpress en notulist) Belangrijk bij aanmelding: - Gezin behoort tot de doelgroep van de VE, voldoet aan selectiecriteria. - Duidelijke communicatie over het project vanuit de toeleiders naar nieuwe gezinnen om juiste verwachtingen bij de gezinnen te creëren. Dit kan problemen in de loop van het traject of uitval voorkomen. - Wanneer er sprake is van een bijzondere gezinssituatie of kindproblematiek, maakt de toeleider de afweging of de VE het meest passend is, of dat hulpverlening meer gewenst is. Bij een taal/spraak ontwikkelingsstoornis verdient doorverwijzen naar bv. DOCK de voorkeur, zij zijn meer gespecialiseerd op dit gebied dan de VE. Samenwerking: Er is behoefte aan meer contact tussen vrijwilligers en toeleiders. - Vanuit de toeleiders is er behoefte aan terugkoppeling over de gezinnen, bv. wanneer tijdens het traject duidelijk wordt dat een gezin niet tot de doelgroep behoort. Toeleiders geven aan open te staan voor contact met voorlezers. - Vanuit de vrijwilligers is er behoefte aan extra informatie over de gezinnen van de toeleiders. De informatie op het aanmeldformulier is nu vaak summier. Extra toelichting is gewenst. Voorlezers zouden gedurende het traject meer contact willen met de toeleiders. Toeleiders staan hiervoor open, mist er toestemming is verkregen van de ouders. Nadeel voor toeleiders: kost tijd. Bij logopedie zou het misschien een mogelijkheid zijn om de VE onderdeel te laten zijn van het behandelprogramma. - Het is wenselijk dat de voorlezer de thema s van school aanhoudt. Voorlezers kunnen ouders activeren om met school in gesprek te gaan over de thema s die gehanteerd worden. Een andere optie is dat de voorlezer hierover contact onderhoudt met school. - Op een aantal scholen wordt een cursus logopedisch signaleren aangeboden. Nieuwe overeenkomst/contract: - Vooral voor nieuwe toeleiders is het lastig om te voorspellen hoeveel plekken er gereserveerd moeten worden. In de praktijk lukt het toeleiders meestal wel om de plekken vol te krijgen. Hierbij is het belangrijk dat de toeleider tijdig op zoek gaat naar nieuwe gezinnen. Bibliotheek: - In mei-juni zal er een nieuw programma zijn voor kleuters en groep 3. Er zijn ook mogelijkheden om het bibliotheekprogramma op school te laten plaatsvinden. Scholen kunnen hiervoor contact opnemen met de bibliotheek. Notulen samenwerkingsbijeenkomst VoorleesExpress (VE) en toeleiders Datum: / locatie: Molenwiek Dalton, Betuwelaan 2 / tijd: Aanwezig: Shubhada Roet, Anneke Friedhoff (bibliotheek Zuid-Kennemerland), Sophie de Bruyn Kops (coördinator VoorleesExpress en notulist), Laura Hisschemöller (logopedie Hildebrand/ Martin Luther King), Yvonne van der Scheur (Molenwiek Dalton), Esther Hoefsmit (de Erasmus), Henrïette Stokkel (de Wadden Boerhave), Ayse Aktas (Dock). Shubhada introduceert VoorleesExpress en legt uit waar de VE voor staat en hoe de organisatie werkt. Shubhada vraagt de aanwezigen in te schatten wat procentueel de taalachterstand van de kinderen is op hun scholen. Percentages variëren van 10 á 20% tot 80% per school. Gesprek komt op de rol van de toeleiders binnen het traject. Sommigen hadden het idee dat de VE nog een intake bij de gezinnen doet voordat de voorlezer begint. Dit is niet het geval. Toeleiders spelen een belangrijke rol bij 25