Jury Excellente Scholen

Transcriptie

1 Jury Excellente Scholen Schoolrapport 2014 OBS de Lisdodde BO Emmen

2

3 Schoolrapportage 1. Achtergrondgegevens van de school Gegevens van de school: 23RM Obs De Lisdodde Daltonschool Aanvrager dhr. A. Koopman Adres Ganzenveld 85 Emmen Leerlingenaantal 616 (door de school zelf opgegeven, april 2014) Percentage gewogen 1% leerlingen (2013) Bestuur: Gemeente Emmen Obs De Lisdodde is gesticht in 1991 in de wijk De Rietlanden en is gehuisvest op drie locaties. Na een periode van sterke groei stabiliseerde het leerlingenaantal rond de 570. Op 1 oktober 2014 (datum schoolbezoek) telt de school 568 leerlingen. Alhoewel er bij de andere vier scholen in de wijk sprake is van krimp, blijft het leerlingenaantal van de school stabiel en ligt dit ruim boven de prognoses van het schoolbestuur. De tussentijdse instroom van leerlingen vanuit een andere school bedraagt 20% van het totaal aantal kinderen. De belangrijkste reden is de waardering van de ouders voor De Lisdodde (daltononderwijs, zorg en aandacht voor hoogbegaafdheid). De laatste jaren stromen ongeveer twintig leerlingen per jaar tussentijds in. De school geeft aan dat de ouderpopulatie verschuift van universitair en hbo naar mbo. Het percentage ouders met een mbo-opleiding is sterk gestegen. De school is door de Nederlandse Dalton Vereniging in 2014 opnieuw gecertificeerd. De drie onderwijskundige principes van daltononderwijs staan centraal: vrijheid in gebondenheid, zelfstandigheid en samenwerking met de taak als werkmodel. De school maakt met (na)schoolse activiteiten onderdeel uit van de brede school in De Rietlanden. Het betreft onder andere sport, kunst en cultuur en expressie. Omdat de gemeente voor- en vroegschoolse educatie beperkt tot doelgroepkinderen, is er een beperkt deel dat via de kinderopvang en peuterspeelzalen (voorschoolse opvang) groep 1 binnenkomt. De school is dit jaar gestart met de vervroegde toelating van getalenteerde kleuters. Zij worden een half jaar eerder toegelaten in de instroomgroep voor twee ochtenden per week. De school doet momenteel ervaring op met acht leerlingen en zij volgen het reguliere groepsprogramma. 2. Motivatie van de school De onderbouwing die obs De Lisdodde Daltonschool bij de aanmelding als kandidaat Excellente School 2014 gaf, luidt als volgt. Een prima beoordeling van de NDV: Onze school is in februari 2014 beoordeeld door de NDV (Nederlandse Dalton Vereniging). Vijf directeuren uit andere provincies dan Drenthe hebben onze school een zeer goede beoordeling gegeven. Goede resultaten: Elk schooljaar doen we met veel kinderen van onze groepen 8 mee aan de citoeindtoets van het basisonderwijs. Onze resultaten zijn zeer betrouwbaar, omdat 1

4 er elk jaar tussen de 70 tot 80 kinderen van onze school deelnemen aan deze toets. Het portfolio van het kind: Samen met ouders hebben we een portfolio van het kind ontwikkeld. Het kind laat in deze map zien hoe zijn of haar ontwikkeling is op het gebied van creativiteit of sport. Dus geen cijfers, maar verslagen met foto s. Passend onderwijs: We hebben een uniek project opgezet voor de begeleiding van kinderen met dyslexie. Samen met ouders hebben we de begeleiding van deze kinderen aanmerkelijk verbeterd. Uniek in de schoolomgeving van Drenthe. De meer- en hoogbegaafde kinderen krijgen hun specifieke aanbod in de vorm van hun projectklas. Vier schooldagen per week begeleidt een leerkracht deze kinderen bij hun projecten. Specialisten: Het team van De Lisdodde telt diverse specialisten. Zij zorgen voor een meer gevarieerd aanbod en voor meer diepgang van de lessen. Ons schoolkoor is daar een mooi voorbeeld van. 3. De resultaten, breed opgevat (Criterium 1) Hierbij onderscheidt de jury drie gebieden: 1. resultaten op de kernvakken: taal en rekenen-wiskunde; 2. resultaten op de andere leergebieden: oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie, bewegingsonderwijs en sport, en Engels; 3. resultaten op aanvullende gebieden zoals burgerschap, sociaal-emotionele vorming, redzaamheid, wetenschap en techniek, ondernemen, filosofie, internationale oriëntatie. 3.1 Resultaten op de kernvakken (Indicator I) Hieronder presenteren we de eindresultaten die obs De Lisdodde Daltonschool in de periode heeft behaald. De gegevens zijn afkomstig van de Inspectie van het Onderwijs. Het gaat om ongecorrigeerde gegevens. Eindresultaten Jaar Score Aantal deelnemers Aantal niet-deelnemers 2011 cito: 536, cito: 540, cito: 536, cito: 535, Op grond van de resultaten die obs De Lisdodde Daltonschool in 2011, 2012 en 2013 heeft behaald, stond de school niet in een voorselectie die de Inspectie van het Onderwijs aan de jury heeft verstrekt. De school corrigeert bovenstaande score voor 2014 van 535,9 in 536,4. Vanwege tussentijdse instroom van twee leerlingen in groep 7/8 mag de school deze buiten de scoreberekening houden. De sterke tussentijdse instroom heeft de (eind)resultaten niet negatief beïnvloed. De school geeft aan dat er ook ouders van hoogbegaafde leerlingen overstappen. De dalende tendens in de cito-eindscore is ook terug te zien in de uitkomsten van 2

5 de cito-entreetoets van de huidige groep 8. De gemiddelde score ligt bijna één standaarddeviatie onder het landelijk gemiddelde. De school vindt deze resultaten tegenvallen en geeft aan inmiddels diverse acties te hebben ingezet om tot verbetering te komen op het gebied van het aanbod en het lesgeven. De tussentijdse toetsresultaten heeft de school goed in beeld. Wat opvalt, is dat deze per jaargroep wat fluctueren. Soms liggen deze boven en vaak ook (iets) beneden het landelijk gemiddelde. 3.2 Resultaten op andere leergebieden uit het standaardcurriculum (Indicator II) In haar aanmelding geeft de school aan dat ze over de volgende aanvullende leergebieden resultaten bijhoudt: oriëntatie op jezelf en de wereld; Engels; kunstzinnige oriëntatie; bewegingsonderwijs en sport. In de aanmelding noemt de school als systematiek die ze daarbij hanteert het volgende. Een nieuwe methode, Argus Clou. (bij oriëntatie op jezelf en de wereld) De methodiek van Hello World. (bij Engels) Uit de kunst gekoppeld aan het portfolio van het kind. (bij kunstzinnige oriëntatie) Basislessen bewegingsonderwijs gekoppeld aan het portfolio van het kind. (bij bewegingsonderwijs en sport) Feitelijke vorderingen die de school bij deze aanvullende leergebieden boekt en die ze in haar aanmelding beschrijft zijn de volgende. Verbeterd leerstofaanbod, kinderen leren veel meer. Het geheel sluit beter aan bij de kerndoelen. (bij oriëntatie op jezelf en de wereld) Vanaf groep 1 bieden we Engels in de vorm van diverse liedje en opzegversjes aan. (bij Engels) Vooral tentoonstelling van de resultaten in school, maar de werkjes in het portfolio Uit de kunst gekoppeld aan het portfolio van het kind. (bij kunstzinnige oriëntatie) De resultaten die we behalen bij de verschillende sportdisciplines. Basislessen bewegingsonderwijs gekoppeld aan het portfolio van het kind. (bij bewegingsonderwijs en sport) De wijze waarop de school de resultaten op andere leergebieden uit het standaardcurriculum bijhoudt, varieert. De school doet dit meestal via een aanbodplanning (groepsplan en weektaak) en beschrijving van activiteiten. Het portfolio laat werk van de kinderen zien, waardoor over de hele schoolloopbaan heen de ontwikkeling zichtbaar is voor de leerling en de ouders. Het portfolio heeft niet als functie voor de leraren de voortgang in ontwikkeling te evalueren. Voor wereldverkenning en Engels hanteert de school methodegebonden toetsen om de voortgang te volgen en daarop aan te sluiten. De scores op de cito-eindtoets in februari 2014 laten zien dat de (toenmalige) groep 8 voor studievaardigheden op het landelijk gemiddelde scoorde. Op de citoentreetoets van februari 2014 scoorde groep 7 (nu groep 8) op dit onderdeel 3

6 onder het landelijk gemiddelde, vooral op studieteksten. De opbrengsten voor wereldverkenning lagen in 2014 een halve standaarddeviatie onder het landelijk gemiddelde, met name bij natuuronderwijs. De school heef t deze ontwikkeling herkend, en verklaart dit mede door de veranderende leerlingenpopulatie en het gehanteerde leerstofaanbod. Ze heeft sinds enkele jaren een nieuwe methode voor wereldverkenning, en het aanbod voor begrijpend lezen is onlangs uitgebreid met Nieuwsbegrip en BLITS, zodat de leerlingen voor dit vak meer gemotiveerd raken. 3.3 Resultaten op aanvullende leergebieden (Indicator III) In haar aanmelding geeft de school aan dat ze over de volgende aanvullende gebieden aantoonbaar zeer goede resultaten boekt: burgerschap; ondernemen; sport. De systematiek die de school daarbij volgens de aanmelding hanteert is, als volgt. Onze leerlingenraad is zeer actief, zowel in school als buiten school. (bij burgerschap) Het behalen van diverse prijzen bij de regionale en landelijke techniektoernooien. (bij ondernemen) We doen mee met heel veel kinderen aan diverse sporttoernooien. (bij sport) In haar aanmelding noemt de school bij deze aanvullende gebieden de volgende vorderingen. Een geslaagde actie van de leerlingenraad in 2013 voor de asielzoekerschool. (bij burgerschap) Kampioenschap Techniek Toernooi van Drenthe, en plaatsing bij de landelijke finalegroep. (bij ondernemen) Een grote diversiteit van deelname aan toernooien: van skiën en schaatsen tot korfbal en voetbal. (bij sport) De school onderscheidt zich positief met een breed aanbod. Bovengenoemde aanvullende leergebieden worden vooral aangeboden in ateliervorm. Daarnaast organiseert de school een techniekdag en een techniektoernooi. De leerlingen oordelen zeer positief over deze activiteiten. Vooral het werken in ateliervorm vinden ze fijn. De school geeft aan dat de leerlingen bij de invulling een belangrijke inbreng hebben. Een uitgewerkte schoollijn over de inhoud van deze aanvullende leergebieden is niet aangetroffen. Onderdelen komen incidenteel terug in de portfolio s van de kinderen. De directie geeft aan dat dit onderdeel nog verder moet worden uitgewerkt en geborgd. Voor het volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling hanteert de school een genormeerd instrument (SCOL). De school meldt dat de gemeten resultaten voldoen aan de inspectienormen, maar ook dat ze zich beraadt op de uitkomsten en de waarde ervan, omdat de oordelen van de leraren en van de leerlingen soms vragen oproepen. Het valt de delegatie van de jury tijdens het schoolbezoek op dat de leerlingen 4

7 zeer gemotiveerd aan hun taak werken en goed in staat zijn deze zelfstandig uit te voeren, waar nodig samenwerken en initiatief tonen. 4. De omstandigheden waarbinnen de school werkt (Criterium 2) In haar aanmelding stelt obs De Lisdodde Daltonschool dat er omstandigheden zijn die van invloed zijn op de resultaten die ze met de leerlingen behaalt. 4.1 Leerlingkenmerken en procesinrichting (Indicator IV) De omstandigheden die de school in de aanmelding noemt, zijn de volgende. De school bestaat nu 23 jaar. Er sprake geweest van een explosieve groei van de school. Dat maakt de borging van diverse zaken niet gemakkelijk. We hebben tijdens de laatste teldata de volgende aantallen kinderen op 1 oktober geteld: 569 (2010), 569 (2011), 570 (2012) en 584 (2013). De school heeft de laatste schooljaren een stabiel leerlingenaantal. De school heeft in Emmen een goede naam opgebouwd. Er komen nu ook kinderen bij van andere scholen met een specifieke problematiek. Ons marktaandeel in de wijk De Rietlanden is nu meer dan 50%. De toeloop van kinderen van andere scholen werkt niet altijd positief op het gemiddelde van onze resultaten. Het betreft 20% van de leerlingen. Volgens de aanmelding houdt de school daar op de volgende wijze rekening mee. Ongeveer 20% van de kinderen komt in de zorglijn van onze school te staan. De zorglijn is de lijst met kinderen die de leerkracht gebruikt om dagelijks extra aandacht te schenken in verband met hun specifieke problematiek. Maar we hebben ook ongeveer 20% getalenteerde kinderen. Deze kinderen kunnen veel meer aan dan de gebruikelijke basistaak. Verder zijn er 15 tot 20% kinderen die uit gebroken gezinnen komen. Het complete leerstofaanbod heeft onze school vertaald in de zogenoemde gedifferentieerde taak. Een taak voor de groep waarin de leerkracht de uitwerking op vijf verschillende niveaus uitgewerkt heeft. In haar aanmelding geeft de school er blijk van zich er goed van bewust te zijn dat de aard van de leerlingenpopulatie divers is en in diversiteit toeneemt. Zij speelt daar sinds jaren op in met de keuze voor het Daltonsysteem en extra aandacht voor de zorg, voor dyslexie en voor hoogbegaafdheid. Nu vraagt de school zich af of ze daar voldoende op in speelt. De onderwijsresultaten geven de school nu aanleiding om scherper te focussen op het realiseren van passend onderwijs en daarom worden naast verdere verfijning en verdieping van bovengenoemde thema s methoden aangepast of vervangen en besteedt de school aandacht aan de kwaliteit van de instructie door scholing en klassenbezoek van de directie. De delegatie van de jury vraagt zich af of de school vanuit een meer opbrengstgerichte werkwijze hierin niet eerder en scherper keuzen had kunnen maken. Anderzijds is nu duidelijk dat de school zich sterk bewust is van het belang van meer gerichte verbetermaatregelen, die ook aanwijsbaar effectief zijn voor goede resultaten voor de basisvaardigheden en ook in meer brede zin. 5

8 4.2 Leerlingkenmerken en resultaten (Indicator V) De jury hanteert bij de beoordeling van (semi-)eindtoetsresultaten in het basisonderwijs meerdere referentiematen, te weten voor alle scholen die uitkomen boven het landelijk gemiddelde, voor scholen in de vier grote steden die uitkomen boven het G4-gemiddelde en scholen daarbuiten die uitkomen boven het gemiddelde van niet G4-gemeenten, en ten slotte de bovenkant van de bandbreedte die de jury hanteert op basis van het aandeel leerlingen met laagopgeleide ouders. Voor 2014 betreft het dan de volgende referentiematen: gemiddelde eindtoetsscore (cito-) landelijk 534,8; voor scholen binnen de G4 is de gemiddelde score 533,6, voor scholen buiten de G4 535,0 1 ; voor scholen met 1% laagopgeleide ouders hanteert de jury een grens van 540,5. Vergeleken met deze drie referentiematen voor 2014 constateert de jury voor obs De Lisdodde Daltonschool het volgende. a. De resultaten lagen boven het landelijk gemiddelde van 534,8. b. De school haalt als school buiten de G4 een resultaat dat boven het gemiddelde ligt voor scholen buiten de G4. c. De school heeft in 2013 een aandeel laagopgeleide ouders van 1%; de jury hanteert daarbij een grens van 540,5. Deze bovengrens wordt door de school alleen in 2012 bereikt. Een toelichting en de tabel met de bandbreedte die de jury hanteert, zijn te vinden in het eindverslag van de jury, Maatgevende scholen III. Verhouding van de eindresultaten tot de excellentiegrens Jaar Eindresultaten ruim boven de verwachting* 2011 Nee 2012 Ja 2013 Nee 2014 Nee * Hierbij hanteert de jury een andere norm dan de norm die de scholen kennen van de Inspectie. Deze norm ligt boven de bovengrens die voor scholen met een vergelijkbaar percentage gewichtenleerlingen wordt getrokken. De door de school aangeleverde overzichten laten zien dat de schoolscore van De Lisdodde op de cito-eindtoets vergeleken met scholen van eenzelfde leerlinggewicht, in 2012 ruim één standaarddeviatie boven het landelijk gemiddelde ligt en in 2013 en 2014 op het gemiddelde. De inzet van de school op hoogbegaafdheid, bijvoorbeeld door extra lestaken, levelwerk en plusklassen is (nog) niet zichtbaar in excellente eindresultaten. De school erkent dit en toont ambities om deze te verbeteren. 4.3 Benutting van het inzicht in leerwinst bij onderscheiden categorieën leerlingen (Indicator VI) In de aanmelding geeft de school het volgende voorbeeld waaruit blijkt dat ze 1 Schatting op basis van gegevens van Cito. 6

9 leerwinst probeert bij te houden. We hebben drie intern begeleiders. Zij volgen alle groepen en alle kinderen. Op groepsniveau bespreekt de intern begeleider de resultaten van de groep individueel met de leerkracht. Minimaal twee keer per jaar is er zo n bespreking van de intern begeleider met de groepsleerkracht over de opbrengsten van zijn of haar groep. De resultaten van de school als geheel worden met het team drie keer per jaar besproken. Dat gebeurt in de vorm van een totale presentatie van Hoe doen we het als school?. Ook de medezeggenschapsraad bespreekt met de directeur de eindopbrengsten van de school. De school beschrijft in de aanmelding de wijze waarop ze de cijfers over de leerwinst gebruikt. Een voorbeeld uit onze schoolgids van 2013: Bereikte resultaten per schooljaar. De intern begeleider heeft een digitaal archief met de resultaten per groep per leerjaar. Met het team en de medezeggenschapsraad worden de hoofdzaken van deze resultaten jaarlijks besproken. De resultaten voor lezen, taal en rekenen zijn op niveau, met andere woorden de kinderen scoren rond het landelijk gemiddelde. De laatst behaalde scores op de landelijke cito-eindtoets zijn als volgt: - schooljaar : 537,0 landelijk gemiddelde: 534,9 - schooljaar : 536,5 landelijk gemiddelde: 535,1 - schooljaar : 540,7 landelijk gemiddelde: 537,1 In de aanmelding geeft de school het volgende formulier als voorbeeld waaruit blijkt dat ze de cijfers over leerwinst vertaalt naar differentiaties aan de onderkant en aan de bovenkant (zwak- en goedpresteerders). Formulier monitoring groepsopbrengsten groep 3A Naam groep: 3A Aantal leerlingen: 26 Schooljaar: M toets Toetsversie O / N Onder grens inspec tie v- score Norm CITO v-score Groepsdoel v-score Groeps doel max % D/E Resultaat v-score M toets % A/B % C % D/E DMT kaart 1+2 N % 35, ,0% 4 15,4% 3 11,5% Rekenen N % 36, ,8% Spelling N ,0 10% 108, ,3% 3 11,5% 6 23,1% 2 7,7% 2 7,6% Woordenschat N 45 10% 46, ,3% 3 11,5% 5 19,2% 7

10 Bijzondere groepskenmerken: Er is een nieuwe leerling. Eén leerling heeft de groep verlaten. Er is een doublure vanuit de groep van vorig jaar. Bij één leerling is nu al afgesproken dat hij doubleert. Tijdens het schoolbezoek licht de school toe hoe de toetsresultaten in beeld worden gebracht en besproken in het team. De intern begeleiders bereiden dit goed voor. De feitelijke toetsscores voor de basisvaardigheden per leerling, groep en jaargroep worden vergeleken met het landelijk gemiddelde, dat de school als norm (groepsdoel) hanteert. Soms worden er hogere doelen gesteld; in het schoolplan staan de doelen op schoolniveau. Daarnaast krijgen de leerkrachten overzichten van de beoogde en gerealiseerde vaardigheidsscores. Ook hebben leerkrachten overzichten van scores per vakgebied, kind, groep en leerjaar. Op deze manier hebben zij inzicht in de vorderingen en de bereikte leerwinst. Het team benut de gegevens over de voortgang van de ontwikkeling per kind bij de opstelling van een groepsplan en een dag- of weektaak. Deze aanpak biedt goede mogelijkheden voor de leerlingen het onderwijs te laten aansluiten op het eigen niveau. Wellicht kan de school deze goede structuur nog scherper benutten om meer ambitieuze resultaten te realiseren. De evaluatie van de opbrengsten in het team heeft geleid tot diverse verbeteracties. Zo is twee jaar geleden voor rekenen en wiskunde de methode Alles telt ingevoerd. Na evaluatie blijkt er te weinig aandacht te zijn voor hoofdrekenen, dat nu in alle groepen elke dag kort is ingepland. Vanwege op achterblijvende resultaten bij spelling is de verouderde taalmethode op dit onderdeel geanalyseerd met externe deskundigen en aangepast (meer structuur in het aanbod van de spellingregels en meer accent op het auditieve aspect). De school heeft in de groepen 5 tot 8 ongeveer twintig leerlingen met een dyslexieverklaring. Voor deze leerlingen is het programma Kurzweil ingevoerd. Voorheen werd Sprint gebruikt, maar dat sluit niet aan bij het voortgezet onderwijs. In samenwerking met het Hondsrug College is de school gestart met wiskunde voor de leerlingen van groep 8 die klaar zijn met het rekenonderwijs van de basisschool. Hierbij worden ipads ingezet. De school onderkent het belang van effectieve instructie om de resultaten te verbeteren en heeft daarom twee jaar geleden extra aandacht geschonken aan de instructievaardigheid en daarna aan het op peil houden ervan. Voor bepaalde thema s, zoals voor spelling en de aanpak van dyslexie, heeft de school een verbeterplan opgesteld. 5. De inrichting van het onderwijsproces (Criterium 3) 5.1 Schoolspecifieke aanpak en proceskwaliteit (Indicator VII) In het aanmeldingsformulier noemt obs De Lisdodde Daltonschool de volgende drie facetten als het meest kenmerkend voor de onderwijsaanpak die ze nastreeft: leerkrachtvaardigheden; differentiatie in het aanbod; 8

11 begeleiding van leerlingen. In de aanmelding licht de school dit als volgt toe. De leerkrachten hebben diverse scholingsactiviteiten gevolgd. Bijvoorbeeld in 2013 is het aanbod van het spellingsonderwijs met een specialist onder de loep genomen, maar ook het aanbod voor het hoogbegaafde kind is met een specialist doorgenomen. De leerkrachtvaardigheden zijn bij onze school zeker verbeterd tot een goed niveau. Het aanbod is bij onze school zeer goed gedifferentieerd. De weektaak kent vijf tot zes verschillende niveaus. De kinderen maken zelf hun planning hierop en weten wat er van hen gevraagd wordt. De leerlingen krijgen via de zorglijn dagelijks een goed doordachte vorm van extra begeleiding. De zorglijn is geen statisch document; deze kan per week veranderen. De delegatie van de jury heeft tijdens het schoolbezoek de bovengenoemde drie kenmerken van aanpakken herkenbaar aangetroffen in de school en deze worden ook in de schoolgids beschreven. De school geeft op een herkenbare en goede wijze invulling aan het Daltononderwijs. In het groepsplan (ingevoerd in 2013) en in de dag- en weektaak is de differentiatie in lesactiviteiten op diverse niveaus uitgewerkt (basistaak, tempotaak, uitdagende taak, levelwerk en soms ook extra oefenen ). De school zet ict steeds meer ondersteunend in. Zo benut de school nu ipads voor dyslexie en rekenen-wiskunde. Het onderdeel zelfevaluatie door de leerling is in de taak opgenomen en wordt wekelijks met de leerkracht besproken. Daarbij valt op dat niet structureel een expliciete relatie wordt gelegd met gestelde en bereikte leerdoelen. Daarvan zijn wel voorbeelden aangetroffen. De school hanteert het SiDi-protocol voor de selectie van leerlingen voor levelwerk en voor de plusklassen. Er is voor de leerjaren 5, 6 en 7 voor één dagdeel per week een plusgroep (circa 10% van de leerlingen). Zij werken onder leiding van een leerkracht aan projecten, zoals het heelal en het laboratorium, veelal gecombineerd met excursies. De resultaten worden aan de eigen groep gepresenteerd. Begaafde leerlingen van groep 8 bezoeken een middag in de week het voortgezet onderwijs. Tijdens bezochte lessen kreeg de delegatie van de jury een positieve indruk van het rustige werkklimaat en de zichtbare schoolstructuur en schoollijn in de inrichting van de lesruimtes en de lesindeling. Ook de ouders vinden dit een sterk punt van de school. 5.2 Schoolspecifieke aanpak en organisatiekwaliteit (Indicator VIII) In het aanmeldingsformulier noemt de school de volgende drie facetten als het meest kenmerkend voor de wijze waarop ze is georganiseerd: personeelsbeleid; professionalisering van het personeel; ouderbetrokkenheid. In de aanmelding licht de school dit als volgt toe. De directeur en de intern begeleider bezoeken alle leerkrachten in de vorm van klassenbezoeken. Centraal staat bij onze school: de juiste man of vrouw voor de klas. Het 9

12 personeelsbeleid is vooral gericht op goede begeleiding van de leerkrachten en een goede begeleiding van de startende leerkracht. Voor de startende leerkracht is een apart begeleidingsdocument ontwikkeld. De leerkracht wordt gestimuleerd om een soort specialist te worden voor de onderbouw, middenbouw of bovenbouw. Het team is in 2013 en 2014 bij verschillende basisscholen op bezoek geweest. Dus kijken bij een ander in de basisschool. Het team krijgt jaarlijks een extra impuls om zich te professionaliseren. Soms door een schoolbezoek, maar ook door studie, bijvoorbeeld een specialist voor hoogbegaafdheid. De leraren werken gemotiveerd en met veel plezier op De Lisdodde. Zij ervaren goede steun van de directie, de coördinatoren en specialisten in de school, zoals die voor hoogbegaafdheid. Het valt op dat deze functionarissen en ook andere teamleden deze extra taken uitvoeren naast hun reguliere lestaken, wat onderdeel is van het taakbeleid van de school. Leraren zijn trots op hun school en ervaren sterk dat zij er als team en bouw samen voor staan en voelen zich allemaal sterk betrokken. Zij ervaren het als positief dat de school altijd blijft werken aan verbetering en dat zij als leraren een belangrijke inbreng hebben. 6. Verband tussen de inrichting van het onderwijsproces en de resultaten die de school boekt (Criterium 4) 6.1 Veranderingen vanwege resultaten (Indicator IX) In het aanmeldingsformulier is aan obs De Lisdodde Daltonschool gevraagd of ze een uitgewerkt systeem kent voor periodieke analyse van opbrengsten op verschillende niveaus: leerling, (jaar)groep, vakgebied, docent. De school geeft aan daarover te beschikken. In de aanmelding omschrijft de school dit systeem als volgt. We gebruiken het zogenoemde DrieDee-monitoringinstrument van Cedin. Het instrument wordt drie keer per schooljaar voor het gehele team gebruikt voor de tussen- en eindopbrengsten van de school. Maar het instrument wordt ook één op één (leerkracht-ib er) gebruikt voor tussenopbrengsten van de eigen groep. Tijdens haar presentatie voor een delegatie van de jury heeft de school onder meer aandacht besteed aan de relatie tussen haar aanpak en de resultaten die de school boekt. Tijdens de presentatie noemt De Lisdodde het gebruik van ict als onderdeel van het onderwijs. De kinderen leren werken met gestelde doelen en naar aanleiding daarvan wordt er met hen geëvalueerd en gereflecteerd. Het stellen van doelen is voor de kinderen een stap om zicht en greep te krijgen op de eigen ontwikkeling. De schoolkeuze voor diverse verbeterthema s is sterk ingegeven door de wens de resultaten van het onderwijs te verbeteren, bijvoorbeeld voor technisch en begrijpend lezen, spelling en rekenen-wiskunde. De school geeft hierbij als 10

13 toelichting dat door de gewijzigde aanpak van het begrijpend lezen de motivatie van de leerlingen is verbeterd. Ook heeft de verbeterde en meer intensieve aanpak van dyslexie tot resultaten geleid en heeft extra aandacht voor technisch lezen de resultaten verbeterd. In de DrieDee-monitoring ziet de delegatie van de jury een rood signaal (onder de inspectienorm) bij rekenen in groep 5, begrijpend lezen en rekenen in groep 6 en begrijpend lezen in groep 7. In haar toelichting geeft de school zelf aan de hand van alle tussentijdse citotoetsen een meer uitgebreide signalering. Deze gegevens worden tevens benut voor een nadere analyse en voor de onderwijsaanpak voor individuele leerlingen en per groep of leerjaar. De intern begeleiders nemen daarin samen met de directie het voortouw. 6.2 Vasthouden van resultaten (Indicator X) In de aanmelding noemt de school het volgende voorbeeld van een aantoonbaar geslaagde interventie die ze naar aanleiding van de periodieke analyses heeft toegepast. Het leerstofaanbod voor het rekenonderwijs voor de meer- en hoogbegaafde leerlingen was voor deze kinderen veel te gemakkelijk. We hebben deze kinderen doorgetoetst totdat we een niveau hadden waar ze geen maximale A-niveau meer hadden. De kinderen moesten daarom rekeninstructie in een hogere groep volgen. Nu hebben we door de gehele school kinderen die in een hogere groep rekeninstructie volgen. Deze kinderen zijn nu weer veel meer gemotiveerd dan in de vorige situatie. Ook de ouders zijn erg tevreden met deze interventie. In groep 8 volgen sommige leerlingen het wiskundeaanbod van het voortgezet onderwijs. In 2011 stelde de Inspectie van het Onderwijs vast dat de school een voldoende tot goed functionerend systeem van kwaliteitszorg hanteert. De delegatie van de jury heeft dit herkend. De school en met name de directie maakt veel werk van borging van reeds bereikte kwaliteit, onder andere door het vastleggen van schoolafspraken, door regelmatig klassenbezoek en intensief teamoverleg over het werk, de evaluatie en de verbetering ervan. De evaluatie van de opbrengsten kan nog scherper worden uitgevoerd. De school merkt verder op dat de borging van het brede aanbod waarmee ze zich naar buiten toe profileert (zoals sport), nog aandacht verdient. 6.3 Kwalificatie, professionaliteit, schoolkennis (Indicator XI) In de aanmelding geeft de school het volgende voorbeeld van de wijze waarop kennisdeling en ontwikkeling binnen de school worden vormgegeven. De leerkracht van groep 8 (Michel Jeurink) heeft diverse Prezi s voor de kinderen van de groepen 8 ontworpen. We hebben drie groepen 8. Alle kinderen van onze groepen 8 kunnen dan zelf terug bekijken hoe je bijvoorbeeld het kwadraat van een getal moet berekenen. In een teamvergadering heeft deze leerkracht hierover een eigen presentatie gegeven. Het team was hierover bijzonder enthousiast. Op verzoek van de teamleden heeft hij nu aan alle teamleden een korte cursus over Prezi en de toepasbaarheid in school gegeven. Als belangrijkste thema s binnen het professionaliseringsbeleid noemt de school in 11

14 de aanmelding: begeleiding van de hoogbegaafde kinderen; het verbeteren van het spellingonderwijs; leren evalueren en reflecteren met kinderen. De delegatie van de jury kreeg tijdens het schoolbezoek van de leraren op bovengenoemde thema s nog de volgende toelichting. De begeleiding van hoogbegaafde leerlingen is ongeveer vijf jaar geleden ingezet mede op initiatief van de ouders en is vorig jaar als speerpunt min of meer afgerond. Verbetering van het spellingonderwijs blijft een actueel thema en er wordt gezocht naar een moderne methode met een goede spellinglijn. Ook de aanpak voor dyslectische leerlingen met de inbreng van meer programma s in Kurzweil blijft een ontwikkelpunt. Het bereikte resultaat wordt verder uitgebouwd door meer methodes in Kurzweil op te nemen en de leraren daarin te begeleiden, zodat de dyslectische leerlingen daar nog meer van kunnen profiteren. Het leren evalueren en reflecteren over leerdoelen samen met de leerlingen is sinds kort een ontwikkelpunt. De school wil hiervoor een eigen leerlijn ontwikkelen. Het biedt goede mogelijkheden om meer vanuit leerdoelen en beoogde opbrengsten met de leerlingen hun werk te beoordelen en een passende inzet van leerling en leerkracht te bespreken. De leraren zijn erop uit om van elkaar te leren en samen te werken. Deze positieve grondhouding wordt nog niet benut voor collegiale coaching. Wel is er beleid ontwikkeld om beginnende en pas benoemde leraren gedegen in te werken. De meest recente tevredenheidonderzoeken zijn afgenomen in 2013 en Gemiddelde score op de tevredenheidonderzoeken Gemiddelde score school Landelijke score Medewerkertevredenheid - - Oudertevredenheid 8,2 7 Leerlingtevredenheid 7 7 In haar aanmeldingsformulier geeft de school aan dat ze naar aanleiding van de tevredenheidonderzoeken de volgende stappen heeft gezet. We hebben een eigen ouderenquête ontwikkeld. De ouders vragen we een cijfer voor onze school te geven. In 2013 gaven onze ouders onze school een gemiddeld van 8,2. De vragenlijsten worden door de ouders ingevuld en verwerkt door de medezeggenschapsraad. De medezeggenschapsraad bespreekt de te volgen stappen. De aanpak en begeleiding van onze overblijfouders zijn hierdoor aanmerkelijk verbeterd. De uitval van gymnastieklessen door incidenten is hierdoor drastisch verminderd. Het geven van huiswerk is ook naar aanleiding van de ouderenquête gewijzigd. De ouders met wie de delegatie van de jury tijdens het schoolbezoek sprak, zijn opmerkelijk positief over de school en weten dit goed te onderbouwen. Zo hebben de ouders een inhoudelijke inbreng in de school en zijn zij vertegenwoordigd in werkgroepen, bijvoorbeeld rond dyslexie en hoogbegaafdheid. Als sterke punten van de school benoemen zij het open klimaat naar ouders en leerlingen, de rust en structuur in de school, goede zorg voor alle leerlingen en de wijze waarop het 12

15 Daltononderwijs wordt ingevuld. De school staat open voor signalen van ouders en pakt deze ook actief op. Als voorbeeld van meedenken door ouders wordt de aanpassing van het rekenonderwijs genoemd. Goede rekenaars maakten veel levelwerk, maar toen de toetsresultaten tegenvielen, werd besloten alle leerlingen vaker de basisstof te laten oefenen, zodat het beter beklijft. Uit de ouderenquête kwam bij een deel van de ouders de wens van een continurooster naar voren. De school beraadt zich erop hoe hiermee verder om te gaan. Tevens werd het signaal gegeven dat er in de school weinig (eigentijdse) liedjes worden gezongen. De school heeft dit inmiddels opgepakt. De leerlingen zijn positief over hun school. Via de leerlingenraad mogen zij hun inbreng leveren. Tijdens het bezoek blijkt een goede betrokkenheid op hun taak en ze laten zien dat ze gewend zijn om zelfstandig hun taken uit te voeren, ook wanneer dit buiten de groepsruimte gebeurt. Er is met vijf leerlingen gesproken. Ze zijn lid van de leerlingenraad of lid geweest. Alle vijf zijn positief tot zeer positief over de school en de leerkrachten. Als ze horen dat de leerlingtevredenheid een 7 scoorde, zijn ze een beetje verbaasd. Twee van de leerlingen zijn twee en drie jaar geleden als zij-instromer in de school gekomen, van wie één in de plusgroep. Beiden hebben de school als een verademing ervaren. Er zijn geen actuele gegevens van de medewerkertevredenheid beschikbaar. Dit jaar wordt vanuit het bestuur een nieuwe peiling gehouden. Uit de contacten met de leraren heeft de delegatie van de jury een zeer positieve indruk gekregen van hoe zij hun werksituatie beoordelen. Daarbij is er oog voor eventuele werkdruk, zowel in taakbeleid als in de zorg voor elkaar. De directie blijkt gevoelig voor signalen van leraren over mogelijk te ambitieuze verbeteracties in beperkte tijd. 7. Het excellentiebeleid van de school (Criterium 5) Het uitgangspunt van de jury is dat een excellente school zeer goede resultaten behaalt en een weloverwogen onderwijsinrichting laat zien. Daarenboven kan een school op een specifiek excellentiegebied uitblinken. Dat kan betrekking hebben op diverse zaken en bijvoorbeeld gericht zijn op een inhoudelijk domein en/of op een specifieke groep leerlingen. 7.1 Het schooleigen excellentiebeleid (Indicator XII) Volgens de aanmelding kent obs De Lisdodde Daltonschool een excellentiegebied waarop de focus wordt gelegd. De school licht dit in haar aanmeldingsformulier als volgt toe. De begeleiding van meer- en hoogbegaafde kinderen. De begeleiding van kinderen met dyslexie. De aandacht voor het excellentiegebied is gericht op een of meerdere specifieke groepen leerlingen. De doelgroep van het excellentiegebied is volgens de aanmelding: de hoogbegaafde leerlingen; de leerlingen met dyslexie; de leerlingen met zorg. Het betreft ongeveer 50% van de leerlingen van de school. Ook tijdens haar presentatie voor een delegatie van de jury heeft de school 13

16 aandacht besteed aan haar excellentiebeleid. Accenten liggen op aandacht aan hoogbegaafden en leerlingen met dyslexie. Zowel de ouders als de leraren benoemen hoogbegaafdheid en de aanpak van dyslexie als excellentiegebied. Daarbij wordt ook veelvuldig gewezen op de inbedding hiervan in de gehanteerde Daltonaanpak, die goede steun biedt aan passend onderwijs voor alle leerlingen van obs De Lisdodde. Het beleid voor meer- en hoogbegaafden start in de kleutergroepen met extra aanbod door leskisten, daarna door extra werk in de taken en vanaf groep 4 met levelwerk en vanaf groep 5 aangevuld met de plusklas. De uitwerking is herkenbaar in de school en getuigt van een goede en doordachte aanpak. 7.2 Erkenning door externe partijen (Indicator XIII) In de aanmelding stelt de school dat het gebied respectievelijk de gebieden waarop de school uitblinkt wordt/worden erkend door externe partijen (bijvoorbeeld andere scholen, ouders of andere partners). De school licht dit in haar aanmeldingsformulier als volgt toe. De aanmelding van leerlingen. Onze school bevindt zich in een wijk waar de krimp hard toeslaat. Waar eerst veel groei was van leerlingen, lopen nu de scholen hard terug in aantallen leerlingen. Eén school is al gesloten. Onze school blijft stabiel qua leerlingenaantal. We hadden respectievelijk 569, 569, 570 en tijdens de laatste teldatum 584 kinderen. Ouders met talentvolle kinderen melden zich aan bij onze school, maar ook ouders met kinderen met dyslexie melden zich aan. De laatste groep zijn vooral ouders die wisselen van basisschool. Door ons zorgbeleid zijn er ook nieuwe ouders die vertrouwen hebben in onze aanpak en begeleiding en daarom kiezen voor De Lisdodde. De herkenbaarheid van het excellentiegebied blijkt volgens de aanmelding verder uit: deelname aan een netwerk dat betrekking heeft op dit gebied; verworven projectgelden op dit gebied. Obs De Lisdodde staat in de omgeving goed bekend. Veel ouders kiezen dan ook bewust voor deze school, onder wie een groot aantal van buiten de wijk. Daarmee heeft de school in een tijd van krimp een sterke positie behouden. Andere scholen komen in beperkte mate op bezoek om kennis te nemen van de werkwijze van de school. Het betreft dan vooral het Daltononderwijs en de wijze waarop wordt omgegaan met niveauverschillen. Het plaatselijk vo investeert in de inhoudelijke samenwerking met de school bij de aanpak van dyslexie en het werken met ipads. Binnenkort ontvangt de school bezoek van veertig Duitse studenten met een onderzoeksopdracht over de interne schoolorganisatie. De jury heeft diverse referenten gevraagd in hoeverre ze de kwaliteit van obs De Lisdodde Daltonschool onderschrijven en het excellentiebeleid van de school herkennen. Van vier referenten kreeg de jury een reactie. Uit deze referenties 14

17 komt onder meer naar voren dat er veel aandacht is voor zorg en begeleiding van het individu, dat de visie, missie en identiteit herkenbaar zijn en dat er een fijne sfeer heerst op school. Alle referenten onderschrijven dat obs De Lisdodde Daltonschool een excellente school is. 7.3 Versterking van het excellentiebeleid in de toekomst (Indicator XIV) Obs De Lisdodde Daltonschool heeft plannen om haar excellentiefocus in de toekomst verder te versterken. De school beschrijft deze plannen in haar aanmeldingsformulier als volgt. We willen de kennis en vaardigheden met betrekking tot onze aanpak en begeleiding van kinderen met dyslexie ook toegankelijk maken voor andere basisscholen in de gemeente Emmen. De bovenschoolse ict ers zorgen er eerst voor dat het team van De Lisdodde voldoende scholing heeft gevolgd om bijvoorbeeld goed met Kurzweil te kunnen werken. Daarna moeten we het overdraagbaar maken voor andere scholen. De begeleiding van hoogbegaafde kinderen verbeteren we van jaar tot jaar. Een van onze leerkrachten volgt de opleiding van specialist hoogbegaafdheid. Haar expertise willen we gebruiken voor de verdieping en verbetering van de begeleiding van deze kinderen. Volgens de aanmelding sluiten de plannen op de volgende wijze aan op specifieke behoeften van (groepen) leerlingen. We maken verbeterplannen voor bepaalde vakgebieden of een bepaalde didactiek. Onze school heeft vrij recent in 2013 het verbeterplan spelling opgesteld. Maar er is ook een verbeterplan voor de begeleiding van hoogbegaafde kinderen. We werken volgens de systematiek van schoolplan jaarplan jaarverslag verbeterplan. In de aanmelding staat de aansluiting op de door de school gehanteerde didactische aanpak als volgt beschreven. We hebben ook een verbeterplan voor didactiek gemaakt. Alle leerkrachten hebben een bezoek gehad van een expert op het gebied van het directe instructiemodel. Hij heeft deze leerkrachten begeleid met behulp van videoopnames. Tijdens het bezoek resumeert de directie haar excellentievoornemens als volgt. Het doorontwikkelen van de dyslexieaanpak met behulp van Kurzweil en verspreiding naar andere scholen van het bestuur. Voortgaande verbetering van de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen (ambities, leerdoelen en reflectie met leerlingen). Verbeteren spellingonderwijs en keuze nieuwe methode. Verbetering van de opbrengsten. Terwijl de school in de aanmelding schrijft dat een verbeterplan voor de didactiek (model DI) is gemaakt, werd tijdens het bezoek van de delegatie van de jury aangegeven dat dit twee jaar geleden een expliciet verbeterthema was en nu in het kader van borging aandacht vraagt. 15

18 8. Opmerkingen Inspectie Geen aanvullende opmerkingen. 9. Conclusie van de jury Obs De Lisdodde Daltonschool heeft zich in 2014 voor het eerst kandidaat gesteld voor het predicaat. Obs De Lisdodde heeft door een gedegen kwaliteit haar sterke positie in de Emmense wijk De Rietlanden goed weten neer te zetten. Deze tamelijk grote school met ongeveer 570 leerlingen is kleinschalig georganiseerd en op drie locaties dicht bij elkaar gehuisvest. De Lisdodde is een goed functionerende basisschool met een gedegen onderwijsstructuur en doordachte aanpak met name op het gebied van hoogbegaafdheid en dyslexie, die nog in ontwikkeling is. De resultaten, zowel aan het eind als tussentijds, laten een beeld zien van rond het landelijk gemiddelde, soms ook daaronder, en benaderen niet de excellentiegrens. De school erkent dit en heeft diverse verbeteracties in gang gezet op het gebied van spelling, begrijpend lezen en wiskunde. Deze inspanningen zijn echter nog niet goed zichtbaar in de (eind)resultaten. Bij de resultaten in meer brede zin valt positief op dat de leerlingen gemotiveerd, coöperatief en zelfstandig aan hun taken werken en daarbij initiatief tonen. Uit het feit dat veel ouders kiezen voor De Lisdodde Daltonschool, mag worden afgeleid dat de school goed inspeelt op hun wensen en de behoeften van de leerlingen. De school maakt steeds meer werk van het evalueren van het onderwijs als passend bij de leerlingen en past werkwijzen en methoden daar nu op aan. Dit proces loopt nog en kan zeker bijdragen aan verbetering van de resultaten. De ingezette ontwikkeling van zelfreflectie door en met de leerlingen op leerdoelen kan een bijdrage leveren aan de kwaliteit van dit opbrengstgerichte werken. Het al bereikte resultaat bij het werken met groepsplannen (door de leerkracht) en weektaken (door de leerlingen) kan goed worden benut om het werken met (opbrengst)doelen en de reflectie daarop meer aandacht te geven. De Lisdodde kan als daltonschool een voorbeeld zijn voor andere scholen (ook niet-dalton) in de wijze waarop de leerlingen en leraren structuur benutten voor het realiseren van passend onderwijs, zowel in algemene zin als voor de inbedding van onderwijs aan hoogbegaafden. De schoolleiding stuurt op hoofdlijnen en heeft diverse taken op het gebied van ontwikkeling, ondersteuning en coördinatie bij leraren belegd, met sterke betrokkenheid van de ouders. Deze aanpak werkt motiverend en versterkt het draagvlak. Het team onderscheidt zich positief door de goede onderlinge samenwerking, de openheid en gedrevenheid: We willen een goede school zijn en het steeds beter doen. De school is sterk in de ouderbetrokkenheid. Vanuit vertrouwen en wederzijds respect zijn ouders vertegenwoordigd in diverse werkgroepen. Zij worden door de school serieus genomen en hun signalen worden actief opgepakt. 16

19 Alles overziende is de jury van oordeel dat De Lisdodde Daltonschool op basis van de door de jury waargenomen kenmerken en gerapporteerde bevindingen het predicaat Excellente School nog niet toekomt. Wel zijn de voorwaarden aanwezig om de school op termijn te doen ontwikkelen naar een excellente school. 17