GEMEENTE DEN HAAG Ongewijzigd vastgesteld in de vergadering ROSV van 9 mei 2001

Transcriptie

1 NOTULEN GEMEENTE DEN HAAG Ongewijzigd vastgesteld in de vergadering ROSV van 9 mei 2001 RIS084609CV_GEC_ Van de openbare gecombineerde vergadering van de COMMISSIE VOOR RUIMTELIJKE ORDENING, STADSVERNIEUWING EN VOLKS- HUISVESTING en de COMMISSIE VOOR VERKEER, BINNENSTAD EN BESCHERMDE STADSGEZICHTEN Datum en tijd Woensdagmorgen 28 maart 2001, aanvang uur, na afloop van de openbare gecombineerde vergadering ROSV/VBBS/EP/LMS Plaats Raadzaal in het stadhuis, Spui 70 te Den Haag Aanwezig de wethouders: de leden: van ambtelijke zijde: afwezig met bericht van verhindering: afwezig: verder aanwezig: de heer A.J. Hilhorst, wethouder van Ruimtelijke Ordening, Stadsvernieuwing en Volkshuisvesting (voorzitter) de heer B.J. Bruins, wethouder van Verkeer, Binnenstad en Beschermde Stadsgezichten de heren K. Baart en J. de Booij, mevr. Ingrid Gyömörei, de heren A.C.M. Hartman, C. de Jager en R.J. van Lente, mevr. T.J. Lont, de heren W.J. Pijl, S.W.J.G. Schelberg, J. Schuller, P.M.M. Smit en G.H.M. Wijsmuller mevr. N. Breunis (secretaris), de heren P.C. van Aken (BSD/BO), H.A. Richter (DSO/HOB) en M.M. Schmitt (DSO/RO) en mevr. M. Stempher (DSO/RO) de heer G.A.A. Verkerk, wethouder van Economie en Personeel de heer W.J. Stolte, wethouder van Leefbaarheid en milieu, Sport, Promotie, Media- en informatiebeleid en coördinatie Scheveningen de fractie van GroenLinks de heer M.J.J. Santbergen 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en verwelkomt de aanwezigen. 2. Mededelingen en rondvraag -1-

2 Er zijn geen mededelingen. Van de rondvraag wordt geen gebruik gemaakt. 3. CS Kwadrant: Stedenbouwkundig Kader De heer Santbergen geeft aan de hand van een maquette een toelichting op het plan van Dura Vermeer Hoog Spoor Hage. Dit plan betreft de spoorligging en wil de barrièrewerking tussen Bezuidenhout-West en de Rivierenbuurt doorbreken. De heer De Jager vindt het rapport van Dura Vermeer dermate interessant, dat hij voorstelt het rapport Hoog Spoor Hage en het voorliggende stedenbouwkundig kader (dat overigens technisch goed is onderbouwd) eerst en dan inclusief financiële paragraaf aan een deskundige en onafhankelijke derde voor te leggen. Het verdient aanbeveling niet over één nacht ijs te gaan en alle opties goed te onderzoeken. Er is ƒ 5 miljoen gereserveerd voor verdere studie. Hij stelt voor geld te reserveren voor nader onderzoek. De heer Hartman sluit zich grotendeels aan bij het betoog van de heer De Jager. Het plan van Dura Vermeer heeft meer positieve aspecten dan op het eerste gezicht leek. Het lijkt hem dan ook juist beide plannen nader te onderzoeken. Zijn fractie is voorstander van de +1-variant of de -1-variant, omdat hierdoor de blokkade in de stad wegvalt. Hij wil op het Koningin Juliana-plein meer ruimte houden. In het voorstel is sprake van massaliteit voor het station; dat geeft een scherpe overgang naar de Koekamp. Hij stelt voor in de omgeving te zoeken naar een locatie voor die grote massa. Mevrouw Lont bespreekt de verkeerskundige aspecten. Van belang zijn de standpunten van HTM en NS en verkeerskundigen over beide varianten. Er dient een goede analyse te worden gemaakt van beide varianten. In de variant van Dura vermeer is de fly-over in de Rijnstraat niet meer nodig. Dat levert een aanzienlijke kostenbesparing op. In hoeverre zijn de afspraken met Verkeer en Waterstaat bindend? Mogen die middelen voor een ander doel worden bestemd? De fractie van de heer Pijl zegt bij de eerste kennismaking met het plan van Dura Vermeer niet veel in te zien in het omhoog tillen van sporen. Afgezien van de kosten die dat met zich meebrengt, lijkt de ruimte die daarmee wordt gecreëerd niet bijzonder aantrekkelijk, nl. groot en donker en in te vullen met parkeerplaatsen en goedkope bedrijfsruimte. Voor de lange termijn lijkt het verdiepen van de sporen naar -1 of de stadsvloer aantrekkelijker. Zijn fractie vreest voor de sociale veiligheid bij het omhoog tillen van de sporen. Zijn fractie merkt het stedenbouwkundig kader aan als een uitgangspunt waarmee men uit de voeten kan. Het is - zo staat in de stukken te lezen - de afronding van een fase waarin hoofdprincipes zijn vastgelegd. De relatie met de beleidsnota Hoogbouwvisie in Den Haag is zichtbaar. Hij gaat op hoofdlijnen akkoord met de voorgestelde bouwmassa s en bouwhoogten. In punt 3 van de oplegnotitie wordt gesteld dat de keerlus wordt gesloopt en dat een adequate alternatieve locatie op of in de nabijheid van CS wordt gerealiseerd. Voor het overige blijft de keerlus in nevelen gehuld. Onduidelijk is wat een alternatieve locatie zou zijn. Hoe gaat dit verder? De heer De Booij licht het voorlopig standpunt van zijn fractie toe. De ruwe schetsen van het Urbis-plan bieden op dit moment de beste aanknopingspunten voor verdere gedachtevorming. De samenhang tussen binnenstad en Beatrixkwartier wordt daarin redelijk gewaarborgd. Delen van de ruimtelijke ambitie (Koningin Juliana-plein en Anna van Bueren-plein) spreken hem aan. Het plan van Dura Vermeer kent een aantal aantrekkelijke aspecten, zoals de afsluiting van het Prins Bernhard-viaduct en het Schenk-viaduct en de gelijkvloerse verbinding tussen delen van de stad. -2-

3 De voordelen lijken echter niet op te wegen tegen het vertragende effect dat in het traject optreedt. Kritiekpunten zijn de matige invulling van de façades en de invulling van de vlakte onder de sporen. Zijn fractie twijfelt aan het functioneren van die vlakte. Voorts is onzeker of een gedeelte van de sporen voor langere tijd niet te gebruiken is. De NS wordt hierin een belangrijke gesprekspartner, maar op dit moment vormt de NS geen stabiel bedrijf. Toch heeft zijn fractie veel lof voor de verkeerskundige aspecten van het plan Dura Vermeer. Het wegvallen van de viaducten vormt een grote kwaliteit van het plan. Hij wijst op een derde plan van Van Otterloo dat zeer recent aan een aantal gemeenteleden is voorgelegd. Hierin is sprake van een stand alone invulling van alleen het Koningin Juliana-plein. Een aantal elementen hieruit is waardevol. Hij geeft in overweging de drie plannen in een open workshop te bespreken. De heer Wijsmuller en de voorzitter kennen het plan nog niet. De heer Schuller acht het juist in de huidige fase, waarin nog slechts sprake is van een ruwe opzet, het stedenbouwkundig kader te bespreken. Hij gaat ervan uit dat het integraal ontwikkelingsplan, dat aan het eind van 2001 zal worden gepresenteerd, concreter aangeeft wat, hoe en waar een en ander wordt gerealiseerd. Het voorstel CS Kwadrant is een zeer in het oog springend en gedurfd plan. Het is het eerste onderdeel van het Masterplan Hoog Hage, maar het kan tegelijkertijd het laatste deel zijn. Opvallend zijn de volgende vier onderdelen: C het Centraal Station wordt een knooppunt (spoor- en autowegen, voetgangers- en fietsersverbindingen); C het plan verbindt op een goede manier het Nieuw Centrum en het Bezuidenhout; C het plan maakt een goede verbinding mogelijk tussen stad en Koekamp; C het ontstaan van een nieuw plein, het Anna van Bueren-plein, dat kan uitgroeien tot een mooi stadsplein. Kenmerkend is verder de voorgestelde forse bebouwing op het Koningin Juliana-plein, Anna van Bueren-plein en Babylon met een mix van kantoren, woningen en horeca. De hoogbouwvisie in Den Haag wordt op allerlei onderdelen toegepast. Spreker vraagt speciale aandacht voor een aantal aspecten: C de stadsvloer tussen Centraal Station (800 meter bij 100 meter) en Carrefour is vervallen. Dit is voor de bewoners van Rivierenbuurt en Bezuidenhout-west een belangrijke verbetering. Toch wordt in de stukken gesuggereerd dat enige overbouwing mogelijk is. Gaarne een toelichting hierop. C het plan Hoog Spoor Hage. Is dat reeds voldoende bestudeerd? Cruciaal in dat plan is de mogelijke ontwikkeling tussen CS en Carrefour in de komende vijftien jaar. C in het voorliggende voorstel wordt geen aandacht besteed aan het busplatform. Eén van de uitgangspunten moet zijn dat bebouwing op -1-niveau, 0-niveau en +1-niveau mogelijk moet blijven. C het voorstel behelst het bouwen van woningen in twee torens. In dit verband wijst hij op de motie van zijn fractie, ingediend in het kader van De Zwarte Madonna, waarin wordt aangedrongen op (sociale) woningbouw in de binnenstad. Het voorliggende voorstel is één van de mogelijkheden om die motie uit te voeren. C ten aanzien van de Turfmarkt-route is onduidelijk wat het aanzien zal worden van de zij-ingang aan het Centraal Station. Veel wandelaars moeten vanuit de zijkant van het Centraal Station de Turfmarkt-route op kunnen lopen. In de schets is echter meer sprake van een op- en overstapmogelijkheid voor diverse trams. C alle openbare ruimte en de aansluiting op de Koekamp. C het plan van Van Otterloo. -3-

4 C In het voorliggende voorstel komt de garage onder het plein niet aan de orde. Dient die garage niet in de besluitvorming te worden opgenomen? C in de tekst van het voorstel wordt de bebouwing op het Anna van Buerenplein wel genoemd, maar dit plein is niet opgenomen in de besluitvorming. De heer Van Lente heeft grote moeite met het voorliggende stedenbouwkundig kader. Hij gaat in dit stadium niet akkoord met het voorstel. Omdat het CS Kwadrant over tien tot vijftien jaar gereed moet zijn, wordt gekozen voor een suboptimale oplossing. De superieure oplossing bestaat uit sporen op -1-niveau. Vast staat dat de periode van tien tot vijftien jaren alleen haalbaar is wanneer alle partijen hun medewerking verlenen. Dit is echter zelden het geval. Bovendien stijgen de bouwprijzen en wordt het vinden van goede bouwvakkers steeds moeilijker. De fasering zal dus realistisch moeten worden bezien. Spreker is van mening dat het stedenbouwkundig kader CS Kwadrant niet los kan worden gezien van de omgeving. Dat betekent dat De Zwarte Madonna erbij moet worden betrokken. Het alternatieve plan van Dura Vermeer is te combineren met De Zwarte Madonna. Een en ander moet worden bezien in het licht van de opheffing van de scheiding in de stad. Hoog Hage is geen los project. Er zullen eerst over het gehele gebied richtinggevende uitspraken moeten worden gedaan, voordat zijn fractie kan instemmen met het stedenbouwkundig kader. Dat betekent niet dat er geen goede aanknopingspunten in het stedenbouwkundig kader zouden zijn. Hetzelfde geldt voor het plan van Dura Vermeer. In dit alternatieve plan acht hij het slopen van het Prins Bernhard-viaduct en het Schenk-viaduct zeer aantrekkelijk. De Babylon-lus wijst hij echter af. Het is twijfelachtig op een Anna van Bueren-plein levensvatbaar is. Het ligt als het ware aan de verkeerde kant van de stad. Bovendien kan men zich afvragen of dit plein wel voldoende bezonning krijgt door al die hoogbouw erom heen. Hij mist de menselijke maat in het voorstel. Het slopen van de garage is wel weer een goed voorstel. Beide plannen bevatten elementen die het onderzoeken waard zijn. Mevrouw Ingrid Gyömörei vraagt of er thans een bindende uitspraak van de commissie wordt verwacht. Zij sluit zich aan bij het voorstel van de heer de Jager een en ander in een breder kader te bespreken. De voorkeur van haar fractie gaat uit naar de -1-variant. Met een +1-variant worden donkere hoekjes gecreëerd. Op pagina 8 wordt over de Babylon-lus aangegeven dat er een aanzienlijke ontrailsing op maaiveldniveau mogelijk is. Daarmee wordt een sterke verbetering van het voetgangersdomein in de Rijnstraat en Turfmarkt bereikt. Bijkomend voordeel is dat het lelijke gat in de Turfmarkt kan verdwijnen. Zij wijst erop dat dit laatste De Zwarte Madonna weer een kans tot behoud kan geven! Eén van de bijgevoegde kaartjes (bebouwingsmodel laag 5-10 niveau 2 van Hoog Spoor Hage) geeft aan dat de reden om De Zwarte Madonna plat te gooien niet bestaat. De heer Wijsmuller vult aan dat er geen redenen zijn om De Zwarte Madonna te slopen. De aangevoerde redenen zijn opgeklopt. De te voeren discussie over het voorliggende onderwerp voert verder dan thans in een uurtje kan worden afgehandeld. Een ieder is het erover eens dat sporen onder het maaiveld de beste oplossing zou zijn, maar op korte termijn (10, 20 of 30 jaar) is dat niet realiseerbaar. Wat zijn de toekomstperspectieven van die -1-variant? In de stukken wordt gesteld dat in de toekomst waarschijnlijk minder sporen mogelijk kunnen zijn. Dat is in tegenstrijd met informatie uit andere stukken, waaruit juist blijkt dat in de toekomst meer sporen nodig zijn. Spreker denkt dat meer sporen in de toekomst waarschijnlijker is. Op dit moment kan echter niet worden uitgegaan van de -1-variant. Vanuit die situatie kan worden geconcludeerd dat de sporen het functioneren van twee wijken blokkeren. Die barrière moet worden opgeheven. Het college heeft echter geen alternatief. Terecht wordt teruggekomen op de stadsvloer; die zou een megabarrière zijn geworden. Het plan van Dura Vermeer is kwetsbaar, maar biedt voor het -4-

5 functioneren van de stad (en niet alleen van de wijken Rivierenbuurt en Bezuidenhout-west), met name de binnenstad, veel kansen. Spreker vraagt deze kansen en kwetsbaarheid (de transparantie) beter in beeld te brengen. Hij is voorstander van parkeergarages aan de rand van de stad en direct bij toegangswegen, dus het plan van Dura Vermeer biedt in dit opzicht mogelijkheden. Het plan van Dura Vermeer biedt ook een oplossing voor het doorgaand verkeer door de binnenstad (via de centrumring). Een belangrijke kans voor de binnenstad is de verbinding van Turfmarktroute met de Theresiastraat. Wat dat betreft is het te betreuren dat in het stedenbouwkundig kader CS Kwadrant wordt afgezien van het terugleggen van de sporen. Het vormgeven van de entree van het Centraal Station aan de zijkant richting Turfmarkt-route is onvoldoende. Er moet een goede directe verbinding tot stand worden gebracht. In hoeverre verhoudt zich het CS Kwadrant tot het plan van Dura Vermeer? Is het ene met het andere plan te combineren? Verder informeert hij naar de plannen voor het Koningin Juliana-plein. In de planontwikkeling CS Kwadrant wordt met betrekking tot het Anna van Bueren-plein verwezen naar het gebruik van bioscopen als middel tot verlevendiging. Hij is niet overtuigd van deze mogelijkheid en ziet het Anna van Buerenplein nog niet als goed functionerend cultuurplein. Samenvattend stelt hij dat het stedenbouwkundig kader CS Kwadrant een zware wissel trekt op andere functies in de binnenstad, terwijl dit juist versterkend zou moeten werken. Wel gaat hij akkoord met de woonfunctie en de hoogbouw daarvoor. Dat verhoudt zich met de goede bereikbaarheid van het gebied. De heer Bruins constateert dat veel vragen betrekking hebben op de sporen, nl. die van het voorliggende plan van gemeentelijke zijde (sporen op maaiveld) of die van het alternatief van Dura Vermeer (sporen die omhoog worden gebracht). Over het algemeen wordt het brengen van sporen op -1-niveau als superieure variant gezien. Spreker acht nadere informatie nodig aan de hand van een workshop, waarbij in het bijzonder de -1-variant nog eens wordt besproken. Behalve de problematiek van de verkeersdoorstroming zijn er vragen over planning en kosten. Het op -1- niveau brengen van de sporen (en het verkrijgen van medewerking daarvoor bij NS) kan tot veel vertraging in de planontwikkeling leiden. Wanneer de planontwikkeling 20 jaar achterop raakt, is dat zeer te betreuren. Planvorming vanuit maaiveld geredeneerd maakt het eenvoudiger verdiept nog een aantal sporen toe te voegen dan als sporen op niveau liggen. Het standpunt van NS is belangrijk in het geheel. Er is echter geen sprake van één standpunt. RIB, RailNed, NS Reizigers vormen allemaal verschillende meningen. Bovendien is momenteel een reorganisatie gaande. Spreker is het eens met de gemaakte opmerkingen over de Turfmarkt-route. Die route moet logisch aansluiten op de stad. De voorkeur gaat uit naar het terugleggen van een aantal sporen, zodat de entree bij CS wordt verbeterd. Het is van belang te weten of NS (dan wel haar dochters of voormalige dochters) bereid is de mogelijkheden hiervan te bezien. Een en ander heeft nl. wel consequenties voor planning en kosten. Op de vraag van de heer Pijl met betrekking tot het integraal ontwikkelings plan antwoordt hij dat het voorstel is om daarmee in te stemmen. Er zal nog specifiek worden teruggekomen op de keerlusvoorziening aan de Anna van Bueren-straat. In het gemeentelijk plan bestaat het voornemen om een goed klimaat te scheppen op het Anna van Bueren-plein met behulp van de verschillende instituten en bedrijven in de omgeving. Daarvoor is noodzakelijk dat de parkeergarage en de op dat parkeerdak gelegen keerlus verdwijnen. Een andere locatie is nog niet gevonden. De keerlus is nog noodzakelijk, omdat er gekeerd moet worden met trams. In de toekomst (over 15 à 20 jaar bij de vervanging van de GTL82-voertuigen) is dat wellicht minder nodig, wanneer alle materieel voor tweerichtingen kan worden gebruikt. Voorgesteld wordt de keerlus buiten het plangebied te houden, -5-

6 zodat dit de ontwikkeling van CS Kwadrant niet in de weg staat. Een van de mogelijke locaties voor de keerlus is het busplatform, maar dan wel op veilige en ordelijke wijze. De vraag is of busplatform en keerlus kunnen worden gecombineerd op hetzelfde niveau. Spreker zal nog terugkomen op de verkeerskundige aspecten. Hij is voornemens de verkeersstromen voor RandstadRail, voor de tram, voor de bus, voor de taxi s, voor langzaam verkeer en voor het treinverkeer beter in kaart te brengen. De heer Wijsmuller vindt het een enigszins dwaze gedachte om de mogelijkheid van een keerlus op het busplatform te onderzoeken. Enerzijds wordt gestreefd naar een open Anna van Buerenplein (dat overigens een kwetsbare ontwikkeling is en de vraag is of dat succesvol wordt), anderzijds wordt door de keerlus een zware wissel gelegd op de locatie van het busplatform, waarmee verdere verdichting onmogelijk wordt gemaakt. De heer Bruins deelt het standpunt van de heer Wijsmuller niet. In het stedenbouwkundig kader CS-Kwadrant wordt van gemeentelijke zijde uitgegaan van de mogelijkheid een levendig Anna van Bueren-plein te verwezenlijken. Uitgaande van dit kernpunt moet de keerlus op een andere locatie worden aangelegd. Het is mogelijk de keervoorziening een eind van het Centraal Station aan te leggen, maar dat is qua exploitatie veel duurder. Mede gesteund vanuit Haaglanden wordt getracht de (nog niet voorhanden zijnde) oplossing van de verkeersvoorziening zo dicht mogelijk bij CS te houden. Ondertussen moet de tramloop gewoon door gaan. Hij stelt voor thans de stedenbouwkundige workshop te organiseren, waarbij de verkeersaspecten zullen worden betrokken. Het plan van Dura Vermeer is op het punt van verkeersafwikkeling verder dan het voorliggende stedenbouwkundig kader. Op een vraag van de heer Schuller antwoordt de heer Bruins dat de drie sporenniveau s in de workshop aan de orde zullen komen De voorzitter zal zorg laten dragen voor uitnodiging van de commissieleden ROSV en VBBS voor de workshop op woensdag 25 april 2001 van uur tot uur in de Haagse Lobby van het Haagse stadhuis. Hij benadrukt daarbij dat het belangrijk is het tempo erin te houden. Naar aanleiding van een vraag van mevrouw Ingrid Gyömörei antwoordt de voorzitter dat het plan van Van Otterloo bij de workshop zal worden betrokken.. Mevr. Lont wil in het kader van de workshop nog een suggestie doen. Bij de bespreking van de Noordwestelijke Hoofdroute werd gebruik gemaakt van een matrix waarmee plussen en minnen op een aantal uitgangspunten in beeld werden gebracht. Zij geeft in overweging een dergelijke matrix te hanteren bij de workshop. De voorzitter stelt dat zaken zoals het Anna van Bueren-plein en de parkeergarage weliswaar niet in het besluit staan genoemd, maar wel zijn opgenomen in het stedenbouwkundig kader. Op verzoek van de heer Schuller zal hij te zijner tijd de besluitvorming op cruciale in het stedenbouwkundig kader genoemde onderdelen aanvullen. De discussie zal worden voortgezet aan de hand van een goed voorbereide workshop. De heer De Jager gaat akkoord met de te houden workshop. Hij stelt voor de reservering van het bedrag van ƒ 5 miljoen nog aan te houden. Gelet op het belang van de stad wil hij graag een gezamenlijke planontwikkeling. De heer Schuller vraagt of er een tweede termijn volgt in de commissies ROSV en VBBS met de -6-

7 resultaten van de workshop en de vaststelling van de richtinggevende besluiten. De voorzitter bevestigt dit. Mogelijk geeft de workshop reeds aanleiding voor wijzigingen in de voorstellen. De heer Van Lente heeft waardering voor het college, dat het majeure probleem van de sporen eerst goed wenst te onderzoeken voordat besluitvorming plaatsvindt. 4. Sluiting Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter om uur de vergadering. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van ROSV van 9 mei De secretaris, de voorzitter, -7-