Draaiboek HLO Trainingen Hogeschool Leiden 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Draaiboek HLO Trainingen Hogeschool Leiden 2010"

Transcriptie

1 Draaiboek HLO Trainingen Hogeschool Leiden 2010 Annelous van Rongen Gwen Verberckmoes Lorraine Melissen Bob Kloes

2 Colofon Dit trainersdraaiboek is tot stand gekomen als extern trainingsopdracht vanuit de studie Toegepaste Psychologie binnen de minor Training en Coaching. Titel Draaiboek HLO trainingen Auteurs Annelous van Rongen, Bob Kloes, Lorraine Melissen en Gwen Verberckmoes Uitgave Hogeschool Leiden, 2010 Samenwerking Hogeschool Leiden; Toegepaste Psychologie en het Hoger Laboratorium Onderwijs. Pagina 2

3 Inleiding In dit draaiboek vindt u de trainingen; Timemanagement, Geheugentraining, Effectief communiceren en Netwerken. Deze trainingen zijn ontwikkeld middels een veldonderzoek naar de trainingsinteresse onder eerste en tweedejaars HLO studenten binnen Hogeschool Leiden, in opdracht voor de minor Training en coaching binnen de opleiding Toegepaste Psychologie. Binnen het cluster techniek is gekeken naar HLO en de BIN studenten. De trainingen zijn zo ontwikkeld dat zij goed aansluiten op de behoefte van de HLO student. Via het veldonderzoek zijn lastige situaties en valkuilen naar voren gekomen welke zijn omgezet in concrete leerdoelen voor de trainingen. Bij deze leerdoelen zijn aansluitende werkvormen en oefeningen ontwikkeld, welke gezamenlijk worden geëvalueerd na uitvoering en aan het einde van de training, en zelfstandig in een reflectieverslag. Hierdoor wordt de kans groot dat men actief bezig zal zijn met zijn leerdoelen en de geleerde stof en vaardigheden ook werkelijk in praktijk gaat toepassen. Pagina 3

4 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Programma... 7 Algemene Randvoorwaarden... 7 Training Timemanagement... 9 Tijdspad... 9 Leerdoelen... 9 Benodigdheden Locatie Startopstelling Programma Bijlage 1 Vragen inventarisatie Bijlage 2 Schema Bijlage 3 Invullijst Bijlage 4 Theoretische kader Geheugentraining Tijdspad Leerdoelen Benodigdheden Locatie Startopstelling Programma Bijlage 1 Ga staan als je vragen Bijlage 2 Quizvragen Bijlage 3 Woordenlijst Bijlage 4 Rekensommen Bijlage 5 Woorden-invullijst Bijlage 6 Verhaal mindmap Bijlage 7 Vragenlijst mindmap Pagina 4

5 Bijlage 8 Antwoorden mindmap vragenlijst Bijlage 9 Theoretische kader Waarom een visueel schema maken? Hoe maak je een visueel schema? Een mind map volgens de regels van Buzan maak je als volgt: Toepassingen Literatuurlijst Training Effectief communiceren Tijdspad Leerdoelen Benodigdheden Locatie Startopstelling Programma Bijlage 1 Theorie Oefening robot is defect Bijlage 2 Oefening Robot is defect Bijlage 3 Vragenlijst Bijlage 4 Theorie Effectief communiceren (hand-out voor trainers) Bijlage 5 Oefening effectief communiceren Bijlage 6 Oefening effectief communiceren Bijlage 7 Hand-out Literatuurlijst Netwerken - zakelijk flirten Tijdspad Doelen Benodigdheden Locatie Startopstelling Programma Bijlage 1 - Do's and don'ts van netwerken Bijlage 2 - Casus Bijlage 3 - Basisregels Pagina 5

6 Bijlage 4 - SWOT-analyse Bijlage 5 Casus Wendy Bijlage 6 - Persoonlijke sterkte en zwakteanalyse Bijlage 7 - Elevator pitch Literatuurlijst Algemene Bijlage Pagina 6

7 Programma 1. Training Timemanagement - start 18:00-21:30 einde 2. Training Geheugentraining - start 18:00-21:30 einde 3. Training Effectief Communiceren - start 18:00-21:30 einde 4. Training Netwerken - start 18:00-21:30 einde De trainingen worden gegeven in een tijdsbestek van drie weken in twee groepen van maximaal vijftien deelnemers per keer. De deelnemers zullen in vaste groepen de vier trainingen volgen voor een zo n veilig open mogelijke sfeer. De eerste training zal beginnen met een grote kennismaking, in de daarop volgende trainingen zal de kennismaking kort terugkomen. In de laatste training Netwerken wordt een korte terugblik op de training effectief communiceren geworpen ter ondersteuning. Dit vanwege het belang van effectief communiceren binnen netwerken. Aan het einde van elke training zal worden geëvalueerd met een blik naar hoe nu verder dit ter ondersteuning van hun leerdoelen en reflectieverslag. Algemene Randvoorwaarden Bovenstaande trainingen zijn bedoeld voor minimaal vier tot maximaal vijftien deelnemers. De doelgroep bestaat uit eerste- en tweedejaars HLO studenten tussen de 17 en 25 jaar oud. De trainingen moeten (afhankelijk van het aantal deelnemers) worden uitgevoerd in een grote ruimte. De benodigdheden hierbij bestaan uit een voldoende aantal stoelen, tafels, flap-overs, stiften, een whitebord, beamers en laptops. Specifieke overige benodigdheden worden per training beschreven. Elke deelnemer moet in het bezit zijn van schrijfgerei en een schrijfblok voor de nodige aantekeningen. Elke deelnemer ontvangt een hand-out met daarin de inhoud van de training en de nodige theorie. Na elke training dienen de deelnemers zelfstandig te evalueren op de training en te reflecteren op hun eigen handelen binnen de training. Op basis van deze reflectie worden leerdoelen opgesteld welke concreet weergeven hoe zij hun handelen in de toekomst Pagina 7

8 gaan aanpassen. Wat exact binnen de evaluatie en reflectie naar voren moet komen wordt concreet weergegeven op een formulier die na elke training wordt uitgedeeld. Pagina 8

9 Training Timemanagement De eerste training Time management gaat ondersteuning bieden bij het plannen van de dagelijkse activiteiten. Men leert hoe men meer energie en plezier kan hebben bij het doen van de dagelijkse taken en hoe men hierin meer productief kan zijn. Hierbij krijgt men tips en hulpmiddelen aangereikt waarmee men beter kan plannen, prioriteiten kan stellen en kan omgaan met tijdvreters. Tot slot leert men hoe men zichzelf ook werkelijk aan eigen gemaakte afspraken, regels en planningen kan houden. Tijdspad Begintijd Eindtijd Duur Onderdeel Trainer min Welkom min Kennismaking min Brainstorm min Oefening: Leren doe ik zo! 2& min Nabespreking 2& min 20 min 10 min Pauze Pickle jar oefening Theorie min 10 min Beter plannen! Nabespreking min Evaluatie 2 Leerdoelen Hoofddoel De deelnemers bewust maken en laten oefenen met het inplannen van urgente taken. Kennis De deelnemers hebben aan het eind van de training kennis van wat timemanagement inhoud. De deelnemers hebben aan het eind van de training kennis van eigen valkuilen met betrekking tot plannen. Pagina 9

10 De deelnemers hebben aan het eind van de training kennis over hoe je het beste je tijd kunt indelen. Inzicht De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in wat tijdvreters zijn. De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in een persoonlijk passende planning. De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in eigen tijd. Vaardigheid De deelnemers weten aan het eind van de training hoe je het beste en effectief tijd in kunt plannen. De deelnemers kunnen aan het eind van de training hoofd en bijzaken scheiden door middel van urgentie. Gedrag De deelnemers zijn aan het eind van de training meer stress bestendig. De deelnemers hebben aan het eind van de training kennis van de theorie met betrekking tot plannen. De deelnemers kunnen aan het eind van de training effectiever werken. De deelnemers kunnen aan het eind van de training beter omgaan met een volle agenda. De deelnemers kunnen aan het eind van de training activiteiten indelen op urgentie. Algemene doelen Het zo praktisch en compleet mogelijk plannen van beschikbare tijd met nuttig en nodig handelen. Leren je aan je eigen gemaakte afspraken, regels en planning te houden. Onderscheidt leren maken in de prioriteit van activiteiten. Effectief omgaan met tijdvreters. Met meer plezier, energie en productiviteit te werk gaan. Stoppen met multi-tasken. Pagina 10

11 Benodigdheden 20 Naamstickers Bijlage 1 vragenlijst (4x) Deelnemerslijst Bijlage 2 met schema (4x) Lege dvd s (6x) Bijlage 3 met planningschema (4x) Camera s (2x) Theorie bijlage 4 (4x) Het draaiboek (4x) Twee bakjes zand Minimaal 15 stoelen p. lokaal Twee bakjes water Whitebord (2x) Twee bakjes kiezels Flap-over (2x) Twee grote stenen 4 whitebord Stiften Twee legen potten met deksel 15 tafels p. lokaal Drinken en wat lekkers voor in de pauze Schrijfblok per deelnemer Een grote klok of horloge Schrijfgerei per deelnemer Locatie De trainingen vinden plaats in de lokalen G2.038 en G Het verzamel lokaal is G2.017 en hier zullen Bob en Lorraine blijven. Gwen en Annelous zullen met hun groep om naar G2.038 lopen. Startopstelling De tafels dienen aan de kant te worden geschoven. Een aantal tafel zullen in kleine groepjes worden gezet aan de zijkant. Hierbij worden alvast stoelen gezet zodat de stoelen in de kring kunnen blijven staan. Er staat 10 stoelen in de kring voor de deelnemers en twee stoelen aan de zijkant voor de trainers om deze erbij te zetten tijdens de evaluatie. De camera is het rondje links boven in de hoek en dient aan de raam kant geplaatst te worden i.v.m. lichtval. De twee strepen recht zijn het bord en de flip-over. Pagina 11

12 Programma Inlooptijd 18:00 / 18:30 Welkom Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Inlichten over hoe de dag zal verlopen. Opstelling Zie start opstelling. Op het whitebord staat de planning van de dag en het doel van de training. De trainers staan voor het bord. Hulpmiddelen Whitebord en stiften. Activiteit Iedereen welkom heten, vervolgens kort uitleggen wat ze kunnen verwachten van de training en wat het uiteindelijke doel is. Kort vragen naar de vorige training. Wat heeft men aan de training tot zover in praktijk gehad? Dit samenvatten. Taken trainers Inhoud en doel uitleggen van huidige training en deelnemers enthousiasmeren. Verantwoording Welkom heten, reflecteren, zorgen voor fijne sfeer en duidelijkheid. Aandachtspunten Naar onduidelijkheden vragen en op tijd beginnen met de warmingup. Kennismaken Tijdsduur 20 minuten Begintijd Doel Elkaar beter leren kennen, openheid en veiligheid creëren binnen de groep, groepsprocessen peilen. Opstelling De kennismaking begint in een open, knusse kring, de trainers zitten ook in de kring. Tafels staan aan de kant. Hulpmiddelen Een willekeurig attribuut, uit je tas of iets dat je aanhebt. Activiteit De trainer begint en geeft aan dat we beginnen met een korte verdiepende kennismaking. De trainer legt uit dat we deze oefening gaan doen aan de hand van een attribuut. Per persoon gaan ze één attribuut kiezen en kort vertellen waarom ze hiervoor hebben gekozen en wat dat gene zegt over hen als persoon. De overige deelnemers mogen vragen stellen als deze in hun opkomen, de deelnemer aan het woord mag kiezen hier antwoord op te geven of Pagina 12

13 niet. De trainer geeft aan dat zij het voor zal doen. Als eerst mag iedereen zijn attribuut gaan pakken en wanneer mogelijk voor zijn stoel neerleggen. De trainer begint met zijn eigen attribuut en gaat hierover vertellen, er wordt ruimte gelaten voor vragen. Dan gaat de andere trainer een attribuut kiezen en hierover kort iets vertellen met de nodige vraagruimte aan het einde. Vervolgens gaat elke deelnemer omstebeurt hetzelfde doen. Wanneer alle deelnemers zijn geweest wordt gevraagd wat men van de oefening vond en wordt er aangegeven dat de attributen mogen worden opgeruimd. Taken trainer De trainers zitten bij de deelnemers en doen mee. Als eerst leggen ze het uit, vervolgens dienen ze als voorbeeld. Tijdens de oefening bij de deelnemers zorgen ze dat men reactie krijgt op wat men vertelt en kappen ze af waar nodig. Ook kunnen ze doorvragen mocht men wat kortaf zijn. De trainers proberen zich zo veel als mogelijk te mengen in de groep en benoemen bepaalde objectiviteit wanneer nodig. Het is goed om de gehele groep te betrekken binnen deze oefening en eventueel zelf vragen te stellen of mensen aan te wijzen. Verantwoording Deze oefening leidt tot een gezamenlijke en veilige start. Er is ruimte voor humor wat zorgt voor een fijn en goed begin, het is een warming-up. Men kan interesse tonen in elkaar, eventuele communicatie vaardigheden of storingen kunnen ook aan het licht komen. Hier kan later op worden teruggekomen. Aandachtspunten Zorgen dat iedereen aan de beurt komt, dat de attributen niet storend zijn, dat er netjes wordt afgekapt, door de trainers, en dat men snapt waarom we deze oefening doen. Brainstorm Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel het doel is om een gezamenlijk beeld te vormen van wat het onderwerp losmaakt bij de deelnemers. Opstelling Iedereen zit nog in de kring die opgesteld is in de vorige oefening. Er staat een flap-over op de plaats waar de trainers zich bevonden. Hulpmiddelen Flap-over en stiften. Activiteit Deelnemers mogen vrij roepen wat ze denken bij het onderwerp. Ideeën worden opgeschreven op de flap-over. Taken trainers Er is één trainer die alle aspecten opschrijft, de andere trainer begeleid bij het brainstormen. Pagina 13

14 Verantwoording Aandachtspunten Dit brainstormen zorgt ervoor dat iedereen meedenkt over het onderwerp. Zo kan men ze ontdekken dat niet iedereen hetzelfde denkt over of handelt m.b.t. time management. Dit is een goede kennistest. Geef indien nodig de beurt aan mensen die nog niets of weinig hebben gezegd. Oefening Leren doe ik zo! Tijdsduur 20 minuten Begintijd Doel het doel is de deelnemers in kaart laten brengen wat ze nu al weten, en hoe ze nu te werk gaan. Zo kunnen ze bepaalde patronen herkennen en wellicht doorbreken. Opstelling In groepjes in het lokaal. Hulpmiddelen Hand-out met vragen (bijlage 1) en schrijfgerei. Activiteit alle deelnemers schrijven individueel hun ervaringen op. Overleg mag maar het is wel een persoonlijke meting van hoe deelnemers nu te werk gaan. Taken trainer Te hulp schieten waar nodig en observeren. Verantwoording Doordat de deelnemers opschrijven hoe ze nu te werk gaan, kunnen ze later in de training zelf opmerken wat een toevoeging kan zijn op het verdere studeren. Ook zien ze letterlijk wat er eventueel minder goed gaat en wat wel werkt. Aandachtspunten Iedereen werkt voor zich. Let erop dat iedereen wel eerlijk zijn eigen blad invult. Nabespreking Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Het bewust worden van eigen en andere manieren van tijdsplanning. Opstelling Gesloten kring. Hulpmiddelen Bijlage 1 ingevuld. Activiteit Iedereen mag zijn ervaringen delen in de groep. Wat valt op? Kunnen we iets leren van elkaar? Taken trainer De trainers vragen de deelnemers plaats te nemen in de kring. Ze vragen door met betrekking tot wat men is opgevallen en betrekken iedereen bij het gesprek. Pagina 14

15 Verantwoording Aandachtspunten Dit onderdeel is het meest belangrijk. Men wordt bewust en kan door de nabespreking zijn mening, kennis en ervaringen uiten binnen de groep. Zorgen dat iedereen betrokken wordt binnen het gesprek. Pauze Tijdsduur 15 minuten Begintijd Eten en drinken, bijpraten en uitrusten. Eventueel al een beetje peilen hoe men de training vindt (temperaturen). Pickle Jar oefening Tijdsduur 20 minuten Begintijd Doel Laten zien hoe men effectief te werk kan gaan. Er wordt in beeld gebracht hoe plannen werkt. Optelling Staan of zitten naast de tafel die centraal staat. De trainers staan in eerste instantie bij de uitleg achter de tafel. Daarna mogen de deelnemers zelf besluiten hoe ze het gaan aanpakken. De trainers begeleiden de deelnemers. Heeft iedereen iets gezegd? Doen ze allemaal mee? Hoe communiceren ze met elkaar? Hulpmiddelen Een grote presentatie tafel. 3 bakjes; één bakje met water, één bakje met zand, één bakje met kiezels en één grote steen. Een lege grote pot met deksel. Activiteit Alle deelnemers doen actief mee. Ze zitten in eerste instantie in een cirkel rondom de tafel. De opdracht zal kort worden uitgelegd waarna het initiatief bij de deelnemers ligt. Hoe gaan ze het aanpakken. Alles aspecten moeten uiteindelijk in de pot moeten komen. Iedereen mag zijn idee vertellen. Komen ze tot een oplossing? Taken trainer De trainers doen de introductie van deze oefening. Ze geven de taak over aan de deelnemers en observeren hoe de deelnemers te werk gaan. Wel moet worden ingegrepen mocht de aanpak helemaal verkeerd gaan, anders is de oefening niet op te lossen. Verantwoording Deze oefening bied inzicht in het beter leren plannen. Als de oefening is opgelost kan er een koppeling worden gemaakt naar de Pagina 15

16 Aandachtspunten theorie die vertelt dat je eerst de grootste opdracht moet plannen en maken. Het is niet de bedoeling dat de deelnemers gelijk beginnen met het zand en het water. Op het moment dat deze gelijk al gemixt zijn kan de uiteindelijke oplossing niet worden gegeven. Wat wel kan is alles dubbel klaarzetten zodat je na de proef het nog een keer kan voordoen. Theorie Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Onderbouwen van Pickle Jar oefening Hulpmiddelen Het bord met daarop een schema. (bijlage 2) Activiteit De theorie zal worden uitgelegd. Deze theorie is terug te koppelen naar de bovenstaande oefening zodat er een goed beeld kan worden gevormd. Taken trainers De trainers leggen de theorie uit en observeren de deelnemers. Het is wel de bedoeling dat de deelnemers participeren. De trainers stellen tijdens de uitleg vragen aan de deelnemers. Verantwoording De deelnemers krijgen inzicht in de onderscheiding van belangrijkheid van de taken. Aandachtspunten Zorg voor voldoende interactie met de deelnemers. Vergeet niet helder te krijgen wat het doel is voor de deelnemers en of er mogelijk nog vragen zijn. Beter plannen!! Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Het effectief indelen van tijd en het maken van keuzes door middel van het stellen van prioriteiten. Optelling Individueel zittend aan een tafel in het lokaal. De tafels staan nog steeds aan de zijkant van het lokaal. Hulpmiddelen Hand-outs met de daarop afgedrukte tijdsplanning en activiteiten. (bijlage 3) Activiteit Alle deelnemers krijgen een lijst met activiteiten. Sommige zijn belangrijk andere iets minder. Ze krijgen een rooster van een dag die om 8 uur in de ochtend begint tot 11 uur in de avond. Ze Pagina 16

17 Taken trainer Verantwoording Aandachtspunten moeten nu zelf hun dag gaan inroosteren met de zelf geselecteerde activiteiten. Observeren en motiveren. Door deze oefening krijgen de deelnemers zicht op wat voor hun zelf prioriteit heeft. Ze kunnen onderscheid maken met betrekking tot urgentie. Let er op dat iedereen wel een planning invult. Nabespreken Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Peilen van ervaringen, mening en kennis van oefening. Opstelling In een dichte kring. Hulpmiddelen Het blaadje met de ingevulde planning. (bijlage 3) Activiteit Het is belangrijk dat we met elkaar delen hoe we de planning hebben ingedeeld. Dit doen we met de hele groep. Iedereen mag op elkaar reageren. Er moet worden uitgezocht waarom ze het zo hebben aangepakt. Het kan goed zijn dat er verschillende planningen ontstaan omdat iedereen andere prioriteiten heeft. Taken trainers Doorvragen, ondersteunen en iedereen erbij betrekken. Verantwoording Deze nabespreking zorgt voor een verdieping van de oefening. Wat heeft men ervaren? Heeft men wat opgepikt van de training? Aandachtspunten Iedereen betrekken bij de nabespreking en goed verdiepend doorvragen. Evaluatie training Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel Evalueren van training op reactie-, leer-, gedrag- en organisatie niveau. Opstelling Dichte kring Hulpmiddelen - Activiteit De trainer geeft aan dat we gaan evalueren op de training. Hoe hebben de deelnemers de training ervaren? Hebben ze iets gehad aan de tips? Wat neemt men mee? Wat miste men? Zijn er nog vragen over de Pickle Jar theorie? Pagina 17

18 Taken trainer Verantwoording Aandachtspunten Vinden ze de theorie toepasbaar? Wat gaan de deelnemers voortaan anders doen? Goed doorvragen en iedereen aan het woord laten. Blikken op de ervaringen, meningen en kennis na afloop van de training over de training. Het is belangrijk vragen te stellen op reactie-, leer-, gedrag- en organisatie niveau. Pagina 18

19 Bijlage 1 Vragen inventarisatie Oefening 1: Dringend en belangrijk Neem jouw meest recente werkdag in gedachten en schrijf op: Welke werkzaamheden die voor jou belangrijk en dringend zijn, heb je verricht? Welke werkzaamheden die voor jou belangrijk zijn, had je kunnen laten liggen, maar heb je toch gedaan? Welke onbelangrijke, maar wel dringende werkzaamheden heb je verricht? Welke onbelangrijke en niet dringende werkzaamheden heb je uitgevoerd? Oefening 2: De volgende werkdag Maak nu een inventarisatie van de werkzaamheden van de komende werkdag. Maak een lijst van wat je die dag allemaal te wachten staat: Activiteiten komende werkdag: Schatting benodigde tijd Incidentele activiteiten komende werkdag: Schatting benodigde tijd Zorg dat je activiteiten schrapt, als jouw acht uren vol zijn en de werklast te groot wordt voor een dag. Controleer achteraf of je jezelf aan dit schema hebt weten te houden. Oefening 3: Analyse werkdagen Je hebt nu materiaal van twee werkdagen verzameld om te kijken naar jouw prioriteiten. Als je het geheel overziet, ontdek je misschien een patroon. Wat valt je op? Zit er eenzelfde patroon in deze twee dagen? Werk aan de hand van onderstaande punten uit, wat voor jouw werkpatroon kenmerkend is. Ik doe wat tot mijn taak gerekend mag worden. Ik doe vooral die dingen waar ik goed in ben. Ik doe meer dan wat tot mijn taak gerekend mag worden. Ik doe vooral de dingen waar ik waardering voor krijg. Ik doe de rotklusjes eerst. Ik doe de rotklusjes het laatst. Benoem tot slot de aspecten die je wilt veranderen als je jouw tijd goed wilt besteden en minder tijdsdruk wilt ervaren! Pagina 19

20 Bijlage 2 Schema Schema urgent Niet urgent belangrijk Niet belangrijk Pagina 20

21 Bijlage 3 Invullijst Activiteiten lijst - Boodschappen - Hond uitlaten - Opstaan - Huiswerk - Huishouden - Verjaardag van een vriendin - Lunchen - Werken/bijbaan - Naar school gaan/ college - Winkelen - Ontbijt - Bezoek aan oma - Schoonmaken/opruimen - Tv kijken - School boeken lezen - Tentamen leren - Tuinieren - Koken/Avond eten - Reistijd - Muziek - Sport - Hobby - Telefoontje - Af te handelen post its van de vorige dag - Vergadering - E mail beantwoorden - Afspraak bij de dokter Pagina 21

22 Eigen invulling dagelijkse taken Schema Vrijdag 28 mei 2010 Tijd Taak Tijd Taak Pagina 22

23 Bijlage 4 Theoretische kader Eisenhower schema Het eisenhower schema geeft inzicht in het stellen van prioriteiten. Het schema kan worden gebruikt als hulpmiddel binnen time management. Het schema ziet er als volgt uit. Veel mensen vinden het lastig om prioriteiten te stellen. Het komt daardoor veelal voor belangrijke take die oorspronkelijk in kwadrant 2 horen uit te stellen, waardoor ze continu alleen werken in kwadrant 1, wat veel stres met zich meebrengt. Alles wat oorspronkelijk is ingedeeld in kwadrant 2 komt uiteindelijk altijd in kwadrant 1 terecht. Hulpvragen die je kunt stellen bij dit schema zijn; - Moet het nu gebeuren, is het urgent? - Moet ik het inplannen, is het belangrijk? Met deze theorie kan de pickle jar theorie worden gevoegd, en toegepast. Deze theorie werkt volgens hetzelfde princiepe systeem en trekt vergelijking met urgentie en belangrijkheid met taken door middel van stenen, kiezels, zand en water. De grote steen zal als eerst in de pot moeten en saat dus voor urgent en belangrijk (kwadrant 1). De Pagina 23

24 kiezels staan voor belangrijke taken en moeten worden ingeplant (kwadrant2). Dan komt het zand, de taken die snel tussentijd kunnen worden uitgevoerd (deze staan gelijk aan kwadrant 3). Dan lijkt de pot vol te zijn maar dan kan het water er altijd nog bij. Het water zijn de onbelangrijke taken (kwadrant 4). Getting things done system, gebaseerd op opslaan, bijhouden en terugvinden. In dit systeem worden prioriteiten genegeerd. In deze theorie staan lijstjes maken centraal. Belangrijke dingen die niet mogen worden vergeten worden in een opsomming opgescheven zodat je dingen niet kunt vergeten. De lijstjes staan in een bepaalde context. Zo kunnen er verschillende lijstjes komen voor het schrijven van s, het plegen van telefoontjes of boodschappenlijstjes. De taken die binnen twee minuten kunnen worden uitgevoerd komen niet op dat lijstje te staan en dienen gelijk te worden uitgevoerd. Het ophalen, bijhouden maar ook het terugvinden van de taken die op je to do lijst staat kunnen zo worden verwerkt en uitgevoerd. Door middel van de lijstjes treden er minder omotionele blokkasdes op en zal de werkstress verminderen. Je kunt opschrijven wat in je hoofd zit, zonder steeds weer een nieuwe planning te moeten maken. Pagina 24

25 Geheugentraining Tijdens de geheugentraining zullen we je technieken aanleren waarmee je het vermogen van je geheugen optimaal leert benutten. Momenteel leer je waarschijnlijk vanuit een boek waarbij je de leerstof probeert op te nemen en wellicht schrijf je een samenvatting. Je geheugen werkt echter met beeld, geluid, geur, smaak, aanraking, ruimtelijk inzicht, emotie, taal, structuren en verbanden. Door deze capaciteiten optimaal te gebruiken zul je de stof beter en sneller onthouden. Tijdens de training zullen we een aantal nieuwe technieken behandelen die je kunnen helpen met het leren van je toetsen. Tijdspad Begintijd Eindtijd Duur Onderdeel Trainer min Welkom min Verdiepende kennismaking min Quiz min Inventarisatie huidige manieren min Oefening Visualisatie 2& min Nabespreking 1& min Pauze min Visualisatie oefening :28 22 min Oefening mindmappen 1&2 20:28 20:35 8 min Nabespreking 2& min Mindmap van de training min Evaluatie a.d.h.v. mindmap 2& min Afsluiting 1 Leerdoelen Hoofddoel De deelnemers bekend maken met visualisatie en mindmappen waarmee zij de theorie van hun opleiding kunnen leren en vervolgens in staat zijn deze manieren toe te passen. Pagina 25

26 Kennis De deelnemers weten aan het eind van de training wat mindmappen en visualiseren is en hoe dit in zijn werk gaat. De deelnemers weten aan het eind van de training Aan het eind van de training kennis hebben over het leervermogen van de mens. Inzicht De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in nieuwe mogelijkheden waarmee zij hun leerproces kunnen verbeteren.. De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in hun huidige leermethode. De deelnemers hebben aan het eind van de training inzicht in mogelijke nieuwe leermethodes. Vaardigheden De deelnemers kunnen aan het eind van de training mindmappen en visualiseren. De deelnemers kunnen aan het eind van de training herkennen welke leermethode wel en niet werkt voor hen. Gedrag De deelnemers kunnen aan het eind van de training een effectieve manier van leren toepassen waarbij de informatie beter wordt gecodeerd. De deelnemers zullen aan het eind van de training verschillende leermethodes in zetten tijdens het leren van hun tentamens. Benodigdheden - Draaiboek (4x) - Quiz vragen (4x) - Flip-over - Whiteboard - Whiteboard stiften - Stiften & kleurpotloden - Naamstickers - Camera (2x) - 2 lokalen (B1.020 &G3.140) - 6x DVD voor de camera - Bijlagen - A3 vellen (30x) - A4 vellen (30x) - A3 Vellen (juist & onjuist 2x) - Namenlijst deelnemers - Bijlage 1 (4x) - Bijlage 2 (4x) - Bijlage 3 (4x) - Bijlage 4 (30x) - Bijlage 5 (30x) Pagina 26

27 - Bijlage 6 (30x) - Bijlage 7 (30x) - Bijlage 8 (4x) - Bijlage 9 Theoretische kader (4x) - Drinken (30 pers.) - Bekers - Koekjes Locatie De trainingen vinden plaats in de lokalen B1.020 en G Beide lokalen zijn beschikbaar vanaf 16:30 tot 21:30. Het verzamel lokaal is B1.020 en hier zullen Gwen en Annelous blijven dit keer. Bob en Lorraine zullen met hun groep om naar G3.140 lopen. Startopstelling De tafels dienen aan de kant te worden geschoven. Een aantal tafel zullen in kleine groepjes worden gezet aan de zijkant voor de mindmap oefening. Hierbij worden alvast stoelen gezet zodat de stoelen in de kring kunnen blijven staan. Er staat 10 stoelen in de kring voor de deelnemers en twee stoelen aan de zijkant voor de trainers om deze erbij te zetten tijdens de evaluatie. De camera is het rondje links boven in de hoek en dient aan de raam kant geplaatst te worden i.v.m. lichtval. De twee strepen recht zijn het bord en de flip-over. Programma Inlooptijd 18:00 / 18:30 Welkom Tijdsduur 5 minuten Begintijd Doel De deelnemers welkom heten De deelnemers duidelijkheid verschaffen over de training die gaat komen Een veilige sfeer creëren De aandacht centraal krijgen Pagina 27

28 Opstelling Zie start opstelling. Op het whitebord staat de planning van de dag en het doel van de training. De trainers staan voor het bord. Hulpmiddelen Bord of flip-over Activiteit Voor de training wordt geopend zullen de trainers het programma op het bord moeten schrijven. Trainer 1 opent de training met het welkom heten van de groep. Hij vertelt dat het onderwerp geheugentraining vandaag centraal staat in de training en neemt het programma door met de deelnemers waarbij hij kan verwijzen naar het bord. Vervolgens attendeert de trainer de deelnemers (wederom) op de camera die in de hoek van het lokaal staat om de trainers te filmen. Hij sluit de welkom af met een rondvraag waarbij hoe de deelnemers terug kijken op de afgelopen training centraal staat. Hierbij kan de trainer checken of de deelnemers nog iets met de training hebben gedaan en of ze nog vragen hebben. Taken trainers De groep duidelijkheid geven over het verloop van de training en een veilige sfeer creëren. Verantwoording Door de deelnemers duidelijkheid te verschaffen over het verloop van de training weten zij waar ze aan toe zijn. Aandachtspunten Besteed even aandacht aan de vorige training hoe de planning van vrijdag vervolgens is gelopen bij iedereen. Verdiepende kennismaking Ga staan als je Tijdsduur 10 minuten Begintijd Doel De groep welkom heten en het verloop van de training duidelijk maken De groep nader kennis laten maken met elkaar Opstelling Startopstelling Hulpmiddelen Bijlage 1 Ga staan als je vragen Activiteit De zelfde opstelling wordt aangehouden als tijdens de welkom. De trainer vertelt aan de groep dat hij een aantal stellingen zal voor lezen en wanneer de stelling op je van toepassing is je zal moeten gaan staan. Wanneer iedereen is gaan staan waarop de stelling van toepassing is kan iedereen weer gaan zitten. Vervolgens vertelt hij dat het de bedoeling is de groep hiermee beter leren kennen en checkt hij of er nog vragen zijn. De trainer begint met de vragen uit bijlage I voor te lezen en met de groep deze oefening uit te voeren. Pagina 28

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal

TRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

Draaiboek vorming oudercontact

Draaiboek vorming oudercontact Draaiboek vorming oudercontact Doel van de avond: - De juiste informatie over uw kind uit het oudercontact kunnen halen en zelf de juiste informatie aan de leerkracht tijdens het oudercontact kunnen geven

Nadere informatie

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Eerste hulp bij planning

Eerste hulp bij planning Eerste hulp bij planning Druk, druk, druk, iedereen heeft het druk. Je hebt school, werk, sport, verjaardagen, hobby s, afspraken met vrienden en ga zo maar door. Het is iedereen wel eens overkomen dat

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

Voor een groep. Korte Workshop Time-management. Slim Werken + Creatief Werken

Voor een groep. Korte Workshop Time-management. Slim Werken + Creatief Werken Voor een groep Korte Workshop Time-management Slim Werken + Creatief Werken edere dag een SlimWerken.COM Julianapark 48-5 5046 GB Tilburg T 013-5770495 M 06-27326562 E contact@slimwerken.com W www.slimwerken.com

Nadere informatie

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014

Studievaardigheden. BEN/LO/ADHD/14/0003j April 2014 Studievaardigheden N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u

Nadere informatie

OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN

OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN Afspraak 1. Maak samen met de kinderen afspraken over wat zelfstandig gedaan mag worden met betrekking tot naar de wc gaan, handen wassen, drinken, eten, de

Nadere informatie

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken

Nadere informatie

RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164

RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken

Nadere informatie

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten

TOOLBOX TOOLBOX. Betekenisvol Contact AAN DE SLAG MET DE. Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten AAN DE SLAG MET DE TOOLBOX Betekenisvol Contact Draaiboek voor twee trainingsbijeenkomsten TOOLBOX Ideeën voor betekenisvol contact tussen ouderen met dementie en familie of vrijwilligers Inleiding Voor

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl.

SPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl. SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het thema vertrouwen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

DUUR WAT HOE MATERIAAL

DUUR WAT HOE MATERIAAL DUUR WAT HOE MATERIAAL 0.00 5 min Intro begeleiders Introductie thema agressiehantering Doelen simulatiespel Toelichting rollen Introduceer jezelf en het spel Introductie begeleiders Nodig deelnemers uit

Nadere informatie

Workshop samen talenten benutten

Workshop samen talenten benutten Workshop samen talenten benutten Doelgroep: organisaties die met vrijwilligers met een beperking willen werken Doel: kennis en vaardigheden overdracht voor het werken met mensen met een beperking Bijeenkomst

Nadere informatie

Cosis Begeleid Leren

Cosis Begeleid Leren Vaardigheidslessen: Hulp bij studeren Om met succes een opleiding te kunnen volgen is het voor jongeren belangrijk dat ze over een aantal specifieke vaardigheden beschikken. Daarom hebben we een cursus

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

Wie ben jij? HANDLEIDING

Wie ben jij? HANDLEIDING HANDLEIDING Wie ben jij? Korte omschrijving lesactiviteit Iedereen legt vijf vingers op tafel. Om de beurt vertel je iets over jezelf, waarvan je denkt dat het uniek is. Als het inderdaad uniek is, dan

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Time management - logboekanalyse en Eisenhowerschema

Time management - logboekanalyse en Eisenhowerschema pag.: 1 van 5 Time management - logboekanalyse en Eisenhowerschema Tijd is een schaars goed. U heeft als inkoper slechts een beperkte hoeveelheid tijd tot uw beschikking om uw taken uit te voeren. Deze

Nadere informatie

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl

Deel je kennis. www.focusoptekst.nl Deel je kennis www.focusoptekst.nl PROGRAMMA 1. Het ontwerp: je inhoud, je doelen, je groep, je werkvormen 2. Je presenta0e: de 1e vijf minuten, interac;e, presenta;etechnieken, powerpoint, zenuwen 3.

Nadere informatie

Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo

Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo Lesvoorbereiding Studie en loopbaan Keuze- en Loopbaanvaardigheden 3-4 vmbo Bespreek met vakdocenten mogelijkheden om leerlingen in de vaklessen feedback over zichzelf te laten vergaren. Deel Vaardigheid:

Nadere informatie

Tessenderlandt. Puberbrein als innovatiekans. Project puberbrein Kompas

Tessenderlandt. Puberbrein als innovatiekans. Project puberbrein Kompas Tessenderlandt Puberbrein als innovatiekans Project puberbrein Kompas Product presentatie Kompas Van PSL naar activerend onderwijs. Kompas heeft in de loop der jaren het bestaande stage programma omgebouwd

Nadere informatie

HANDLEIDING TALENTENQUIZ

HANDLEIDING TALENTENQUIZ HANDLEIDING TALENTENQUIZ STAPPENPLAN TALENTENQUIZ 1. Download alle nodige bestanden van de talentenquiz kleur bekennen met kinderen op de studentenpagina bij de pagina voor de coördinator bedenk & doe

Nadere informatie

over deze vragen praten. Laat de tweetallen hun antwoorden opschrijven. Sluit dit onderdeel plenair af: wie wil hier iets over zeggen?

over deze vragen praten. Laat de tweetallen hun antwoorden opschrijven. Sluit dit onderdeel plenair af: wie wil hier iets over zeggen? Omgaan met tijd Matrix Tijdmanagement (groepsactiviteit) Omgaan met tijd is een aansprekend thema voor veel vrouwelijke ondernemers. Het runnen van een eigen onderneming, zonder dat dit ten koste gaat

Nadere informatie

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren

Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub

Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Grenzeloze vrijheid? Discussiebijeenkomst tienerclub Leeftijd: 12-16 jaar Tijdsduur: 1 uur Doelen - De jongeren denken na over de betekenis van de muur tussen Israël en de Palestijnse gebieden in het dagelijks

Nadere informatie

PRIORITEITEN. drs. Ellen Bulder 1 SITUATIE

PRIORITEITEN. drs. Ellen Bulder 1 SITUATIE PRIORITEITEN drs. Ellen Bulder 1 SITUATIE Ook zo druk, druk, druk? Hebt u het gevoel dat u geleefd wordt door de waan van de dag en dat u altijd tijd te kort hebt? Of hebt u uw zaakjes prima onder controle

Nadere informatie

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL

SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL SPEELWIJZE LEIDERSCHAPSSPEL Bij werken, zowel betaald als vrijwillig, hoort leiding krijgen of leiding geven. De vraag wat effectief leiderschap is houdt dan ook veel mensen bezig. De meningen hierover

Nadere informatie

Bijeenkomst 1. Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij voorkennins en ervaring van studenten.

Bijeenkomst 1. Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij voorkennins en ervaring van studenten. Bijeenkomst 1 Leerdoelen: Studenten kunnen Uitleggen waarom sommige informayie makkelijk vergeten wordt en welke factoren een rol spelen Expliciteren hoe hij zelf leert Opdracht 1 Doel: Aansluiten bij

Nadere informatie

Leren Leren en ExcelLeren

Leren Leren en ExcelLeren Leren Leren en ExcelLeren www.mindsetlearnandgrow.nl Wat is MindSet? MindSet is een groep studenten die leerlingen leert effectief te leren. Wij helpen leerlingen betere schoolresultaten te behalen door

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent? Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Rouw en verlies Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Rouw en verlies Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar DOELSTELLINGEN De deelnemers worden zich bewust van hun eigen omgang met rouw en verlies en de rol die hun geloof of levensoriëntatie hierbij heeft. De deelnemers weten dat ieder op een eigen manier rouwt

Nadere informatie

Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding. Programma Oudercursus VO. Bijeenkomst 1

Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding. Programma Oudercursus VO. Bijeenkomst 1 Oudercursus: Mijn kind op het voortgezet onderwijs, wat nu? Docenten handleiding Programma Oudercursus VO Bijeenkomst 1 - Naar het VO, wat verandert er allemaal voor kind en ouder? - Wederzijdse verwachtingen

Nadere informatie

Methodiek Actieonderzoek

Methodiek Actieonderzoek Methodiek Actieonderzoek C O M M U N I T Y D E V E L O P M E N T College 4 17 september 2012 Docent: Elly Hellings Leerdoel college 4 Leerdoel: meer kennis over de verschillende methodieken van actieonderzoek

Nadere informatie

Training Netwerken Forum 12-5-2014

Training Netwerken Forum 12-5-2014 Training Netwerken Forum 12-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Inleiding 6 Opdracht Je eigen netwerk 7 Theorie 8 Opdracht In gesprek

Nadere informatie

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat

Nadere informatie

Studievaardigheden van A tot Z

Studievaardigheden van A tot Z Geschreven door Patricia Hendrikx Studievaardigheden van A tot Z Actief leren Actief leren is het tegenovergestelde van passief leren. Bij actief leren doe je meer dan alleen de leerstof doorlezen. Je

Nadere informatie

Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping

Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Zodra je er op gaat letten zie je dat veel toespraken eigenlijk heel onnatuurlijk overkomen. De spreker staat kaarsrecht achter zijn spreekgestoelte. Hij duikt

Nadere informatie

mindfulness workshop

mindfulness workshop mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,

Nadere informatie

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels

360 feedback 3.1 M. Camp Opereren als lid van een team Omgaan met conflicten Omgaan met regels 360 feedback 3.1 Student: M. camp Studentnummer: 11099003 Klas: WDH31 Datum: 2-02-2014 Personen welke de formulieren hebben ingevuld: - M. Camp - Menno Lageweg - Ir. S.W.L. van Herk - D.J. Jager M. Camp

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Moeilijke kindervragen DOELSTELLINGEN De ouders hebben ervaren dat hun kind niet het enige is dat moeilijke vragen stelt en dat zij elkaar kunnen ondersteunen in de omgang hiermee. De ouders kunnen met hun kind in gesprek gaan

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Kindervergadering Zo gaat het bij ons!

Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Introductie voor de groepsleiding Is kinderinspraak belangrijk? Denken vanuit de groep is logisch en praktisch, maar toch

Nadere informatie

LESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase

LESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO Hoofdfase LESBESCHRIJVING Jongere kind - Oudere kind Semester 1-2 - 3-4 - 5* Student: Linda Ouwendijk Studentnummer: 0813937 Paboklas: 2F Datum: 19-01-2010 Stageschool + BRIN:

Nadere informatie

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"

Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent? Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Opa, wie is God? Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 0-8 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Opa, wie is God? Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 0-8 jaar DOELSTELLINGEN Grootouders wisselen ervaringen uit over geloofsopvoeding en kleinkinderen. Grootouders helpen elkaar op weg met tips en adviezen over geloofsopvoeding en kleinkinderen. Grootouders zijn

Nadere informatie

Module 9 Kennis delen en coachen

Module 9 Kennis delen en coachen OPDRACHTEN Verzorgende IG Maatschappelijke Zorg Module 9 Kennis delen en coachen Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 Leren 5 A Hoe leer ik? 5 B Bevorderende en belemmerende factoren 7 C Plan van aanpak bij

Nadere informatie

leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1

leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES

LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES LESPROGRAMMA LES 1. INTRODUCTIELES Inhoud In de introductieles gaat u met de leerlingen aan de slag met het thema duurzaam en eerlijk eten. Samen met de leerlingen bekijkt u drie filmpjes die uitleggen

Nadere informatie

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:

De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: > Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,

Nadere informatie

CONCEPT TOOL ONTWERPEN IN BEELD VOOR EIGEN GEBRUIK

CONCEPT TOOL ONTWERPEN IN BEELD VOOR EIGEN GEBRUIK 1 Leerdoelen verhelderen 1A Hoe ziet de vaardigheid eruit? Neem een vaardigheid die in komende project of les belangrijk gaat zijn. Schrijf de vaardigheid op een groot vel en verdeel de rest van het vel

Nadere informatie

Leren (kan je ) leren!

Leren (kan je ) leren! Leren (kan je ) leren! Leertips op maat van de middenschool Beste leerlingen en ouders, Het begrip leren leren klinkt jullie waarschijnlijk niet onbekend in de oren. We hopen dat er in de basisschool al

Nadere informatie

Welke voorkeur heb jij?

Welke voorkeur heb jij? Pedagogische vaardigheden: Welke voorkeur heb jij? Als pedagogisch medewerker maak je in de omgang met de kinderen in jouw groep gebruik van verschillende pedagogische vaardigheden. Wat zijn jouw voorkeursvaardigheden

Nadere informatie

Een overtuigende tekst schrijven

Een overtuigende tekst schrijven Een overtuigende tekst schrijven Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Je mening geven over een andere manier van herdenken op school instructieles oefenlesles Lesdoel: Leerlingen kennen

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden Timemanagement Als manager heb je veel verschillende werkzaamheden: je geeft leiding aan je medewerkers, maar je hebt ook je eigen taken. Je hebt met je medewerkers te maken, met andere collega s en afdelingen

Nadere informatie

Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden.

Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. Het Kindgesprek. Behandel een kind zoals die is, en het zal zo blijven. Behandel het kind zoals het kan zijn, en het zal zo worden. 1 Inleiding. Door gesprekken met kinderen te voeren willen we de betrokkenheid

Nadere informatie

Voor jezelf? Les 1 Welkom!

Voor jezelf? Les 1 Welkom! Voor jezelf? Les 1 Welkom! Welkom! Dit is de cursus Voor jezelf? Wil je voor jezelf beginnen? Droom je ervan een eigen bedrijfje te starten? Zou je dit ook kunnen? In deze cursus ga je dit onderzoeken.

Nadere informatie

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!

Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders

Sociaal netwerk. Handleiding voor begeleiders Sociaal netwerk Handleiding voor begeleiders Algemene tips voor begeleider Het beste uit jezelf! Philadelphia vindt het belangrijk dat cliënten zich net als ieder ander mens kunnen ontwikkelen. Hierbij

Nadere informatie

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?

Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij? Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen

Nadere informatie

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER

LESBESCHRIJVINGSFORMULIER LESBESCHRIJVINGSFORMULIER Beroepstaak 1 Omgaan met kinderen in een leersituatie Stageschool Plaats Stagementor Stagegroep Aantal kinderen Gegevens Stageschool Datum Naam student Groep Vakgebied Gegevens

Nadere informatie

Les Dieren met een baan, thema vermaak

Les Dieren met een baan, thema vermaak Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,

Nadere informatie

Werkvorm voor gesprek middenkader

Werkvorm voor gesprek middenkader Creëren van een stimulerende werkomgeving en het vergroten van professionele autonomie Deze werkvorm kan worden gebruikt om met medewerkers van Justitiële Jeugdinrichtingen het gesprek aan te gaan over

Nadere informatie

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID

OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid

Nadere informatie

PROGRAMMA CHECK THE FACTS DEEL EN WIN! Clubprogramma op basis van Rock Solid. stichting. Sirkelslag Young Programma Check the facts - Deel en win!

PROGRAMMA CHECK THE FACTS DEEL EN WIN! Clubprogramma op basis van Rock Solid. stichting. Sirkelslag Young Programma Check the facts - Deel en win! PROGRAMMA CHECK THE FACTS DEEL EN WIN! Clubprogramma op basis van Rock Solid stichting Sirkelslag Young Programma Check the facts - Deel en win! 1 Programma check the facts Deel en Win! Clubprogramma op

Nadere informatie

Training Slimmer tijd benutten

Training Slimmer tijd benutten Training Slimmer tijd benutten Persoonlijke effectiviteit - Slimmer tijd benutten i.p.v. timemanagement door inzet van het Personal Dashboard Er moet steeds meer gedaan worden met minder mensen. Hoe doe

Nadere informatie

Creativiteit, kun je dat afdwingen?

Creativiteit, kun je dat afdwingen? Creativiteit, kun je dat afdwingen? Over procesgerichte didactiek, de didactiek van creativiteit, eigenaarschap en betrokkenheid www.kunstedu.nl procesgerichte didactiek proces van de kunstenaar zelf ondergaan

Nadere informatie

Training. Coachend begeleiden

Training. Coachend begeleiden Training Coachend begeleiden Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Bertine Pruim Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Factor-E Coachend begeleiden

Nadere informatie

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden

attitudes zelfstandig leren kennis vaardigheden zelfstandig leren Leren leren is veel meer dan leren studeren, veel meer dan sneller lijstjes blokken of betere schema s maken. Zelfstandig leren houdt in: informatie kunnen verwerven, verwerken en toepassen

Nadere informatie

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik

1 Introductie. We wensen je veel plezier met deze kaarten! Pieternel Dijkstra en Petra Bunnik 1 Introductie Leerlingen hebben recht op onderwijs dat bij hen past en dat hun individuele capaciteiten laat opbloeien. Deze kaarten helpen leerkrachten en docenten, intern begeleiders, remedial teachers,

Nadere informatie

Trainershandleiding. Pijler 1. Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag

Trainershandleiding. Pijler 1. Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag Trainershandleiding Pijler 1 Voorbereiding vóórafgaand aan de trainers dag Uitnodiging met projectbeschrijving is verzonden aan deelnemers Locatie is geregeld. Ruimte moet groot genoeg zijn en meerdere

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen 27 geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Inhoudsopgave Time Management 3 Email Management 3 Werkplekorganisatie 3 Gewoontevorming 4 Teambuilding 4 Gezinnen met kinderen 5 Administratie en Financiën

Nadere informatie

Executieve functie: Planning en priorisering

Executieve functie: Planning en priorisering Executieve functie: Planning en priorisering De onderstaande werkbladen kunnen gebruikt worden om aan de slag te gaan met bovenstaande functie. Zie de volgende werkbladen, waarbij eerst uitleg wordt gegeven

Nadere informatie

BOUWPLAN Cocreatie sessie oktober 2012

BOUWPLAN Cocreatie sessie oktober 2012 BOUWPLAN Cocreatie sessie 1.0 3 oktober 2012 Bouwplan Co- creatiesessie 1.0 Team 1 Margo Bazuin Maarten Förster Leah van Adelberg Koen Klever De sessie De sessie gaat plaatsvinden op woensdagavond 3 oktober

Nadere informatie

Communiceren is teamwork

Communiceren is teamwork Communiceren is teamwork Je werkt vaak zelfstandig, maar blijft altijd onderdeel van je team. Samen met je collega s zorg je zo goed mogelijk voor jullie cliënten. Samenwerken vereist veel communicatie.

Nadere informatie

Begeleide interne stage

Begeleide interne stage Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren

Nadere informatie

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld

Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal

Nadere informatie

Modern Timemanagement Effectief Werken 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief.

Modern Timemanagement Effectief Werken 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief. Brochure Workshops Modern Timemanagement Effectief Werken 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief. Workshops 100% overzicht. De juiste focus. In control. Heerlijk productief. Wat

Nadere informatie

Workshop Persoonlijk Leiderschap

Workshop Persoonlijk Leiderschap 2015 Workshop Persoonlijk Leiderschap Margje Mul & Jorg Andree Hanzehogeschool Groningen 2-3-2015 Draaiboek Persoonlijk leiderschap. Doel: loskomen, kennismaken, ontmoeten, contact Een half uur voor start

Nadere informatie

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team.

SPELVARIANTEN. Bonus: Ondertussen oefen je met het geven en ontvangen van feedback en bouw je aan het vertrouwen in jouw team. SPELVARIANTEN Wil jij weten waar je in jouw huidige werk goed in bent? Hoe jij communiceert en je gedraagt en vooral hoe de ander dat ziet? En wil jij dit graag uitwisselen met je teamgenoten zodat jullie

Nadere informatie

Voordoen (modelen, hardop denken)

Voordoen (modelen, hardop denken) Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van

Nadere informatie

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)

Stap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart) Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën

Nadere informatie