CONCEPT TOOL ONTWERPEN IN BEELD VOOR EIGEN GEBRUIK

Transcriptie

1 1 Leerdoelen verhelderen 1A Hoe ziet de vaardigheid eruit? Neem een vaardigheid die in komende project of les belangrijk gaat zijn. Schrijf de vaardigheid op een groot vel en verdeel de rest van het vel in vakken. Samen met de leerlingen bespreek je hoe deze vaardigheid eruit ziet. Wat zie je dan? Wat doe je dan? Probeer het visueel en concreet te maken, dus teken veel of laat leerlingen iets uitbeelden/spelen en maak er foto s van. Gebruik de context van het komende project om de vaardigheid concreter te maken. Zorg na afloop dat je het resultaat goed zichtbaar in de klas ophangt en gebruik het als geheugensteun en reflectie tijdens het project. Als leerlingen hiermee geoefend hebben en de vaardigheid kennen, kunnen ze dit ook in groepen doen. Elke groep maakt dan zijn eigen vakkenvel. Tip: Je kunt ook de deelaspecten splitsen en een apart vel voor elke deelvaardigheid maken.

2 1 Leerdoelen verhelderen 1B Visuele Check Een team evalueert na het idee verzinnen hun werk op een aantal kenmerken van divergent denken: hoeveelheid ideeën, verschillende richtingen, ongebruikelijke ideeën, mate van uitwerking (tekenen, schrijven, laten zien: hoe iets werkt, beweging, gedrag, gevoelens, interactie, uiterlijk, ). Dit verheldert de vaardigheid voor de leerlingen en geeft tegelijk aanknopingspunten voor verbetering. Hierna kunnen leerlingen de kans krijgen om nog aan hun ideeën te werken, zodat ze het meteen in de praktijk kunnen brengen. Hierna kunnen ze nog eens evalueren om te zien of het verbeterd is. Ook voor andere vaardigheden bruikbaar. voorbeeld Na het brainwriten beoordelen de leerlingen in een team hun ideeën op 4 kenmerken. Hiervoor moeten ze het aantal ideeën tellen, ideeën clusteren en tellen hoeveel richtingen, tellen hoeveel unieke ideeën er zijn en hoe de ideeën uitgewerkt zijn. Zo zien ze op welk vlak ze hun vaardigheid Denk alle kanten op nog kunnen verbeteren.

3 2 Bewijs van leren verzamelen 2A Presenteren met één vaardigheid centraal Bij een (tussen)presentatie moeten de teams naast het proces en het product tot nu toe presenteren ook laten zien hoe ze een bepaalde vaardigheid hebben ingezet. Je kunt dit ondersteunen door een format te geven, afhankelijk van de presentatie vorm en vaardigheid. Bijvoorbeeld bij een mondelinge presentatie een beginnetjes te geven: We hebben onze ideeën uitgedrukt door.., De handigste manier om onze ideeën uit te drukken was., want en We willen nog graag meer leren van (manieren of technieken om ideeën uit te drukken), zodat we.. 2 Bewijs van leren verzamelen 2B Matrix Op een groot vel maak je een aantal kolommen. Boven de kolommen schrijf je een aantal vaardigheden die van belang zijn. Elke keer als de leerkracht of de leerlingen zelf vinden dat een vaardigheid goed is ingezet, schrijven, tekenen of plakken (kopie/foto) ze dit in de juiste kolom. Zo verzamel je goed voorbeelden als inspiratie voor andere leerlingen of voor de toekomst, leerlingen krijgen een beter gevoel voor de vaardigheid en je krijgt een overzicht van welke vaardigheden veel worden ingezet. (Overigens kan een vaardigheid weinig worden ingezet omdat leerlingen hem nog niet goed beheersen of nog niet goed toepassen, maar ook omdat de vaardigheid in het project niet of minder nodig is.) Voor gevorderden: Dit is natuurlijk ook een manier om per team of per persoon bij te houden welke vaardigheden ingezet worden.

4 2 Bewijs van leren verzamelen 2C Foto Laat leerlingen een foto maken van hetgeen waar ze het meest trots op zijn. Dat kan aan het eind van het proces van het beste onderdeel van hun ontwerp, maar bijvoorbeeld ook elke les van waar ze een vaardigheid het best hebben ingezet. Optie: Laat leerlingen een korte uitleg erbij inspreken of een korte notitie erbij maken.

5 3 Feedback die helpt met volgende stap 3A Indelen Bekijk het werk van teams of individuele leerlingen met de hele klas. Vervolgens gaan jullie samen overeenkomsten en verschillen benoemen en het werk indelen. Dat kan door groepen te maken of door werk te sorteren langs een continuüm. Welke groepen of rangschikkingen ontstaan er? Overigens is dit niet de bedoeling om hierbij een oordeel te geven over de kwaliteit van het werk, het gaat hier om het ontdekken van verschillende aspecten, mogelijke richtingen en bijvoorbeeld de algehele variatie te ontdekken. gemeenschappelijke kenmerken Welk werk lijkt op elkaar? Kun je groepen maken? Waarschijnlijk zelfs op meerdere manieren. afwijking van gemiddelde / unieke dingen Wat komt veel voor en wat juist niet? Welk werk lijkt helemaal niet op de rest? Wat is bijzonder of origineel? Dit is heel nuttig om een gevoel voor originaliteit te ontwikkelen. van laag naar hoog op aspect, bijvoorbeeld aandacht voor gebruiker, uitwerking, etc. Wat is weinig uitgewerkt en wat juist veel? Waar is veel beeld gebruikt en waar juist veel tekst? Wat zijn goedkope oplossing en wat juist dure? in een matrix op twee aspecten. In een matrix kun je op 2 assen indelen, bijvoorbeeld zowel op kosten en op gebruiksgemak of op uitwerking en beeldgebruik. Blijven er stukken leeg? Is dat juist de bedoeling (duur en niet gebruiksvriendelijk) of biedt het een gat in de markt? Dit kan met heel verschillende resultaten, bijvoorbeeld gevonden informatie, programma s van eisen, ideeën, concepten, prototypes, presentatievellen, etc.

6 3 Feedback die helpt met volgende stap 3B Iconen Elke ontwerpvaardigheid heeft een makkelijk te tekenen icoon. De leerkracht tekent dit icoon erbij als de vaardigheid goed wordt toegepast. Eventueel met korte uitleg waarom. Zo krijgt een leerling directe feedback en kan de leerling terugkijken naar voorbeelden van succes. Als leerlingen niet op papier werken kun je een post it met het icoon erop gebruiken en/of een foto van het moment maken. Optie: De leerlingen kunnen het ook zelf erbij tekenen. voorbeeld De leerkracht loopt langs tijdens het werken aan de probleemverkenning. En leerlingen team is bezig met het verzinnen van heel veel vragen die ze hun gebruikers willen gaan stellen. Ze zijn van plan hier een keuze uit te maken. De leerkracht tekent het icoon voor divergent denken bij het werk, door veel verschillende soorten vragen te bedenken zetten de leerlingen deze vaardigheid in en komen ze tot betere, originelere interview vragen.

7 3 Feedback die helpt met volgende stap 3C Wat werkte niet? Tijdens het uitwerken en maken van prototypes stimuleer je de leerlingen om uit te proberen en te testen of hun idee/prototype al werkt. Halverwege vraag je iedereen het werk even neer te leggen en vraag je naar voorbeelden van wat niet werkte, wat ze daarvan geleerd hebben en eventueel hoe ze het verbeterd hebben. Zo ziet iedereen het nut van snel dingen uitproberen en testen. voorbeeld De leerlingen zijn bezig met het ontwerpen van iets dat zich door de wind moet voortbewegen. Een leerlingen team wil van een boterhamzak een parachute maken en is al bezig met het bevestigen van het zakje op een plank met wielen. De leerkracht suggereert om de parachute eerst te testen bij de ventilator. Het zakje blijkt dicht te klappen van de wind! Na enig experimenteren ontdekken de leerlingen dat een wijdere opening, een andere vorm van de parachute en een stevige lijst om de parachute helpen om goed van de wind gebruik te kunnen maken. Als de leerkracht het werk even stil legt en vraagt: Wat werkte niet?, kan dit team de rest van de klas hun experiment met het boterhamzakje en de nieuwe parachute laten zien en uitleggen waarom de latere versie beter werkt.

8 4 Leerbron voor elkaar 4A Tip Muur Zorg voor een plek aan de muur, grote vellen papier of een whiteboard. Leerlingen kunnen gedurende het project hun tips op een post it schrijven en deze hier opplakken. Als leerlingen vastzitten of het lastig vinden, kunnen ze naar de tipmuur lopen en een tip uitkiezen om uit te proberen. Je kunt er ook voor kiezen om de tipmuur in te delen in fases van het proces of op vaardigheid. Je kunt ook een apart gedeelte maken waar leerlingen juist vragen of problemen kunnen ophangen. Andere leerlingen kunnen dan kijken of ze hiermee kunnen helpen en een oplossing of tip bij de vraag plakken. Reflecteer af en toe samen met de klas op de tipmuur. Wie heeft er een tip gebruikt? Werkte dat goed? Missen we tips? Welke tips zijn heel nuttig? Misschien kunnen die een permanente plek in de klas of een inspiratieboek krijgen?

9 4 Leerbron voor elkaar 4B Experts Per fase of vaardigheid kun je één of meerdere leerlingen aanwijzen die dit redelijk onder de knie hebben. Andere leerlingen kunnen hen om hulp vragen. Je kunt dit zichtbaar in de klas maken door posters op te hangen. De experts zouden daar ook hun belangrijkste tips al op kunnen schrijven. Wissel af met leerlingen die expert zijn en met (deelaspecten van) vaardigheden, zodat elk kind in de klas regelmatig expert is. 4 Leerbron voor elkaar 4C Post it ruil Bespreek eerst samen wat voor soort vaardigheden en strategieën voor dit project/onderwerp nuttig zijn. Probeer in verschillende richtingen te denken en verschillende soorten aanpakken te benoemen. Geef nu elke leerling twee post its. Op het ene blaadje schrijven ze elk een vraag of een probleem bij de aanpak van hun werk en op het andere een punt van hun aanpak waarover ze zelf tevreden zijn. Ze moeten er ook hun naam bij zetten. De post its worden aan de wand geplakt en alle leerlingen lezen al die blaadjes. Elke leerling haalt nu één post it van de muur met een vraag of probleem waarvan hij denkt: die (of dat) kan ik op lossen, en één post it met een sterk punt waarvan hij denkt: dat zou ik ook willen leren. Hij plakt deze op een vel papier. Je kunt nu tijd in ruimen om elkaar te interviewen of je geeft het als taak voor de week op. Elke leerling zoekt contact met de twee personen van wie hij een post it heeft meegenomen. Hij helpt of bevraagt ze en schrijft op het vel papier een kort verslag hiervan.

10 5 Eigenaarschap van leren 5A Kaart van jezelf Stel vooraf aan het project een aantal (deelaspecten van) vaardigheden of rollen op die in het project nodig zijn. Zorg dat ze duidelijk zijn voor alle leerlingen, bespreek ze eventueel en maak ze zichtbaar. Leerlingen krijgen elk een kaart en geven op deze kaart aan in welke vaardigheid/rol ze zichzelf sterk vinden (eventueel ook niet sterk) en aan welke vaardigheid/rol ze graag zouden willen werken (kan zelfde zijn, hoeft niet). Gebruik deze kaarten vervolgens als hulpmiddel bij evalueren en bij het samenstellen van evenwichtige teams. Vul eventueel aan met plek voor hoe de leerling aan deze vaardigheid wil werken en hoe het eruit ziet als hij zijn doel bereikt heeft. 5 Eigenaarschap van leren 5B Werkkaart Maak kaarten van deelvaardigheden die nodig zijn. Elke leerling kiest één (deel)vaardigheid uit om aan te werken en beoordeelt zichzelf aan het eind van de les / het project erop. 5 Eigenaarschap van leren 5C Een top, een tip en een vraag Als leerlingen elkaar of zichzelf feedback geven, doen ze dat volgens een vast format: Ik vind het goed dat.., omdat.. Volgende keer zou. Wat als...