Prinsjesdag Alkmaar / #miljoenenontbijt

Transcriptie

1 Prinsjesdag 2016 Alkmaar / #miljoenenontbijt Björn Giesbergen 21 september 2016

2 Agenda Blik op de wereld Mogelijke impact Brexit Nederlandse economie Uw regio: Alkmaar e.o. Prinsjesdag 2016 Analyse Rutte II economie.rabobank.com 2

3 Blik op de wereld Wennen aan lagere mondiale groei?

4 Blik op de wereld Mondiaal BBP schommelt rond 3% Bron: IMF, NiGEM, Rabobank 4

5 Brexit Economische impact op Nederland Het VK is vaak een trouwe bondgenoot op EU beleid Het VK een sterke tegenpartij voor grootmachten Duitsland en Frankrijk Het VK is een belangrijke handelspartner (8% van export) Nederlandse export in toegevoegde waarde naar land van bestemming als percentage van de totale Nederlandse export in toegevoegde waarde 33% 8% 16% 7% Export naar VK draagt 2,3% bij aan het Nederlandse BBP 3% 9% 20% 5% Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk België Rest van de EU Verenigde Staten China Rest van de wereld Bron: Eurostat 5

6 Nederlandse economie Sputterende wereldeconomie raakt nu ook Nederland

7 Nederlandse economie Groei wordt afgeremd Bron: CBS, Rabobank % % Nederlandse groei BBP-volume en groeibijdragen. Realisatie en Rabobank voorspelling. Groeibijdragen berekend door de import ten laste te brengen van de verschillende bestedingscomponenten Particuliere consumptie Overheidsbestedingen Private investeringen Export Statistisch verschil BBP

8 Nederlandse economie Welke sectoren hebben last van lagere uitvoergroei? Bron: CBS, Rabobank 8

9 Nederlandse economie Faillissementen nemen snel af aantal 0 Faillissementen excl eenmanszaken, 3-maands gemiddelde, voor zittingsdagen gecorrigeerd aantal Uitgesproken faillissementen Bron: CBS 9

10 Nederlandse economie Werkgelegenheidsgroei vooral bij commerciële diensten 0,5 0,5 0,4 werkzame personen, seizoensgecorrigeerd, k-o-k 0,4 0,3 0,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0-0,1-0,1-0,2-0,2-0,3-0,3-0,4-0,4-0,5-0, Landbouw Maakindustrie Bouwnijverheid Handel, vervoer, horeca Commerciële diensten Niet-commerciële diensten Totaal Bron: CBS % % 10

11 Nederlandse economie Vertrouwen flink toegenomen 120 % % Nederlandse sentimentsindicatoren. Saldo van optimisten en pessimisten, % CBS consumentenvertrouwen +100 en Marktindicator Vereniging Eigen Huis (VEH) Eigen Huis Marktindicator Consumentenvertrouwen Koopbereidheid 60 Bron: CBS, VEH 11

12 Nederlandse economie Vooruitzichten 2016/17 De Nederlandse economie groeit dit en volgend jaar door Groeivertraging bij handelspartners zorgt voor lager exportbijdrage Consumenten blijven vooralsnog voorzichtig Lage inflatie zorgwekkend Werkloosheid loopt gestaag terug Onzeker internationaal beeld kan groei verder onder druk zetten Jaar op jaar volumemutatie in % Bruto binnenlands product 2,0 1¾ 1½ Particuliere consumptie 1,8 1¼ 1¾ Overheidsbestedingen 0,5 ¾ ¾ Private investeringen 11,6 8 3 Uitvoer goederen en diensten 5 2¾ 2¾ Invoer goederen en diensten 5,8 2¾ 3 Consumentenprijzen (%) 0,2 0 1 Werkloosheid (% beroepsbevolking) 6,9 6¼ 5¾ Begrotingssaldo (% BBP) -1,9-1½ -¾ Staatsschuld (% BBP) 65,1 63¾ 62½ Saldo lopende rekening (% BBP) 9,1 9 9 Bron: CBS, Rabobank 12

13 Korte regionale blik Alkmaar e.o.

14 Regionale economie Binnenlandse groei biedt tegenwicht Overige diensten Zorg Overheid Zakelijke diensten Onroerend goed Financiële diensten Informatie & comm. Horeca Transport Detailhandel Groothandel Autosector Bouw Industrie Delfstoffen & nut Landbouw % Nederland Alkmaar e.o. Bron: CBS, Rabobank 14

15 Regionale woningmarkt Grote verschillen in krapteniveau Bron: Kadaster en Huizenzoeker.nl 15

16 Aggl. Haarlem Groot-Amsterdam IJmond Aggl. 's-gravenhage Zaanstreek Delft en Westland Utrecht Aggl. Leiden en Bollenstreek Overig Groningen Het Gooi en Vechtstreek Oost-Zuid-Holland Zuidoost-Zuid-Holland Alkmaar en omgeving Zuidwest-Overijssel Groot-Rijnmond Veluwe Noord-Drenthe Kop van Noord-Holland Zuidoost-Noord-Brabant Zuidoost-Friesland Twente Arnhem/Nijmegen Midden-Noord-Brabant Flevoland West-Noord-Brabant Noord-Overijssel Noordoost-Noord-Brabant Zuid-Limburg Zeeuwsch-Vlaanderen Noord-Friesland Zuidwest-Gelderland Zuidwest-Friesland Zuidoost-Drenthe Zuidwest-Drenthe Midden-Limburg Noord-Limburg Achterhoek Overig Zeeland Oost-Groningen Delfzijl en omgeving Regionale woningmarkt Krapte stijgt in alle regio s Krapte-indicator: aantal te koop staande woningen per verkochte woning K4 2013K2 2016K2 Bron: Kadaster en Huizenzoeker.nl 16

17 Prinsjesdag 2016 Voornaamste uitkomsten

18 Miljoenennota 2017 Maatregelen Intensiveringen Vanaf 2017, deels structureel 1,5 miljard: Volksgezondheid Veiligheid en Justitie Defensie Onderwijs Arme kinderen Partners chronisch zieken 400 miljoen 450 miljoen 300 miljoen 200 miljoen 100 miljoen 50 miljoen Koopkrachtmaatregelen In ,1 miljard voor het koopkrachtbeeld door verhoging algemene heffingskorting, arbeidskorting, zorg- en huurtoeslag, kindgebonden budget en ouderenkorting Bron: Miljoenennota

19 Miljoenennota 2017 Het koopkrachtplaatje % % Procentuele mutatie statische koopkracht Bron: CPB 19

20 Miljoenennota 2017 Verhoogde schenkingsvrijstelling Schenkingsvrijstelling (nu voor ouder-> kind) gaat weer naar naar Aanwending: Aankoop of verbouwing van een eigen woning; Aflossing van eigenwoningschuld Aflossing van een restschuld die is ontstaan bij verkoop van een eigen woning Afkoop van rechten van erfpacht, opstal of beklemming met betrekking tot die woning En: ontvanger is jaar; hoeft geen kind te zijn van gever Nieuw: gift mag worden gespreid over 3 achtereenvolgende kalenderjaren 20

21 Miljoenennota 2017 Een echte rendementsheffing? 8 7 % Forfetair rendement op vermogen % < > Bron: Miljoenennota

22 Miljoenennota 2017 Maatregelen bedrijfsleven Verlenging eerste tariefschijf van de vennootschapsbelasting van 20% 2018 verlengd van naar , in 2020 van naar en in 2021 van naar In 2017 wordt het lage-inkomensvoordeel (LIV) geïntroduceerd Minimumjeugdloon voor 18-, 19- en 20 jarigen wordt in 2017 verhoogd Innovatie: Er komt extra budget vrij voor de wet Bevordering Speur en Ontwikkelingswerk (WBSO) De gebruikelijkloonregeling wordt versoepeld voor innovatieve startups 22

23 De rit van Rutte II De blik terug en vooruit

24 De rit van Rutte II Nederlandse economie is weer gaan groeien % % groei raming regeerakkoord Bron: CBS, Rabobank 24

25 De rit van Rutte II en de werkloosheid is gedaald x Seizoensgecorrigeerd (Eurostat definitie) % beroepsbevolking Werkloosheid (r) Werkgelegenheid (l) Arbeidsaanbod (l) Raming werkloosheid in 2017 bij regeerakkoord (r) 3 Bron: CBS 25

26 De rit van Rutte II maar binnenlandse bestedingen blijven achter 10 0 % Nederlands BBP-volume en bestedingscomponenten, % verschil met 08K1, werkelijke ontwikkkeling en Rabobank voorspelling % Particuliere consumptie Private investeringen BBP Bron: CBS, Rabobank 26

27 Begrotingstekort als % BBP De rit van Rutte II Nederland heeft ruimte om te investeren EE LU LV SK LT MT NL FI GE SL AT Hoger dan toegestaan EZ19 IE FR ES CY BE PT Overheidsschuld als % BBP IT Groter dan toegestaan GR Bron: CBS, Rabobank

28 De rit van Rutte II Reeks aan structurele hervormingen Arbeidsmarkt Zorg Financiële sector Woningmarkt Participatiewet Wet Werk en Zekerheid Herfstakkoord Sociaal akkoord Hervorming langdurige zorg Zorgakkoord beperking volumestijging Verhoging bankbuffers Gedragsmaatregelen (bankierseed, zorgplicht, bonussen) Versobering hypotheekrenteaftrek Verlaging LTV Huurverhoging Verhuurdersheffing Pensioen Fiscaliteit Onderwijs Duurzaamheid Verhoging AOW Pensioenakkoord Aanpassing belastingtarieven Aanpassing kortingen Invoering leenstelsel Onderwijsakkoord Levenlangleren krediet Energieakkoord Klimaatakkoord Gasakkoord Rijksbrede programma CE 28

29 Samenvattend Groei wereldeconomie blijft dit en volgend jaar rond de 3% hangen En is omgeven met meer neerwaartse dan opwaartse risico s Nederlandse groei vertraagd door lagere groei bij voornaamste handelspartners Binnenlandse groei biedt kansen voor de regio Alkmaar e.o. Prinsjesdag 2016 vooral in het teken van: Koopkrachtstijging voor iedereen Terugdraaien eerdere bezuinigingen Investeren in veiligheid Het kabinet heeft een forse bijdrage geleverd aan de houdbaarheid van de overheidsfinanciën op lange termijn Belangrijk dat een komend kabinet de economische noodzaak inziet van verdergaande hervormingen 29

30 Bedankt voor uw aandacht! Vragen? economie.rabobank.com 30