Inkoop Forensische Zorg 2011 Handleiding. Datum 16 augustus 2010

Transcriptie

1 Inkoop Forensische Zorg 2011 Handleiding Datum 16 augustus 2010

2

3 Colofon Afzendgegevens Directie Forensische Zorg Schedeldoekshaven EM Den Haag Postbus GC Den Haag Ons kenmerk /10 Auteurs Dienst Justitiële Inrichtingen Directie Forensische Zorg Pagina 3 van 93

4

5 Inhoud Colofon 3 1 Inleiding 7 2 Substitutie, startbudget en groei Substitutie klinisch naar ambulant Startbudget Groei 13 3 Doelstellingen en beleidspeerpunten Recidivevermindering Ketensamenwerking 3.3 Continuïteit van zorg na afloop van het strafrechtelijke kader Kwaliteitsverbetering van de geboden zorg Uitgangspunten per segment Forensisch psychiatrische centra (fpc s) Forensisch psychiatrische klinieken (fpk s) Forensisch psychiatrische afdelingen (fpa s) Verslavingszorg Reguliere ggz Regionale Instellingen voor Beschermd Wonen (ribw s) Verstandelijk gehandicapten (vg) Ambulante zorg Ambulante behandeling Ambulante zorg in de penitentiaire inrichting (p.i.) Begeleiding Zorgboerderijen Penitentiair psychiatrische centra (ppc s) Wet Forensische Zorg 23 4 Financiële spelregels Herschikking en substitutie Herschikking Substitutie Eindafrekening Kapitaallasten Regeling voor tijdelijke crisisopname en afwezigheidsdagen Tarieven 27 5 DB(B)C en ZZP Invoering nieuwe bekostigingssystematiek voor forensische zorg Inkoopkader DB(B)C Uitwerking van de DB(B)C-beveiligingsniveaus Uitvoeringsregels DB(B)C s Relevante documenten ZZP Inkoopkader ZZP Invoering ZZP bekostiging en facturatie Uitvoeringsregels Relevante documenten 36 Pagina 5 van 93

6 6 Verantwoording Verantwoordingsinformatie Verantwoording niet-justitiële fpc s Verantwoording over de productie 38 7 Indicatiestelling en plaatsing Indicatiestelling Indicatiestelling klinische zorg Indicatiestelling voor ambulante zorg en ribw s Indicatiestelling binnen het Gevangeniswezen Indicatiestelling tbs met dwangverpleging Plaatsing 42 8 Contracten forensische zorg Regulier contract forensische zorg Licht contract forensische zorg 8.3 Declaratieovereenkomst Eenmalige zorgtoeleiding Inzetten van bekwaamheden van derden 44 9 Inkoopproces Planning Offerte-indiening Beoordeling en bespreking ingediende offertes Informatie en contactpersonen Uitsluitinggronden en geschiktheideisen Uitsluitinggronden Geschiktheideisen 50 Bijlage 1 Checklist & Akkoordverklaring 51 Bijlage 2 Gegevens met betrekking tot eigen organisatie 53 Bijlage 3 Verklaringen uitsluitingcriteria en geschiktheideisen 55 Bijlage 4 Stroomschema totstandkoming budget Bijlage 5 Beoordelingskaders voor startbudget en groei 57 Bijlage 6 Regeling voor tijdelijke crisisopname en afwezigheidsdagen 69 Bijlage 7 Plaatsingsmatrix klinische forensische zorg 73 Bijlage 8 Overeenkomst Inkoop Forensische Zorg 74 Bijlage 9 Overeenkomst Inkoop Forensische Zorg (lichte variant) 84 Pagina 6 van 93

7 1 Inleiding De minister van Justitie is verantwoordelijk voor de inkoop van forensische zorg in strafrechtelijk kader. Deze verantwoordelijkheid is belegd bij de directeur Forensische Zorg van de Dienst Justitiële Inrichtingen. Voor de uitvoering van deze taak wordt onder andere deze Handleiding inkoop forensische zorg opgesteld. De directeur Forensische Zorg nodigt u uit om op basis van deze handleiding voor de inkoop van forensische zorg voor 1 oktober 2010 een offerte uit te brengen voor de levering van forensische zorg in strafrechtelijk kader (verder forensische zorg) in In deze handleiding wordt ingegaan op de substitutie van klinische naar ambulante productie, het startbudget voor de inkoop van forensische zorg, de groeiruimte en wat dit betekent voor de offerte voor Tevens wordt ingegaan op beleidsdoelstellingen, de bekostigingsystematiek, de indicatiestelling, de plaatsing, de contractsvormen, de verantwoording en praktische aspecten rondom het indienen van de offerte. De opzet en inhoud van de handleiding komen in hoge mate overeen met de handleidingen voor de inkoop van forensische zorg uit voorgaande jaren. Herkenbaarheid voor de zorgaanbieders, de consistentie in de uitvoering van de zorginkoop en meerjarig beleid voor de forensische zorg zijn hiermee gediend. Wijzigingen in het inkoopbeleid De zorginkoop 2011 kent ten opzichte van 2010 enkele wijzigingen. De belangrijkste wijzigingen omvatten het volgende. 1 De zorgaanbieders wordt in de offerte om aanzienlijk minder informatie gevraagd dan voorgaande jaren. De gevraagde informatie werd in voorgaande jaren gebruikt door de directie Forensische Zorg om een beter beeld te krijgen van het zorgaanbod en de specifieke eigenschappen van iedere zorgaanbieder. In de inkoopprocedure voor 2011 wordt alleen informatie gevraagd om te kunnen beoordelen of zorgaanbieders voldoen aan een aantal kwaliteitsaspecten en verantwoordingseisen die van belang zijn voor het vaststellen van het startbudget en groeibudget per zorgaanbieder. 2 Het maximum van de productieafspraken voor zorgaanbieders met een lichte contractsvariant die structureel forensische zorg in een strafrechtelijk kader leveren is in 2011 verhoogd van naar Nieuw voor zorgaanbieders is de substitutie van klinisch zorgaanbod naar ambulant zorgaanbod indien sprake is van onderbezetting. Substitutie geldt niet voor tbs-capaciteit en de capaciteit voor forensische zorg aan gedetineerden. Het klinische zorgaanbod wordt door substitutie verlaagd waarbij het ambulante zorgaanbod kan toenemen. De berekening per zorgaanbieder van het aantal plaatsen dat wordt gesubstitueerd, is gebaseerd op het gemiddelde van de initiële productieafspraak 2010 en de herschikking Dit resulteert in een bepaald budget dat kan worden omgezet in afspraken voor ambulante zorg. Om hiervoor in aanmerking te komen, kunt u een voorstel voor ambulante afspraken indienen. Dit voorstel moet worden opgesteld volgens de criteria in het beoordelingskader voor de groei. Indien deze zorgaanbieder geen toename wenst op het ambulante zorgaanbod, dan wordt het budget beschikbaar gesteld aan andere zorgaanbieders voor groei in het ambulant zorgaanbod. De systematiek van substitutie en de voorwaarden om voor groei in aanmerking Pagina 7 van 93

8 te komen worden in hoofdstuk 2 beschreven. In bijlage 4 is een stroomschema opgenomen waarin de totstandkoming van het budget 2011 wordt weergegeven. Naast deze vorm van substitutie, die geldt bij klinische onderbezetting, heeft de zorgaanbieder de mogelijkheid om een voorstel te doen voor substitutie van klinische capaciteit naar ambulante afspraken. Uitzondering hierop zijn de nietjustitiële fpc s die de mogelijkheid hebben om tbs-capaciteit te substitueren naar fpk-capaciteit. 4 In 2011 wordt het startbudget van zorgaanbieders voor klinische- en/of ambulante zorg verlaagd naar respectievelijk 97,5% en 90%. Indien er geen sprake van klinische onderbezetting is, wordt de korting toegepast op het budget van het niveau van herschikking Indien er wel sprake is van klinische onderbezetting wordt eerst substitutie toegepast zoals beschreven bij 3, daarna wordt de korting toegepast. De korting resulteert in een bijstelling van de productieafspraken. Het budget na eventuele substitutie en toepassing van de korting is het startbudget. Dit startbudget kan worden opgehoogd door te voldoen aan de gestelde voorwaarde en kwaliteits- en verantwoordingscriteria zoals beschreven in het beoordelingskader startbudget. Hiermee kunt u de korting terugverdienen. In hoofdstuk 2 wordt nader ingegaan op de systematiek. In bijlage 4 is een stroomschema opgenomen waarin de totstandkoming van het budget 2011 wordt weergegeven. 5 In 2011 wordt groei toegekend aan ambulante behandeling, ambulante behandeling in de penitentiaire inrichting (p.i.), ambulante verslavingszorg, ambulante zorg voor verstandelijk gehandicapten, ambulante begeleiding, begeleiding door zorgboerderijen en verblijf voor verstandelijk gehandicapten. Zorgaanbieders kunnen een offerte indienen voor groei. In bijlage 4 is een stroomschema opgenomen waarin de totstandkoming van het budget 2011 wordt weergegeven. 6 Twee nieuwe methoden van bekostiging voor de forensische zorg worden ingevoerd. Per 1 januari 2011 vervangt de Diagnose Behandeling en (Beveiliging) Combinatie (DB(B)C) de huidige budgetsystematiek. Voor de beperkte groep patiënten die alleen begeleiding (eventueel met verblijf) ontvangen en voor specifieke zorg aan verstandelijke gehandicapten wordt de financiering op basis van het zorgzwaartepakket (ZZP) ingevoerd. Voor de ambulante begeleiding blijven de extramurale AWBZ parameters gelden. Voor de DB(B)C en ZZP bekostigingsmethoden geldt dat 2011 een overgangsjaar is waarin financiering, inkoop en declaratie deels plaatsvinden op basis van de nieuwe methoden, maar de budgetbepaling en afrekening nog plaatsvindt op basis van de huidige budgetsystematiek. 7 Om liquiditeitsproblemen te voorkomen zal het ministerie van Justitie in 2011 de zorgaanbieders bevoorschotten. De hoogte van het voorschot wordt vastgesteld op 90% van de gemaakte inkoopafspraken in NZa-parameters. De 10% die niet wordt bevoorschot kan door de zorgaanbieder worden verkregen middels het versturen van DB(B)C facturen aan de directie Forensische Zorg. De ZZP productieafspraken en ambulante NZa-parameterafspraken worden wel 100% maandelijks bevoorschot. 8 Vanaf 1 januari 2011 wijzigt de bekostiging van zak- en kleedgeld voor gedetineerden. Vanaf deze datum maakt het ministerie van Justitie hierover afspraken met de ggz-instelling en verloopt de bekostiging niet meer via de penitentiaire inrichting. U wordt hierover nader geïnformeerd. Pagina 8 van 93

9 Beoordelingskader voor startbudget en voor groei In deze handleiding zijn twee beoordelingskaders (bijlage 5) opgenomen. Eén beoordelingskader wordt gebruikt voor de berekening van het startbudget dat de zorgaanbieder kan terugverdienen. Een tweede beoordelingskader betreft de beoordeling van groeivoorstellen die betrekking hebben op ambulante zorg en verblijf voor verstandelijk gehandicapten. In hoofdstuk 2 worden deze beoordelingskaders nader toegelicht. Beleidsdoelstellingen De beleidsdoelstellingen voor de forensische zorg zijn gelijk aan voorgaande jaren. De algemene speerpunten maken onderdeel uit van het beoordelingskader voor de vaststelling van het startbudget. De speerpunten per segment maken, met uitzondering van de ambulante zorg en verblijf voor verstandelijk gehandicapten, geen onderdeel uit van een beoordelingskader. Desalniettemin acht het ministerie van Justitie deze speerpunten van belang en zal de wijze waarop invulling en uitvoering aan deze speerpunten wordt gegeven met zorgaanbieders bespreken. Hiervoor wil het ministerie van Justitie gedurende het jaar de verschillende contactmomenten met de zorgaanbieders benutten. Pagina 9 van 93

10

11 2 Substitutie, startbudget en groei In dit hoofdstuk wordt uitgelegd via welke systematiek de substitutie van klinische capaciteit naar ambulante productie wordt toegepast. Daarnaast wordt ingegaan op de wijze waarop het startbudget en de groeiruimte per zorgaanbieder worden vastgesteld (zie bijlage 4). De systematiek voor het startbudget is gebaseerd op criteria aan de hand waarvan uw offerte wordt beoordeeld. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen kwaliteitscriteria en verantwoordingscriteria. De kwaliteitscriteria komen voort uit de beleidsdoelstellingen en speerpunten van de forensische zorg. Deze zijn nader toegelicht in hoofdstuk 3. De verantwoordingscriteria zijn beschreven in hoofdstuk 6. In bijlage 5 treft u de beoordelingskaders aan met een toelichting op de criteria en de weging ervan. Tevens wordt in dit hoofdstuk ingegaan op eventuele groeiruimte in 2011 en het beoordelingskader voor de groei (bijlage 5). 2.1 Substitutie klinisch naar ambulant 1 In 2009 en 2010 is er sprake van onderbezetting van (delen van) de klinische capaciteit. Tevens constateert het ministerie van Justitie een toenemende vraag naar ambulante zorg. Deze verschuiving laat het ministerie van Justitie tot uitdrukking komen in de productieafspraken voor forensische zorg in Het ministerie van Justitie wil echter niet zomaar voorbij gaan aan de in voorgaande jaren gemaakte afspraken over de klinische zorg in een strafrechtelijk kader. Waar sprake is van onderbezetting van klinische capaciteit wordt voor de productieafspraak in 2011 gebruik gemaakt van een formule die uitgaat van de afspraken uit Deze formule is het gemiddelde van de initiële productieafspraak 2010 en de afspraak bij de herschikking Op inhoudelijke gronden kan worden afgeweken van deze formule. Bijvoorbeeld indien er geen sprake is van feitelijke leegstand en er wel druk op de wachtlijst is, indien de onderbezetting het gevolg is van verbouwing, of indien extra capaciteit is gerealiseerd als gevolg van eerdere toezeggingen (de zogenaamde pijplijnmiddelen). De zorgaanbieder dient in de offerte aan te geven of sprake is van een inhoudelijke reden om van de formule af te wijken. Door toepassing van deze formule wordt de onderbezette capaciteit minder snel afgebouwd dan wanneer de productieafspraak voor 2011 gebaseerd zou worden op de bezetting bij de herschikking Hiermee gaat het ministerie van Justitie niet zomaar voorbij aan eerder gemaakte afspraken. Rekenvoorbeeld: in januari 2010 was de klinische productieafspraak 100 bedden. Op grond van de realisatie in 2010 is in de herschikking de afspraak neerwaarts bijgesteld naar 90 bedden. Op basis van bovenstaande formule leidt dit tot een productieafspraak in 2011 van 95 bedden. De middelen die vrijkomen door de neerwaartse bijstelling van het aantal klinische plaatsen kan de zorgaanbieder inzetten voor ambulante afspraken. Om hiervoor in 1 Dit betreft niet de plaatsen voor tbs met dwangverpleging en de plaatsen die in het kader van de aanbesteding Forensische Zorg aan Gedetineerden (FZG) zijn ingekocht. Pagina 11 van 93

12 aanmerking te komen, kunt u een voorstel voor ambulante afspraken indienen. Dit voorstel moet worden opgesteld volgens de criteria in het beoordelingskader voor de groei. De zorgaanbieders die een voorstel doen in het kader van de substitutie van klinisch naar ambulant zorgaanbod, hebben een voorkeurspositie in de honorering van voorstellen (tot het maximum van de vrijkomende middelen voor de betreffende zorgaanbieder) ten opzichte van (andere) groeivoorstellen. Indien u de vrijkomende middelen van de klinische capaciteit niet wenst om te zetten naar ambulante afspraken, dan wordt het budget beschikbaar gesteld aan andere zorgaanbieders voor groei in het ambulant zorgaanbod. 2.2 Startbudget In tegenstelling tot voorgaande jaren hanteert het ministerie van Justitie in 2011 geen 100% budgetgarantie ten opzichte van de herschikking De korting betreft: 2,5% op het totaal van de klinische productieafspraak; 10% op het totaal van de ambulante productieafspraak. Indien er geen sprake van klinische onderbezetting is, wordt de korting toegepast op het budget van het niveau van herschikking Indien er wel sprake is van klinische onderbezetting wordt eerst substitutie toegepast zoals beschreven in hoofdstuk 2.1, daarna wordt de korting toegepast. De korting resulteert in een bijstelling van de productieafspraken. Het budget na eventuele substitutie en toepassing van de korting is het startbudget. Dit startbudget kan worden opgehoogd door te voldoen aan de gestelde voorwaarde en kwaliteits- en verantwoordingscriteria zoals beschreven in het beoordelingskader startbudget. Hiermee kunt u de korting terugverdienen. De korting geldt niet voor productieafspraken met betrekking tot tbs met dwangverpleging, de aanbestedingscontracten voor de Forensische Zorg aan Gedetineerden (FZG) in de ggz, Ambulante Justitiële Verslavingszorg en zorgaanbieders met een licht contract. Indien de aanbieder in de offerte voor 2011 boven de grens van uitkomt, wordt op deze offerte een budgetkorting toegepast en wordt de offerte beoordeeld aan de hand van het beoordelingskader voor het startbudget. Het bijbehorende groeivoorstel wordt beoordeeld op basis van het beoordelingskader voor de groei (zie paragraaf 2.3). Voor de berekening van de korting wordt de uitbreiding van capaciteit op basis van de pijplijnmiddelen van het ministerie van VWS niet meegenomen. Deze worden zonder korting opgenomen. U heeft de mogelijkheid om uw startbudget op te hogen tot 100%. Om hiervoor in aanmerking te komen moet u in ieder geval voldoen aan de voorwaarde dat u de productie maandelijks registreert in het systeem Realisatie patiëntenstromen Directie Forensische Zorg (RePaD). Dit wordt in hoofdstuk 6 nader toegelicht. Aan de hand van kwaliteits- en verantwoordingscriteria, zoals beschreven in het beoordelingskader startbudget (bijlage 5), wordt bepaald welk deel van de korting u terugverdient. In uw offerte dient u in te gaan op deze criteria. Op basis van uw offerte wordt uw budget voor 2011 voorlopig vastgesteld. In juli 2011 wordt gecontroleerd of u heeft voldaan aan de voorwaarde (RePaD) om in aanmerking te komen voor het terugverdienen van de budgetkorting. In juli 2011 wordt ook vastgesteld of u heeft voldaan aan het criterium ten aanzien van de prestatie- Pagina 12 van 93

13 indicatoren Zichtbare Zorg. Dit criterium wordt toegelicht in hoofdstuk 6. Indien u niet voldoet aan de RePaD voorwaarde, verliest u de mogelijkheid om uw startbudget op te hogen. Indien u in juli 2011 niet voldoet aan het criterium van de prestatie-indicatoren, wordt het voorlopig toegekende budget met 2,5% en/of 10% teruggevorderd. 2.3 Groei De contracteerruimte voor de forensische zorg is onderdeel van het begrotingsartikel Agentschap DJI, als onderdeel van de begroting van het ministerie van Justitie. Deze begroting wordt in november 2010 met de Tweede Kamer besproken. De verwachting is dat voor 2011 groeimiddelen beschikbaar komen. Dit wordt echter pas in november 2010 vastgesteld. Aan deze verwachting kunnen geen rechten worden ontleend door de zorgaanbieders. De eventuele groeiruimte wil het ministerie van Justitie inzetten ten behoeve van de volgende (sub)segmenten: ambulante behandeling; ambulante zorg in de penitentiaire inrichting (p.i.); ambulante verslavingszorg; ambulante zorg voor verstandelijk gehandicapten; begeleiding, waaronder dagbesteding al dan niet op zorgboerderijen; verblijf voor verstandelijk gehandicapten. Het ministerie van Justitie ontvangt graag uw groeivoorstel. Voorwaarden voor groei Het groeivoorstel van zorgaanbieders met een regulier contract wordt alleen in behandeling genomen wanneer op het beoordelingskader voor het startbudget een minimum aantal (80 van de 100) punten is behaald. Groeivoorstellen van zorgaanbieders met een licht contract worden zondermeer in behandeling genomen, als het totale budget de grens van niet overstijgt. Indien de offerte zorgaanbieders als gevolg van het groeivoorstel boven de grens van uitkomt, dan wordt op deze offerte een budgetkorting toegepast en wordt de offerte beoordeeld aan de hand van het beoordelingskader voor het startbudget. Het bijbehorende groeivoorstel wordt beoordeeld op basis van het beoordelingskader voor de groei. Indien u in aanmerking wilt komen voor groei in meerdere subsegmenten, dient u in uw offerte per subsegment de behoeftestelling te onderbouwen. Tevens dient u per subsegment de omvang van het gewenste budget aan te geven. Toekenning van groei De toekenning van groei in het ambulante segment en het segment verblijf voor verstandelijk gehandicapten wordt gebaseerd op het beoordelingskader groei (bijlage 5). Ook de offertes van nieuwe zorgaanbieders worden aan de hand van dit beoordelingskader beoordeeld. Het beoordelingskader bestaat uit een onderbouwing van de behoeftestelling en de kwaliteitscriteria per subsegment. Ten behoeve van de honorering van de groeivoorstellen wordt een ranglijst opgesteld op basis van de scores op de behoeftestelling en de kwaliteitscriteria. Naast het feit dat u een minimumscore van 60 punten moet halen, is de ranglijst leidend voor de honorering van de groeivoorstellen. De groeivoorstellen waarvoor voldoende onderbouwing is vanuit de behoeftestelling worden op volgorde van de ranglijst toegekend. Zorgaanbieders kunnen per (sub)segment maximaal 20% van het in dat segment beschikbare groeikader gegund krijgen. Pagina 13 van 93

14 Het beschikbare groeibudget wordt als volgt over de (sub)segmenten verdeeld: ambulante behandeling 35%; ambulante zorg in de penitentiaire inrichting (p.i.) 10%; ambulante verslavingszorg 15%; ambulante zorg voor verstandelijk gehandicapten 10%; begeleiding, waaronder dagbesteding al dan niet op zorgboerderijen 20%; verblijf voor verstandelijk gehandicapten 10%. Het ministerie van Justitie gaat flexibel om met de fluctuerende behoefte in verblijfsvoorzieningen. Aanbieders van verblijfsvoorzieningen met een licht contract die een minimale toename in de behoefte voor 2011 verwachten, kunnen dit aangeven in de offerte. Het ministerie van Justitie vindt de gevraagde inspanningen voor het indienen van een groeivoorstel niet in verhouding staan tot de beperkte omvang van de verwachte productietoename. Hiernaast is de behoeftestelling voor deze beperkte fluctuaties onvoldoende inzichtelijk te maken. Pagina 14 van 93

15 3 Doelstellingen en beleidspeerpunten In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de algemene speerpunten van de forensische zorg. Per speerpunt wordt aangegeven op basis van welke kwaliteitscriteria uw offerte wordt beoordeeld om het startbudget vast te stellen. De uitwerking en de weging van de speerpunten vindt u in het beoordelingskader voor het startbudget (bijlage 5). Daarnaast worden de speerpunten per segment beschreven. Het ministerie van Justitie onderscheidt hierbij de volgende segmenten: forensisch psychiatrische centra (fpc s); forensisch psychiatrische klinieken (fpk s); forensisch psychiatrische afdelingen (fpa s); instellingen voor verslavingszorg (vz); reguliere ggz; regionale instellingen voor beschermd wonen (ribw s); instellingen voor verstandelijk gehandicaptenzorg (vg); ambulante zorg; penitentiair psychiatrische centra (ppc s). De speerpunten van de segmenten ambulante zorg, ambulante verslavingszorg en verstandelijk gehandicaptenzorg maken deel uit van het beoordelingskader voor de groei. De speerpunten van de overige segmenten maken hier geen deel van uit. Desalniettemin hecht het ministerie van Justitie waarde aan deze speerpunten. De speerpunten kunnen deel uitmaken van het inkoopgesprek met u naar aanleiding van uw offerte. Tevens laat het ministerie van Justitie deze speerpunten onderwerp van gesprek zijn tijdens contactmomenten gedurende het jaar. 3.1 Recidivevermindering Het primaire doel van zorg binnen een strafrechtelijk kader is het voorkomen van (strafrechtelijke) recidive. Het ministerie van Justitie beschouwt het voorkomen van recidive als een resultaat van basiszorg in combinatie met behandeling gericht op risicofactoren. Dit laatste element van de behandeling onderscheidt forensische zorg van reguliere zorg. Daarom acht het ministerie van Justitie het van belang dat aanbieders van forensische zorg het doel van recidivevermindering leidend laten zijn in de behandeling en/of begeleiding. Bij de bepaling van de hoogte van het startbudget wordt u beoordeeld op de wijze waarop u recidivevermindering vorm geeft in uw behandeling en/of begeleiding (zie bijlage 5). 3.2 Ketensamenwerking Het ministerie van Justitie maakt bij ketensamenwerking onderscheid tussen verschillende samenwerkingvormen: samenwerking tussen zorgaanbieders in het kader van door- en uitstroom; samenwerking met justitiële ketenpartners in het veiligheidshuis en penitentiaire inrichtingen; samenwerking met de reclassering gericht op de uitvoering van de bijzondere voorwaarden. Het ministerie van Justitie acht het van belang dat zorgaanbieders met ketenpartners, maar ook binnen de eigen organisatie afspraken maken over de ketensamenwerking met het oog op de door- en uitstroom van cliënten. Uw offerte wordt beoordeeld op de afspraken die u heeft gemaakt ten aanzien van de door- en uitstroom. In voorkomende gevallen is het bieden van een terugplaatsgarantie een Pagina 15 van 93

16 belangrijke voorwaarde voor een vervolgvoorziening om de cliënt op te nemen. Dit aspect wordt tevens gewogen bij de beoordeling van uw offerte. Het wordt door het ministerie van Justitie van groot belang geacht dat zorgaanbieders zich aansluiten bij veiligheidshuizen of soortgelijke initiatieven. U wordt gevraagd in uw offerte aan te geven of u deel neemt aan het veiligheidshuis in uw regio en hoe u invulling geeft aan uw deelname. Het ministerie van Justitie beschouwt de reclassering als een belangrijke ketenpartner vanwege, ondermeer, haar verantwoordelijkheid voor het toezicht op de naleving van de bijzondere voorwaarden. Het over en weer uitwisselen van informatie over de naleving van de voorwaarden is essentieel voor het slagen van het voorwaardelijke traject. De wijze waarop u deze informatie-uitwisseling heeft vormgegeven en welke inspanningen u hiervoor levert, maken deel uit van de beoordeling van uw offerte. 3.3 Continuïteit van zorg na afloop van het strafrechtelijke kader Het ministerie van Justitie hecht veel waarde aan het aansluiten van forensische zorg op zorgtrajecten voorafgaand, tijdens en na de strafrechtelijke maatregel. Van zorgaanbieders wordt verwacht dat zij hieraan een bijdrage leveren. Uw offerte wordt beoordeeld op de inspanningen die u levert wanneer u constateert dat vervolgzorg na afloop van de strafrechtelijke titel noodzakelijk is. 3.4 Kwaliteitsverbetering van de geboden zorg Door de kwaliteit van de forensische zorg te verbeteren wil het ministerie van Justitie de recidive terugdringen en de maatschappelijke veiligheid vergroten. De resultaten van de forensische zorg worden op instellingsniveau in kaart gebracht door de prestatie-indicatoren voor de kwaliteit van de forensische zorg. De wijze waarop u op cliëntniveau de uitkomsten van de forensische zorg monitort, telt mee in de beoordeling van uw offerte. Het ministerie van Justitie ziet het als haar taak om initiatieven van zorgaanbieders op het gebied van innovatie en onderzoek naar de effectiviteit van forensische zorg te stimuleren. Hiertoe zijn in 2009 innovatiebudgetten toegekend voor de periode In november 2010 is bekend of er innovatiebudget voor 2011 beschikbaar is. U wordt hierover eind 2010 geïnformeerd. Net als in 2010 contracteert het ministerie van Justitie uitsluitend zorgaanbieders met een WTZi-toelating waarop de Kwaliteitswet zorginstellingen en/of de Wet BIG van toepassing is. Hiermee wordt tevens geregeld dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg toezicht kan houden op de kwaliteit van zorg. Tevens dienen zorgaanbieders te beschikken over een nationaal en/of internationaal erkend kwaliteitssysteem, dat onafhankelijk wordt getoetst. In de toekomst wil het ministerie van Justitie zoveel als mogelijk forensische zorg inkopen waarvan de bijdrage aan het verminderen van recidive aannemelijk is gemaakt. Hiertoe heeft justitie het initiatief genomen tot het project Forensische zorg werkt!. In dit project wordt in beeld gebracht op welke wijze de bijdrage van forensische zorg aan recidivevermindering kan worden getoetst. Die toetsing zal vorm krijgen aan de hand van kwaliteitsbevorderende initiatieven in de forensische zorg. In relatie tot deze initiatieven wordt ook de rol van de Erkenningscommissie Gedragsinterventies in beeld gebracht. Pagina 16 van 93

17 3.5 Uitgangspunten per segment Forensisch psychiatrische centra (fpc s) Het aantal opleggingen van de maatregel tbs met dwangverpleging daalt. De verwachting is dat deze trend zich voortzet in Als gevolg hiervan en de uitbreiding van capaciteit is de wachtlijst afgenomen. Plaatsingen worden nu op korte termijn gerealiseerd. In 2010 hanteerde het ministerie van Justitie een verhouding bij opname van 60:20:20 voor patiënten met een persoonlijkheidsstoornis, psychotische stoornis of zwakbegaafdheid. De actuele situatie met betrekking tot de wachtlijst, leidt ertoe dat het ministerie van Justitie van de fpc s uiterste flexibiliteit verlangt bij het opnemen van tbs-gestelden. Hiermee wordt de verhouding 60:20:20 losgelaten. Er bestaan verschillen in de tarieven die worden gehanteerd door andere zorgaanbieders dan de fpc s waar tbs-gestelden in het kader van transmuraal verlof verblijven of behandeld worden. Het ministerie van Justitie is voornemens vanaf 2012 de zorg en behandeling direct in te kopen bij de zorgaanbieders waar de tbsgestelde verblijft. Met de fpc s worden in deze gevallen alleen afspraken gemaakt over de aanvullende activiteiten. In 2011 start het ministerie van Justitie met de voorbereidingen. In 2011 wordt de implementatie van het beleidskader longstay forensische zorg voortgezet. Met de fpc s met een longstay-afdeling worden afspraken gemaakt over de vormgeving van de sociotherapeutische milieus op de longstay-afdelingen zoals beschreven in het beleidskader. Deze fpc s wordt verzocht in het jaarplan aan te geven op welke wijze de sociotherapeutische milieus worden vormgegeven. In 2011 volgt voor alle fpc s informatie over de wijzigingen in de aanvraag voor plaatsing in de longstay. In 2010 wordt de implementatie van het forensisch psychiatrisch toezicht (fpt) afgerond. Alle fpc s beproeven momenteel dit samenwerkingsmodel met de reclassering in een testfase. U wordt gevraagd in uw jaarplan en begroting uw verwachting ten aanzien van het aantal tbs-gestelden dat uitstroomt via proefverlof aan te geven. Het ministerie van Justitie zal hierover voor 2011 een prestatieafspraak met u maken. Dit wordt ook in de budgetbrief vastgelegd Forensisch psychiatrische klinieken (fpk s) Binnen dit segment vindt een aantal capaciteitsontwikkelingen plaats. Deze hebben betrekking op zowel de reguliere fpk-capaciteit, de fpk-capaciteit voor verslaafden (fvk) als fpk-capaciteit in het kader van de aanbesteding forensische zorg aan gedetineerden (fzg). Momenteel is er sprake van een wachtlijst in het fpk-segment. Het NIFP en de fpk s geven aan dat de wachttijden variëren tussen de drie en de zes maanden. In 2010 is in dit segment met 33 plaatsen uitgebreid. Dit betreft fpk-plaatsen die voorheen bestemd waren voor de tbs met dwangverpleging en longcare plaatsen. Gelet op de actuele wachtlijsten bij de fpk s is besloten de overproductie die in 2010 wordt gerealiseerd op basis van kas-jaarbasis systematiek te continueren in Dit betekent dat de productie voor 2011 eenmalig wordt opgehoogd. Deze capaciteit is in eerste instantie beschikbaar voor de zorg aan gedetineerden. Het ministerie van Justitie beziet in 2011 de wenselijkheid van continuering in Momenteel wordt een eerdere toelating van het ministerie van VWS voor fvkcapaciteit gerealiseerd door een samenwerkingsverband van verschillende Pagina 17 van 93

18 forensische aanbieders. Het betreft 48 plaatsen waarvan 41 plaatsen voor forensische zorg zijn bestemd. Naar verwachting komt deze capaciteit eind 2011 beschikbaar. De verwachting is dat deze uitbreiding de druk op de wachtlijsten van de bestaande fpk s vermindert. Uit de DB(B)C schaduwregistratie van de fpk s blijkt dat een aanzienlijk deel van de fpk-populatie wordt gekenmerkt door verslavingsproblematiek. Het ministerie van Justitie acht het van belang dat fpk s het behandelaanbod afstemmen op de comorbide problematiek waardoor de populatie wordt gekenmerkt. Dit betekent dat het behandelaanbod van de fpk s zowel de behandeling van psychiatrische problematiek als verslavingsproblematiek dient te omvatten. Vorig jaar is aangegeven dat het ministerie van Justitie de mogelijkheid en wenselijkheid van specialisatie in de fpk s zal onderzoeken. Naar aanleiding hiervan is gebleken dat er geen behoefte is aan specialisatie van de fpk s. Afgezien van de specialistische fpk voor verslaafden, vindt het ministerie van Justitie verdere specialisatie van het fpk-zorgaanbod onwenselijk Forensisch psychiatrische afdelingen (fpa s) In het fpa-segment vindt een aantal capaciteitsontwikkelingen plaats. Deze worden hieronder kort beschreven. In 2009 is in vijf fpa s tijdelijke beveiligde (+) capaciteit voor sterk gedragsgestoorden en licht verstandelijk gehandicapten (sglvg) gecreëerd, dit betreft 39 plaatsen. Enerzijds omdat de realisatie van de beoogde sglvg+ voorzieningen op zich laat wachten, terwijl wel behoefte was aan behandelplekken voor deze specifieke doelgroep. Anderzijds, omdat de fpa s te maken hadden met een onderbezetting die op deze wijze kon worden opgelost. Op basis van de realisatieplannen van de sglvg-instellingen wordt bezien of de sglvg-capaciteit in de fpa s wordt gecontinueerd. Het afgelopen jaar is bijna alle fpa-capaciteit in het kader van de aanbesteding fzg gerealiseerd. In 2009 was er nog sprake van een onderbezetting op deze capaciteit. Medio 2010 was regionaal sprake van enige onderbezetting. Ook bij een aantal reguliere fpa s bestaat een niet optimale bezetting. Deze onderbezetting lijkt voor een deel veroorzaakt door een grote groep patiënten met een korte verblijfsduur. Voor 2011 staan twee uitbreidingen gepland in het fpa-segment. Ten eerste de uitbreiding van fpa-capaciteit op basis van een door het ministerie van VWS reeds afgegeven toelating voor 24 plaatsen. Hiervan zijn 17 plaatsen bestemd voor forensische zorg. Ten tweede de uitbreiding van acht plaatsen fpa-capaciteit in het kader van de aanbesteding fzg. Het ministerie van Justitie heeft een onderzoek gedaan naar de beveiligingsniveaus van de fpa s. Dit is gedaan naar aanleiding van een aanbeveling van de Inspectie voor de Sanctietoepassing hierover. Uit dit onderzoek bleek dat er aanzienlijke verschillen bestaan tussen de fpa s in de mate van (gebouwelijke) beveiliging. Naar aanleiding hiervan heeft het ministerie van Justitie besloten de (DB(B)C) beveiligingsniveaus nader te expliciteren. De uitkomsten hiervan hebben betrekking op alle klinische forensische zorg. In hoofdstuk 5 DB(B)C en ZZP worden deze nader toegelicht. Uit de DB(B)C schaduwregistratie van de fpa s blijkt dat een aanzienlijk deel van de fpa-populatie wordt gekenmerkt door verslavingsproblematiek. Het ministerie van Justitie acht het van belang dat fpa s het behandelaanbod afstemmen op de co- Pagina 18 van 93

19 morbide problematiek waardoor de populatie wordt gekenmerkt. Dit betekent dat het behandelaanbod van de fpa s zowel de behandeling van psychiatrische problematiek als verslavingsproblematiek dient te omvatten. Het ministerie van Justitie wil zicht krijgen op de behandel- en zorgbehoefte van ISD-ers. Mogelijk ligt dit minder op het (psychiatrisch) behandelvlak en meer op ondersteuning op de verschillende leefstijlgebieden. Het ministerie van Justitie wil in het inkoopgesprek met de fpa s bespreken om voor ISD-ers een afspraak te maken op het resocialisatietarief Verslavingszorg De verslavingszorg heeft, mede dankzij de kwaliteitsimpuls van Resultaten Scoren, de afgelopen jaren een grote ontwikkeling doorgemaakt. Momenteel is er relatief veel onderzoek gaande binnen de verslavingszorg. Dit is belangrijk omdat differentiatie van het aanbod (ondermeer een spreiding zijn van harm reduction aanbod t/m abstinentie aanbod) noodzakelijk is om alle doelgroepen te bereiken die te maken hebben met verslaving. Het ministerie van Justitie wil in haar inkoopbeleid 2011 aansluiten bij nieuwe ontwikkelingen binnen de verslavingszorg. Eén ervan is het gebruik van e-health. Behandeling van verslaving via internet lijkt voor bepaalde forensische doelgroepen een veelbelovende (complementaire) mogelijkheid voor behandeling. Naast kortdurende programma s wordt door een aantal instellingen momenteel ook online behandeling voor de keten- en langdurige zorg ontwikkeld. Het ministerie van Justitie stimuleert deze ontwikkeling doordat e-health onderdeel is van het beoordelingskader voor de groei van de ambulante verslavingszorg. Om recidive te verminderen biedt een langdurige begeleiding en behandeling met focus op vermindering van verslavingsgedrag het beste resultaat. Community Reinforcement Approach (CRA) waarbij wordt uitgegaan van positieve bekrachtiging, is als behandelmethode evidence based voor zowel alcoholverslaving als voor andere vormen van verslaving. CRA wordt momenteel met name in verslavingszorginstellingen in het oosten en zuiden van het land aangeboden. Het ministerie van Justitie stimuleert CRA of vergelijkbare methoden door het onderdeel te laten zijn van het beoordelingskader voor de groei van de ambulante verslavingszorg. De laatste jaren is er al veel aandacht geweest voor de gecombineerde aanpak van dubbele diagnose of triple problematiek binnen de verslavingszorg. Het idee dat gelijktijdig behandelen van meerdere stoornissen kan en noodzakelijk is binnen de forensische zorg, is inmiddels algemeen geaccepteerd. Het ministerie van Justitie acht het van belang dat verslavingszorginstellingen een geïntegreerd behandelaanbod bieden aan cliënten met dubbel diagnose problematiek. Een psychiatrische stoornis kan wat het ministerie van Justitie betreft in dit segment geen contra-indicatie zijn voor de behandeling en begeleiding van justitiabelen. Dit criterium maakt onderdeel uit van het beoordelingskader voor de groei van de ambulante verslavingszorg Reguliere ggz Het ministerie van Justitie koopt zorg in op basis van forensische parameters en reguliere ggz-parameters. Dit laatste wordt onder andere ingekocht bij zorgaanbieders die geen toelating hebben voor forensische psychiatrie. De redenen voor de inkoop op verschillende parameters zijn: het biedt de mogelijkheid om doorstroom te realiseren vanuit forensische voorzieningen; Pagina 19 van 93

20 het biedt de mogelijkheid om zorg te realiseren zonder de beveiligingscomponent; het biedt de mogelijkheid tot het maken van combinatieafspraken Regionale Instellingen voor Beschermd Wonen (ribw s) Het ministerie van Justitie constateert een behoefte aan ribw s met een hoger beveiligingsniveau dan de huidige ingekochte capaciteit. De behoefte richt zich op zowel de materiële als de immateriële beveiliging. Voorbeelden hiervan zijn extra toezicht of controle, gecontroleerde toegang tot de voorziening en een begeleidingsplan gericht op de preventie van recidive. Het ministerie van Justitie bespreekt in het inkoopgesprek in hoeverre ribw s in deze behoefte kunnen voorzien. Het ministerie van Justitie gaat flexibel om met de fluctuerende behoefte in verblijfsvoorzieningen. Aanbieders van verblijfsvoorzieningen met een licht contract die een minimale toename in de behoefte voor 2011 verwachten, kunnen dit aangeven in de offerte. Het ministerie van Justitie vindt de gevraagde inspanningen voor het indienen van een groeivoorstel niet in verhouding staan tot de beperkte omvang van de verwachte productietoename. Hiernaast is de behoeftestelling voor deze beperkte fluctuaties onvoldoende inzichtelijk te maken Verstandelijk gehandicapten (vg) Er zijn al jarenlang signalen dat er bij een groot deel van de forensische populatie sprake is van vg-problematiek. Er is echter tot op heden niet goed onderzocht in welke mate dit voorkomt. Er wordt daardoor nog steeds gebruik gemaakt van schattingen. Het ministerie van Justitie probeert al enige tijd om de exacte zorgvraag van justitiabelen met vg-problematiek in kaart te brengen. Overleg met vg-instellingen, De Borg en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) bracht hierin onvoldoende duidelijkheid over de kwantitatieve en de kwalitatieve zorgvraag. Het is op dit moment daarom nog steeds niet mogelijk een goede inschatting te maken van de omvang en de exacte zorgbehoefte van deze doelgroep. Het ministerie van Justitie streeft er naar om in 2011 duidelijkheid te krijgen hierover. Indicatiestellers en de behandelinstellingen voor sterk gedragsgestoorden en licht verstandelijk gehandicapten (sglvg) geven aan dat er sprake is van wachttijden voor plaatsing in een sglvg-behandelinstelling. De oorzaken van de wachttijden liggen deels in een gebrek aan behandelplaatsen. Tevens wordt de wachttijd veroorzaakt door de moeizame door- en uitstroom van deze doelgroep uit de sglvgbehandelinstellingen. Dit is niet specifiek voor de forensische cliënten. Binnen de AWBZ is er ook al lange tijd sprake van dit probleem, omdat de doelgroep veelal is aangewezen op langdurige verblijfsvoorzieningen. Ondanks het feit dat het op dit moment niet mogelijk is een goede inschatting te maken van de omvang en de exacte zorgbehoefte van deze doelgroep is het duidelijk dat er behoefte is aan uitbreiding van de sglvg-behandelplaatsen. Er bestaat dus ook een zeker risico dat met de geplande uitbreidingen (te) ruim voorzien wordt in de behoefte. Het ministerie van Justitie hanteert het uitgangspunt dat alleen werkelijke productie wordt afgerekend. Sinds 2002 ligt er een toelating voor de sglvg-behandelinstellingen om 120 sglvg+ plaatsen te realiseren. Tot op heden zijn slechts 12 plaatsen gerealiseerd. Een groot deel (84 plaatsen) van deze uitbreidingen bevindt zich nog in de voorbereidende fase en wordt gerealiseerd in Het is onduidelijk wanneer het overige deel van de plaatsen wordt gerealiseerd. Er is wel vraag naar deze behandelplaatsen waardoor er wachtlijsten voor de sglvg-behandelinstellingen zijn Pagina 20 van 93

21 ontstaan. Om tegemoet te komen aan deze vraag, is in 2009 tijdelijke capaciteit voor deze doelgroep in vijf fpa s 39 plaatsen en in een fpk 10 plaatsen gerealiseerd. De behoefte aan sglvg-behandelplaatsen wordt versterkt door de doorstroomproblematiek vanuit deze instellingen. De verwachting is dat het inkopen van (sgl)vg-verblijfsvoorzieningen die geschikt zijn voor de forensische populatie de uitstroom bevordert en hiermee de druk op de sglvg-behandelcapaciteit vermindert. Op dit moment heeft het ministerie van Justitie met een klein aantal verblijfsvoorzieningen afspraken gemaakt. Dit aantal wil het ministerie van Justitie graag uitbreiden. Door groei voor de (sgl)vg-verblijfsvoorzieningen toe te staan wil het ministerie van Justitie de doorstroom vanuit de sglvg-behandelinstellingen verbeteren. Om dit te bereiken dient de verblijfsvoorziening bereid te zijn de doelgroep na behandeling in een (sgl)vg-behandelinstelling op te nemen. Uw voorstel voor deze uitbreiding wordt onder meer beoordeeld op de doelgroep die u bereid bent op te nemen. Het betreft: 1. verstandelijk gehandicapten met een gedragsstoornis; 2. verstandelijk gehandicapten met een psychiatrische stoornis; 3. verstandelijk gehandicapten met verslavingsproblematiek. Bestaande aanbieders van verblijfsvoorzieningen met een licht contract die een minimale toename in de behoefte voor 2011 verwachten, kunnen dit aangeven in de offerte. Het ministerie van Justitie gaat flexibel om met deze minimale fluctuerende behoefte in verblijfsvoorzieningen. Het ministerie van Justitie vindt de gevraagde inspanningen voor het indienen van een groeivoorstel niet in verhouding staan tot de beperkte omvang van de verwachte productietoename. Hiernaast is de behoeftestelling voor deze beperkte fluctuaties onvoldoende inzichtelijk te maken. Het ministerie van Justitie is tevens geïnteresseerd in een toename van ambulante behandeling en begeleiding van deze doelgroep. Voor de honorering van groeivoorstellen in dit segment beoordeelt het ministerie van Justitie in hoeverre de ambulante behandeling is gericht op de comorbide problematiek van deze doelgroep Ambulante zorg Ambulante behandeling De ambulante cure wordt voor het grootste deel geleverd door forensische poliklinieken van een sterk variërende omvang. Uit de informatie vanuit de inkoop van 2008 t/m 2010 blijkt dat de ambulante cure met name behandeling biedt voor zedenproblematiek en agressieproblematiek. De agressieproblematiek komt vaak voort uit (een combinatie van) een psychotische kwetsbaarheid, persoonlijkheidsstoornis, autisme en verwante stoornissen, een verstandelijke beperking en verslaving. Vanwege de vaak complexe problematiek van de forensische populatie en de belangrijke (regionale) functie van de poliklinieken, acht het ministerie van Justitie het van belang dat het zorgaanbod van de forensische poliklinieken aan deze vraag voldoet. De mate waarin u aan deze vraag voldoet maakt onderdeel uit van het beoordelingskader voor de toekenning van groei in dit segment. Assertive Community Treatment (ACT) is een veel getest en onderzocht model voor de behandeling van langdurig zorgafhankelijke cliënten en is daarmee geschikt en veelbelovend voor de forensische doelgroep. Het ministerie van Justitie heeft dan ook in 2009 aan meerdere zorgaanbieders innovatiebudget beschikbaar gesteld om de modelbeschrijving en evaluatie van de forensische variant van het ACT te stimuleren. Hoewel niet iedere forensische cliënt ACT behoeft, acht het ministerie Pagina 21 van 93

22 van Justitie het van belang dat aanbieders van ambulante forensische zorg ACT of een vergelijkbare vorm van outreachende behandeling en begeleiding kunnen aanbieden. Indien u in aanmerking wilt komen voor groei in dit segment, wordt bij de beoordeling van uw offerte meegenomen of u een vorm van outreachende behandeling of begeleiding aanbiedt. Hiernaast wordt beoordeeld in hoeverre deze vorm van behandeling of begeleiding gericht is op de forensische populatie en of u gecertificeerd bent of u hieraan werkt Ambulante zorg in de penitentiaire inrichting (p.i.) Het ministerie van Justitie onderscheidt dit segment van ambulante behandeling vanwege de gesloten setting waarin de ambulante zorg plaatsvindt. Als gevolg hiervan is het de zorgaanbieder die de cliënt in de p.i. bezoekt. Het psychomedisch overleg (pmo) van de p.i. indiceert voor ambulante forensische zorg in de p.i. Hiernaast dient het pmo betrokken te zijn bij de uitvoering van de zorg in de p.i. Hoewel de zorgbehoefte van deze doelgroep nog niet in kaart is gebracht, is het ministerie van Justitie van mening dat het zorgaanbod voor dit segment in beginsel niet mag verschillen van de reguliere ambulante forensische zorg. Indien u in aanmerking wilt komen voor groei, dient u te beschrijven welk zorgaanbod u kunt bieden in de p.i. Daarbij dient u in te gaan op de vraag in hoeverre uw aanbod aanvullend is op de basiszorg van de p.i. en de interventies van de reclassering in de p.i. Hiernaast wordt uw offerte beoordeeld op het resultaat van uw overleg met het pmo over het zorgaanbod en de afspraken over de continuïteit van zorg Begeleiding Het ministerie van Justitie signaleert dat er overlap is tussen de begeleiding die geboden wordt door de reclassering, de zorgaanbieders en de gemeente. Het ministerie van Justitie gaat met deze partijen in gesprek om te komen tot een heldere afbakening in de begeleiding. Voor 2011 worden geen wijzigingen doorgevoerd ten aanzien van de begeleidingsproductie die wordt ingekocht. Dat houdt in dat het ministerie van Justitie ook in 2011 de begeleiding op psychosociale grondslag zal inkopen. Wel past het ministerie van Justitie de parameters aan op basis van de doorgevoerde wijzigingen in de AWBZ. Het ministerie van Justitie acht het van belang dat begeleiding plaatsvindt aan de hand van een begeleidingsplan waarin aandacht wordt besteed aan de risicofactoren en risicogebieden en een daarop afgestemd risicomanagement. Indien u in aanmerking wilt komen voor groei, maken deze aspecten deel uit van de beoordeling van uw groeivoorstel. Het registreren van delictgedrag, schuldhulpverlening en de mogelijkheid tot begeleid zelfstandig wonen maken tevens deel uit van dit beoordelingskader Zorgboerderijen Het ministerie van Justitie ziet een aantal WTZi-toegelaten zorgaanbieders die het interessante initiatief nemen om een aantal zorgboerderijen te exploiteren en daarmee voorzien in een behoefte. Deze initiatieven zijn ook van belang aangezien het ministerie van Justitie met de reclasseringsorganisaties is overeengekomen dat er vanaf 1 januari 2011 uitsluitend kan worden toegeleid naar WTZi-toegelaten zorgaanbod. De reden hiervoor is dat een aantal basale kwaliteitseisen niet van toepassing is op dit zorgaanbod. De Kwaliteitswet zorginstellingen is niet van toepassing en de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft geen bevoegdheid jegens deze instellingen waardoor er niet wordt toegezien op de kwaliteit van de te leveren forensische zorg. Het ministerie van Justitie staat groei op dit segment toe. In uw groeivoorstel dient u in te gaan op de dagbesteding en begeleiding die u in dit kader biedt. Uw offerte Pagina 22 van 93

23 wordt beoordeeld aan de hand van een aantal aspecten van de begeleiding van forensische cliënten. Dit betreft de wijze waarop de begeleiding wordt vormgegeven in een begeleidingsplan en de manier waarop aandacht wordt besteed aan de risicogebieden en risicofactoren Penitentiair psychiatrische centra (ppc s) In 2009 zijn vijf ppc s ingericht om gedetineerden in behandeling te nemen met een indicatie voor psychiatrische zorg en/of zorg voor mensen met een verstandelijke beperking en verslavingszorg. Op basis van het beleidsuitgangspunt inkoop tenzij.. zijn de inspanningen er primair op gericht om gedetineerden met een zorgindicatie te plaatsen bij een ggz-zorgaanbieder. Indien contra-indicaties dit beletten, is plaatsing in een ppc aangewezen. Tijdens het verblijf in een ppc zijn alle inspanningen gericht op doorplaatsing, hetzij terug naar de p.i. van herkomst hetzij naar de ggz. Zodoende is het leveren van verantwoorde zorg binnen detentie het primaire doel van de ppc s. Daarnaast dienen de ppc s een bijdrage te leveren aan het verminderen van het recidiverisico en aan continuïteit van zorg door middel van een nauwe samenwerking met de ketenpartners. De kenmerken van de populatie zijn bepalend voor de inrichting van de ppc s. De problematiek van de doelgroep is zeer divers, fors en nog niet volledig in beeld. Het ministerie van Justitie wil hier de komende jaren meer inzicht in verwerven. In algemene zin kan worden gesteld dat, voor cliënten bij wie sprake is van een strafrechtelijke titel die op korte termijn eindigt, de nadruk ligt op stabiliseren, motiveren voor behandeling en doorgeleiden naar externe ketenpartners. Bij cliënten die in principe wel in de ggz kunnen worden geplaatst, maar dit zelf niet willen, ligt de nadruk op het motiveren tot behandeling in de ggz (en/of verstandelijke gehandicaptenzorg). Bij langer verblijvenden zonder uitzicht op uitplaatsing kan een start worden gemaakt met het aanbieden van meer specifieke behandelprogramma s. Het ministerie van Justitie is van mening dat het bieden van nazorg aan (ex-)gedetineerden essentieel is om de recidive te verminderen. Dit geldt eveneens voor de populatie van de ppc s. Een groot deel van de ppc s ervaart echter problemen bij het vormgeven van een goede achterdeur. Dit is nadrukkelijk naar voren gekomen bij de inkoopronde van ambulante ggz zorg in de ppc, die het ministerie van Justitie medio 2010 heeft uitgevoerd. Hierin kwam tevens nadrukkelijk naar voren dat de samenwerking met ketenpartners de komende jaren nader gestalte moet krijgen. Aangezien het ministerie van Justitie de inkoop van ambulante ggz zorg in de ppc s onlangs heeft uitgevoerd, acht zij het niet opportuun op dit moment met een nieuwe vraagstelling te komen. In het kader van deze handleiding kan daarom geen groeivoorstel worden ingediend op dit segment. In het inkoopgesprek worden de ervaringen besproken met de levering van ambulante forensische zorg in de ppc s. Indien de ervaringen van de ppc s en de zorgaanbieder goed zijn en de vraagstelling ongewijzigd blijft, is het voornemen deze levering van forensische zorg in 2011 te continueren gedurende het gehele jaar. Aangezien medio 2010 de ambulante forensische zorg in de ppc s is opgestart, wordt het totaal beschikbare budget voor 2011 aangepast. 3.6 Wet Forensische Zorg Het vernieuwde stelsel van forensische zorg krijgt een wettelijke grondslag in de Wet Forensische Zorg. Dit wetsvoorstel Wet forensische zorg (kamerstukken II, 2009/2010, nr , nr. 2) is op 11 juni 2010 ingediend bij de Tweede Kamer der Staten-Generaal). In dit wetsvoorstel wordt de brede stelselherziening ten aanzien Pagina 23 van 93