Verkeerskundige analyse

Transcriptie

1 Verkeerskundige analyse 1. Inventarisatie en ontwikkelingen 1.1 Algemeen Voor de uitvoering van de verkeerskundige analyse is gebruik gemaakt van beschikbare informatie van de gemeente Montferland, het rijk, de provincie Gelderland, de regio Achterhoek en de buurgemeenten in Nederland en Duitsland. Voor de analyse is dus niet alleen gekeken naar beschikbare informatie binnen de gemeentegrenzen van Montferland, maar uitdrukkelijk ook naar de buren, omdat verkeer niet ophoudt bij de gemeentegrenzen van Montferland, maar ook omdat de ruimtelijke inrichting van de (inter)regio van invloed is op het verkeer in Montferland. In het kader van dit (deel)project wordt er binnen de gemeente Montferland meer specifiek ingezoomd op het gebied Azewijn en Langeboomsestraat. Dit gebied wordt verkeerskundig begrensd door de A18 in het noorden, de N317 in het oosten, de N816 in het zuiden en de N316 in het westen. Verkeerskundig gezien wordt het gebied van west naar oost doorsneden door de N335 (Zeddam- Terborg) (zie figuur 1). Figuur 1. Begrenzing onderzoeksgebied met daarbinnen de projectwegen.(rood) 1

2 In dit hoofdstuk wordt een inventarisatie gemaakt van de ruimtelijke ontwikkelingen in en rond het onderzoeksgebied, een beschrijving van de verkeerskundige effecten op het netwerk van wegen en paden en een inventarisatie en globale analyse van de verkeers(on)veiligheid. 1.2 Inventarisatie ruimtelijke ontwikkelingen De inventarisatie van het beleid heeft zich gericht op alle beleidsterreinen van de gemeente Montferland die raakvlakken kennen met verkeer en vervoer en het beleid van hogere overheden rijk, provincie en (inter)regio. In onderstaande tabel worden per bestuurslaag en per beleidsterrein de belangrijkste ruimtelijke ontwikkelingen in beeld gebracht. Bestuur Gem. Montferland Rijk (zie figuur 2) Beleidsterrein Wonen Werken Landbouw Recreatie en Toerisme Bevolkingskrimp verwacht van ca. 9% Uitbreiding Europees Bedrijventerrein (EBT) ten oosten van s-heerenberg LOG Azewijn TROP Montferland Rode draad: Sportief in de openlucht met ambitie Proeven van het land Grenzenloze cultuur Ontwerp Stuctuurvisie Infrastructuur en Milieu Bevolkingsgroei hoofdzakelijk in de steden Veranderende behoefte aan wonen en werken legt een extra druk op een markt waar de totale vraag afneemt: kwaliteit voor kwantiteit De mobiliteit van personen (per auto en openbaar vervoer) en het goederenvervoer blijft wel toenemen, vooral in de stedelijke regio s en op de belangrijke verbindingen naar Duitsland en België Bij het beheren en ontwikkelen van natuur krijgen boeren en particulieren in het landelijk gebied een grotere rol. De (internationale) achterlandverbindingen (weg, spoor en vaarwegen) die door Oost-Nederland lopen zijn van internationaal belang voor het functioneren van de mainports en daarmee de topsector logistiek Provincie Streekplan Gelderland Ruimtelijke ontwikkelingen hieronder uitgewerkt bij de Regio Achterhoek Regio Achterhoek Interregio (zie figuur 3) Regionaal Economische Structuurvisie voor de Achterhoek (RES) De regio heeft gekozen voor: versterking van de sectoren industrie, bouwnijverheid, recreatie en toerisme en zorg het behouden, benutten en versterken van het karakteristieke landschap en de schaal van de Achterhoek; het behouden van de zelfstandige positie te midden van de stedelijke netwerken als het KAN, Stedendriehoek en Twentestad; afstemming woningbouwopgave op woonwensen vanuit de regio zelf; bevorderen van een volwaardig voorzieningenpeil in de grotere kernen en het behouden van een minimaal noodzakelijk voorzieningenpeil in de kleinere kernen; profilering van recreatie en toerisme als aanvulling op de woon- en leefmilieus van de nabijgelegen stedelijke netwerken; een bereikbare Achterhoek. Bevolkingstoename in de stedelijke interregio Arnhem- Nijmegen-Kleve- Emmerich Ontwikkeling van een Europees Bedrijventerrein (EBT) ten noorden van Emmerich Economische pijler met toenemend belang 2

3 Figuur 2. Ontwerp Structuurvisie Infrastructuur en Milieu, kaart Oost-Nederland 3

4 Figuur 3. Grensoverschrijdende actiekaart Wonen Nabij het onderzoeksgebied zijn er nog enkele locaties waar sprake is van woninguitbreiding, zoals: woningbouw Trambaan s Heerenberg, woningbouw Emmerikseweg s Heerenberg, woningbouw Plantsoensingel s Heerenberg. Over de gehele gemeente Montferland is er in het jaar 2020 sprake van een bevolkingskrimp van ca. 9%. Aandachtspunt wonen - Woninguitbreiding in s-heerenberg - Bevolkingskrimp in 2020 van 9% 4

5 Werken Bij s-heerenberg is sprake van de uitbreiding met een Europees Bedrijventerrein met een maximale oppervlakte van ca. 43 ha. De locatie van dit terrein is weergegeven in figuur 4. Figuur 4. Bestaande en geplande uitbreiding bedrijventerrein s-heerenberg Aandachtspunt werken Zorgen voor een volwaardige aansluiting van het geplande EBT op het hoofdwegennet, echter zodanig dat sluipverkeer in het onderzoeksgebied wordt voorkomen. 5

6 Landbouw In het Reconstructieplan Achterhoek & Liemers zijn voor de intensieve veehouderij landbouwontwikkelingsgebieden aangewezen die op afstand liggen van kwetsbare natuur en woonkernen. In deze gebieden wordt de stichting of uitbreiding van nieuwe locaties voor woningbouw, bedrijvigheid en verblijfsrecreatie niet toegestaan. De landbouwontwikkelingsgebieden liggen als een langgerekte strook in het jonge ontginningslandschap in het midden van de Achterhoek en op het rivierterras ten zuiden van de kern Gendringen (Azewijnse broek). Deze gebieden zijn ook op dit moment al hoofdzakelijk in agrarisch gebruik. De landbouwontwikkelingsgebieden dienen functioneel voor de landbouw te worden ingericht. In figuur 5 zijn de locaties waar nieuwvestiging is toegestaan in het LOG Azewijn weergegeven. Figuur 5. Locaties waar nieuwvestiging in het LOG Azewijn is toegestaan Aandachtspunt landbouw - Aandacht voor toename van het landbouwverkeer in relatie tot het LOG Azewijn. - Schaalvergroting in de landbouw zorgt voor schaalvergroting in de gebruikte landbouwvoertuigen. Recreatie De gemeente heeft haar beleid ten aanzien van recreatie vastgelegd in het Toeristisch-recreatief ontwikkelingsplan Montferland. De rode draad voor dit beleid gaat uit van een drietal strategieën: Sportief in de openlucht met ambitie; Proeven van het land; Grenzenloze cultuur. 6

7 Voorwaarde voor dit beleid is dat er meer samenhang ontstaat en er maatregelen marktgericht worden opgepakt. Voor het onderzoeksgebied is de opgave om in harmonie met de landbouwkundige ontwikkelingen in het LOG-Azewijn te zoeken naar een aantrekkelijk aanbod voor de recreant. Met betrekking tot het verkeer en vervoer betekent dit dat de vormgeving en inrichting van de wegen en paden aansluit bij de beleving van de kernen, gehuchten en het landschap zowel voor de langzame als voor de snelle toerist. Ons uitgangspunt daarbij is dat landbouwverkeer en langzaam verkeer elkaars bondgenoten zijn. De belangrijkste verkeersaantrekkende recreatieve attracties in het onderzoeksgebied zijn in de figuur 6 weergegeven. Figuur 6. Recreatieve objecten in het onderzoeksgebied Aandachtspunt recreatie Een heldere recreatieve geografische zonering ontbreekt. Vormgeving en inrichting van de wegen worden afgestemd op de kwaliteit van de omgeving. 7

8 1.3 Verkeerskundige effecten ruimtelijke ontwikkelingen In paragraaf 1.2 zijn de belangrijkste ruimtelijke ontwikkelingen weergegeven die van invloed zijn op de mobiliteit in het gebied. In deze paragraaf worden binnen het onderzoeksgebied: de bestaande structuur van het wegennet met de relevante verkeersintensiteiten in kaart gebracht; gegevens over verkeersongevallen over de afgelopen 5 jaren beschreven en globaal geanalyseerd. Als referentiebeeld is de situatie weergegeven op basis van actuele verkeerstellingen uitgevoerd in 2009 en 2010 (zie figuur 7). Figuur 7. Verkeersintensiteiten Lokaal In de loop van 2011 is er rondom Azewijn en de Langeboomsestraat een kentekenonderzoek uigevoerd met het doel inzicht te krijgen in de omvang van het sluipverkeer op de projectwegen. Uit dat onderzoek blijkt dat er sprake is van een grote mate van sluipverkeer op de Genderingseweg, Dr. Hoegenstraat, Laakweg en Langboomsestraat. Zowel in de ochtend- als in de avondspits varieert de omvang van het sluipverkeer van 62% tot ca. 86%. 8

9 Regionaal Om een goed beeld te verkrijgen van de verkeerskundige gevolgen van de geschetste ruimtelijke ontwikkelingen is voor het autoverkeer in het onderzoeksgebied een regionaal verkeersmodel ontwikkeld [lit. 6]. In die rapportage zijn o.a. de verkeersintensiteiten berekend voor de situatie in het jaar 2020 zónder verdere ingrepen in de infrastructuur en de situatie in het jaar 2020 mét de gevolgen van de aanleg van de ontbrekende schakel in de N316 (ged. Zeddam- s-heerenberg). Deze beide situaties zijn in onderstaande figuren 8 en 9 weergegeven. Figuur 8. Referentiesituatie in 2020 zónder ingrepen in de infrastructuur 9

10 Figuur 9. Situatie in 2020 mét ontbrekende schakel in N316 Via deze modelstudie van Goudappel Coffeng is duidelijk geworden op welke wegen in het onderzoeksgebied de verkeersintensiteiten naar verwachting gaan veranderen. Voor de projectwegen in het gebied rondom Azewijn betekent dit dat verkeer dat thans nog als sluipverkeer gebruik maakt van locale wegen, nu een volwaardig en aantrekkelijk alternatief heeft via de ontbrekende schakel in de N316. Uit de modelstudie blijkt dat de verkeersintensiteit op de locale wegen aanzienlijk daalt. 10

11 De geconstateerde afname van het autoverkeer op het locale wegennet vraagt om een herbezinning op de bestaande vormgeving en inrichting van de wegen in het onderzoeksgebied. Aandachtspunt verkeersintensiteiten in 2020 De afname van het autoverkeer op het locale wegennet rond Azewijn vraagt om een herbezinning op de bestaande vormgeving en inrichting van de wegen. 1.4 Netwerken Auto Het bestaande netwerk voor het autoverkeer is weergegeven in onderstaande figuur 10. Figuur 10. Netwerk van hoofdwegen met een verkeersfunctie en erftoegangswegen met een verblijfsfunctie Voor het gemotoriseerde verkeer bestaat het huidige netwerk uit de stroomwegen A12, A18, de Duitse BAB-A3 en de provinciale wegen N316, N317, N335, N816 en N827. Deze hoofdwegen hebben een duidelijke verkeersfunctie. Binnen de mazen van dit netwerk van hoofdwegen liggen de erftoegangswegen. Alle erftoegangswegen zijn gelegen in de verblijfsgebieden, waarbij de overheersende functie gericht is op verblijven met ruime aandacht voor de beleving en veiligheid van de langzame weggebruikers. Alle wegen in de verblijfsgebieden, zowel binnen de bebouwde kom van Azewijn als buiten de bebouwde kom, worden beheerd en onderhouden door de gemeente. 11

12 Fiets Het netwerk voor de fietsers bestaat uit een utilitair en een recreatief netwerk van wegen en paden. In figuur 11 is het utilitaire en het recreatieve netwerk in de Achterhoek weergegeven Figuur 11. Fietsnetwerk, utilitair (paars) en recreatief (rood) Verder wordt het gebied doorkruist door een aantal recreatieve ANWB/VVV-fietsroutes: Euro-Bikeroute (west) Euro-Bikeroute (oost) Montferlandroute Gelderse Poort-route Zesmolensroute IJzergieterijenroute Voetganger Het onderzoeksgebied wordt ook doorkruist door een tweetal langeafstandswandelroutes te weten het Pieterpad en het Noaberpad (zie figuur 12). 12

13 Figuur 12. Pieterpad en Noaberpad Openbaar vervoer Met betrekking tot het netwerk van het openbaar vervoer kunnen bewoners voor vervoer per trein gebruik maken van het dichtst bijgelegen NS-station te Doetinchem. Voor vervoer per bus rijdt de buurtbus lijn 196 door het gebied via Azewijn. Landbouwvoertuigen De Langeboomsestraat, de Dr. Hoegenstraat, Gendringseweg en Laakweg zijn belangrijke wegen voor de landbouwkundige ontsluiting van het onderzoeksgebied. Gelet op de landbouwkundige ontwikkelingen (LOG) blijven deze wegen ook in de toekomst een belangrijke rol voor de afwikkeling van het lokale landbouwverkeer spelen. Overleg met de sector zal moeten uitwijzen in hoeverre er behoefte is aan wijzigingen en/of aanvullingen van het wensbeeld voor de afwikkeling van het regionale en lokale landbouwverkeer. 1.5 Verkeersveiligheid In figuur 13 zijn voor het onderzoeksgebied de verkeersongevallen over de periode 2006 t/m 2010 geïnventariseerd en weergegeven. 13

14 Figuur 13. Geregistreerde verkeersongevallen in het onderzoeksgebied over de periode 2005 t/m 2009 [bron: ViaStat-online] Opmerkelijk is het hoge aantal geregistreerde ongevallen (15 stuks) op het kruispunt van de provinciale weg N335 met de dr. Hoegenstraat-Langeboomsestraat. Uit informatie van de gemeente is gebleken dat er op het kruispunt N335-Dr. Hoegenstraat-Langeboomsestraat het afgelopen jaar enkele maatregelen zijn uitgevoerd om de verkeersveiligheid ter plekke te verhogen. Evaluatie over een meerjarige periode zal moeten uitwijzen of er sprake is van een structurele verbetering van de verkeersveiligheid. 14

15 In figuur 14 zin voor het onderzoeksgebied de verkeersongevallen met een dodelijke afloop over de periode 2006 t/m 2010 geïnventariseerd en weergegeven. Figuur 14. Geregistreerde verkeersongevallen in het onderzoeksgebied met dodelijke afloop over de periode 2005 t/m 2009 [bron: ViaStat-online] Opmerkelijk is dat drie van de vijf ongevallen met dodelijke afloop een relatie hebben met de Langeboomsestraat. Verondersteld wordt dat de hoge rijsnelheden van het gemotoriseerde verkeer hier mede debet aan zijn. Aandachtspunt verkeersveiligheid - de hoge rijsnelheid op de Langeboomsestraat - de inrichting van het kruispunt N335-Dr. Hoegenstraat-Langenboomsestraat 15

16 1.6 Aandachtspunten In de paragrafen 1.2 t/m 1.4 zijn op basis van de bevindingen een aantal aandachtspunten geformuleerd die voor de ontwikkeling van een gebiedsvisie van belang zijn. Samengevat gaat het om de volgende aandachtspunten: wonen - woninguitbreiding in s-heerenberg - bevolkingskrimp in 2020 van 9% werken zorgen voor een volwaardige aansluiting van het geplande EBT op het hoofdwegennet, echter zodanig dat sluipverkeer in het onderzoeksgebied wordt voorkomen. landbouw - aandacht voor toename van het landbouwverkeer in relatie tot het LOG Azewijn. - schaalvergroting in de landbouw zorgt voor schaalvergroting in de gebruikte landbouwvoertuigen recreatie - een heldere recreatieve geografische zonering ontbreekt; - vormgeving en inrichting van de wegen worden afgestemd op de kwaliteit van de omgeving. verkeersintensiteiten in 2012 Op basis van de resultaten van het in 2011 uitgevoerde kentekenonderzoek rondom Azewijn en de Langeboomsestraat heeft de gemeente Montferland het voornemen om in 2012 op alle gemeentelijke wegen in het onderzoeksgebied een snelheidsregime van 60 km/h in te stellen en een vrachtautoverbod op de Langeboomsestraat. Verwacht mag worden dat de verkeersintensiteit op de Langeboomsestraat zal afnemen naar ca mvt/etm; verkeersintensiteiten in 2020 de afname van het autoverkeer op het locale wegennet rond Azewijn vraagt om een herbezinning op de bestaande vormgeving van de wegen. verkeersveiligheid - de hoge rijsnelheid op de Langeboomsestraat - de inrichting van het kruispunt N335-Dr. Hoegenstraat-Langenboomsestraat 16

17 2. Wensbeelden voor de verschillende typen weggebruikers 2.1 Wensbeeld autoverkeer De verkeerskundige structuur in het onderzoekgebied wordt in belangrijke mate bepaald door de gebiedsontsluitingsweg N316 ( s-heerenberg-doetinchem) en de N335 ( s-heernberg-terborg). Voor het autoverkeer is het wensbeeld dat de ontbrekende schakel in de N316 tussen Zeddam en s- Heerenberg wordt gerealiseerd. In figuur 15 is het wensbeeld weergegeven. Figuur 15. Wensbeeld autoverkeer 17

18 Als bereikbaarheidscriterium wordt landelijke een norm gehanteerd dat een gemotoriseerde weggebruiker, ongeacht de plaats waar hij zich bevindt, binnen minuten een gebiedsontsluitingsweg of stroomweg moet kunnen bereiken. Gesteld kan worden dat in dit gebied het gemotoriseerd verkeer op de Langeboomsestraat, Vethuizen en Azewijn bij een wettelijke snelheid van 60 km/h binnen 3 minuten het hoofdwegennet kan bereiken. De gemeente is van plan om in het voorjaar van 2012 in de eerdergenoemde verblijfsgebieden een snelheidsregime van 60 km/h in te stellen. Dit betekent dat aan de rand van de beide gebieden zoneborden met 60 km/h worden geplaatst. Binnen deze gebieden zijn de kruispunten gelijkwaardig, waardoor de bestaande voorrangskruisingen kunnen worden opgeheven en de daarbij behorende verkeersborden kunnen worden verwijderd. Binnen een dergelijke zone geldt de gedragsregel dat bestuurders van rechts voorrang krijgen. Wel moeten de kruispunten zodanig worden ingericht dat het voor alle weggebruikers duidelijk is dat er sprake is van een gelijkwaardig kruispunt. Verkeerskundige relatie tussen functie, vorm en gebruik Voor de (her)inrichting van een weg is het van belang om te onderkennen dat er sprake is van een verkeerskundige relatie tussen de functie, vormgeving en het gebruik. Deze relatie wordt tot uitdrukking gebracht in basisprofielen. Door antwoord te geven op een aantal verkeerskundige vragen kan met behulp van onderstaande matrix (figuur 16) het gewenste basisprofiel worden gekozen. Figuur 16. Relatie tussen functie, vorm en gebruik Keuze van het basisprofiel voor de verschillende wegen Welk basisprofiel past bij dit wegvak? Om de juiste matrix en de juiste cel te bepalen, zijn de volgende subvragen van belang: Wat is de functie van de weg? Hoe druk is het op de en hoe hard wordt er gereden? Hoe groot is het aandeel vracht- en landbouwverkeer? Hoeveel fietsers rijden er over de..? Is de onderdeel van het netwerk van hoofdlandbouwroutes? Op basis van de antwoorden op bovenstaande vragen zijn voor de projectwegen de volgende basisprofielen gekozen: Langeboomsestraat : profiel B; Dr. Hoegenstraat : profiel D (na realisatie van de ontbrekende schakel in de N316 profiel B; Laakweg : profiel B; Gendringseweg : profiel D (na realisatie van de ontbrekende schakel in de N316 profiel B. 18

19 2.2 Wensbeeld fietsverkeer De bestaande fietsstructuren van het utilitaire en recreatieve netwerk worden gehandhaafd. Overwogen wordt om vanaf de Hommekensweg, via Carpe Diem een recreatieve fietsverbiinding richting Zeddam te realiseren. De kwaliteit van het fietsnetwerk en de veiligheid voor de fietsers wordt verbeterd door een verlaging van de wettelijke rijsnelheid van 80 km/h naar 60 km/h [lit. 10] op alle wegen in het onderzoeksgebied. Verder is de gemeente van plan om in het voorjaar van 2012 een verbod voor vrachtverkeer op de Langeboomsestraat in te stellen. Een dergelijk verbod voor vrachtverkeer wil de gemeente ook instellen op het lokale wegennet rondom Azewijn na realisatie van de doortrekking van de N316 (gedeelte Zeddam- s-heerenberg). 2.3 Wensbeeld voetgangers De bestaande structuren van het wandelnetwerk worden gehandhaafd. De kwaliteit van het netwerk en de veiligheid voor de voetgangers wordt verbeterd door een verlaging van de wettelijke rijsnelheid van 80 km/h naar 60 km/h [lit. 10] op alle wegen in het onderzoeksgebied. Verder is de gemeente van plan om in het voorjaar van 2012 een verbod voor vrachtverkeer op de Langeboomsestraat in te stellen. Een dergelijk verbod voor vrachtverkeer wil de gemeente ook instellen op het lokale wegennet rondom Azewijn na realisatie van de doortrekking van de N316 (gedeelte Zeddam- s-heerenberg). 2.4 Wensbeeld landbouwverkeer Gelet op de landbouwkundige ontwikkelingen (LOG) blijven de Langeboomsestraat, de Dr. Hoegenstraat, Gendringseweg en Laakweg ook in de toekomst een belangrijke rol voor de afwikkeling van het lokale landbouwverkeer spelen. Overleg met de sector zal moeten uitwijzen in hoeverre er behoefte is aan wijzigingen en/of aanvullingen van het wensbeeld voor de afwikkeling van het regionale en lokale landbouwverkeer. 2.5 Wensbeeld openbaar vervoer De buurtbus lijn 196 door het onderzoeksgebied via Azewijn blijft voor de bewoners een waardevolle aanvulling op het mobiliteitsaanbod. Wel komen dergelijke voorzieningen door bezuinigingen steeds meer onder druk te staan. Overwogen kan worden om de functies van de buurtbus uit te breiden met post- en pakketbezorging en/of het bezorgen van medicijnen om zo de rentabiliteit te verhogen. 19

20 Geraadpleegde literatuur [lit. 1] Bestemmingsplan Buitengebied vastgesteld op 29 september 2011 [lit. 2] Ontwerp Stuctuurvisie Infrastructuur en Milieu [lit. 3] Streekplan Gelderland 2005, Vastgesteld door Provinciale Staten op 29 juni 2005 [lit. 4] Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan 2 [lit. 5] Economische Structuurvisie voor de Achterhoek (RES) [lit. 6] Opstellen verkeersmodel zuidwest Achterhoek, Uitgangspuntennotitie, Goudappel Coffeng 23 november [lit. 7] Actualisering woningbehoefte-onderzoek gemeente Montferland 2009, Atrivé, 20 juli 2009 [lit. 8] Kentekenonderzoek Azewijn en Langeboomsestraat in de gemeente Montferland, Hauptmeijer Verkeer, Dorpsraad Azewijn, 16 september 2011 [lit. 9] Recreatieonderzoek Bergherbos, NRIT, Breda, februari 2001 [lit. 10] Report PPR 580, Infrastructure en Cyclist Safety; Department for Transport, Transport Research Laboratory UK Relevante 11 november 2011; Kees Fijnaut; verkeersgegevens en RO-informatie 24 november 2011; Kees Fijnaut / Sandra Duits; Cijfers R&T Montferland 28 november 2011; Kees Fijnaut / Sandra Duits / Gerard Bruens; Bezoekersaantallen Bergherbos; parkeren Peeske; 28 november 2011; Kees Fijnaut / Sandra Duits / Maaike; Jaaroverzicht 2011 betalende niet betalende bezoekers VVV-winkel Montferland Geraadpleegde websites