April 2017 Jaargang 8, nr. 1. Voorwoord

Transcriptie

1 April 2017 Jaargang 8, nr. 1 Voorwoord Dat het landschap van de GGZ in volle beweging is, zal ondertussen niemand ontgaan zijn. De grote hervorming binnen de GGZ voor volwassenen (gekend onder de naam art. 107 ) is reeds een aantal jaar lopende. In 2015 werd ook het startschot gegeven voor een grondige hervorming van de GGZ voor kinderen en jongeren. Indien u met deze doelgroep werkt of u hebt de term WINGG al ergens horen klinken, lees dan zeker verder. Deze editie geeft u immers een overzicht van wat de hervorming precies inhoudt en hoe deze binnen West-Vlaanderen vorm krijgt. Daarbij wordt dieper ingegaan op zowel de werking van de mobiele teams en hun opstart, als het nieuwe beleid rond ADHD. Indien u liever prentjes verkiest boven tekst, bekijk dan zeker Waanzinnige WINGG-man in actie! Ter aanvulling vanuit de redactie: ook WINGG-woman is actief! Alvast veel leesplezier. Redactieleden Olivier Peene PZ H. Familie Kortrijk olivier.peene@pzhfamilie.be Mia Ramboer CGG Mandel en Leie Izegem mia.ramboer@cggml.be Johan Vancoillie Kliniek Sint-Jozef Pittem johan./vancoillie@sjp.be Filip Vanneste CGG Mandel en Leie Izegem filip.vanneste@cggml.be Bregwin Vantieghem PZ H. Hart Ieper mta@ggz-ieperdiksmuide.be / Jozef Verbrugghe jozef.verbrugghe@telenet.be Vormgeving en administratie: Jacqueline Delodder jacqueline.delodder@sjp.be Mia Ramboer mia.ramboer@cggml.be

2 FLYING doctors zorg aan huis waarbij de meest kwetsbare kinderen en jongeren onder de vleugels worden genomen Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth en Dr. Marijke Vandepitte, verantwoordelijke artsen WINGG De taak als verantwoordelijke arts Onze taak als verantwoordelijke arts is tweeledig. Op beleidsvlak maken we actief deel uit van de werkgroepen die de verschillende zorgprogramma s uitschrijven en vorm geven. De zorgprogramma s Crisis, Care, Combi en Crosslink werden goedgekeurd en worden nu concreet uitgewerkt met het provinciale netwerk. Vanuit de klinische praktijk in onze verschillende werksettings ervaren we zelf mee de noden en hiaten en is er een blijvende klinische verbinding tussen beleid en praktijk. Onze andere opdracht is de klinische supervisie van de mobiele teams crisiszorg en langdurige zorg. We gaan mee de baan op naar die kinderen, jongeren en gezinnen die de weg niet vinden naar het reguliere hulpverleningsnetwerk en uit de boot dreigen te vallen. Op die manier ervaren we zelf de noden en uitdagingen waar de mobiele teams en de gezinnen voor staan. Dit helpt om tijdens dit eerste werkjaar onze werking verder bij te sturen, work in progress De mobiele teams: Het mobiel team Crisiszorg wordt ingezet bij die kinderen, jongeren en hun gezinnen die zich in een acute psychiatrische crisissituatie bevinden. De crisis kan zich situeren op school, thuis of binnen de voorziening. Een snelle crisisinterventie aan huis leidt tot een eerste inventarisatie van de kwetsbaarheden, krachten en noden. Afhankelijk van de hulpvraag en het hulpaanbod kan crisisbehandeling gestart worden op maat van de jongere en zijn context en dit gedurende 4 weken. Doelstellingen zijn het vermijden of voorbereiden van een opname, het verminderen van de stressoren die leiden tot de crisis, het vergroten van de draagkracht en het organiseren van een hulpverleningsnetwerk. Het mobiel team Langdurige zorg zet in op zorgcontinuïteit en biedt psychiatrische thuiszorg voor die kinderen, jongeren en hun gezin met een complexe psychiatrische problematiek bij wie outreachend werken noodzakelijk is. Kinderen en jongeren blijven in hun vertrouwde omgeving. Samen met het kind, de jongere en zijn context worden behandeldoelstellingen geformuleerd die op regelmatige basis worden geëvalueerd. Jongeren met een justitieel statuut en infants kunnen eveneens beroep doen op het mobiel team Langdurige zorg, net bij deze doelgroepen is het mobiel werken een absolute meerwaarde belooft een boeiend jaar te worden, wie weet kruisen onze wegen. We hopen dan ook op een uitgebreide samenwerking met het hele netwerk WINGG. Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth is als kinder- en jeugdpsychiater verbonden aan de Korbeel waar ze werkt als afdelingsarts van de leefgroep lagere school leeftijd. Daarnaast is ze verbonden aan AZ Groeninge als liaison kinderpsychiater op de afdeling kindergeneeskunde en is ze werkzaam in een centrum voor ambulante revalidatie. Dr. Marijke Vandepitte is als kinder- en jeugdpsychiater verbonden aan MFC de Berkjes voor de jongste leefgroep en de adolescentenleefgroep en heeft een ambulante praktijk in Brugge. 2

3 WINGG, of de geboorte van een netwerk Cedric Kemseke, netwerkcoördinator WINGG 1. De tocht is lang maar De Gids is klaar Op 30 maart 2015 werd de Gids naar een nieuw geestelijk gezondheidsbeleid voor kinderen en jongeren door de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid goedgekeurd. Daarin wordt de basis gelegd van een nieuw geestelijk gezondheidsbeleid ( ) dat uitgaat van de noden van kinderen en jongeren met psychische of psychiatrische problemen en hun context. U kan een integrale versie van De Gids bekijken via deze link. Het werken met programma s gerealiseerd door provinciale netwerken staat hierbij centraal. Anders gezegd, een geheel van relevante partners, zorgaanbieders, instellingen en diensten die zich richten op kinderen, jongeren en hun context vervullen samen, vanuit het netwerk, een aantal welomschreven kernopdrachten of functies. Deze functies vormen voor ieder netwerk de basisactiviteiten om het toekomstig zorgaanbod in één of meerdere programma s te vertalen. De werkingsgebieden van de netwerken vallen samen met de provinciegrenzen. Het geheel van deze werkingsgebieden omvat op die manier het volledige Belgische grondgebied (10 provinciale netwerken + Brussels Hoofdstedelijk Gewest). 2. Een netwerk GGZ voor kinderen en jongeren in West-Vlaanderen: WINGG WINGG is een acroniem voor het West-Vlaams Integrerend Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg voor kinderen, jongeren en hun context. In de loop van 2015 werd een netwerkstructuur uitgebouwd waarbij het netwerkcomité als sturend orgaan optreedt, naast een netwerkstuurgroep, een netwerkforum en verschillende werkgroepen. Het netwerkcomité is samengesteld uit een vertegenwoordiging van zorgaanbieders die zich richten op kinderen, jongeren en hun context. In de loop van 2017 sluiten we met heel wat netwerkpartners een netwerkovereenkomst om een aantal formele engagementen vast te leggen. De samenstelling van de bestuursorganen en het overzicht van de personen die uw sector vertegenwoordigen vindt u binnenkort o p o n z e w e b s i t e ( WINGG is een open netwerk en het is dan ook onze betrachting om op termijn alle mogelijke zorgaanbieders die zich inzetten voor de geestelijke gezondheid(zorg) van kinderen en jongeren te betrekken en op te nemen als partner. 3

4 3. Zorgprogramma s Aansluitend op de vorming van de netwerken staat binnen het nieuwe geestelijke gezondheidsbeleid de ontwikkeling van een aantal zorgprogramma s centraal. Zo kregen de netwerken als eerste opdracht om een programma Crisiszorg en een programma Langdurige zorg uit te werken. Voor WINGG werden deze zorgprogramma s op 1 september 2016 opgestart. Op dit moment (voorjaar 2017) worden de programma s Intersectorale Consult en Liaison en Dubbeldiagnose verder uitgewerkt, met de bedoeling om voor de zomer operationeel te zijn. Indien u meer info wenst over WINGG als netwerk of over de ontwikkeling van de verschillende zorgprogramma s, dan kan u terecht bij de netw e r k c o ö r d i n a t o r o p cedric.kemseke@wingg.be 4. Gespecialiseerde en beter gedifferentieerde zorg in de thuisomgeving Waar WINGG in de eerste plaats een netwerk vormt van zorgaanbieders die zich richten op kinderen, jongeren en hun context, heeft de overheid ook voorzien om binnen verschillende zorgprogramma's mobiele hulpverlening te realiseren. Naast additionele middelen werden hiervoor de reeds bestaande mobiele teams het mobiel K-team (AZ St Lucas) en het outreachteam van De Patio (PZ H Familie) in hun bestaande vorm stopgezet en vanaf 1 april 2016 geïntegreerd binnen de mobiele teams WINGG. De mobiele hulpverlening is gericht op die kinderen en jongeren die geen aansluiting vinden bij het bestaande aanbod en waarvoor dus een andere aanpak vereist is. Een belangrijke aanbeveling binnen het nieuwe beleid is daarbij dat er voldoende o o g m o e t z i j n v o o r (verbinding met) de reeds aanwezige natuurlijke en hulpverlenende context, ond e r m e e r d o o r h e t Versterken van een globale, geïntegreerde en zorgnoodgestuurde geestelijke gezondheids- en welzijnszorg voor kinderen en jongeren vanuit een samenlevingsgericht kader (Gids, 2 e strategische doelstelling Nationaal Plan , p. 7). Indien u meer info wenst over de werking van de mobiele teams of indien u een aanmelding overweegt, dan kan u in eerste instantie terecht op de website of bij een van de medewerkers van de mobiele teams. Cedric Kemseke is een sociaal (ped)agoog. Hij werkte 5 jaar in De Kaap (PC Caritas) en 7 jaar in het Outreachteam van For K De Patio, waar hij het Casusoverleg Forensisch Zorgtraject opstartte. Bij de opstart van WINGG werd hij in november 2015 aangesteld als netwerkcoördinator. 4

5 Vliegen met andere vleugels De opstart van het mobiel team WINGG vanuit het oogpunt van een medewerker Ann Dhaenens, medewerker mobiel team langdurige zorg WINGG Graag nemen we je mee in het WINGG-verhaal, met vleugels, vliegend, intuimelend en uiteindelijk ingekanteld Outreachend vanuit Brugge en Kortrijk, gestrand in Roeselare (Huis in de stad) en met aanlegsteigers in Kortrijk, Brugge, Ieper en Oostende Eind juni 2015 kregen we te horen dat de financiering voor het Outreachteam van For K De Patio binnen PZ H. Familie in Kortrijk eindig was. Ook het Mobiel K-team, verbonden aan KAS Brugge, zat in h e t z e l f d e s c h u i t j e. Enige tijd later vernamen we dat er een nieuwe werking zou uitgewerkt worden waarbij zowel de mensen van De Patio Outreach als het Mobiel K-team hun inbreng zouden hebben. Concreet werd onze outreachcollega Cedric Kemseke in november 2015 netwerkcoördinator en werd WINGG geboren. Ook onze kinder- en jeugdpsychiater, dr. Van Lysebeth, stapte mee in het verhaal. Vervolgens kwam er nog een kinder- en jeugdpsychiater bij, dr. Vandepitte. Na enige spanning kregen we te horen dat wij ingekanteld zouden worden terwijl er achter de schermen reeds intensief gewerkt werd aan de verschillende templates en het uitdokteren van de werking en visie. In april was er het eerste contact tussen de beide teams en kon er uitgesproken worden waar de voorkeur naartoe ging: werken in het mobiel team langdurige zorg en/of in het mobiel team crisiszorg. We gingen van start met wekelijkse teamvergaderingen, waarbij de aanmeldingen gezamenlijk werden bekeken en de werking meer vorm kreeg. Tegen september werd ons team vervolledigd met een gans aantal nieuwe collega s. Het werd een boeiende samensmelting van anciens en jonge dynamische krachten met elk hun rugzak met ervaringen en opleidingen, wat zorgt voor een boost van energie en hopelijk een veilige vlucht. Wat is er voor de Patio Outreach-medewerkers voornamelijk veranderd sinds de inkanteling in de mobiele teams WINGG? Voorheen werkten we altijd op vraag van de jeugdrechtbank, was er enkel langdurige zorg en werkten we met een klein team voor de provincie West-Vlaanderen. De leeftijdsgrens was toen vastgelegd op jongeren tussen 12 jaar tot 18 jaar. Nu werken we met een groter team van 17 verschillende personen dat opgesplitst is in 5

6 een mobiel team crisiszorg en een mobiel team langdurige zorg, waarbij de medewerkers overal verspreid over West- Vlaanderen een standplaats hebben bij een K-dienst of een CGG. De aanmelders voor de mobiele teams zijn niet meer enkel de consulenten vanuit de jeugdrechtbank, maar ook CLB-medewerkers, kinderpsychiaters, MFC s, De kinderen en jongeren die we begeleiden hebben een leeftijd van 0 tot 18 (en uitzonderlijk zelfs tot 23) jaar. Daarnaast zijn er nog taken specifiek verbonden aan bepaalde collega s: de infantwerking, het crisisoverleg, het zorgoverleg, Ondertussen zijn we reeds een tijdje uit de startblokken geschoten, krijgt WINGG meer en meer vorm, vindt ieder zijn plaatsje in het team en stellen we ons ter beschikking voor patiënten, context en team. Een ander verhaal dan een goed jaar geleden, maar nog boeiender, leerrijker, uitdagender, Ann Dhaenens begon haar carrière als psychiatrisch verpleegkundige in De Korbeel en stapte in 2008 over naar het Outreachteam van For K De Patio. Sedert de opstart van WINGG maakt ze nu deel uit van het mobiel team langdurige zorg, waar ze onder meer de ART (Agression Replacement Training) geeft. 6

7 Even stilstaan bij ADHD Ilse Dewitte, ADHD-referent In het kader van het nieuwe geestelijke gezondheidsbeleid voor kinderen en jongeren hebben de provinciale netwerken geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren o.a. als opdracht om een beleid rond ADHD uit te werken. Hiervoor stelde de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid per provincie een ADHD-expert aan. Dit project ging van start in mei 2016 en loopt tot eind De doelstelling van het project is om de Europese richtlijnen voor diagnostiek en behandeling (zoals geformuleerd door de Hoge Gezondheidsraad, 2013) specifiek binnen elke provincie uit te werken en te implementeren. Voor de provincie West-Vlaanderen werd ik aangesteld als ADHD referentiepersoon. Samen met Cedric Kemseke, Dr. Marijke Vandepitte, Dr. Sarah-Ann Van Lysebeth en een stuurgroep waarin alle partners b i n n e n o n z e A D H D - hulpverlening betrokken zijn, geven we dit project een zo concreet mogelijke vorm en volgen hierbij twee grote lijnen: - Op federaal niveau worden richtlijnen uitgewerkt om de verschillende provincies zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen omdat er nog te veel regionale verschillen zijn. Er wordt o.a. gewerkt aan de ontwikkeling van een website met informatie rond behandeling en diagnostiek voor ieder die betrokken is bij kinderen en jongeren met ADHD (ouders, leerkrachten, artsen, therapeuten ). Daarnaast wordt bekeken hoe de opleiding binnen verschillende disciplines geoptimaliseerd kan worden. We denken hierbij aan de bijscholing van leerkrachten, huisartsen, CGG s, CLB s,... - Op provinciaal niveau dien ik als ADHD referent binnen WINGG de huidige hulpverlening rond ADHD in kaart te brengen en waar nodig te optimaliseren. Gezien het (te) grote gebruik van medicatie binnen West-Vlaanderen moet er binnen onze provincie ook extra aandacht gaan naar de niet-medische aanpak van ADHD. De (te grote?) prestatiedruk en het te weinig voor handen zijn van betaalbare andere hulpverlening spelen hierin zeker een grote rol. Door middel van lezingen en bijscholingen zullen we de komende maanden proberen om zo veel mogelijk partners te bereiken zodat we binnen onze provincie met z n allen een nieuw beleid kunnen voeren. Ilse Dewitte is orthopedagoog en kinder- en jongerentherapeut. Naast haar opdracht bij WINGG is zij deeltijds werkzaam op de ADHD-raadpleging van de dienst kinder- en jeugdpsychiatrie van UZ Leuven. Ze ontwikkelde er samen met Prof. M. Danckaerts de ADHD-toolkit en leidt er al 20 jaar de ADHDoudergroepen. Ze werkt daarnaast in een privépraktijk in Brugge (Assebroek) met kinderen, jongeren én hun ouders rond gedrags- en emotionele problemen. Ze geeft tal van opleidingen en voordrachten over het opvoeden van kinderen en jongeren, thuis en op school. Ilse Dewitte is te bereiken op i l s e. d e w i t t w i n g g. b e of 050/

8 8