CONCEPT. Zeeuws Transitiearrangement Jeugd. Versie 16 oktober Namens de dertien Zeeuwse gemeenten:

Transcriptie

1 CONCEPT Zeeuws Transitiearrangement Jeugd Versie 16 oktober 2013 Namens de dertien Zeeuwse gemeenten: Borsele Goes Hulst Kapelle Middelburg Noord-Beveland Reimerswaal Schouwen-Duiveland Sluis Terneuzen Tholen Veere Vlissingen

2 Inhoudsopgave 1 INLEIDING TRANSITIEARRANGEMENT JURIDISCHE STATUS EN TE MAKEN VOORBEHOUDEN WERKWIJZE BIJ TOTSTANDKOMING TRANSITIEARRANGEMENT 3 2 VISIE EN UITGANGSPUNTEN UITGANGSPUNTEN FUNCTIONEEL ONTWERP CONTINUÏTEIT VAN ZORG REALISEREN INFRASTRUCTUUR FRICTIEKOSTEN 5 3 CONTINUÏTEIT VAN ZORG EN INFRASTRUCTUUR GEHANTEERDE BEGRIPPEN AFSPRAKEN REALISATIE CONTINUÏTEIT VAN ZORG EN INFRASTRUCTUUR Zeeuwse bovenregionaal werkende voorzieningen Boven regionaal werkende voorzieningen Verblijf 24-uurs en dagbehandeling Pleegzorg Jeugdbescherming(JB) / Jeugdreclassering (JR) AMHK Ambulant uurs bereikbaarheid en crisis Toeleiding Rechtspersoon 10 4 FINANCIËN MACROBUDGET INVENTARISATIE BUDGETTEN ZORGAANBIEDERS VERDELING PROVINCIAAL MACROBUDGET OVER ZORGVORMEN 12 5 INVENTARISATIE EN MAATREGELEN TER BEPERKING VAN DE FRICTIEKOSTEN 15 6 KOPPELING MET LANDELIJKE AFSPRAKEN 16 7 VOORBEHOUDEN TRANSITIEARRANGEMENT 17 8 BIJLAGEN 18 1

3 1 Inleiding Vóór 31 oktober 2013 moeten de Zeeuwse gemeenten gezamenlijk als regio Zeeland een transitiearrangement jeugdzorg opstellen en indienen bij de Rijksoverheid. Dit Zeeuwse transitiearrangement ligt nu voor. De dertien Zeeuwse gemeenten Borsele, Goes, Hulst, Kapelle, Middelburg, Noord-Beveland, Reimerswaal, Schouwen-Duiveland, Sluis, Terneuzen, Tholen, Veere en Vlissingen hebben het arrangement opgesteld in samenwerking met de huidige financiers en de relevante aanbieders. In dit document geven de Zeeuwse gemeenten aan hoe zij voor het jaar 2015: de continuïteit van zorg in 2015 realiseren; de hiervoor benodigde infrastructuur realiseren; de frictiekosten beperken. 1.1 Transitiearrangement Dit transitiearrangement is niet alleen belangrijk voor cliënten die op 31 december 2014 al in zorg zijn, maar ook voor cliënten met een indicatie per 31 december 2014 die op dat moment nog niet in zorg zijn; ook voor hen moet er een vitale infrastructuur zijn. De afspraken in dit arrangement hebben betrekking op alle jeugdzorg waarvoor de dertien Zeeuwse gemeenten verantwoordelijk zijn vanaf 1 januari 2015, voor maximaal 1 jaar. Dit arrangement heeft betrekking op de zorgproducten zoals beschreven in paragraaf 3.1; Het arrangement heeft alleen betrekking op zorgproducten die op naam van de jeugdige worden verleend (Jeugdwet versus WMO). Dit arrangement heeft betrekking op cliënten die op 31 december 2014 in zorg zijn (zittende cliënten) en op cliënten die op 31 december 2014 een aanspraak op zorg hebben, maar deze zorg op dat moment nog niet krijgen (wachtlijstcliënten). Daarnaast heeft dit arrangement betrekking op de cliënten, die in 2015 voor het eerst in zorg komen; De verdeling van de middelen blijft binnen het (tot nu toe bekende) totale macrobudget; Voor 2015 reserveren gemeenten het jeugdzorgbudget geheel voor de jeugdzorg; De 13 gemeenten spreken voor 2015 af het budget op basis van solidariteit in te zetten; De overeengekomen afspraken zijn bestuurlijk vastgesteld door alle dertien colleges van B&W van de regio Zeeland; Bij het versturen van het transitiearrangement zal wethouder De Bat, portefeuillehouder gemeente Goes en voorzitter Task Force Jeugd Zeeland, ondertekenen namens de 13 Zeeuwse gemeenten. In het voorliggende arrangement geven de dertien gemeenten aan: Welke continuïteit van zorg voor bestaande en nieuwe cliënten gegarandeerd kunnen worden in 2015 (in acht nemende de zorgcontinuïteit conform het wettelijke overgangsrechten met bijbehorende budgetgarantie). 1.2 Juridische status en te maken voorbehouden Het transitiearrangement is een dynamisch document: er zullen de komende periode (tot 1 januari 2015) nog tal van zaken geregeld en uitgewerkt worden. Het betreft een intentieverklaring. De afspraken die gemeenten maken zijn onder een aantal voorbehouden. Deze zijn uitgewerkt in hoofdstuk 7, Realisatie Transitiearrangement. 2

4 1.3 Werkwijze bij totstandkoming transitiearrangement De werkgroep transitiearrangement heeft in opdracht van de Zeeuwse gemeenten onder regie van de Task Force Jeugd Zeeland een plan van aanpak opgesteld en uitgevoerd om te komen tot het voorliggende arrangement. Na een inventarisatie van te betrekken instellingen en financiers zijn er informatiebrieven verstuurd. Ook is een oproep in de krant én op de gemeentelijke websites geplaatst om ontbrekende aanbieders te bereiken. Een delegatie Zeeuwse wethouders heeft gesprekken gevoerd met betrokken grotere aanbieders en huidige financiers over de voorgenomen afspraken voor het transitiearrangement. Hieraan voorafgaand is financiële informatie door aanbieders aangeleverd en door gemeenten geanalyseerd aan de hand van een ontwikkelde analyseen begrotingstool. Bij alle gesprekken heeft een onafhankelijk notulist gezorgd voor de verslaglegging. Gesprekspartners hebben het verslag ter goedkeuring ontvangen. Voor de kleine aanbieders (m.n. vrijgevestigde praktijken) is een aparte informatiebijeenkomst georganiseerd. Op basis van de gesprekken en de gegevens heeft de werkgroep een eerste aanzet tot een arrangement opgesteld. Bij deze uitwerking zijn er veel onzekerheden over budgetten en cijfers naar boven gekomen. Na overleg met de grootste aanbieders en met de Transitiecommissie stelselherziening Jeugd zijn er 3 opties voorgelegd aan de 13 gemeentelijke bestuurders en de provincie. Dit heeft geleid tot het transitiearrangement dat voorligt. Tijdens het proces is er zowel een ambtelijke als bestuurlijke terugkoppeling verzorgd. De gemeenteraden zijn tussentijds geïnformeerd over het proces. Dit is gebeurd door het voorleggen van: notitie visie en uitgangspunten; nieuwsbrieven; functioneel ontwerp en bijbehorende memo; regionaal en lokaal georganiseerde informatiebijeenkomsten. De planning om te komen tot een transitiearrangement was zo krap dat het niet mogelijk is de gemeenteraden het arrangement ter instemming voor te leggen binnen de gestelde periode. Om die reden is opgenomen dat het arrangement is opgesteld onder voorbehoud van instemming van de gemeenteraden. Ook na 31 oktober 2013 gaan de gemeenten verder met het proces in samenwerking met aanbieders en financiers. De volgende stappen zullen gezet worden: zuiveren van de cijfers; in gesprek gaan over de zorgen en aangedragen knelpunten; opstellen van een spoorboekje naar 2015; tot slot worden de voorbereidingen voor 2016 en verder in gang gezet. 3

5 2 Visie en uitgangspunten In 2012 en 2013 hebben de Zeeuwse gemeenten, provincie, aanbieders, onderwijs, cliëntenorganisaties en anderen samengewerkt aan de ontwikkeling van een visie en functioneel ontwerp voor de zorg voor Jeugd in Zeeland. Dit functioneel ontwerp is onderschreven door alle partijen en daarmee uitgangspunt voor dit transitiearrangement. Het is de leidraad bij de verdere ontwikkeling en vooral transformatie van het jeugdzorgstelsel in Zeeland. 2.1 Uitgangspunten 1 gezin, 1 plan, 1 proces/regisseur. Zo snel, adequaat, vroeg en dichtbij mogelijk. Uitgaan van kwaliteit. Vorm volgt inhoud. 2.2 Functioneel ontwerp en transformatie Het Zeeuwse transitieteam heeft samen met de dertien gemeenten, de provincie, cliënten en cliëntvertegenwoordigers, zorgaanbieders en het onderwijs gewerkt aan het Functioneel ontwerp zorg voor jeugd in Zeeland. In dit document wordt o.a. de basis voor de transformatie geschetst. Onderstaande aandachtspunten komen uit het functioneel ontwerp. Ook in hoofdstuk 2.4 Realiseren infrastructuur komen de Zeeuwse uitgangspunten voor de transformatie naar voren. De transformatie van de zorg voor jeugd is al gestart en zal vermoedelijk nog niet afgerond zijn op 1 januari Ouders zijn als eerste verantwoordelijk voor hun kinderen. Verreweg de meeste ouders willen én kunnen deze verantwoordelijkheid ook nemen. Ook jongeren willen zoveel mogelijk op eigen kracht hun weg door het leven zoeken. Opvoeden en opgroeien doe je zelf, maar niet alleen. Het nieuwe stelsel wordt zo ingericht, dat ouders en jeugdigen op een logische wijze hun weg kunnen vinden en hun eigen kracht versterken. Iedereen kan indien nodig terugvallen op advies, ondersteuning, begeleiding of zorg in een interactief proces van versterken, ondersteunen, indien nodig (tijdelijk) overnemen en weer loslaten. In eerste instantie door de eigen omgeving, in tweede instantie door professionals. De ondersteuning vindt altijd plaats in samenspraak met de jeugdige en de ouders. Er wordt, domein overstijgend, een gezamenlijk plan opgesteld waarbij alle betrokkenen samenwerken voor en met het gezin. Alle zorgvormen werken samen, met een eenvoudigere toegang en vermindering van de bureaucratie. Het plan, opgesteld door professionals, vervangt indicaties. Professionals gaan meer gebiedsgericht werken in (domein overstijgende) wijkteams en krijgen meer zicht op de kenmerken van de regio of gemeente. Professionals worden ingezet op basis van kwaliteit en competenties om in het nieuwe ontwerp samen te werken. (Schotten tussen organisaties werken daarbij nu nog belemmerend). Sturing wordt zo nabij en integraal mogelijk georganiseerd. Lokaal, en bij meerwaarde regionaal of Zeeuws breed. 4

6 2.3 Continuïteit van zorg De Zeeuwse gemeenten willen er voor zorgen dat die jeugdigen en gezinnen die in 2014 zorg of ondersteuning krijgen, de zekerheid hebben dat dit ook wordt voortgezet in Anderzijds is het van belang zo snel mogelijk in te zetten op transformatie van de zorg: Door vroeg te signaleren en te ondersteunen, maatwerk te leveren en de klant centraal te zetten en niet het aanbod. Door dichtbij de jeugdige en zijn gezin de ondersteuning te kunnen bieden. Door in te zetten op het voorliggende veld. Gemeenten zijn al een aantal jaren aan de slag om de samenwerking in het voorliggende veld te versterken. Door de ontwikkeling van Centra voor Jeugd en Gezin/ Porthos en door de verbinding tussen onderwijs, opvang, zorg en welzijn te versterken. 2.4 Realiseren infrastructuur De Zeeuwse gemeenten willen waarborgen dat cliënten hun zorg dichtbij hun leefomgeving vinden, in hun wijk of dorp, hun regio, in Zeeland. Gemeenten willen de benodigde zorg in Zeeland behouden, mits dit (financieel) haalbaar is, maar niet onnodig organisaties in stand houden. Dit vraagt van organisaties dat zij mee bewegen met de behoefte aan zorg. Van organisaties wordt daarom gevraagd mee te denken over vernieuwing in de zorg die zij bieden en hoe zij daarin kunnen samenwerken met andere aanbieders. Gericht op een beweging naar lichtere zorg voor jeugdigen daar waar mogelijk. Dit vraagt: van specialisten dat zij hun deskundigheid in het voorliggend veld ter beschikking stellen aan professionals in de omgeving (wijkteams, onderwijs, opvang, welzijn) van de jeugdigen en de gezinnen; dat zij samen met de cliënt zoeken naar de best passende maar zo licht mogelijk zorg; flexibiliteit van professionals en organisaties in houding, bedrijfsvoering en aansturing; professionals en organisaties die bereid zijn zich in te zetten voor het terugdringen van de inzet van zware zorg door het ontwikkelen van nieuwe methoden die op maat de cliënt kunnen ondersteunen. Het verdient de voorkeur om specialistische zorg zoveel mogelijk in Zeeland te bieden zodat een jeugdige niet volledig uit zijn omgeving wordt weggehaald, tenzij dit een gerichte keuze is. Transformatie kost tijd. Dit levert tevens een spanningsveld op: het gebruik van (dure) specialistische zorg neemt niet zomaar af, maar anderzijds is het niet wenselijk de kortingen op het budget op de lichtere zorgvormen af te wentelen. Dit zou een averechts effect hebben op de transformatie van het stelsel. Het is immers de bedoeling om vroegtijdig te signalering en in te zetten op preventie, om daarmee de specialistische zorg te beperken. Dit is een geleidelijk proces. Het tijdig opschalen en afschalen van zorg maakt deel uit van dit proces. Daarnaast zal er ook aandacht besteed worden aan de samenhang met de decentralisaties Wmo / AWBZ, Participatiewet en Passend Onderwijs. 2.5 Frictiekosten Inzet is frictiekosten te voorkomen door te investeren in lichte vormen van zorg zoals preventieve activiteiten en ambulante zorg. Hierdoor ontstaat een natuurlijke afname van specialistische zorg door vermindering van de vraag. Daarmee verwachten we ook de taakstelling van 2016 en 2017 op te kunnen vangen. Doordat de vraag door natuurlijk verloop geleidelijk afneemt hebben de instellingen de ruimte te anticiperen op deze tendens. 5

7 3 Continuïteit van zorg en infrastructuur 3.1 Gehanteerde begrippen Definitie continuïteit van zorg 1 Continuïteit van zorg wordt gedefinieerd als het continueren van de zorg waar cliënten per gebruik van maken, voor de periode van 1 jaar, bij dezelfde aanbieder als waar zij op deze datum zorg krijgen (tenzij de cliënt van zorgaanbieder wil wisselen). Dit betekent dat continuïteit van zorg afgebakend is voor maximaal het gehele kalenderjaar 2015; indien de indicatie in 2015 afloopt geldt de zorgcontinuïteit voor maximaal de loopduur van de indicatie. Deze cliënten worden ook wel zittende cliënten genoemd. Uitzonderingen: Pleegzorg valt niet onder de beperking van 1 jaar: hier geldt de maximale duur van continuïteit van zorg. Ook sommige door de rechter of het OM opgelegde maatregelen die door de jeugdreclassering worden uitgevoerd kunnen een langere looptijd hebben dan één jaar. Ook voor justitiële maatregelen wordt in de invoeringswet een overgangsrecht vastgelegd. Na 2015 geldt dit niet meer. Definitie infrastructuur 2 Continuïteit van zorg wordt beredeneerd vanuit het individu en niet vanuit de instelling. Echter, om continuïteit van zorg te garanderen zijn instellingen benodigd; zij leveren immers de bestaande zorginfrastructuur in Om te realiseren dat zittende cliënten bij de bestaande aanbieder in zorg blijven is borging van die infrastructuur nodig. Hieronder wordt verstaan de jeugdhulpaanbieders die zorg uitvoeren in het kader van continuïteit van zorg voor de periode van een jaar en voor pleegzorg langer. Concreet betekent dit dat bestaande zorgproducten aangeboden moeten blijven worden in het kalenderjaar 2015 voor die cliënten waar continuïteit van zorg voor geldt. Na geldt dit niet meer. Selectie relevante zorgproducten Op basis van de door de aanbieders aangeleverde gegevens is er een indeling van zorgproducten gemaakt. Met deze indeling wordt beoogd een onderscheid te maken tussen de minder flexibele zorg, de specialistische zorg, die lastiger te beïnvloeden is. Dat komt onder andere door de huisvesting en de benodigde bezetting om bijvoorbeeld de residentiële zorg betaalbaar te houden. En de flexibele zorg, de ambulante zorg, die zich sneller kan aanpassen aan ontwikkelingen. Specialistische zorg: Jeugdzorg plus; 24-uurs verblijf; Pleegzorg; Dagbehandeling; JB/JR/AMK. Ambulante zorg: Toegang; Ambulant; Overig. 1 Bron: Handreiking Regionale Transitiearrangementen Jeugd (VNG, 2013) 2 Bron: Handreiking Regionale Transitiearrangementen Jeugd (VNG, 2013) 6

8 3.2 Afspraken realisatie continuïteit van zorg en infrastructuur 3 Wij maken onderscheid in de volgende categorieën: A. Aanbieders binnen Zeeland met een omzet op het gebied van zorg voor jeugd boven (1% van het macrobudget van Zeeland). B. Overige aanbieders binnen Zeeland met een omzet op het gebied van zorg voor jeugd onder C. Bovenregionaal of landelijk werkende voorziening buiten Zeeland die zorg bieden aan jeugdigen uit meerdere regio s waaronder enkele Zeeuwse jeugdigen. Binnen dit transitiearrangement maken we afspraken over een omzetgarantie met de organisaties in categorie A. Het genoemde percentage wordt berekend op basis van de omzet 2012 en daarbij gelden de voorbehouden, zoals deze geformuleerd zijn in hoofdstuk 7 van dit document: Uitgaande van het functioneel ontwerp Zeeuwse jeugdzorg maken we een verdeling tussen ambulante en specialistische zorg; Voor ambulante zorg wordt 80% van de gerealiseerde omzetcijfers van 2012 van aanbieders gegarandeerd. Landelijk is de verwachting, dat van deze zorg maximaal 50% nodig is voor het continueren van de bestaande cliënten. Voor specialistische vormen wordt 88% van de omzet gegarandeerd. Voor de continuïteit van zorg zijn we uitgegaan van de volgende aanname. Als de gemiddelde doorlooptijd een jaar bedraagt, dan heeft de gemiddelde cliënt op een peildatum nog een half jaar recht op zorg. Of anders geformuleerd: gemiddeld genomen is (bij een gemiddelde doorlooptijd van een jaar) 50% van de jaaromzet afkomstig van cliënten die op 1 januari reeds geïndiceerd waren 4. Hierbij zijn we wel uitgegaan van gemiddelden, want de doorlooptijden van de verschillende vormen van hulpverlening zijn verschillend. Bij alle zorg wordt de overige 30% toegekend onder de voorwaarde dat dit budget ingezet wordt passend bij de eerder genoemde visie en uitgangspunten. Gemeenten willen over deze 30% duidelijk afspraken maken over een aanpak die helpt om de transformatie in gang te zetten. Binnen de organisatie maar ook over organisatiegrenzen heen. Daarnaast is het mogelijk om maatwerkafspraken te maken. Door kortdurende of langdurende trajecten is het mogelijk dat aanbieders minder of juist meer dan 50% van het budget nodig hebben voor zorgcontinuïteit. Maatwerk binnen de verdeling van de percentages is mogelijk. In hoofdstuk 2.2 is de vernieuwing van zorg voor de jeugd al eerder genoemd, de transformatie. Veel aanbieders zijn al geruime tijd bezig met vernieuwing, zoals het implementeren van methodieken (triple p, signs of safety, etc.), een meer gezinsgerichte benadering en het verkorten van trajecten. Dit proces willen de dertien gemeenten graag in overleg met de aanbieders voortzetten. Daarnaast is het voor de Zeeuwse gemeenten niet alleen belangrijk om vernieuwing binnen organisaties te stimuleren, maar ook binnen het hele werkveld van de zorg voor jeugd. Voor de cliënten van de aanbieders in categorie b en c garanderen we de continuïteit van zorg. De Zeeuwse gemeenten reserveren een budget zoals hiervoor aangegeven. Dit wordt echter niet toegekend aan de organisatie of voorziening. De zorg wordt gefinancierd op trajectbasis. Zoals eerder geschetst in hoofdstuk 1.3 gaan de Zeeuwse gemeenten voor de nadere uitwerking hiervan samen aan de slag met aanbieders tussen 1 november 2013 en 1 januari De afspraken die gemeenten maken in het transitiearrangement zijn onder een aantal voorbehouden. Zie hoofdstuk 7, Realisatie Tranisitiearrangement. 4 Panteia (2013). Frictiekosten transitie jeugdzorg Een onderzoek naar frictiekosten en budgetconsequenties in diverse scenario's. 7

9 De gemeenten verwachten van de aanbieders dat zij met de genoemde omzetgarantie de continuïteit van zorg voor de bestaande en nieuwe cliënten in 2015 kunnen garanderen. We hopen dat er geen wachtlijsten ontstaan. Nadere afspraken over toegang, 24-uurs bereikbaarheid en crisis zullen we na 31 oktober 2013 maken met de aanbieders Zeeuwse bovenregionaal werkende voorzieningen Binnen de regio Zeeland bevinden zich een aantal voorzieningen die bovenregionaal georganiseerd zijn waaronder de Jeugdzorg plus voorziening de Vliethoeve, de GGZ klinieken Ithaka en Amares. In deze voorzieningen verblijven naast Zeeuwse jeugdigen ook jeugd uit andere regio s. De Zeeuwse gemeenten reserveren een budget zoals hiervoor aangegeven zodat de zorgconitinuïteit van bestaande en nieuwe cliënten gewaarborgd is. De gemeenten in Zeeland zijn echter niet in staat om de infrastructuur te borgen. Dit vraagt bovenregionale of landelijke afspraken. De gemeenten in Zeeland vragen van deze voorzieningen c.q. organisaties dat zij de zorg aan de bestaande Zeeuwse cliënten voorzetten en voor 30% (nieuwe cliënten) zoveel mogelijk inzetten op zo licht en kortdurend mogelijk. Daarbij kan gedacht aan combinaties met andere, lichtere vormen van zorg. Daarnaast zullen de Zeeuwse gemeenten zich inspannen om te komen tot bovenregionale afspraken Bovenregionaal werkende voorzieningen Een beperkt aantal Zeeuwse jeugdigen ontvangt zorg bij bovenregionaal georganiseerde voorzieningen buiten Zeeland. De Zeeuwse gemeenten reserveren hiervoor een budget zoals hiervoor aangegeven. Dit budget wordt echter niet toegekend aan de voorziening, de zorg wordt gefinancierd op trajectbasis. De gemeenten in Zeeland zijn niet in staat om de infrastructuur te borgen. Dit vraagt bovenregionale of landelijke afspraken. Uitgangspunt hierbij is dat jeugdigen zoveel mogelijk worden opgevangen bij voorzieningen in Zeeland. Ook hierbij geldt dat de Zeeuwse gemeenten zich zullen inspannen om te komen tot bovenregionale afspraken Verblijf 24-uurs en dagbehandeling Deze vormen van zorg worden gezien als specialistische/ intensieve vormen van zorg. Hieronder valt ook crisiszorg. De Zeeuwse gemeenten continueren deze zorg voor bestaande cliënten. Zij willen echter wel het gebruik aan 24-uurs zorg en dagbehandeling verminderen. Hiervoor worden nadere afspraken gemaakt met de aanbieders waarbij de 30% van het toegekende budget wordt ingezet op het realiseren van lichtere vormen en korter verblijf. Gedacht kan worden aan inzet van pleegzorg, ambulante zorg en combinaties waardoor het verblijf verkort kan worden. Verder vragen de gemeenten de aanbieders hun expertise in te zetten ten behoeve van de lichtere zorg en de wijkteams opdat inzet van specialistische zorg voorkomen kan worden Pleegzorg Pleegzorg is een vorm van (deeltijd)verblijf waarbij jeugdigen in een gezinssituatie wonen. Kortdurend, langdurend of in geval van crisis. Voor pleegzorg geldt geen maximale duur voor continuïteit van zorg. In tegenstelling tot de andere vormen van specialistische zorg willen de Zeeuwse gemeenten pleegzorg zoveel mogelijk in stand houden. De intentie daarbij is om meer jeugdigen te plaatsen in een pleeggezin en te zoeken naar mogelijkheden hoe dit voor meer kinderen te realiseren is. 8

10 3.2.5 Jeugdbescherming(JB) / Jeugdreclassering (JR) Maatregelen uitgevoerd door de jeugdbescherming en jeugdreclassering worden opgelegd door de kinderrechter na onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming. Sommige door de rechter of OM opgelegde maatregelen die door de jeugdreclassering worden uitgevoerd kunnen een langere looptijd hebben dan één jaar. Ook voor justitiële maatregelen wordt in de invoeringswet een overgangsrecht vastgelegd. Jeugdbescherming en jeugdreclassering worden, onder de nieuwe Jeugdwet, uitgevoerd door gecertificeerde instellingen. Deze maatregelen worden in de huidige situatie uitgevoerd door Bureau Jeugdzorg Zeeland of via hen door landelijk werkende organisaties. Om de continuïteit van zorg te garanderen voor jeugdigen met een maatregel zullen de Zeeuwse gemeenten JB en JR maatregelen per 1 januari 2015 afnemen van (nieuw te vormen) gecertificeerde instellingen die op dat moment lopende maatregelen uitvoeren. Met deze instellingen worden afspraken gemaakt over het verhogen van de inzet van de methodiek Signs of Safety en familienetwerkberaden. Daarnaast vragen gemeenten van de gecertificeerde instellingen voor JB/JR dat zij binnen de omzetgarantie van 30% zoeken naar mogelijkheden om hun expertise in te zetten ter ondersteuning van de lichtere zorg en wijkgerichte teams opdat maatregelen zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen AMHK Gemeenten zijn verplicht om regionaal een Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK) te vormen op basis van de nieuwe WMO. De Zeeuwse gemeenten willen in samenwerking tussen het huidige Advies en Meldpunt Kindermishandeling en het Meldpunt Huiselijk Geweld komen tot een Zeeuws AMHK. Verdere uitwerking en positionering wordt in samenhang binnen het sociale domein verder uitgewerkt onder regie van de 13 gemeenten. Daarvoor worden nadere afspraken gemaakt met de Raad voor de Kinderbescherming over samenwerking en hun positie in relatie tot het Zeeuws AMHK Ambulant Deze zorgvormen bieden ondersteuning aan het gezin in hun eigen leefomgeving. Gemeenten maken nadere afspraken met de aanbieders over de 30% omzetgarantie voor vernieuwing/transformatie. Deze afspraken zullen betrekking hebben op inzet van het bieden van zo licht en kort mogelijke zorg, flexibele inzet en maatwerk, samenwerking met andere aanbieders rondom het gezin, zorgcoördinatie, uitbreiding van de inzet van Signs of Safety/ Signs of Welbeing en familienetwerkberaden uurs bereikbaarheid en crisis De Zeeuwse gemeenten zullen samen met de zorgaanbieders aangeven op welke manier vanaf 2015 invulling wordt gegeven aan noodzakelijke spoedopvang (ambulant en verblijf) en op welke wijze deze aansluit bij de vraag vanuit het lokale veld Toeleiding De toegang tot de zorg is tot 2015 geborgd via BJZ (aanmelden, screening, beoordeling, indicatiestelling) of een verwijzing van de (huis)arts en jeugdarts. Vanaf 2015 komen de taken op het gebied van aanmelden, screening, beoordeling en indicatiestelling bij BJZ te vervallen. Het eerder genoemde percentage van de omzet wordt echter wel voor BJZ gereserveerd om frictiekosten te beperken en te voorkomen dat expertise uit Zeeland verdwijnt. In de nadere uitwerking wordt in overleg met BJZ en andere aanbieders gekeken hoe menskracht ingezet kan worden passend in de nieuwe werkwijze. In het nieuwe ontwerp zijn de jeugd- en gezinsteams of de bredere (wijk)teams het eerste aanspreekpunt. Professionals uit de zorg 9

11 bemensen deze teams. De vorm die deze teams krijgen, komt in functie min of meer overeen maar wordt uitgewerkt passend bij de lokale of regionale situatie. De huisartsen vormen tevens een toegang tot zorg. Intentie is in te zetten op nauwe samenwerking tussen de huisartsen en de (wijk)teams. Toegang tot de specialistische deskundigheid en tot voorzieningen wordt vanaf het najaar 2013 en in 2014 uitgewerkt en in proeftuinen uitgetest. Tijdens deze voorbereidende werkzaamheden in de proeftuinen is de verantwoordelijkheid van de provincie en de zorgverzekeraar op grond van de huidige wettelijke vereisten geborgd. Voor cliënten die op nog op de wachtlijst staan, geldt dat zij verzekerd zijn van hulp, door de nieuwe samenwerking verwachten we eventueel alternatieve oplossingen te vinden. Het proces van de transformatie is nog niet afgerond tijdens het opstellen van het transitiearrangement en zal nader uitgewerkt worden voor 1 januari Rechtspersoon In de periode dat er aan het transitiearrangement is gewerkt, heeft een deel van de werkgroep zich gebogen over een rechtspersoon voor de overgangsperiode in Deze rechtspersoon is namens de 13 Zeeuwse gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de gemaakte afspraken en de monitoring. Dit vergt echter nader onderzoek naar de verschillende organisaties of gemeenschappelijke regelingen die als rechtspersoon kunnen optreden en wat de mogelijkheden en consequenties zijn van de verschillende opties. 10

12 4 Financiën 4.1 Macrobudget In de meicirculaire 2013 zijn gemeenten geïnformeerd over het macrobudget en de bijbehorende verdeling over de gemeenten. Het macrobudget kent vele onzekerheden waardoor de cijfers uit de meicirculaire niet ideaal zijn, maar wel bruikbaar. Het voorlopige macrobudget voor Zeeland voor 2015 bedraagt op basis van de meicirculaire Inventarisatie budgetten zorgaanbieders Aan zowel relevante (grote) als overige zorgaanbieders en vrij gevestigde is informatie uitgevraagd over de aantallen, budgetten, zorgproducten en huidige financieringsvormen van hun cliënten over Deze cijfers zijn verwerkt in een analyse- en begrotingstool. Deze cijfers moeten niet worden gezien als de waarheid, maar als richtinggevend kader. Uit de inventarisatie van de budgetten is een omzet van 80,2 mln. gekomen op basis van 100%. Het door het Rijk beschikbaar gestelde voorlopige budget voor 2015 is 72,8 mln. Hierin zit derhalve een verschil van 7,4 mln. De beschikbare tijd en informatie ontbreken om de inhoud van dit verschil voor vaststelling van het arrangement per 31 oktober 2013 helder te krijgen. In onderstaande tabel is een samenvatting van de inventarisatie opgenomen: Specialistische zorg Opgaven zorgaanbieders Landelijke verplichte inkoop Jeugzorgplus Verblijf 24-uurs Pleegzorg Dagbehandeling JB/JR/AMK/OTS/Voogdij Subtotaal specilistische zorg Lichtere zorgvormen Opgaven zorgaanbieders Ambulant Overig Stelpost Subtotaal lichter zorgvormen Toegang BJZ / casemanagement Totaal Macrobudget Verschil

13 De post overig betreft o.a. nevencliënten in de GGZ en familienetwerkberaden van Bureau Jeugdzorg. Daarnaast wordt er rekening gehouden met een stelpost van voor: zorgaanbieders die nog geen informatie hebben aangeleverd, maar wel cliënten hebben met een geldige indicatie per ; ondersteuning van pleegouders; financiering van de cliëntvertrouwenspersoon; monitoring en onderzoek; klachtencommissie. 4.3 Verdeling provinciaal macrobudget over zorgvormen Het macrobudget wordt voor 100% besteed aan zorg voor de jeugd. Echter, 100% van het macrobudget is gelijk aan 90% van de omzet van zorgaanbieders. In paragraaf 3.2 zijn afspraken over de omzetgarantie voor zorgaanbieders opgenomen. Dit leidt tot de volgende grafische weergave: Verdeling 90% omzet zorgaanbieders / 100% macrobudget over zorgvormen 100% 2% 10% 90% 80% 70% 60% 30% 30% Vernieuwing door gemeenten / inzet op innovatieve zorgvormen Nieuwe cliënten 50% 40% 30% 58% 50% Bestaande cliënten 20% 10% 0% Minder flexibele zorg Flexibele zorg Het overzicht in de voorgaande paragraaf geeft de opgaven van de zorgaanbieders. Deze worden in dit hoofdstuk afgezet tegen de gemeentelijke budgetten, zoals die op dit moment bekend zijn. Dit leidt tot de volgende verdeling van het huidige macrobudget ad 72,8 miljoen in percentages en euro s: 12

14 Verdeling het macro budget in % van het macrobudget In Euro's Ref landelijk verplichte inkoop 2,2% specialistische zorg huidige cliënten 39,4% specialistische zorg nieuwe cliënten / transformatie 20,4% lichtere zorgvormen huidige cliënten 17,4% lichtere zorgvormen nieuwe cliënten / transformatie 10,4% toegang / casemangement 4,2% vernieuwing zorg voor de jeugd door gemeenten 6,0% totaal 100% Ref 1: Voor een aantal specialistische functies binnen het nieuwe jeugdstelsel zijn landelijke afspraken over inkoop nodig. Door de VNG is geadviseerd om 2,2% van het budget te reserveren voor landelijke inkoop. Er zal één raamovereenkomst worden afgesloten waarbinnen de gemeenten zorg afroepen. Ref 2: Het totaal van dit budget ad 43,5 miljoen is 88% van de omzet voor specialistische functies van de zorgaanbieders uit de tabel van hoofdstuk 4.2. Deze 88% bestaat uit 58% voor huidige klanten en 30% voor nieuwe klanten / transformatie. Tot de specialistische vormen worden gerekend: Jeugdzorgplus Verblijf 24-uurs Pleegzorg Dagbehandeling (in een kliniek) Jeugdbescherming / Jeugdreclassering Algemeen Meldpunt Kindermishandeling Landelijk verplichte inkoop (vallend onder het landelijke transitiearrangement), zie ref 1. Ref 3: Het totaal van dit budget ad 20,3 miljoen is 80% van de omzet voor lichtere zorgvormen bij de zorgaanbieders. Deze 80% bestaat uit 50% voor huidige klanten en 30% voor nieuwe klanten / transformatie. Tot de lichtere zorgvormen worden gerekend: Ambulant Overig Stelpost Ref 4: Dit betreft het budget voor toegang en casemanagement. Op basis van de opgaaf van Bureau Jeugdzorg bedragen deze kosten 3,8 mln. Van deze omzet is 80% opgenomen in het macrobudget, zijnde 3 miljoen.. De gemeenten bepalen, in samenspraak met Bureau Jeugdzorg, hoe deze 3 mln wordt ingezet. 13

15 Ref 5: Dit is het budget dat beschikbaar is voor gemeenten om, naar eigen inzicht, in te kunnen zetten voor vernieuwing/transformatie van de zorg of voor diensten van nieuwe zorgaanbieders of extra diensten bij bestaande zorgaanbieders om uitwerking te geven aan de nieuwe gemeentelijke beleidsvisie. Hierbij moet gedacht worden aan de volgende mogelijkheden: Opzetten van een nieuwe toeleiding en wijkgericht werken waarbij mogelijk nieuwe functies ontstaan; Extra inzet op (vernieuwde vormen) van pleegzorg; Extra inzet op preventieve of ambulante zorg; Reservering voor eventuele kostenstijgingen in 2013 en 2014 die nu niet zijn meegenomen in het macrobudget; De besteding van dit budget zal tevens een positief effect hebben op de beperking van de frictiekosten en/of omzet van zorgaanbieders. Beschikbare budget voor zorgaanbieders: Het voor de zorgaanbieders beschikbare percentage van 88% van de omzet voor specialistische zorg en 80% van de omzet voor ambulante zorg is onder voorbehoud van de volgende mogelijke wijzigingen: Wijzigingen in het beschikbare macrobudget 2015; Wijziging in het benodigd bedrag voor verplichte landelijke inkoop; Wijziging in de volumes (klantaantallen/trajecten) bij de zorgaanbieders kan leiden tot wijziging van het beschikbare percentage per individuele zorgaanbieder; Wijzigingen in de rubricering van de door de zorgaanbieders opgegeven zorgproducten; Onjuist ingevoerde klantenaantallen / budgetten in verband met handmatige verwerking van gegevens; Wijzigingen in de stelpost. Gegeven de onzekerheden aan enerzijds het macrobudget en anderzijds de omzet van de zorgaanbieders worden in dit arrangement nog geen uitspraken gedaan over de precieze gevolgen van wijzigingen in het macrobudget en/of de omzet van zorgaanbieders. De beschikbare budgetten worden toegekend onder de nodige voorbehouden. Deze zijn opgenomen in hoofdstuk 7. 14

16 5 Inventarisatie en maatregelen ter beperking van de frictiekosten Om de frictiekosten te inventariseren is informatie opgevraagd bij de zorgaanbieders. Deze informatie is zodanig divers aangeleverd, dat hieruit geen eenduidige conclusie te trekken valt. In de gesprekken met de zorgaanbieders is daarom nogmaals ingegaan op de beperking van de fictiekosten. Aan de zorgaanbieders is gevraagd om te reageren op een transitiearrangement voor 2015, indien gemeenten daarin een aanbod doen van 80% van de omzet 2012 van deze zorgaanbieder. Over het algemeen hebben de jeugdzorgaanbieders aangegeven, dat met een dergelijk omzetvolume vanuit de gemeenten, de frictiekosten beperkt zouden zijn. Wel heeft de specialistische zorg aangegeven, een dergelijk percentage te laag te vinden. Met een dergelijk omzetvolume zou het voortbestaan van specialistische klinieken bedreigd worden in hun voortbestaan. Bovenstaande informatie heeft er voor gemeenten toe geleid nogmaals kritisch naar het aanbod ten aanzien van de omzetvolumes te kijken. Daarbij speelt de visie van gemeenten een rol. Op basis van de visie van de Zeeuwse gemeenten dient er een transformatie in de zorg doorgevoerd te worden. Door eerder in te zetten op de problematiek rondom jeugd is het de bedoeling zwaardere vorm op termijn terug te dringen. Uiteraard zal de zwaardere zorg altijd nog nodig zijn. Echter, er dient wel een kentering doorgevoerd te worden, waarbij een eerdere inzet op preventie de toeloop tot de specialistische zorgvormen afremt. De frictiekosten worden beperkt, indien de specialistische zorgvormen wat meer tijd krijgen om een geleidelijke vermindering van hun specialistische zorgvormen door te voeren. Dit is dan ook de reden, om voor 2015 de omzetgarantie voor de specialistische zorg te verhogen van de eerdergenoemde 80% van de omzet 2012 naar 88% van de omzet Het aanbod ten aanzien van de niet-specialistische zorg blijft de eerder genoemde 80%. Zoals eerder in dit transitiearrangement omschreven, geldt dit aanbod voor de zorgaanbieders met een volume boven de , zijnde 1% van het macro-budget van de Zeeuwse gemeenten. Met dit arrangement bieden de Zeeuwse gemeenten het maximaal haalbare voor de zorgaanbieders. Verdere maatregelen ter beperking van de frictiekosten liggen niet binnen de mogelijkheden van de gemeenten. Zorgaanbieders hebben de gelegenheid om tot aan 2015 al de nodige maatregelen te treffen om de frictiekosten te beperken, alsmede om de specialistische zorg geleidelijk om te vormen. In de gesprekken hebben de zorgaanbieders al genoemd, dat zij in de komende periode de tijdelijke arbeidscontracten kunnen opzeggen, eventuele huurcontracten van gebouwen kunnen opzeggen en gebruik kunnen maken van natuurlijk verloop van hun personeelsbestand. 15

17 6 Koppeling met landelijke afspraken Voor zover de cliënten uit de regio Zeeland specialistische jeugdzorg ontvangen die valt onder het landelijk transitiearrangement, gelden de voorwaarden van dat arrangement. De VNG heeft daarbij gemeenten het advies gegeven om 2,2% van het budget te reserveren voor deze zorg. Dit is ook in het Zeeuwse Transitiearrangement opgenomen. Verder zijn er nog een aantal landelijk werkende instellingen, waarvoor afspraken tussen de gemeenten in Nederland nodig zijn. Ook de Zeeuwse Vliethoeve valt onder dergelijke afspraken; de Vliethoeve heeft immers ook een regiofunctie, die reikt tot buiten Zeeland. De Zeeuwse gemeenten kunnen niet zelfstandig garanties bieden aan deze landelijk werkende instellingen en verwachten van de VNG dat deze hier landelijke afspraken over maakt. Op basis van een daarbij eventueel te ontwikkelen landelijk raamcontract zijn gemeenten vervolgens in de gelegenheid om binnen de kaders van een dergelijk raamcontract zorg in te kopen. 16

18 7 Voorbehouden Transitiearrangement Onderdelen van dit arrangement die onder voorbehoud van wijzigingen worden voorgelegd. Zoals al eerder aangegeven, zijn er nog vele onzekerheden in het traject van de Jeugdwet. Dit noodzaakt gemeenten om een aantal voorbehouden op te nemen in dit Transitiearrangement. Het gestelde in dit Transitiearrangement geldt dan ook onder de volgende voorbehouden: Een voorbehoud van de goedkeuring van de gemeenteraad. Het Transitiearrangement betreft een voornemen om bepaalde budgetten te alloceren. Het ligt voor de hand om de gemeenteraden hiermee te laten instemmen. Daarom is dit Transitiearrangement vastgesteld onder voorbehoud van de instemming door de gemeenteraad. Een voorbehoud ten aanzien van de inwerkingtreding van de Jeugdwet. Het is een bestuurlijk voornemen dat de Jeugdwet op 1 januari 2015 in werking treedt, op basis van het voorstel zoals dat nu voorligt. Het is echter mogelijk, dat de Jeugdwet nog wordt aangepast op relevante onderdelen. Daarom wordt dit Transitiearrangement vastgesteld onder het voorbehoud van de inwerkingtreding van de huidige wetteksten van de Jeugdwet. Een voorbehoud ten aanzien van het definitieve macrobudget van gemeenten. Het in dit Transitiearrangement opgenomen macro budget van de Zeeuwse gemeenten is in de meicirculaire 2013 bekend gemaakt. Het is de verwachting dat het definitieve budget 2015 hiervan afwijkt. Daarom wordt dit macrobudget vastgesteld onder voorbehoud van het definitieve budget Naar verwachting wordt dit in de meicirculaire van 2014 bekend gemaakt. Een voorbehoud ten aanzien van de omzetvolumes en aangeleverde gegevens. Het Transitiearrangement wordt ruim een jaar voor de inwerkingtreding van de Jeugdwet opgesteld. In het tussenliggende jaar kunnen de cijfers veranderen. Daarnaast is dit Transitiearrangement opgesteld in een zodanig korte periode, dat er onvoldoende tijd was om alle aangeleverde gegevens volledig te analyseren. Er was daardoor ook geen tijd om alle "vervuiling" uit de aangeleverde budgetten te halen. Voorbeelden van een dergelijke vervuiling is een uitsplitsing welke omzet onder de Jeugdwet valt, en welke onder de WMO, onder de Zorgverzekeringswet en onder de AWBZ. Hier wordt in de periode na de vaststelling van het Transitiearrangement verder aandacht aan besteed. Dit Transitiearrangement wordt daarom vastgesteld, onder het voorbehoud van de daadwerkelijk af te nemen omzetten, die vallen onder de uitvoering van de Jeugdwet. Een voorbehoud met betrekking tot de kwaliteitseisen en certificering. De aanbieders van de jeugdzorg dienen te voldoen aan de kwaliteitseisen in de Jeugdwet, die op voorhand toetsbaar zijn. Dit betekent dat de aanbieders voorzien in een effectieve en laagdrempelige klachtenbehandeling, medezeggenschap en systematische kwaliteitsbewaking door middel van een meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Enkel indien voldaan wordt aan deze kwaliteitseisen, gelden de afspraken uit dit Transitiearrangement. Daarnaast geldt een certificeringverplichting voor de organisaties die Jeugdbescherming (JB) en Jeugdreclassering (JR) aanbieden. Daarom wordt ook het voorbehoud gemaakt van certificering van de organisatie die JB en JR aanbiedt. 17

19 8 Bijlagen 18

20 Bijlage 1: Overzicht betrokken instellingen en financiers bij opstellen transitiearrangement 5 Huidige financiers: Provincie Zeeland Zorgkantoor en zorgverzekeraar CZ Bureau Jeugdzorg Zeeland Provinciale jeugdzorgaanbieders: Juvent JUZT William Schrikker Stichting (pleegzorg) Stichting De Hoenderloo Groep Stichting Gereformeerde Jeugdzorg (SGJ) Agathos Almata Horizon SJSJ Zorgaanbieders LVB, VG en GGZ: Juvent LVB, Amares en GGZ Arduin (VB) Tragel Zorg (VB) Het Gors (VB) Philadelphia (VB) Eleos Driestar Educatief Dominee Kersten Centrum Emergis (Ithaka en Amares) Indigo Leger des Heils RGC (ggz) De Viersprong (ggz) Stichting Jeugdzorg St Joseph, Het Keerpunt en Icarus Stichting Dag en Woonvoorzieningen (SDW) Stichting Prokino Klaver4 Praktijk van Waterschoot Particuliere organisaties: Vraagkracht KIEK KIO Jipp 4You Training en Advies Zegg! (Zeeuwse eerstelijns ggz) Stichting Sta op Zorg - Vlissingen Studium Zeeland 5 Deze lijst pretendeert niet volledig te zijn 19

21 Vrijgevestigden: Vrijgevestigde psychologen en pedagogen (contract met zorgverzekeraar/-kantoor) Vrijgevestigde psychiaters (contract met zorgverzekeraar/-kantoor) Aanbieders van begeleiding aan jeugdigen en gezinnen (zorg in natura): Allevo ZorgStroom ZorgSaam Agathos T-care / Prokino 20