Houdbaar en duurzaam?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Houdbaar en duurzaam?"

Gabriël de Coninck
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Houdbaar en duurzaam? Prinsjesdaglezing 2016 Dick Scherjon RaboResearch

2 Agenda Houdbaar het beleid van Rutte Duurzaam circulaire economie Miljoenennota wat zijn de highlights 2

3 Vertrouwen in regering in neergaande lijn % Start Rutte-II Begin opleving % Bos redt banken Start Rutte-I economie Val Balkenende IV Percentage dat regering een 6 of hoger geeft (op een schaal van 1-10) per kwartaal, gewogen gegevens Val Rutte-I Onrust akkoorden 40 35

4 Brexit Economische impact op Nederland Het VK is vaak een trouwe bondgenoot op EU beleid Het VK een sterke tegenpartij voor grootmachten Duitsland en Frankrijk Het VK is een belangrijke handelspartner (8% van export) Nederlandse export in toegevoegde waarde naar land van bestemming als percentage van de totale Nederlandse export in toegevoegde waarde 33% 8% 16% 7% Britse export draagt 2,3% bij aan het Nederlandse BBP 3% 9% 20% 5% Verenigd Koninkrijk Duitsland Frankrijk België Rest van de EU Verenigde Staten China Rest van de wereld Bron: Eurostat 4

5 Houdbaar?

6 Nederlandse economie is tijdens Rutte II weer gaan groeien % % groei raming regeerakkoord 6

7 Laag aantal faillissementen aantal 0 Faillissementen excl eenmanszaken, 3-maands gemiddelde, voor zittingsdagen gecorrigeerd aantal Uitgesproken faillissementen 7

8 Structurele hervormingen Arbeidsmarkt Zorg Financiële sector Woningmarkt Participatiewet Wet Werk en Zekerheid Herfstakkoord Sociaal akkoord Hervorming langdurige zorg Zorgakkoord beperking volumestijging Verhoging bankbuffers Gedragsmaatregelen (bankierseed, zorgplicht, bonussen) Versobering hypotheekrenteaftrek Verlaging LTV Huurverhoging Verhuurdersheffing Pensioen Fiscaliteit Onderwijs Duurzaamheid Verhoging AOW Pensioenakkoord Aanpassing belastingtarieven Aanpassing kortingen Invoering leenstelsel Onderwijsakkoord Levenlangleren krediet Energieakkoord Klimaatakkoord Gasakkoord Rijksbrede programma CE 8

9 Structurele hervormingen Begroting nu houdbaar 5 3 % % Houdbaarheidssaldo als percentage van het bbp, 2010 en houdbaarheidssaldo -5 9

10 Rijksuitgaven en inkomsten (mld Euro) 10

11 Werkloosheid is gedaald x Seizoensgecorrigeerd (Eurostat definitie) % beroepsbevolking Werkloosheid (r) Werkgelegenheid (l) Arbeidsaanbod (l) Raming werkloosheid in 2017 bij regeerakkoord (r) 3 11

12 Schuld is gestabiliseerd.. 70 %-BBP realisatie EMU-schuld %-BBP

13 Het EMU saldo is fors verbeterd %-BBP %-BBP realisatie EMU-saldo raming EMU-saldo bij regeerakkoord 13

14 D00r forse ingrepen onder Rutte II mrd mrd Rutte I Lenteakkoord Rutte II Begrotingsafspraken miljard-pakket Overig

15 Stijging zorgkosten beteugeld % Zorguitgaven als percentage van % het bbp, zorguitgaven

16 Hervormingen zorg AWBZ zal veel taken overgeheveld zien: Verpleging en verzorging naar de Zvw (wijkverpleegkundige) Ondersteuning naar wmo Zware langdurige zorgbehoefte zal blijven in een kern AWBZ : De wet langdurige zorg (wlz) Doel van HLZ is langer thuis wonen, meer kijken wat de omgeving kan doen 16

17 Pensioenen '40 '45 '50 '55 '60 '65 '70 '75 '80 '85 '90 AOW-leeftijd naar geboortejaar Bron: SocialeVerzekeringbank

18 Lasten huishoudens en bedrijven flink verhoogd mrd mrd totaal Totale beleidsmatige lastenontwikkeling bedrijven huishoudens -5 18

19 Een heikel punt blijft de ontwikkeling van de consumptie 110 Index Index België Duitsland Frankrijk Italië Nederland 90 19

20 Beloningen zijn achtergebleven bij de arbeidsproductiviteitsgroei Index Index Ontwikkeling van de reële loonvoet van werknemers en de arbeidsproductiviteit in de marktsectoren, per uur, index 2000 = Arbeidsproductiviteit Reële loonvoet

21 Duurzaamheid Ciculaire economie

22 Grote maatschappelijke uitdagingen zoals de energietransitie en verduurzaming en vragen om forse nieuwe investeringen. 50% minder verbruik van primaire grondstoffen in 2030

23 Weinig spannends over duurzaamheid in de Miljoenennota dit jaar. Het pas gesloten Energieakkoord heeft de wind uit de zeilen genomen. Doelen voor Nederland in 2020: 14% hernieuwbare energie 25% minder CO2 uitstoot 1,5% per jaar minder energieverbruik

24 Circulaire economie

25 Van circulair, naar lineair (en nu weer terug!)

26 Circulaire economie

27 Werkelijk afvalaanbod versus ontwikkeling BBP (Kton) 27

28 Afvalverwerking (kton) 28

29 Hoeveelheid afval die keten verlaat en de doelstelling die van 2012 tot 2022 te halveren 29

30 Groei wereldbevolking

31 Voedsel 31

32 Nederlandse energieverbruik daalt Petajoule Totale energieverbuik in Nederland Petajoule

33 We moeten verduurzamen Binnen de levensduur van de meeste woningen moet de uitstoot flink verminderd worden In 2030 alle woningen een A label (2015: < 10%) Overheid start in oktober een campagne Duurzame investeringen zijn financieel lonend. Verdeling energielabels 33

34 Meer steenkool gebruikt in NL % % Aandeel Nederlandse energieverbruik naar energiedrager Aardgas Aardolie Steenkool Overig Elektriciteit

35 Nederland in achterhoede op het gebied van hernieuwbare energie 60 % Aandeel hernieuwbare energie in het finale energiegebruik % Doelstelling 2020

36 Circulaire economie

37 Grondstoffenwinning wereldwijd in miljarden ton

38 Productieconcentratie van kritieke materialen

39 Fragile States Index 2014

40 Meer aandacht voor veiligheid 40

41 Is er in 30 jaar voldoende gebeurd?

42 Miljoenennota 2017 Barbara Baarsma 20 september 2016

43 Miljoenennota 2017 De uitgaven Tabel 1 Bijplussen, terugdraaien en koopkracht (in terugdraaien en bijplussen 2017 Verhoging veiligheidsuitgaven 0.5 Verhoging zorguitgaven 0.2 Verhoging defensie uitgaven 0.3 Verhoging onderwijsuitgaven 0.2 Plan armoede kinderen 0.1 Overig 0.05 Subtotaal 1.35 Koopkrachtmaatregelen Verhoging algemene heffingskorting 0.5 Verhoging ouderenkorting 0.4 Verhoging zorgtoeslag 0.4 Verhoging inkomstenbelasting (aanpass 0.1 Verlaging arbeidskorting 0.5 Verhoging huurtoeslag 0.6 Verhoging kindgebonden budget 0.1 Subtotaal 1.3 totaal

44 Miljoenennota 2017 Het koopkrachtplaatje % % Procentuele mutatie statische koopkracht

45 Miljoenennota 2017 Verhoogde schenkingsvrijstelling is terug Schenkingsvrijstelling (nu voor ouder > kind) gaat weer naar naar Aanwending: Aankoop of verbouwing van een eigen woning; Aflossing van eigenwoningschuld Aflossing van een restschuld die is ontstaan bij verkoop van een eigen woning Afkoop van rechten van erfpacht, opstal of beklemming met betrekking tot die woning En: ontvanger is jaar; hoeft geen kind te zijn van gever Nieuw: gift mag worden gespreid over 3 achtereenvolgende kalenderjaren 45

46 Miljoenennota 2017 Op weg naar een echte rendementsheffing? 8 % % Forfaitair rendement op vermogen 8 6 4,62 % 5,42 % 6 4 2,88 % % < >

47 De kool en de geit

48 De kool en de geit Cadeautjes uitdelen Prinsjesdag 2016 staat vooral in teken van verkiezingen Dat betekent dat het kabinet hervormingsmoe is geworden, waarschijnlijk door verkiezingskoorts Daarom neemt het kabinet een aantal verzachtende maatregelen om de pijn van het beleid van de afgelopen jaren te verzachten Voor ieder is er wat wils: koopkrachtstijging voor nagenoeg iedereen en geld voor bedrijven Het begrotingstekort neemt verder af doordat de economie doorgroeit Tegelijkertijd is er sprake van procyclisch beleid 48

49 Grote verschillen in krapteniveau Aantal te koop staande woningen per transactie 49

50 Vergelijkbare ontwikkeling transacties Aantal transacties t/m 2016K2 120 index, 2001K1 = 100 index, 2001K1 = Ontwikkeling van de 4-kwartaals som van het aantal transacties Overig Gouwestreek Gouda Nederland

51 Gelijke ontwikkeling, ander niveau Gemiddelde verkoopprijsontwikkeling t/m 2016K2 300 x x Ontwikkeling van de 4-kwartaals gemiddelde verkoopprijs Overig Gouwestreek Gouda Nederland

52 Dank voor uw aandacht! economie.rabobank.com 52

Vergelijkbare documenten

Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit

Agenda. De Rit van Rutte II. De kool en de geit Prinsjesdaglezing Agenda De Rit van Rutte II De kool en de geit 2 Nederlandse economie is tijdens Rutte II weer gaan groeien 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4-5 % % 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 5 4 3 2 1 0-1