Leidraad tweedepijler pensioenadvisering

Transcriptie

1 Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Aflevering 1: De AFM helpt bij een goed advies Het adviseren van een werkgever over een tweedepijler pensioenproduct van een verzekeraar (hierna pensioenproduct) valt onder de reikwijdte van de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Via de leidraad tweedepijler pensioenadvisering wil de AFM financieel dienstverleners die adviseren over tweedepijler pensioenproducten helpen hun adviestraject waar mogelijk te verbeteren. Dit is zowel in het belang van de werkgevers als van de werknemers. Maar ook voor u om te ondersteunen dat uw adviestraject voldoet aan de actuele wettelijke eisen. Advies aan de werkgever Een werkgever kan een nieuwe pensioenregeling voor zijn medewerkers willen afsluiten. Of hij kan een bestaande pensioenregeling willen aanpassen. In beide gevallen kan hij hiervoor advies aan u als financieel dienstverlener vragen. U heeft, voordat u een advies kunt geven, veel informatie nodig over de onderneming, haar financiële positie en de doelstellingen, de risicobereidheid en kennis en ervaring van de werkgever. Relevante informatie over de onderneming is bijvoorbeeld ook de te verwachten ontwikkelingen van de onderneming in de toekomst. Op basis van deze informatie kunt u uiteindelijk een advies geven. Bij tweedepijler pensioenen is het de werkgever die in eerste instantie geadviseerd wordt. U richt uw klantprofiel dan ook in op basis van de gegevens die u van de werkgever krijgt. Wanneer valt uw advies onder de Wft? /5 De Wft stelt inhoudelijke eisen aan de wijze waarop u een tweedepijler pensioenproduct (verzekering) adviseert. Belangrijk is dan te weten wanneer er sprake is van een advies in de zin van de Wft. Van een advies is pas sprake wanneer gelijktijdig is voldaan aan drie eisen te weten: 1. Het moet gaan om een aanbeveling. Een algemene uitleg of toelichting over een aansprakenregeling of beschikbare premieregeling is geen aanbeveling; 2. De aanbeveling moet zijn gericht op een individuele werkgever. Een algemene publicatie in een brancheblad over het onderwerp pensioen is geen advies; 3. De aanbeveling moet betrekking hebben op een specifiek pensioenproduct van een specifieke verzekeraar. Het advies om bijvoorbeeld een middelloonregeling af te sluiten in plaats van een eindloonregeling zonder hierbij een verzekeraar aan te duiden is geen advies omdat dit geen specifiek pensioenproduct is van een specifieke aanbieder.

2 Indien uw adviezen voldoen aan de 3 criteria van advies, dán moet u de advieseisen uit de Wft volgen. Dus ook in de situatie dat u de werkgever adviseert over een tweedepijler pensioenproduct. Vier fasen Een adviestraject dat voldoet aan de Wft eisen bestaat uit 4 fasen. Deze fasen laten zich als volgt illustreren: Inventariseren Analyseren Adviseren Nazorg geven Inventariseren In de fase van inventarisatie is de adviseur wettelijk verplicht om bij de werkgever informatie in te winnen over: 1. Kennis en ervaring; 2. De financiële positie van de onderneming; 3. De doelstelling van de werkgever; 4. De risicobereidheid van de werkgever. Allemaal voor zover relevant voor het op te stellen pensioenadvies. De AFM verwacht van een adviseur dat deze in deze fase aandacht schenkt aan alle relevante gegevens, kenmerken, wensen en behoeften van de werkgever. Maar ook dat de (mondeling) verstrekte gegevens worden gecontroleerd op juistheid en volledigheid, voor zover mogelijk. De AFM verwacht van een adviseur ook dat in deze fase de ondernemer door de adviseur in algemene zin wordt geïnformeerd over de voor hem mogelijk relevante pensioenconstructies. Analyseren In de analysefase vertaalt de adviseur de kenmerken van de onderneming en de financiële positie, de doelstellingen, de risicobereidheid en kennis en ervaring van de werkgever naar mogelijkheden voor een pensioenregeling en pensioenproduct. Een goede adviseur zal de mogelijkheden die aansluiten bij het klantprofiel van de werkgever zo veel als mogelijk cijfermatig uitwerken. Advies uitbrengen In de fase van advies geeft de adviseur aan wat, op basis van alle verzamelde informatie, naar zijn oordeel een pensioenproduct is dat goed aansluit bij de situatie van de onderneming en de wensen van de werkgever. Nazorg geven Nadat het pensioenproduct is afgesloten zal de adviseur gedurende de looptijd van het pensioenproduct de onderneming ondersteunen. De mate van ondersteuning hangt mede af van de afspraken zoals die hierover tussen de onderneming en de adviseur zijn gemaakt. /5

3 Dynamisch adviesproces Het adviesproces is een dynamisch proces waarbij inventariseren en analyseren nauw verbonden zijn en elkaar gedurende het proces kunnen afwisselen. Als u bijvoorbeeld van een werkgever hoort dat hij een hele goede pensioenregeling voor zijn werknemers wil maar er onvoldoende budget voor over heeft analyseert u dat dit waarschijnlijk niet mogelijk zal zijn. U vraagt de werkgever vervolgens welke doelstelling (goede pensioenregeling of het budget) prioriteit heeft. In dit voorbeeld doorloopt u dus achtereenvolgens de fases inventariseren, analyseren en inventariseren. Hetzelfde kan voorkomen als u in de fase advies uitbrengen bent. Als de werkgever uw advies niet geheel overneemt heeft u aanvullende informatie van de werkgever nodig (inventariseren). Vervolgens analyseert u de informatie om opnieuw advies uit te kunnen brengen (analyseren en adviseren). Uiteraard brengt u alleen opnieuw advies uit als dit mogelijk is en als u erachter staat. Het blijft tenslotte uw advies aan de werkgever. Indien de werkgever wil afwijken van uw advies dan informeert u hem over de consequenties die dat met zich mee brengt en legt u in uw dossier vast dat de werkgever van uw advies is afgeweken. Adviestraject moet reproduceerbaar zijn Een financieel dienstverlener moet kunnen aantonen dat hij op correcte wijze tot zijn advies is gekomen. Hiervoor dient u in uw dossier de relevante informatie over de onderneming en de werkgever te bewaren. Tevens dienen de gegevens over het geadviseerde en afgesloten product in het dossier aanwezig te zijn. De Wft eist dat dit gedurende tenminste één jaar na totstandkoming van het pensioenproduct kan worden aangetoond. Uiteraard zal een goede adviseur de informatie uit het adviestraject in de praktijk veel langer bewaren. Om gedurende de looptijd van het pensioenproduct deze informatie nog te kunnen raadplegen, maar ook vanuit aansprakelijkheidsoogpunt, zal de adviseur deze informatie bewaren. Passend advies Vaak is het zo dat er voor de situatie van een werkgever verschillende oplossingen mogelijk zijn bij het vormgeven van pensioen. Wat van belang is, is dat de gekozen oplossing past bij de werkgever. U dient dus een passend advies te geven. Passend wil zeggen dat het advies aansluit bij informatie over de onderneming en de werkgever voor zover die van belang is om rekening mee te houden bij de definitieve keuze rondom een tweedepijler pensioenproduct. Onderzoek AFM Vooral bij de fase van inventarisatie en analyse kunnen grote verschillen optreden in de werkwijze van financieel dienstverleners. De AFM heeft onderzocht hoe pensioenadviezen er in de praktijk uit zien en wat er in het klantdossier is vastgelegd. Daarnaast zijn er ook gesprekken gevoerd met pensioendeskundigen. Op basis van deze informatie kan een beeld worden geschetst hoe een goede pensioenadviespraktijk eruit kan zien. Leidraad in losse afleveringen /5 De AFM wil financieel dienstverleners graag helpen bij de inrichting van een goede pensioenadviespraktijk. Enerzijds omdat dit in het belang is van werkgevers en werknemers. Maar ook om financieel dienstverleners te ondersteunen bij het ervoor

4 zorgen dat hun adviesactiviteiten voldoen aan de actuele wettelijke eisen die daaraan gesteld worden. Hiervoor heeft de AFM de leidraad tweedepijler pensioenadvisering opgesteld. In afzonderlijke afleveringen zal telkens worden ingegaan op een specifiek onderdeel waarmee de financieel dienstverlener rekening kan en moet houden bij het opstellen van een tweedepijler pensioenadvies. De te behandelen onderwerpen zijn: De toepasselijkheid van een CAO en/of BPF; De wensen van de werkgever ten aanzien van de kwaliteit van de pensioenregeling; De wensen van de werkgever ten aanzien van de kosten van de pensioenregeling en de invloed die dit heeft op de kwaliteit van de regeling; Het toepassen van relevante regelgeving bij de invulling van de pensioenregeling; De inhoud en de vormgeving van de uitvoeringsovereenkomst; De offertefase; Het voortzetten/oversluiten van de uitvoeringsovereenkomst en het wijzigen van de regeling; Het bijstaan van werknemers bij keuzemogelijkheden in de pensioenregeling. Voorbeeld werkgevers In de verschillende afleveringen van de leidraad tweedepijler pensioenadvisering zal de theorie telkens kort worden vertaald naar een praktijksituatie. Hierbij wordt, als adviseur, de praktijk van mevrouw Verwindt van Pensioenadviesbureau Verwindt centraal gesteld. Daarnaast wordt in de verschillende afleveringen ook gewerkt met steeds twee dezelfde ondernemers, te weten 1. de heer De Bruin van Reogram B.V.; 2. mevrouw Groen van Clothing 4 You. /5

5 Reogram B.V. Reogram is een startend consultancybureau op het gebied van reorganisaties. De activiteiten zijn gericht op het adviseren en implementeren van reorganisaties. De heer De Bruin heeft op dit moment 5 werknemers in dienst. De werknemers zijn hoog opgeleid en tussen de 20 en 30 jaar oud. Reogram is een goedlopend bureau, de heer De Bruin verwacht in 3 jaar te groeien naar 25 medewerkers. Reogram B.V. valt niet onder een CAO of BPF. Clothing 4 You Clothing 4 You is een startende onderneming die kleding inzamelt en verkoopt aan textielsorteerbedrijven en via eigen tweedehands kledingwinkels. Een deel van de ingezamelde kleding wordt aangehouden als noodvoorraad voor nationale en internationale rampen en calamiteiten. Mevrouw Groen heeft 5 medewerkers in dienst. De werknemers zijn laaggeschoold en tussen de 30 en 50 jaar oud. Mevrouw Groen verwacht dat haar bedrijf zal groeien naar 15 medewerkers. De AFM wil benadrukken dat de voorbeelden van een goede adviespraktijk in deze leidraad niet de enige manier zijn waarop u een kwalitatief goed pensioenadvies kunt geven. U kunt zelf bepalen hoe u adviseert, zolang u voldoet aan de minimale eisen die de wet stelt. De leidraad is bedoeld om u hierbij te ondersteunen. De AFM verwacht van u dat u, waar nodig, uw adviespraktijk verbetert. En dat u daarbij de richtlijnen uit deze leidraad in acht neemt. We bevelen u aan om uw eigen adviespraktijk te toetsen aan de leidraad. 5/5 De tekening in deze leidraad is gemaakt door: Johan van Zanten Studio Noord

6 Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Aflevering 2: Inventariseer aanwezigheid CAO en BPF Advisering van werkgevers over tweedepijler pensioenen valt onder de werking van de Wet op het financieel toezicht (Wft). In dit kader bent u verplicht het wettelijk voorgeschreven adviestraject van artikel 4:23 Wft te volgen. In de leidraad pensioenadvisering belicht de AFM verschillende aandachtspunten waar de adviseur in dit traject aandacht aan dient te besteden. In deze aflevering staat het onderzoek naar de aanwezigheid van een Collectieve Arbeidsovereenkomst (CAO) of Bedrijfstak Pensioen Fonds (BPF) centraal. Inventariseer aanwezigheid CAO en BPF Een adviestraject dat voldoet aan de Wft eisen bestaat uit 4 fasen. Inventariseren Analyseren Adviseren Nazorg geven In de inventarisatiefase inventariseert u het klantprofiel van de werkgever. Het klantprofiel bevat algemene gegevens van het bedrijf zoals de kenmerken van het bedrijf waaronder de financiële positie en of het bedrijf onder een CAO of een BPF valt. Tevens bevat het klantprofiel de doelstellingen, risicobereidheid en kennis en ervaring van de werkgever. Of een werkgever onder een CAO of een Bedrijfstakpensioenregeling valt is relevant omdat uw cliënt bij het vormgeven van zijn pensioenregeling rekening moet houden met verplichtingen die op grond van een CAO of BPF voor zijn sector gelden. Inventariseer en analyseer de mate van vrijheid van de ondernemer /5 Er zijn veel soorten pensioenregelingen. Echter, in veel gevallen is de ondernemer die voor zijn werknemers een pensioenregeling wil afsluiten, beperkt in zijn keuzevrijheid. Dat kan zijn omdat de onderneming valt onder een CAO waarin bepalingen zijn opgenomen met betrekking tot het onderwerp pensioen. Daarnaast kan een onderneming verplicht zijn om zich aan te sluiten bij een BPF. U kunt alleen een passend advies geven als u eerst onderzoekt of de onderneming te maken

7 heeft met een CAO en/of BPF. Daarbij dient u duidelijk in kaart te brengen welke bedrijfsactiviteiten de onderneming kent en tot welke branche deze behoren. Deze informatie bewaart u vervolgens in uw klantdossier. Uitspraken werkgever controleren Het komt regelmatig voor dat werkgevers niet weten dat op hun onderneming een CAO of BPF van toepassing is. Het is daarom belangrijk dat u altijd zelf controleert of deze situatie voor de onderneming van toepassing is. Zelfs als de werkgever in de bespreking heeft aangegeven dat dit naar zijn idee niet het geval is. De onderneming en zijn onderdelen Binnen de onderneming kunnen verschillende activiteiten plaatsvinden. Dit hoeft niet altijd in afzonderlijke rechtsvormen te gebeuren. Het is voor u belangrijk om de verschillende activiteiten goed in beeld te brengen en vast te leggen. Bepaalde activiteiten van de onderneming kunnen namelijk wel onder een CAO en/of BPF vallen terwijl dit niet het geval hoeft te zijn voor andere activiteiten. Dit heeft uiteraard gevolgen voor het uiteindelijk advies dat gegeven gaat worden. BPF van toepassing Als u vaststelt dat in de sector waarin de onderneming actief is een BPF aanwezig is, dan moet u nagaan: 1. Of de ondernemer verplicht is aan de BPF deel te nemen; 2. Of er een dispensatie tot deelname is verleend dan wel mogelijk is. Bijzondere situaties bij BPF Indien voor de sector waarin de werkgever actief is een BPF bestaat zijn er een aantal bijzondere situaties denkbaar die speciale aandacht van de adviseur vragen: BPF levert geen adequaat pensioen op Als er sprake is van een verplicht BPF, dan kunt u van oordeel zijn dat dit geen adequaat pensioen voor de werknemers oplevert. Als u dit constateert bespreekt u dit met de werkgever. Het is uw taak om te zorgen dat de werkgever begrijpt wat de verplichte BPF voor de pensioenopbouw van zijn medewerkers betekent. Vervolgens bespreekt u met de werkgever de mogelijkheid een exedentregeling vorm te geven en inventariseert u of de werkgever een excedentregeling wil en kan treffen. Met een excedentregeling kan de werkgever het pensioen dat de werknemer via het BPF opbouwt aanvullen. /5 Onderneming heeft dispensatie BPF Of het voor de onderneming aantrekkelijk is om van een bestaande dispensatie gebruik te (blijven) maken, hangt af van de specifieke omstandigheden. Een goede adviseur analyseert en vergelijkt het te verwachte pensioen en kosten van beide mogelijkheden (deelname BPF of verzekerde pensioenregeling) en adviseert op basis van de analyse. Indien het wenselijk is om een reeds bestaande dispensatie te beëindigen kijkt hij of het wenselijk is de bij de verzekeraar opgebouwde pensioenaanspraken over te dragen naar het BPF. Hierbij betrekt hij de kosten die gemaakt worden om de opgebouwde pensioenaanspraken over te dragen. Vervolgens bewaart hij de gehele analyse in het klantdossier.

8 Onderneming kan dispensatie aanvragen Als er een verplicht BPF is, onderzoekt u of er voor de werkgever mogelijkheden van dispensatie zijn. Bestaat die mogelijkheid, dan dient u een analyse te maken van de volgende mogelijkheden: (voortzetting van) deelname aan BPF of aanvragen dispensatie en afsluiten nieuwe verzekerde pensioenregeling. In deze analyse kijkt u naar het te verwachte pensioenkapitaal en de kosten van de adviseur(s), BPF en aanbieders. Het advies dat uiteindelijk wordt gegeven, moet gebaseerd zijn op de uitkomsten van deze analyse. De uitwerking van de analyse vormt onderdeel van het klantdossier. Komt er via uw bemiddeling een nieuwe pensioenregeling tot stand dan dient u een kopie van de gelijkwaardigheidverklaring van de nieuwe pensioenuitvoerder en een kopie van de dispensatieverklaring van het BPF op te nemen in uw klantdossier. Er is een BPF dat niet verplicht is De mogelijkheid bestaat dat in de sector waarin de ondernemer actief is, een BPF aanwezig is waaraan deelname niet verplicht is. In dat geval zal een goede adviseur in zijn oriëntatie tevens de mogelijkheden meenemen die dit BPF de werkgever biedt. Als u als adviseur het niet verplichte BPF niet meeneemt in uw selectie van pensioenuitvoerders dan ligt het voor de hand dit te melden in uw dienstenwijzer. Het komt namelijk veel voor dat financieel dienstverleners in hun dienstenwijzer opnemen dat ze onafhankelijk zijn. De werkgever kan op basis hiervan de indruk hebben dat u alle mogelijke pensioenuitvoerders voor hem bekijkt en niet alleen verzekeraars. Als de adviseur tot een advies komt voor een verzekerde pensioenregeling dan bevat het klantdossier de hieraan ten grondslag liggende analyse (deze analyse is vergelijkbaar met de analyse zoals uiteengezet in de paragraaf Onderneming heeft dispensatie BPF). CAO van toepassing Als de onderneming onder een CAO valt en deze CAO bevat bepalingen over het onderwerp pensioenen dan zal de adviseur zorgen dat de pensioenregeling die hij adviseert, minimaal voldoet aan de eisen die uit de CAO volgen. Houdt de adviseur in zijn advies onvoldoende rekening met deze eisen uit de CAO, dan is er geen sprake van een passend advies. Informeer de werkgever over de consequenties van een CAO of BPF /5 De Wet op het financieel toezicht eist van de adviseur dat deze zijn advies toelicht en daarbij aangeeft dat het advies aansluit bij de geïnventariseerde gegevens. Ten aanzien van het onderwerp CAO/BPF betekent dit dat u de werkgever informeert: 1. Of er sprake is van een CAO/BPF en zo ja of dit BPF verplicht is; 2. Of voor alle werknemers binnen de onderneming dezelfde regels van toepassing zijn bij de CAO/BPF; 3. Over de wijze waarop de CAO invloed heeft op de pensioenregeling; 4. Over de belangrijkste kenmerken van de BPF regeling die voor de onderneming van toepassing is; 5. Of er voor de werkgever mogelijkheden zijn om dispensatie van het BPF te krijgen en wat hiervan de voor- en nadelen zijn vanuit het perspectief van de werkgever en de werknemers. 6. Als er sprake is van een BPF regeling; over de mogelijkheden van een excedentregeling en de voor- en nadelen hiervan vanuit het perspectief van de werkgever en de werknemers.

9 CAO of BPF, onderdeel van het uiteindelijke advies In uw advies dient u elk onderdeel te betrekken waar de werkgever een keuze moet maken over de pensioenregeling. Ten aanzien van het onderwerp CAO/BPF betekent dit dat u de werkgever dus een aanbeveling doet over onder meer: 1. Het wel of niet aanvragen van een dispensatie van een verplicht BPF als de mogelijkheid hiertoe aanwezig is; 2. Het wel of niet aanbieden van verschillende pensioenregelingen voor ver schillende groepen werknemers binnen de onderneming; 3. Het wel of niet regelen van een excedentregeling in het geval er sprake is van een verplicht BPF; 4. Het wel of niet voortzetten van een dispensatie als het bedrijf is gedispen seerd van een verplicht BPF. Vanzelfsprekend zijn uw aanbevelingen gebaseerd op de doelstellingen van de werkgever op deze punten. Nazorg Als er sprake is van een CAO of een verplicht BPF dan dient een eventuele verze kerde pensioenregeling minimaal gelijkwaardig hieraan te zijn. Het is mogelijk dat de CAO of verplicht BPF de eisen wijzigt nadat de verzekerde pensioenregeling tot stand is gekomen. Als het hierbij gaat om een verbetering voor de werknemers dan zal de bestaande verzekerde pensioenregeling hieraan aangepast moeten worden. Als u ook na de totstandkoming van de verzekerde pensioenregeling als adviseur van de onderneming optreedt, dan dient u de werkgever in dat geval tijdig te infor meren over de nieuwe eisen van de CAO of verplichte BPF. Een goede adviseur zal de werkgever in dat geval advi seren over de aanpassingen die de werkgever dient te gaan maken. De theorie in de praktijk In deze aflevering is aangegeven hoe u in theorie in de inventarisatiefase aandacht kunt schenken aan de vraag of de ondernemer te maken heeft met verplichtingen uit een CAO of een Bedrijfspensioenregeling. U leest hieronder de theorie verwerkt in een prak tijkvoorbeeld. /5

10 Actie Toelichting Leermoment Inventariseer de kenmerken van het bedrijf Mevrouw Verwindt zit in een adviesgesprek met mevrouw Groen van Clothing 4 You. Ze vraagt mevrouw Groen om haar iets te verstellen over de bedrijfsstructuur, bedrijfsactiviteiten, het personeelsbestand en de toekomstverwachtingen. Tevens wil ze graag weten of er al een pensioenregeling aanwezig is. Mevrouw Groen vertelt: Clothing 4 You is een startende onderneming die kleding inzamelt en verkoopt aan textielsorteerbedrijven en via eigen tweedehands kledingwinkels. Een deel van de ingezamelde kleding wordt aangehouden als noodvoorraden voor nationale en internationale rampen én calamiteiten. Mevrouw Groen heeft 5 medewerkers in dienst. De werknemers zijn laaggeschoold en tussen de 30 en 50 jaar oud. De gemiddelde leeftijd is ongeveer 40 jaar. Er is 1 parttimer in dienst. Mevrouw Groen verwacht te groeien naar 15 medewerkers. Clothing 4 You heeft nog geen pensioenregeling. Mevrouw Verwindt legt de gegevens vast in haar klantdossier Bij de eerste kennismaking heeft mevrouw Groen ook aangegeven dat er geen CAO/BPF van toepassing is. Mevrouw Verwindt heeft zelf onderzocht onder welke branche Clothing 4 You valt en of er een CAO/BPF van toepassing is. Hieruit is gebleken dat Clothing 4 You onder de bedrijfstak Herwinning Grondstoffen valt en dat er een verplicht BPF van toepassing is. Om zeker te zijn of de BPF van toepassing is heeft ze contact opgenomen met de uitvoerder van de pensioenregeling voor de herwinning van grondstoffen. Onderzoek naar CAO/ BPF Matig BPF Pensioen Wel of geen gebruik dispensatie regeling Mevrouw Verwindt heeft de BPF regeling van de bedrijfstak Herwinning Grondstoffen bestudeerd en heeft geconstateerd dat de BPF regeling een zeer sober karakter heeft. Mevrouw Verwindt legt mevrouw Groen uit wat het voor de pensioenregeling van Clothing 4 You betekent dat er een verplicht BPF geldt. Tevens legt ze uit wat de pensioenregeling van het BPF aan pensioen oplevert voor de werknemers van mevrouw Groen. Ze geeft hierbij aan dat de medewerkers, in vergelijking met hun huidig inkomen, niet veel pensioen opbouwen. Mevrouw Verwindt legt mevrouw Groen uit dat het mogelijk is om haar werknemers meer pensioen toe te zeggen en vraagt mevrouw Groen of ze dit wil. Mevrouw Groen geeft aan dat ze meer pensioen aan haar medewerkers wil toezeggen dan de huidige regeling van het BPF. Vervolgens legt mevrouw Verwindt mevrouw Groen uit dat er in principe 2 mogelijkheden zijn om een betere pensioenregeling voor haar medewerkers vorm te geven: 1. Clothing 4 You meldt zich aan bij het verplichte BPF en om ervoor te zorgen dat de medewerkers extra pensioen kunnen opbouwen wordt een excedentregeling afgesloten. 2. mevrouw Verwindt onderzoekt of Clothing 4 You gedispenseerd kan worden van het verplichte BPF. Indien dit mogelijk is kan er één pensioenregeling worden vormgegeven die wordt ondergebracht bij een verzekeraar. Mevrouw Verwindt zal beide mogelijkheden nader onderzoeken en met een onderbouwd voorstel komen. U inventariseert het de kenmerken van het bedrijf en legt dit vast in uw klantdossier. Klanten kunnen onbewust verkeerde informatie geven. Informatie die cruciaal is voor het advies, wordt op juistheid gecontroleerd. Zowel om te voorkomen dat een onjuist advies wordt gegeven als om te voorkomen dat de fout pas in een laat stadium wordt ontdekt en u dan veel werk moet overdoen. U beoordeelt de BPF regeling en geeft daarbij aan of de BPF regeling leidt tot een adequaat pensioen. Tevens vraagt u de werkgever of de regeling van het BPF aansluit bij zijn wensen ten aanzien van een pensioenregeling. U brengt goed in kaart welke mogelijkheden er voor de werkgever bestaan. Zodra u beschikt over alle relevante gegevens brengt u de voor- en nadelen van elke mogelijkheid in kaart. Hierbij betrekt u:het te verwachte pensioenkapitaal en de kosten van de adviseur(s), BPF en aanbieders. 5/5 De tekening in deze leidraad is gemaakt door: Johan van Zanten Studio Noord

11 Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Afevering 3: Wat voor pensioenregeling wil de werkgever? Het adviseren van een werkgever over een tweedepijler pensioenproduct van een verzekeraar (hierna pensioenproduct) valt onder de reikwijdte van de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). In dit kader dient u de wettelijk voorgeschreven adviesregels te volgen. In de leidraad tweedepijler pensioenadvisering belicht de AFM verschillende aandachtspunten waar u, op grond van de Wft, in uw pensioenadviezen aandacht aan dient te besteden. In deze aflevering wordt ingegaan op de belangrijkste aandachtspunten bij het inventariseren van de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van de dekkingen in een pensioenregeling. Advies over pensioenregeling In het kader van uw advies over de pensioenregeling worden in de leidraad tweedepijler pensioenadvisering de volgende onderwerpen behandeld: inventariseren van de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van de dekkingen in een pensioenregeling; inventariseren van de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van het budget voor de pensioenregeling; en het toepassen van relevante regelgeving bij de invulling van de pensioen regeling. Deze drie onderwerpen worden in drie verschillende afleveringen behandeld die achtereenvolgens worden gepubliceerd. In de aflevering die nu voor u ligt, die ingaat op de dekkingen van een pensioenregeling, wordt waar relevant verwezen naar de aflevering die ingaat op de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van het budget. Wie vraagt advies? Verdiep u goed in de situatie van de werkgever Uw advies vertaalt zich in het antwoord op de vraag: Financieel dienstverlener, wat zou ú doen met úw kennis en ervaring in mijn situatie?. Om die vraag te kunnen beantwoorden moet de adviseur veel weten van degene die deze vraag stelt. Wanneer het gaat om een tweedepijler pensioen, en de vraag gesteld wordt door een werkgever, dan zal de adviseur veel moeten weten van de wensen en situatie van de werkgever. 1/8

12 Bandbreedte van uw advies vaststellen Stel de bandbreedte van uw advies vast Voordat u de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van een (eerste) pensioenregeling gaat inventariseren dient u onder andere de volgende punten te inventariseren: of er een CAO en/of BPF van toepassing is; of er een bestaande pensioenregeling aanwezig is; indien van toepassing, of de werkgever één of meerdere pensioenregelingen kan en wil opstellen voor verschillende groepen werknemers; of de werkgever een pensioenregeling wenst die gelijkwaardig is aan de pensioenregeling van zijn concurrentie; hoe het beslissingsproces verloopt en welke partijen betrokken zijn bij (aanpassingen van) de pensioenregeling. CAO en BPF Zoals in aflevering 2 Inventariseer aanwezigheid CAO en BPF beschreven dient u vast te stellen welke ruimte de werkgever heeft om naar eigen inzicht een pensioen regeling vorm te geven. Indien er een CAO of een verplicht Bedrijfstakpensioenfonds (BPF) voor de onderneming van de werkgever van kracht is dan dient de pensioenregeling die u adviseert minimaal te voldoen aan de regeling van een CAO of BPF. Als er een CAO en/of BPF van toepassing is dan kan het zijn dat: de werkgever een rechtstreeks verzekerde regeling wil en kan (eventueel op grond van dispensatie van het verplichte BPF) afsluiten; of de werkgever een excedentregeling voor zijn werknemers wil treffen. Indien dit het geval is dan vervolgt u uw adviestraject en inventariseert u de doelstellingen van de werkgever voor de pensioenregeling om een passend advies te kunnen geven. Zie aflevering 2 van de leidraad Inventariseer aanwezigheid CAO en BPF voor meer informatie over de invloed van een CAO en BPF op uw advies. Bestaande pensioenregeling Indien de werkgever al een pensioenregeling heeft dan brengt u de inhoud van de lopende pensioenregeling in kaart. Vervolgens inventariseert u de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van de pensioenregeling waarbij u rekening houdt met de aandachtspunten uit deze aflevering. Tevens besteedt u aandacht aan de (arbeidsrechtelijke) implicaties die het wijzigen van een pensioenregeling met zich mee brengt. Het onderwerp wijzigen van de pensioenregeling wordt uitgebreider behandeld in een van de volgende afleveringen van de leidraad tweedepijler pensioenadvisering. Meerdere pensioenregelingen Indien een werkgever voor verschillende groepen werknemers verschillende pensioenregelingen wil en kan opstellen dient u per pensioenregeling de doelstellingen van de werkgever te inventariseren. 2/8

13 Marktconforme pensioenregeling Bij het bepalen van de bandbreedte voor uw advies inventariseert u tevens of de regeling die de werkgever wenst, marktconform moet zijn. Dit kan van belang zijn voor de concurrentiepositie van het bedrijf bij het aannemen (en behouden) van personeel. Beslissingsproces Bij het opstellen van (aanpassingen aan) de pensioenregeling kunnen meerdere partijen betrokken zijn, zoals de OR. Om de werkgever te faciliteren bij de totstandkoming van een (aanpassing aan de) pensioenregeling, brengt u in kaart wie er bij het beslissingsproces betrokken moet zijn. Inventarisatie doelstellingen Een adviesproces dat voldoet aan de Wft bestaat uit vier fasen te weten: inventariseren, analyseren, adviseren en nazorg geven. Het adviesproces is een dynamisch proces waarbij inventariseren, analyseren en adviseren nauw verbonden zijn en elkaar gedurende het proces kunnen afwisselen. Inventariseren Analyseren Adviseren Nazorg geven Inventariseer de doelstellingen voor de dekkingen in de pensioenregeling en leg ze vast Indien de werkgever om advies vraagt dan inventariseert u de kenmerken en de financiële positie van het bedrijf en de doelstellingen, risicobereidheid en de kennis en ervaring van de werkgever. Bij het uitvragen van de doelstellingen van de werkgever komen onder meer de doelstellingen voor de dekkingen in de pensioenregeling aan bod. De doelstellingen van de werkgever moeten in het klantdossier worden vastgelegd. Hieronder wordt nader ingegaan op de belangrijkste aandachtspunten bij het inventariseren van de doelstellingen van de werkgever voor de pensioen regeling. Pensioenregelingen kennen meerdere dekkingen Pensioen is een verzamelbegrip. U dient in uw advies aandacht te schenken aan de verschillende dekkingen die in een pensioenregeling kunnen worden geregeld, zoals: Ouderdomspensioen; Partner- en wezenpensioen; Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid; Aanvullende dekkingen zoals: - WGA-hiaat; - WIA-excedent; - ANW-hiaat. 3/8

14 Inventarisatie doelstelling zekerheid voor werknemers Inventariseer hoeveel zekerheid de werkgever aan zijn werknemers wenst te bieden Een onderdeel van uw uiteindelijke advies over de pensioenregeling is uw advies over het pensioensysteem. De mate waarin werknemers zekerheid hebben over hun pensioenaanspraken verschilt per pensioensysteem. Zo kennen eindloon, middelloon en de verschillende varianten van de beschikbare premieregeling 1 verschillende mate van zekerheid over het te ontvangen pensioen. Voor de werkgever brengen de verschillende pensioensystemen verschillende risico s met zich mee voor bijvoorbeeld de pensioenlasten. U dient met de werkgever te bespreken hoeveel zekerheid hij aan zijn werknemers wil bieden en hoeveel risico hij zelf wil lopen. Vindt de werkgever dat de individuele werknemers risico s zoals het beleggingsrisico, renterisico en tariefsrisico volledig zelf moeten dragen of wil de werkgever (voor een deel) verantwoordelijkheid nemen en bepaalde risico s voor zijn werknemers afdekken? Bij de keuze van het pensioensysteem is het voor de werkgever belangrijk dat hij begrijpt welke risico s zijn werknemers lopen bij hun pensioenopbouw. Inventarisatie doelstelling voorspelbaarheid pensioenlasten Inventariseer welke risico s de werkgever wel en niet wenst te lopen Een ander onderwerp dat u in kaart dient te brengen voordat u advies kunt uitbrengen is de vraag welke eisen en wensen de werkgever heeft ten aanzien van de voorspelbaarheid van de pensioenlasten in de toekomst. In welke mate zijn fluctuaties in de premielast voor de werkgever acceptabel en draagbaar. Hierbij kunt u denken aan kostenfluctuaties waar een werkgever mee te maken kan krijgen als gevolg van waardeoverdrachten. Inventarisatie doelstelling gevolgen boekhoudkundige regels Met de werkgever zal moeten worden besproken of de ondernemer valt onder de IFRS en/of RJ 271 en zo ja, in welke mate het voor de werkgever acceptabel is dat de pensioenregeling gevolgen heeft voor de balanspositie van de onderneming. Inventarisatie doelstelling ouderdomspensioen Met de werkgever zal moeten worden bekeken welke wensen hij heeft met betrekking tot de invulling van het ouderdomspensioen. Hierbij dient u onder meer in te gaan op het pensioengevend salaris, de franchise en de hoogte van het gewenste pensioen. De hoogte van het ouderdomspensioen hangt nauw samen met het voor de pensioenregeling beschikbare budget. Het inventariseren van de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van het budget wordt in de volgende aflevering van de pensioenleidraad behandeld. 4/8 1 Een beschikbare premieregeling 1) met een gegarandeerde aanspraak, 2) met een gegarandeerd kapitaal, 3) op basis van beleggen of 4) op basis van een combinatie van hiervoor genoemde mogelijkheden.

15 Inventarisatie doelstelling partner- en wezenpensioen Bespreek de soorten partner- en wezenpensioen en de wijze van financiering hiervan Met de werkgever zal moeten worden besproken of deze in de pensioenregeling een voorziening wil treffen voor partner- en wezenpensioen. Om hierover een verantwoorde beslissing te kunnen nemen zal de werkgever goed inzicht moeten hebben in de consequenties van een mogelijk overlijden van een werknemer voor diens partner en kinderen, indien een dergelijke voorziening niet wordt aangebracht. U dient de werkgever hierover te informeren. Tevens bespreekt u met hem de verschillende soorten partner- en wezenpensioen en vraagt u de werkgever wat hij voor zijn werknemers wenst te regelen. Hierbij gaat u in op de keuze voor: een dekking voor en/of na pensioendatum; en een partner- en wezenpensioen op opbouw of op risicobasis. Indien u de werkgever een beschikbare premieregeling adviseert waarbij de werknemers beleggen én de werkgever een partner- en wezenpensioen wenst voor zijn werknemers dan dient u met de werkgever te bespreken of hij de premie hiervoor uit de beschikbare premie of apart van de beschikbare premie wil financieren. U bespreekt met de werkgever in hoeverre hij wil dat er (veel) minder ouderdomspensioen wordt opgebouwd als de premie uit de beschikbare premie wordt gefinancierd. Indien van toepassing bespreekt u tevens de hefboom die in een beschikbare premieregeling met beleggingen kan zitten en de risico s die de werknemers dan lopen bij de opbouw van hun pensioen. Verder dient u te bespreken in hoeverre de werkgever het risico wil lopen op hogere pensioenlasten als de premie apart van de beschikbare premie wordt gefinancierd. Inventarisatie doelstelling premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid Bespreek of PVA dient aan te sluiten op de WIA arbeidsongeschiktheidsklassen en of deze staffelvolgend dient te zijn. Met de werkgever zal ook moeten worden besproken of hij ervoor wil zorgen dat, indien een van zijn werknemers arbeidsongeschikt raakt, deze hetzelfde pensioenperspectief blijft houden als wanneer dit niet zou zijn gebeurd. Daarbij zal bijvoorbeeld aandacht moeten worden besteed aan de afstemming met de WIA voor wat betreft de arbeidsongeschiktheidsklassen. In geval van een beschikbare premieregeling met een leeftijdsafhankelijke staffel bespreekt u tevens met de werkgever wat de voor- en nadelen van een staffelvolgende of gelijkblijvende premievrij stelling bij arbeidsongeschiktheid (PVA) zijn. Indien een werkgever een klassensysteem wenst dat niet aansluit op het klassensysteem van het UWV en/of indien de PVA-dekking in een beschikbare premieregeling niet-staffelvolgend is, dan dient u de werkgever goed te informeren over de consequenties hiervan voor zijn werknemers en hemzelf. Inventarisatie doelstelling indexatiebeleid Indien de mogelijkheid bestaat het op te bouwen pensioen te indexeren dan bespreekt u onder meer het volgende met de werkgever: of hij wil indexeren, en zo ja, voor wie (actief en/of inactief); en op welke wijze hij wil dat het opgebouwd pensioen wordt aangepast aan de kosten van levensonderhoud. Het koopkrachtbehoud kan bijvoorbeeld gebaseerd zijn op de loonindex of op een vast percentage. Tevens bespreekt u met de werkgever of hij een onvoorwaardelijke of voorwaardelijke toeslagverlening wenst. 5/8

16 Inventarisatie doelstelling ten aanzien van aanvullende dekkingen In het verlengde van de pensioenregeling kan de werkgever aan zijn werknemers faciliteiten bieden voor aanvullende dekkingen zoals WGA-hiaat, WIA-excedent en ANW-hiaat. U dient de werkgever over deze dekkingen te informeren en te inventariseren welke mogelijkheden de werkgever op dit punt aan zijn werknemers wil bieden. Inventarisatie doelstelling ten aanzien van vrijwillige dekkingen In veel gevallen is het mogelijk om, indien de werkgever dit wenst, de pensioenregeling zo in te richten dat werknemers zich vrijwillig kunnen bijverzekeren voor bijvoorbeeld extra ouderdomspensioen, een partner- en wezenpensioen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, WGA hiaat en WIA excedent. U dient de werkgever uit te leggen wat de mogelijkheden op dit gebied zijn en te inventariseren of de werkgever bepaalde vrijwillige dekkingen collectief wil aanbieden. Inventarisatie doelstelling ten aanzien van kosten Een werkgever kan veel wíllen regelen voor zijn werknemers maar heeft ook een bepaald budget in gedachte dat vaak gerelateerd is aan de financiële ruimte die de werkgever heeft. De werkgever kan bijvoorbeeld een goudgerande pensioen regeling met maximale zekerheid voor de werknemers willen die niet een te hoge pensioenpremie kent. Het is uw taak om conflicterende wensen te signaleren en met de werkgever te bespreken welke prioriteit hij wenst aan te brengen in de conflicterende doelstellingen. Over het onderwerp kosten, en de invloed hiervan op de uiteindelijke pensioenregeling die u adviseert, gaat de volgende aflevering van deze leidraad tweedepijler pensioenadvisering. Informeren werkgever over dekkingen Controleer of de werkgever de gevolgen van zijn keuzes begrijpt Pensioenmaterie is ingewikkeld. Het is uw taak de werkgever te informeren over de verschillende dekkingsmogelijkheden zoals hierboven beschreven. Hierbij is het erg belangrijk dat u goed aangeeft welke risico s verbonden zijn aan het wel en niet regelen van bepaalde dekkingen voor de werkgever en de werknemer. Het is belangrijk dat de werkgever begrijpt welke keuzes hij maakt en wat de consequenties van zijn die keuzes zijn. U dient te controleren of de werkgever zich goed realiseert wat hij wel en wat hij niet voor zijn werknemers regelt. Tevens dient u te controleren of de werkgever begrijpt wat de consequenties van zijn keuzes zijn voor hemzelf en zijn werknemers. Keuzes die werkgever kan maken 6/8 Op het moment dat u advies gaat uitbrengen over de pensioenregeling wordt van u verwacht dat u, op elk onderdeel waar een werkgever een keuze kan maken, duidelijk aangeeft welke keuze naar uw oordeel passend is voor de werkgever. Hierbij betrekt u, in ieder geval en zover van toepassing, alle hiervoor beschreven keuze mogelijkheden. Tevens betrekt u hierin de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van het budget voor de pensioenregeling en zorgt u ervoor dat de pensioen regeling die u adviseert voldoet aan relevante wet- en regelgeving. Deze onder werpen komen in de volgende afleveringen van de leidraad tweedepijler pensioenadvisering aan bod.

17 De adviezen die u geeft sluiten aan bij de doelstellingen die u bij de werkgever heeft geïnventariseerd. In uw klantdossier legt u in ieder geval de (hierboven beschreven) doelstellingen van de werkgever vast en de pensioenregeling die u uiteindelijk heeft geadviseerd. Indien een werkgever uw advies niet wil volgen dan dient de adviseur de werkgever uit te leggen wat de consequenties van het niet opvolgen van het advies kunnen zijn. Tevens dient u in het klantdossier vast te leggen dat de werkgever van uw advies af is afgeweken. De theorie in de praktijk In deze aflevering van de leidraad tweedepijler pensioenadvisering is aangegeven hoe u in theorie de wensen van de werkgever kunt inventariseren met betrekking tot de vormgeving van een pensioenregeling. U leest hieronder de theorie verwerkt in een praktijkvoorbeeld. Uitleg aan de klant over procedure om tot advies te komen. Praktijkvoorbeeld Mevrouw Verwindt zit in een adviesgesprek met de heer De Bruin van Reogram B.V. Ze legt hem uit dat bij het vormgeven van de pensioenregeling een aantal keuzes gemaakt moeten worden. Deze keuzes zien op de zekerheid en de hoogte van het pensioen dat hij zijn werknemers wil toezeggen en of hij verzekeringsdekkingen wil regelen ten aanzien van het partner- en wezenpensioen, premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid (PVA) en aanvullende dekkingen zoals WGA-hiaat, WIA-excedent en ANW-hiaat. De heer De Bruin geeft aan dat hij een bepaald budget in zijn hoofd heeft en dat hij helemaal geen zin heeft om dit allemaal door te nemen, hij wil gewoon dat mevrouw Verwindt een pensioen regelt voor dit budget. Mevrouw Verwindt geeft aan dat ze dit begrijpt maar dat ze hem alleen kan adviseren over een pensioen voor zijn werknemers als ze weet wat de heer De Bruin zijn werknemers aan pensioen wil toezeggen. Hiervoor is het noodzakelijk dat ze de mogelijkheden met hem bespreekt. Leermoment Klanten kunnen vaak de complexheid van het onderwerp pensioen niet overzien. De adviseur zal daarom eerst duidelijk moeten maken dat er rondom pensioenen veel keuzes zijn en dat het in het belang van de werkgever zelf is dat deze voldoende tijd uittrekt om samen met de adviseur te onderzoeken welke oplossing het beste bij hem past. 7/8

18 Inventariseer de gewenste mate van zekerheid voor zowel de werkgever als zijn werknemers Let op: Pensioen is meer dan ouderdomspensioen Praktijkvoorbeeld Leermoment Mevrouw Verwindt vraagt aan de heer De Bruin hoeveel zekerheid hij aan zijn werknemers wil bieden als het gaat om hun inkomen na pensionering. Ze legt hem de verschillende pensioensystemen uit en de risico s die daarbij horen. Ze legt de heer De Bruin uit dat indien hij een aansprakenregeling voor zijn werknemers wenst onder andere het tariefrisico bij hem ligt waardoor de kosten moeilijker te voorspellen zijn. Ze legt hem ook uit dat indien hij een beschikbare premieregeling voor zijn werknemers wenst waarbij de werknemers alleen kunnen beleggen hij alle risico s bij zijn werknemers legt waardoor ze weinig zekerheid hebben over hun pensioen. De heer De Bruin geeft aan dat hij eigenlijk zowel voor hemzelf als voor zijn werknemers zo weinig mogelijk risico s wil, maar dat hij beseft dat dat niet zal gaan. Hij geeft aan dat hij het voor het voortbestaan van zijn onderneming wel erg belangrijk vindt precies te weten wat een pensioenregeling hem de komende paar jaar gaat kosten zodat hij dit goed kan budgetteren. Dit weegt voor hem erg zwaar. Mevrouw Verwindt legt de heer De Bruin uit dat een hybride BP-regeling waarin zowel kan worden belegd als kan worden gespaard tot de mogelijkheden behoort. Dit spreekt de heer de Bruin wel aan. Verder bespreekt mevrouw Verwindt met de heer De Bruin of hij partner- en wezenpensioen wil regelen voor zijn werknemers. De heer De Bruin geeft aan dat een werknemer van een collega-ondernemer is overleden en dat toen bleek dat er geen partner- en wezenpensioen was geregeld. Dat wil hij niet meemaken. Mevrouw Verwindt legt uit dat hij dan dekking voor een partner- en wezenpensioen voor pensioendatum dient te regelen. Ze vraagt de heer De Bruin ook of hij ervoor wil zorgen dat de pensioenopbouw niet in gevaar komt als een van zijn medewerkers arbeidsongeschikt raakt. De heer De Bruin geeft aan dat hij ervoor wil zorgen dat dit goed geregeld is, maar dat hij zich wel zorgen begint te maken over de kosten van de regeling aangezien hij ook al een partner- en wezenpensioen heeft. Mevrouw Verwindt geeft aan dat als het over de kosten gaat de heer De Bruin de mogelijkheid heeft om zijn werknemers verplicht te laten bijdragen in de premie voor de pensioentoezegging of dat bepaalde risicodekkingen op vrijwillige basis kunnen worden geregeld waarbij de werknemer de premie voor de vrijwillige dekkingen zelf dient te betalen. Ze geeft aan dat ze dit met de heer De Bruin wil bespreken als ze het over het beschikbare budget gaan hebben. Verder geeft ze aan dat ze voor de volledigheid de heer De Bruin wil informeren over de mogelijkheden van aanvullende dekkingen zoals WGA-hiaat of WIA-excedent. De heer De Bruin geeft aan hier geen interesse in te hebben, hij wil eerst weten of de regeling zonder de aanvullende dekkingen binnen zijn budget gaat passen. Mevrouw Verwindt geeft aan dit voor de heer De Bruin in kaart te gaan brengen. Een klant kan alleen maar tot een juiste bepaling van zijn wensen komen indien hij de consequenties van de keuzes die hij kan maken goed kan overzien. Een belangrijke taak van de adviseur is dan ook om de voor- en nadelen van de verschillende keuzes die bij pensioenen gemaakt kunnen worden zo uit te leggen dat de betreffende werkgever begrijpt wat de keuzes betekenen voor de zowel de onderneming als voor de werknemers. De werkgever kan dan tot een verantwoorde afweging komen. Bij het inventariseren om te komen tot een passend pensioenadvies geeft de adviseur in ieder geval aandacht aan: Pensioensysteem; Ouderdomspensioen; Partner en wezenpensioen; Premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid; WGA-hiaat; WIA-excedent; ANW-hiaat. Het is belangrijk dat de adviseur eerst een goed beeld heeft van wat de werkgever ten aanzien van zijn pensioenregeling wil. Dit geldt ook ten aanzien van onderdelen waar de klant en of adviseur denkt dat deze voor de werkgever niet financierbaar zijn. Prioritering van wensen kan pas plaatsvinden nadat alle wensen bekend zijn. De AFM wil benadrukken dat de voorbeelden van een goede adviespraktijk in deze leidraad niet de enige manier zijn waarop u een kwalitatief goed pensioenadvies kunt geven. U kunt zelf bepalen hoe u adviseert, zolang u voldoet aan de minimale eisen die de wet stelt. De leidraad is bedoeld om u hierbij te ondersteunen. De AFM verwacht van u dat u, waar nodig, uw adviespraktijk verbetert. En dat u daarbij de richtlijnen uit deze leidraad in acht neemt. We bevelen u aan om uw eigen adviespraktijk te toetsen aan de leidraad. 8/8 De tekening in deze leidraad is gemaakt door: Johan van Zanten Studio Noord

19 Leidraad tweedepijler pensioenadvisering Aflevering 4: Wat kan en wil de werkgever betalen voor een pensioenregeling? Het adviseren van een werkgever over een tweedepijler pensioenproduct van een verzekeraar (hierna pensioenproduct) valt onder de reikwijdte van de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). In dit kader dient u de wettelijk voorgeschreven adviesregels te volgen. In de leidraad pensioenadvisering belicht de AFM verschillende aandachtspunten waar u in uw pensioenadviezen aandacht aan dient te besteden. In deze aflevering wordt ingegaan op de belangrijkste aandachtspunten bij het inventariseren van de doelstellingen van de werkgever ten aanzien van het budget voor de pensioenregeling. Tevens wordt ingegaan op het prioriteren van de doelstellingen van de werkgever voor zijn pensioenregeling. Eerdere afleveringen In de eerdere afleveringen van de AFM leidraad tweedepijler pensioenadvisering kwamen de volgende onderwerpen aan de orde: Aflevering 2: Welke aandachtspunten zijn voor uw advies over een tweede pijler pensioenproduct van belang bij de aanwezigheid van een CAO en BPF? Aflevering 3: Welke aandachtspunten zijn voor uw advies over een tweede pijler pensioenproduct van belang bij het inventariseren van de doelstellingen van de werkgever voor de dekkingen in zijn pensioenregeling? Deze onderwerpen hebben betrekking op uw advies over de invulling van de pensioenregeling. Hierbij is tevens van belang dat de invulling van de pensioenregeling voldoet aan relevante regelgeving, zoals de wetgeving over gelijke behandeling. De doelstellingen van de werkgever ten aanzien van de dekkingen, de kosten en de van toepassing zijnde wet- en regelgeving neemt u mee in uw advies over de invulling van de pensioenregeling. Evenals de financiële positie van het bedrijf en de risicobereidheid en kennis en ervaring van de werkgever. /7

20 Komende afleveringen In de leidraad wordt in aflevering 5 ingegaan op het betrekken van relevante regelgeving in het advies over de pensioenregeling. Daarna wordt in de leidraad een tussentijdse samenvattende aflevering opgenomen waarin de belangrijkste aandachtspunten voor uw advies over de invulling van de pensioenregeling op een rijtje worden gezet. Na deze tussentijdse samenvatting volgen afleveringen over: adviseren over de uitvoeringsovereenkomst, adviseren over voortzetten/oversluiten van de uitvoeringsovereenkomst en wijzigen van de regeling en bijstaan van de werknemers. Deze aflevering: willen maar ook kúnnen betalen Verdiep u goed in wat de werkgever wil en kan betalen aan de pensioenregeling Elke pensioenregeling kost geld en de meeste werkgevers hebben wel een idee over wat ze aan een pensioenregeling willen uitgeven. Niet elke werkgever heeft echter dezelfde financiële ruimte. U dient daarom uitgebreid aandacht te schenken aan de vraag binnen welk financieel kader de pensioenregeling moet passen. Natuurlijk gaat het dan om de vraag wat de werkgever wil investeren in een goede pensioenregeling. Maar net zo belangrijk is dat u samen met de ondernemer nagaat of de lasten voor de pensioenregeling op korte en op langere termijn voor de werkgever zijn te dragen. U inventariseert dus de doelstelling van de werkgever ten aanzien van het budget voor de pensioenregeling nu en in de toekomst. Daarnaast inventariseert u de financiële positie van het bedrijf. Indien de werkgever al een pensioenregeling heeft dan kijkt u tevens wat de pensioenlasten van de bestaande regeling zijn zodat u de werkgever kunt informeren over een eventuele wijziging in zijn pensioenlasten. Vrijwel elke keuze die bij de definitieve vormgeving van de pensioenregeling wordt gemaakt, heeft financiële consequenties. Het is dan ook belangrijk dat u er voor zorgt dat de werkgever de voor- en nadelen begrijpt van de keuzemogelijkheden die hij heeft ten aanzien van de dekkingen. U dient hierbij tevens uit te leggen wat de door de werkgever gewenste dekking betekent voor de werknemers. Actueel financieel kader inventariseren Inventariseer de financiële positie van de onderneming U dient een tweede pijler pensioenregeling te ontwerpen die past bij de werkgever. Hierbij dient u te kijken of de werkgever de pensioenregeling financieel kan dragen. Om dit te kunnen doen moet u inzicht hebben in de financiële situatie van de onderneming. U dient de betaalbaarheid op korte en lange te termijn te beoordelen. Hiervoor dient u zich een beeld te vormen van de liquiditeitspositie van de onderneming en de solvabiliteit. U krijgt dit inzicht door bijvoorbeeld de volgende documenten bij de werkgever op te vragen: Financiële jaarstukken, inclusief eventuele accountantsverklaringen, Liquiditeitsoverzicht, indien aanwezig, Ondernemingsplan, indien aanwezig. Aangezien een pensioenregeling een arbeidsvoorwaarde is, gaat de werkgever een langlopende verplichting aan. U dient dus met de werkgever te bespreken wat zijn verwachting is over zijn financiële positie in de toekomst. /7 U dient de gegevens over de financiële positie vast te leggen in uw klantdossier.