Auteur(s): J.W. Elkhuizen Titel: Spurieuse correlaties Jaargang: 12 Jaartal: 1994 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers:
|
|
- Anna de Jonge
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Auteur(s): J.W. Elkhuizen Titel: Spurieuse correlaties Jaargang: 12 Jaartal: 1994 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden voor (para-) medische, informatieve en educatieve doeleinden en ander niet-commercieel gebruik. Zonder kosten te downloaden van:
2 SPURIEUSE CORRELATIES J.W. Elkhuizen Jan Willcm Elkhuizen fysio-/manueeltherapeut, bewegingswetenschapper, Leeuwarden In dit artikel wordt ingegaan op de interpretatie van onderzoeksgegevens, en met name van die gegevens die sterk aan elkaar gecorreleerd zijn. Uiteengezet wordt waarom misinterpretaties in de praktijk eenvoudig kunnen optreden, hetgeen bepalend kan zijn voor de te geven behandeling. Ten slotte wordt een aantal oplossingen aangedragen waarmee het trekken van onjuiste conclusies zoveel mogelijk kan worden voorkomen. Correlaties Het bepalen van correlaties tussen verschillende variabelen is in de wetenschap een alledaagse bezigheid. Men wil graag weten of bepaalde variabelen met elkaar samenhangen en, zo ja, in welke mate dat het geval is. Dit vergroot de kennis over het te bestuderen onderwerp en kan een beter inzicht verschaffen. De mate waarin twee variabelen met elkaar samenhangen kan worden uitgedrukt in de correlatiecoëfficiënt p (rho). In de praktijk beschikken we meestal niet over een dermate groot aantal waarnemingsparen dat we de waarde van p exact kunnen vaststellen. In de onderzoekssituatie wordt vaak gebruik gemaakt van de Pearson-correlatiecoëfficient r (de streekproefcorrelatiecoëfficient voor lineaire correlaties). Indien r=l, dan is er sprake van een maximale samenhang, en indien de ene variabele (bijvoorbeeld A) optreedt, treedt ook de andere (B) op. Het omgekeerde is dan eveneens het geval. Indien r negatief is, dan is er een omgekeerde samenhang aanwezig: bij een toename van A neemt B af, of omgekeerd. De Pearson's correlatiecoëfficiënt kan ook 0 zijn: er bestaat dan in het geheel geen lineaire samenhang tussen de variabelen. R kan dus de volgende waarden aannemen: - 1 r 0 (negatieve correlatie) of O r 1 (positieve correlatie). In figuur 1 staan enkele voorbeelden van een scatterdiagram weergegeven. Of een correlatie wel of niet werkelijk bestaat, of dat deze op toeval gebaseerd kan zijn, laat zich eenvoudig statistisch toetsen. Hierbij is het aantal waarnemingen (n) van belang. Hoe groter de steekproef des te betrouwbaarder de resultaten. Een correlatiecoëfficiënt kan in een bepaald geval hoog zijn, maar indien deze is berekend aan de hand van slechts een beperkt aantal waarnemingen dan kan deze toch onbetrouwbaar zijn. Een lage correlatie, maar vastgesteld met behulp van een groot aantal waarnemingen, kan daarentegen betrouwbare en zinvolle informatie opleveren. Stel dat de correlatie tussen twee variabelen hoog is en bovendien statistisch significant, wat voor conclusies kunnen daar dan uit getrokken worden? Niet meer en niet minder dan dat er kennelijk een bepaald verband bestaat tussen de betreffende variabelen. Over een eventuele causale relatie zegt dit evenwel...niets! Een voorbeeld. Bij het bestuderen van de uitslagen van een rekentoets op een basisschool valt het op dat er een opmerkelijk verband bestaat tussen het lichaamsgewicht van de betrokken leerlingen en hun rekenvaardigheid. In figuur 2 staan de resultaten van deze toets weergegeven, afgezet tegen het lichaamsgewicht. In figuur 2.zijn de resultaten van een rekentoets afgezet tegen het lichaamsgewicht In dit voorbeeld zal het duidelijk zijn dat er sprake is van een schijnverband. Er is bij kinderen wel degelijk een relatie tussen lichaamsgewicht en rekenvaardigheid -figuur 2 spreekt voor zich- maar van een oorzakelijk verband is in het geheel geen sprake. Door een derde variabele, de leeftijd van de leerlingen, kunnen de resultaten eenvoudig worden verklaard. Met het ouder worden van de leerlingen neemt namelijk zowel de rekenvaardigheid als het lichaamsgewicht toe. Indien gecorrigeerd wordt voor leeftijd, blijkt er geen correlatie meer te bestaan tussen rekenvaardigheid en lichaamsgewicht. Een dergelijke correlatie, waarbij geen causaal verband bestaat tussen de variabelen, wordt spurieus genoemd (1,2).
3 Figuur 1 Enkele voorbeelden van een scatterdiagram met daarbij vermeld de pearson correlatie-coëfficiënt r. Figuur 2 De resultaten van een rekentoets afgezet tegen het lichaamsgewicht.
4 Het probleem bij spurieuze correlaties Het probleem bij spurieuze correlaties is dat niet altijd direct doorzien wordt dat een bepaalde correlatie spurieus is. Het gevolg daarvan kan zijn dat vrij voor de hand liggende, maar onjuiste conclusies worden getrokken. Indien men het bovenstaande voorbeeld bestudeert en daarbij niet doorziet wat de werkelijke oorzaak van de correlatie is, zou men geneigd kunnen zijn de leerlingen die slecht rekenen maar wat extra eten te geven. Dat verkeerde conclusies gemakkelijk getrokken kunnen worden blijkt onder meer uit de publikaties van Burk en Yiamouyiannis in 1965 waarin de auteurs stelden dat fluoridering van drinkwater kankerverwekkend is (3). Dit gaf destijds aanleiding voor nogal wat onrust. Zij baseerden zich op het feit dat de sterftecijfers ten gevolge van kanker in steden met gefluorideerd drinkwater groter was dan in steden met ontgefluorideerd drinkwater. Later bleek dat de gemiddelde leeftijd in de steden met gefluorideerd drinkwater toevalligerwijs hoger was dan in de andere steden. Toen gecorrigeerd werd voor deze verstorende variabele (confounder) bleek er in het geheel geen verband te bestaan tussen fluoridering en de sterfte aan kanker. Oorzakelijke samenhang Zoals het bovenstaande illustreert, moet bij het interpreteren van onderzoeksgegevens de nodige voorzichtigheid in acht worden genomen. Allereerst dient een onderzoek betrouwbaar en valide te zijn. Indien aan deze criteria is voldaan, zijn er een aantal bevindingen die steun geven aan het veronderstelde oorzakelijke karakter van een gevonden correlatie (3) - sterkte van de correlatie Hoe groter de r, des te groter is in het algemeen het argument van causaliteit. - interne consistentie Indien een expositie-respons relatie bestaat, dan is dat een aanwijzing voor causaliteit. Datzelfde geldt indien hetzelfde effect wordt teruggevonden in verschillende sub-groepen. - externe consistentie Als bij verschillende onderzoekingen in de verschillende delen van de wereld de resultaten in dezelfde richting wijzen dan kan dit een aanwijzing voor causaliteit zijn. - geloofwaardigheid De hypothese van causaliteit kan ondersteund worden door kennis van een bepaald mechanisme dat de associatie redelijk maakt. Het is frappant dat bij het bovengenoemde voorbeeld van de rekenvaardigheid en het lichaamsgewicht bij kinderen, wordt voldaan aan bovengenoemde criteria! De r is hoog en statistisch significant; de gevonden correlatie is intern consistent: hoe zwaarder de kinderen (lees ouder) des te beter rekenen ze, en dit geldt zowel voor jongens als meisjes; ook is er sprake van externe consistentie: in Japan en Mexico zal hetzelfde gevonden worden; een geloofwaardige hypothese is eveneens aanwezig: met de groei van het lichaam groeien ook de hersenen waardoor zij tot betere prestaties kunnen komen. Duidelijk is dat bovengenoemde criteria bepaald niet uitsluiten dat er verkeerde conclusies worden getrokken. Het is interessant eens na te gaan of een en ander ook in de fysiotherapie een rol kan spelen. Spurieuse correlaties en fysiotherapie Laten we eens een veel voorkomend euvel als voorbeeld nemen. Een ambtenaar spit op zaterdag zijn tuintje om. Op een gegeven moment krijgt hij een hevige pijn in de rug en kan hij het karwei niet afmaken. Stel dat een aantal collagene vezels in de anulus fibrosis het heeft begeven (pre-hnp fase). Met een pijnlijke stijve rug meldt de patiënt zich de volgende dag bij de huisarts. "Spit"! zegt deze en schrijft spierverslappende en pijnstillende medicatie voor. Gelukkig zakken de klachten af, maar aangezien de man toch nog last blijft houden wordt hij naar de dichtstbijzijnde fysiotherapeut verwezen. Op het verwijsbriefje prijkt de veelzeggende diagnose: acute lumbago. Uit het onderzoek concludeert de fysiotherapeut dat de spieren hypertoon zijn, dat de gehele lumbale regio pijnlijk is en dat de bewegingen zijn beperkt. Als behandeling wordt gekozen voor een sederende massage en interferentie als pijnstilling. Later kan dan aan mobilisatie en een oefenschema gedacht worden Het denk- en beslissingsproces van zowel de huisarts als de fysiotherapeut laten zich in een syllogisme samenvatten: Huisarts premisse major: premisse minor: conclusie: Fysiotherapeut: premisse major: premisse minor: conclusie: Ik wil de pijn en de hypertonie verminderen. Pijnstillende en spierverslappende medicatie verminderen de pijn en de tonus. Ik schrijf pijnstillende en spierverslappende middelen voor. Ik wil de pijn en de hypertonie verminderen Sederende massage en interferentie verminderen de pijn en de tonus. Ik geef een sederende massage en interferentie Is er iets mis met deze zogenaamde praktische redeneringen? Ja en nee!
5 Op zich zijn de redeneringen wel sluitend. Toch is het van belang in te zien dat de conclusies niet dwingend uit de premissen volgen (4). Zowel de huisarts als de fysiotherapeut hadden ook andere therapieën kunnen toepassen om hun doel te bereiken. Belangrijker is echter dat voorbij lijkt te worden gegaan aan de vraag waarom de spieren hypertoon zijn en waarom er pijn aanwezig is. Dat pijn en hypertonie aan elkaar gecorreleerd zijn, is in dit voorbeeld wel waarschijnlijk, maar het gaat nu weer om de vraag of er een causaal verband tussen beiden bestaat. Indien men er vanuit gaat dat de hypertone spieren verantwoordelijk zijn voor de pijn dan lijken bovenstaande redeneringen gerechtvaardigd te zijn. Op het moment dat men zich realiseert dat er een derde variabele meespeelt (de oorzaak, in dit geval de discuslaesie) die de twee andere factoren (pijn en hypertonie) veroorzaakt, komt de situatie wezenlijk anders te liggen. Dan wordt duidelijk dat de correlatie tussen hypertonie en pijn spurieus is, hetgeen aanleiding kan zijn een andere behandeling in te stellen. Zowel de pijn als de hypertonie kunnen dan begrepen worden als een functionele aanpassing waarmee nog meer weefselschade wordt voorkomen. Het laatste wat in deze situatie in aanmerking lijkt te komen is het voorschrijven van spierverslappende middelen of het willen detoniseren van spieren op zich. Normalisatie van de tonus kan wel een uiteindelijk doel blijven, maar zou gerealiseerd moeten worden door de oorzaak ervan (in dit geval de discusirritatie) zoveel mogelijk weg te nemen. De behandeling zou dan bijvoorbeeld kunnen bestaan uit het geven van adequate, discusontlastende (houdings-) adviezen en ADL-instructies om verdere irritatie van de discus te voorkomen. Tevens zou een oefenschema opgesteld kunnen worden waarbij de discus na verloop van tijd op geleide van de pijn meer functioneel belast wordt. Kanttekening Helaas is de exacte oorzaak van een bepaalde klacht niet altijd eenvoudig vast te stellen. Het is niet uitgesloten dat de ambtenaar uit ons voorbeeld het zelfde klinische beeld vertoont waarbij dit wel primair berust op een musculaire aandoening. Het gaat er in dit voorbeeld ook alleen maar om, aan te geven dat de vooronderstellingen van een behandelaar onjuist kunnen zijn en dat als gevolg daarvan een minder optimale of zelfs averechtse behandeling kan worden gegeven. Correlaties die gedeeltelijk spurieus zijn Het is bekend dat lokale, zeer drukpijnlijke, circumscripte verhardingen in spieren (triggerpoints) bij palpatie pijn kunnen veroorzaken in een buiten de spier gelegen gebied (5). Deze TPs worden wel verantwoordelijk gehouden voor de pijn van patiënten en de behandeling kan hier dan ook op geënt zijn (5). Door deze lokale spierverhardingen te behandelen kan de pijn van de patiënt verdwijnen. Elke praktiserende fysiotherapeut zal echter kunnen beamen dat dit niet altijd het geval is. Soms verbetert de spierverharding wel (tijdelijk), maar persisteert de pijn. Men kan zich dan afvragen of er een derde variabele in het spel is. Een functiestoornis in de cervicale wervelkolom bijvoorbeeld, die leidt tot chronisch verhoogde spieractiviteit en tot pijn. De TPs zouden dan kunnen ontstaan door de chronisch verhoogde spanning. Het is evenwel niet ondenkbaar dat dergelijke secundaire TPs een eigen leven gaan leiden en op hun beurt voor de nodige klachten zorgen. De correlatie tussen de pijn van de patiënt en de gevonden afwijking (het triggerpoint) kan in zo'n geval dus gedeeltelijk causaal zijn (het TP is de oorzaak van een deel van de pijn) en gedeeltelijk spurieus (de pijn wordt voor een deel door de functiestoornis veroorzaakt). Analoge redenaties kunnen worden geformuleerd tussen de variabelen pijn en arthrosis deformans, met als derde variabele een functiestoornis in gewrichten. Deze functiestoornis kan soms ook in een ander gewricht zijn gelokaliseerd dan dat waarin de pijn en de AD zich voordoen. Een voorbeeld hiervan is eerder in dit tijdschrift beschreven bij chondromalacie patellae en veranderingen in onder meer het Sl-gewricht of de voetwortel (6). Indekken tegen spurieuse correlaties Met de bewustwording van het feit dat de interpretatie van de onderzoeksgegevens moeilijk is en dat misinterpretaties eenvoudig kunnen optreden, dringt de vraag zich op wat je hier nu tegen kunt doen. 1. Allereerst lijkt het verstandig om de klinische gegevens van de patiënt zoveel mogelijk oorspronkelijk te houden, dus deze te noteren in de terminologie van de patiënt zelf. Indien een patiënt aanwijst dat hij bij het maken van een bepaalde beweging ergens iets voelt trekken dan is dat op zich een gegeven. Door dit gelijk te vertalen in een bepaalde naam (bijvoorbeeld "de hamstrings"), omdat dat waarschijnlijk de spier is die wordt aangewezen, wordt al een eerste stap gezet in een niet eenvoudig om te keren denkrichting. Het zou immers kunnen zijn dat bij nader onderzoek blijkt dat het bewuste gevoel van de patiënt voortkomt uit een andere spier of mogelijk zelfs uit andere weefsels. Een directe vertaling van een uitlating van de patiënt in bekend medisch jargon maakt de kans op ontdekking van een onjuiste vertaling er niet groter op.
6 2. Indien alle onderzoeksgegevens op een rijtje zijn gezet rolt daar een waarschijnlijkheidsdiagnose uit en een behandelplan. Het succesvol verlopen van de behandeling is evenwel geen bewijs dat de aannamen juist zijn geweest, maar kan hooguit een aanwijzing daarvoor zijn. Omgekeerd is het niet succesvol verlopen van een behandeling (de patiënt houdt klachten) niet een bewijs dat de aannamen van de fysiotherapeut onjuist zijn geweest. Toch is dit wel een reden een en ander nog eens te heroverwegen waardoor eventuele andere, niet direct verwachte, oorzaak-gevolg relaties naar voren kunnen komen. Juist daar waar de reacties van de patiënt afwijken van datgene wat de fysiotherapeut zou venvachten, is bezinning op zijn plaats. 3. Uit het voorgaande blijkt dat de reacties van de patiënt heel waardevol kunnen zijn. Een actieve interactie tussen fysiotherapeut en patiënt, waarbij de patiënt goed let op zijn verschillende lichaamssignalen en deze informatie frequent terugkoppelt naar de fysiotherapeut, kan er toe bijdragen dat de behandeling waar nodig op tijd kan worden bijgestuurd en dat gaandeweg meer inzicht in het probleem wordt verkregen. 4. Ten slotte kunnen fysiotherapeuten door het lezen van een tijdschrift als " Versus' op nieuwe inzichten en andere oorzaak- gevolg relaties geattendeerd worden, waardoor meer causaal-gerichte behandelmethoden in het vizier komen. Een abonnement op een dergelijk tijdschrift is dan ook aanbevelenswaardig, hoewel een mogelijke positieve correlatie tussen de abonnees op Versus en de kwaliteit van de behandeling weleens gedeeltelijk spurieus zou kunnen zijn! Literatuur 1. Drenth, PJ.D. Inleiding in dc testtheorie. 1985, Van Loghum Slaterus, Deventer. 2. Winkler, R.L. & W.L. Hays. Statistics, 1975, Holt, Winston 3. Sallé,H. et al Beknopte epidemiologie m.b.t. niet-infectieuze ziekten, 1987, UvA, Amsterdam 4. Beld, A. v.d. Filosofle van het menselijk handelen, 1982, Van Gorcum, Assen 5. Travell, J.G., D.G. Simons Myofascial Pain and Dysfunction-The Triggerpoint manual. Williams and Wilkins, 1983, Baltimore 6. Lagerberg, A. en R. Lulofs Chondromalacie Patellae. Haags tijdschrift voor fysiotherapie,
Auteur(s): W. Ignatio, M. Zonneveld Titel: De zwaartekrachtgoniometer Jaargang: 4 Jaartal: 1986 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): W. Ignatio, M. Zonneveld Titel: De zwaartekrachtgoniometer Jaargang: 4 Jaartal: 1986 Nummer: 6 orspronkelijke paginanummers: 269-277 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie,17e jrg 1999, no.6 (pp )
Auteur(s): F.B. van de Beld Titel: Het meten van de bekkenrotatie tijdens het gaan op een tapis roulant Jaargang: 17 Jaartal: 1999 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: 291-297 Deze online uitgave mag,
Nadere informatieHoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Hoofdstuk 1 geeft een algemene inleiding op dit proefschrift. Artrose is een chronische progressieve gewrichtsaandoening. Men schat dat de hoge prevalentie wereldwijd verder zal toenemen vanwege de stijgende
Nadere informatieAuteur(s): R. Driessen Titel: Objektief onderzoek: Utopie? Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): R. Driessen Titel: Objektief onderzoek: Utopie? Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers: 124-130 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift voor
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatieDe Triggerpoint De-activatie cursus
De Triggerpoint De-activatie cursus 8/9 april 2011 Houten Gepresenteerd door Ietje van Stolk Kontakt: course@oos.co.nz PROGRAMMA VOOR TRIGGERPOINT DE-ACTIVATIE CURSUS DAG 1 9.45-10.00 Welkom, koffie en
Nadere informatieDry Needling. Informatie voor patiënten
Dry Needling Informatie voor patiënten Wat is dry needling? Dry needling is een nieuwe behandelmethode van de fysiotherapeut. Door middel van een speciale techniek worden spieren aangeprikt en raken op
Nadere informatieSomatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold
Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn
Nadere informatieTentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op maandag 2 juli uur
Faculteit der Wiskunde en Informatica Tentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op maandag 2 juli 2012 9.00-12.00 uur Bij het tentamen mag alleen gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine. Het gebruik
Nadere informatieMyofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici
\ MPS en Dry Needling - 1 Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici Frank Timmermans, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada Inhoud presentatie
Nadere informatieSAMENVATTING HET ONDERZOEK. Ankeronderzoek Muiswerk Testsuite 7 Nederlands 1F-2F-3F-4F
SAMENVATTING De testen uit Muiswerk Testsuite 7 Nederlands 1F-2F-3F-4F zijn genormeerd met behulp van de ankertesten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Een groot aantal leerlingen
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie,19e jrg 2001, no.6 (pp. 315 322)
Auteur(s): Titel: A. Lagerberg De beperkte schouder. Functie-analyse van het art. humeri met behulp van een röntgenfoto Jaargang: 19 Jaartal: 2001 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: 315-322 Deze
Nadere informatieMyofasciaal Pijn Syndroom
Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici \ Frank Timmermans, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada MPS en Dry Needling - 1 Inhoud presentatie
Nadere informatieMyofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici
\ Myofasciaal Pijn Syndroom een analyse voor (para)medici Frank Timmermans,, fysiotherapeut en manueel therapeut Uplands Physiotherapy Clinic, Penticton, B.C. Canada Samenstelling Peter Bär,, fysiotherapeut
Nadere informatieDagelijkse dosis visolie verbetert de prestaties van leerlingen bij nationale examens
Onderzoek naar niewe medicijnen duurt jaren en doorloopt een aantal verschillende stadia. Tenslotte worden de medicijnen op mensen getest in klinische trials. Bij stap 1 wordt de veiligheid getest op gezonde
Nadere informatieHaags Tijdschrift voor Fysiotherapie,1e jrg 1983, no. 2 (pp )
Auteur(s): K. Vente Titel: De keuze van de pulsduur bij langdurig toegepaste elektrostimulatie. Jaargang: 1 Jaartal: 1983 Nummer: 2 Oorspronkelijke paginanummers: 47-53 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen
Nadere informatieb) Het spreidingsdiagram ziet er als volgt uit (de getrokken lijn is de later uit te rekenen lineaire regressie-lijn): hoogte
Classroom Exercises GEO2-4208 Opgave 7.1 a) Regressie-analyse dicteert hier geen stricte regels voor. Wanneer we echter naar causaliteit kijken (wat wordt door wat bepaald), dan is het duidelijk dat hoogte
Nadere informatieMinder last van uw rug
Minder last van uw rug Hoe kunt u pijn onderin uw rug verminderen en nieuwe klachten voorkomen Rugklachten zelf onder controle Pijn in uw rug is lastig en vervelend. Om vele redenen. Uw humeur kan eronder
Nadere informatieVersus, Tijdschrift voor Fysiotherapie, 7e jrg 1989, no. 4 (pp )
Auteur(s): C. Riezebos, F. Krijgsman, A. Lagerberg Titel: De effektiviteit van borst- en buikademhaling Jaargang: 7 Jaartal: 1989 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 202-215 Deze online uitgave mag,
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
6074p ORT.039/1209.CV Zorgcommunicatie www.amphia.nl Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke
Nadere informatieConservatieve behandeling van lage rugklachten
Conservatieve behandeling van lage rugklachten Wervelkolom Orthopedie Inleiding Deze folder geeft u meer informatie over uw lage rugklachten, welke u met uw behandelend orthopeed besproken heeft. Anatomie
Nadere informatiehet laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en
Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens
Nadere informatieRobuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid
Robuustheid regressiemodel voor kapitaalkosten gebaseerd op aansluitdichtheid Dr.ir. P.W. Heijnen Faculteit Techniek, Bestuur en Management Technische Universiteit Delft 22 april 2010 1 1 Introductie De
Nadere informatieTentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op woensdag 22 april uur
Faculteit der Wiskunde en Informatica Tentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op woensdag 22 april 2009 9.00-12.00 uur Bij het tentamen mag alleen gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine. Het
Nadere informatieDry Needling. Fysiotherapie
00 Dry Needling Fysiotherapie 1 Wat is Dry Needling? Dry Needling is een specialisatie van de fysiotherapeut die zich richt op de behandeling van (pijn)klachten in het houding- en bewegingsapparaat. Met
Nadere informatieRESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG
Verslag bijeenkomst 21 januari 2011 Erasmus MC RESULTATEN NATIONALE PIJNMETING: PIJNPATIENTEN SIGNALEREN ERNSTIG GEBREK AAN ERKENNING EN GOEDE ZORG Partners Mijnpijn.nl vinden dat chronische pijn prioriteit
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 22 e jrg 2004, no. 2 (pp )
Auteur(s): F. van de Beld Titel: De excentrische crank Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 2 Oorspronkelijke paginanummers: 79-89 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt
Nadere informatieSportfysiotherapie > gericht op blessurepreventie en - behandeling. Manuele therapie > behandeling van klachten aan wervelkolom en/of gewrichten
In goede handen Specialismen Sportfysiotherapie > gericht op blessurepreventie en - behandeling Manuele therapie > behandeling van klachten aan wervelkolom en/of gewrichten Oedeemtherapie > gespecialiseerde
Nadere informatieMeer informatie over fysiotherapie of een registerfysiotherapeut bij u in de buurt vindt u op www.defysiotherapeut.com
Meer informatie over fysiotherapie of een registerfysiotherapeut bij u in de buurt vindt u op www.defysiotherapeut.com Uitgave: Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie, Amersfoort Met de fysiotherapeut
Nadere informatieWat u dient te weten over lage rugpijn
Wat u dient te weten over lage rugpijn Peter Goossens MSc, master na master manuele therapie Vrije Universiteit Brussel Skillsdocent SOMT master opleiding manuele therapie te Amersfoort NL Praktijk te
Nadere informatieSportfysiotherapie > gericht op blessurepreventie en - behandeling. Manuele therapie > behandeling van klachten aan wervelkolom en/of gewrichten
In goede handen Specialismen Sportfysiotherapie > gericht op blessurepreventie en - behandeling Manuele therapie > behandeling van klachten aan wervelkolom en/of gewrichten Oedeemtherapie > gespecialiseerde
Nadere informatieZorgSaam Ziekenhuis ZorgSaam Ziekenhuis ZorgSaam Ziekenhuis frozen shoulder
frozen shoulder 1 Inleiding De term frozen shoulder werd voor het eerst beschreven door de Amerikaanse chirurg Ernest Codman in 1934. De aandoening wordt zeer frequent beschreven in de medische literatuur
Nadere informatieDe reumatoloog. Ziekenhuis Gelderse Vallei
De reumatoloog Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Reumatische ziekten 3 Artritis 3 Bindweefselziekten of systeemziekten 3 Artrose 3 Weke delen-reuma 3 Pijnsyndromen 4 De reumatoloog 4 Onderzoek
Nadere informatieHemofilie / stollingsstoornissen en Pijn
1 Hemofilie / stollingsstoornissen en Pijn 01 november 2018 3 Wie heeft er weleens pijn? Antwoord: ja Antwoord: nee 4 Wie heeft er ongeveer 1 x per maand pijn? ja nee 5 Wie heeft er wekelijks pijn? ja
Nadere informatieHeleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn
Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn eerste lijn MZH De twee hoofd vragen: Waarom de nek behandelen
Nadere informatieInleiding. Reumatische ziekten
De reumatoloog Inleiding Ieder jaar bezoekt een groot aantal mensen de huisarts met klachten van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren, pezen en botten). Vaak is de huisarts in staat de diagnose
Nadere informatieFormulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument.
Formulier voor het beoordelen van de kwaliteit van een artikel over een diagnostische test of screeningsinstrument. Behorend bij: Evidence-based logopedie, hoofdstuk 3. Toelichting bij de criteria voor
Nadere informatieChronische Pijn Groep
Chronische Pijn Groep Geldermalsen Deze folder gaat over de behandeling van chronische pijn en over de manier waarop de Chronische Pijn Groep Geldermalsen deze klacht aanpakt. In deze folder wordt uitgelegd
Nadere informatieSamenvatting. Doel van het advies
Samenvatting Doel van het advies Mobiele telefonie is gemeengoed geworden. Bijna iedereen in westerse landen heeft een mobiele telefoon. Maar met de toename van het gebruik van mobiele telefoons onstonden
Nadere informatieTentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op dinsdag 5 april 2011 9.00-12.00 uur
Faculteit der Wiskunde en Informatica Tentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op dinsdag 5 april 2011 9.00-12.00 uur Bij het tentamen mag alleen gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine. Het gebruik
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
Nadere informatieLage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl
Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat
Nadere informatieAuteur(s): J.H.C. Vuurmans Titel: Was het wel de hernia? Jaargang: 26 Jaartal: 2008 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): J.H.C. Vuurmans Titel: Was het wel de hernia? Jaargang: 26 Jaartal: 2008 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 192-197 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt
Nadere informatieGROEPSBEHANDELING FIBROMYALGIE
GROEPSBEHANDELING FIBROMYALGIE Brochure Groepsbehandeling Fibromyalgie Tijdens uw bezoek aan de reumatoloog is bij u de diagnose fibromyalgie gesteld. Mogelijk komt u in aanmerking voor de groepsbehandeling
Nadere informatieTentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op woensdag 10 april 2013 14.00-17.00 uur
Faculteit der Wiskunde en Informatica Tentamen Biostatistiek 2 voor BMT (2DM50), op woensdag 10 april 2013 14.00-17.00 uur Bij het tentamen mag alleen gebruik worden gemaakt van een zakrekenmachine. Het
Nadere informatieA-specifieke lage rugpijn
A-specifieke lage rugpijn A-SPECIFIEKE LAGE RUGPIJN INLEIDING Lage rugpijn komt veel voor. Bij de meeste mensen worden geen duidelijke afwijkingen gevonden. Artsen spreken dan over a-specifieke lage rugpijn.
Nadere informatieMensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo
Presentatie door Elvira van Daal Mensendieck en Mc Kenzie praktijk Wierden en Markelo Wat is McKenzie therapie? Robin McKenzie is een fysiotherapeut uit Nieuw- Zeeland. Zijn therapie wordt wereldwijd
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN WAT IS PIJN? PIJN HOE EN WAT Pijn is een ontzettend complex en belangrijk mechanisme in ons lichaam. De definitie van pijn is: Een onplezierige
Nadere informatieMyofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints 1 Myofasciaal pijnsyndroom en triggerpoints Myofasciaal pijnsyndroom Het myofasciale
Nadere informatieHoofdpijnklachten Soorten hoofdpijn Oorzaken van hoofdpijn Symptomen van hoofdpijn
Hoofdpijnklachten Hoofdpijnklachten komen veel voor en kunnen u ernstig belemmeren in uw dagelijks functioneren. Soms is het een vervelende, zeurende pijn die op de achtergrond aanwezig is, maar er zijn
Nadere informatieAntwoorden op veel gestelde vragen over de folder Chroom-6 en ziekten: wat is er bekend uit de wetenschap?
Antwoorden op veel gestelde vragen over de folder Chroom-6 en ziekten: wat is er bekend uit de wetenschap? De vragen en antwoorden zijn onderverdeeld in vijf groepen: 1 Algemene vragen over de folder...1
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING (DUTCH SUMMARY)
NEDERLANDE AMENVATTING (DUTCH UMMARY) 189 Nederlandse amenvatting (Dutch ummary) trekking van proefschrift Patiënten met een chronische gewrichtsontsteking, waaronder reumatoïde artritis (RA), de ziekte
Nadere informatieOpgaven over correlatie
Opgaven over correlatie Polio en Frisdrank Deze tabel is het resultaat van het jarenlang verzamelen van data over hoeveel gevallen van polio in een bepaalde periode geregistreerd werden en hoeveel frisdrank
Nadere informatieInvloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting
xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het
Nadere informatieExamen Statistische Modellen en Data-analyse. Derde Bachelor Wiskunde. 14 januari 2008
Examen Statistische Modellen en Data-analyse Derde Bachelor Wiskunde 14 januari 2008 Vraag 1 1. Stel dat ɛ N 3 (0, σ 2 I 3 ) en dat Y 0 N(0, σ 2 0) onafhankelijk is van ɛ = (ɛ 1, ɛ 2, ɛ 3 ). Definieer
Nadere informatieBEGRIP VAN BEWIJS. vrije Universiteit amsterdam. Instituut voor Didactiek en Onderwijspraktijk. Vragenlijst. Herman Schalk
Instituut voor Didactiek en Onderwijspraktijk BEGRIP VAN BEWIJS Herman Schalk Vragenlijst Toelichting bij de vragenlijst p. 3 Vragen bij de elementen van begrip van bewijs p. 4 vrije Universiteit amsterdam
Nadere informatieomschrijven wat je ermee bedoelt. Dat geldt dus ook voor dom en de vraag of je dat met een IQ-test kunt meten. Dan naar een ander aspect van de
Scenario voor het klassengesprek aan het begin van de eerste les van het leerlingonderzoek in het kader van Begrip van bewijs Hieronder staat een beschrijving van het beoogde (hypothetische) verloop van
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
Samenvatting SAMENVATTING PSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN ADL- EN WERK- GERELATEERDE MEETINSTRUMENTEN VOOR HET METEN VAN BEPERKINGEN BIJ PATIËNTEN MET CHRONISCHE LAGE RUGPIJN. Chronische lage rugpijn
Nadere informatieAuteur(s): H. Faber Titel: Reactie op: Het klappende van de schaats Jaargang: 16 Jaartal: 1998 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): H. Faber Titel: Reactie op: Het klappende van de schaats Jaargang: 16 Jaartal: 1998 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 147-155 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieLumbaalpunctie bij kinderen
Lumbaalpunctie bij kinderen In overleg met uw behandelend arts is er voor uw kind een afspraak gemaakt voor een lumbaalpunctie, ook wel ruggenprik genoemd. Dit onderzoek kan plaatsvinden op een verpleegafdeling
Nadere informatieLage rugklachten Fysiotherapie
Lage rugklachten Fysiotherapie Locatie Hoorn/Enkhuizen Acute aspecifieke lage-rugklachten Wat zijn acute aspecifieke lage-rugklachten Acute aspecifieke lage-rugklachten zijn pijnklachten die onder in de
Nadere informatieFysiotherapie bij CRPS-1 (posttraumatische dystrofie)
Fysiotherapie bij CRPS-1 (posttraumatische dystrofie) Deze folder geeft u informatie over de behandeling van Complex Regionaal PijnSyndroom, type 1 (CRPS-1), ook wel bekend als posttraumatische dystrofie.
Nadere informatiePSYCHOMETRISCHE EIGENSCHAPPEN VAN PATIËNTGERAPPORTEERDE UITKOMSTMATEN
Reumatoïde artritis (RA) is een chronische ziekte die gekenmerkt wordt door gewrichtsontstekingen. Deze ontstekingen gaan gepaard met pijnklachten, zwelling en stijfheid en kunnen op den duur leiden tot
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Pijn is een onaangenaam gevoel en kan grote invloed hebben op uw dagelijks leven. Pijn kan verschillende oorzaken hebben. Bij patiënten met kanker
Nadere informatieAuteur(s): H. Oonk Titel: Belast en onbelast Jaargang: 1 Jaartal: 1983 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): H. Oonk Titel: Belast en onbelast Jaargang: 1 Jaartal: 1983 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers: 134-149 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift voor Fysiotherapie,
Nadere informatieWhitepaper aspecifieke lage rugpijn. Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o.
Whitepaper aspecifieke lage rugpijn Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Daniel Righard, master manueel therapeut i.o. (co-writer) Inhoud Inleiding De praktijk Het trainingsprogramma De ervaringen
Nadere informatieBeroepsorganisati e en kwaliteitsbewaking: Manuele therapie Heeft u vragen of wilt u een afspraak maken?
Manuele therapie De Manueel Therapeut Peter Algera Wat is een manueel therapeut? Een manueel therapeut is een fysiotherapeut die na zijn opleiding fysiotherapie een opleiding manuele therapie heeft gevolgd.
Nadere informatierecidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst
Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst
Nadere informatie11. Multipele Regressie en Correlatie
11. Multipele Regressie en Correlatie Meervoudig regressie model Nu gaan we kijken naar een relatie tussen een responsvariabele en meerdere verklarende variabelen. Een bivariate regressielijn ziet er in
Nadere informatieCausale modellen: Confounding en mediatie. Harry Ganzeboom Kwantitatieve Methoden voor PMC-BCO College 2: 25 april 2016
Causale modellen: Confounding en mediatie Harry Ganzeboom Kwantitatieve Methoden voor PMC-BCO College 2: 25 april 2016 Correlatie en causatie Een standaard wijsheid in methodologie is dat correlatie (samenhang)
Nadere informatie1. Reductie van error variantie en dus verhogen van power op F-test
Werkboek 2013-2014 ANCOVA Covariantie analyse bestaat uit regressieanalyse en variantieanalyse. Er wordt een afhankelijke variabele (intervalniveau) voorspeld uit meerdere onafhankelijke variabelen. De
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Pijnrevalidatie Pijn beïnvloedt uw dagelijks leven minder UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Als u vanwege uw pijnklachten naar de revalidatiearts
Nadere informatieAddendum. Nederlandse Samenvatting
Addendum A Nederlandse Samenvatting 164 Addendum Cardiovasculaire ziekten na hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap Hypertensieve aandoeningen zijn een veelvoorkomende complicatie tijdens de zwangerschap.
Nadere informatieInformatie voor patienten
Dry needling Informatie voor patienten Dry needling van triggerpoints Dry needling van triggerpoints is een techniek die pijnsymptomen kan verminderen. Het is een techniek die triggerpoints behandeld met
Nadere informatieWaar waren we? Onderzoekspracticum BCO ANALYSEPLAN. Soorten gegevens. Documentatie. Kwalitatieve gegevens. Coderen kwalitatieve gegevens
Waar waren we? BCO ANALYSEPLAN Harry Ganzeboom 14 april 2005 Probleemstelling, deelvragen, theorie Definities, conceptueel model Hypothesen Onderzoekzoeksopzet, operationalisatie Dataverzameling Data-analyse
Nadere informatieTRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM
TRANSMURAAL PROTOCOL LUMBAAL RADICULAIR SYNDROOM WERKAFSPRAKEN Anamnese en onderzoek: Radiculair syndroom (1) Stop Kracht < graad 4: Mictiestoornissen (2) Binnen 1 dag verwijzen naar neuroloog Uitvalsverschijnselen
Nadere informatieHoofdstuk 3. Het onderzoek van dyslectische leerlingen
Hoofdstuk 3. Het onderzoek van dyslectische leerlingen Inleiding In de voorgaande twee hoofdstukken hebben wij de nieuwe woordleestoetsen en van Kleijnen e.a. kritisch onder de loep genomen. Uit ons onderzoek
Nadere informatieLeidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland
Leidraad beoordelingen behandelingen tot verzekerde pakket door Kenniscentrum GGZ van Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014 Aanleiding Het CVZ beschrijft in het Rapport geneeskundige GGZ deel 2 de begrenzing
Nadere informatieFYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel.
FYSIOTHERAPIE en het behandelen van patiënten met SCHOUDERKLACHTEN. Januari 2014, blok 3, Gerard Koel. INHOUD : 1. Enige statistische begrippen omtrent studies naar diagnostische middelen. 2. Diagnostische
Nadere informatieSamenvatting. Een complex beeld
Samenvatting Een complex beeld Vroeg herkende lymeziekte na een tekenbeet is goed te behandelen met antibiotica. Het beeld wordt echter complexer als de symptomen minder duidelijk zijn of als de patiënt
Nadere informatieEen 40 jarige man met hevige pijn ter hoogte van het distale deel van de bovenarm bij een worp tijdens honkbal
3 Een 40 jarige man met hevige pijn ter hoogte van het distale deel van de bovenarm bij een worp tijdens honkbal Dos Winkel Introductie Sporten waarbij men met maximale kracht een bal moet werpen of slaan,
Nadere informatieFysiotherapie. Patiënteninformatie. Dry needling. Door de bekkenfysiotherapeut. Slingeland Ziekenhuis
Fysiotherapie Dry needling i Patiënteninformatie Door de bekkenfysiotherapeut Slingeland Ziekenhuis Algemeen Uw bekkenfysiotherapeut heeft u voorgesteld om uw myofasciale triggerpoints (spierverhardingen)
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 21 e jrg 2003, no.6 (pp. 313-321)
Auteur(s): F. Roelants, P. van Kempen Titel: Rugspieractiviteit tijdens het schaatsen Jaargang: 21 Jaartal: 2003 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: 313-321 Deze online uitgave mag, onder duidelijke
Nadere informatieImplementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus
Implementations of Tests on the Exogeneity of Selected Variables and Their Performance in Practice M. Pleus Dat economie in essentie geen experimentele wetenschap is maakt de econometrie tot een onmisbaar
Nadere informatieLage rugpijn. Kan acupunctuur helpen? Lage rugpijn is één van de meest voorkomende pijnklachten in onze maatschappij. Ze is
Lage rugpijn Kan acupunctuur helpen? Lage rugpijn is één van de meest voorkomende pijnklachten in onze maatschappij. Ze is verantwoordelijk voor vele duizenden uren van arbeidsongeschiktheid en voor het
Nadere informatieEen 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn
15 2 Een 68-jarige vrouw meldt zich met een recidief van hevige, rechtszijdige kniepijn Koos van Nugteren Samenvatting De knie-endoprothese wordt vrijwel altijd geïmplanteerd bij personen met ernstige
Nadere informatiewaar of niet waar vrouwen doen beter rijexamen dan mannen
waar of niet waar vrouwen doen beter rijexamen dan mannen Hoe weet je wat waar is? En hoe kan statistiek je daarbij helpen? Onderzoek het verschil tussen twee groepen Na de les ken je de techniek om te
Nadere informatieRugklachten. www.fysiotherapie4all.nl info@fysiotherapie4all 076-5657133
Rugklachten De wervelkolom bestaat uit de nekwervels, borstwervels, lendenwervels, heiligbeenwervels en het staartbeen. Op deze site staat een specifiek artikel over nekklachten geschreven en daarom worden
Nadere informatieFysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten
Fysieke fitheid, vermoeidheid en fysieke training bij sarcoïdose patiënten 5 april 2017 Sarcoïdose ontsporing afweersyteem ophoping afweercellen: granulomen overal in lichaam: longen, lymfesysteem, huid,
Nadere informatieHoe kiezen patiënten een zorgaanbieder? De rol van objectieve en subjectieve kwaliteitsinformatie
Hoe kiezen patiënten een zorgaanbieder? De rol van objectieve en subjectieve kwaliteitsinformatie Presentatie literatuur- en praktijkonderzoek Invitational Nivel: Judith de Jong Kim Out Romy Bes Kim van
Nadere informatieDOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER
DOCENTENDAG MAATSCHAPPIJLEER 2018 The Spirit Level Een authentieke toetstaak in de praktijk Niels Hoendervanger Stedelijk Gymnasium Nijmegen The Spirit Level Wat gaan we doen? Korte introductie op de taak
Nadere informatieAuteur(s): Lagerberg A, Riezebos C Titel: Ganganalyse van een poliopatiënt Jaargang: 15 Jaartal: 1997 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 6-15
Auteur(s): Lagerberg A, Riezebos C Titel: Ganganalyse van een poliopatiënt Jaargang: 15 Jaartal: 1997 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 6-15 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieWhitepaper oefentherapie in het verwarmde zorgbad
Whitepaper oefentherapie in het verwarmde zorgbad Martijn Groot, orthopedisch manueel therapeut Inhoud De voordelen van oefentherapie in het verwarmde zorgbad Wie heeft er baat bij oefentherapie in het
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Informatie & behandeling Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis
Nadere informatieLage rughernia (neurologische behandeling)
Lage rughernia (neurologische behandeling) U bent door uw huisarts of door een andere arts verwezen naar de afdeling Neurologie van HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een afspraak bij een neuroloog.
Nadere informatiePilotstudie naar effectiviteit Physical Sense Methode bij RSI patiënten
Pilotstudie naar effectiviteit Physical Sense Methode bij RSI patiënten Genezing van RSI patiënten, een pilotstudie naar de effectiviteit van de Physical Sense-methode Dr. Hein Beijer, epidemioloog Samenvatting
Nadere informatieZowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y
1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld
Nadere informatieCorrelatie = statistische samenhang Meest gebruikt = Spearman s rang correlatie Ordinaal geschaalde variabelen -1 <= r s <= +1 waarbij:
Correlatie analyse Correlatie = statistische samenhang Meest gebruikt = Spearman s rang correlatie Ordinaal geschaalde variabelen -1
Nadere informatieHOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN
HOOFDSTUK 6: INTRODUCTIE IN STATISTISCHE GEVOLGTREKKINGEN Inleiding Statistische gevolgtrekkingen (statistical inference) gaan over het trekken van conclusies over een populatie op basis van steekproefdata.
Nadere informatie