RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij. Basisschool De Poolster

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Tussentijds kwaliteitsonderzoek bij Basisschool De Poolster Plaats : Amsterdam BRIN-nummer : 20ZD Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 30 oktober 2012 Rapport vastgesteld te Utrecht op 19 december 2012

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 30 oktober 2012 een tussentijds kwaliteitsonderzoek (tko) uitgevoerd op basisschool De Poolster naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 24 oktober 2011 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op De Poolster. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 16 november De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In het kader hiervan voert de inspectie nu een tussentijds onderzoek uit om na te gaan of de in het toezichtplan opgenomen tekortkomingen zijn opgeheven en aan de afspraken is voldaan. Onderzoeksopzet De onderzoeksopzet is gebaseerd op de afspraken die in het toezichtplan zijn opgenomen. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van jaardocumenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij de inspectie een aantal lessen heeft bijgewoond en gesprekken heeft gevoerd met de directie en de intern begeleiders en leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: Opbrengsten, aanbod, tijd, didactiek, afstemming, zorg en begeleiding, kwaliteitszorg en voorwaarden voor kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 5 van 11

6

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 5 Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. pagina 7 van 11

8 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Kwaliteitsaspect 10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg 10.1 De schoolleiding stuurt de schoolontwikkeling inclusief de kwaliteitszorg aan De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan. pagina 8 van 11

9 2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het team van basisschool De Poolster werkt met grote inzet aan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. De school er in geslaagd om een aantal belangrijke tekortkomingen in het primaire proces op te heffen, waaronder het systematisch volgen en analyseren van de voortgang en de afstemming van de lessen op de verschillen tussen leerlingen. Verder is de kwaliteit van het pedagogisch- en didactisch handelen versterkt en slagen de meeste leraren er in om een taakgericht klimaat te creëren en leerlingen actief bij de les te betrekken. Bij dit tussentijds kwaliteitsonderzoek heeft de inspectie gekeken naar een beperkte set van indicatoren. Zoals uit het kwaliteitsprofiel blijkt zijn -op de eindopbrengsten na- alle onderzochte onderdelen als voldoende beoordeeld. Dat de effecten van alle verbeteractiviteiten nog niet zichtbaar zijn in de eindopbrengsten is mede een gevolg van het feit dat groep 8 te kort heeft kunnen profiteren van de gerealiseerde verbeteringen. De inspectie heeft wel vast kunnen stellen dat de tussenopbrengsten een stijgende lijn laten zien. Dit betekent dat de school de achterstanden op dit vlak aan het inlopen is. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten zijn onvoldoende. De inspectie kijkt hierbij naar de resultaten van drie cohorten. In 2010, 2011 en 2012 lagen de gemiddelde scores onder de norm die de inspectie hanteert. De tussenopbrengsten zijn gemiddeld voldoende. De inspectie baseert haar oordeel op vijf ijkpunten, te weten technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. Op alle genoemde onderdelen ligt het groepsgemiddelde boven de ondergrens die de inspectie hanteert. Met name op het vlak van technisch lezen zijn goede vorderingen geboekt. De inspectie heeft bij de beoordeling van rekenen en wiskunde in groep 4 drie leerlingen uit de berekening gehouden, op basis van een aantoonbaar beperkt leervermogen en/of indicering voor het speciaal basisonderwijs. Ook bij begrijpend lezen in groep 6 heeft de inspectie een correctie toegepast voor één leerling. De school heeft een aantal leerlingen in groep 8 die voor één of meerdere vakken een aangepast programma volgen. Voor deze leerlingen heeft de school een ontwikkelingsperspectief opgesteld met een eindprognose en, hiervan afgeleid, tussendoelen. Omdat er nog geen twee evaluaties hebben plaatsgevonden kan de inspectie de opbrengsten van deze leerlingen nog niet waarderen (indicator 1.4 ). Daarbij merkt de inspectie op dat op meeste leerlingen van deze groep gewoon mee moeten doen met de Cito-Eindtoets. Zij voldoen niet aan de criteria om de scores buiten de berekening te houden. De lessen De inspectie heeft een vijftal lessen bezocht. Over het algemeen slagen de leraren er in om een rustig en taakgericht klimaat te creëren. In de meeste lessen toonden de leerlingen zich ook actief betrokken. Het klassenmanagement is er op gericht om leerlingen zo snel mogelijk zelfstandig te laten werken, zodat de leraar zich kan richten op de leerlingen die ondersteuning nodig hebben, in de vorm van verlengde instructie of begeleide inoefening. pagina 9 van 11

10 De clustering van leerlingen in niveaugroepen is gebaseerd op een analyse van de opbrengsten en de specifieke onderwijsbehoeften, zoals vastgelegd in de groepsoverzichten en de groepsplannen. Voor enkele leerlingen voor wie het niveau van de groep te hoog gegrepen is en die een aangepast aanbod nodig hebben, stelt de school ontwikkelingsperspectieven op. Positief is dat de leraren in de dagplanning ook de leerlingen noemen die extra zorg behoeven. De concrete uitwerking van de geplande en gerealiseerde zorg is echter in veel gevallen nog te summier. Begeleiding en zorg De school volgt de vorderingen van leerlingen nauwgezet met methodetoetsen en methodeonafhankelijke toetsen. De methodetoetsen worden geanalyseerd, maar de registratie hiervan in de klassenadministratie verdient nog aandacht, met name waar het gaat om een verdieping (niet alleen een uitdraai van de foutenanalyse, maar ook het bepalen van reden van uitval. De leraren hebben groepsoverzichten gemaakt waarin de onderwijsbehoeften van de leerlingen zijn beschreven. Deze groepsoverzichten vormen de basis voor de groepsplannen, die nu voor de verschillende vakgebieden (lezen, taal en rekenen wiskunde) zijn gemaakt. In de groepsmappen ontbraken deze plannen echter, terwijl zij sturend zijn voor het handelen in de klas. Hoewel de inspectie merkte dat de leraren de lessen goed hadden voorbereid, is het toch wel van belang om de groepsplannen in de map, naast de dagplanning, te hanteren. Kwaliteitszorg De schoolontwikkeling wordt voldoende planmatig aangestuurd. Er zijn ook externen bij het verbeterproces ingeschakeld om directie en team te ondersteunen bij het verbetertraject. Daarnaast is er een interim intern begeleider aangetrokken om de invoering van het handelingsgericht werken te ondersteunen. Meer dan voorheen stuurt de directie de schoolontwikkeling gericht aan, waarbij het opbrengstgericht werken de rode draad vormt. Er wordt cyclisch gereflecteerd op de resultaten, de al gerealiseerde kwaliteit en de punten die nog verdere ontwikkeling behoeven. Ook de borging krijgt voldoende aandacht. Zo worden afspraken vastgelegd in protocollen, die deel uitmaken van het kwaliteitshandboek. De afspraken op het vlak van de didactiek en het handelingsgericht werken worden ook regelmatig in de praktijk gecontroleerd door de directie en de intern begeleider. Het team wordt actief bij de beleidsontwikkeling betrokken en er is draagvlak voor het beleid. Leraren gaven aan dat ze door het verbetertraject meer doelmatig en opbrengstgericht zijn gaan werken en dat er, door er samen de schouders er onder te zetten, meer eenheid in het team is gekomen. Tot slot De zwakke eindopbrengsten zijn voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het feit dat het onderwijs in het recente verleden onvoldoende was toegesneden op de (talige) kenmerken van de populatie. Inmiddels is de school halverwege het verbetertraject en is er geïnvesteerd in het vergroten van de leerkrachtvaardigheden. Ook is een systeem van interne kwaliteitszorg opgezet, waarbij het opbrengstgericht werken een belangrijke plek heeft gekregen. Alles overziend is de inspectie positief over de manier waarop de school werkt aan de kwaliteitsontwikkeling en de resultaten die met de aanpak zijn geboekt. Het verbetertraject loopt dit schooljaar nog door, waarbij de focus ligt op de leerlingenzorg en het taalbeleid. Het is nu zaak om de opgaande lijn vast te houden en de goede praktijken te borgen. pagina 10 van 11

11 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De school heeft voldaan aan de afspraken uit het toezichtplan en is er in geslaagd de kwaliteit van het onderwijs op de onderzochte onderdelen te verbeteren. De eindopbrengsten vertonen nog grote risico's. Wel vertonen de tussenopbrengsten een stijgende lijn. Dit wijst er op dat de school de achterstanden op dit vlak aan het inlopen is. Het verbetertraject loopt tot en met het najaar van Tot die tijd blijft het eerder toegekende toezichtarrangement zwak gehandhaafd. pagina 11 van 11