ZORGEN VOOR DE ANDER IS ZORGEN VOOR ELKAAR

Transcriptie

1 ADDENDUM ZORGEN VOOR DE ANDER IS ZORGEN VOOR ELKAAR Het combineren van arbeid en mantelzorg December 2011

2 2

3 Inhoudsopgave Verklaring afkortingen 4 Samenvatting 5 1. Inleiding Het combineren van arbeid en mantelzorg De keuze voor een integrale aanpak in mantelzorgondersteuning Gebruikte bronnen 9 2. Groeimodel in de ondersteuning van werkende mantelzorgers Uitvoeringsplan en begroting 12 3

4 Verklaring afkortingen CJG CPM ISD MZO OGGZ SamSam VDG WiN Wmo Centrum voor Jeugd en Gezin Contactpunt Mantelzorg Intergemeentelijke Sociale Dienst Mantelzorgondersteuning Openbare geestelijke gezondheidszorg Samenwerken aan samenhang, een lokaal samenwerkingsverband tussen vrijwilligersorganisaties Vereniging van Drentse gemeenten Welzijn in Noordenveld Wet maatschappelijke ondersteuning 4

5 Samenvatting In 2010 ontwikkelde de gemeente Noordenveld samenhangend beleid en een uitvoeringsprogramma voor mantelzorgondersteuning voor de periode Het uitvoeringsprogramma richt zich op ondersteuning voor alle mantelzorgers. De gemeente Noordenveld wil echter bijzondere aandacht geven aan de ondersteuning van werkende mantelzorgers. Zij ontwikkelde daarom dit aanvullend beleidsdocument Zorgen voor de ander is zorgen voor elkaar, het combineren van arbeid en mantelzorg, Mantelzorgers zijn mensen die langer dan 3 maanden en/of minstens 8 uren per week een partner, familielid, vriend, kennis of buur ondersteunen in het dagelijks leven. De inzet van mantelzorgers is onmisbaar in de maatschappelijke ondersteuning. Zij vormen volledig of deels het zorgnetwerk van een zorgvrager. Hun betrokkenheid en inzet maken het mogelijk dat degene die zij verzorgen zolang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving kan blijven. Voor werkende mantelzorgers geldt dat zij hun zorgtaken moeten combineren met arbeid. De groep werkende mantelzorgers bestaat over het algemeen uit mensen van jonge of middelbare leeftijd, die in veel gevallen een gezin hebben. In de huidige samenleving waarin een groot beroep wordt gedaan op de eigen kracht en flexibiliteit van mensen, kan het combineren van arbeid en mantelzorg leiden tot overbelasting of het uitvallen van de mantelzorger. De gemeente Noordenveld wil hiervoor aandacht hebben en een passend ondersteuningsaanbod ontwikkelen. In hoofdlijnen zet de gemeente Noordenveld in op: o het combineren van arbeid en mantelzorg en de gevolgen voor mantelzorgers meer onder de aandacht te brengen. Zij doet dit door het onderwerp expliciet mee te nemen in de PR-campagne die samen met stichting WiN is gestart (actie 8. b in het uitvoeringsplan). o lokale mogelijkheden in mantelzorgondersteuning voor werkende mantelzorgers meer te promoten en op te nemen in de informatie en adviesvoorziening. o organisaties op dit terrein te stimuleren hun bestaande ondersteuningsmogelijkheden ook geschikt te maken voor werkende mantelzorgers en als zodanig te profileren. o Stichting WiN in de rol van lokale trekker de opdracht te geven om ondersteuningsmogelijkheden voor werkende mantelzorgers te ontwikkelen en werkgevers een overzicht te bieden van bruikbare informatiebronnen en hulpmiddelen met betrekking tot de (h)erkenning en ondersteuning van werknemers die mantelzorger zijn. In dit document beschrijft de gemeente Noordenveld op welke wijze zij het combineren van arbeid en mantelzorg een impuls geeft. 5

6 1. Inleiding In 2010 ontwikkelde de gemeente Noordenveld samenhangend beleid en een uitvoeringsprogramma voor mantelzorgondersteuning voor de periode Het uitvoeringsprogramma richt zich op ondersteuning voor alle mantelzorgers. De gemeente Noordenveld wil in deze aanvulling op het algemeen mantelzorgbeleid bijzondere aandacht geven aan de ondersteuning van werkende mantelzorgers. Mantelzorgers zijn mensen die langer dan 3 maanden en/of minstens 8 uren per week een partner, familielid, vriend, kennis of buur ondersteunen in het dagelijks leven. De inzet van mantelzorgers is onmisbaar in de maatschappelijke ondersteuning. Zij vormen volledig of deels het zorgnetwerk van een zorgvrager. Hun betrokkenheid en inzet maken het mogelijk dat degene die zij verzorgen zolang mogelijk in de eigen vertrouwde omgeving kan blijven. Voor werkende mantelzorgers geldt dat zij hun zorgtaken moeten combineren met arbeid. De groep werkende mantelzorgers bestaat over het algemeen uit mensen van jonge of middelbare leeftijd, die in veel gevallen een gezin hebben. In de huidige samenleving waarin een groot beroep wordt gedaan op de eigen kracht en flexibiliteit van mensen, kan het combineren van arbeid en mantelzorg leiden tot overbelasting of het uitvallen van de mantelzorger. De gemeente Noordenveld wil hiervoor aandacht hebben en een passend ondersteuningsaanbod ontwikkelen. Om inzicht te krijgen in het aantal werkende mantelzorgers in Noordenveld en hun ondersteuningsbehoefte gaf de gemeente Noordenveld opdracht aan STAMM CMO, het kennis- en expertisecentrum voor maatschappelijke ontwikkeling in Drenthe, om hiernaar een verkenning te doen. De uitkomsten zijn meegenomen in dit aanvullend mantelzorgbeleid. 6

7 1.1 Het combineren van arbeid en mantelzorg Landelijke gegevens De resultaten van onderzoek in Nederland laten zien dat 71 procent van alle mantelzorgers tussen de 18 en 65 jaar een betaalde baan van minstens één uur per week heeft. Zij besteden gemiddeld 17 uur per week aan mantelzorgtaken. Bijna de helft van deze werkende mantelzorgers voelt zich overbelast en ervaart problemen om werk en zorg te combineren. Vijfenvijftig procent van de mantelzorgers maakt mantelzorgtaken bespreekbaar op het werk. In 2007 zijn tussen de en werkende mantelzorgers geminderd of tijdelijk of definitief gestopt met werken. Organisaties waar veel vrouwen of ouderen werken hebben het meest te maken met mantelzorgers. In 61 procent van de voorkomende gevallen zijn vrouwen mantelzorgers. Daarnaast geldt dat bijna de helft van de mantelzorgers tussen de 45 en 65 jaar is. Deze leeftijdscategorie heeft naast de zorg voor gezin en het werk vaak ook nog mantelzorgtaken voor de ouders. Deze groep mantelzorgers wordt daarom wel de sandwich-generatie genoemd. Mantelzorgers in deze groep zien zich regelmatig geplaatst tussen twee krachten die trekken in tegenovergestelde richtingen. Om zorg en arbeid te combineren levert zo n 30 procent van de werkende mantelzorgers vrije dagen in, wat betekent dat zij minder of geen vakanties hebben om bij te tanken. Ongeveer 26 procent maakt gebruik van kortdurend zorgverlof, wat betekent dat zij vanwege zorgtaken thuis tijdelijk niet beschikbaar zijn voor werk. Onbetaald langdurig verlof wordt nauwelijks gebruikt. Op basis van onderzoeksgegevens kunnen we ervan uitgaan dat één op de acht werknemers mantelzorger is. Dit betekent dat in Nederland ongeveer een miljoen werkende mantelzorgers zijn. Naar verwachting zal in de toekomst één op de vier werknemers mantelzorger zijn. Visie op arbeid en mantelzorg Wanneer toenemende zorgtaken ertoe leiden dat een mantelzorger zijn werk (tijdelijk) niet kan verrichten, dan kunnen we spreken van verlies. Dit verlies kunnen we vertalen naar: o de mantelzorger: het niet optimaal kunnen benutten van talenten met nadelige consequenties voor zelfontplooiing en toekomstperspectief. Een meerderheid van de werkende mantelzorgers geeft aan dat het werk belangrijk is voor de eigenwaarde en tevens ontspanning en betekenis biedt naast het verlenen van zorgtaken thuis. o de werkgever: productieverliezen met financiële consequenties. Een berekening wijst uit dat de financiële gevolgen voor het bedrijfsleven in Nederland oplopen tot zo n 6,84 miljard per jaar. o de overheid: toenemende druk op lokale vangnetvoorzieningen door overbelaste mantelzorgers met ongewenst effect op de besteding van gemeenschapsgelden. o de samenleving: mantelzorgers die overbelast zijn en (tijdelijk) niet kunnen werken, kunnen minder meedoen in de samenleving en het maatschappelijke verkeer. Zij worden kwetsbare burgers en afhankelijk van steun uit hun omgeving. Werkende mantelzorgers zijn gebaat bij oplossingen die bijdragen aan goede ondersteuning in de thuissituatie en het zelf kunnen indelen van hun werktijden en werkzaamheden. Op die manier kan een mantelzorger zorgeloos werken, blijft hij gezond en kan hij blijven meedoen. De oplossingen vragen inzet van de gemeente en lokale mantelzorgondersteuners, werkgevers en de werkende mantelzorger zelf. 7

8 1.2 De keuze voor een integrale aanpak in mantelzorgondersteuning Een onderzoek naar mantelzorg in Nederland leverde een aantal uitkomsten op die met behulp van rekenmodellen werden doorvertaald naar gemeenten. Dit geeft een indicatie van het aantal mantelzorgers dat in een gemeente aanwezig kan zijn. Zo geeft het landelijk rekenmodel aan dat in de gemeente Noordenveld mogelijk mantelzorgers zijn die meer dan 12 uur per week werken. De gemeente Noordenveld heeft mogelijk mantelzorgers als we uitgaan van minstens 1 uur werk per week. Of de gemeente Noordenveld de genoemde aantallen mantelzorgers werkelijk heeft, kan alleen met zekerheid worden gezegd na een lokaal onderzoek. Ook zeggen de landelijke resultaten niets over het werkelijk aantal ondersteuningsvragen van mantelzorgers in een gemeente of aan welke vormen van ondersteuning zij behoefte hebben. Naar verwachting geldt voor gemeente Noordenveld dat een aantal mensen werkt in de gemeente maar er niet woont of er woont, maar buiten de gemeente werkt. Deze informatie is van invloed op het lokale beeld van werkende mantelzorgers, de behoefte aan bepaalde vormen van mantelzorgondersteuning en de mate waarin werkgevers betrokken kunnen worden bij een lokale aanpak. De gemeente Noordenveld wilde de lokale situatie met betrekking tot werkende mantelzorgers in beeld krijgen en weten welke ondersteuningsvragen werkelijk aan de orde zijn. Een verkenning werd gestart, maar al snel bleek dat de benodigde basisgegevens niet bestaan. In de verkenning konden dus geen betrouwbare gegevens worden verzameld die zouden kunnen leiden tot een betrouwbare conclusie met betrekking tot werkende mantelzorgers in gemeente Noordenveld. Het verkrijgen van de benodigde basisgegevens vereist intensief en langdurig onderzoek, wat binnen de kaders van deze beleidsontwikkeling niet haalbaar is. Geheel zonder kennis van werkende mantelzorgers is de gemeente Noordenveld echter niet. Uit resultaten van landelijk onderzoek, ervaringen in andere Drentse gemeenten en gesprekken met mantelzorgers in gemeente Noordenveld kunnen voldoende aanknopingspunten gevonden worden voor beleid in het combineren van arbeid en mantelzorg. De gemeente Noordenveld kiest voor een groeimodel en integrale aanpak in mantelzorgondersteuning, waardoor het combineren van arbeid en mantelzorg een belangrijk aandachtsterrein wordt binnen de algemene mantelzorgondersteuning en in het bijzonder in de PR-aanpak. Op deze manier creëert de gemeente Noordenveld ruimte voor ontwikkeling in de ondersteuning van werkende mantelzorgers. Het aanvullend beleid richt zich op: o de (h)erkenning van werkende mantelzorgers; o de ontwikkeling van informatie en advies voor werkende mantelzorgers en werkgevers; o de bestaande mogelijkheden in ondersteuning geschikt maken voor werkende mantelzorgers. Het doel van deze aanpak is dat werkende mantelzorgers beter (h)erkend worden of zij zichzelf beter herkennen en daardoor met hun eventuele ondersteuningsvraag naar voren kunnen komen. Op het moment dat de vraag van werkende mantelzorgers meer in beeld komt, wordt ook duidelijker welke ondersteuning zij behoeven en welke steun eventueel ontwikkeld moet worden. In hoofdstuk 2 wordt het groeimodel nader toegelicht. 8

9 In 2011 start de gemeente Noordenveld een onderzoek barometer leefbaarheid 1. In dit onderzoek worden bewoners bevraagd op verschillende onderwerpen, waaronder de benodigde (zorg)voorzieningen en steun. De resultaten van de barometer leefbaarheid dragen ook bij aan het beter in beeld krijgen van de benodigde mantelzorgondersteuning. 1.3 Gebruikte bronnen De volgende documenten, bronnen en leerervaringen zijn gebruikt voor de ontwikkeling van aanvullend beleid aangaande het combineren van arbeid en mantelzorg: Documenten o Inventarisatie mantelzorgondersteuning Drenthe, in opdracht van de VDG, 2008 o Zorgen voor de ander is zorgen voor elkaar, Samenhangend beleid en uitvoeringsprogramma mantelzorgondersteuning , gemeente Noordenveld o Factsheet Arbeid & Mantelzorg, STAMM CMO, 2010 Bronnen onderzoeksgegevens o Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) o Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) o Kamer van Koophandel, regio Noord o Drenthemonitor, Onderzoeksbureau Provincie Drenthe Leerervaringen o Nulmeting basisfuncties mantelzorg, MOVISIE, De resultaten van de nulmeting bevatten aandachtspunten die in dit uitvoeringsplan zijn meegenomen o Wensen van mantelzorgers uit de Wensboom tijdens de Dag van de Mantelzorg, november 2008 o Bruikbare gegevens uit de inventarisatie huidige situatie en vraag betreffende het combineren van arbeid en mantelzorg, in opdracht van de gemeente Noordenveld, Leefbaarheid in de buurt is in de loop van de tijd een belangrijk beleidsthema geworden. Voor bewoners is hun woonbuurt een plek waar ze zich thuis willen voelen, waar hun kinderen veilig over straat kunnen gaan en waar de nodige voorzieningen en steun aanwezig moeten zijn. De directe woonomgeving wordt daarmee ook een plek waar bewoners en de overheid elkaar weten te vinden en gezamenlijke belangen hebben. 9

10 2. Groeimodel in de ondersteuning van werkende mantelzorgers Uit onderzoek elders in Drenthe en de enkele gesprekken met werkende mantelzorgers die in gemeente Noordenveld zijn gevoerd, komt naar voren dat werkende mantelzorgers over het algemeen de benodigde hulp goed zelf kunnen organiseren. Zij brengen eventuele knelpunten in het combineren van hun werk en de thuissituatie zelf ter sprake bij hun leidinggevende. Doorgaans krijgen werkende mantelzorgers ook alle begrip en steun van hun werkgever. In situaties waarin werkende mantelzorgers overbelast raken, spelen onderstaande aanwijzingen: o De benodigde ondersteuning thuis is onvoldoende of niet dekkend geregeld, waardoor de mantelzorger niet onbezorgd aan het werk kan. Dit heeft tot gevolg dat de mantelzorger voortdurend onder druk staat, zijn aandacht niet bij het werk kan houden en zich vaker genoodzaakt ziet om thuis te blijven. o Mantelzorg is een onbekend begrip op het werk en daarom niet bespreekbaar met de werkgever. Dit heeft tot gevolg dat de mantelzorger niet wordt (h)erkend en mogelijkheden ter ontlasting van de mantelzorger niet worden ingezet. o De werknemer weet niet dat hij mantelzorger is of hij is onbekend met de regelingen waarop hij een beroep kan doen. Soms komt het voor dat een mantelzorger zodanig overbelast of onvoldoende vaardig is dat hij het onderwerp niet kan aankaarten bij de leidinggevende. Dit heeft tot gevolg dat de mantelzorger niet goed voor zichzelf kan opkomen. De oplossing voor een goede ondersteuning aan werkende mantelzorgers rust bij drie partijen: de mantelzorger, de werkgever en de gemeente. Iedere partij bezit een onmisbare component van de oplossing en moet daarom bereid zijn hierin bij te dragen. Op het moment dat één van de partijen niet bijdraagt aan de oplossing, levert dit een probleem op aan de andere kant. Het is van belang dat er een zeker evenwicht wordt gevonden binnen dit krachtenveld. Voorbeelden Mantelzorger Werkgever Gemeente Wanneer de mantelzorger knelpunten in het combineren van mantelzorg en arbeid niet bespreekbaar maakt op het werk en hij daardoor overbelast raakt, dan betekent dit voor de werkgever het verlies van arbeidskracht. Voor de gemeente houdt het in dat er een groter beroep op de algemene mantelzorgondersteuning wordt gedaan. In geval een werkgever de mantelzorger geen ontlastende mogelijkheden biedt, dan betekent dit voor de mantelzorger dat hij eerder dreigt uit te vallen. Voor de gemeente 10

11 betekent het dat een groter beroep op de algemene mantelzorgondersteuning wordt gedaan. Heeft een gemeente onvoldoende algemene ondersteuningsmogelijkheden voor werkende mantelzorgers, dan betekent dit voor de mantelzorger dat hij geen passende ondersteuning thuis kan organiseren en daardoor dreigt uit te vallen op het werk. De werkgever verliest daarmee arbeidskracht. Wat kan de mantelzorger doen? o De eigen situatie bespreekbaar maken bij collega's, zodat er begrip ontstaat en eventueel spontaan hulp wordt aangeboden; o De eigen situatie en knelpunten daarin bespreken met de werkgever of leidinggevende, zodat gezocht kan worden naar ontlastende mogelijkheden; o Gebruik maken van de verschillende verlofregelingen; o Een persoonlijk ondersteuningsnetwerk creëren van mensen en organisaties waarop een beroep kan worden gedaan; o Regeltaken uitbesteden aan een mantelzorgmakelaar, het inschakelen van een steunpunt mantelzorg of de mantelzorgconsulent in de eigen gemeente; o Regelmatig de zorg overdragen en ontspannende activiteiten ondernemen, zodat er meer evenwicht komt tussen spanning en ontspanning (respijtzorg). Bron: Mezzo, Wat kan de werkgever doen? o Flexibele werktijden en werkdagen mogelijk maken; o Thuiswerken mogelijk maken; o Overuren laten sparen voor onverwachte zorgsituaties; o Afspraken maken over privé bellen op het werk en regeltaken verrichten binnen werktijden; o Inzetten van regelingen zoals: calamiteitenverlof, kortdurend en langdurend zorgverlof, levensloopregeling; o Het belang van het goed organiseren van hulp thuis benadrukken en verwijzen naar algemene ondersteuningsmogelijkheden in de woonomgeving van de mantelzorger. Bron: Mezzo, Wat kan de gemeente doen? o Zorgdragen voor een goede lokale mantelzorgondersteuning die tevens geschikt is voor werkende mantelzorgers; o Het combineren van arbeid en mantelzorg breed onder de aandacht brengen; o Beoordelen of mantelzorgers met een bijstandsuitkering in aanmerking kunnen komen voor (gedeeltelijke) ontheffing van de sollicitatieplicht. Bron: Mezzo, Handreiking voor gemeenten Project Mantelzorg en Arbeid, gemeente Hof van Twente en Haaksbergen 11

12 Wat doet de gemeente Noordenveld De gemeente Noordenveld wil in het groeimodel voor het combineren van arbeid en mantelzorg vanuit bestaande mogelijkheden komen tot een samenhangende aanpak. Uiteindelijk moet de aanpak leiden tot verdere ontwikkeling van ondersteuningsmogelijkheden voor werkende mantelzorgers. De eerste stappen in het groeimodel richten zich op (h)erkenning, informatie en advies en bestaande ondersteuningsmogelijkheden geschikt maken voor werkende mantelzorgers. De gemeente Noordenveld geeft hieraan een impuls door: o het combineren van arbeid en mantelzorg en de gevolgen voor mantelzorgers meer onder de aandacht te brengen. Zij doet dit door het onderwerp expliciet mee te nemen in de PR-campagne Geef aandacht aan iemand die zorgt voor een ander (actie 8. b in het uitvoeringsplan). o lokale mogelijkheden in mantelzorgondersteuning voor werkende mantelzorgers meer te promoten en op te nemen in de informatie en adviesvoorziening. o organisaties op dit terrein te stimuleren hun bestaande ondersteuningsmogelijkheden ook geschikt te maken voor werkende mantelzorgers en als zodanig te profileren. o St. WiN in de rol van lokale trekker de opdracht te geven om ondersteuningsmogelijkheden voor werkende mantelzorgers te ontwikkelen en werkgevers een overzicht te bieden van bruikbare informatiebronnen en hulpmiddelen met betrekking tot de (h)erkenning en ondersteuning van werknemers die mantelzorger zijn. 2.1 Uitvoeringsplan en begroting In het algemene beleidsdocument Zorgen voor de ander is zorgen voor elkaar is een uitvoeringsplan in schematisch overzicht opgenomen. Dit overzicht is meegenomen in dit aanvullend document. Op de volgende pagina s zijn acties betreffende het combineren van arbeid en mantelzorg ingevoegd (vet en schuin gedrukt). Per actie is aangegeven wie de uitvoerder is, met welke andere partij wordt samengewerkt, wat de looptijd is en hoe de dekking is geregeld. Omdat het combineren van arbeid en mantelzorg een verdieping van het algemeen mantelzorgbeleid betreft, wordt de financiële dekking ervan in bestaande budgetten meegenomen. 12

13 Actie 1. Lokale structuur mantelzorgondersteuning (mzo) Tijd Uitvoerder Samenwerking Dekking a. Lokale trekker St. WiN Wmo-loket en andere relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo Vast budget: is onderdeel van de opdracht mantelzorgondersteuning aan WiN, waarvoor een budget is geraamd tussen ,-- en ,--. NB: Het offertetraject is nog niet afgerond b. Steunpunt mantelzorg St. WiN Wmo-loket en andere relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo Vast budget: is onderdeel van de opdracht mantelzorgondersteuning aan WiN c. Ontwikkelen doorlopende lijn mzo, van preventie tot zorg St. WiN Wmo-loket, Centrale Meldpunten en andere relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo Vast budget (onderdeel van de opdracht mantelzorgondersteuning aan WiN) en een deel uit flexibel budget d. Ontwikkelen financiële constructie mzo Gemeente n.v.t. Actie 2. Ondersteuningsfunctie inspraak a. Faciliteren en ondersteunen CPM St. WiN CPM, Wmo-platform Is al onderdeel van de basissubsidie WiN b. Uitbreiden lotgenotencontact en belangenbehartiging naar werkende en jonge mantelzorgers jaarlijks CPM St. WiN Flexibel budget 13

14 Actie 3. Ondersteuningsfunctie informatie, advies, steun Tijd Uitvoerder Samenwerking Dekking a. Bekendheid geven aan mantelzorg en mzo, waarin expliciete aandacht voor het combineren van arbeid en mantelzorg Impuls in Reguliere taak in Gemeente en St. WiN Wmo-loket, CJG Flexibel budget b. Lokale vraag emotionele en educatieve steun in beeld brengen St. WiN Relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo Flexibel budget c. Ontwikkelen van meer mogelijkheden in emotionele en educatieve ondersteuning St. WiN Relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo, scholen, coaches Vast budget: is onderdeel van de opdracht mantelzorgonderst euning aan WiN Actie 4. Ondersteuningsfunctie respijtzorg en praktische hulp a. Stimuleren van meer mogelijkheden in mzo via contracten en werkafspraken. Afstemming op werkende mantelzorgers is hierin een punt van aandacht Gemeente St. WiN, Steunpunt Vrijwilligerswerk SamSam en andere relevante partijen b. Stimuleringsprijs voor vrijwilligersorganisatie met beste idee voor een activiteit in mzo St. WiN SamSam en andere vrijwilligersorganisati es, gemeente Vast budget: ca ,-- c. Meldings- of signaleringsplicht opnemen in opdrachtverstrekking huishoudelijke hulp Vanaf 2013 monitoring Gemeente Wmo-loket n.v.t. 14

15 Actie 5. Ondersteuningsfunctie combinatie mantelzorg en arbeid a. Onderzoeken op welke wijze de gemeente kan bijdragen en de resultaten uitwerken tot aanvullend mantelzorgbeleid Tijd Uitvoerder Samenwerking Dekking 2011 Gemeente n.v.t. b. Interne afstemming in gemeente tussen afdelingen die met mantelzorgers van doen hebben Vanaf 2013 monitoring Gemeente Wmo-loket, ISD, OGGZ-netwerk n.v.t. c. Verkennen mogelijkheden Wmo-loket m.b.t. signalering, vraagverheldering en verwijzing Vanaf 2013 monitoring Gemeente Wmo-loket Flexibel budget d. In de afspraken met uitvoerende partijen het aandachtsgebied combineren van arbeid en mantelzorg expliciet meenemen in alle ondersteuningsfuncties Gemeente Relevante partijen die van betekenis (kunnen) zijn in mzo, inclusief Wmo-loket en ISD n.v.t. Actie 6. Ondersteuningsfunctie financiële steun a. Verbeteren van het actief en adequaat handelen bij vragen over financiële mogelijkheden Vanaf 2013 monitoring Gemeente Wmo-loket, ISD n.v.t. 15

16 Actie 7. Ondersteuningsfunctie materiële steun a. Mantelzorgsituatie meewegen in indicatiestelling bij aanvragen en/of wijzen op andere mogelijkheden in ondersteuning Vanaf 2013 monitoring Gemeente Wmo-loket n.v.t. Actie 8. Ondersteuningsfunctie samenwerking met en (h)erkenning door zorgverleners Tijd Uitvoerder Samenwerking Dekking a. Afspraken over samenhang en samenwerking opnemen in contracten en werkafspraken met lokale organisaties Gemeente n.v.t. b. PR-actie Geef aandacht aan iemand die zorgt voor een ander Hierin wordt het combineren van arbeid en mantelzorg expliciet meegenomen Gemeente St. WiN, CPM, Wmo-loket en andere lokale partijen Eenmalig budget mantelzorgcompliment: ,-- te verdelen over de beleidsperio de van 4 jaar 16

17