Opzet nieuwe Gelderse Museumdag: Ieders Museum Arnhem, 23 mei 2017 (versie 2)

Transcriptie

1 Opzet nieuwe Gelderse Museumdag: Ieders Museum Arnhem, 23 mei 2017 (versie 2)

2 Inleiding Van 2006 tot en met 2016 is, met extra financiële steun van de provincie Gelderland, elf maal de Gelderse Museumdag georganiseerd. Een bijzondere dag waar gemiddeld 72 musea hun deuren openden voor gezinnen met kinderen. Uiteraard waren alle andere geïnteresseerden ook van harte welkom. De doelgroep gezinnen met kinderen werd als volg bereikt: 1. De musea ondersteunen bij het ontwikkelen van een aantrekkelijk aanbod voor deze doelgroep. 2. De entreeprijs laag houden. Tot 2013 waren de musea gratis toegankelijk, daarna, in het kader van het culturele ondernemerschap van de musea, voor 1,-. De dag heeft zich na 2006 al snel een plek veroverd in de harten van de musea en van de bezoekers, het was elk jaar een groot succes met bezoekersaantallen voor die dag die lagen tussen de en , afhankelijk van de weersvoorspelling van deze herfstvakantiedag. In 2015 ontstond, in overleg met de gedeputeerde Josan Meijers het idee om het karakter van de dag langzaam te veranderen. De argumenten die daaraan ten grondslag lagen waren: - De Gelderse musea hebben zich de afgelopen jaren enorm ontwikkeld in het ontvangen van gezinnen met kinderen en het aanbieden van een aantrekkelijk programma. Zij hebben aantoonbaar laten zien dat zij het hele jaar door activiteiten ontwikkelen voor de doelgroep gezinnen met kinderen. - Er zijn nog steeds kinderen die niet bereikt worden met de Gelderse Museumdag. Wij denken hierbij aan kinderen uit kansarme of laaggeletterde gezinnen. Er zijn ook veel volwassenen die eenzaam zijn of niet langer mobiel genoeg om zelfstandig naar een museum te gaan. Ook aan deze groepen willen we graag laten zien hoe leuk, inspirerend, verfrissend of educatief een bezoek aan een museum om de hoek kan zijn. Waar de Gelderse Museumdag zich primair richtte op mensen die zelf als gezin een museum bezoeken, zijn er ook veel mensen die uit zichzelf die stap niet kunnen zetten. Dat kan zijn uit onbekendheid met een museum ( dat is niks voor ons ), of omdat de drempel fysiek te hoog is (slecht bereikbaar of slecht toegankelijk). De bezoekers van de musea zijn in twee groepen te verdelen: - Mensen die individueel besluiten naar het museum te gaan en hun eigen weg daar naartoe weten te vinden. Dit is de traditionele doelgroep van de Gelderse Museumdag. - Mensen die een extra steuntje nodig hebben en liever in groepsverband met een museum in aanraking komen. Dat kan ingebed zijn in een activiteit van een vereniging of maatschappelijke organisatie of worden georganiseerd door een tussenpersoon waarin zij vertrouwen hebben. Met Ieders Museum wil Erfgoed Gelderland naast de vertrouwde doelgroep gezinnen met kinderen, ook aandacht schenken aan de groepen die minder goed te bereiken zijn. Wij zijn er van overtuigd dat alle musea de moeite waard zijn en dat de musea voor iedereen zijn deuren kan openen. Het vervolg van de Gelderse Museumdag is daarom genoemd: IEDERS MUSEUM. 2

3 Een nieuwe naam: Ieders museum Musea staan midden in de samenleving en bieden reflectie en interactie op verleden, heden en toekomst. Het museum is bedoeld voor iedereen. In de museumwereld komt de Engelse term Inclusive Museum steeds meer in zwang. Naast de reguliere publieksgroepen als basisonderwijs, gezinnen met kinderen en actieve hoger opgeleide senioren is het van belang dat het museum ook toegankelijk is voor publieksgroepen die verder van het museum af staan. Het vergt kennis, didactiek en logistiek om deze publieksgroepen adequaat te kunnen ontvangen. Met het project Ieders museum wil Erfgoed Gelderland samen met de musea de komende jaren inzetten op het kwantitatief en kwalitatief uitbouwen van het bezoek van deze publieksgroepen. Hoe ziet Ieders Museum er uit? Alle mensen zijn welkom! Daarvoor krijgen musea concrete handvatten om de minder goed bereikbare publieksgroepen in hun directe regio kennis te laten maken met het museum, de collecties en de verhalen. Deze kennismaking kan zowel in als buiten het museum plaatsvinden. De nadruk ligt niet op uitgebreide marketing voor een zo breed mogelijke doelgroep. Het gaat om maatwerk van elk museum voor de inwoners in de directe omgeving. Het museum past zich aan, aan de wensen en mogelijkheden van de mensen in de directe omgeving. De doelgroep waar Ieders Museum zich op richt is breed, maar elk museum bepaalt zelf welke groep uit onderstaande (inspiratie) lijst past bij zijn situatie. Er is geen verplichting om alle doelgroepen te bereiken. 1. Onbekende buren - Lokale VMBO scholieren en ROC s. - Buren die al jaren langs het museum fietsen maar het niet van binnen kennen. - Mensen uit de omgeving van het museum met weinig of geen affectie met geschiedenis en erfgoed. - Lokale verenigingen en organisaties die op het eerste gezicht niet een direct raakvlak hebben met het museum. (bijvoorbeeld de winkeliersvereniging, sportclubs e.d.). 2. Zorgvragers - Speciaal Onderwijs - Mensen met een lichamelijke- of een verstandelijke beperking - Mensen met een psychische aandoening - Dementerende ouderen 3. Nieuwkomers - Vluchtelingen met een asielstatus die zich gaan vestigen en inburgeren. - Anderstaligen - Mensen die net verhuisd zijn en die nieuw in de streek komen wonen. 3

4 Elk deelnemend museum gaat aan de slag met de doelgroepen die lokaal aanwezig zijn en waarmee een samenwerking op gang is te brengen. Het is niet verplicht voor de musea om alle genoemde doelgroepen te bereiken. We vragen wel van de musea om zich in te spannen om nieuwe (andere) doelgroepen te bereiken. Provinciale partners Erfgoed Gelderland heeft in 2016 contact gelegd met intermediaire organisaties die de musea kunnen helpen bij het bereiken van de nieuwe gewenste doelgroepen, zoals Vluchtelingen Werk Oost Nederland en De Zonnebloem. Zij willen graag de samenwerking aangaan op het terrein van integratie en fysieke toegankelijkheid. Beide organisatie zijn bereid om vanuit hun eigen middelen het budget van Ieders Museum te matchen met 50% voor lokale samenwerkingsinitiatieven. Daarmee is nu al zicht op een publiek-private samenwerking waarin provinciaal budget gematcht kan worden private maatschappelijke partners. Erfgoed Gelderland zal proberen meer maatschappelijk partners te zoeken om ook met hen de samenwerking aan te gaan. Elk museum heeft haar eigen relatie met de gemeente waarin zij gevestigd is. Initiatieven van Ieders Museum worden door het museum waar mogelijk verbonden met bestaande initiatieven in de gemeente. Het is de rol van Erfgoed Gelderland om lokale initiatieven breder binnen de provincie te delen. Programmalijnen binnen Ieders Museum 1. Inspiratie opdoen, mogelijkheden zien - Jaarlijkse inspiratie bijeenkomsten, waarbij de musea ideeën krijgen aangereikt om nieuwe doelgroepen te bereiken. - Onderling kennis en ervaring delen; bij elkaar in de keuken kijken. 2. Praktische ondersteuning vanuit Erfgoed Gelderland - Hulp bij maken van het eigen plan. - Hulp bij leggen van contacten met de publieksgroep (via de partners). 3. Samenwerken met anderen (collega musea en lokale partijen) - Stimulans om met collega musea per regio een gezamenlijke aanpak te ontwikkelen. - Werken aan structurele samenwerking met maatschappelijke- of onderwijsorganisaties 4. Eigen verantwoordelijkheid (lokaal eigenaarschap) - Het plan van elk museum is zo opgesteld dat het SMART is voor de eigen organisatie. - Bestuur en directie van het deelnemende museum committeren zich aan de uitvoering van het plan. - De structurele aandacht voor de nieuwe publieksgroep is onderdeel geworden van het meerjarenbeleid. - De activiteiten worden uitgevoerd op de momenten die passen bij het museum en de doelgroep, zo mogelijk wordt er aangesloten bij de jaarlijkse promotie week. 4

5 5. Communicatie - Jaarlijks wordt twee maal een week gekozen waarin zoveel mogelijk activiteiten plaatsvinden voor de doelgroep Onbekende buren, hiermee wordt gezamenlijk de publiciteit gezocht. - Reguliere museumbezoekers horen wat de musea allemaal doen om voor iedereen toegankelijk te zijn, hierdoor stijgt de waardering voor de maatschappelijke betrokkenheid van de musea. - Musea stellen de opgedane kennis aan anderen beschikbaar. - Musea gebruiken het logo op hun website om te laten zien dat zij de visie van Ieders Museum als organisatie onderschrijven. 6. Financiën - Musea kunnen een stimuleringsbijdrage ontvangen voor het uitvoeren van concrete plannen. Kleine bedragen die variëren van 250 tot Wie een budget ontvangt gaat daarmee de tegenprestatie aan om naast het uitvoeren van de activiteit waarvoor wordt aangevraagd, ook zijn ervaringen te delen met de collega s en deel te nemen aan het netwerk. - Erfgoed Gelderland organiseert (regionale) inspiratiebijeenkomsten en trainingen. - Erfgoed Gelderland zorgt voor specialistische advisering en levert maatwerk aan de musea. - Erfgoed Gelderland zorgt voor informatie op een website en brede communicatie. Globale verdeling van het budget Kosten Ieders Museum per jaar stimuleringsbijdrage voor de musea , , , ,00 organisatie bijeenkomsten , , , ,00 Communicatie , , , ,00 specialistische kennis en advies , , , ,00 totaal ex btw , , , ,00 Toelichting op de verdeling van het budget: - Een groot deel van het budget komt ten goede aan de musea, die hier activiteiten van kunnen ontwikkelen of hun kennis op peil brengen. Het budget is niet bedoeld voor het doen van grote bouwkundige aanpassingen. - De bijeenkomsten zijn bedoeld om kennis en ervaring te delen en samen inspiratie op te doen. - De communicatie ten goede aan de twee communicatiemomenten per jaar rond de doelgroep Onbekende buren waarin zo veel mogelijk activiteiten gecentreerd plaats vinden. Daarnaast wordt er een database gemaakt van de initiatieven binnen Ieders Museum. Hiermee kunnen de 5

6 musea onderling hun kennis en ervaring uitwisselen en kunnen zij samen nog beter een brede publieksgroep bereiken. - De specialistische kennis en advies is bedoeld om de kennis van de adviseurs van Erfgoed Gelderland betreffende deze doelgroepen aan te scherpen en verder te ontwikkelen. Zij kunnen op basis van deze kennis alle Gelderse erfgoedorganisaties adviseren. - Erfgoed Gelderland zal daarnaast ook uren vanuit het reguliere budget inzetten voor het begeleiden van de musea en het uitvoeren van het plan. Criteria voor aanvragen stimuleringsbudget 1. Alleen een museum kan een aanvraag doen voor Ieders Museum. Het museum is lid is van Coöperatie Erfgoed Gelderland of heeft de status van geregistreerd museum. 2. Het museum werkt samen met een lokale partner die deelneemt in de aanvraag. De samenwerkende partijen tekenen allen de aanvraag. Het museum is hoofdaanvrager. 3. Maximaal aan te vragen bedrag is 50% van de begroting met een maximum van Kapitaliseren van eigen uren vanuit het museum voor matching 50% is mogelijk voor maximaal 35,- per uur (dit geldt zowel voor vaste medewerkers als voor vrijwilligers). 4. Meerdere aanvragen per museum zijn mogelijk met een maximum totaal bedrag van per kalenderjaar. 5. Het project moet na honorering van de aanvraag binnen vier maanden van start gaan en een concrete einddatum hebben. 6. De aanvrager deelt ruimhartig de opbrengsten en ervaringen in het project met de leden van coöperatie Erfgoed Gelderland. De opbrengsten en ervaringen worden geborgd in de database van Erfgoed Gelderland. Deze database is toegankelijk voor leden van de coöperatie. De uren die het neemt om te delen worden opgenomen in de begroting en planning van de aanvraag. 7. De aanvrager geeft aan hoe het project geborgd wordt in de eigen organisatie. 8. Alleen het volledig ingevulde aanvraagformulier met begroting en planning wordt in behandeling genomen. 9. De beoordelingscommissie beoordeeld eens in de acht weken de aanvragen. Aanvraag moet uiterlijk een week voor de commissiebijeenkomst binnen zijn om behandeld te worden. Data voor 2017 zijn: 17 april, 12 juni, 7 augustus, 16 oktober en 11 december. 10. Het stimuleringsbudget van Ieders Museum wordt jaarlijks vastgesteld door de provincie. De stimuleringsregeling wordt opengesteld tot het budgetplafond bereikt is. De aanvraag worden bij binnenkomst gecheckt op volledigheid. De aanvrager krijgt van Erfgoed Gelderland bericht of de aanvraag volledig is en daarmee in behandeling genomen wordt of terugverwezen wordt naar de aanvrager om de lacunes aan te vullen. Als de aanvraag wordt terugverwezen kan deze door de aanvrager worden ingetrokken of worden aangevuld en opnieuw ingediend. Een volledige aanvraag wordt op volgorde van binnenkomst behandeld. Samenstelling beoordelingscommissie De beoordelingscommissie bestaat uit vijf leden. Deze leden komen uit de organisaties Erfgoed Gelderland, CultuurmijOost, Stichting de Zonnebloem, Vluchtelingen Werk Oost Nederland en een nader te bepalen organisatie uit de sector maatschappelijk werk die landelijk of provinciaal opereert met lokale afdelingen. Leden van de beoordelingscommissie zijn niet betrokken bij het adviseren van musea voorafgaand aan de aanvraag en bij de uitvoering van activiteiten. De projecttrekkers van Ieders Museum binnen Erfgoed Gelderland geven tijdens de vergaderingen van de beoordelingscommissie een toelichting op de aanvragen. Alleen de leden van de commissie hebben stemrecht. 6

7 Pilotprojecten Ieders Museum uitgevoerd in 2016 Rond elk van de hierboven genoemde doelgroepen heeft Erfgoed Gelderland in het najaar van 2016 een pilot uitgevoerd. Dit zijn: 1. Flipje en Streekmuseum Tiel organiseerde met steun van het lokale Burgerweeshuisfonds twee verhalencycli over vluchten in najaar 1944 in Tiel en omgeving en vluchten uit Syrië in Het museum zoekt naar een vorm om deze verhalen ook voor jongeren in te zetten. 2. Museum Arnhem heeft in samenwerking met Stichting Welzijn Ouderen Arnhem (SWOA) een project uitgevoerd waarbij vrijwilligers van SWOA getraind werden in het begeleiden van deelnemers aan dagactiviteiten van SWOA in het kijken naar kunst in het museum en op de dagopvanglocaties. 3. Een onderzoek van Prima Donna in samenwerking met Museum t Pakhuis in Ermelo en Kasteel Museum Wijchen waarbij kringloopwinkels en voedselbanken uit die regio s samen met deze musea bevraagd werden naar mogelijke raakvlakken om een samenwerking op te zetten. Inspiratiebijeenkomst met de musea op 30 september 2016 Bijeenkomst met circa 30 musea uit de coöperatie Erfgoed Gelderland met een presentatie van Marleen Hartjes van het Van Abbemuseum over Special Guests, een programma waarin doven, slechthorenden, blinden en slechtzienden in het museum worden ontvangen. De reacties van de musea waren ronduit positief. Nu al leggen diverse musea hun ideeën voor met de vraag of deze binnen Ieders Museum passen. Wat opvalt is dat zowel de grote als de kleine musea met ideeën komen. Dat sterkt ons in het idee dat Ieders Museum voor veel musea in Gelderland een passend concept biedt om moeilijk bereikbare doelgroepen te bereiken. Onze conclusie na het uitvoeren van de pilots in 2016 De musea zijn al bezig met het bereiken van nieuwe maatschappelijke doelgroepen, het is een actuele uitdaging. Zij staan positief tegenover het idee om samen het project Ieders Museum op te pakken. Resultaat van Ieders Museum De Gelderse musea hebben laten zien dat zij voor iedereen toegankelijk zijn en dat zij voor alle doelgroepen een geschikte activiteit kunnen organiseren. - Er is provincie brede promotie geweest rond de inspanningen die de musea hebben geleverd om een inclusief museum te zijn. - De Gelderse musea hebben kennis en ervaring in het ontvangen van nieuwe maatschappelijke publieksgroepen. - De ontvangst van deze publieksgroepen is onderdeel geworden van de dagelijkse bedrijfsvoering van de musea, er is structureel een andere visie ontwikkeld op de eigen publieksgroepen. Het inclusief denken is ontwikkeld. - Het netwerk van de Gelderse musea is versterkt, de musea weten elkaar te vinden en nemen een kijkje in elkaars keuken. - De band op lokaal niveau tussen de musea en de maatschappelijke sleutelfiguren is versterkt. - Sleutelfiguren in het Gelderse netwerk van maatschappelijke doelgroepen zijn op de hoogte van de inspanningen van de Gelderse musea en promoten het museumbezoek bij hun cliënten. 7

8 - Erfgoed Gelderland heeft specifieke kennis over de ontvangst en begeleiding van deze maatschappelijke doelgroepen en kan deze kennis breed en langdurig inzetten ten behoeve van het gehele Gelderse erfgoedveld. - Gelderland heeft zich op de kaart gezet als provincie die serieus werkt maakt van het betrekken van diverse maatschappelijke groepen bij het eigen culturele aanbod van de musea. Voor meer informatie Erfgoed Gelderland info@erfgoedgelderland.nl Liesbeth Tonckens l.tonckens@erfgoedgelderland.nl Ben Bregman b.bregman@erfgoedgelderland.nl Else Gootjes e.gootjes@erfgoedgelderland.nl 8