Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen. Beeldbundel

Transcriptie

1 Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen Beeldbundel

2

3 Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen Beeldbundel Deelnota 1 van het eindrapport Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen BIJHORENDE BEELDEN De concepten uit de tekst worden ondersteund met schema s, concepten, kaarten, krantenknipsels die in een één bundel samengebracht worden. Ze maken het verhaal wervend, overzichtelijk en schematisch. Studie uitgevoerd door In opdracht van 3

4 Een aanpak voor dorpen Figuur 1: leeswijzer De bovenstaande figuur toont het syntheseschema van het onderzoek en fungeert daarmee ook als leeswijzer. Het toont de evolutie van het autonoom dorp, naar het woondorp, naar tenslotte het verbonden dorp. Vervolgens toont de figuur de verschillende ontwikkelingsmogelijkheden die zijn ontstaan vanuit de verschillende opgaves gekoppeld aan de mogelijke dynamiek. Om tenslotte een eerste blik te werpen op de ontwerphouding en de daarmee gepaard gaande instrumenten. 4

5 dorpsmodellen bewust beleid volgend beleid selectief beleid autonoom dorp woondorp verbonden dorp schaalvergroting en schaalverkleining collectief project 5

6 kansen voor kernversterking opgaves dynamieken uitwerking cases wonen case Stevoort dynamisch ontsluiting case Landegem voorzieningen case Moerzeke stagnerend landschap case Alveringem 6

7 dorpse aanpak instrumentarium dorpsstructuur kader brandpunt netwerken coalities 7

8 BG01 01/06/16 BG02 13/07/16 BG03 22/09/16 SITEBEZOEK Landegem Moerzeke Alveringem Stevoort BG04 21/11/16 BG05 07/02/17 JUN 2016 JUL AUG SEPT OKT NOV DEC JAN 2017 FEB START OPLEVERING SG01 10/10/06 EXPERTEN WORKSHOP 03/11/16 SG02 28/11/16 SG03 18/01/17 Figuur 2: doorlopen proces met overleg en data Aan de vier fases van het procesverloop worden er naast taken ook nog verschillende strategische overlegmomenten gekoppeld. Deze momenten van dialoog gebeuren met zowel de opdrachtgever (begeleidingsgroep en stuurgroep), als met academische experten en terreinexperten. THEORETISCH KADER CARTOGRAFIE ONTWERP DIALOOG WAAROM WAAR WAT HOE Figuur 3: procesaanpak met vier types van activiteiten Tijdens de vier fases van het proces worden er op verschillende taken ingezet. Er wordt gefocust op het uiteenzetten van een theoretisch kader omtrent kernversterking. Ook wordt er een cartografische oefening gemaakt die de potenties voor kernen in beeld brengt. Tevens worden er verschillende hypotheses uitgewerkt aan de hand van het ontwerpend onderzoek. Tenslotte worden er op verschillende ogenblikken in het projectverloop diverse dialogen georganiseerd met onder meer de opdrachtgever en experten. 8

9 FASE 1: OPGAVES VOOR DORPEN FASE 2: KANSEN VOOR DORPEN FASE 3: OPLOSSINGEN OP MAAT VAN HET DORP FASE 4: DORPSE AANPAK ONTWERPRICHTLIJNEN STARTUITSPRAKEN INVENTARISATIE VRAAGSTUKKEN LOCATIEONDERZOEK CASES VOOR ONTWERPEND ONDERZOEK STRATEGIEËN VOOR DORPAANPAK wonen ontsluiting voorzieningen landschap dorpsstructuur kader brandpunt netwerken coalities AANPAK/ROLLEN INTERBESTUURLIJKE SAMENWERKING Figuur 4: procesaanpak in vier fases met bijhorende overlegmomenten Het proces van het onderzoek gebeurt in vier fases die in het schema worden getoond in vier duidelijke kolommen. Het schema wordt ingezet om de inhoudelijke visie en methodiek uit te werken, ondersteund door overlegmomenten en deelproducten. Het voorgestelde processchema helpt om alle taken duidelijk in beeld te brengen, maar het helpt vooral om de linken te zien, zodat het resultaat geen verzameling van deelstudies op verschillende schalen en met een ander draagvlak is, maar één sterk doorgedachte en doorwerkte visie voor de versterking van dorpen. DORPENONDERZOEK TEKSTBUNDEL BEELDBUNDEL FOTOBUNDEL KAARTBUNDEL ONTWERPBUNDEL Figuur 5: onderzoek als geheel van verschillende bundels Het resultaat van dit onderzoek wordt een eindrapport dat bestaat uit verschillende onderdelen. Als eerste is er de overkoepelende tekstbundel met bijhorende beeldbundel die een overzicht bieden op de dorpenaanpak. De deelnota met een fotoreportage brengt de dorpen, met de opgaves waar ze vandaag voor staat, in beeld. De deelnota met de kaartenatlas van de type-regio s bevat het locatieonderzoek en vertaalt de opgaes naar de regionale schaal. De laatste bundel bevat de resultaten van het ontwerpend onderzoek. 9

10 Kleinstedelijk én dorps Vlaanderen Figuur 6: spreiding van de bevolking in de woonkernen in België De kaart situeert de verschillende woonkernen in België. Deze worden tevens gekoppeld aan het aantal inwoners. Vlaanderen telt 1461 kernen, waarvan 797 kernen minder dan 1000 inwoners hebben en 482 kernen tussen de 1000 en 5000 inwoners hebben. De gemiddelde grootte van de kernen bedraagt 3418 inwoners in Vlaanderen. België kent dus een hoge graad van verstedelijking en tegelijk een sterk gediversifieerd nederzettingspatroon. 10

11 Legende: < 300 inwoners inwoners inwoners > 900 inwoners Figuur 7: overzicht van de grootte van de kernen in Vlaanderen De kaart toont een overzicht van de grootte van de kernen in Vlaanderen. Deze kaart helpt mee een inzicht te verkrijgen in de huidige conditie van de kernen. Het toont dat de kernen uiteenlopende dimensies hebben. Legende: 1 inwoner/ha 2 inwoners/ha 3 inwoners/ha > 3 inwoners/ha Figuur 8: overzicht bevolkingsdichtheid in kernen in Vlaanderen De kaart toont een overzicht van de bevolkingsdichtheid van de kernen in Vlaanderen. Deze kaart helpt mee een inzicht te verkrijgen in de huidige conditie van de kernen. 11

12 Legende: < 125 bewoonde woningen bewoonde woningen bewoonde woningen > 375 bewoonde woningen Figuur 9: overzicht bewoond woonaanbod in kernen in Vlaanderen De kaart toont een overzicht van het bewoond woonaanbod in Vlaanderen. Deze kaart helpt mee een inzicht te verkrijgen in de huidige conditie van de kernen. Figuur 10: de vier karakteristieken van een dorp als omgeving op mensenmaat. Het dorp biedt een vorm van centraliteit aan vier cruciale aspecten in haar directe omgeving: wonen, voorzieningen, ontsluiting en landschap. Deze vier thema s vormen een wezenlijk onderdeel voor de hier gebruikte omschrijving van het dorp, voor de verder opbouw van het onderzoek en voor het opzetten van een kernversterkingsbeleid 12

13 STERKE REGIO S MET EEN LANDELIJK KARAKTER - KERNVERSTERKING WAT? THEMATISCHE INSTEEK VOOR KERNVERSTERKING WAAR? LOCATIEONDERZOEK NAAR KANSEN VOOR KERNVERSTERKING WAAROM? OPGAVES VOOR KERNVERSTERKING HOE? OPZETTEN VAN GERICHTE DORPENSTRATEGIE Figuur11: overzicht centrale vragen Tijdens het onderzoek staan er vier vragen centraal, kort gezegd waarom, wat, hoe en wie. Voor welke opgaves en uitdagingen staan dorpen vandaag (waarom?). Waar bevinden en bieden zich kansen aan om kernversterking op te enten (waar?). Welke activiteiten bieden kansen voor kernversterking (wat?). Welke ruimtelijke strategieën voor meer of minder ruimtelijk rendement en functieverweving kunnen toegepast worden (hoe?). 13

14 Naar een dorpenbeleid gericht op kernversterking REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND STAD Figuur 12: schematische interpretatie beleidskader stad-land, RSV Het Structuurplan Vlaanderen vormde de laatste decennia de basis voor het gevoerde beleid rond ruimtelijke ontwikkeling. Aan de basis van dat beleid liggen twee basisvisies waarvan Vlaanderen: open en stedelijk cruciaal is voor het beoordelen van het gevoerde beleid richting dorpen. Open en stedelijk mag daarbij niet opgevat worden als twee van elkaar gescheiden werelden. Deze zijn in Vlaanderen duidelijk met elkaar verweven. Toch wordt veel beleid nog steeds afgestemd op de tegenstelling tussen stad en land. Beiden zijn expliciete delen binnen het RSV. REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND - specifieke financiering PLATTELANDSFONDS - plattelandsontwikkeling - projectvoorstellen open ruimte - landinrichtingsprojecten - landschapsontwerp - specifieke financiering STEDENFONDS - stadsontwikkeling - stadsvernieuwing - stadsproject - stadsontwerp STAD Figuur 13: schematische interpretatie bestuurlijke aanpak gericht op stad en land Het ruimtelijke beleid kreeg vorm vanuit die opdeling in stedelijke gebieden en het buitengebied. Ze werden vertaald in expliciete beleidskaders (stedelijk beleid, plattelandsbeleid) en de afbakeningen van stedelijke gebieden en verschillende tegenhangers in de open ruimte. 14

15 REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND STAD Figuur 14: schematische interpretatie interafhankelijkheden stad-land 15

16 Legende: stedelijke gebieden economisch netwerk poort (zeehaven, luchthaven, HST-station) economisch knooppunt buiten stedelijke gebieden en buiten economisch netwerk economisch knooppunt in economisch netwerk Figuur 15: overzicht selectie stedelijke gebieden en stedelijke netwerken / selectie economische knooppunten en economische netwerken, RSV Steden zijn en blijven hefbomen voor economische groei en tewerkstelling en vormen daarmee een bron van welzijn voor gans Vlaanderen. Toch blijft een aanzienlijk deel van de groei plaats vinden buiten stedelijke gebieden. De trend naar suburbanisatie houdt aan. Het beleid van het RSV heeft deze trend niet ten volle kunnen keren. Vlaanderen wordt gekenmerkt door een alomtegenwoordigheid van bebouwing en echte open ruimte is dan ook bijna niet meer te vinden. 16

17 Legende: natuurreservaten bosreservaten VEN en IVON gebieden habitatrichtlijngebieden vogelrichtlijngebieden afbakening grootstedelijk gebied afbakening regionaalstedelijk gebied afbakening kleinstedelijk gebied Figuur 16: kaart huidige afbakeningen stad en land Hoewel in de ruimtelijke werkelijkheid al lang de heldere opdeling stad-land vervaagd is, blijft deze een heel belangrijk principe waarop het ruimtelijk beleid vandaag verder bouwt bijvoorbeeld via het afbakenen van duidelijk stedelijke entiteiten en landschappelijke eenheden. De discours negert vandaag de diverse vormen van vermenging tussen stad en land, die karakteristiek zijn voor sterk verstedelijkte regio s. Legende: afbakeningsgebied "beleidsarm" gebied Figuur 17: kaart beleidsarm tussengebied 17

18 REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND STAD Figuur 18 schematische interpretatie beleidskader stad-land-dorp, BRV REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND VANUIT LANDSCHAP - regionale landschappen - landelijke gebieden - bovenlokale stakeholders - IPO STADSREGIONAAL STAD REGIO - intercommunale - strategische projecten - gebiedsgerichte aanpak INTERGEMEENTELIJK - intercommunale - uitwisseling ambtenaren - overleg Figuur 19: schematische interpretatie bestuurlijke aanpak gericht op stad, land en dorp via vormen van interbestuurlijke samenwerking 18

19 REGIO, STANDSNABIJE PLATTELANDSSTREKEN LAND STAD Figuur 20: schematische interpretatie interafhankelijkheden stad-land-dorp Figuur 21: kaartbeeld nevelstad Vlaanderen Het kaartbeeld toont de huidige conditie van het Vlaamse verstedelijkt landschap. De steeds verdere uitzwerming van de bebouwing zorgt voor een grote vernevelingsgraad waardoor de grens tussen de open ruimte, de bebouwde ruimte of de compacte dorpskernen dreigen te vervagen. 19

20 Figuur 22: matrix met twee maal negen dorpsvormen De morfologie van het dorp is lang niet meer zo eenduidig. Welke zijn wel of niet een kern en waar stopt deze dan, is vaak zeer moeilijk vast te stellen of vast te leggen. Een generieke ruimtelijke typering, selectie of afbakening van dorpskernen lijkt onhaalbaar en contraproductief voor het opzetten van een dorpenaanpak en bijhorende kernversterkingsbeleid. We werken we in dit onderzoek daarom met een typering (en geen definitie) van dorpen of kernen die gebaseerd is op de rol van het dorp of de kern. 20

21 21

22 Legende: negative groei-index groei-index groei-index > 110 groei-index Figuur 23 groei van de kernen in Vlaanderen: een aantal figuren tonen de groei van Vlaamse kernen (inwoners). Dit geeft een beeld van de dynamiek van de woonmarkten in Vlaanderen. De huidige dynamiek geeft weer waar bijkomende groei en/of verdichting plaats vond en te verwachten is. De kaart toont de groei van kernen in Vlaanderen. Deze kaart helpt mee een inzicht te vererven in de dynamiek van de kernen. 22

23 09/10/2012 De Morgen interview met Minister Muyters (RO) en Vlaams bouwmeester Swinnen Figuur 24: Stelling: Afgelegen bouwen moet duurder worden In bovenstaand artikel wordt er stilgestaan bij de ontwikkelingsperspectieven omtrent de Vlaamse Huisvesting. Waar moet er worden op ingezet om Vlaanderen leefbaar te houden? 23

24 10/10/2012 De Morgen reacties van diverse vlaamse burgemeesters van plattelandsgemeentes Figuur 25: reactie vanuit lokaal beleid Bovenstaand artikel brengt enkele reacties samen op de uitspraak dat afgelegen bouwen duurder moet worden dat in het voorgaande artikel wordt geponeerd door minister Muyters. 24

25 VOORZIENINGENAANBOD SCHAAL / DICHTHEID KERN DIENSTENDORP STADSRANDDORP LANDSCHAPSDORP KNOOPDORP PRODUCTIVITEIT LANDSCHAP KNOOPPUNTWAARDE Figuur 26: raster voor afwegen van dorpsopgaves en -kansen De onderzoek-matrix gaat uit van assen die de kansen vanuit telkens één specifieke maatschappelijke opgave uitdrukken. Dit levert vier duidelijke insteken om naar de opgaves te kijken waar dorpen of kernen vandaag voor staan. Die opgaves zijn het gevolg van wijzigingen die de kern doormaakt vanuit het regionaal woonmilieu, het voorzieningenmilieu, het ontsluitingsmilieu of het landschappelijke milieu. Elk van de vier deelvakken in het raster biedt een aanknopingspunt om naar het dorp te kijken en om de dorpskernversterking in beeld te krijgen. DYNAMISCH DORP DYNAMISCH DYNAMISCHE KERNEN DOOR MOGELIJKHEDEN DYNAMISCHE KERNEN DOOR AANTREKKELIJKHEID KWANTITATIEF KWALITATIEF STAGNERENDE OUDE CENTRA STAGNERENDE OUDE KERNEN STAGNEREND STAGNEREND DORP Figuur 27: raster voor afwegen van woondynamiek Aanvullend bij de matrix omtrent de kansen voor het dorp, wordt er ook een matrix vooropgesteld die de afweging maakt voor kernversterking aan de hand van dynamiek. Aan de hand van de matrix wordt een typering van dorpen gemaakt op basis van hun groei en groeimogelijkheden. Hierbij wordt op de verticale as de dynamiek van de kernen geëvalueerd ten opzichte van het Vlaamse gemiddelde. Op de horizontale as wordt het aanwezige potentie voor woonaanbod geëvalueerd dat ofwel uitgaat van een kwantitatief aanbod of door kwalitatieve kansen. 25

26 Het dorp van weleer is niet meer, op naar een nieuw dorp! Figuur 28: transitie van het autonoom dorp naar het woondorp Het dorp ontwikkelde zich door verschillende maatschappelijke veranderingen van autonoom dorp naar woondorp. In het autonome dorp was de rol van landbouw dominant, de auto was er nog niet prominent aanwezig, maar bovenal de verzorgende functie was overheersend. Het dorp was de leefwereld voor zijn bewoners. Onder invloed van onder meer het groter wordende mobiliteitsaanbod wijzigde het aanschijn van het dorp als leefomgeving. De ruime regio is nu de actieradius van ons dagelijks leven. Voor veel van onze dagdagelijkse activiteiten zijn we het dorp ontgroeid. AUTONOOM DORP WOONDORP LANDSCHAP VOORZIENINGEN WONEN BEREIKBAARHEID Figuur 29: grafiek met evolutie van diverse rollen die het dorp opneemt bij de transitie van autonoom dorp naar woondorp De grafiek illustreert de transitie van autonoom dorp naar woondorp aan de hand van de vier onderzoeksthema s. De transitie van dorpen gaat gepaard met een geleidelijk functieverlies van dorpen door regiovorming voor die voorzieningen, gekoppeld aan een toegenomen mobiliteit van dorpsbewoners, een groei van het wonen in dorpen en een vermindering van de relatie van het dorp met het omliggende natuurlijke landschap. 26

27 Figuur 30: De schaal van het dorp zelf is niet het referentiekader voor het aanpakken van de ontwikkeling van het dorp. Het dorp staat voor twee macro-tendensen, namelijk schaalvergroting en bijhorende regiovorming voor winkelen, voorzieningen, werk en ontspanning enerzijds en de schaalverkleining en bijhorende woondomeinvorming anderzijds De tendens van schaalvergroting en schaalverkleining zorgde mee voor de evolutie van het dorp van zijnde een autonoom dorp naar een woondorp. Figuur 31: dorpsopgaves als collectieve projecten, met interbestuurlijke samenwerking tussen gemeentes, stakeholders, bewoners en groepen De transformatie van autonoom dorp naar woondorp door een gelijktijdige schaalvergroting en schaalverkleining toont aan dat de centrale uitdagingen voor het dorp niet langer beperkt zijn tot het dorp en haar eigen beleidsniveau. Het dorp is ruimtelijk-morfologisch, functioneel en bestuurlijk niet langer louter te bekijken vanuit haar eigen territorium. Ze vormt onderdeel van een regionaal territorium. 27

28 Opgaves en kansen voor dorpen Figuur 32: dorpsopgaves voor wonen als gevolg van de transitie van autonoom dorp naar woondorp Het autonome dorp bood ruimte voor het alledaagse leven voor al haar inwoners. De dorpsgemeenschap stond centraal. Vandaag is het een woondorp geworden dat zich meer en meer richt op specifieke doelgroepen. Het woondorp staat daardoor voor een aantal opgaves. Figuur 33: dorpsopgaves voor voorzieningen als gevolg van de transitie van autonoom dorp naar woondorp Dorpen boden een kleinschalig en breed aanbod aan voorzieningen voor de lokale noden. Dit autonoom en zelfvoorzienend dorp wordt echter geleidelijk aan een monofunctioneel woondorp. Dit door sterke wijziging van functie-aanbod en voorzieningenaanbod in de kleinere kernen. 28

29 Figuur 34: dorpsopgaves voor ontsluiting als gevolg van de transitie van autonoom dorp naar woondorp Het autonoom dorp, verankerd in de regio via lokale fijnmazige netwerken van trage wegen en bovenlokale openbaar vervoersverbindingen, is vandaag eerder footlose geworden. Het woondorp is met de wagen van overal bereikbaar maar daardoor is haar ligging steeds minder sturend. Figuur 35: dorpsopgaves voor omliggende landschappen als gevolg van de transitie van autonoom dorp naar woondorp Landschap en dorp vormden samen één productieve ruimte waarbij de structuur en typologie van het dorp door het landschap bepaald werd. De link tussen landschap en dorp verdwijnt door generieke bouwopgaves aan het dorp en in het landschap. 29

30 Figuur 36: transitie van het woondorp naar het verbonden dorp We introduceren in het onderzoek het verbonden dorp als resultaat om het dorp leefbaar te houden. Vanuit dergelijk referentiekader wordt niet de aanwezigheid van lokale functies maar de aanwezigheid van amenities, aantrekkelijkheden voor zowel bewoners, bezoekers als recreanten in het woondomein, als essentieel gezien voor de leefbaarheid van het dorp. De nadruk ligt daarbij niet in het aanwezig zijn van de programma s zelf die hiervoor instaan, maar net in het voorzien van de meerwaarde die ze opleveren. 30

31 LANDSCHAP AUTONOOM DORP WOONDORP VERBONDEN DORP A VERBONDEN DORP B VOORZIENINGEN WONEN BEREIKBAARHEID Figuur 37: grafiek met evolutie van diverse rollen die het dorp opneemt bij de transitie van woondorp naar verbonden dorp De grafiek illustreert de transitie van het woondorp naar het verbonden aan de hand van de vier maatschappelijke opgaves. De maatschappelijke opgaves kunnen zich uiteenlopend gaan ontwikkelen afhankelijk van welke de prominente opgave is en eveneens of er wordt ingezet op groeien of stagnatie. Figuur 38: vijf tools voor een dorpse aanpak De figuur toont vijf tools voor een specifieke dorpse aanmpak namelijk het versterken van de dragende dorpsstructuur, het richten van investeringen in een brandpunt, het scheppen van een duidelijk juridisch-planologisch kader, het uitbouwen van netwerken, het organiseren van diverse coalities. 31

32 Kansen voor kernversterking in beeld Legende: regeneratie van bestaande verkavelingen kwalitatieve transformatie van dorpskernen saneringswijken herdenken verkavelingsmodel / woonuitbreidingsgebieden en woonreservegebieden versterken van de rurale nederzettingsstructuren omgaan met permanente bewoning op campings- en weekendverblijven overige bebouwing Figuur 39: kaart met woonaanbod en opgaves in Vlaanderen De figuur toon een feitelijke overzichtskaart van het aanbod aan woonomgevingen met duidelijke opgaves. Bron: Eigen verwerking van databronnen van AWB, Naar een visionaire woningbouw. Kansen en opgaven voor een trendbreuk in de Vlaamse woonproductie, 2012, pg 112 FIG 3.4 Legende: stadsregio verstedelijkt tussengebied corridors landelijk tussengebied plattelandsgebied Figuur 40: kaart met dynamiek woonmarkt in Vlaanderen De figuur toont een potentiekaart voor verdere stedelijke doorontwikkeling. Bron: AWB, Naar een visionaire woningbouw. Kansen en opgaven voor een trendbreuk in de Vlaamse woonproductie, 2012, pg 114 FIG

33 Figuur 41: kaart Vlaanderen met aanduiding logica s voor het dorpen vanuit woonmilieus in de stadsrand + selectie case Verschillende regio s hebben een hoge waarde voor kernversterking in een stadsregionaal verband. Deze typeregio s uiten zich als zijnde woonmilieus. In Vlaanderen zien we diverse gebieden waar deze logica dominant en dus kansrijk is. 1. Stadsrand Brugge, 2. Stadsrand Gent, 3. Stadsrand Leuven, 4. Stadsrand Hasselt, 5. Stadsrand Turnhout. 33

34 Legende: spoorlijnen tramlijnen wegenis Figuur 42: kaart met ontsluitingssystemen in Vlaanderen De figuur toont een feitelijke overzichtskaart van het aanbod aan weginfrastructuur, openbaar vervoer (trein, tram en bus) en bovenlokale fietsverbindingen. Bron: Eigen verwerking van databronnen van AGIV en Corine. Legende: beperkt ontsloten openbaar vervoersnetwerk matig ontsloten openbaar vervoersnetwerk goed ontsloten openbaar vervoersnetwerk zeer goed ontsloten openbaar vervoersnetwerk Figuur 43: kaart met knooppuntwaarde in Vlaanderen De figuur toont een potentiekaart voor ontsluiting op basis van de knooppuntwaarde. Bron: VITO, Ontwikkelingskansen op basis van knooppuntwaarde en nabijheid voorzieningen, Syntheserapport, 2016, pg 22 FIG 12 34

35 Figuur 44: kaart Vlaanderen met aanduiding logica s voor het dorpen vanuit ontsluitingsmilieus met hoge knooppuntwaarde + selectie case Verschillende regio s hebben een hoge waarde voor kernversterking vanuit hun hoge knooppuntwaarde. Deze typeregio s uiten zich als zijnde ontsluitingsmilieus. In Vlaanderen zien we diverse gebieden waar deze logica dominant en dus kansrijk is. 1. Pendelregio tussen Gent en Brugge / Aalter Nevele, 2. Pendelregio tussen Gent en Antwerpen / Lochristi Beervelde, 3. Pendelregio in de Voorkempen / Lier - Nijlen Herentals, 4. Pendelregio Zuid-Limburg / Landen, 5. Pendelregio zuidelijk Pajottenland / Edingen - Galmaarden 35

36 Legende: publieke voorzieningen en dienstverlening sport, recreatie en openbaar groen bedrijventerreinen Figuur 45: kaart met voorzieningenaanbod en opgaves in Vlaanderen De figuur toont een feitelijke overzichtskaart van het aanbod aan voorzieningen. Bron: Eigen verwerking van databronnen van AGIV en Corine. Legende: beperkt voorien matig voorien goed voorien zeer goed voorien Figuur 46: kaart dekking voorzieningen in Vlaanderen De figuur toont een potentiekaart voor het voorzieningenaanbod. Bron: VITO, Ontwikkelingskansen op basis van knooppuntwaarde en nabijheid voorzieningen, Syntheserapport, 2016, pg 22 FIG 13 36

37 Figuur 47: kaart Vlaanderen met aanduiding logica s voor het dorpen vanuit voorzieningenmilieus van sterke regionale centra + selectie case In Vlaanderen zien we diverse gebieden waar de logica omtrent voorzieningenmilieus dominant en dus kansrijk is. 1. Voorzieningenlandschap Meetjesland / Maldegem Sijsele, 2. Voorzieningenlandschap Centraal Vlaamse Ruit / Sint-Niklaas - Zele Dendermonde, 3. Voorzieningenlandschap Rand Antwerpen / Zoersel, 4. Voorzieningenlandschap Noord-Limburg / Bree Peer, 5. Voorzieningenlandschap Maasvallei / Maasmechelen, 6. Voorzieningenlandschap Centraal Limburg / Houthalen - Helchteren Beringen, 7. Voorzieningenlandschap Kempen / Westerlo, 8. Voorzieningenlandschap tussen Roeselare en Kortrijk / Moorslede - Lendelede 37

38 Legende: natuurreservaten en bosreservaten overstromingsgevoelige gebieden bosgebiedenl andbouwgebruikspercelen Figuur 48: kaart met natuurwaarden en landbouw in Vlaanderen De figuur toont een feitelijke overzichtskaart van diverse vormen van landgebruik in de open ruimte. Bron: Eigen verwerking van databronnen van AGIV en Corine. Legende: < 0,05 0,05-0,1 0,1-0,2 0,2-0,3 0,3-0,4 > 0,4 Figuur 49: kaart met dynamiek open ruimte in Vlaanderen De figuur toont een kaart die de druk van de bebouwing op de open ruimte weergeeft. Bron: Verwachte versteningsdruk, Bomans et al,

39 Figuur 50: kaart Vlaanderen met aanduiding logica s voor het dorpen vanuit sterke landschappen in het landelijk gebied + selectie case Verschillende regio s hebben een hoge waarde voor kernversterking vanuit hun sterke landschappelijke waarde. Deze typeregio s uiten zich als zijnde landschapsmilieus. In Vlaanderen zien we diverse gebieden waar deze logica dominant en dus kansrijk is. 1. Westhoek, 2. Noordelijk Meetjesland, 3. Pajottenland, 4. Hageland, 5. Noordelijke Kempen, 6. Haspengouw, 7. Polders 39

40

41

42 Colofon Voorliggend ontwerpend onderzoek werd uitgevoerd in het kader van de studie 'Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in Vlaanderen' van juni 2016 tot en met februari 2017, in opdracht van Ruimte Vlaanderen (afdeling Onderzoek en Monitoring). Studie uitgevoerd door Maat-ontwerpers, Forelstraat 55b 9000 Gent Werkten mee aan de studie Peter Vanden Abeele, Eva De Bels In opdracht van Ruimte Vlaanderen Afdeling Onderzoek en Monitoring Koning Albert II-laan 19 bus Brussel

43

44