Jury Excellente Scholen

Transcriptie

1 Jury Excellente Scholen Schoolrapport 2014 IKC De Ark BO Vlaardingen

2

3 Schoolrapportage 1. Achtergrondgegevens van de school Gegevens van de school: 17LX Integraal Kindcentrum De Ark Aanvrager dhr. B. Hakkeling Adres Lissabonweg 8 Vlaardingen Leerlingenaantal 229 (door de school zelf opgegeven, april 2014) Percentage gewogen 33% leerlingen (2013) Bestuur: Stichting Meervoud voor Christelijk Primair Onderwijs In januari 2014 is aan integraal Kindcentrum De Ark het predicaat Excellente School Eerder heeft de school ook het predicaat Excellente School 2012 ontvangen. Sinds 1 januari 2014 is De Ark een integraal kindcentrum met basisschool, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang. De directeur heeft de leiding over het hele kindcentrum. Er zijn twee teamleiders (0-4 jaar en 4-13 jaar) voor de operationele aansturing van de teams. Met de zorgcoördinator vormen zij samen het managementteam. 2. Motivatie van de school De onderbouwing die Kindcentrum De Ark bij de aanmelding als kandidaat Excellente School 2014 gaf, luidt als volgt. De basisschool heeft de goede eindresultaten, ondanks stijgende ondersteuningsbehoeften en dalend leerlingengewicht, weten te continueren. De ambitie om hele dagopvang, peuterspeelzaal, voor-, tussen- en naschoolse opvang en basisschool te verbinden tot een integraal kindcentrum is per gelukt en wordt verder uitgebouwd. De impulsen van het vorig jaar zijn gecontinueerd. Het kortdurend ziekteverzuim is laag. Het uitvoering geven aan passend onderwijs is erkend en geborgd. 3. De resultaten, breed opgevat (Criterium 1) Hierbij onderscheidt de jury drie gebieden: 1. resultaten op de kernvakken: taal en rekenen-wiskunde; 2. resultaten op de andere leergebieden: oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie, bewegingsonderwijs en sport, en Engels; 3. resultaten op aanvullende gebieden zoals burgerschap, sociaal-emotionele vorming, redzaamheid, wetenschap en techniek, ondernemen, filosofie, internationale oriëntatie. 3.1 Resultaten op de kernvakken (Indicator I) Hieronder presenteren we de eindresultaten die de school in de periode heeft behaald. De gegevens zijn afkomstig van de Inspectie van het Onderwijs. Het gaat om ongecorrigeerde gegevens. 1

4 Eindresultaten Jaar Score Aantal deelnemers Aantal niet-deelnemers 2011 cito: 535, cito: 537, cito: 531, cito: 533, Op grond van de resultaten die Kindcentrum De Ark in 2011, 2012 en 2013 heeft behaald, stond de school niet in een voorselectie die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. De school noemt geen recente ontwikkeling binnen deze indicator in het aanmeldingsformulier. De ongecorrigeerde gemiddelden op de cito-eindtoets zijn heel aanvaardbaar, maar lagen in 2013 en 2014 onder de bovengrens van de Inspectie. In 2014 is het resultaat voor rekenen-wiskunde opvallend laag (een halve standaarddeviatie onder het gemiddelde), in tegenstelling tot de voorafgaande jaren. De school verklaart de tegenvallende resultaten door relatief veel zij-instromers (33%) en de veranderende populatie met veel meer taalzwakke leerlingen en kinderen met extra zorg. De school merkt op dat ze uitgaat van de door Cito verstrekte gegevens (in ,2, ongecorrigeerd, 23 deelnemers), i.e. exclusief de leerlingen die op basis van Analyse en waardering van opbrengsten (Inspectie) niet mee hoeven te worden gerekend. Voor de tussentijdse opbrengsten zijn de resultaten op de M7-toetsen bekeken van het cohort De groepsgemiddelden waren voor spelling en technisch lezen bovengemiddeld, voor begrijpend lezen gemiddeld, maar lagen voor rekenen-wiskunde ver onder het gemiddelde. De recente invoering van een nieuwe rekenmethode kan wellicht de terugval bij rekenen-wiskunde verklaren. De jury moet echter alles overziend concluderen dat de tegenvallende leeropbrengsten geen incident, maar eerder een structureel karakter lijken te hebben. 3.2 Resultaten op andere leergebieden uit het standaardcurriculum (Indicator II) Als recente ontwikkeling binnen deze indicator noemt de school in de aanmelding het volgende. In 2013 is het vierjarig traject Kunsteducatie met Kwaliteit gestart. Doelstelling is om, middels draagvlak en het gebruikmaken van specialismen, het onderwijsaanbod kunst- en cultuureducatie op kwalitatief goed niveau te borgen. Het introductiejaar binnenschoolse talentherkenning en buitenschoolse talentontwikkeling voor kinderen is doorlopen en wordt uitgebouwd. De school neemt deel aan de onderdelen wereldoriëntatie en studievaardigheden op de cito-eindtoets. De laatste drie jaar liggen de scores bij wereldoriëntatie en bij studievaardigheden steeds boven het gemiddelde, met dien verstande dat de resultaten jaarlijks dalen (in 2012 ruim een standaarddeviatie boven het gemiddelde, tot net boven gemiddeld in 2014). De school profileert zich met kunstonderwijs. In 2013 is gestart met 2

5 talentherkenning in samenwerking met de Russian School of Arts in vier kunstdisciplines: dans, theater, muziek en tekenen. Momenteel is het aanbod nog grotendeels buitenschools (woensdagmiddag), maar de intentie is een doorgaande lijn te ontwikkelen voor 0-13 jaar en het buitenschoolse aanbod te integreren met het reguliere aanbod. Bij de talentontwikkeling is het de bedoeling meervoudige intelligentie (talentgebieden) aan te boren. Een en ander resulteert nog niet in bijvoorbeeld exposities op school of jaarlijkse projectweken. Er is een vakleerkracht bewegingsonderwijs. In het tevredenheidonderzoek waarderen leerlingen het kunstonderwijs en het gymnastiekonderwijs overigens heel positief. 3.3 Resultaten op aanvullende leergebieden (Indicator III) Als recente ontwikkeling binnen deze indicator noemt de school in de aanmelding het volgende. Medio 2014 wordt middels een proeftuin filosofie groep 8 bekeken wat de juiste wijze is om, voor de bovenbouw en de topklas, dit vakgebied in het toekomstig curriculum op te nemen. In de ikc-doelstellingen voor de komende jaren worden duurzaamheid en maatschappelijke verbinding in de wijk opgenomen. Hiervan maakt bijvoorbeeld het aanbod kunstenonderwijs, huisbegeleiding en samenwerking met Jeugdwerk deel uit. Met het kunstonderwijs, huiswerkbegeleiding en de samenwerking met het Jeugdwerk beoogt de school duurzaamheid en maatschappelijke verbinding in de wijk te realiseren. Er is ook een patiotuin voor de zintuiglijke ontwikkeling van kinderen. De tuin wordt gebruikt door kinderen in de onderbouw en onderhouden door kinderen in de bovenbouw. Leerkrachten observeren tweemaal per jaar het gedrag van leerlingen met het instrument Op school. Eenmaal per jaar vullen leerlingen de zelfbeoordelingsvragenlijst in. Omdat dit instrument niet is gecertificeerd, zijn er geen adequate referentiegegevens beschikbaar en kan dus niet worden vastgesteld op welk competentieniveau de leerlingen de school verlaten. De gegevens worden gebruikt in het kader van de leerlingenzorg en niet om ambities te formuleren voor de sociaal-emotionele competenties van leerlingen. Er zijn vier methodes in gebruik (groep 1 t/m 8) voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. De zelfstandigheid van leerlingen wordt voor een deel bevorderd met dag- en weektaken (voornamelijk rekenen-wiskunde en soms taalactiviteiten), maar leerlingen geven aan dat ze taken en opdrachten niet zelf kunnen kiezen. 4. De omstandigheden waarbinnen de school werkt (Criterium 2) 4.1 Leerlingkenmerken en procesinrichting (Indicator IV) Bij haar aanmelding beschrijft Kindcentrum De Ark als recente ontwikkeling binnen deze indicator het volgende. Tweemaal per schooljaar wordt de leerlingenpopulatie geanalyseerd op ondersteuningsbehoeften. De inzet van het zorgteam (specialisten) wordt hierop afgestemd. 3

6 Het ikc kent doorgaande lijnen in leren, ontwikkelen en ondersteunen. De instroom vanuit de hele dagopvang en peuterspeelzaal is bekend en hier wordt steeds proactiever op ingezet (woordenschat, thematisch werken, observaties en ondersteuning). De terugkoppeling vanuit het vo op leerresultaten wordt door afstemming steeds effectiever. De school staat bekend om haar goede leerlingenzorg, met grote deskundigheid en op onderdelen specifieke expertise (bijvoorbeeld gedrag). Relatief veel zorgleerlingen melden zich (tussentijds) aan. Zowel de gebruikte methoden als de gehanteerde groepsplannen kenmerken zich door didactische differentiatie over de volle breedte (rekenen-wiskunde, spelling, begrijpend lezen en technisch lezen). Voor de A+-leerlingen in de bovenbouw (circa 15 leerlingen) wordt wekelijks een dagdeel gereserveerd in de topklas met filosofie, onderzoek, debating en thema s zoals water. 4.2 Leerlingkenmerken en resultaten (Indicator V) De jury hanteert bij de beoordeling van (semi)eindtoetsresultaten in het basisonderwijs meerdere referentiematen, te weten voor alle scholen die uitkomen boven het landelijk gemiddelde, voor scholen in de vier grote steden die uitkomen boven het G4-gemiddelde en scholen daarbuiten die uitkomen boven het gemiddelde van niet G4-gemeenten, en ten slotte de bovenkant van de bandbreedte die de jury hanteert op basis van het aandeel leerlingen met laagopgeleide ouders. Voor 2014 betreft het dan de volgende referentiematen: gemiddelde eindtoetsscore (cito-) landelijk 534,8; voor scholen binnen de G4 is de gemiddelde score 533,6, voor scholen buiten de G4 535,0 1 ; voor scholen met 33% laagopgeleide ouders hanteert de jury een bandbreedte van 534,1 tot 535,5. Vergeleken met deze drie referentiematen voor 2014 constateert de jury voor Kindcentrum De Ark het volgende. a. De resultaten in 2014 lagen onder het landelijk gemiddelde van 534,8. b. De school haalt als school buiten de G4 een resultaat dat onder het gemiddelde ligt voor scholen buiten de G4. c. De school heeft in 2013 een aandeel laagopgeleide ouders van 33%; de jury hanteert daarbij een bandbreedte van 534,1 tot 535,5 en gaat uit van de bovengrens hiervan, 535,5. Deze bovengrens wordt door de school in 2011 en in 2012 bereikt. In 2013 en 2014 wordt deze grens niet bereikt. Een toelichting en de tabel met de bandbreedte die de jury hanteert, zijn te vinden in het eindverslag van de jury, Maatgevende scholen III. 1 Schatting op basis van gegevens van Cito. 4

7 Verhouding van de eindresultaten tot de excellentiegrens Jaar Eindresultaten ruim boven de verwachting* 2011 Ja 2012 Ja 2013 Nee 2014 Nee * Hierbij hanteert de jury een andere norm dan de norm die de scholen kennen van de Inspectie. Deze norm ligt boven de bovengrens die voor scholen met een vergelijkbaar percentage gewichtenleerlingen wordt getrokken. In het aanmeldingsformulier geeft de school als recente ontwikkeling het volgende aan. De eindresultaten waren in overeenstemming met de verwachtingen en op de bovengrens. De ondersteuningsbehoeften nemen toe, terwijl de gewichtenregeling afneemt. Er is een ambitieus ondersteuningsprofiel opgesteld waarin de basisondersteuning, de extra ondersteuning en de ambities zijn vastgesteld en gedeeld met bestuur, ouders en samenwerkingsverband. Ondanks een substantieel aantal zij-instromers en zorgleerlingen is het percentage gewichtenleerlingen gedaald van 38% naar 33%. In vergelijking met scholen met eenzelfde leerlingenpopulatie heeft de school voor het laatst in 2012 een uitstekend resultaat behaald. In 2013 en 2014 lagen de leeropbrengsten boven het gemiddelde van de referentiegroep scholen, maar onder de bovengrens van de Inspectie. 4.3 Benutting van het inzicht in leerwinst bij onderscheiden categorieën leerlingen (Indicator VI) In de aanmelding noemt de school als recente ontwikkeling het volgende. Er is een samenwerking ontstaan tussen De Ark en een Lentiz-locatie (vmbo) in de wijk met als doel in de nabije toekomst de (lwoo-)vmbo-leerlingen doorgaande leer- en ondersteuningslijnen te bieden. De ambitie is om dit aanbod zodra dit is opgebouwd open te stellen voor alle aanleverende scholen. De topklas is gecontinueerd en wordt professioneel begeleid door een extern deskundige. Er wordt samen met het samenwerkingsverband structurele samenwerking gezocht met het jongerenwerk in de wijk om groep 8-leerlingen te binden middels thema's, activiteiten en het begeleiden van risicoleerlingen. In de groepsplannen is het model van Harry Jansen volledig geïntegreerd. Voor zowel de A- als de E-leerlingen worden specifieke ambities met behulp van vaardigheidsscores vastgelegd. Deze liggen nadrukkelijk boven de ondergrenzen die de Inspectie hanteert. Als naar verloop van tijd blijkt dat de beoogde doelen niet worden gehaald, tracht elke leerkracht in overleg met collega s en IB er gepaste maatregelen te nemen om alsnog de doelen te halen. Het werken met leerwinst is dus geïntegreerd in het dagelijks handelen van leerkrachten. 5

8 5. De inrichting van het onderwijsproces (Criterium 3) 5.1 Schoolspecifieke aanpak en proceskwaliteit (Indicator VII) In haar aanmeldingsformulier geeft De Ark als recente ontwikkeling binnen deze indicator het volgende aan. Vanuit de integrale gedachte van het kindcentrum zijn er verticale en horizontale doorgaande leer- en ontwikkelingslijnen gecreëerd voor 0-13 jaar op gebied van woordenschatonderwijs, het volgen en ondersteunen van leerlingen, thematisch onderwijs en activiteiten. Kenmerkend voor het primaire proces zijn de didactische differentiatie met groepsplannen en verschillende arrangementen voor alle kernvakken en de inrichting van een topklas in de bovenbouw. In het leerlingtevredenheidonderzoek (2013) waarderen de leerlingen de school met een 8,38. Vooral de sociale veiligheid beoordelen leerlingen gunstig. Het meest kritisch zijn ze over de rust in de klas. Tijdens het bezoek van de delegatie van de jury viel op dat er in elke groep dagelijks een kwartier tijdverlies is vanwege het nuttigen van een fruithapje zonder dat er leeractiviteiten plaatsvinden. De school merkt op dat ze desondanks voldoende onderwijstijd realiseert. 5.2 Schoolspecifieke aanpak en organisatiekwaliteit (Indicator VIII) In de aanmelding noemt de school als recente ontwikkeling het volgende. De organisatiepiramide van het ikc is ingericht op leeftijdsgroepen (0-4 en 4-12) en specialismen. Uitgangspunten zijn verantwoording geven, nemen, afleggen, en vertrouwen. Vooral in de keuze van methoden is veelal een afwijkend aanbod te zien in vergelijking met wat op veel scholen gebruikelijk is. De school is daarin niet volgzaam, maar eerder eigenzinnig en de stelregel doen wat werkt is bepalend voor de keuze. Kenmerkend voor de school is bijvoorbeeld dat zij voor taalzwakke zij-instromers een schakelklas groep 3 heeft ingericht en met een vmbo-school een inhoudelijke afstemming probeert te realiseren. Binnen het team zijn diverse (gecertificeerde) experts beschikbaar: onder meer een taal- en leesspecialist (dyslexie) en een rekenspecialist, orthopedagogiek wo, pedagogiek wo, coaching. In het medewerkertevredenheidonderzoek (2014) geven de medewerkers de school met een 8,14 een zeer gunstig oordeel. Daarbij worden met name gewaardeerd: de leiding, de collegialiteit, het beleid en het gebouw. De betrokkenheid van ouders en de tempodifferentiatie krijgen een wat lagere waardering. Uit het gesprek met leerkrachten is op te maken dat de ervaren werkdruk hoog is. 6

9 6. Verband tussen de inrichting van het onderwijsproces en de resultaten die de school boekt (Criterium 4) 6.1 Veranderingen vanwege resultaten (Indicator IX) De school noemt in haar aanmeldingsformulier geen recente ontwikkeling binnen deze indicator. In de aangetroffen actieplannen worden diverse verbetermaatregelen concreet uitgewerkt. Voorbeelden zijn de invoering van een nieuwe methode, Taalactief, het schoolbreed verzorgen van een aanbod voor meerpresteerders, aanpassing van de rapportage naar ouders, en de wijziging in de aansturing vanwege de veranderde structuur. 6.2 Vasthouden van resultaten (Indicator X) In de aanmelding meldt de school als ontwikkeling het volgende. Door de inzet op teamscholing, planmatig werken en inzet van specialismen (waaronder zorgteam) op gesignaleerde behoeften zijn de goede eindresultaten behouden. Uit diverse actieplannen, managementrapportages en beleidsplannen wordt zichtbaar dat de school planmatig werkt aan de verbetering van het onderwijs en dat de resultaten worden geborgd (PDCA). Ondanks vier langdurig zieken verleden schooljaar is het team erin geslaagd onderwijs te verzorgen zonder dat kinderen tekort zijn gekomen. 6.3 Kwalificatie, professionaliteit, schoolkennis (Indicator XI) In de aanmelding geeft de school als ontwikkeling het volgende aan. Het samenwerkingsverband heeft gesteld dat het ondersteuningsteam van De Ark dusdanig functioneert dat het per april 2014 zelfstandig leerlingen mag verwijzen naar het (v)s(b)o. De meest recente tevredenheidonderzoeken zijn afgenomen in 2011, 2013, Gemiddelde score op de tevredenheidonderzoeken Gemiddelde score school Landelijke score Medewerkertevredenheid 8,1 7,6 Oudertevredenheid - - Leerlingtevredenheid 8,4 8 In haar aanmeldingsformulier geeft de school aan dat ze naar aanleiding van de tevredenheidonderzoeken de volgende stappen heeft gezet. Leerlingen: nader onderzoek (verfijnde enquête) naar de communicatie tussen leerkracht en leerling in de bovenbouw over pesten. Van hieruit worden acties ingezet en na een periode opnieuw gemeten. Medewerker: de ontevredenheid betreffende ouderbetrokkenheid sluit aan bij de ikc-planvorming omtrent dit onderwerp en wordt in 2014 ingezet. 7

10 De wijziging in de structuur bieden beide teamleiders de mogelijkheid om zelfsturende teams in te richten. De betrokkenheid van medewerkers binnen een team is zichtbaar nu bepaalde vraagstukken die kenmerkend zijn voor onder- of bovenbouw veel directer worden aangepakt. Teamscholing en collegiale feedback blijken effectief bij problemen in de dagelijkse onderwijspraktijk. Schoolbreed wordt bijvoorbeeld de scholing in de kunsten opgepakt. De belangrijkste voorwaarden voor een gunstige schoolontwikkeling zijn aanwezig: leiderschap/kwaliteitszorg, positief schoolklimaat en sociale veiligheid. 7. Het excellentiebeleid van de school (Criterium 5) Uitgangspunt van de jury is dat een excellente school zeer goede resultaten behaalt en een weloverwogen onderwijsinrichting laat zien. Daarenboven kan een school op een specifiek excellentiegebied uitblinken. Dat kan betrekking hebben op diverse zaken en bijvoorbeeld gericht zijn op een inhoudelijk domein en/of op een specifieke groep leerlingen. 7.1 Het schooleigen excellentiebeleid (Indicator XII) In haar aanmeldingsformulier noemt integraal Kindcentrum De Ark als recente ontwikkeling het volgende. Het beleid meerpresteerders (topklas) wordt verdiept, geëvalueerd en geborgd en gericht op vroegtijdige signalering. Het ambachtelijk naschools aanbod voor talentrijke en gemotiveerde leerlingen op gebied van de kunsten wordt uitgebreid naar de bso en dus alle Vlaardingse kinderen. De school profileert zich vooral op het gebied van de kunsten met talentherkenning op diverse gebieden binnen de kunstzinnige vorming. In de samenhang tussen buitenschoolse en binnenschoolse talentontwikkeling zijn nog de nodige stappen te zetten. 7.2 Erkenning door externe partijen (Indicator XIII) In de aanmelding beschrijft de school de volgende recente ontwikkeling. Dit is herkenbaar met de gestarte samenwerking met het vo gericht op leerwinst voor (lwoo-)vmbo-leerlingen en de referenties in het vo. De jury heeft diverse referenten gevraagd in hoeverre ze de kwaliteit van De Ark onderschrijven en het excellentiebeleid van de school herkennen. Van drie referenten kreeg de jury een reactie. Uit deze referenties komt onder meer naar voren dat de school zich proactief inzet om tot een goede afstemming en samenwerking met het voortgezet onderwijs te komen, dat de samenwerking in het team goed is en dat kinderen de mogelijkheid krijgen hun talenten te ontwikkelen. Alle referenten vinden De Ark een excellente school. 7.3 Versterking van het excellentiebeleid in de toekomst (Indicator XIV) In de aanmelding noemt de school als recente ontwikkeling het volgende. De ambities voor de komende jaren zullen minimaal gericht blijven op het aanbod meerpresteerders, naschoolse huiswerkbegeleiding, de kunsten, ikc- 8

11 doorontwikkeling en de verbinding met het vo. Vanuit de christelijke identiteit 3.0 wordt de komende jaren gewerkt aan een hoogwaardig aanbod voor en vorming van leerlingen op bovengenoemde gebieden met de Bijbel als bron en inspiratie. De school tracht haar kwaliteit vooral te versterken met een breder aanbod voor meerpresteerders, de integrale opzet van kunstonderwijs ingebed in een nieuwe organisatiestructuur. Bovendien zet de school in op intensieve samenwerking met een excellente vmbo-school in de wijk, waarmee kennis en kunde worden gedeeld. 8. Opmerkingen Inspectie Geen aanvullende opmerkingen. 9. Conclusie van de jury Basisschool De Ark kreeg in de voorgaande jaren het predicaat Excellente School 2012 en 2013 toegekend. De school heeft zich in 2014 opnieuw kandidaat gesteld. De Ark heeft bovengemiddelde leeropbrengsten, maar scoort de laatste twee jaar onder de bovengrens van de Inspectie. Hoewel de eindresultaten het laatste jaar weer beter zijn, staan de tussenresultaten onder druk. Dit geeft de jury zorgen over de continuïteit. De school profileert zich duidelijk op het gebied van talentherkenning in de diverse gebieden van kunstzinnige vorming. Aandacht voor talentontwikkeling is herkenbaar, met nu nog nadruk op de buitenschoolse activiteiten. Het werken met leerwinst is geïntegreerd in het dagelijks handelen van leerkrachten. De teamleden werken goed samen en vullen elkaar aan. De belangrijkste proceskenmerken in het primaire proces en van de school als organisatie zijn gunstig. Voorwaarden voor een gunstige schoolontwikkeling zijn aanwezig: leiderschap/kwaliteitszorg, een positief schoolklimaat en sociale veiligheid. Opvallend zijn het opbrengstgericht werken bij alle kernvakken in de volle breedte en de expertise van De Ark op het gebied van de leerlingenzorg. Het verdient aanbeveling ook op sociaal-emotioneel gebied heldere ambities te formuleren en hiervoor een gecertificeerd instrumentarium te gebruiken. Het excellentiebeleid van De Ark richt zich op meerpresteerders (topklas). De resultaten worden geëvalueerd en geborgd. Het team is gericht op vroegtijdige signalering. Ook is er een nieuwe ontwikkeling zichtbaar met het ambachtelijk naschools aanbod voor talentrijke en gemotiveerde leerlingen in de kunsten. Hier is nog wel winst te behalen. Op verschillende onderdelen doet de school er goed aan de continuïteit van het excellentieniveau te bewaken. Alles overziende is de jury van oordeel dat basisschool De Ark op basis van de 9

12 door de jury waargenomen kenmerken en gerapporteerde bevindingen het predicaat Excellente School (po) 2014 toekomt. Er is sprake van voldoende continuïteit en er is sprake van verdere ontwikkeling op diverse relevante terreinen. 10