StadsLandgoed Stapelen. ruimtelijk kader met kunstprofiel. e k

Transcriptie

1 StadsLandgod Stapln ruimtlij adr mt unstprofil

2 StadsLandgod Stapln ruimtlij adr mt unstprofil januari 2017 in opdracht van d Assumpti-stichting Boxtl stdnbouw l landschap

3 voorwoord Landgodrn zijn particulir lustoordn di ruimt bidn aan cultuurlij ingrpn in d natuur, z zijn r loutr voor d ignaar om van t gnitn, n pur lux. Stadsparn warn oorspronlij n bittr noodzaa voor d arbidrs in d stdn, r was d bhoft aan natuur in d stad. Nu zijn dz parn publi lustoordn, di ruimt vrijhoudn tussn ht conomisch rachtnvld van d gbouwd omgving, loutr om t gnitn van d rust di natuur ons an bidn, dus n pur lux. In d rn van Boxtl is d moglijhid ontstaan n stadslandgod t ralisrn in ht par bij Kastl Stapln n d landschapplij gbidn romhn. Ht samnsmdn van par, bmdn, graslandn n d Domml tot n lustoord, waar natuur, cultuur laar omarmn is n fantastisch ambiti di in dit rapport vrbld n vrwoord wordt. D aanzt tot dz ambiti is ggvn door d patrs Assumptionistn, di na 100 jaar ht astl bwoond t hbbn hun rligius rfgod door willn gvn. Zij willn als hun nalatnschap ht par blfbaar man voor idrn di dicht bij huis in d natuur wil contmplrn. Acht grondignarn rond astl Stapln, particulirn, instllingn n ht Brabants Landschap willn zich samn mt d patrs vrnign om dit Stadslandgod Stapln wrlijhid t latn wordn. Zij zin ht als n bgin van n groiprocs waarin landschap n unst laar vrstrn in stds vrandrnd omstandighdn. Dit documnt gft n analys van d vrschillnd landschappn n bidt n ruimtlij adr. Ht wil bovndin n inspiratibron zijn voor unstopdrachtn in d vrschillnd landschapplij sfrn. Zou ht nit prachtig zijn als d nrgi n towijding di aan dit rapport tn grondslag ligt an lidn tot d vrwrlijing van n droom. Ht samnbrngn van natuur, cultuur n unst in d rn van Boxtl, waar mnsn tot in d vrr toomst unnn gnitn, contmplrn n gïnspirrd ran door ht StadsLandgod Stapln, n pur lux! Hubrt-Jan Hnt.

4 lswijzr Voor u ligt ht documnt waarin d vrdiping aan d Visi op StadsLandgod Stapln wrggvn is. Op 11 novmbr 2016 is ht ruimtlij adr mt gïntgrrd unstprofil gprsntrd aan d 8 grondignarn. In hoofdstu 1 ijn w ort trug naar d visi, wl gzamnlij momntn mt d grondignarn w hbbn ghad, n ort samnvatting van d visi wordt in dit documnt wrggvn. Daarnaast wordt bschrvn wat d opgav n ht dol is van d vrdiping van d visi. laat j vrwondrn door d natuur, blf d spiritualitit, vrgt d snlhid van d dag, laat j vrlidn door d rust in d natuur, natuur is nit traag, natuur hft n ign tmpo In hoofdstu 2 zijn d rnwalititn van StadsLandgod Stapln zijn uitgwrt in n ruimtlij adr. Dit ruimtlij adr hft n dol: En landschap is n lvnd ghl, dat door d jarn hn glidlij vrandrt, soms langzaam, soms mt grot sprongn. Nu is n momntopnam. D rnwalititn di wij zo waardrn in StadsLandgod Stapln zijn glidlij in d loop dr uwn ontstaan. Ht landschapplij adr is ht bidn van inspirati n houvast voor ht omgaan mt ontwilingn zodat dz rnwalititn voor d toomst zijn zrgstld n zlfs btr blfbaar wordn. D bschrijving van d rnwalititn wordt bschrvn aan d hand van ht vrhalnd landschap n ht zichtbaar landschap. In hoofdstu 3 wordt ht vrborgn landschap van StadsLandgod Stapln bschrvn. Ht aanwzig landschap van StadsLandgod Stapln rijgt n xtra blvingslaag; n unstlaag. Ht unstprofil wordt gvormd n gvod vanuit ht aanwzig landschap. Hiruit volgn, als vanzlfsprnd, d unstlocatis (hoofdtu 4). Dz bvstign ht landschap n zorgn voor vrwondring. Ht unstprofil mt d unstlocatis staan bschrvn in hoofdstu 5.

5 inhoud tolichting ontwrp hoofdstu 1 trugbli op d visi StadsLandgod Stapln 10 wat is d opgav na d visi? 13 hoofdstu 2 ruimtlij adr 21 fitlij landschap vrhalnd landschap zichtbaar landschap hoofdstu 3 vrborgn landschap - landschap van vrwondring 44 hoofdstu 4 unstpositis 46 hoofdstu 5 gïntgrrd unstprofil 50 bijlagn 82 colofon 91

6 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl hoofdstu 1 8 ignarn - 11 dlgbidn - 1 landschapspar Situati in ht ort Kastl Stapln n ht omringnd par liggn aan d zuidzijd van Boxtl, in ht bdal van d Domml. Ht linschalig landschap rondom ht astl is wat btrft natuurwaardn n cultuurhistori n van d mooir n bst bwaard landschappn van d rgio. Dz cultuurhistorisch n gron walitit gft ht landgod zijn idntitit n vormt tvns ht adr voor toomstig ontwilingn. Er wordt gstrfd naar ht vrbindn n vrwvn van ht astlpar mt ht dirct omringnd landschap, dat is opgdld in lf dlgbidn, n aansluiting t vindn bij ht stadscntrum van Boxtl. En blangrij opgav in d onwiling naar ht Stadslandgod Stapln Boxtl is ht intgrrn van bldnd unst in d landschapplij n stdnbouwundig contxt. Dit culturl planologisch procs wordt ont wild in n samnwring tussn d Patrs Assumptionistn, d acht grondignarn, maatschapplij organisatis n projctontwilaars, Door bldnd unst duurzaam t intgrrn voor dit gbid, ontstaat r n uni parachtig landschap dat bij ht publi - bwonrs, voorbijgangrs n bzors - niuw rvaringnopropt n uitnodigt tot vrblijf, contmplati, vrwondring n ontspanning. Ht astlpar opngstld Ht astlpar maat ondrdl uit van n nsmbl. Rds in , tzamn mt d rnovati van ht astl, zijn plannn in studi gnomn voor ht Stadslandgod Stapln. Ht ghl nsmbl bstaat uit 11 dlgbidn mt 8 vrschillnd ignarn totaal tr groott van ca. 25 hctar. Par Stapln maat mt 6 ha. ondrdl uit van dit nsmbl. In d visi voor StadsLandgod Stapln zijn d contourn van d voorgstan ontwiling van ht Stadslandgod vastglgd. En blangrij dolstlling van d gbidsvisi is ht vanuit d bbouwd om van Boxtl toganlij man van ht astlpar. Hirdoor omt Boxtl aan ht par t liggn, ht par n omringnd landschap wordn ondrdl van d structuur van Boxtl. Ht par maat in d omnd tijd n transiti door tot ht Stadslandgod van d gmnschap van Boxtl n d rgio. Cntraal in dit niuw Stadslandgod ligt ht astl, n Rijsmonumnt, in mt ign middln van d patrs Assumptionistn intrn ghl grnovrd. Mt d dirct blanghbbndn n gbidsignarn is wordt n platvorm gvormd di d vrantwoordlijhid draagt voor ht toomstig bhr n ondrhoud van ht Stadslandgod op basis van d gmnschapplij gbidsvisi. Kunstvisi Stadslandgod Stapln Vrvolgns crërn w n bijzondr n hdndaags blvingslaag voor bzors n bwonrs, waarbij spiritualitit n d rlati tussn unst n natuur cntraal staan (rust, stilt, vrstilling, dwaln, bzinning, inspirati, bspigling, puur n natuur). Kunst gft t dnn, unstwrn vrstrn n bvstign d idntitit van ht par, ht landschap n d pl. Ht landgod is nit alln n oord van traditi, maar oo n pl van vrniuwing n vrbrding. El pl hft n contxt n n gschidnis, functis n btnissn. Inspln op d bhoftn van n pl an alln als ht unstwr wordt ingbd in n trajct, in n procs, waarbij d grondignarn samn mt d maatschapplij partnrs n d gbruirs van di pl btron wordn. Vrdr vragn all 11 gbidsdln, idr apart, hun aandacht in ht spcifi van ht landschap mt d loostrgmnschap n ht voormalig sminari, ht historisch astl n ht hdndaags wonn (histori, dorp, landschap, architctuur, unst n wonn). Samn gvn d ignarn n btronn ht gbid n niuw gzicht, waarbij zij ht gdachtngod van d Assumptionistn willn vranrn n n duurzam lfomgving willn ontwiln. Op dit momnt is in d voorbriding van d visi al vl gïnvstrd n gralisrd. Ht astl is grnovrd, ht Kastlplin is opniuw ingricht n ht par n ht Stadslandgod wordn d omnd jarn aangpat. En organisatitrajct is uitgzt mt d 11 btron partijn di d intnti hbbn uitgspron samn t willn wrn aan n gzamnlij ontwiling van ht ghl gbid. Mt alghl instmming is door all partijn aangnomn om unst in ht gbidsplan t intgrrn. All btronn hbbn tr inspirati gzamnlij n ris gmaat naar Insl Hombroich in Duitsland. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 10 11

7 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl trugbli op d visi - tijdlijn januari 2017 ruimtlij adr mt unstprofil gzamnlij momntn xcursi insl hombroich 13 sptmbr 2013 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl snloopan-dag 13 dcmbr n 5 bijnomst 25 april, 20 juni 2014 ondrtning visi grondignarn 18 dcmbr

8 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 Vrbinding mt d Domml D rivir d Domml hft vanaf Pr in Blgië tot aan d Maas bij s-hrtognbosch n rs marant unstpuntn aan ht watr liggn. D Domml start in d Dommlvalli nabij Pr in Blgië, n vrvolgt haar wg via ht unstpar Klannbos in Nrplt. Ht Klannbos toont n prmannt collcti laninstallatis in d opnlucht. Eindhovn hft ht van Abb musum aan d Domml liggn n op divrs locatis in d opnbar ruimtn unst aan d Domml o.a. op ht TU trrin. Evn vrdr, in Sint-Odnrod, ligt ht unstprojct Slotjs van Sint-Odnrod 7 waarvan 3. In s-hrtognbosch indigt d Domml samn mt Aa in d Diz. Aan d Diz in s-hrtognbosch vindn w ht niuw Stdlij Musum samn mt ht Noord-Brabants Musum. Daarna indigd d Diz in d Maas. Ht loostrpar/landgod Stapln, d ontbrnd schal in dit Dommllandschap, an d vrbinding man tussn dz unstmomntn. Ht vrborgn par mt zijn mysti waardn is nog nit of nauwlijs bnd in Boxtl n omgving. Ht op n passnd wijz toganlij n blfbaar man van ht par is n blangrij dolstlling. Hirdoor omt Boxtl aan ht par t liggn, ht par wordt ondrdl van d structuur van Boxtl musumwartir s-hrtognbosch stadslandgod stapln boxtl 7 waarvan 3 sint-odnrod van abbmusum indhovn wat is d opgav na d visi Ht man van unstprofil ingbd in n stdnbouwundig/landschapplij wfsl, in ht StadsLandgod Ho gaan w dat don Twldig: Enrzijds ht opstlln van n ruimtlij/landschapplij adr Andrzijds ht opstlln van n unstprofil stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 lannbos nrplt 14 15

9 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 d dragrs van ht StadsLandgod d bouwstnn van ht StadsLandgod stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl watr natuur rligi ntrs balons padn 16 17

10 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 visiaart Stadslandgod Stapln stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari

11 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl hoofdstu 2 ht ruimtlij adr D bstaand situati, d fitlij ij op ht huidig landschap, is n objctiv obsrvati n is bschrvn in ht visidocumnt. D bschrijving van d rnwalititn wordt bschrvn aan d hand van ht vrhalnd landschap n d ruimtlij ssntis (ht zichtbaar landschap) Vrhalnd landschap En landschap is n lvnd ghl. Door d jarn vrandrt ht, soms glidlij, soms mt grot sprongn. Zo oo ht landschap van StadsLandgod Stapln. D rnwalititn van ht landschap dat wij zo waardrn zijn glidlij in d loop dr uwn ontstaan. Dit hoofdstu vrtlt in thmatisch vrhaln ho ht landschap van StadsLandgod Stapln zich ontwild hft. D vrhaln vrlarn oo waarom ht huidig landschap ruit zit zoals ht ruit zit. Z vrtlln d gschidnis achtr d rnwalititn. Ht vrhaal van ht landschap wordt vrtld aan d hand van 4 vrhaallijnn. Dz schtsn in voglvlucht d ontwiling van ht landschap. Dz vrhaallijnn zijn zo gozn dat z aratrisiti zijn voor ht huidig landschap; z gvn wr waarom ht landschap r zo uit zit. Wat zijn d vrhaln di in dit landschap t lzn zijn, of vrscholn liggn? Dz momntn gaan in op d spcifi cultuurhistorisch contxt van ht landschap. D vrhaln vrtlln d bijzondr gburtnissn di ht landschap vrlarn n d blving rvan vrrijn. Ht rst vrhaal, ovr d Dynami van d rivir, vrtlt ho d mandrnd, stds vrlggnd Domml ht Dommllandschap mt hoogts n laagts hft gvormd. D mns hft natuurlij in rst instanti gbruigmaat van d natuurlij gstldhid, maar is vrvolgns d Domml naar zijn hand gaan zttn. Ht bdwingn van d Domml ging glij op mt d Ontginning van ht land Dit vrhaal gaat ovr ht in gbrui nmn van ht land. Erst wrdn d hogr dln in ht bdal van d Domml ontgonnn; d Ptrusbasili, Stapln n mrdr hogr glgn puntn in ht landschap. Daarna zijn d nattr gbidn ontgonnn. D Strijd om d macht vrhaalt ovr n gschidnis mt vldslagn ( d Slag om Boxtl); tussn d Fransn n d Englsn. Dit strijdtonl hft sporn in ht StadsLandgod (Dommlbimd) naglatn. In ht gbid hbbn Status n ht gld n stmpl op ht landschap gdrut. In ht landschap staat n vrstrt mottburcht, dit wrd latr n astl mt n gracht romhn. Ht astl is in ht vrldn bwoond door vl ignarn. Dit vormd d basis voor ht huidig Kastl n ht par Stapln waar momntl d Patrs Assumptionistn 100 jaar wonn n wrn. Karatristi lmntnd vrschillnd bwonrs zijn in ht landschap op vrschillnd pln trug t vindn (bomnlann, aplltj, ruisj in d boom, labyrint). Z gvn ht par n bijzondr dimnsi. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 20 21

12 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 vrhalnd landschap - d dynami van d rivir d Domml Ht bdal van d Domml dant zijn naam aan d rivir d Domml di r doorhn stroomt. D Domml ontspringt in Nrpt (Blgi) n mondt uit in d Maas bij Dn Bosch. D rivir d Domml hft in d loop dr tijd zich vrplaatst n hogr n lagr dln in ht landschap achtr glatn. Dz mandringn van d Domml zijn in ht huidig landschap nog stds hrnbaar aanwzig. D rst bwonrs in ht gbid vstigdn zich op d hogr dln in ht Dommlbdal. Dz hogr puntn zijn nu nog hrnbaar aanwzig; ht astl, Ptrusbasili,... stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl huidig hrnbar lmntn in ht landschap: - divrs oud mandringn van d Domml (oud Dommlarmn) mt bijzondr natuurwaardn - op d hogr plaatsn bbouwing (astl, Ptrusbasili) - rivirduin n stilrandn nabij d huidig Eindhovnswg - glooiingn in ht maaivld in par Stapln stdnbouw landschap boxtl 22 23

13 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 vrhalnd landschap - ontginning van ht land stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl huidig hrnbar lmntn in ht landschap: - astl n basili: d historisch as - sminari - poortwachtrshuisjs (Burgar n Konijnshoolsdrf) van ht oorspronlij Stapln stdnbouw landschap boxtl d ontwiling van Boxtl 24 25

14 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 vrhalnd landschap - strijd om d macht D gschidnis van ht Dommllandschap is rumorig gwst... stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl huidig hrnbar lmntn in ht landschap: - d rivirn d Lij, Smalwatr n Domml vormn n natuurlij vrddiginslini - d rdouts vulln dz aan. Tw zijn r bwaard gblvn. In Boxtl zijn z nooit gbruit! - stratgisch ligging rdout, als ondrdl van n natuurlij vrddigingslini - bdal: ondr watr zttn van ht gbid - d huidig brug Eindhovnswg Boxtl, glgn op schootsafstand van d rdout aan d Konijnshoolsdrf D slag om Boxtl tussn frans n ngls tropn, op 14 n 15 sptmbr 1794 d fransn wamn vanuit ht zuidn, ht was n strijd van 3 uur, d fransn wonnn n opmars ging door naar Sint Odnrod, Brugl n Nijnsl stdnbouw landschap boxtl 26 27

15 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 vrhalnd landschap - d patrs mt n missi stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl huidig hrnbar lmntn in ht landschap - n tot n buitnplaats omgbouwd astl - bomnlann, bruggn - rligiuz pln in n om ht astl n in ht par Ht fraai landschap van ht Dommlbdal wordt opgluistrd door n Kastl... Macht, aanzin, status, maar oo schoonhidszin liddn tot n prachtig astl. D omgving van ht Kastl wrd vrfraaid door d aanlg van n par. In rst instanti had ht par n gomtrisch inrichting, maar vanaf ht ind van d achttind uw is ht par omgvormd in d landschapsstijl. Ht astl wordt bwoond door astlhrn n op dit momnt d patrs Assumptionistn. Wl functi d bwonrs oo hbbn, z blijvn n statussymbool voor ignaar n gbruir. stdnbouw landschap boxtl 28 29

16 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 zichtbaar landschap stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari

17 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 hoofdstu 3 ht ruimtlij adr Ht aartbld op pagina 33 gft n uitwring van d ruimtlij aspctn van d rnwalititn; ht ruimtlij adr. Wat zijn d princips uit d cultuurhistorisch ontwiling di dit landschap zo uni man? Ho zijn dz rnwalititn in ht huidig landschap zichtbaar? Als j in ht vld bnt, waaraan un j dan concrt zin dat j in n spcifi landschap bnt? Dz uitwring gaat ovr bld n structuur van ht huidig landschap, gn door d bril van d rnwalititn. Er is alln gn naar datgn waaraan j d rnwalititn unt blvn. Wat nit bij d rnwalititn past, wordt bwust wgglatn. StadsLandgod Stapln - ruimtlij adr stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 StadsLandgod Stapln is op basis van ruimtlij aratristin in dlgbidn ondrvrdld: d rand (d huidig bbouwingsrand van Boxtl), par Stapln, d lagr glgn bmdn, d Domml, d gron amrs (d boomgaard, d Ossnwid,..). Aan d hand van n aratrisiti foto wordt d ruimtlij ssnti pr dlgbid nrgzt. Dz zijn op d volgnd pagina s uitgwrt. stdnbouw landschap boxtl 32 33

18 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ruimtlij adr - richting bbouwingsrand van Boxtl - ontwiling Eindhovnswg stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 huidig situati vanuit Dommlbimd richting Eindhovnswg (Imvst) huidig situati waar d rnwalititn van ht landschap zijn wrggvn n ontwiling in ht landschap, rnwalititn wordn zr gstld n wordn blfbaar 34 35

19 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ruimtlij adr - richting bbouwingsrand van Boxtl - noordzijd (onijnshoolsdrf - JRL) stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari

20 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ruimtlij adr - richting zuidzijd plangbid - d Domml (ovrgang naar ht landschap) stadslandgod stapln boxtl januari 2017 zuidrand stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl 38 39

21 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ruimtlij adr - gron amrs - boomgaard ruimtlij adr - gron amrs - bmd stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl rnwalititn: opn ruimt, glooind grasvlat, bwging van d oud dod dommlarm (mt bplantingn rnwalititn: vorm: langgrt lagr glgn gron ruimt, vorm van d randn, bplantingn aan d randn, 40 41

22 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ruimtlij adr- par stapln stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 rnwalititn: solitair cultuurhistorisch bomn, cultuurhistorisch bomnlann, grasvlan rnwalititn: n astl, astlgracht mt n brug 42 43

23 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 hoofdstu 3 landschap van vrwondring Stapln is n vrborgn landschap, n groot landschapspar, n aanngslotn gbid van ca 26 hctar aan d Domml, n gbid waar j tot rust unt omn, waar natuur, unst n spiritualitit laar gaan ontmotn. In Stapln an j ontsnappn aan d drut van d wrld. J unt j in Stapln rgns andrs wann, Stapln hft n hl ign sfr. D gst van d pl, d gnius loci, dat is waar ht hir om draait. Gnius Loci is n bgrip uit d Romins oudhid. Ht was d bschrmgst van n pl. Tgnwoordig staat ht bgrip voor d sfr, ht ign van n pl. vrborgn landschap stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl Wat vrbindt unst, natuur n spiritualitit mt laar? Zowl unst als natuur ropt motis op, zt aan tot dnn, boort dipr lagn aan; r wordt its andrs opgropn dan d daglijs maat dr dingn. Wat unst n natuur mt laar vrbindt is dat zij ons bid op n andr manir latn ijn (mits j daarvoor ontvanlij wilt zijn). Kunst n natuur zijn in staat ons t latn ijn mt d ogn van n ind, of mt d ogn van ht hart. Z ropn motis, vrwondring, hrinnringn op. Dit is gprobrt wr t gvn in ht aartbld van ht vrborgn landschap: hirin is d gst van d pl wrggvn. Stapln is n plaats voor aandacht n vrwondring. stdnbouw landschap boxtl 44 45

24 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl StadsLandgod Stapln hoofdstu 4 wat an ht landschap aan? algmn uitgangspuntn voor d unst Kunstprofil Stadslandgod Stapln Wat an ht landschap van StadsLandgod Stapln aan? (mt btring tot unst n andr ontwilingn n initiativn in ht StadsLandgod) StadsLandgod Stapln is 26 ha groot, maar ignlij lin, linschalig n zr wtsbaar! Ht gbid van Stapln is n rcratif landschap mt hl vl blvnissn. Tovogingn (unst) motn ingtogn, hl voorzichtig, n zr zorgvuldig n mt rspct voor ht landschap togpast wordn. ontsnappn- wat an ht landschap aan? Stapln is ontsnappn aan d drut van d wrld (Boxtl). J unt j rgns andrs wann. Ht zijn uni blvingswrldn! StadsLandgod Stapln bstaat uit duidlij, hrnbar wrldn: ht par, ht astl mt binnnplaats, d bmdn, d gron amrs (Ossnwid, boomgaard, d gron amrs bij Sint Lucas n naast d Konijnshoolsdrf). Dz hrnbar gbidn liggn dirct naast laar n j stapt van d n gron wrld in d andr gron wrld. All wrldn hbbn hun ign blving, hun ign rnwalititn. Er zijn zo vl pln mt n ign uni aratr n sfr om vn t ontsnappn aan d waan van d dag. Dit is n hl grot walitit van ht gbid. Om dz walitit voldond t unnn waarborgn is r n grns aan ht laadvrmogn van dit landschap. Als j nit mr an ontsnappn, dan zijn r t vl ingrpn gdaan di ht uni aratr van ht landschap vrstorn Zodra n tovoging t opzichtig of ovrhrsnd wordt, gaat ht vrrd. D unst dint t alln tijd aan t sluitn op d natuur n ht landschap om zo n bijdrag t lvrn aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van d pl. Misschin is ht d unst om op sommig pln juist hlmaal nits t don, om lgt t crërn, zodat d rvaring nog strr wordt. ruimtlij ontwilingsadr n unstlocatis: Wat willn w zin ovr 50 jaar: W willn dat d aratristi glaagdhid van ht landschap nog str hrnbaar is n d histori volbaar. Dit wordt door idrn nu zo als waardvol gzin. Hirto is r n ruimtlij ontwilingsadr opgstld. Vanuit d histori n d daaruit voortomnd landschapplij glaagdhid vloin n aantal locatis voort waar unst moglij is. Dz unstlocatis bvstign d landschapplij n cultuurhistorisch aratristin. algmn mt btring tot unst: - D uni sfr van d wrldn mot hrnbaar blijvn: J an van d n gron ruimt naar d andr gron ruimt gaan, van d n sfr naar n ghl andr wrld. Dit is vrrassnd n w motn vooromn dat d gbidn nit aan laar gaan rijgn. - D unst is ingtogn, n bvstiging van ht landschap Ht landschap is ht unstprofil - D unst vogt n blving to zondr t concurrrn mt ht landschap: D unst omt voort uit ht land schap. Als r t vl fysi dingn in ht landschap vrschijnn vrdwijnt d vrblding. Hovl an ht landschap aan? (zi hirvoor d aart mt d unstlocatis) unstmomnt aan d Domml Als bovnstaand wordt gralisrd, dan wordt StadsLandgod Stapln in haar landschapplij vrschijningsvorm bvstigd n rijgt ht haar ign positi in d rs van unstmomntn aan d Domml, zoals bschrvn in d visi voor par Stapln in stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl bdal van d Domml 46 47

25 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 unstlocatis Vanuit d histori n d daaruit voortomnd landschapplij glaagdhid vloin n aantal locatis voort waar unst moglij is. Dz unstlocatis bvstign d landschapplij n cultuurhistorisch aratristin. En ovrzicht van d unstlocatis is in ht aartbld op pagina 49 wrggvn. D unstlaag wordt vrwvn, n vranrd in d dragrs van ht plan (natuur, watr n rligi) n in d bouwstnn van ht plan (balons, ntrs n padn). Er zijn daarnaast oo nl individul unstwrn ingzt. unstlocatiaart stadslandgod stapln boxtl januari 2017 dragrs rligi: pilotprojct bzinningsmomnt - dommlarmpad- Mariaplaats natuur: d natuur omt tot uiting in all unstmomntn watr: rustpuntn aan d Domml (Dommlbimd) bouwstnn stdnbouw landschap boxtl balon: balon-balondr, prins hndristraat - astllaan ntrs: blvédèr hobbndon, ntr onijnshoolsdrf, blauwhofsloop -domml padn: padn individul unstwrn ossnwid: hlofytnfiltr strijd om d macht: rdout n omgving par stapln : amfithatr biënnal stdnbouw landschap boxtl 2 jaarlijs trugrnd tntoonstlling 48 49

26 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 hoofdstu 5 unstprofil pilotprojct bzinningsmomnt- dommlarmpad - mariaplaats stilt, rligi, unst Ht StadsLandgod Stapln bvat n aantal van oorsprong rligiuz lmntn, zoals ht voormalig sminari, ht loostr, d apl, d blodprocssi, d Mariagrot n d bijbhornd bgraafplaats. Ht is dan oo d nadrulij wns van d patrs Assumptionistn om ht gbid als pl van rust, stilt n bzinning voort t zttn. Ht parachtig aratr van d omgving rondom ht astl n ht natuurhistorisch Dommllandschap schppn hirto blangrij voorwaardn. D Assumpti-stichting wil in ht adr van d unstvisi als pilot voor Stadslandgod Stapln n projct tn uitvor brngn gnaamd En uitgbrid bschrijving van ht pilotprojct is bschrvn in d vrschillnd pilotondrdln: ht Bzinningsmomnt, d Mariaplaats n ht Dommlarmpad In dit vlomvattnd trajct wordn ansn gbodn aan jong talnt. Hirvoor is n wordt n nauw samnwring aanggaan mt tw btron partnrs in ht gbid: Sint Lucas (d School voor Crativ Industri) n ht Jacob Roland Lycum mt haar Tchnasium. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 Bzinningsmomnt - Dommlarmpad - Mariaplaats Ht pilotprojct bstaat uit mrdr ondrdln mt mrdr functis dat aansluit op d sfr van rligi n bzinning: Ht bzinningsmomnt (tr vrvanging van d Mariagrot wordt toganlij gmaat door ht Dommlarmpad, dat wr n vrbinding vormt mt d Mariaplaats. stdnbouw landschap boxtl Mt pilotprojct wordt n rst stap gzt in d grondgdacht di d initiatifnmrs in ht StadsLandgod voor ogn hbbn: in ht pilotprojct staan unst, filosofi, natuur- n landschap in nauw dialoog mt laar, waarbij ht bschouwnd aratr van unst god aansluit bij d bhoft aan rust, stilt n bzinning. Ht samngaan van dz lmntn gft n xtra btnis aan n gbid. ht pilotprojct gft n impuls aan ht vrbindn, ht ontmotn in n opnbaar gbid* In ht pilotprojct wordn cultuurhistorisch lagn in ht landschap bvstigd; oud dommlarmn wordn zichtbaar n blfbaar gmaat. * ht gbid is opnbaar toganlij van zonsopgang tot zonsondrgang stdnbouw landschap boxtl 50 51

27 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 pilotprojct bzinningsmomnt (dragr rligi) Schpping van ht Paradijs. En God rust op d zvnd dag van al zijn wr. Hij plaatst d mns in d hof van Edn om di t bouwn n om di t bwan positi unstwrn positi bzinningsmomnt positi/omgving D Mariagrot staat in par Stapln n is mt d voorzijd naar ht par goriëntrd n d achtrzijd van d grot grnst aan d bgraafplaats. D grot is in zr slcht staat zal wordn afgbron. Op dz pl zal n niuw bzinningsmomnt, bzinningspl omn. Ht bzinningsmomnt wordt gsiturd op ht ind van n oud dommlarm (in d huidig situati n drog dommlarm). Dz oud dommlarm wordt in d toomst n niuw votpad in par Stapln. aandachtspuntn: - huidig bgraafplaats (aan d zuidzijd) - bstaand cultuurhistorisch bomnlaan (in) - d studilocati ligt aan n wandlrout voor votgangrs in ht par n grnst aan d bgraafplaats - contact vanuit bzinningspl mt bgraafplaats: opn naar par, gslotn naar bgraafplaats - contact vanuit bzinningspl mt ht omliggnd landschap - contact vanuit bzinningspl mt ht par sfr: bzinning, vrstilling, mditati, rust, blving, unst, stilt, vrstilling, paradijs D sfr is in combinati mt d vrschillnd aanwzig functis: aan n zijd n bgraafplaats n d andr zijd n par jong talnt in samnwring mt Sint Lucas-studntn wordt bzinningsmomnt ontworpn n ontwild stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl D jarnlang aanwzighid van d patrs gft ht Stads- Landgod n uni idntitit. Rligi is zichtbaar aanwzig door d vrschillnd rligiuz lmntn. Rligi is volbaar door d srn rust n vrstilling. In d vrtaling naar unst an ht bgrip rligi in d brdst btnis wordn opgvat. zi oo bijlag: tst patr Jan Zuir (pagina 82) Opgav: n ontwrp voor n bzinningspl of n bzinningsmomnt in par Stapln in d omgving / tr vrvanging van d Mariagrot bzinningsmomnt Randvoorwaardn bzinningspl: - d bzinningspl is n objct/gbouwtj, waar j vntul in an (droog) n omhn an lopn - d bzinningspl hft bprt visul contact mt d bgraafplaats; - d pl/matriaal dint vandalismbstndig t zijn - d historisch bomnlann in ht par zijn n ggvn, hirondr liggn d (toomstig) wandlrouts, dz wandlrouts motn aansluitn op d bzinningspl - d niuw bzinningspl mag in d omgving van d huidig Mariagrot omn t staan - ht bzinningsmomnt hoft nit xact op d huidig locati van d Mariagrot omn t staan. gbrui: - ht bzinningsmomnt is bribaar via n glgn aan n wandlrout in ht par - moglijhid tot zittn, bzinning/vrstilling - rcrërn, blving van d pl rfrntibldn Richard Srra Ptr Zumthor: Brudr Klaus-apll stdnbouw landschap boxtl 52 53

28 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl boomgaard Mariaplaats positi dommlarm-pad par bzinningsmomnt Domml oud dommlarm huidig domml aartbld 1890 adastr 1886 bzinningsmomnt grasvlan mt solitair bomn boomgaard bgraafplaats par Dommlarm-pad En niuw pad in ht par, gsiturd op n van d oud Dommlarmn. functi: vrbindn van ht Bzinningsmomnt naar d boomgaard vrbindn van ovrig padn in ht par vrbindn van watr, natuur n rligi door middl van n pad blfbaar man van n oud Dommlarm positi/omgving: nmrn van d pl: - ht pad volgt d loop van n oorspronlij dommlarm, zi ht aartbld van ht votpad vrbindt 2 functis in ht par: ht bzinningsmomnt bij d bgraaf plaats n d boomgaard mt d Maria plaats (richting d oorspronlij loop van d Domml). - ht votpad doorloopt n aantal nmrnd ondrdln van par Stapln n is opgspannn tussn tw wrldn van par Stapln: aan d n zijd ht bzinningsmomnt, dirct naast n oud cultuurhistorisch laan, mt uwnoud in. Aan d andr zijd is r vanuit ht bzinningsmomnt contact mt d rachtr glgn bgraafplaats van d Assumptistichting. - ht votpad indigt in d boomgaard: n gron ruimt, bstaand uit ruigr gras, omzoomd mt dicht bomn n struibplanting. Hirin staan nl fruitbomn. - tussn dz tw wrldn doorruist ht votpad n gazon mt grot solitair bomn. Vrvolgns ruist ht pad n cultuurhistorisch laan; dz laan bstaat momntl uit nl oud bomn n is in d huidig situati nit mr hrnbaar aanwzig, - ht Dommlpad hft in d basis n andr matrialisati (natuurstn flagstons in gazon) dan d ovrig padn van ht par (stolgrind). D natuurstnn schotsn liggn soms dichtr n soms vrdr van laar af in ht gazon - aratristin/thmatin: watr, bzinning, rligi, vrbin dn - algmn: d bomn zijn d baas unst D unst is gïntgrrd, d ontwiling van ht landschap n d gschidnis n d gst van d pl staat cntraal. D unst sluit aan op ht landschap n draagt bij aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van ht landschap n d pl. sfr oas van ingtogn rust / stilt / vrstilling / bzinning / bspigling / puur / vrwondring / paradijs... basismatriaal Dommlarmpad natuurstn mt grot grasvogn rfrnti par Kalris Osnabrüc j loopt ovr d gschidnis van d pl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 54 55

29 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl huidig apl in voormalig loostr (Zustrs Oblatn) Mariagrot Mariaplaats Mariaplaats En Mariaplaats, tr vrvanging van d apl in ht voormalig loostr (Zustrs Oblatn) aan d Prins Hndristraat. D Mariaplaats vindt haar positi in d boomgaard op van d oud Dommlarm. functi: - vrbindn van bzinningsmomnt (bgraafplaats) - ht par - d boomgaard - Mariaplaats. - thmatin: bzinning, watr, rligi, vrbindn n natuur - ht vrouwlij - Mariaplaats (d nonnn) - ht mannlij (d patrs) - hrbrui van d rstn van d afgbron Mariagrot in d niuw Mariaplaats (bijvoorbld als bstratingsmatriaal) - blfbaar man van n oud Dommlarm - d boomgaard ruimtlij btrn bij d blving van ht par positi/omgving: - in d boomgaard op d oud Dommlarm unst D unst is gïntgrrd, d ontwiling van ht landschap n d gschidnis n d gst van d pl staat cntraal. D unst sluit aan op ht landschap n draagt bij aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van ht landschap n d pl. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl rstn van Mariagrot locati - d boomgaard 56 57

30 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stilt-puntn aan d Domml positi unstwrn stilt- puntn aan d domml D landschapplij n natuurlij walititn van ht projctgbid zijn ontstaan door d invlod van watr. Watr is nog stds n blangrij lmnt voor d natuurwaardn in ht gbid. D Domml fungrt als n str vrbindnd lmnt tussn d rn van Boxtl, ht StadsLandgod n d omliggnd omgving. D Domml mandrt door ht gbid n nmrt ht natuurlij aratr van n Brabants laaglandb. Daarnaast maat d rivir d Domml ondrdl uit van d Ecologisch Hoofdstructuur. zi oo bijlag: gdicht van Victor Vroomoning (zi pagina 81) astlplin stapln boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 locati Op marant puntn, daar waar d domml draait, daar waar d Domml op n grandioz wijz naar j to stroomt (1), daar waar d rust ht mst wtsbaar is (2), wordn blvingspln gmaat. D blving van dz pln wordt bvstigd in hun uitwring. Z hbbn n natuurlij uitstraling, d pln unnn famili zijn van laar. stdnbouw landschap boxtl rfrnti Blvdèrs Drntsch Aa bvstiging n blving van watr n natuur (mandringn) blving van d stilt unst Kunst omt voort uit ht landschap n d blving van d pl. Kunst wordt gïntgrrd, d ontwiling van ht landschap n d gschidnis n d gst van d pl staat cntraal. D unst sluit aan op natuur n landschap n draagt bij aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van ht landschap n d pl. sfr grandioos / panorama / scap / vrandring / ontding / wtsbaarhid / bruisnd rust stdnbouw landschap boxtl 58 59

31 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 unstmomntn (dragr natuur) Ht StadsLandgod is oorspronlij n bdallandschap mt daarin vrschillnd gron zons mt idr n ign landschapplij idntitit n walitit. Vochtig n natt omstandighdn in d lagr glgn dln n drogr omstandighdn op d ovrgang naar hogr glgn landschap. Dz variati zorgt voor hog natuurwaardn n vl biodivrsitit in sommig dln van ht projctgbid. Ht par hft lmntn van d ngls landschapsstijl: cultuurhistorisch lann, grot solitair bomn, grasvlan mt hstrclumbs. D opnhid di ht par uitstraalt is n waardvol contrast mt d natuurwaardn van d Dommlbimd. D Dommlbimd is n authnti natuurgbid mt n rij n zldzam flora n fauna. Dit gbid omvat ondr mr natt graslandn, ritmoras n n gvarird bomnbstand op ht Paardndijj langs d Domml. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 Vl van d unstmomntn uit ht unstprofil dragn dirct bij aan blving van d natuur n ht landschap. Immrs d unst is bdold om ht uni aratr van d natuur n ht landschap ondr d aandacht t brngn bij d bzors; door ht sturn van j bli, door ingtogn vrwijzingn naar historisch situatis, door op bpaald pln d rust t rvarn tc.. stdnbouw landschap boxtl In all unstmomntn wordt d dragr natuur blfbaar gmaat. zi bijlag tst Lind Egbrts (zi pagina 84) stdnbouw landschap boxtl natuur in StadsLandgod Stapln 60 61

32 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 balon - balondr (bouwstn balon) positi balon-balondr n uitzichtpunt ovr n lang, lagr glgn bmd Ht balon bidt - als vrhvn uitzichtpunt - zicht op ht StadsLandgod n dot ht gbid blvn vanuit n andr prspctif. Ht balon gft d blving van ht Stads-landgod n xtra dimnsi. positi Vanaf Sint Lucas (Grot Bmd) richting ht StadsLandgod D inrichting van ht profil van d Grot Bmd tot aan ht Sint Lucas - historish as is n ruimtlij opgav. straatnivau (Grot Bmd) nivau bmd Ht zwvnd balon loopt ovr d total brdt van d lagr glgn bmd. D bzor an hir wandln of vrblijvn; gnitnd van ht uitzicht of gwoon lr zittnd in d zon. ht balondr is vrlaagd gpositionrd tn opzicht van d bmd; vanuit ht balondr an d bzor op maaivldnivo ovr d bmd ijn, d natuur blvn. sint lucas grot bmd lagr glgn bmd stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl unst D unst is gïntgrrd in d ruimtlij opgav van ht t ontwiln balon. Hirvoor is n inrichtingsschts gmaat (zi pag 63 ). D unst sluit aan op natuur n landschap n draagt bij aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van ht landschap n d pl. - blving van zicht op d lang bmd - blving van d lagr glgn bmd (balondr) - blvn van natuur, watr sfr lang amr / landschapsblving / ontmoting n informati Inrichtingsschts historisch as (juli 2015) aansluiting Burgar - Grot Bmd - par Stapln - afman historisch as van Boxtl in combinati mt ht profil van d Grot Bmd - n niuw wgprofil waar d auto t gast is - balon gft d blving op ht lagr glgn landschap (bmd) - balon an n zitpl/ontmotingsplaats zijn stdnbouw landschap boxtl blving/zicht op d lagr glgn bmd grot bmd richting JRL grot bmd richting historisch as inrichtingsschts historisch as (juli 2015) informativoorzining in balustrad van brug balon aan lagr glgn watr 62 63

33 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl prins hndristraat - astllaan (balon-ntr) positi prins hndristraat Entr-locati: Ht StadsLandgod ligt vrborgn achtr d bbouwingsrand van Boxtl. Waar ht gbid vrogr n natuurlij (vr)binding had mt Boxtl, zijn ht nu tw wrldn. D visi StadsLandgod Stapln gft aan dat ht projctgbid opn n toganlij mot zijn. Ontwiling prins hndristraat D ontwillocati Prins Hndristraat vormt n ondrdl van n van d zs ntrs van ht Stadslandgod. D ntr via d Kastllaan is n van d mst historisch. Via astllaan, astlpoort n vrlngd astllaan is ht par bribaar. D ntr-locati is gsiturd aan d noordzijd van d Kastllaan van ht Stadslandgod. D ontwiling bidt hir - als uitzichtpunt/zon, gcombinrd mt d bbouwing - zicht op par Stapln n ht StadsLandgod. Daarnaast is ht balon n ovrgang van ht dorp Boxtl naar par Stapln n ht StadsLandgod; Boxtl aan ht par. D cultuurhistorisch bomn zijn d baas D ontwillocati zlf is gsiturd aan d rand van par Stapln, in n zognaamd gron amr ; n opn grasland mt aan d oostzijd n gron wand van cultuurhistorisch bomn mt daarchtr ht par. Aan d andr zijd ligt d Prins Hndristraat mt nl waardvoll paardnastanjs. Aan d zuidzijd grnst d studilocai aan d vrlngd Kastllaan n d lagr glgn opn Ossnwid. D aanwzig poort wordt grspctrd n d vrlngd Kastllaan wordt ruimtlij vrstrt mt bomn. Dod Dommlarmn: Door ht gbid lopn dod Dommlarmn (zi bijgvogd aartbldn). D toomstig ontwiling is op n oud dommlarm gsiturd Dz unnn als n inspirati dinn voor ht ontwrp in d Ontwiling Prins Hndristraat Ht balon vormt ondrdl van d architctuur, ht balon is hogr glgn n vormt n soort trap naar ht par unst D ntrlocati is n landschapplij opgav, d unst wordt intgraal in ht procs vrwvn. Hdndaags unst wordt gintgrrd, waarbij d ontwiling van ht landschap n d gschidnis n d gst van d pl cntraal staat. D unst an n ondrdl zijn van d inrichting/vormgving van ht balon of ondrdl zijn van ht gbouw, vrwvn in ht procs. D buitnruimt van d gbouwn is ht huidig par, dit is gmnschapplij gron; grasvlan mt grot aanwzig bomn n gropn hstrbplantingn. D buitnruimt van d gbouwn zijn n ondrdl van d gbouwn: mr stnig/plin/balon). sfr parblving / ontmoting/bwging (oud dommlarmn)... oud Dommlarmn - bwgingn rfrntibldn ovrgang buitnruimt-par stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl cultuurhistorisch laan poort Kastllaan boomgaard grastrappn locati van oud Dommlarmn op divrs tijdsmomntn 1801, 1838,

34 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 wlom! Domml ntr Boxtl (bouwstn ntrs) locati n omgving domml ntr Boxtl Wlom in Boxtl - ntr StadsLandgod positi opn zon voor ht monumntal pand Eindhovnswg 12 D monumntal pandn n d inrichting van ht voortrrin (vrwijzing naar industril vrldn) vormn d ntr van Boxtl n d ntr van ht StadsLandgod. D inrichting van ht voortrrin mt lmntn vrwijzn naar d oorspronlij blwid di bij d wassrij hoord. Daarnaast n unstwr (schoorstn) mt n vrwijzing naar n industril vrldn. Kunst wordt intgraal in ht procs vrwvn. Hdndaags unst wordt gïntgrrd, waarbij d ontwiling van ht landschap n d gschidnis n d gst van d pl cntraal staat. Voor inhoudlij achtrgrondinformati zi landschapplij inpassing n cultuurhistori Hobbndon. sfr wlom / idyll / vnstr op ht landschap blvédèr hobbndon (bouwstn ntr) positi blvédèr hobbndon positi Op d mst vrr punt van d rivirdon, in d toomstig situati ht ind van d hogr glgn bbouwing - ht bgin van d lagr glgn bmdn Ht uitzichtpunt is hogr gsiturd, zo moglij zwft ht bovn d lagr glgn bmdn. D bmdn hbbn n functi als cologisch vrbindingszon. D bnadring van ht uitzichtpunt is richting d Domml, ht uitzicht is richting ht wstn, ovr ht StadsLandgod. Ht uitzichtpunt is tglijrtijd n ntr richting ht lagr glgn dommllandschap, d functi als blvdèr hft d hoofduitstraling Ht uitzichtpunt an n ruimtlij rlati hbbn mt d inrichting van ht binnnhof. bvstiging van natuur (rivirdon) blvn van watr, natuur stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl situati ntr Boxtl oorspronlij blwid bij Eindhovn stoomwasch -strij blinrichting D Domml uitzicht vanuit positi blvédèr op StadsLandgod Stapln rfrnti zwvnd uitzichtpunt rfrnti zwvnd uitzichtpunt mt informativoorzining 66 67

35 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 blauwhofsloop-domml (bouwstn ntr) positi blauwhofsloop-domml En bijzondr ntr als uitnodiging Dz votgangrsntr rijgt n landschapplij invulling n wordt mt n unstingrp vrbijzondrd. locati: ntr zuidzijd StadsLandgod Op dit marant punt n tvns ntr van ht StadsLandgod, omn Blauwhofsloop n d Domml samn. Dit punt vormt d zuidlij, landschapplij ntr van ht StadsLandgod Bij nat wr is dz locati nit bribaar, dan mot ovr d Paralllwg glopn wordn (ht huidig tracé). unst n unstingrp vrbijzondrd d landschapplij invulling sfr scap / vrandring / ontding ntr onijnshoolsdrf (bouwstn ntr) positi ntr onijnshoolsdrf D ntr bvindt zich in d rand van ht projctgbid. D ntr is nit d oorspronlij ntr, dz was gsiturd bij ht historisch poortwachtrshuisj, in d huidig situati opgnomn in n woonstraat (Konijnshoolsdrf). D ntr van ht StadsLandgod is nit duidlij aanwzig of als zodanig hrnbaar; d bbouwd om gaat als vanzlfsprnd ovr in n vrhoogd laan (zi bschrijving d landschapplij wandling in visi par Stapln). Door ht crërn van n hrnbar togang tot ht StadsLandgod wordn wandlaars/bzors uitgnodigd ht gbid binnn t trdn. positi ntr Konijnshoolsdrf unst d ntr is n ruimtlij opgav; waar wordt in d toomst d ntr van ht StadsLandgod gsiturd? D ntr wordt mt n unstingrp vrbijzondrd. sfr idyll / wlom stadslandgod stapln boxtl januari 2017 zi oo visi par Stapln (juni 2013) stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl huidig situati rfrntibldn huidig situati onijnshoolsdrf rfrnti 68 69

36 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 votpadn (bouwstn padn) Aan d hand van n aantal marant momntn in d gschidnis van ht gbid wordn door unstnaars divrs wrn ontwild di j als wandlaar unt blvn. Ht zijn poëtisch obsrvatis van ht lvn op macro- n micronivau van n bijna onzichtbar maar nog stds aanwzig gschidnis van ht landschap. positi (dz zijn bpaald aan d 4 vrhaallijnn uit d gschidnis) dynami van d rivir: pad paardndijj ontginning van ht land : historisch as (van basili naar astl) strijd om d macht: ht niuw pad door dommlbimd patrs mt n missi: pad vanuit astllaan n pad onijnshoolsdrf (bidn tot aan ht astl) stadslandgod stapln boxtl januari 2017 Vanochtnd wr hrlij door ht par gwandld, hrlij hn n wr gronld ovr allrli padn. Zoals altijd dn i dan nrgns aan, i ij vl om m hn, i ij naar van alls; bstjs, plantjs, raar gvormd bomn, rar md wandlaars, woln, naar ignlij alls wat i op mijn pad tgnom. Uitraard ij oo waar i loop, ht vil m inns op dat ht pad bij l stap vrandrd. sfr vnstrs op ht landschap / inzicht / landschapsblving unst Divrs visul n audio-visul unstwrn Vido, audio, n vrhaal, info-pln, app,.d. stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl rfrnti: Brabant vrtlt Mt gdichtn, gluidn n animatis nmn w j m door d vl vrhaln di ht StadsLandgod rij is

37 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl d ntr Eindhovnswg positi unstwr positi unstwr positi unstwr En bijzondr obsrvatipunt bovn d bomn op ht Stads- Landgod Stapln én n oriëntatipunt vanuit d Konijnshoolsdrf. En ban langs d Eindhovnswg in combinati mt d toomstig fitsrouting aan d Eindhovnswg. positi, omgving n nmrn van d pl: - positi: in ht vrlngd van d oorspronlij laan Konijnshoolsdrf (Niuw Laan)- aan d zijd van d Eindho vnswg. D vrbinding mt d Eindhovnswg hft daar ongvr 20 jaar glgn (zi historisch aartbldn). - op d grns van ht StadsLandgod, bovn d ruinn van d bomn. - dz grns is hogr gsiturd, bgroid mt bomn n struigwas, van hiruit ijt mn uit ovr d lagr glgn bmdn. D bomn n struigwas vormn ondrdl van d gron d wand aan d oostzijd van ht Stadslandgod. - Momntl is r gn visul contact mt d Eindhovns wg op dz locati. Door hir n unstmomnt t plaatsn, wordt ht vrldn bvstigd (oorspronlij ntr Kastl Stapln), daarnaast wordt ht StadsLandgod vanuit d Eindhovnswg blfbaar gmaat. - mn an nit ht StadsLandgod in vanaf dz pl, mn an alln ht StadsLandgod obsrvrn. - d Dommlbimd-grondn hbbn vl natuurwaardn op dz locati, ht unstwr mag nit in dz natuurwaardn nrgzt wordn. unst unst is gïntgrrd mt n toomstig ontwiling voor ht fitsvrr op d Eindhovnswg. Er zal n locati gzocht wordn bij dz ontwiling. sfr vrrassing / vrwondring / voglvlucht / widshid/ ovrzicht / in d vrt/ fits)vrr ruimtlij adr stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl oorspronlij vrbinding tussn Stapln n Eindhovnswg positi, gzin vanaf d Eindhovnswg rfrnti 72 73

38 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 hilig blodspl in par stapln (1952) positi amfithatr amfithatr positi En amfithatr op d plaats waar in ht vrldn oo n amfithatr was gsiturd ( t Eilandj). Ht amfithatr wordt opgnomn in ht landschap. D aanwzig glooingn van ht maaivld n bomn van d locati vormn d natuurlij basis voor ht buitnthatr. Er wordt zo minimaal moglij togvogd, alln d pl wordt gaccnturd. positi Op d oorspronlij locati, waar in ht vrldn n amfithatr is gwst. sfr rust / stilt / inspirati / ontmotn / paradijs unst D unst is gïntgrrd in d ruimtlij opgav van par Stapln. Hirvoor is n inrichtingsplan gmaat. D unst sluit aan op natuur n landschap n draagt bij aan ht vrstrn n bvstign van d idntitit van ht landschap n d pl. stdnbouw landschap boxtl stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 locati amfithatr in par stapln rfrnti Richard Long rfrnti Richard Long rfrnti Richard Long 74 75

39 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 ossnwid positi ossnwid D Ossnwid, n van d gron amrs in ht StadsLandgod, bhoudt haar opn aratr. D watrwalitit van d aanwzig rtntisloot zal gzuivrd wordn door middl van n hlofytnfiltr. D natuurwaardn n rcrativ blving in d Ossnwid zulln md hirdoor wordn vrstrt, n votpad wordt bij dit hlofytnfiltr gpositionrd. unst d unst is n natuurlij unstwr. Ht unstwr wordt ontwild in rlati mt d watrwalitit van d rtntisloot in d Ossnwid stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 sfr rgn / vrzamln / stromn / vrwondring / inzicht / blving stdnbouw landschap boxtl ossnwid hlofytnfiltr 76 77

40 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 tntoonstlling Stapln Biënnal En twjaarlij trugrnd tntoonstlling van tijdlij unstwrn in ht StadsLandgod Stapln. Ondr auspiciën van d unstcommissi wordn unstnaars uitgnodigd di zich in hun wr vrhoudn tot d thma s watr, natuur n rligi. Ht unstprofil is lidraad. Bldnd unst maat cross-ovrs naar muzi, poëzi n thatr. D tntoonstllingn wordn samngstld mt bstaand wr n mt wr dat spciaal voor d Stapln Biënnal wordt ontwild. En artist-in-rsidnc di op ht StadsLandgod vrblijft, an niuw wr ontwiln. stdnbouw landschap boxtl stadslandgod stapln boxtl januari 2017 Voor l diti van d Stapln Biënnal wordt n publicati uitggvn mt achtrgrondn n ovrzichtn. Door d jarn hn ontstaat zo n tijdsdocumnt, n sri waarm in d toomst an wordn truggblit. Positi ghl StadsLandgod sfr vrwondring / inzicht / stilt / natuur-cultuur stdnbouw landschap boxtl rfrntibldn unst op stapl

41 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 bijlagn visi StadsLandgod Stapln inspirati vanuit d dragr: watr: tst Victor Vroomoning) rligi: tst patr Jan Zuir natuur: tst Lind Egbrts watr: victor vroomoning STAPELEN Op zijn gracht vond j ht schaatsn uit, zijn watrput was j rst gluidsinstallati, j zwird r naar d maan op d brugliaans rmis, vrdwaald in zaagslmozaïn op procssipadn, rfd j lin bstaan in n dr ruzn, totst aaibaarhid in d pidonr holts van zijn rododndrons. Alls sprooj ton j buitn j dromn durfd t wddn dat ht bstond. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 J ontdt d Hilig Maagd in haar grot vlabij n d ghimnis van ht plaatslij blodwondr maar livr gloofd j in d misjs hun nisj n j ign vls n blod in n ano op d Domml, j slangn van armn mandrnd om hun aanbdn lijfj. Soms vrstoord d suiss j wanl vnwicht, vrdrf j mt ht ndagslifj uit j profondrvindlij paradijs. stdnbouw landschap boxtl Ht ligt r nog, j jugdig landjuwl, onaanzinlij Brabants ln sinds j d maat dr dingn nt, samnraapsl van stijln n bouwsls waaromhn j lfd, antln voor d vorm om astl t htn. J zou lrn ho ht ind rin opging, d jongn r zich vrgat, naar hun staat gschapn als ht was n onvrandrlij blf. J rt r wlns trug om j wr Stapln t wtn. (oud vrsi) stdnbouw landschap boxtl 80 81

42 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl rligi: patr Jan Zuir Stapln wil n pl zijn waar mnsn mt n voor laar ruimt man om t zon naar vrbinding mt d bron van hun bstaan n d bstmming van hun lvn, om t ontdn ho zij bij unnn dragn aan n samnlving waar plaats is voor idrn, om t rvarn ho zo ht Rij Gods aanwzig an omn in onz wrld. Stapln wil n opn, gastvrij pl zijn voor bzinning n vrdiping, voor ontmoting n gspr. Wt n vol j wlom. Ton d patrs Assumptionistn in januari 1915 Kastl Stapln aanochtn vrwirvn z tvns ht prachtig par r omhn. Ht vrstrt d bslotnhid van ht loostr naar d buitnwrld to, want d activitit van d patrs richtt zich voornamlij op ht vormn n oplidn van missionarissn voor ht buitnland. Slchts in n bprt aantal jarn was ht par toganlij voor ht grot publi, bij glgnhid van procssis voor ht Blodwondr n sacramntsdag, voor d Brughliaans rmis, n soort fancy fair, n ht opnluchtthatr. Dit warn tot hdn to d nig glgnhdn dat ht par bzocht wrd door bwonrs van Boxtl n omgving. D patrs willn daar vrandring in brngn. Z zin ht ind van d congrgati in Ndrland nadrn. Zij hbbn hun lvnstaa altijd vrstaan als ht bvordrn van ht wlzijn mt nam ht gstlij wlzijn van mnsn. Daarom willn zij graag hun gstlij n matril rfgod tn dinst stlln van Boxtl n omgving. Ht prachtig natuurgod is n zr gschit antwoord op d tonmnd vraag naar rcratimoglijhid in onz dru tijd n dicht bbouwd woonrnn. Onz samnlving is vol lawaai, r is winig stilt. Mnsn omn winig mr aan hn zlf to. Wat n vradming als j dan in ht par omt! Dit par, tintalln jarn rg gslotn, wordt opngstld voor d bwonrs van Boxtl om rust t vindn n tot bzinning t omn. J unt j zorgn, j dru bzighdn achtr j latn n j vrij n opn voln. Opn voor ht wondrlij van d natuur, d statig bomn, d struin n blomn, d gron gazons. Als j aandacht daardoor gvangn wordt, groit d vrwondring in j. D bomn hbbn its ovrwldignds. Ho is ht toch moglij dat zo'n rus ggroid is uit n lin bunnootj! Hoor ho d wind d bladrn dot ritsln. Wat rst zo gwoon l, vrlist zijn vanzlfsprndhid. Ht opnt j n wt j aandacht voor alls wat om j hn is. J volt j dl van dit wondrlij ghl, n dat gft rust. En ht schrpt j aandacht voor wat in jzlf omgaat. Ht natuurschoon an gmalij vrwondring wn: d bron voor spiritualitit. D still pracht hft its mystrius. Ho is dit toch moglij? Waar omt dit uitindlij toch vandaan? Ht schpt d moglijhid om na t dnn ovr ht wondrlij van ht lvn zlf. Ht nodigt ons uit om nit in d opprvlaighid van ht lvn t blijvn stn, maar om naar d zin van ht bstaan t vragn. Vrtrouwd wordn mt d aard, waaruit alls ontstaan is n voortomt. Oo wij mnsn. In ht twd schppingsvrhaal ht ht dat God aard nam, daar n mnslij figuur van vormd n di d adm in zijn nus blis. Oo in d vrhaln ovr ht bgin van andr culturn omt d mns voort uit modr aard. Dz ovrtuigingn zijn hoogst actul: d volutilr omt hir wondrlij gnog m ovrn. Wij zijn vrwant aan d aard. Zorg voor d natuur is zorg voor onszlf, voor ons ign wlzijn. Ht vrwijln in d natuur maat ons daar gvolig voor. D hl gschidnis door blf ht nit bij opprvlaig ijn naar n gbrui man van d natuur. Zondr dz 'rst' wrlijhid t vrgtn of t vrlagn, stg mn r bovnuit door bschouwingn ovr d dipr lagn van ons mnslij bstaan. D natuur wordt zo symbool van ht hogr. Titls als 'D tuin dr lustn' n 'D hof van Edn' gtuign daarvan. Jzus sprt in zijn glijnissn vaa ovr wat hij in d natuur waarnmt, maar tglijrtijd wordt dz transparant als bld van d lvnd rlati tussn God n d mnsn: "Ht oninrij van d hml lijt op n zaadj van n mostrdplant...". Natuurblving hft tot vl unstwrn gïnspirrd, vooral sinds d romanti, di d aandacht voor d natuur str hft bvordrd. Bnd landschapsschildrs n componistn hbbn hir uitdruing aan ggvn. Dn aan d 'Pastoral symfoni' van Bthovn, ht 'Forllnwintt' van Schubrt, d ouvrtur d 'Hbridn' van Mndlssohn. Spiritualitit n cultuur zijn vrwant aan laar. In d tijd waarin d matriël ant van ht lvn str op d voorgrond staat is bvordring van ht gstlij in d mns n noodzaa. Mt nam indrn n jongrn unnn hirvoor gmalij voling m rijgn, n wij, d patrs Assumptionistn, zoudn ht rg op prijs stlln als wij hir aan bij unnn dragn. Jan Zuir, Assumptionist. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 82 83

43 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl rligi D drd dragr is rligi. Stapln is in d gschidnis vl langr in sculir handn gwst dan in rlij; r woondn immrs mnsn van adl n latr rij burgrs. Toch was d rligi nooit vr wg, want al vrog ontstond r n christlij traditi op ht landgod: d jaarlijs procssi rond ht blodwondr dat op ht landgod zou hbbn plaatsgvondn. Rond 1900 wrd dz traditi niuw lvn ingblazn. Ton wduw Mahi Stapln in 1914 wild vropn, zocht z om di rdn juist n rligiuz opr voor haar landnatuur: Lind Egbrts - dragrs van continuïtit in tranformati n cultuurhistorisch bspigling op d opnstlling van Landgod Stapln, Lind Egbrts, novmbr 2015 Stapln slaat n niuw wg in. D patrs Assumptionistn bwonn n bhrn nu nog ht landgod, maar dat duurt nit lang mr. Ho unnn d aratristi waardn van ht landgod wordn gostrd als ht landgod mr ht aratr rijgt van n stdlij par? D bglidrs van d transformati ozn dri dragrs voor dit procs: natuurschoon, d watrrij ligging n rligi. Ognschijnlij zijn dit dri lmntn di idr n vorm van continuïtit tussn ht hdn n vrldn vrtgnwoordign. Maar lggn di waardn ignlij n vrbinding mt ht vrldn, of horn z rdr bij d ambitis van d huidig hrbstmmrs, gprojctrd wordn op d toomst? Vanuit n cultuurhistorisch n rfgodprspctif wrp i n licht op dz dragrs, di ht vrldn van Stapln motn gaan vrbindn aan d toomst. Continuïtit in n landschap van hrinnringn Voordat d huidig ignaars, d patrs Assumptionistn, ht landgod in gbrui namn, bhoord ht uwnlang to aan vrschillnd wlgstld n adllij familis. Zij gavn Stapln n vorm di past bij hun maatschapplij ambitis. Zo lgdn tw gnratis Mahi in d ngntind uw n rcht wg di ht landgod mt d r van Boxtl vrbond, waarm z n ruimtlij vrbindingsas tussn landgod n rligius cntrum cntraal stldn in d gmnschap. Oo rstaurrdn zij ht landgod volgns d hrsnd mod tot n clctisch astl mt antln, trapgvls n torns. Gdurnd afglopn uw vranrdn d patrs hun social n rligiuz binnnwrld in ht landgod. Dat ddn z door t bouwn; r vrrs n sminarigbouw, n nonnnloostr n n xtra ondrwijsgbouw, maar oo door vrringsplaatsn t crërn, rituln uit t vorn n indloz zondagswandlingn t man. D buitnruimt wrd daarm n afspigling van d gmnschap; d bplanting n bstrating slotn aan bij d bslotn wrld di ht landgod vormd. Sportvldn wrdn aanglgd n wr vrwijdrd, d aratristi loostrbgraafplaats rg n afgschrmd pl n ht rcnt mditatilabyrint marrt ht hart van ht landgod n d gmnschap. Wi nu n wandling maat ovr ht 26 hctar grot landgod, an sporn van dz glaagd gschidnis ovral trugvindn. D vraag rijst ho dz waardn hun pl gaan vindn nu Stapln wordt doorggvn aan n brd gmnschap van ln. Ht ingrd oord van vrring transformrt daardoor tot n gmnschapsruimt, waarin vl vrhoudingn vrschuivn- tussn ht aards n ht onuitsprlij, ht gbouwd n ht gron, d binnn- n d buitnwrld. D unst rijgt d rvoll n moilij taa om continuïtit n opnstlling mt laar t vrnopn. natuur D rst dragr van continuïtit in dz tijdn van transformati is natuur. Ht Brabants landschap transformrt sinds n aantal dcnnia van n gron n agrarisch gbid naar n dichtbvolt, stdlij rgio. Boxtl is in d loop dr tijd om ht landgod hn ggroid n hft oo n dl van d grondopprvlat mt huizn ingnomn. En doordat d rgio n stdlij aratr aannmt, rijgt Stapln d rol van n wigvormig stadspar, waarin natuurwaardn van d tuin, ht Dommldal n d omliggnd grondn hoog wordn aangmrt. Juist in n tijd waarin natuur als n schaars god wordn gzin, ontstaat d zorg n ht rspct rvoor als brd maatschapplij trnd; n ontwiling di zijn oorsprong vond in d jarn Opvallnd is dat vl christnn, waarondr d patrs Assumptionistn, zich in d afglopn dcnnia zijn gaan hrnnn in dz bwondring van d natuur, di zij bschouwn als d Schpping. D vrhrlijing van d natuur als tgnhangr van d cultuur is al n oudr ggvn, dat truggaat op d achttind- n ngntind-uws Romanti. Vanuit n afr van d opomnd vrstdlijing n industrialisati zochtn unstnaars n intllctuln hun hil in d onbzodld natuur. Ht landgod Stapln admt d sfr van dz natuuraanbidding; d tuin vrtoont nog vl nmrn van d romantisch, Engls landschapsstijl waarin dz ooit is aanglgd, voordat ht landgod n loostr wrd. Daarm vrbindt dragr natuur dus tw vrwant vormn van bwondring voor d natuur: één rcnt n één di truggaat op d priod waarin d tuin van Stapln vorm rg. watr Als twd ws mn watr aan als dragr van continuïtit tussn vrldn n toomst van Stapln. Bij d aanlg van ht par in Engls stijl waar vrdr nit vl ovr t vindn bl- is danbaar gbrui gmaat van d aanwzighid van d Domml, d astlgracht n d watrpartijn di ht landgod omringn. Stroomafwaarts zijn mrdr landgodrn op n soortglij wijz vrbondn mt d rivir: Vnrod, Zgnwrp n Zgnrod, oo wl bnd als d Bossch Lust- warand. Wlgstldn ozn d grns van ht Dommldal n d zandgrondn als locati voor n buitnplaats in d achttind n ngntind uw. Zo oo d gnratis Mahi, di Stapln bwoondn n grondig aanpastn aan hun smaa. D vrwantschap n vrbinding van dz landgodrn vrdint in d toomst mr aandacht, aangzin dat d bribaarhid n toganlijhid van Stapln n ht Dommldal tn god omt. Tgnwoordig wordt d aanwzighid van d Domml vooral gostrd om d natuurwaardn n natuurblving in ht gbid. Dit blang van d rivir als cntraal lmnt in n cologisch n cultuurhistorisch rij stroomlandschap wijt af van d btnis di ht watr tot voor ort had voor d loostrgmnschap. D Domml n d slotgracht figurrdn slchts in ht daglijs n rligiuz lvn van d patrs n hun pupilln. Hun hrinnringn aan ht landgod wordn vlr glurd door zondagswandlingn ovr d padn van d tuin, procssis n spl op d sportvldn di in d dcnnia na d Twd Wrldoorlog dl uitmaatn van ht complx. D aanwzighid van ht watr is n historisch ggvn, maar d btnis rvan vrandrd nogal in d loop dr tijd. D blangrijst vrbinding di ht watr lgt is in d vorm van n ruimtlij schal tussn Landgod Stapln n andr historisch landgodrn in d omgving van Boxtl. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 84 85

44 stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl god. En uw lang bwaardn n cultivrdn d Assumptionistn d rligiuz btnis van dz pl. Anno 2015 lidt d ontrlijing van d samnlving rto dat r voor vl rligiuz oordn, zoals loostrs, rn n andr institutn, n niuw functi in d samnlving mot wordn gzocht. Want: als w nit mr zo massaal naar d r gaan, wat mot r dan mt di gbouwn n complxn gburn? Vaa vindn dz pln n rol di aansluit bij hun vrogr tan in d gmnschap, bijvoorbld als zorgfacilitit (Tinray n Hoogvn), school (Constantinianum in Amrsfoort) of gastnvrblijf (Koningshof in Vldhovn n Zin in Vught). Op Stapln lidt d ontrlijing rto dat d aanwzighid van d Assumptionistn binnnort zal vrdwijnn. En groot vrschil mt andr voorbldn is chtr dat d patrs gn innig band hbbn opgbouwd mt d gmnschap van Boxtl di zich nvoudig laat voortzttn in d toomst. Slchts d vrogr scholingstan van d patrs zijn lang gldn opggaan in ht Jacob Rolandslycum. In d uitvornd tan van d loostrlingn mot d continuïtit dus nit wordn gzocht. Maar waarin dan wl? Ht is voornamlij d buitnruimt van ht landgod di vraagt om hroriëntati, zr nu d acht ignaars van d omliggnd grondn van ht landgod zich hbbn vrnigd om gzamnlij richting t gvn aan d toomst. D gbouwn van ht landgod schruwn nit dirct om n programma, aangzin ht voormalig sminari in gbrui is als appartmntncomplx n ht voormalig nonnnloostr plaats zal man voor woningbouw. Aannopingspuntn voor continuïtit tussn ht loostrvrldn n d toomst unnn wordn gvondn in d btnis van d buitnruim in ht rligiuz lvn van d patrs. En wat wordt r dan opgoffrd? D aratristi bslotnhid di ht landgod tot nu to nmrt. In di zin is ht transformrn van ht landgod tot n opnbar pl van vrwondring zowl n bru mt ht vrldn, als n slctiv voorztting van wat r al is. Slctif vrnopn van vrldn n toomst Ingrijpn in n landschap vol hrinnringn gaat wliswaar ovr ht vrldn, maar is vooral gricht op d toomst. W slctrn namlij nu htgn ons bruibaar lijt uit ht vrldn, in d hoop d btnis van dz pl in d toomst t unnn bïnvlodn. Anno 2015 izn d patrs, bijgstaan door landschapsarchitctn n curatorn, bwust dri dragrs op d wg naar opnstlling van ht landgod. Idr dragr vrtgnwoordigt n andr vorm van continuïtit tussn vrldn n toomst, di vranrd ligt in n om ht landgod. Bpaald waardn wordn daarm bwust vrstrt, andr ran modwillig of trloops in d vrgtlhid. Dat is hlmaal nit rg; uzs man zorgt voor d noodzalij hldrhid in ht procs n an lidn tot n ralisrbaar plan. Tnminst, als di uzs bwust wordn gmaat. Wllicht an dz cultuurhistorisch bspigling daarto bijdragn. D vraag di rst is: op wl manir an d unst n productiv n cntral rol spln in d transformati van Stapln? Kunst an vl functis op zich nmn in d opnbar ruimt, variërnd van n dialoog aangaan mt d sthtisch walititn van n pl tot ht vrbldn van d gschidnis. Kunst an oo shocrn, vrwarring zaain of ongma opropn. Ht is dus nit vanzlfsprnd dat unstnaars d nadru zulln lggn op natuurblving, d schoonhid van ht watr, of aan zulln zttn tot ht ovrdnn van lvnsvragn. Ht sturn van artisti intrvntis én d intrprtatis rvan is n uitdagnd lus. Ht vrgt curatorschap mt visi om d nalatnschap van d patrs Assumptionistn aan t nmn n d toomst in t dragn. En durf is vrist om t balancrn tussn bhoud van d bstaand, srn walititn n n toomst van toganlijhid n opnhid. Bwust slctivitit is dus oo voor d inzt van unst n noodzaa. Pas dan zulln unstprojctn d transiti naar opnstlling op n zinvoll manir unnn bvragn. En dat stlt z in staat d rnwaardn natuur, watr n rligi van Stapln bstndig in t bddn in ht stdlij, Brabants landschap van d toomst. Mijn dan gaat uit naar Patr Jan Zuir voor zijn aandachtsvoll inbrng. Dr. Lind Egbrts dot ondrzo naar n schrijft ovr gschidnis, rfgod n ruimtlij transformatiprocssn. Naast haar baan als ondrzor n docnt aan d Vrij Univrsitit Amstrdam wrt zij als zlfstandig ondrzor n autur. Uitnlopnd thma s zijn ondrwrp van studi waarondr rgional idntititn, d waardring van d Zaans houtbouw, (historisch) snlwgn, ht Ruhrgbid, Noord-Hollands molns n bordrijn n binnnstdlij transformatigbidn. In opdracht van vrschillnd opdrachtgvrs schrijft Lind Egbrts vrnningn, advizn, artiln n rflctis. Daarnaast vrzorgt zij rglmatig studirizn, lzingn n xcursis. stadslandgod stapln boxtl januari 2017 stdnbouw landschap boxtl 86 87

45 colofon dcmbr 2016 md moglij gmaat door d Assumpti-stichting md moglij gmaat door bc mt n Provincial subsidi vanuit ht Impulsgldn programma Opdrachtgvr Assumpti-stichting Partnrs / Grondignarn I Par Stapln Assumpti-stichting Patr Jan Zuir II Ovr d Domml gmnt Boxtl Margrt Köstrs III Dommlbimd Brabants Landschap / Stichting Dommlbimd Toin Cooijmans Sylvia van Guli n Ria Nibourg IV Woonstichting Sint Josph Rob Dr Willm van Wanrooij V D Domml Watrschap D Domml Marina d Wit VI Jacob Rolandslycum Lon Spaan n Hanni Muldrs VII SintLucas Eli van Bvld VIII Ontwiling Eindhovnswg 8A Imvst Willm Claassns Roland van Hswij IX X XI Ontwiling Prins Hndristraat Assumpti-stichting Historisch as gmnt Boxtl Margrt Köstrs Prcl Burgar gmnt Boxtl Margrt Köstrs Stuurgrop StadsLandgod Stapln Jan van Homln Wim Gumijr Edith Kolman Comité van advis Hubrt-Jan Hnt Hin van Asprn Marc Hoying Lisbth Jans Projcttam stdnbouw landschap Edith Kolman Frans Boots Yolanda Smuldrs

46 stdnbouw landschap mozartlaan c boxtl tlfoon mobil